Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

Author(s): Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 648

६५ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह,नाग तेतालीस-(४३)-मा. संजमतवे, वेश्रावच्चे श्र काणजोगे श्र॥ जो रमई नो रमई, असंजमम्मि सो वच्चई सिकिं ॥ ३३ ॥ व्याख्या ॥ स्वाध्याये वाचनादौ संयमे पृथिवीकायसंयमादौ तपसि अनशनादौ वैयावृत्त्ये चाचार्यादिविषये ध्यानयोगे च धर्मध्यानादौ यो रमते स्वाध्यायादिषु सक्त श्रास्ते । तथा न रमते न सक्त श्रास्तेऽसंयमे प्राणातिपातादौ । स व्रजति सिर्कि गति मोदम् ॥ श्ह च संयमतपोग्रहणे सति स्वाध्यायादिग्रहणं प्राधान्यख्यापनार्थमिति गाथार्थः ॥ उपसंहरन्नाह ॥ तम्हा धम्मे रश्का-रगाणि अरश्कारगाणि उ अहम्मे ॥ गणाणि ताणि जाणे, जानणियाई अप्नयणे ॥३४॥ व्याख्या॥ तस्माछमें चारित्ररूपे रतिकारकाणि रतिजनकानि। अरतिकारकाणि चारतिज. नकानि चाधर्मेऽ संयमे स्थानानि तानि वक्ष्यमाणानि जानीयात् । यानि जणितानि प्र. तिपादितानि श्हाध्ययने प्रक्रान्त इति गाथार्थः ॥ उक्तो नामनिष्पन्नो निक्षेपः। सांप्रतं सूत्रालापकनिष्पन्नस्यावसर इत्यादि पूर्ववत्तावद्यावत्सूत्रानुगमेऽस्खलितादिगु. णोपेतं सूत्रमुच्चारणीयम् । तच्चेदम् । इह खलु नो इत्यादि । श्रस्य व्याख्या । इह खलु प्रव्रजितेन । इहेति जिनप्रवचने । खखुशब्दोऽवधारणे । स च निन्नक्रम इति दर्शयिष्यामः । जो इत्यामन्त्रणे । प्रव्रजितेन साधुना । किंविशिष्टेनेत्याह । उत्पन्नःखेन संजातशीतादिशारीरस्त्रीनिषद्यादिमानसफुःखेन । संयमे व्यावर्णितखरूपे बरतिसमापन्न चित्तेन उठेगगतानिप्रायेण । संयमनिर्विमजावेनेत्यर्थः। स एव विशेष्यते। श्रवधानोत्प्रेक्षिणा । श्रवधानमपसरणं संयमापुत्प्राबल्येन प्रेदितुं शीलं यस्य स तथाविधस्तेन उत्प्रन जितुकामेनेति जावः । अनवधा वितेनैवानुत्प्रवजितेनैवामूनि वदय. माणलक्षणान्यष्टादश स्थानानि सम्यग् जावसारं संप्रत्युपेक्षितव्यानि सुष्ट्वालोचनीयानि जवन्तीति योगः। अवधावितस्य तु प्रत्युपेक्षणं प्रायोऽनर्थकमिति । तान्येव विशेष्यन्ते। हयर शिमगजाङ्कुशपोतपताकानूतानि । अश्वखलिनगजाकैशबोधिस्थसितपटतुल्यानि । एतमुक्तं नवति। यथा हयादीनामुन्मार्गप्रवृत्तिकामानां रश्म्यादयो नियमनहेतवस्तथैतान्यपि संयमापुन्मार्गप्रवृत्तिकामानां नावसत्त्वानामिति। यतश्चैवमतः सम्यक् संप्रत्युपेवितव्यानि भवन्ति । खलुशब्दावधारणयोगात्सम्यगेव संप्रत्युपेदितव्यान्येवेत्यर्थः ।
तं जदा ॥ दं नोऽस्समाई उप्पजीवी ॥१॥लदुसगा इत्तरिया गिहीणं कामनोगा॥२॥नुको असायबदुला मणुस्सा ॥३॥ इमे अ मे दुरके न चिरकालोवहाई नविस्सई॥४॥नमजणपुरकारे ॥५॥वंतस्स य पडिआयणं ॥ ६॥ अहरगश्वासोवसंपया ॥७॥दुल्लदे खलु नो गिहीणं धम्मे गिदिवासमष्ने