Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

Author(s): Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 621

दशवैकालिके दशममध्ययनम् ।
६१५ नावरणीयादि कर्म। तच्च दुदादिषुःखहेतुत्वात् कुलब्दवाच्यम् । यतश्चैवं तेन निरुक्तं यः शास्त्रनीत्या तपसा कर्म चिनत्ति स निकुरिति गाथार्थः॥ ॥किं च ॥ निंदतो अ जह खुहं, निस्कू जयमाण जई हो ॥ संजमचर चर, नवं खिवंतो ' नवंतो उ ॥ १० ॥ व्याख्या ॥ निन्दंश्च विदारयंश्च यथा कुधं कर्म जितुर्नवति । नावतो यतमानस्तथा तथा गुणेषु स एव यतिवति । एवं संयमचरकः सप्तदशप्रकारसंयमानुष्ठायी चरकः एवं नवं संसारं रूपयन् परीत्तं कुर्वन् स एव नवान्तो जवति । नान्यथेति गाथार्थः ॥ ॥ प्रकारान्तरेण निरुक्तमेवाह ॥ जं निकमत्त वित्ती, तेण व निरक खवेश जं च अणं ॥ तवसंजमे तवस्सि-त्ति वा वि अन्नो वि पजार्ड ॥ ११॥ व्याख्या ॥ यद्यस्मानिदामात्रवृत्तिर्जिदामात्रेण सर्वोपधाशुन वृत्तिरस्येति समासः। तेन वा निकुर्जिणशीलो निकुरिति कृत्वा अनेनैव प्रसंगेन अन्येषामपि तत्पर्यायाणां निरुक्तमाह। पयति यद्यस्माछा झणं कर्म तस्मादपणः। रूपयतीति पण इति कृत्वा तथा संयमतपसीति संयमप्रधानं तपः संयमतपः तस्मिन् विद्यमाने तपस्वीति वापि नवति । तपोऽस्यास्तीति कृत्वान्योऽपि पर्याय इत्यन्योऽपि नेदोऽर्थतो निकुशब्दनिरुक्तस्येति गाथार्थः॥ ॥ उक्तं निरुक्तछारम् । श्रधुनैकार्थिकछारमाह ॥ तिन्ने ताई दविए, वईथ खंते श्र दंत विरए अ॥मुणितावसपन्नवगुजु-निकू बुझे जर विऊ अ ॥ १५ ॥ व्याख्या ॥ तीर्णवत्तीर्णः विशुद्धसम्यग्दर्शनादिलानानवार्णवमिति गम्यते। तायोऽस्यास्तीति तायी। तायः सुदृष्टमार्गोक्तिः ।सुपरिज्ञातदेशनया विनेयपालयितेत्यर्थः । अव्यं रागद्वेषरहितः।व्रती च हिंसादिविरतश्च । दान्तश्च दा. म्यति क्षमा करोतीति दान्तः। बहुलवचनात् कर्तरि निष्ठा । एवं दाम्यतीन्द्रिया दिदमं करोतीति दान्तः। विरतश्च विषयसुखनिवृत्तश्च । मुनिर्मन्यते जगतस्त्रिकालावस्थामिति मुनिस्तपःप्रधानस्तापसः। प्रज्ञापकोऽपवर्गमार्गस्य प्ररूपकः । झजुर्मायारहितः। संयमवान् वा । जितुः पूर्ववत् । बुद्धोऽवगततत्त्वः। यतिरुत्तमाश्रमी प्रयत्नवान् वा । विछांश्च पएिकतश्चेति गाथार्थः॥ ॥ तथा ॥ पवश्ए अणगारे,पासंडी चरग बंजणे चेव ॥ परिवायगे श्र समणे, निग्गंथे संजए मुत्ते ॥ १३ ॥ व्याख्या ॥ प्रवजितः पापानिष्कान्तः । अनगारो अव्यनावागारशून्यः। पाखंडी पाशाड्डीनः। चरकः पूर्ववत् । ब्राह्मणश्चैव विशुद्धब्रह्मचारी चैव । परिव्राजकश्च पापवर्जकश्च । श्रमणः पूर्ववत् । नियंथः संयतो मुक्त इत्येतदपि पूर्ववदेवेति गाथार्थः॥ ॥ तथा ॥ साह चूहे श्र तहा, तीरही हो। चेव नाववो ॥ नामाणि एवमाईणि, होति तवसंजमरयाणं ॥ १४ ॥ व्याख्या ॥ साधूरूदश्च तथेति निर्वाणसाधकयोगसाधनात्साधुः । स्वजनादिषु स्नेहविरहापूक्षः। तीरार्थी चैव जवति ज्ञातव्य इति । तीरार्थी नवार्णवस्य । नामान्येका