________________
અપણુ
ફ્રાન્સના માર્સેલ્સ શહેરમાં ઈ. સ. ૧૭૨૦ માં એકાએક મરકીને રાગ ફાટી નીકળ્યા. માણસા માખીની જેમ મરવા લાગ્યાં. સ્મશાનમાં મડદાના ઢગ ખડકાવા લાગ્યા. માણસા રાજ એટલા મરે કે એને ખાળનાર કે દાટનાર પણ ન મળે. આખા પ્રાંત મૃત્યુના મહાભયથી ધ્રૂજી ઊઠવો. ડૉકટરેશના ખાદ્ય ઉપચારા બધા નિષ્ફળ ગયા. ઘણી વાર તા ડૉકટર દવા આપવા જાય કે તપાસવા જાય તે એ પાતે જ રાગને ભાગ થઈ મૃત્યુશરણ થાય. મૃત્યુ, મૃત્યુ તે મૃત્યુ. મૃત્યુ વિના ખીજી વાત નહિ !
આ રાગના નિદાન માટે પ્રખ્યાત ડૉકટરોની એક સભા મળી. વિચારાની આપ-લે થઈ. .સૌ એક નિર્ણય પર આવ્યા : • આ રાગ સામાન્ય ઉપચારાથી મટે તેમ નથી. મરકીના રાગથી મૃત્યુ પામેલા માણસનું મડદું ચીરીને જોયા વિના એનું નિદ્દાન અશકય છે.’
પણ પ્લેગથી મરણ પામેલા માણસનું મડદું ચીરે કૈાણુ ? આવા ચેપી રાગનાં જંતુઓથી વ્યાપેલા શરીરને ચીરવું, એટલે યમને સામે પગલે નિમંત્રણ માલવું! યમને ભેટનાર વીર લાવવા કયાંથી? સૌને જીવન વહાલું! બિલાડીને ગળે ઘંટ બાંધે કાણ?
આખી સભા વિસર્જન થવાની અણી પર હતી, ત્યાં એક ફુટડા યુવાન ઊભા થયા. એની આંખમાં કરુણાજળ હતું, એના અિડાયેલા હાઠ પર નિષ્ણુય હતા. એના વદન પર આકર્ષીક રૂપ હતું. એના સ્વસ્થ દેહ પર મસ્ત યૌવન હતું.
".
[ ૬૭
