________________
१६० राय धनपतसिंघ बहाडुरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३)-- मा.
विचार करवानो बे, ते एवी रीतें:- पृथ्वीनं शस्त्र जे बे, ते त्रण प्रकारें बे, एक स्वकायशस्त्र, बीजुं परकायशस्त्राने त्रीजुं स्वपरकायशस्त्र, तेमां कृष्णमृत्तिका ( काली माटी ) जे बे, ते स्वकायरूप श्वेतादिक मृत्तिकानुं शस्त्र बे, माटे तेने स्वकायशस्त्र कहियें, बीजुं शस्त्र ते जेम पृथ्वी जे बे ते जल, तेज यादिक परकायनुं शस्त्र बे, माटे ते परकायशस्त्ररूप जाणवी. त्रीजुं स्वपरकायशस्त्र ते जेम कृष्णमृत्तिका जे बे ते श्वेतादि मृत्तिकासहित उदकने कृष्णवर्ण करे बे; माटे कृष्णमृत्तिका जे बे, ते श्वेतादिमृत्तिकासहित उदकनी स्वपरशस्त्ररूप थई. एवा शस्त्रंकरी परिणाम पामेली जे पृथ्वी बे, ते चित्त बे, एम जाणवुं वली या सूत्रनो 'पुढ विचित्तमत्तमकाया' एवो पाठ पण केलेक ठेकाणें बे. तो ते पढ़ें एवो अर्थ करवो के पृथ्वी चित्तमात्रा याख्याता. एटले पृथ्वी जे बे ते सचित्तमां चित्तमात्रा अर्थात् जघन्य सचित्त बे, ते एकेंप्रियजीवरूप जाणवी. ही मात्रशब्द बे ते स्तोकवाची जाणवो. एवीरीतें श्रागमना प्रमाणथी पृथ्वी जे बे, ते एकेंद्रियजीवसमुदायरूप बे, एम कयुं. ए अर्थ अनुमा नयी पण सिद्ध थाय बे. ते वीरीतें के: - विडुमलवणोपलादिकं सचित्तं समानजा जातीयांकुरोत्पत्त्युपलंजात् देवदत्तमांसांकुरवत् ॥ अर्थ:-परवाला, लवण, पर इत्यादिक पृथ्वीना विकार जे बे ते सचित्त बे, कारण तेना अंकुर एक पढी एक सरखी जातना उपजे बे, जेम देवदत्तना मांसथी थयेलो पुत्ररूप मांसांकुर बे. एमयागम ने अनुमान पृथ्वी सचित्त बे, एम सिद्ध ययुं. ( आर्ट के० ) आपः एटले उदक ते (चित्तमंतमरकाया के० ) चित्तवत्य आख्याताः एटले सचित्त बे, एम तीर्थंकरादिकें कह्युं बे. वली ते उदक अनेकजीव बे, घने पृथक्सत्व बे. (हीं अनेकजीव पृथक्सत्त्व एबे पदनो अर्थ पृथ्वी कायमां लखेलो बे ते प्रमाणे जाणवो.) परंतु (अन्न
परिuri ho) अन्यत्र शस्त्रपरिणतान्यः एटले शस्त्रपरिणत उदक जे बे ते विना बीजुं सर्व उदक सचित्त जावं. (हीं पण शस्त्रनो अर्थ उपर जे रीतें कहेलो बे, ते प्रमार्णेज जावो. तेमज आागल पण सर्वत्र अर्थ जाणवो.) तथा ( तेन के० ) तेजः एटले तेज जे बे ते पण ( चित्तमंत के० ) सचित्त, अनेकजीव छाने पृथक्सत्व ह्युं छे. पण ( अन्न सपरिणं के० ) अन्यत्रशस्त्रपरिणतेन्यः एटले शस्त्रपरि त तेज बोडीने बीजुं सर्व तेज सचित्त बे तथा ( वाऊ के० ) वायुः एटले वायु ( चित्तमंत० के० ) सचित्त, अनेकजीव ने पृथक्सत्व एवो कह्यो बे. पण (अन्न
परिणं के० ) अन्यत्र शस्त्रपरिणतात् एटले शस्त्रपरिणत वायु जे बे ते बोडीने शेष सर्व वायु जे ते सचित्त बे तथा ( वणस्सई के०) वनस्पतिकाय जे बे ते पण (चि तमंत के० ) सचित्त, अनेकजीव ने पृथक्सत्व को बे; पण (अन्नवसपरिणए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
