________________
મમ્મણને બિંબિસારના પિતાના વિષેના અજ્ઞાન પર હસવું આવ્યું, અને સુખેનિદ્રા શબ્દ એને આશ્ચર્યભર્યો લાગે. ધનની ચિંતામાં એણે સુખનિદ્રા જોઈ જ ક્યારે હતી કે આજ એને સુખનિદ્રા આવે ?
મમ્મણ નમન કરી ચાલ્યો ગયે. પ્રભાતે મમ્મણ શેઠ મગધરાજને પિતાને ત્યાં નિમંત્રી લાવ્યો. એક પછી એક ભેચરાં વટાવતે અંદરના ભૂગર્ભમાં એમને લઈ ગયો. ત્યાં એણે બે સુવર્ણના વૃષભ પડદા પાછળ રાખ્યા હતા. એ પડદો ઊચકતાં મમ્મણે કહ્યું :
આ વૃષભના ત્રણે શિંગડાં તે રત્નથી મઢી દીધાં છે. ચોથા શંગનો થોડો ભાગ જ રત્નથી જડવાનો બાકી રહ્યો છે. એ થાય એટલે એક કાર્ય તો પૂરું થયું કહેવાય!'
મગધરાજ બિંબિસાર તો આશ્ચર્યમાં ડૂખ્યા હતા. શુદ્ધ કાંચનના બે ભવ્ય વૃષભે એ શ્વેત વસ્ત્રની નીચેથી પ્રગટ્યા હતા. જાણે બલિક હાથીબાળ જોઈ લો. આંખને ઠેકાણે મૂલ્યવાન રત્ન મૂક્યાં હતાં અને એનાં શંગ તે રત્નખચિત સુવર્ણનાં હતાં, જેના પ્રકાશથી ભૂગર્ભને ભાગ પ્રકાશમાં નાહી રહ્યો હતો.
બિંબિસાર પિતે જુએ છે, એ સાચું છે કે પિતે નથી જતા તે સાચું છે, એ ભ્રમમાં પડી ગયા.
પિતાના રાજ્યભંડારમાં પણ ન મળે એવાં રનોને આ સ્વામી અને છતાં આવી અંધારી મેઘલી રાતમાં ચંદનકાણ ખેંચવાની કાળી મજૂરી !
ત્યારે રાજા શ્રેણિકને કરુણાસાગર ભગવાન વર્ધમાનનાં જ્ઞાનવચને સાંભરી આવ્યાં. છાત ગાઉં શ્રેણિક ! ઈચ્છાઓ ને તૃષ્ણાઓ આકાશની જેમ અનંત છે. એનો અંત આવતો જ નથી. સંતોષના શસ્ત્રથી તૃષ્ણાને છેદે, નહિ તો તૃષ્ણ માણસને છેદી નાખશે!
૨૦]
