________________
વિદ્યા સુતથી ધન્ય બને
[૧ | લાખ રૂપિયા મળવા જેટલા સરળ છે, તેટલા એ પચાવવા કે વાપરવા સહેલ નથી. તમે મેળવેલા રૂપિયાને પણ તમારે સરકારને જવાબ આપવો પડે છે ને ? તમે એને ગમે તેમ વાપરી ન શકે. વિદ્યાનું પણ એમ જ છે.
જેટલું ભણ્યા છે તેટલું સારા માગે કામ લાગે, તે સમજે કે એ સુકૃતનું છે. હાથમાં પેન લેતાં તમારે આત્મા જે સાક્ષી પૂર્વક કહી શકે કે હું આ પેન વડે એ અક્ષર નહીં લખું કે જેથી મારી સરસ્વતી લાજે અક્ષર લખતાં લખતાં તે મારા જીવનને અ-ક્ષર એટલે કે શાશ્વત બનાવીશ, તે એ વિદ્યા સુંદર છે.
બંગાળમાં ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગર નામે એક વિદ્વાન થઈ ગયા. કારણવશાત્ સ્ટેશન ઉપર કેઈની રાહ જોતા એ ઊભા હતા. એ જ વખતે ગાડીમાંથી એક યુવાન બનારસથી ભણીને ઘરે પાછા જવા ઊતર્યો. પાસે એક બૅગ હતી. પેલાએ ખાદીનાં જાડાં વસ્ત્રધારી ઈશ્વરચંદ્રજીને પૂછયું: “તમે મજૂર છે?.” જવાબ આપ્યા વગર તેમણે મૂંગા મેઢે બૅગ ઉપાડી લીધી.
- માર્ગો અને ગલીઓ વટાવતાં, એ યુવાનનું ઘર આવ્યું, યુવાને ઘરમાં બૅગ મુકાવી પૂછયું : “ભાઈ, કેટલા પૈસા આપું?' જવાબમાં વિદ્યાસાગરે કહ્યું: “હું આપના માતપિતાનાં દર્શન કરવા ઈચ્છું છું. એટલામાં તે એના મોટાભાઈ અંદરથી દેડી આવ્યા. એમણે એમને ઓળખી લીધા અને વિનમ્રભાવે વિદ્યાસાગરને પગે પડી ક્ષમા માગી, પધારવાનું કારણ પૂછ્યું. મમમાં હસીને વિદ્યાસાગરે કહ્યું, “તમારા નાનાભાઈ એટલું બધું ભણીને આવ્યા છે કે તેને ભારના
