________________
બલિ
ગુજરાતના પ્રતાપી સિંહાસન પર આરુઢ થયેલા રાજર્ષિ કુમારપાળના અંગે–અંગમાં અહિંસાની ભાવના રમી રહી હતી. હિંસાના અંધકારથી ત્રાસિત બનેલા જગત પર અહિંસાને પ્રકાશ લાવવાનું એને સ્વપ્ન. લાધ્યું હતું. એને આ સ્વપ્ન આપનાર કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્ર હતા. આ સ્વપ્નદ્રષ્ટાના ચીંધેલા માર્ગે કુમારપાળ ખૂબ જ ધૈર્ય ને શ્રદ્ધાથી આગળ વધી રહ્યા હતા..
અહિંસાને પ્રથમ પ્રયોગ એણે ગુજરાત ને સૌરાષ્ટ્ર પર કર્યો. આ પ્રયોગના પ્રતાપે જ્યારે અંગ, બંગ ને કલિંગમાં બ્રાહ્મણો પણ માંસાહાર કરતા, ત્યારે અહીંના નીચલા થરના માણસો પણ માંસનું નામ આવતાં ઘણા બતાવતા. આ હવા ધીમે ધીમે રાજપૂતાના સુધી જામતી ગઈ. અહિંસાને પ્રકાશ નીચેના થરને પણ સ્પર્શી રહ્યો.
એ દિવસોમાં ગૂર્જરેશ્વરના કુટુંબમાં જ એક સમસ્યા ઊભી થઈ. કુમારપાળની કુળદેવી કંટેશ્વરી આગળ વર્ષોથી નવરાત્રિના સાતમ, આઠમ અને તેમના દિવસે સેંકડે પશુઓનો બલિ અપાતો. બકરાં અને પાડાઓનું આ અર્થ બંધ કેમ કરાય? અને બંધ થાય તે દેવીને કેપ જાગે.
માતાજીને વાર્ષિક ઉત્સવ-દિન જેમ નજીક આવતો ગયો, તેમ ક્ષત્રિયોનાં મન મુંઝાવા લાગ્યાં. ચૌલુક્યક્ષત્રિયો માતાજીની પ્રસન્નતાથી જેટલા નિર્ભય હતા, એટલા જ એમના કોપથી ભયભીત હતા. ૭૨ ]
