________________
“અરે ડેસી! આ તું શું કરે છે?” ડોસીની આ વિચિત્ર ચેષ્ટા જોઈ શેઠે કડકાઈથી પૂછ્યું.
શેઠ! લકે વાત કરે છે કે, આપ પારસમણિ છે. આપના સ્પર્શથી તે લેખંડ પણ એનું થાય. શેઠ ! આ સાંભળી, અભાગણિ એવી હું, આનો અખતરો કરવા આવી છું. શેઠ! માફ કરજો, ગરીબ અને ગરજવાનને અક્કલ હેતી નથી. આમાંય હું તે ગરીબ અને ગરજવાન બને છું. એટલે મારામાં તે અકલ હોય તેય ચાલી જાય. શેઠ! હું કેવી પાપિણી છું કે હજુ હું જીવું છું. મારા બે દીકરા તે દવા અને દૂધ વિના ટળવળી ટળવળીને મરી ગયા. હવે મારે છેલ્લે દીકરે પણ માંદગીમાં છેલ્લા શ્વાસ લઈ રહ્યો છે. એટલે ચાલવાની તાકાત નહોતી, તેય ધનની આશાથી આપ જેવા મોટા માણસ પાસે ચાલીને આવી છું. લેખંડને સેનું કરવા મેં આપના ચરણે સ્પર્શ કર્યો છે, તે અલ્લાની ખાતર માફ કરે.” શેઠની કડકાઈ જેવા છતાં ધ્રૂજતાં ધ્રૂજતાં ડોશીએ બધું કહી નાખ્યું.
શેઠે ડોશી પર એક શાત નજર નાખી. એને નિખાલસ ચહેરે, દર્દ ભરેલી આંખે, મુખ પરથી ઝરતે વાત્સલ્યભાવ ને જીવનની વ્યથાને કહેતી એની મૌન વાણી- આ બધું જોતાં જ શેઠનું હૃદય કરુણથી આદ્ર બની ગયું. તે
એમણે લખંડને ટુકડે માગી લીધે ને કહ્યું: “જાઓ, પેલી પાટ પર બેસે!” ડોસી પાટ પાસે ગઈ પણ ત્યાં બેસવાની હિંમત ન ચાલી. શ્રીમંતની આગળ ગરીબ પાટ પર કેમ બેસી શકે, એ વિચાર એના સ્વભાવગત વિચારમાંને એક હતે. એ શાન્ત રીતે ઊભી જ રહી. જુની નજરે આ નવો તમાસ નીરખી રહી હતી. પરિણામ શું આવશે, એની એને કલ્પના નહોતી. માલ મળશે કે માર, એને એને પળેપળે વિચાર આવતા હતા. એક પળમાં એને પિતાની આ મૂર્ખાઈ માટે ગુસ્સો આવતે, તે બીજી પળમાં શેઠની મીઠી વાણું
૫૨]
