Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir THI-FI7f| | G | ] rtttttttttttttttttttttttttttRpttyrttptttt STETRIEzrI buddhisAgarasUri jaina jJAnamaMdira. pttytt (siysbukkhyiyaa:33:3llyaattyimplyaa For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viSaya. www.kobatirth.org viSayAnukrama, .... nivedana. me maliAya ( chaJcIza ) iMglIza prastAvanA. gujarAtI prastAvanA ( mahAkiva zeAbhanati ane tebhanI zruti.)..... 1000 2830 AcArya zrI ajitasAgara sUrIzvaranA jIvananI saMkSipta rUparekhA. zrIsadgurusmaraNam saMskRta prastAvanA. jainAcAryazrImad-ajitasAgarasUrivRttAntam / pariziSTam ( 1 ) ( tilakamaJjarIpIThikA ) dvitIyapariziSTam (2) (jinastuterviziSTapadyAni ) tRtIyaM pariziSTam ( 3 ) ( zrImahendrasUricaritragatopayuktapadyAni ). arghyam mahAnasa ( mANasApura ) varNanam zrI arbudagirirAjadarzanam ... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ... For Private And Personal Use Only 0 ... ... ... Syno 54. 2 2 3 1 28 32 33 45 50 61 67 72 74
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI ajitasAgarasUri graMthamALA graMthAMka 20 jainAcArya zrI ajitasAgarasUriskRta TIkA sameta mahAkavizrIzobhanamunita jinastuticaturvizatikA prastAvanAtrayI vicArari jaina jJAnamAM vijApura. (gujarAta) For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mudrakaH--zA. gulAbacaMda lallubhAi zrI maheAya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara. For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gharudhiSiass mi nivedana. B. Treneru NULAKUKURU amArI taraphathI zAstravizArada jainAcArya zrImada ajitasAgarasUrijI kRta "saralA" nAmanI TIkA ? sahita mahAkavi zrI zebhanamunIzvarakRta "jina stuti caturvizatikA" nuM pustaka mudrita karAvavAmAM AvyuM che tenI, mANasA sTeTanA nyAyAdhIza rA. rA. vADIlAla mohanalAla zAha bI. e. ela. ela. bI. e aMgrejImAM che che ane nyAya-kAvyatIrtha munirAja zrI himAMzuvijayajI ke de (anekAntI) e gujarAtImAM tathA vidvata muni mahAche. rAjazrI hemendrasAgarajIe sarala saMskRtamAM prastAvanA lakhI ApI che. e traNe prastAvanAe uparokta pustakamAM chapAI cukI che te paNa keTalAka mahAzayenA. AgrahathI te prastAvanAone ame e alaga chapAvavA A prayAsa sevyuM che ke jethI, jeonA hAthamAM mULa mudrita pustaka na gayuM hoya tevA vAcake A suprasiddha graMtha viSe sArI peThe mAhitagAra thAya ne temane koIne kAMI vizeSa jANavAnuM maLe ane te dvArA ame amAre prayatna saphaLa thaye mAnIzuM. | vijApura. ) zrI buddhisAgarasUri jaina 6 tA. 22-12-34. jJAnamaMdiranA buddhi saM. 10 vi. 181 sekreTarIo CAURUMUNURUNUN masu0000 For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alyaniwnlymniwaliyniyliynimniwnily:wnlyuwwwwwwwnwilymy amAre tyAM maLatA pustako. 1-4-0 2-8-0 0 0 0 ... " bhAga-1 0 gIta prabhAkara candrarAjacaritram ( gadyapadyAtmakam ) ajitasenacaritram ( gadya) ... stotraratnAkaram bhAga-1 jinastuticaturviMzatikA (saralATIkAnuvAdayuktA) zrImad buddhisAgarasUriracitA premagItA .... premAtA ( gutI lASAnuvAda presamA ) .... gItaratnAkara bhAga 1 gItaratnAkara bhAga 2 sasatizatasthAnaprakaraNa mULa chAyA bhASAMtara .... saptatizatasthAnaprakaraNam mULachAyA sametam ... 1-0-0 0-4-0 0-12-0 0-5-0 zrI buddhisAgarasUrijainajJAnamaMdira. mu0 vijApura (gujarAta) prAMtija (gujarAta) ajitasAgarasUrizAstrasaMgraha kAryAlaya, kAMtilAla gopAladAsanI kampanI. mu0 mANasA ( mahIkAMThA). murrrru mrrrr maarrrrmum maarrrr mrrrrum For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir REEMBER 10000 A zrI kailAlasAgaramari jJAnamadira Cii mahAvita ArAdhanA kendra, kASA, jigAdhAnagara AcAryapravara shriiajitsaagrsuuriH| bhavyAmbhojavikAsanaikataraNiH satyArthabodhapradaH saJcAritrakalAkalApakalitaH saddharmavistArakaH / dIvyAnandasamullasacchubhamatirmAnyaH satAM zarmadaH sUrIzo'jitasAgaro'stu vizadaH kalyANakandAmbudaH // 1 // zrI mahodaya presa-bhAvanagara, For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FOREWORD I am no scholar of Jain theology. The little that I know of Jain philosophy is due to what I have gathered from my contact with Jain Savants, such as Jainacbarya Buddhisagarji and Muni shree Hemendrasagarji, the learned desciple of the author of this commertary. I hesitated at first to express an opinion on such a subject of purely literary and theological interest, but when I learned some of the aspects of his work from Muni Shree Hemendrasagarji, I felt I should write a few words about the author and his work. " Jina Stuti Chatur Vimsatika", a poem of 96 slokas is the most attractive and fascinating poem of its kind. It is the masterpiece and the only work of the great poet Sobhan, the brother of the poet Dhanpal who was the personal friend of the famous Raja Bhoj. Each verse of this short poem is a standing monument of the skill of the poet, giving us a proof of his great versatility and talent. The learned Jainacharya Ajitsagarji has written a Sanskrit Sarla commentary on this great poem with a lucid and highly commendable Gujarati translation of the same in which the spirit of the original work is so splendidly kept up. Muni Shree Hemendrasagarji has very beautifully traced the history of the poet Sobhan and thrown considerable light on contemporary Jain thought For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir and literature. The poem is in this way a work of great historical value and occupies a premier position in the contemporary Jaip, Buddhist and Hindu literature. I should not amit making. mention of Nyayakavyatirtha Himansuvijayji's Gujarati preface which is of first rate importance in connection with this work. . Moreover, personally I am very pleased to find an eulogistic Sanskrit pen picture in verse of 36 stanzas of my own state Mansa by the learned Muni shree Hemendrasagarji associated with this great poem of unequalled merit composed in the rich, flowing style of the great Jainacharya Buddhisagarji of revered memory. Scholars and others interested in the Eastern languages and literature will find in this poem a good deal to learn, admire and appreciate. The importance of the poem can hardly be exaggerated. To say the least about it, it reveals the progress and advancement of Jain culture in the past. Mansa, 5th April 35. YASVANTSING General: Adviser, Mansa State. For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org PREFACE Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "Sarala "" as the name suggests, is a very lucid commentary on that highly scholastic masterpiece "Jin Stuti Chaturvinsatika ", the prayers of twenty four Tirthankars composed by that learned author Sobhan. Gujarat is well familiar with the name of Budhisagarsuriji, the undaunted spiritual preceptor of Jains. This book 'Sarala' is the creation of his disciple, the late Ajitsagarsuriji, who took great interest in Jain poetical and research works as evidenced by the present-writing and several other books written by him. Unfortunate as it was, Ajitsagarsuriji did not survive to see his own publication and so Hamendrasagarmuni, the social and loving disciple of the late Guru very willingly undertook the trouble of publishing it. The present Stuti, originally written by the learned muni Sobhan is greatly appreciated even by the western philosophers. Dr. Hermann Jacobi, the renowned german philosopher, is certainly right when he says "Beside these Sobhan-stutis, I do not know of any other work of the same author but these hymns are sufficient to secure for him for ever the name of a great versifier. U For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Every prayer is composed of four poems, addressed to the prayed Tirthankar, to all 24 Tirtbankars, to the Holy Scriptures and to the particular goddess respectively. Kavi Sobhan has paid a great deal of attention to forms and not less than eighteen various types of forms of verses are made use of. Rhetorical figures and a variety of meters enrich the composition. Illiteration illuminates the versification. The arrangement of Padas is masterly wonderful. Nay, even from the grammatical view point, " the stutis " stand marvellously infallible. Indeed, the author's creation is the ontcome of his own thoughts. feelings and observation. Hence the present day reader likes to know some thing about the life or the environment of the author before going through the book. But very little was written in the past about the lives of the authors either in their own writings or those of their commentators. However, from the straypieces of information that cau be gathered from TilakManjari. Prabhavak-Charitra and other wellkpown works of Dhanpal, the learned brother of the learted author, and from the contemporary literature, it is ascertained beyond doubt, that the name of the author of "Stuti " is Soblan. In bigbly learned Brabmin family Sobhan was born probably at Ujjaiu in Malva. His grandfather Devarshi, lived in the city of Sankashya in United Provinces. Thereafter he came to stay at Ujjain and thence to Dhara with his son Sarvadeva For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11 who was well-versed in all scriptures and was a greatly favoured Pandit of Bhoja. The story of initiation or at of Sobhan bas a romance by itself. Sarvdev the father of Sobhan, wanted to find the whereabouts of the wealth buried by his deceased father Devarshi. He, therefore once visited a Jain Muni Mahendrasuriji and requested the latter to show where wealth was lying. Mahendrasuriji, it is said, showed him the place wherefrom Sarvdev found out wealth valued at 40000 Tunkas. ( Goldmohurs) To show his gratitude, Sarvdev respectfully urged the Jain Muni to take half of the wealth. The muni refused to take any thing as Jain Saints never keep wealth, but when insisted, asked for one of his sons to be his disciple. Sarvdev had two sonsDhanpal and Sobhan. The elder brother Dhanpal, strongly protested the demand. It was a painful duty for Sarvdev to make out the way but Sobhan, the younger son came to his father's help and showed his willingness to be initiated. This enraged his brother Dhanpal who therefore moved King Bhoj to issue a Farman prohibiting Jain Saints to move in Malva. The Jain community was greatly dissatisfied by such an order, but could not do anything for a long time. After a period of about twelve years. Jain Sangha sent a deputation to Muni Mahendrasuriji who was then in Gujrat and requested him to show the way. Then, our author Sobhan, under the orders of his preceptor went to the place and successfully pursuaded the For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir antagonists and his elder brother Dhanpal by his powerful eloquence, versatile knowledge and resourceful intellect to withdraw the order. Dhanpal was so much impressed that he became a convert to Jainism aud later on wrote good many books on the tenets of Jain religion. This is the short outline of the life and work of the learned poet. When one goes through the book, le caruot but feel that indeed, much of useful and interesting Jain literature has not seen the daylight because of the want of the research work. Indeed, Jain public is highly thankful to Sri Agmodaya Samiti for publishing "Stuti Chaturvinsatika " in Sanskrit along with four scholastic commentaries ably written by Jain Saints. Prof. H. R. Kapadia has equally done a good service for bringing out the same in Gujarati, In the end, I will conclude in the words of the learned Dr. Jacobi, " These hymus are remarkable as a piece of art and interesting as an excellent illustration of the direction taken by the literature of the Jains who are poor in real poetry and of the accomplishments of which it was capable at its best. " I 16 Dec. 1934. Mausa. Vadilal Mohanlal Shah. B. A. LL, B. Nu Nyayadhish Mansa State. Mausa. For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA. mahAkavi zobhanamuni ane temanI kRti. - "kavi, jaganI eka anerI vibhUti che. kavitva zakti kudaratanI apUrva bakSisa che. hajAre dhanAlyo ke rAjAo jagatane je lAbha na ApI zake te lAbha dhAre te eka sAce kavi ApI zake che. kavine kavitva zakti zodhavA javI paDatI nathI. svayameva te zakti sAcA kavine varavA Ave che. A kudaratI kavija jagane avano AnaMda ApI zake che. "kavi jaganA game tevA padArthonuM sUkSamatama nirIkSaNa karI te padArthone potAnI kalpanA zaktithI varNavI suMdara banAve che, ane te dvArA temAM te ane rasa utpanna kare che. e ja kavinI kharI khUbI che " jyAM na pahoMce ravi tyAM pahoMce kavi" e loka kahevatanI paNa AvA kavi mATe ja sArthakatA gaNI zakAya. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prastAvanA jema eka rAjA ke dhanI amuka deza ke kALane mATe ja sarajAyelA hAya che; tema kavi nathI hotA, sAcA kiva tA tamAma jagat ane madhA kALa mATe sarajAyelA hAya che, kemake te pAtAnA caza:-zarIrathI sadA jIvatA jAgatA rahI, peAtAnI pAchaLa mukelI kRtinA lAbha jagatane satata ApatA ja rahe che. kavi-manuSya leAkamAM paNa peAtAnI anupama pratibhAthI sAkSAt svanA anubhava karI; bIjAne paNa tenA sAkSAtkAra karAvavAmAM samartha hoya che. AveA kavi ja sAcA kiva kahI zakAya, anyathA kavayaH ya: smRtA: ' ( kavie vAMdarA che. ) nI kahevata lAgu paDe ! < AvA kudaratI janmasiddha zreSTha kavie A bhAratamAM thatA AvyA che, temAM jainAe mATe hisse ApyuM che. dareka jamAnAmAM hindanI ekeeka bhASAmAM jaina munio ane gRhasthAe suMdaratama kAvya racanA karI jagatane cakti karI nAkhyu che. saMskRta, prAkRta ane kAnaDI bhASAmAM teA keTalAka jaina kavionuM nAma aDhAramI sadI sudhI mAkhare rahyuM che. zAsana muninu` zraNa kavitva. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. S " ApaNA prastuta stutikAra ' zrI zAlana suna ' paNa tevA vizeSa kudaratI kavio paikInA eka zreSTha kavi hatA; ema mAnavAmAM temanI upalabdha eka binastutiSastuvijJatiA ' kRti mane prere che. temanI khIjI kRtio jaDI nathI, ane kadAca temaNe na paNa manAvI hAya chatAM prastuta kRtithI ja temane zreSTha kavi kahevAmAM kAipaNa jAtane vAMdhe nathI. ja 6 jemanAM ghaNAM kAvye maLatAM hAya te ja meTA kavi che' AvI mAnyatA sAcI nathI. peAtAmAM kavitva zakti sArAmAM sArI hAvA chatAM keTalAka mahAkavie game te kAraNe eka paNa kAvya ke mahAkAvya anAvyA vagara ja A jagat cheDIne For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI zobhanamuninA jIvana para prakAza cAlyA jAya che, keTalAeka bIjA viSayanA graMtha banAvavAmAM AnaMda ke lAbha mAnI kAvyanA graMtho cheDA, banAve che. athavA banAvatA ya nathI. AvI avasthAmAM tevA kudaratI kavione ApaNe kavi nahi mAnIe to "eka mATI bhUla ja gaNAya, bhayaMkara anyAya ja thAya" ema mAruM mAnavuM che. je tema na hoya te "siddhasena divAkara ' ke jeonuM "kalyANa maMdira tetra" sivAya bIjuM eka paNa kAvya atyAra lagI maLyuM nathI, chatAM temane mATe, hajAre lekanAM kAvya racanAra AcArya zrI hemacaMdra jevA mahAna kavi " manulise vA" (sika hai. 2-2-22 pR0 72 ) kahI mahAkavinuM mAna Ape che te na ja Apata. tethI ema mAnavuM joIe ke kavitA banAvavI judI vastu che ane kavitva zakti hovI. judI vastu che, ApaNuM "zebhana muni " paNa tevA ja kavi hatA, ke jeo zabdAlaMkAra ane bhaktinA pUrathI chalakatI * nistutivaturvarAti " nAmanI eka ja kRti jagatUne ApI taruNavayamAM svargavAsI thayA che. temanI prastuta kRtinI AlecanA karavAnuM kAma AgaLa upara rAkhI te kRtinA kto, ( bhanamuni ) nA jIvana caritra tarapha huM vAcakone laI javA mAguM chuM zrI zebhana muninA jIvana para prakAza. atyAra lagI prakAzita thaela jUnA ane navA graMthamAM zrI zebhana muninuM jIvana caritra bahu ja TUMkANamAM, ane te paNuM apUrNa maLe che. temanAM janmasthAna, mAtA, pitA ane gurunA nAmanA saMbaMdhamAM aneka graMthakAre judA judA mata Ape che, paNa mane te AmanA jIvananA viSayamAM mahAkavi dhanapALa (bhana muninA vaDIla bhAI) nA graMtha, prabhAvaka caritra ane prabaMdha ciMtAmaNi vadhu pramANika lAge che mATe A graMthanA AdhAre huM kAMIka lakhIza. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA zebhana muninuM jIvana be bhinna bhinna prakAranA saMskArathI ghaDAyuM che. janmathI temanAmAM vaidika zebhananA pUrvajo saMskAre pilAyA che ane dIkSA ane tenuM prAraM- pachIthI jaina saMskAree temAM apUrva bhika jIvana. sudhAraNuM karI navuM teja utpanna karyuM che. janmathI teo vaidika brAhmaNa hatA vigere jANavA sahu pahelAM ApaNe temanA bhAI dhanapALanI kRti tilakamaMjarI" tarapha najara nAMkhIzuM. mahAkavi dhanapALa pitAno paricaya ApatAM temAM lakhe che - maMdeza ke jene AjakAla saMyukta prAMta (yu. pI. ) kahevAmAM Ave che, temAM AvelA "sakAzya" nagarane rahevAsI devarSi 'brAhmaNa hatA. tene putra "sarvadeva" thaye, je zAstrakaLA ane graMtha racavAmAM nipuNa hatuM. A sarvadevane be putro thayA, mATe dhanapALa" ane nAne "zobhana" ApaNuM caritranAyaka A ja zobhana che. dhanapALanA pitA sarvadeva, "bheja'nI suMdara dhArA" (dhAra) nagarImAM AvI rahyA hatA. temanA baMne putrane janma kayAM thaye tene nakkI khulAso je ke ApaNane maLatuM nathI, paNa anumAnathI kahI zakAya ke, sarvadeva ghaNuM varSothI dhArAmAM AvI rahyA haze ? A hisAbe A baMne temanA putrono janma dhArAmAM thayela hoya ema lAge che. dhArAnagarI je vakhate rAjA "bheja mALavAnuM rAjya karatA hatA te vakhatanI "dhArA" nagarI ghaNuM jAhojalAlIvALI hatI. aneka vIre, 1" AsId dvijanmA'khilamadhyadeze prakAzasAkAzya niveshjnmaa| alabdha devarSiriti prasiddhi yo-dAnavarSitvavibhUSito'pi // 51 // zAstreSvadhItI, kuzalaH kalAsu, bandhe ca bodhe ca girAM prakRSTaH / tasyA''tmajanmA samabhUnmahAtmA, devaH svayaMbhUriva sarvadevaH // 52 // " tilakamaMjarInI pIThikA. For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org daTAyeluM dhana maLyuM. vidvAne! ane dhanADhyothI te nagarI zeAlI rahI hatI. vidyAnA sugaMdhI vAtAvaraNathI mhekI rahI hatI. deza videzanA nAmI paMDitAne tyAM garva utarI jatA hatA. sArA vidvAn kavieme lAkhAnAM inAma ane meTI ijjata enAyata karavAmAM AvatI hatI. sarasvatI ane lakSmI khannene tyAM sAthe vAsa hatA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA ' lAja ' kevaLa yAgya rAjAja nahi paNa, eka aDhIMga vidvAn ane rasika kavi paNa hatA. sAcA vidvAneAnA peASaka ane anumAdaka hatA; tethI A sarvadeva mahAn pa MDite A nagarImAM paiAtAnuM nivAsasthAna manAvyuM. AvA vidyAvyAsaMganA sthAnamAM rahevAthI tenA banne putrAne paNa vadhAre anubhava meLavavAnA avasara maLI AvyA. dhanapALa ane zeAlanane pitA pAsethI paraMparA prApta vidyA tA maLIja hatI; paNa sAthe sAthe tyAMnA judA judA paDitAnA samAgamathI te vidyAmAM ghaNA sArA vadhArA thayA. dhIme dhIme A banne bhAiAe peAtAnI pratibhAthI dhArAnA piDatA ane bhAjarAjAnA hRdayamAM mAnavaMtu sthAna meLavyuM, ane teo banne AkhA ya mAlavAnA paDitAmAM paMkAvA lAgyA. daTAyaluM dhana maLyuM. vidvAneA mATe ghaNe bhAge hu MmezAM mane che tema sadeva paMDita upara lakSmIdevI prasanna na hatAM. tenA pitAe gharamAM puSkaLa dhana dATyuM hatuM, parantu te kae sthaLe dATavu che? tenI khabara sarva devane hatI nahi. te peAtAnA gharamAM daTAyeluM dhana meLavavA cAhatA hatA. eka divase tapasteja ane vidvattAthI zelatA * 1zrImahendrasUri ' dhArAmAM AvyA. temanA mahimA ane pAMDityanI vAta rAjA prajA ane paDitAmAM phelAi. sa vadeve , A AcArya ne samAgama karyo. AcArya upara tenA prema ane vizvAsa vadhatA garcA. AcAya AgaLa peAtAnI garIbAInI vAta karI. peAtAnA gharamAM ghaTAela dhanane batAvavA sAgraha vinaMti karI. 1 prabaMdhaciMtAmaNimAM vardhamAnasUri AvyAnu" lakhyu che. tenI AlAyanA AgaLa karIzuM. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA AcAryuM tenA gharamAM daTAyela dhana batAvyuM. sUrijIe batAvelA sthaLamAM sarvadevane meTI dhanarAzinI prApti thaI. dhananA AnaMdathI te gAMDe ghelo thaI gaye. dhana agyArame prANa che. bALakathI vRddha, mUkhathI paMDita, badhAya jenI rAtadivasa jhaMkhanA kare che. tenAthI kema AnaMda na thAya? sarvadeva paMDita hevA sAthe pUrepUre kRtajJa hato. sUrijInA upagArano badalo ApavA te cAhato hato. teNe maLI Avela dhanane ardho bhAga levA sUrijIne prArthanA karI, paNa teo te. paMcamahAvratadhArI jainAcArya hatA. parigrahathI taddana dUra rahenAra ninya dhanane zuM kare? eka keDI paNa sUrijIe lIdhI nahi. aMte sarvadevanI prArthanAthI sUrijIe eka rasto batAvya - upakArane badale Apavo ja hoya to tArA be putromAMthI eka putra mane Apa, jethI jagamAM tAruM paNa nAma thAya." A uttara sAMbhaLI sarvadeva putrapremane lIdhe saMkecAya paNa upakArano badalo ApavAno vicAra tene becena banAvato hato. prabhAvacaritrakAra lakhe che ke -tevA vicAramAM tenuM AkhuM varSa vItI gayuM, aMte tIrthamAM jaI mahendrasUrinA upakArane badalo nahi ApavA saMbaMdhI potAnA pApane jovAno vicAra karI sarvadeva prasthAna kare che. prasthAna samaye dhana pALe kAraNa pUchatAM uttaramAM sarvadeve jaNAvyuM ke -"mArU RNa cukAvavA bemAMthI eka putranI jenAcArya mAgaNI kare che. A traNa cukAvyA vagara huM marI jauM to mArI sagati thAya nahi." pitAnI vAta sAMbhaLI dhanapALa camakyo ane krodhathI sarvadevane kahevA lAgyo ke -tame pitAnA putrane upakArano badalo. jena dIkSA apAvI ApaNA kuLane kalaMkita karavA mAMgo cho? ApaNA kuLamAM zuddha yajJayAgAdi vedapATha karanAra brAhmaNe thayA che. brAhmaNe ane zrama mAM haMmezAMthI virodha cAlate Ave che. AvI avasthAmAM For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zeAlana brAhmaNa maTI zramaNa thayeA. " jaina sAdhune tame putra kema ApI zake ? jo tame tema karaze. teA huM tamArA paNa saMbaMdha cheDI daIza. " putranAM AvAM anAdaravALAM vacana sAMbhaLI sarva devanA gabharATa vadhe che tyAre te vakhate sarvadevane nAnA putra 8 zAlana + pitA pAse jai kahe che ke:-- pitAjI tame kai paNa ciMtA karazA nahi. upakAra vALavAnI tamArI pratijJA huM pUrI karIza. ' * zAlana + tenA pitAnA eka sAcA bhakta putra hatA. DyurorArA garIyasI 'nA siddhAntamAM mAnanArA hatA. sAthe sAthe jaina sAdhunAM ahiMsA, tapa ane saMyamanuM mahatva paNa te samajatA hatA. tethI teNe pitAnI pratijJA pUrI karavAnuM khIDuM jhaDapyuM. * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratijJAne pUrI karAvanArAM putranAM amRtamaya vacanA sAMbhaLI sarva devanA hRdayamAM AnaMdanI mie ucha zAbhana brAhmaNa LavA mAMDI. putra upara prasanna thaI sarva deva maTI zramaNa thayA. AzIrvAdapUrvaka potAnA putra sUrijIne sAMpe che. zAlana ' brAhmaNa' maTI ' thAya che. mahendrasUri te navA ziSya sAthe anyatra vihAra karI jAya che. bahu gheADA ja samayamAM nainAgamAdi vividha prakAranI vidyA bhaNAvI surijI peAtAnA A navA ziSyamAM anubhava ane pAMDityanuM navuM teja umere che. , zramaNa nahi paNa dUra dUranA ziSyanI vadhatI jatI uchaLavA lAgyuM. gurusevA karI zAlanamunie eka bAju samyag jJAna meLavyuM ane khIjI bAju cAritranI saMpatti zAbhanasUninI meLavI. pUrvanI vidvattAmAM A be vastue prati. umerAtAM teo mahAn prabhAvazALI banI gayA. theADA varSomAM peAtAnA prAMtamAM ja aneka prAMtAmAM zAbhananI kIrti phelANI kIrtine joi mahendrasUrinuM hRdaya Ana MdathI For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org . prastAvanA A mAjI dhanapALanI sakhata manAi chatAM zAbhane jaina sAdhu pAse dIkSA lIdhI hAvAthI dhanapALe dhanapALanA krodha, pitA upara kruddha thaI pitA sAthenA sabaMdha ane jaina sAdhune cheDI dIdhA, jaina sAdhuoneA te pahelAM karatAM vihAra adha, kaTTara duzmana banI gayeA. bhAjarAjAnA kAna bhalerI mALavAmAM jaina sAdhune nahi vicaravA hukama kaDhAvyeA. bhAratamAM dharmAMdveSane lIdhe potAnI sattA ane zaktione kheATe upayoga karavAnA dAkhalA AvI ja rIte banatA hatA. mALavAmAM jaina zramaNeA ( munie ) nAM dana durlabha thayAM. A vAtane jotajotAmAM bAra bAra varSanAM vahANAM vahI gayAM. jaina sAdhuenA vihAra baMdha hAvAthI mALavAnA jaina leAkeAmAM sarvatra udAsInatA ane du:khanI lAgaNI phelAelI hatI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jeneAmAM dharma prema ane AtmAbhimAna jAgavAthI mALavAnA saMghe zrI mahendrasUri pAse jai mALavAnI dharma saMbadhI phoDI sthiti kahI sabhaLAvI ane temane tyAM padhArI bhAjanI AjJA baMdha karAvI, jainazAsananI prabhAvanA karavA vinati karI. A badhI vAta gurupAse beThelA zAlanasuni bahu ja cIvaTatAthI sAMbhaLatA hatA. te vakhate teo gujarAtamAM hatA. zAbhanana bhaNI gaNIne kayAranA ya eka asAdhAraNa vidvAn thai gayA hatA. sacATa upadeza ApavAnI saghanI vinaMti zakti temanAmAM sahaje AvI gai hatI tethI ane zAbhana gurue ceAgya gaNI temane vAcanAcAya suninuM dhArAmAM pada Apyu hatuM. peAtAnA dezanA (mALavAnA) leAkeAnI vinatI sAMbhaLI temane lAgI AvyuM 4 javuM. " ke:~ A badhuM mArA ja nimitte thayuM che mATe game tema karIne mAre ja AnA pratikAra karavA joie. ' zelanamuni DarapeApha ane sukhamAM masta rahenAra sAdhu na hatA, ke karmoM upara athavA kalikAla upara doSa daI nirAza For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMdha vinatIthI nimuninuM dhArAmAM AvavuM. thaI besI rahe. temanAmAM himmata hatI, zAsananI dAjha hatI ane game tevAne samajAvavAnI vidvattA paNa hatI tethI mALavAmAM jaI bagaDelI sthitine sudhAravAnI pitAnI IcachA zobhanamunie guru AgaLa kahI batAvI. gurue temane hareka rIte gya samajI tyAM jaI sudhAro karavA AjJA ApI. basa, pachI zuM ! * phuI vaicovariSTha " "bhAvatuM hatuM ne vaidhe kahyuM " jevuM thayuM. gurunI Azi meLavI keTalAka sAdhuone sAthe laI zobhanamunie dhArA bhaNI vihAra laMbAvyo. ugra vihAra karI thoDI mudatamAM teo dhArAnagarImAM praveza karatA dekhAyA. lake temane animeSa daSTie cakita thaI jatA hatA. "are! A jena sAdhuo ahIM kayAMthI? zA mATe AvyA ? hamaNAM rAjapurUSe pakaDaze. rAjA gusse thaIne keNa jANe zuM karaze." Ama jyAM tyAM leke ApasamAM aneka prakAranI vAto karatA dekhAtA hatA. jaina dharmanA draSI keTalAka lekene IrSyA thavA lAgI jyAre jene AnaMdathI ubharAvA lAgyA. praveza karatI ja vakhate rAjavADAmAM jato kavi dhanapAla rastAmAM maLe. jena sAdhuone joI temanuM upahAsa karavA eka vAkaya teNe kahyuM -"advaimanta ! manta namaste !" arthAtu-gadheDA jevA dAMtavALA he bhagavana tamane namaskAra thAo. ghaNA varSo vItI javAthI zobhanamunine te potAnA bhAI tarIke oLakhI zakyo nahi, paNa zebhana munie te dhanapAlane oLakhI lIdho hato. tethI upahAsavALA vAkyane anukULa camatkArayukta upahAsavALA zabanamuni belyA ke:-"#pitRgrra ! vaya! muvuM te?" arthAt vAMdarAnA vRSaNa (aMDakeza) jevA mukhavALA he mitra ! tuM sukhamAM te tenA potAnA karatAM vadhu camatkAravALuM zuMbhananuM vAkya sAMbhaLI dhanapALa camakA ne jhAMkhA paDI be ke, "huM tamArI vAkaya caturAIthI parAsta thayo chuM. Apa keNa che? kyAMthI Ave che? ane kenA memAna che?" zobhane " ame tamArA ja memAna chIe" ema kahI dhanapALane vadhAre muMjhavaNamAM nAkhe. zobhanamuninI vidvattAthI AkarSAI pitAnA For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratAvanA. mANasa sAthe dhanapALe zebhanamunine upAzraye mekalyA, dhArAvAsiomAM haju keIpaNa jANe zakyuM na hatuM ke A baMne eka ja mAtAnA putra sagA bhAI che. dhArAnI sthiti sudhAravA zebhanamuninA manamAM aneka saMkalpa vika thavA lAgyA. teo bAhoza ane dhanapALane prati- yuktibAja hatA. temaNe pitAnA sAdhuone badha ane be dhanapALane tyAM gocarI levA mokalyA. prazAMta bhAIonI bheTa, AkRtivALA be jaina munioe jaina dharmanA kaTTara duzmana dhanapALanA ghera jaI dharmalAbhane pavitra nAda saMbhaLAvyo. dhanapALa te vakhate snAna karato hato. tenI strIe sAdhune kahyuM ke, ahIM khAvAnuM nahi maLe, cAlyA. jAva. dhanapALe potAnI strIne kahyuM ke -atithine nirAza kare te meTo adharma che, mATe kaMIne kaMI to Apa. te strI traNa divasanuM dahIM lAvI munine ApavA lAgI. munie prazna karyo ke:-"bahena, A keTalA divasanuM che? uttaramAM te ciDAIne bolI ke AmAM jIvaDAM (parA) paDI gayAM che zuM ? levuM hoya te le nahi te raste pakaDe. muni bolyA ke -bahena tame nakAmo krodha zA mATe kare che ? amAre AcAra che mATe puchIe chIe. have rahI jIvaDAnI vAta. tenA uttaramAM kahevAnuM ke be divasa uparAMta dahamAM khaTAza vadhatI jAya che, tethI temAM te raMganA jI utpanna thAya che ema jena zAstro kahe che. tenI sAkSAt pratIti karavI hoya to alato lAvI dahIMmAM nAkho." dhanapALa tyAM AvI A badhI vAta rasapUrvaka sAMbhaLato hato. teNe kautuka jevAnI khAtara athavA tattva nizcaya karavAnI khAtara ati maMgAvI dahiMmAM nAkhyo. thoDI vAramAM ja temAM keTalAka teja varNanA-dahIMnA raMganA jaMtuo upara cAlatA dekhAyA. dhanapALanuM hadaya A dazya joI pIMgaLyuM. bahu Azcarya thatAM tenA hadaye. palaTe khAdhe. jaina dharmanI zraddhAnuM tenAmAM bIja ropAyuM, jANe zAstrArthamAM parAsta thaye heya; tema nagna thaIne munine For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanapALane pratikhAdha ane be bhAinI bheTa. 11 kahevA lAgyA ke, Apa kANuM che ? konA ziSya che ? kayAM utaryA che ? munie ceAgya uttarA ApyA. pachI munienI sAthe ja dhanapALa upAzraya bhaNI cAlyeA. zAbhana munie peAtAnI yutithI je suMdara piraNAma dhAryuM. hatu te ja AvyuM. te piraNAmane sAkSAtkAra karavAnI te vATa joI rahyA hatA. dhanapALane dUrathI AvatA joI pAtAnA mhATA bhAI samajI, athavA tene vadhu AkarSavA tee (zAlanasuni ) thADA sAme AvyA. dhanapALane madhura vacanathI zAlanamunie khelAvyA, ane mAnapUrvaka samAna Asane besADyo. jyAre dhanapALane khabara paDI ke A mArA nAnA bhAi zAlana che' tyAre tenuM hRdaya prema ane lajjAthI vicitra prakAranu anya, temAM zraddhA ane vAtsalyanAM pUra uchaLavA lAgyAM. jaina dharma ane jaina sAdhu upara tenuM mAna vadhyuM. dhanapALe zeAlanamunine kahyuM ke:-- tame jaina dIkSA lai ApaNA kuLane kharekhara ajavALyuM che. tamane dhanya che, tame mahAtmA che, zAstranA pAragata che, mATe mane sAceA dharma batAveA. ' zAlanamunine joitu hatu teja thayu. teoe prazAnta, gaMbhIra ane premALa vacanathI jaina dharmanA savyApi akATya siddhAntA ane AcAronA mahAkiva dhanapALane suMdara paricaya karAvyeA. dhanapALa eka mahAna pa MDita teA hatA ja eTale jaina siddhAntA samajavAmAM tene muzkelI paDI nahi, kemake jaina dhama` sAcA buddhizALIone mATe jeTalA jaldIthI sukara ane AdaraNIya thai zake che teTalA abhijJA-alpabuddhivALAo mATe nahi. " zAlanamunine zAlana ane sAttvika upadeza sAMbhaLI AnaMdapUrvaka ati bhAvuka zabdothI dhanapALe kahyu jyAre dhanapALa ke:- Aje me sAcA dhama jANyA che jainadharma svI- mATe atyArathI ja huM te jaina dharma For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 prastAvanA. soMpe che. kArI pAtAnu svIkArI tenuM zaraNu lauM chuM. pahelAM jIvana jainadharmane jaina dharmanA dveSa karI A pradezamAM khAre varasa sudhI jaina sAdhunA vihAra badha me karAvyeA te meTA aparAdha kayo che. atyAre huM te mArI bhayaMkara bhUlane pazcAttApa karuM chuM. AkhAya mALavAmAM paMkAyela vidvAn kavi dhanapALa upara zAbhanamuninA upadezanI keTalI saceATa asara thaI haze tenu anumAna, tenA zraddhA, bhakti ane namratAthI bharelA zabdothI saheje karI zakAya che. A pachI tatkAla mahAvi dhanapALe robhana muninI sAthe mahAvIra prabhunA maMdiramAM jai bhAvapUrvaka prabhunI stuti karI vidhipUrvaka jaita dharma svIkAryAM. dhanapALanA jIvanamAM Aje mahAn parivartana thayuM. eka vakhatane jainadharma nA mahAn virodhI brAhmaNa paMDita Aje jainadharmanuM zaraNu svIkArI custa jaina bane che. havethI bheAjarAjAne mAnItA purAhita ane mANunA mIjA avatAra same dhanapALa kavi pAtAnI vidvattA ane yaza jainadhama ne ApavA nirNaya kare che. dhanapALanA AvA mahAn parivartanane yaza: ane puNya ApaNA caritra nAyaka zAbhanamunine ja che. zelanamuninA jIvanamAM A eka mahAn kArya thayuM. ghaNA vakhatanI temanI bhAvanA saphaLa thatAM temanA AtmAmAM AnaMda ane sa MtASa thayeA. te peAtAnuM saLa jIvana vizeSa saphLa mAnavA lAgyA. pahelAMnA sAdhuomAM zAsana sevA ke prabhAvanA karavAnI kevI bhAvanA ane zakti hatI te A banAvathI pAThaka jANI zakaze. jaina saMghamAM A banAvathI cAmera Anada phelAye. dezaparadezamAM vIjaLInA vege A samAcAra pharI vaLyA. hiMdabharamAM zrIzAsanamuninuM nAma vadhAre mazahura ane prabhAvika banyu. For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanapALane TUMka paricaya. 13 - siddhasArasvatakavi dhanapALanuM jIvana divase divase vadhAre dhArmika thatuM gayuM. te zraddhAthI zuddha zrAvakadhanapALano TUMka dharmane pALavA lAgyo. teNe rAjA bhojane paricaya. samajAvI mAlavAmAM jaina sAdhune vihAra chUTo karAvyo. kalpanA zakti ane zabdArthanI praDhatAmAM kAdaMbarIne paNa Takkara mAre tevI nava rasathI pUrNa tilakamaMjarI" nAmanI jaina AkhyAyikA, (kathA) banAvI teNe jaina sAhitya ane potAnA jIvanane yazasvI karyA. te uparAMta satyapurIya mahAvIretsAha, vIrastava, pAIyalachInAmamALA, haSabha paMcAzikA ane sAvayavihI vigere the paNa dhanapALa kavie banAvyA ke je saMskRta prAkRtanA sAhityamAM Aje paNa UMcuM sthAna meLave che. tenA samayamAM dhanapALa, mALavAmAM eka mahAkavi ane pracaMDa paMDita tarIke manAte hate. kalakavidharma vigere paMDitane teNe parAsta hatA. muMjarAjA tene putra tarIke mAnata. ane bhejarAjA te tene khAsa mitra ane maherabAna hatuM. sarasvatInuM TAITala tene muMjarAja taraphathI maLyuM hatuM. ( juo ti. ma. 13) sarvataMtrasvataMtra sarvazAstrapAraMgata zrI hemacaMdrAcArya jevAe paNa bahumAnapUrvaka, dhanapALanI banAvelI stutithI zrIjinamaMdiramAM jinezvaranI stavanA karI hatI. "hemakeSa" ane hemakAvyAnuzAsana" ane "haimachandAnuzAsana nI vRttimAM 1 kumArapALa prabaMdhamAM hemAcAyaeN dhanapALanI banAvela hatuti bolyA ullekha che. " xxx cycatetera naa." | xxx 731461 2214st ett 3 hemakAvyAnuzAsananA arthamemAnAM mArgo supara cheH " sUtranI pajJavRtti ( adhyAya 5, peja 231 nirNaya sAgarIyA vRti ) mAM tirumaMtarAnI bhUmikAnA " cAmavaMda mi. " padyane udAharaNa tarIke TAMDyuM che. tathA zaimacharonarAvananA pAMcamA adhyAyanA selamA " prArAI.." (pa-16 ) sUtranI pavRttimAM For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA 14 dhanapALa ane tenI kavitAno ullekha maLI Ave che. A uparathI samajAya che ke, dhanapALa daDha samyakatvI, Adarza kavi tathA samartha vidvAn hato. "mavayasattAne kartA dhanapALa; A dhanapALathI judo che. anyAnya graMthamAM dhanapALanuM jIvana lAMbu ane ghaNuM rasika che paNa A sthaLe aprastuta hovAthI mane lakhavAnI jarUra jaNAtI nathI. pAThake ahIM te ATalAthI ja saMtoSa mAnI leze evI AzA rAkhuM chuM. astu. have ApaNe pharI prastuta vAta upara AvIzuM. zebhana | muninA mahAn prayatnathI AkhA mALavAmAM mALavAmAM jaina jaina sAdhuonA samUhe vicAravA lAgyA. sAdhuo. mALavAnA jenemAM navuM jIvana AvyuM. Thera Thera dhArmika utsavo thavA lAgyA. saMghanI vinaMtIthI zobhanamuninA guru dhArAnagarImAM padhAryA. ziSyanA ( zrI AnaMdasAgarajI saMpAditA vRtti pR0 rU mAM che tilakamaMjarI (pR. 177) nuM " surAvaLa hAlIvuM......" pada maLI Ave che. ti8maMgaLa upara zAMtisUrie vi. nI 11 mI sadImAM TippaNa racyuM. pATaNanA palivAla dhanapAle vi. saM. 1260 mAM ti. maM. no sAra padhamAM utAryo. lakSmIdhara paMDite vi. saM. 1281 mAM eka bIjo sAra bAraso jeTalA anuSya lokomAM banAvyuM. aDhAramI sadImAM ugharAjAe ti. naM. 9para vRtti ane vIsamI sadImAM paM. lAvaNyavijayajIe TIkA banAvI che. juo jina vi. no " tilakamaMjarI " lekha. mahAkavi dhanapALa mATe me tuMgAcArya kahe che - ne dhanADha0 randra mArca 2.. sarva dRDha vinyastha koDamUnAma na nivRtaH || 1 | " -prabaMdhaciMtAmaNi kara. 1 prAcIna "dhArA" ane tyAMnAM sthAne viSe mAhitI mATe juo isIsana 1833nA junanA zAradA'nA aMkamAM chapAela "bhejarAjAnI dhArA nagarI " nAmane mahAre lakhele lekha For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zebhana muninuM vyakitatva. prayAsanI thaelI saphalatA ane sarvatra phelAyelI ziSyanI kIrtine jaI gurunA AnaMdane pAra rahyo nahi. dhanapALe pitAnA kharce dhArAmAM RSabhadevanuM jainamaMdira baMdhAvI tenI pratiSThA zobhanamuni ane temanA guru pAse karAvI. mALavAmAM bIjA paNa aneka. dhArmika kAryo karI zobhanamunie guru sAthe gujarAta tarapha vihAra karyo. - saMskArI kuTuMbamAM janmyA hovAthI ane egya gurunA samA gamathI zobhanamunimAM uMcA prakAranuM vyaktizebhanamuninuM - pragaTayuM hatuM. temanA vyaktitva mATe vyaktitva. dhanapALa kavi "TviAtivA"nI TakAmAM lakhe che ke:-" zarIrathI rUpALa, guNathI ula, suMdara netravALe zAbhana zobhana nAmane sarvadevane putra hate. je kAtaMtra vyAkaraNanA gUDha tattvano jANakAra hatA, jaina bAda temAM niSNAta paMDita hato. ane sAhitya zAstrane. aThaMga vidvAna hoI, kavione mATe udAharaNabhUta hato. kumArAvasthAmAM ja zobhane kAmane parAsta karyo ane sarva pApa vyApArane tyAga karyo hato. ahiMsA dharmane sArI peThe pAlana karyo. ' zobhanamuninI buddhi tINa hatI. bhAvanA udAra hatI, jIvana. bhavya ane rasIka hatuM. kAvya sAhityamAM to zebhanamuninI teo ghaNA ja ArapAra utarI gayA hatA. ti, tenA phalasvarUpamAM teoe "matharovivo naiRtaLe!" thI zaru thatI 96lokanI nhAnI paNa vividha jAtanA alaMkArethI pUrNa camatkAra vALI eka kRti banAvI. AmAM pratyeka tIrthakara, covIse tIrthakara, jainAgama ane seLa vidyAdevIo vigerenuM kAvyanI paddhatithI varNana che. A kRtinI aMdara zabdAlaMkAra ane temAMya khAsa karIne camaka" ane "anuprAsa" nI anerI chaTA jovAmAM 1 "kAtantratantroditatattvavedI yo vuddhabauddhA''haMtatattvatattvaH / sAhityavidyArNavapAradarzI nidarzanaM kAvyakRtAM babhUva // 4 // zAna stutinI dhanapAlIya TIkAnA 1 thI 7 zleka sudhI upayogI che. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA Ave che. koI ThekANe madhyAnta yamaka, kaI sthaLe Adimadhya yamaka ( madhyAnta yamakanI sAthe ), kaI jagyAe Adhata camaka, kaI padyamAM saMyutAvRtti camake ane keI sthaLe asaMyutAvRtti yamaka alaMkAro goThavyA che. A kRtimAM nhAnA meTA aneka prasiddha ane aprasiddha chado che ke je vidvAnane rasa ane AnaMda utpanna kare che. vividha alaMkAre ane dezamAM potAnA bhAvo goThavavA te keTalI muzkelanI vAta che te kavitA banAvanAra ja samajI zake tema che. A graMtha banAvatI vakhate zobhanamuninuM citta kevuM ekAgra banyuM hatuM tenuM eka udAharaNa prabhAvaka caritramAM maLe che. jyAre zelanamuni prastuta " jina stuti caturvizatikA" banAvatA hatA te arasAmAM teo gocarI (bhikSA) levA gayA. cAlatAM cAlatAM paNa prastuta kRti banAvavAnI ekAgratAmAM temanuM citta parevAeluM hatuM, tethI khyAla nahiM rahevAthI teo eka ja zrAvakanA ghare traNavAra pharI pharI gaucarI gayA. jyAre zrAvikAe zobhanamunine pUchayuM ke, Ama pharI pharI gocarI AvavAnuM zuM kAraNa? uttaramAM zobhanamunie kahyuM ke atyAre kavitA banAvavAmAM ja mAruM mana parovAyaluM che. tethI mane khabara na rahI ke huM tene tyAM jauM chuM ane zuM karuM chuM?" pUchanAra bAIe zobhanamuninA gurunI AgaLa paNa A vAta kahI. guru A vAtathI ghaNuM ja rAjI thayA ane ziSyanI jJAnarasikatAthI saMtoSa pAmI temaNe zobhana muninAM vakhANa karyA. ra zebhanamunine kavitA banAvavAnuM ke rasa hato te A eka ja prasaMgathI vAcako jANa zakaze. khuzInI vAta che ke prastuta kRtinI suMdaratAthI AkarSAI ghaNA leke bAhulyatAthI A ja stuti-thAya" pratikamaNAdi kriyAomAM bole che. 1 A badhA yamakonAM lakSaNo ane udAharaNo vAgabhaTAlaMkAra, sarasvatI kaMThAbharaNa vigere granthamAM juo. 2 juo mahendrasUri caritra. ( prabhAvaka caritramAM). For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zobhanamuninuM avasAna. 17 duniyAmAM vidvAna ane sajajano kaI kaI vAra jaladIthI jagatane choDI cAlyA jAya che. zobhanamuni zebhanamuninuM mATe paNa temaja thayuM ! temane tAvane bhayaMkara avasAna. jIvaleNa roga lAgu paDyo, tenA pariNAme yuvAvasthAmAM tarata ja teo matya (manuSya) lakane choDI amaryAM saudharmadevalokanA atithi thayA--svargavAsI thayA. durbhAgye temanuM A maraNa zA kAraNathI, kaye sthaLe ane ke divase thayuM? tenuM cokkasa sAdhana atyAre ApaNI pAse nathI, zrImAna jinavijayajI saMpAdita pra. ciM nI AvRttinA le jabhIma prabaMdha " mAM pATha che ke:-"zobhanamuni stuti karavAnA dhyAnanI ekAgratAthI eka bAIne tyAM traNavAra ( gaicarI mATe ) javAthI te bAInI najara lAgI ane tethI zebhana muni kAla karI gayA-svargavAsI thayA. mane lAge che ke je zrAvikAne tyAM traNavAra gocarI javAnuM prabhAvaka caritranA ja matathI huM upara lakhI gayo chuM teja bAinI kadAca zrI zobhanamunine najara lAgI haze. AvA kAraNathI sAdhunuM mRtyu thAya tevA dAkhalAo bahuja virala bane che. be aitihAsika graMthonA pAThe che eTale A vAtane ApaNe juThThI kahevAnuM sAhasa to naja karI zakIe. mane lAge che ke uparyukta kAraNathI teo gujarAtamAM (pATaNamAM?) lagabhaga trIsathI cALIza varSanI uMmaramAM akALe svavAsI thayA haze ? sAhitya daSTie mahAna zakti dharAvanAra, aneka graMtha lakhavAnI ane zAsananI sevA karavAnI udAtta bhAvanAvALA A taruNamuni je vadhu jIvyA hota to kAvya ane alaMkAranA aneka mailika graMthano jene samAjane vAra ApI 1 [ itazca zobhana: stutikaraNadhyAnAd ekasyA gRhe trirgamanAt tasyA dRSTidoSAd mRtaH / prAnte nija bhrAtu: pAzrthAt stutInAM vRttiM kArayitvA naranAr dharma : | pravaracintAbag. 42. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 18 prastAvanA. ' " zakayA hAta paNa kamanasIbe tema na banyuM! phakta temanI prastuta jina stuti caturvizatikA ' nAmanI ekaja kRti AjanA jaina samAjane vArasAmAM maLI che. jo ke temanI A eka kRti paNa temanA ujjavala yazane karanArI che emAM teA keAi jAtane zaka nathI. aitihAsika AlocanA. graMthanuM nAma. tilakama jarI stuti caturvizatikA TIkA prabhAvaka caritra upadezaprAsAda upadezaka pavallI pahelAM huM lakhI gayA chuM tema zrI zobhana muninA gAma, guru, vigerenI khAkhatAmAM aneka graMthakArAnA matabhedo che, temAM mukhya A che-- samyakatvasakRtikA AtmapramAdha prAci'tAmaNI matabhedanu koSTaka, graMthakAra. kavi dhanapAla "" prabhAcadrasUri vijayalakSmIsUri '' satilakasUri jinalAbhasUri merutu gara zAbhananuM zAlananA zeAbhananA pitA. guru. gAma. sarva deva dhArA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "" 37 ,, lakSmIdhara For Private And Personal Use Only ujjaina seAmacaMdra jinezvarasUri avantI sarvadhara vizAlA mahendrasUri vadhu mAnasUri upara lakhelA ATha graMthAmAM zAlananA pitA viSe cAra, ane zAlananA dIkSA guru gAmaviSe cAra mata, viSe traNa mata thavA pAmyA che. AmAM kayA mata sAcA ? e prazna ghaNuM! guMcavaNa bharelA che. zrIyuta prA. hIrAlAla. Ara. kApaDIyAe ane tenI ghaNI TIkAonA sapAdana uparAMta A graMthanuM ati zAbhanastuti ' ,,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gAmanI parIkSA. 19 vistRta gujarAtI bhASAntara karyuM che. teoe lakhANathI prastAvanA lakhavA chatAM zAbhana muninA jIvana viSe koI paNa jAtanA nirNaya karyAM nathI. huM nathI samajI zakatA ke ATalA meTA pustakamAM teoe zeAbhananA viSayamAM mahatvanuM kema nathI lakhyuM ? astu. game te kAraNa hai.. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mhArI pAse atyAre eTalAM maheALAM sAdhane nathI ane vadhu UMDANu ane vistArathI huM lakhavA beThA paNa nathI, chatAM A sthaLe A saMbaMdhe huM thoDI vicAraNA karavA yatna karIza. uparanA kAkathI jaNAya che ke judA judA gra MthAmAM zezabhana ane dhanapAlanI nagarInAM dhArA, urjAyanI, gAmanI parIkSA, avantI ane vizAlA ema cAra nAmeA lakhyAM che. AcArya zrIhemacaMdranA abhidhAnaciMtAmaNi koSamAM avantI, vizAlA ane puSpakaraDinI A traNe urjAyanI ( ujjaina ) nA pacAya`` zabdo lakhyA che. AnAthI ATalA khulAse te! thaI jAya ke, raavantI ane vizAlA A be ujjainanAM apara ( paryAya ) nAmeA che. have zeAbhananI nagarI viSe dhArA ( dhAra ) ane ujjaina viSayaka A e mata rahyA. dhArAnA matamAM pAMca graMthA che jyAre ujjainanA matamAM traNa graMthe che. A e matabheda dharAvanAra graMthAmAM eka mAjI prabhAvakacaritra, tilakamaMjarI, zAbhanastutiTIkA jevA graMthA che ane bIjI bAju praba'dha ciMtAmaNi che. prabaMdha ciMtAmaNinA ullekhane pramANa vagara vakheDI paNa kaDhAya nahi tethI mArA mata te evA * 1 ujjayinI syAd vizAlA'vantI puSpakaraNDinI // 23 abhidhAna cintAmaNiH 4-42 2 hasvaikArAnta avanti zabda mAlavAdeza vAcaka che, juo hemakASamAM (4-22). For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 che ke ' paramAra vaMzIya muMja' ujjainamAM rAjadhAnI rAkhI mALavAnuM rAjya karatA hate., tenA uttarAdhikArI bhAje paNa tyAM ja prAraMbhamAM rAjadhAnI rAkhI hatI, paNu gujarAta taraphanA rAjAonA AkramaNeA te vakhate avAranavAra thayAM karatAM, 1 tethI kadAca gujarAtathI dAheAda, gAdharA rAjagaDha, dhArAnA raste thaI gujarAtanA rAjA mALavA upara caDhAi karI Ave ? evI AzakAthI bhAjarAjAe dhAramAM vadhu sthiratA karI badhAM daphatara tyAM ANyAM haiAya ? eTale dhArAnagarIne rAjadhAnI jevI karI tyAM vadhu vakhata bhAja rahevA lAgyA. te pachInA ullekhAmAM leja radhArAdhIza, dhArApati tarIke oLakhAya che. prastAvanA. jyAre rAjA bhAja ujjainathI dhArA rahevA gayA te tenA Azrita paMDitAe paNa tyAMja (dhArAmAM) rahevuM joie eTale dhanapAla, zeAbhananA pitA pahelAM ujjaina rahetA haze ? ane pAchaLathI rAjA bhAjanI sAthe peAtAnA putrA dhanapAla ane zeAbhanane laine dhArAmAM rahevA gayA haze e hisAbe ujjaina ane dhArA anve nagarImAM dhanapALa tathA zAbhana rahyA hatA ema mAnavAmAM kaze khAdha nathI. mArA A matathI prabhAvaka caritra ane prabaMdha ciMtAmaNi vigere graMthAnA ullekhAne samanvaya thaI. 1 jue prabaMdhaciMtAmaNinA bhAjalIma prabaMdha 2 jue sarasvatI kaMThAbharaNutI prastAvanA tathA tilakama jarInI praratAvanA. bhAjatA rAjyakAla vikrama sa. 1067 thI 1111 che. For Private And Personal Use Only 3 bheAjanI rAjadhAnI dhArA ( dhAra)mAM thai hatI te viSe zAMtisUri caritra, mahendrasUri caritra, sUrAcAya caritra, abhayadevasUri caritra, bilheNu kavinuM vikramAMka devacaritra, bhAjalIma prabaMdha, pAIalacchInAmamALA, sarasvatI kaThThAbharaNa, prameyakamalamAMDanI prastAvanA, rAjava'zAvalI ane hiMdustAnI traimAsika vigere graMthA jovA. vistAranI bhItithI huM ahIM vadhu vicAra karatA nathI, tathA te te graMthAnA pADe ApatA nathI.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zobhananA pitA. 21 zake che. prabaMdha ciMtAmaNimAM pUrvakAlanI daSTie vizAlA (ujajainI)no ane prabhAvaka caritrAdimAM uttarakALanI daSTie dhArAno ullekha che ema jaNAya che. zobhanane mATe ullekha karanArA graMthe che temAM jUnAmAM jUnA graMthe zebhananA sagAbhAI kavi dhanapAlanI zobhananA pitA. tilakamaMjarI, zobhanastuticaturvizikA TakA, prabhAcaMdrakRta prabhAvaka caritra ane prabaMdha ciMtAmaNI jevA aitihAsika graMtho che. te badhAmAM zebhananA pitAnuM nAma "sarvadeva" lakhyuM che, sarvadeva nAma sivAya bIjA nAmavALA graMthe ghaNA arvAcina ane aitihAsika draSTie mahattvanA nahi hovAthI temAM lakhelAM bIjAM nAme vizvasanIya nathI. vaLI upadeza prAsAdamAM zobhananA pitAnuM nAma lakSmIdhara lakhyuM che to te brAnti mUlaka che. 1 zarUAtamAM prabaMdha ciMtAmaNikAra "purAtamRddhirAtriAcAM virAcAcA "puri' kahI savadevanI nivAsa nagarI ujaina batAve che paNa jyAre zobhanamuni vidvAna thaI pharI mAlavAmAM pitAnA bhAIne pratibaMdhavA AvyA che tyAre teo dhArAnagarImAM AvyA che e ullekha kare che. jema" abhyastasamastavidya sthAnena dhanapAlena zrIbhojaprasAdasamprAptasamastapaNDitaaSTapratiSTena nijasahodarAmarSabhAvAd dvAdazAbdI yAvat svadeze niSiddhajainadarzanapravezena taddezopAsakairatyarthamabhyarthanayA guruSvAhUyamAneSu sakalasiddhAntapArAvArapAradRzvA sa 'zobhananAmA' tapodhano gurUnApRcchaya tatra prayAto dhArAyAM pravizan paNDitadhanapAlena rAjapATikAyAM vrajatA taM sahodaramityanupalakSya sojA matta ! manta! namaste ti protte"...prabaMdhaciMtAmaNi ( jinavijayajI saMpAdita) pR. 36. AnAthI mArI kalpanA majabUta thAya che ke -obhana vigere pahelAM ujjainamAM rahetA hatA ane pAchalathI dhArAmAM rahevA AvyA. Ama mAnavAthI bane matono samanvaya paNa thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 prastAvanA guru, zebhana muninA guru tarIke traNanAM nAme koSTakamAM dekhAya che. eka to mahendrasUri, bIjA vardhamAnasUri zebhana muninA ane trIjA jinezvarasUri. dhanapAla kavie spaSTa rIte e ullekha karyo nathI ke sarvadevane nidhi koNe batAvyuM. tenI zraddhA kayA AcArya upara thaI ane zAbhane dIkSA konI pAse lIdhI. vigatavAra jUnAmAM jUne ullekha atyAre to prabhAvaka caritramAM zobhananA viSe maLe che temAM lakhyuM che ke zebhana muninA guru mahedrasUri hatA. A AcArya pAsethI ja zobhananA pitAe nidhAnanuM sthAna jANya, dharma pAmyuM ane Amane ja pitAno zobhana nAmane putra dIkSA ApavA saMye. A vAtane pramANita karavA sUcanArUpa sAdhanara tilakamaMjarI che, ke je zobhananA sagAbhAI kavi dhanapALe banAvI che. tilakamaMjarImAM vyAsa vAlmikAdi kavionI stuti karI zrI mahendrasUrinI paNa stuti karI che. pitAnA samayamAM zAMtisUri, sUrAcArya, abhayadevasUri, vardhamAnasUri vigere aneka vidvAna jainAcAryonI astI hovA chatAM temanI stuti nahi karatAM A AcAryanI ja stuti karavAmAM dhanapAlane temanA upara daDha dharmarAga ane zobhananA guru tarIkeno saMbandhA hoya e kalpanA kaMI khoTI na kahevAya. zobhananA guru A mahendrasUrikAnA ziSya hatA, konI paraMparAmAM thayA? kayA keTalA graMtha lakhyA? te viSe hajI sudhI kAMIpaNa jaNAyuM nathI. prabhAvaka caritramAM mahendrasUrino prabaMdha che tenAthI teo cAMdragacchanA vidvAna AcArya hatA eTaluM jaNAya che. 1 juo prabhAvaka caritramAM mahendrasUri caritra. 2 " sUrirmahendra evaiko vaibudhArAdhitakramaH / carcAmAMcitaprauDhi varvivarmacat vattaH' | tilakamaMjarI 34. 3 tatrAnyadAyayau cAndragacchapuSkarabhAskaraH / zrImadendrapramu: pAradazvA yuvayoniH mahendrasUricaritra zleka 12 For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zebhananuM gRhastha kuTu'kha. 23 khIje ullekha * prabaMdhaciMtAmaNi * mAM che, temAM zeAlananA guru zrI vadha mAnasUri lakhyA che, ane trIjo ullekha samyakatva saptati TIkA " ne che. temAM zrI jinezvarasUri 6 jaNAvyA che. e vAta teA nakkI che ke:--ze!bhananA samayamAM zrI vadhu mAnasUri vidyamAna hatA, teo udyotanasUrinA uttarAdhikArI tarIke bhagavAna mahAvIranI 39 mI pATe beThA hatA, ane temanA ja ziSya jinezvarasUri 40 mI pATe thayA ema jUnI paTTAvalIethI jaNAya che. prabaMdhaciMtAmaNi jevA graMthanA ullekhanI ApaNe sarvathA avagaNanA teA na ja karI zakIe tethI ema kalpanA thAya che ke, zrI vardhamAnasUri sAthe paNa sadevanA pahelAM sabadha joDAyeA haze ? sarvadeva sAdhubhakta hatA eTale te AcArya thI paNa kaika lAbha meLavyeA haze ? ane mahendrasUrine pAchalathI saMbadha joDAi vadhyA haze. athavA vamAnasara pAse zeAbhanamunie thADuM ghaNuM adhyayana karyuM haze tethI vadhu mAnasUrinA ullekhamAM kAMika satyatA jaNAya che. jyAre vadha - mAnasUrine ullekha zakaya lAge che te temanA ziSya jinezvarasUrinA ullekha gurunA saMbaMdhathI pAchaLanA graMthamAM thavA saMbhavita che. ghaNA graMthakAra AvI bhUla saheje karI bese che eTale samyakatva saptatikA ' nA ullekha tevA ja haze ? ' e madhu vicAratAM zaiAbhananA dIkSAguru te mahendrasUri ja heAvA joie ema mhArI kalpanA che. matalaba ke tilakamAMjarInA savAda hAvAthI ane prabhAvaka caritra, prabaMdha ciMtAmaNi vigerethI vadhu prAmANika tathA jUnuM hAvAthI zAbhanamuninA dIkSAguru tarIke mahendrasUrine mAnavA vadhAre ceAgya che. * * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 jue kharataragacchapaTTAvalisaMgraha pR 20 ( zrIjinavijayajIsaMpAdita ). ' For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 prastAvanA. zebhananA dAdAnuM nAma "devarSi hatuM, jeo heTA dAnI ane paMDita tathA jAtathI brAhmaNa hatA. zebhananuM gRhastha temanA putra "sarvadeva thayA, teo vidvAna kuTuMba. kalApriya ane mahAkavi hatA. sarvadeva bhana muninA pitA thatA hatA. mahAkavi "dhanapAla' zebhanano mATe bhAI hato. temanI suMdarI" nAmanA eka bahena hatI ke jene mATe kavi dhanapALe vikrama saM. 1029mAM "pArka chInAmamAtrA" (koza)ra banAvI che ema te graMthanI prazastithI jaNAya che. tenuM kuTuMba lAMbAkALathI vidyApremI tathA yazasvI hatuM. zebhananA dAdA pahelAM "sakAzya nagaranA hatA, A nagara pUrvadezamAM che atyAre pharakAbAda jillAmAM "saMkisa nAmanA gAmathI te prasiddha che. sarvadeva vyavasAya AjIvikA mATe mAlavAnI rAjadhAnI ucinI (ujjaina)mAM AvI rahyA hatA. pAchalanA samayamAM jyAre bheje dhArA (dhAra )mAM sthiratA karavA mAMDI tyAre te dhAramAM rahevA AvyA. zobhanamuninI prastuta kRti bahu junI che. jeno ane vaidikamAM camakAdi zabdAlaMkArathI chalakAtI zebhanastuti ATalI jUnI kRtio bahu ja ochI maLe che. caturvizatikAnI zebhana stutinI asara te pachInA ghaNA kavi TIkAo. vidvAna upara thaI che. mahAkavi vAgabhaTa, amara1 kADhavavirati prasiddha rAnavaMtvavibhUSiis... tilakamaMjarI leka pa1-para. 2 atyArasudhI maLatA prAkRtikemAM A jUnAmAM jUne prAkRtika che. 3 jue inDiyana hisTorikala karghATaralI isvIsana 1928 peja 142. "siddhahemacaMdrAnurAsananI laghuvRtti " mAM eka ThekANe lakhyuM che ke "sAraH pATaputra kalyAH " (7-3-6) nijasaMpAdita AvRttinA pa61 pejamAM) AnAthI spaSTa jaNAya che ke sAkAzya je ke paTanAthI utaratuM paNa samRddha nagara hatuM, tathA madhyadezamAM prasiddha hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zanistuti caturvizatikAnI TIkAo. caMdrasUri, kIrtirAje pAdhyAya, mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI vigerenI aindrastuti vigere kRtio prastuta kRtinA anukaraNa athavA preraNAnuM phala che. zobhanastutinI anerI suMdaratA ane gaMbhIratA hovAthI aneka AcAryo ane kavioe zokha ke paropakArArtha tenA upara TIkAo banAvI che. jemAMnI nava TIkA to AjakAla jANItI che. enAthI prastuta kRtinI mahattA gaMbhIratA ane prasiddhi saheje samajI zakAya tema che. te TIkAkAronAM nAme A che:- dhanapAla, jayavijayajI, rAjamuni, saubhAgyasAgarasUri, kanakakuzalagaNi, siddhicaMdragaNi, devacaMdra, ajabasAgara ane eka bIjA avacerikAra pUrvAcArya (AmanA nAmano patto maLe nathI). vIsamI sadImAM paNa DekaTara haramana yAkebI vigere vidvAnoe aMgrejI, hindI, gujarAtI vigeremAM AnAM bhASAntare karyA che. che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyAe stuticaturvizatikAnI aneka TIkAono saMgraha karI tathA vistArathI bhASAntara karI devacaMda lAlabhAI pu. phaMDa. suratathI prakAzita karela che. jenI huM prastAvanA lakhI rahyo chuM te A graMthamAM paNa tame zebhana muninI prastuta stutinI eka saMskRta " saralA" nAmanI TIkA jeze, ke je cAlatI A vIsamI sadImAM banelI che. enA kartA AcAryazrI ajitasAgarasUrijI che. sadgata zrImAna ajitasAgarasUrijI mahArAja kAvya sAhityanA apUrva rasika ane premI hatA. jo ke temanI sAthe mAre pratyakSa paricaya heto thaye paNa temano kAvyane abhyAsa sAre hato ema saMbhaLAya che. teo A kRtinI suMdaratAthI AkarSAyA ne tenA para kAMIka lakhavuM e utsAha jAgatAM A stuti viSe pitAne anubhava prastuta TIkAmAM For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 temaNe vyakta karyA. 1A marahUma AcArya zrI ajitasAgarasUrijI mahArAja samAjamAM aneka prakAranA ADaMbara, dhAMdhala ane kalaheA utpanna karI samAjane adheAgatimAM lai janAra nahi; paNa jJAnadhyAnamAM masta rahI gujarAtI ane saMskRtamAM aneka kRtie jaina samAjane ApI unnatinA mArge laI janAra vidvAna AcArya hatA e kAMi echI AnaMdanI vAta nathI. khAsa karI kAvyamAM temane prema ghaNA ja hatA. teozrI adhyAtmapremI, bhajana sAhityanA cunaMdA lekhaka zrImAn buddhisAgarasUrijInA prasiddha vaktA ane samAjahitaciMtaka ziSya hatA e paNa emanA mahattvanuM eka kAraNa che. A banne AcArya jaina samAjamAM prasiddha hatA; eTale eenA jIvana viSe ahIM vadhu lakhavAnI huM AvazkatA samajatA nathI. zrImAn ajitasAgarasUrinA vinIta, priya ane vidvAna ziSya munirAjazrI hemendrasAgarajI milanasAra tarIke jANItA che. temaneA jJAna vyavasAya, bhaktibhAva, prema ane madhura svabhAva duzmanane paNa mitra banAve che. kamanasIbe emanA gurujI prastuta TIkA mudrita thayelI joI na zakayA paNa gurujInA uddezanI pUrtti mATe zrI hemendrasAgarajI A TIkA chapAvI prasiddha kare che e khuzI thavA jevu jarura che. zrI hemendrasAgarajI peAtAnA gurune pagale cAlI saMskRta ane gujarAtI kAvyamAM sArA rasa le che. emanA sadbhAvabharyA Agrahe A prastAvanAnI paMktio lakhavA mane prastAvanA. 1 prastuta TIkA prahlAdanapura ( pAlanapura ) mAM 1975 zrAvaNa sudi sAtame pUrNa karelI che. tenI prazastimAM jue klAka 10 me. bhavya zrAddhakadambarAjitapathe prahlAdane pattane, cAturmAsyakRte sthitiM kRtavatA yenopakArakSamA / 2 6 akSA'zvA'GkazazAGkasaMmitavare (1975) saMvatsare zrAvaNe, saptamyAM ravivAsare zubhatithau pUrNakRtA svAtige // 10 // For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zebharatuti caturvizatikAnI TIkAo. 27 tatpara karyo che. e prasaMgathI mane zrI bhanamuni viSe jANavAnuM tathA lakhavAnuM maLyuM che. e mATe preraNA karanAra munirAjazrI hemendrasAgarajIne huM dhanyavAda ApyA vagara rahI zakuM nahi. zebhastuti bhakti ane kAvyanI daSTie mahatvanI kRti che. TIkAne jema bane tema sahelI banAvavA prayatna karyo che, ane temAMya khAsa sAnvaya paddhati svIkArelI che, e AnI bIjI TIkAothI vizeSatA che. sAthe sAthe mULInuM rarala gujarAtI bhASAntara chando vigere ApI upayogitA vadhArI che. janatA A kRtine lAbha laI stutikAra ane TIkAkAranA prayatnane saphaLa banAve eTaluM IcchI viramuM chuM. lekhaka:muni himAMzuvijaya (anekAntI) For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E @ ; KUS UK UR UR UK UR UT UT BE : AcArya zrI ajitasAgarasUrIzvarajInA jIvananI saMkSipta rUparekhA. carotaramAM peTalAda pAse AveluM nAra gAma jemAM 1NItuM che kAraNa ke A gAma leuvA pATIdAra jenoe be DajhanathI paNa vadhAre pitAnA saMtAnone cAritrya levA samaryA che. A nAra gAmamAM saM. 1942 nA poSa sudi paMcamInA roja leuA pATIdAra paTela lallubhAIne tyAM AcArya zrI ajitasAgarasUrijIno janma thayo hato. temanuM janma nAma "aMbAlAla rAkhavAmAM AvyuM hatuM. temanA pitA lallubhAI paTela ane mAtA sonabAI baMne bhoLA dilanAM, dharmaniTa, prabhubhakta, udAracitta, sAdhu premI tathA mAyALu hatAM. e vaDIlano vAraso AlyAvasthAthI ja aMbAlAlamAM paNa AbAda rIte utarI Avyo hato. uparAMta bhaviSyamAM thanArA bhAgyodaya ane prabhAvikatAnAM keTalAMka sUcano paNa A aMbAlAlanA zarIra paranAM sAmudrika lakSaNo tathA prakRti parathI thatAM hatAM. te vakhate paNa temanAmAM kudaratI vacana-cAturya ane vizALa buddhi hatI. tenA phaLa tarIke teo sugamatAthI gujarAtI sAta copaDIone abhyAsa karI gayA. teo potAnAmAM rahelI vAzakti ane buddhino upayoga karavA mArga zodhatA hatA tevAmAM temanA mAta-pitA svargavAsa pAmyAM ane tethI temane saMsAranI asAratA ane asthiratA samajAI gaI. saM. 1956 mAM sthAnakavAsI sAdhuonA prasaMgamAM AvatAM temaNe potAno vairAgya A raste vALyo-sthAnakavAsI dIkSA aMgIkAra karI. A pachI sthAnakavAsI sAdhu amIpi tarIke temaNe mahArASTra, khAnadeza, karNATaka, mAlavA, madhya hiMda vagere dezamAM vihAra karyo, bhinna bhinna dharmonA graMthano tathA bhASAono abhyAsa karyo ane aneka sAdhu-saMta tathA mahAmAonI sAthe jJAnacarcA karI pUrato anubhava meLavyo. sthAna For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sakSipta rUparekhA 29 kavAsI paMthamAM mUrtipUjana mAnavAmAM Avatu nathI te vAta temane peAtAnAM jJAnapUrvaka maLelA anubhavathI anucita bhAsI. aitihAsika pramANethI temane jaNAyuM ke trIza trAnI ja zAstramaryAdAmAM gAMdhI rahevAnI pati bhramalaka ane mUrtipUjJane rAdApUrvaka uDAvavAne ja utpanna karelI che. A sabaMdhI thatI zaMkAeAnu samAdhAna zrI amIRSijIne sthAnakavA paMthamAM na ja thayuM. keTalAkAe temanI zakAonA praznone uDAvyA tA keTalAkAe mauna sevyuM athavA mithyA zraddhAzIlatAmAM ja jIvana vItAvavA jaNAvyuM; paNa satyazodhakane AthI sa MtoSa na ja thAya. teoe adhyAtmajJAna--divAkara yeArgAnaka AcArya zrI buddhisAgarasurIzvarajI mahArAja sAthe patravyavahAra zarU karyA ane temAM peAtAnI zaMkAo raju karI. ghaNAkharA khulAsA thaI gayA eTale teo zrImad buddhisAgarane ja maLyA ane temaNe temanI sAthe AcAra, bhadyAbhakSya, sAmAcArI, jIvadayA, prAkRta--saMskRta bhASA, sUtraracanA tathA mUrtinI prAcInatA ane AvazyakatA vagere vagere saMbaMdhI puSkaLa uhApAha, carcA ane mimAMsA karI. chevaTesaMpUrNa khAtrI thai ke sthAnakavAsI mata bahu ja arvAcIna che. sthAnakavAsIe peAte paNa ADakatarI rIte ke chupI rIte mUtinA sad sthApanA rUpamAM mAnanArA chatAM tee ajJAna manuSyAne mithyA bhramabaLamAM nAkhI teenA ane peAtAnA sAcA Atmika hitaneA nAza kare che. Ama amIRSie sapUrNa parIkSA karI sa. 1965 nI sAlamAM sthA. matane! tyAga karI zrImAna jainAcArya buddhisAgarajI mahArAja pAse zvetAMbara saMpradAyamAM savegIpaNAnI dIkSA aMgIkAra karI. have te ahIM ajitasAgarajInA nAmathI oLakhAvA lAgyA. jo ke teoe Ama peAtAne mithyA lAgavAthI sthA. matane tyAga karyA, te paNa teo paramatasahiSNu hAvAthI khInna matAnI sAthe jema samabhAva rAkhatA hatA tema A mata sAthe paNa sadA samabhAva rAkhyA che. emaNe ghaNI vakhata sthA. sAdhuonI sAthe rahI nahera bhASaNAdi pravRttie karelI hAvAthI ApaNane sAbIta thAya che ke tene bhAgye ja kAinA tarapha tiraskAra ke dveSa peAtAnA zAMta jIvanamAM jAgyeA hoya. saunI sAthe premabhAvathI vana rAkhavuM te satyapathe cAlavuM e temanA jIvananu dhyeya hatu. zrI. ajitasAgarajI mahArAje have jJAnadizAmAM AgaLa vadhavA mAMDayuM. saMskRta prAkRta bhASA para sArA kAbU meLavye ane te dvArA AgamAne karI avalokayAM. TIkA, niyukita ane bhAkhyA tathA cUrNiethI For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 saMkSipta rUparekha AgamonuM gaurava avalokayuM. sthA. dIkSAmAM je vacanazakita ane ojasapaNAthI bhAre prasiddhi ane sanmAna meLavyuM hatuM te vacanazakita ane esanI sAthe AgamanuM gauravajJAna tathA gurumahArAja taraphathI niraMtara maLatI rahetI adhyAtmajJAna vagerenI suMdara prasAdI bhaLatAM rahyAM, tathA tapathI kAyAne paNa tapAvavA mAMDI. aThThAI vagere to ghaNIvAra karyA. vaLI gaddavahananuM tapa karI jJAna ArAdhanA karI. pariNAme sANaMdamAM temane paM. zrI vIravijayajI gaNIe paMnyAsa tathA gaNIpada samarpaNa karyA. dhanuSyanA TaMkAra samA bulaMda avAje satata dezanA daI leka para upakAra karatA paM. zrI ajitasAgarajI gaNIe sadA parahitamAM ja jIvana vItAvyuM che. saMskRta ane gujarAtI bhASAmAM teoe suMdara lakhyuM che, temaNe prAkRta saMskRta graMthanAM bhASAMtara paNa karyA che. bhImasena caritra, ajitasena caritra, taraMgavatI kathA, (padya) caMdrarAja caritra, stutio, zobhana stuti TIkA sAthe, dharmazarmAsyudaya, minirvANa tilakamaMjarI, zAMtinAtha caritra vigere mahAkAvyo upara TIkAo, zabdasiMdhu, (koSa) buddhiprabhA vyAkaraNa, subhASita sAhitya, buddhisAgarasUri caritra, zrI kalpasUtra sukhadhikA. A temanA saMskRta bhASAmAM lakhelA graMtho che. temanuM saMskRta suMdara, lAlityabharyuM ane sugama che. vedAMtarahasya vi0 vedAMtanA paNa graMtha racyA che. temanI lakhelI gujarAtI kavitAo puSkaLa hoI, te madhura, bhAvanAbharI, sAmayika, sulalita ane hRdayane AhalAdaka che. supAsanAha caritra tathA surasuMdarI caritra ane kumArapAla caritra vigerenAM temanAM bhASAMtaro paNa sarala ane suMdara che. Ama A paMnyAsajIe sAhityanA pradezamAM sAro phALo Apyo che. AvI prabhAvikatAnI zakita tathA tevI bIjI paNa aneka prakAranI yogyatAne aMge AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajIe temane prAMtIja mukAme saM. 1980 nI sAlamAM AcArya padathI alaMkRta karyA ane sAgarazAkhAnA saMdhADAno bhAra temane samarpaNa karyo. A pachI teo thoDAM varSo ja haiyAta rahyA che, paNa teTalAmAMye temaNe lakhavAmAM tathA upadeza devAmAM kacAza rAkhI nathI. uttama puruSonA jIvananI eka kSaNa paNa A duniyAne ghaNuM kiMmatI che, e koNa nathI jANatuM ? teozrIe dhArmika, sAmAjika unnatikAraka vyAkhyAno ApavA sAthe keTalIka dhArmika saMsthAone madada apAvI prANavAna banAvI che. yogasAdhanAmAM paNa sArI pravRtti hatI. gurU bhakti paNa ajoDa hatI, e temanA upadezathI baMdhAyelAM zrI buddhisAgarasUrijInA gurU maMdira sAkSI For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mANasA ( mahIkAMThA ), Ase| zudi 3 gurujayaMtI dine. sakSipta rUparekhA 31 pUre che. tee A samAjI, sanAtana dharmAM, prosti, pArasI tathA musalamAnAnA dharma sthaLAmAM jai vyAkhyAne paNa ApatA hatA. temaNe rAjA mahArAjAonA paricayamAM AvI nhAnA meATA sTeTAmAM vyAkhyAne ApI ahiMsA dharma ne pracAra karelA che, tee satata vihAra karatAM ceAmAsAmAM anukrame amadAvAda, surata, muMbai, pATaNa, rAdhanapura, vizvapura, sANaMda, prAMtIja, vaDAlI ( iDara ), pAlaNapura, mahesANA, uMjhA, pAlItANA, jAmanagara, amadAvAda, prAMtija, pethApura, vighnapura, mANasA, vijApura. A sthaLAmAM sthira rahyA hatA. Ama samudAyanA vaDA banyA chatAM ce temanAmAM meTAnuM abhimAna na hatuM, te sadA khAne mahattAmAM sthApavAne ja rAjI hatA. A ja kAraNathI temaNe udAra dIlathI potAnA gubhAI munirAja zrI RddhisAgarajI tathA munirAja zrI kIrtisAgarajIne, ane vijayazAkhAnA munirAja zrI durla vijayajI, vimaLazAkhAnA munirAja zrI ra`gavimalajI tathA AMcalagacchIya munirAja zrI dAnasAgarajIne gaNI tathA panyAsa padavIe samarpaNa karI hatI. chellA 1985 nI sAlanA comAsAmAM Ase di 3 nA rAja vintapuramAM teozrI svastha thayA. teee peAtAnA AtmAnuM kalyANa sAdhavA sAthe jagatanuM kalyANa thAya tevA ghaNA ja prayatna karyA che. jethI ApaNI vacce haiyAta na chatAM paNa amara che. ApaNe paNa teenA jIvana parathI dhaDA lai temanA mArge AtmakalyANa tathA zAsana ane jagatanuM hita karIe evI bhAvanA sAthe A saMkSipta jIvana Alekhana karatAM viramanAra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir huM chuM temane aMtevAsI hemendrasAgara. For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org oooooooooooooooooo.............ooooooooo5K zrIsadgurusmaraNam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (sragdharAvRttam ) mAdhyasthyaM yanmano'bje sthitamativilasat saddayAbhAnubhAsi, sadvidyAkAminI yaM suciramanugatA svecchayA krIDati sma / rAgadveSAdivargaH prazamanamagamacchuddhasattvAnuyogAd, vizrAntisthAnameSa zramaNaguNagaNasyaikamArAdhanIyam // 1 // saumyAkAro vinItaH sphuradadhikamatirdharmatattvapravINaH, sosheGkAraikalInaH zrutadharaviditaH satyavAdAtmanInaiH / kAvyAlaGkAravedI kalitanayagaNaH sAdhyakarma svadhIno, divyAnandAnuraktaH pramathitamadanaH zuddhabhAveSvadInaH // 2 // zrImantaH sAdhuvaryAH prathitaguNagaNAH sevyapAdAravindAH, lAnte yatpratApaM parahitanirataM nityazarmapradAnam / siddhAntodgItatattvA'dvayaguNaguNitaM labdhasatkarmasiddhi, taM vaktAraM prasiddhaM jalanidhimajitaM sUrivaryaM smarantu // 3 // ( muni hemendrasAgaraH ) 1 yasyeti zeSaH / 2 so'hamitizabdaH yogavitsamArAdhanIyaH / 3 satyavAdAtmabhyo hitaH, athavA satyavAdena AtmahitaH / 00000000000000000000000000: ODOC000000000029 For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra SK zrI mahodaya presa, www.kobatirth.org zAstravizArada jainAcArya zrImad ajitasAgarasUrijInA ziSyaratna muni zrI hemendra sAgarajI. ,-bhAvanagara. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Da B x 52
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prastAvanA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 " " siddhaM siddhatthANaM ThANamaNovamasuhaM uvagayANaM / kusamayavisAsaNaM sAsaNaM jiNANaM bhavajiNANaM // 1 // ( sanmatiprakaraNam ) kepAmaviditametacchemuSImatAM vidvatpuGgavAnAM zrIzobhanamunivinirmitA jinastuticaturviMzatikA zobhanastutyabhidheyA stutipravarA sujanacittacamatkAriNI sahRdayahRdayahAriNI yamakAdi vividhAlaGkAravibhUSitA naikadhA chandaHsandohakarambitA kAvyamUrddhanyatAM bibhartti / avacUrikAkRdAdibhirasyAH stuteH zobhanastutiriti vyapadezena vyavahnatirvyadhAyi, stutikArasyAsya sampUrNa jIvanAkhyAnaM nAlabhyata, yatkiJcanA'valambanamAsAdyA'tra taddarzayitavyamiti nA'samaJjasam zrIzobhanasya jyeSThabandhunA kavikulalalAmabhUtena dhanapAlenA'parai For Private And Personal Use Only 1 zrI zobhanasya kavikulAvataMsasya jyAyAnbandhurdhanapAlo'pi kavitAkAminImasAdhAraNyA bhaktyA siSeve / so'pi mahAkavirabhUt / tatra hetuzcAyam, bhagavatA hemacandrAcAryeNApi tasya zlokAH svakIye kAvyAnuzAsanagranthe vacana zleSasyo - dAharaNatvena saMgrahItAH / sa vyutpattizAstravizArado'pi babhUva yataH zrImadbhirhemacandrAcAryairabhidhAnacintAmaNikoSaTIkAyAM " vyutpattirdhanapAlataH " evaMvidha ullekho vihitaH / tena bahavo'sAdhAraNA granthA viracitAH / teSAM viracitA tilakamaJjarI, pAiyalacchI nAmamAlA, RSabhapaJcAzikA, vIrastavaH sAvayavihiityAdi prathA upalabhyante / munRpo ( zrIvAkpatirAjaH ) bhojarAjaM kanIyAMsaM dhanapAlaJca jyeSThaM sutaM mene /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34] [ zobhanastuteH dhanapAlAya tadvidyAcamatkRtaH sa 'siddhasArasvata' iti virudaM dattavAn / dhanapAlabhojayomitrabhAva AsIt / bhojarAjasya rAjyasattAsamayastu vi. saM. saptaSaSTyuttarasahasramArabhya ( 1067) ekAdazAdhikaikAdazazata (1111) paryantamabhUt / / zrIzobhanamunerupadezataH saMprAptajainadhI dhanapAlastilakamaJjarImaparAM kAdambarImiva racitavAn / tadvacanaracanA'tIva mAdhuryamAvahati / vacanaM dhanapAlasya, candanaM malayasya c| sarasaM hRdi vinyasya, ko'bhUnnAma na nirvRtaH // 1 // (prabandhacintAmaNau ) vAdivetAlazrIzAntisUribhistilakamaJjarI saMzodhitA, TippaNyA ca samalaGkRtA / mahendrasUrikavIndrazrIzAntisUrisurAcAryaprabhRtInAM jainAcAryANAM paricito'bhU. ddhanapAlaH / zrIRSabhadevaprAsAdastena nirmApitaH, tatpratiSThA zrIzobhanamuninA tadgurUNA mahendrasUriNA ca vihitaa| dhanapAlakavivaraH satyapure ( sAcorapure) kenacitkAraNena kiyatsamayaM vasan zrImahAvIrasvAmisevAparAyaNaH kAlaM vyanayat / AyuSonte'sau mahendrasUrisannidhau saMlekhanAM vidhAya gRhasthAzramI san svargabhAgabhUt / ayaM dhanapAlapaNDito jyorvidapyAsIt / tathA coktaM prabandhacintAmaNau" atha kasminnapyavasare narezvaraH ( bhoja: ) sarasvatIkaNThAbharaNaprAsAde vrajan sadA sarvajJazAsanaprazaMsAparaM paNDitaM dhanapAlamAlapat-' sarvajJastAvatkadAcidAsIt tadarzane sAmprataM kazcijjJAnAtizayo'sti' ityabhihite 'arhatkRte'rhaccUDAmaNipranthe' vizvatrayasya trikAlavastuviSayasvarUpaparijhAnamadyA'pi vidyate ' iti tenokte tridvAramaNDape sthitaH kasmin dvAre'smAkaM nirgamaH ' iti zAstrakalaGkAropaNodyate nRpe 'buddhimAtrA trayodazI' iti pAThaM satyApayatA bhUrjapatre nRpapraznanirNayamAlikhya mRNmayagolake nidhAya ca chagalikAdharasya taM samarpya deva ? pAdo'vadhAryatAm iti nRpaM prAha 'tadbuddhisaMkaTe nipatitaM khaM manyamAna etad dvAratrayasya madhyAtkimapi nirNItaM bhaviSyati' iti vimRzya sUtrabhRdbhirmaNDapapadmazilAtalamapanIya tanmArgeNa nirgatya taM golakaM bhittvA teSvakSareSu tameva nirgamanirNayaM vAcayaMstatkautukottAla. cittaH zrIjinazAsanameva prazazaMsa / tathAhidvAbhyAM yanna haristribhina ca haraH sRSTA na caivASTabhi ryanna dvAdazabhirguho na dazakadvandvena laGkApatiH / yannendro dazabhiH zatairna janatA netrairasaMkhyairapi, tatprajJAnayanena pazyati budhazcaikena vastu sphuTam // 1 // " For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (35 prastAvanA / ] zcaitatstutiTIkA'vatarANadigrantheSu tadvaMzAdinirdezo darzitaH / anyo'pi kazcana dhanapAlanAmA kavirAsIt , tenA'pabhraMzabhASAyAM -- bhaviyasattakahA' iti pustaka viracitam / ayaM dhanapAlo'nya eva yataH sa dhakkaDavaNig jAtau samutpede / 'dhanasiri mAyesara' iti tasya pitarAvAstAm / anyacca sa digambaro babhUva iti pratibhAti, yato yo'cyutadevalokaH zvetAmbaramate dvAdazaH prakIrtitaH sa evAnena dhanapAlena SoDazaH prakIrtitaH / tasya grantheSu 'bhajivi jeNa diyaMbari / ' evaMvidha ullekho vartate / anyacca bhaviyasattakahAyAM ye dezazaMbdAste pAiyalacchinAmamAlAyAM nopalabhyante / ato'yaM dhanapAlaH kazcidanya eva iti siddham // paTTaNapuravAstavyena pallivAla jJAtIyena dhanapAlenai vi0 saM. ( 1260 ) vatsare tilakamaJjarIsAraH padyAtmako vyalekhi, lakSmIdharapaNDitena vi0 (1281) vatsare'nyastilakamaJjarIsAro dvAdazazatAnuSTup zlokairnirmitaH / aSTAdazazatAbdyAM zrIpadmasAgaragaNinA tilakamaJjarIvRttirvihitA / viMzatizatAbdyAM paM. lAvaNyavijayena zrImad ajitasAgarasUriNA ca tavRttiniramAyi / 1 zrIdhanapAlakRtaTIkA'vataraNazlokAzceme - AsIda dvijanmA'khilamadhyadeza prakAzasAMkAzyanivezajanmA / alabdha devarSiriti prasiddhiM yo dAnavarSitvavibhUSito'pi // 1 // zAstreSvadhItI kuzalaH kalAsu, bandhe ca bodhe ca girAM prkRssttH| tasyAtmajanmA samabhUnmahAtmA, devaH svayambhUriva sarvadevaH // 2 // abjAyatAkSaH samajAyatAsya, zlAghyastanUjo gunnlbdhpuujH| yaH zobhanatvaM zubhavarNabhAjA, na nAma nAmnA vapuSA'pyadhatta // 3 // kAtantracandroditatantravedI, yo buddhabauddhArhatatattvatattvaH / sAhityavidyArNavapAradarzI, nidarzanaM kAvyakRtAM babhUva // 4 // For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 36 ] [ zobhanastuteH etena jJAyate ca vikramanRpaterekA dazazatAbyAM zrIzobhanamunerastitvamAsIt / tasya pitAmaho devarSinAmA kAzyapagotro vADavAnvayavibhUSako dAnazauNDo madhyadezavarttisAMkAzyanagarIvAstavyo'bhUt / tasya ca devarSeH sarvazAstranipuNo labdhasarvakalAkauzalyaH kavipravaro bhASAzAstrasaMprAptasvAtantryaH sarvadevA'bhidhaH sUnurabhUt 1 tato devarSiH saparivAraH sAGkAzyanagaramapahAya vidvajjanasanmAnadAnaikavIrazrImanmukha rAja saMrakSita vizAlAyAM nivAsamakArSIt / tatra sarvadevasya somazrInAmA bhAryA'tIva guNanidhibhUtau dhanapAlazobhananAmAnau putrau sundarInAmaikAM sutAJca prAsUta / yasyAca kaumAra evaM kSatamAravIrya agi cikIrSanniva riSTanemeH / yaH sarvasAvadyanivRttigurvI, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satyapratijJoH vidadhe pratijJAm / / 5 / / abhyasyatA dharmamakAri yena, jIvA'bhighAtaH kalayA'pi naiva / citraM catuH sAgaracakrakAJci stathApi bhUrvyApi guNasvanena // 6 // etAM yathAmati vimRzya nijA'nujasya, tasyojjvalAM kRtimalaMkRtavAn svavRtyA / abhyarthito vidadhatA tridivaprayANaM tenaiva sAmpratakavirdhanapAlanAmA ||7|| 1 madhyadezasvarUpamabhidhAnacintAmaNau- himavadvindhyayormadhye, yat prAg vinazanAdapi / pratyageva prayAgAcca, madhyadezaH sa madhyamaH // ( zloka - 17 - kAM - 4 ) 2 ujjayinI syAdvizAlA - 'vantI puSpakaraNDinI / kA0 4 zlo0 42 For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA / ] [37 dhanapAlena 'pAiyalacchI nAmamAlA' racitAsti / devarSiNA ca rAjyazAsanAGgapravRddhau dhArAyAM gatena rAjavallabhena nijapANDityaprakarSAdvipulaM dhanamupArjitam / pUrvopArjitaM sarvaM ca tadvittaM pRthivyAM tena nidhAnIkRtam / atha sarvadevo vipulaparivAro nijA'patyAni pAThayituM sadodyogaparAyaNaH svajIvanamanayat, pitari divaM gate tannihitaM dhanamajAnAnaH sa saMbhrAntamanAH sadmani sarvatra vyalokayat / dhanamalabhamAnazcintAturo'janiSTa saH / tadAnIM dhanapAlazobhanau tatputrau caturdazasu vidyAsu pAragAminau babhUvatuH, sarvadevo dhanapAlazcobhau muJjabhojanRpayoratIva mAnanIyau jAtau sukhena nirvAhamakArTAm / tathA'pi mahAdAnitvAt bahuparivArattvAcca sarvadevasya vipulataravittApekSiNaH dharAnihitadhanalipsayA tatsthAnaM ca nizcetumutkaNThA samudbhUtA / tasminsamaye cAndragacchIya-AcAryazrImahendrasUriviharan krameNa dhArAyAM samAgamat / __ sa ca jJAnaprabhAveNa sarvatra nagaryA prasiddho babhUva, tavRttAntaM sarvadevena zrutaM, tataH sarvadevo dinatrayaM upAzraye mahendrasUrisannidhau tUSNIM tasthau / ___ tathAvidhaM taM nirIkSamANaH sUristatkAraNamapRcchat , tenoktammatpitrA nidhAnIkRtadhanasthalaM darzaya, AcAryeNa tatpreyovastvardhabhAgapradAnapratijJayA dhanasthAnaM tasmai saMdarzitam / catvAriMzallakSamitasuvarNaTaGkAstena nidhAnato labdhAH / jainamunayo niSkiJcanA iti 1 vikkamakAlassa gae, auNattIsuttare sahassammi / mAlavanariMda dhADie, lUDie mannakheDammi // 1 // dhArAnayarIe pari-TThiraNa magge ThiAe aNavaje / kaje kaNi?bahiNIe 'suMdarI' nAma dhijAe // 2 // ( pAiyalacchInAmamAlA ) pR0 45. For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38] [ zobhanastuteH vismaran satyasandhaH sa vipro labdhadhanasyArdhabhAgaM sUraye pradAtuM samudyataH, tathApi sa AcAryoM taM ne svIcakAra sarvadevena ciraM prArthito'pi sUristadAgrahaM nA'manyata, kathitaJca yadi svapratijJA satyApayituM tvamicchasi tarhi putrayordvayorekaM me dehi / tataH sarvadevena jainadIkSAM svIkA dhanapAlo jyeSThasuto'vAci, so'pi jainamatavirodhittvAt piturvacanaM nA'manyata / pituH santoSAya tadvacanaM kanIyasA sUnunA zobhanena svIkRtam / mahendrasUriNA sa dIkSitaH kRtH| keSucitprabandheSu zobhanamuneguro mAnyanyAni nirdiSTAni, taM kecidvardhamAnasUriH kecicca jinezvarasUririti saMbodhayanti, vayaM tvatra prabhAvakacaritrAdijainaitihAsikagranthAnAzritya mahendrasUrirityabhidhAnaM anumanyAmahe, yato dhanapAlena svaracitatilakamaJjayAM tadeva nAma smRtam, mahendrasUriH prAyaH kAmapi grantharacanAM kRtavAniti na jJAyate, tathA ca prabhAvakacaritre janmahAyanAdipratItirna labhyate / prabhAvazAlIsUrirayam / uktaJca mUrirmahendra evaiko vaibudhArAdhitakramaH / . yasyA'mayocitaprauDhiH, kavivismayakRdvacaH // 1 // (tilakamaJjaryAm zlo0 34 ) vidvAn vyAkhyAtRcUDAmaNirasau babhUva-- dharAdhavAn dharmasukarmabodhata-vakAra vazyAn zrutadharmavarmani / nivarttayAmAsa vikarmasevanAn-nijakramA'bhyarNagatAn vidhrminnH|1| 1 yatine kAJcanaM dattvA, tAmbUlaM brahmacAriNe / corebhyo'pyabhayaM dattvA, sa dAtA narakaM vrajet / / pArAzarasmRtiH a. 1 zlo: 60. For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prstaavnaa| nivRttatarSaH parivarttamAnaH, sadAtmatattveSu vibhaasmaanH| mahendravatsUrirayaM vyarAjat , dharmAdhirAjyaM nitarAM dadhAnaH // 2 // dharmadviSo'nye kaluSAH kaSAyA-babAdhire taM na nijaprabhAvAt / kiyAn hi bAhyo ripuvarga Izo-vikAradRSTyA samavekSituM vai||3|| prabhAvakacaritre mahendrasUrivRttAntaM pradarzitam / tatra zobhanamunidhanapAlakaulakavidharmANAM viduSAmAkhyAnaM varNitam / kintu asmin prabandhe mahendrasUrivRttAntaM svalpataraM labhyate / atastajanmajAtigurvAdisaMbandhaH kazcidapi na pratIyate / atha dhanapAlaH kaniSThabhrAtaraM dIkSitaM vijJAya tasmai sUraye bhRzaM cukrodha, nijapitrA virodhaM kurvat svamitrIbhUtaM yuvarAja bhojarAja vibodhya dvAdazavarSaparyantaM mAlavadeze munivihAraM nyavArayat / yadA . (1) bhRgukaccha( bharuca )puravAstavyaH suradevabrAhmaNastatputro'yaM bAlyAvasthAyAmanabhijJo babhUva, kasyacidyogino vitIrNavareNa kavittvazaktiM prApya zaktyupAsakaH so'bhUt tato gRhavAsaM parityajya paryaTan sa zAstravivAde bahUn viduSo jayan zrIzAntisUriNA mahAkavidhanapAlena ca vijitastAbhyAM saha ciraM mitratAmadhAt / (2) mahendrasUrisamayaH zithilAcArapradhAno'bhUt / tatra zrImahendrasUrizrIvAcanAcAryazobhanamunI suvihitAviti tayorAcAravihArAdibhirjJAyate / 3 mahAkavidhanapAlena vi. saM. ( 1029) pAialacchInAmamAlA racitA, tadAnIM sa SoDazahAyano viMzatihAyano vA'bhavat / sa ca jainamatAvalambI nA'bhUt , yatastasyAM nAmamAlAyAM jainapAribhASikAH zabdA na dRzyante, kintu saMskRtasamadaizikaprAkRtazabdA nivezitAH / pRSThe (13) pAde ( 171) "titthAhivaI jiNo arahA" ityullekhena kecittaM jainaM manvate tadanucitaM, yatastadullekha: pazcAtprakSiptaH saMbhAvyate / kiMvA'rhaniti janaprasiddhattvAttadullekhaH svenaiva kRto jJAyate / AyamaGgale brahmaNo nAmasmaraNena ca jainetaraH pratIyate / zrI vAkpatirAja( muJja )sva rAjyasamayastasminsamaye'bhUt / tato bhojarAjo yuvarAjapadArUDha AsIt / For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40] [ zobhanastuteH mAlavadeze sAdhuvihAraniSedhastadAnI mahendrasUriH zobhanamunizca gurjaradeze'bhUtAm / guruNA jainasiddhAntaM pAThayitvA zobhanamunaye vAcanAcAryapadavI pradattA, yaH guNAkarattvAt surendrasyA'pi stavanIyo'bhUt / itthaM prabaMdhakAro vijJApayati-tasmin samaye zobhanamuniratIva vidvAnAsIta ! saubhAgyasAgarasUriH zobhanastuteSTIkAM nirmitavAn-so'pi prastauti " zobhanaH sarvazAstreSu, zobhanaH stutyakIrtibhAk / viduSAM mAnanIyazcA'prameyakavizaktibhAk // 1 // " zobhanamuni vidvattamaM vijJAya tadgurustasmai sUripadaM smrpitvaan| tato munidarzanavirahAdupadezAbhAvAcca jainazAsanasya laghutAM viditvA dhArAsaMghena zrImahendrasUrirabhyarthitaH, bhagavan ! munivihAraniSedho dUrIkartavyaH / AcAryeNa jainazAstraniSNAtaH zobhanamunistatra gamanAyA''jJaptaH / dhanapAlaH pratiboddhavyo jainazAsanonnatizca vidhAtavyeti kAryadvayacikIrSuNA tena prAgeva vAkcAturyatazcAritrabalena zAsanaprabhAveNa ca tatkAryaM sAdhitam / tato dhanapAlaM vizuddhaM zrAddhaM vidhAya mAlavadeze munivihAraM sa prAvartayat / tena dhanapAlena samayocitoktyA bhojarAjo mRgayAvyasanaparAGmukhI kRtaH / vaikramaikAdazazatAbdyAzvaramabhAge vidyamAno'yaM muniH kadA svargastho'bhUditi vijJAnasAdhanaM labdhapUrva nAsIt / atastadatra na nizcIyate / parantvasyAH stuterdhanapAlakRtaTIkAyA avataragato jJAyate-- asau stutikAro dhanapAlasyAnujastena muninA jyeSThabandhuM dhanapAlaM paramAhataM vidhAya pazcAdaNahillapure zobhanastutirniramAyi / vidyamAne . (1) paTTaNapure prAyaH sthitimantau, tadAnIM zrIbhImadevasya rAjyAdhikAro vi0 saM0 ( 1078-1120 ) aSTasaptatyuttarasahasramArabhya viMzatyutaraikAdazazata. parimito babhUva / For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA | ] [41 ca jyeSThabandhau sa muniH paJcatvamiyAya / asya muneH stutinirmANaM svargagamanaJca gurjaradeza eveti pratIyate ' zobhanasUre: svargagamanaviSaye vividhaprakAraH pradarzita: ' mahendrasUriprabandhe cetthamuktam" tadIyadRSTisaGgena, tatkSaNaM zobhano jvarAt / AsasAda paraM lokaM, saMghasyA'bhAgyataH kRtI // 1 // tAsAM jinastutInAM ca siddhasArasvataH kaviH / TIkAM cakAra saundarya-snehaM citte vahan dRDham || 2 |" zobhanamuniviracitA granthAH zobhanastutimantarA'nye'dhunA nalabhyante, kenA'pi granthakAreNA'nye tadracitA granthAH santItyullekho'pi na kRtaH tathApyetAdRgasAdhAraNagranthakartturaparAH kRtayaH saMbhAvyanta eva / punarjeMnadarzane'syAH stuteranekadhA jainapaNDitaiSTIkA viracitAH atiprasiddhizcAsyA iti vAcanAcArya padArUDhasya zobhanamuneH kavisvazaktiratyucatarA vidyate, samyaktvasaptatiTIkAkArazrImatsaMgha tilakasUriraSyenaM kavirAjamuddizyA'dhastanAM stutiM vihitavAn--- " bIo sohaNanAmA, jassa kavittaM vicittayaM suNiuM / kohi na viyahiyaehiM paMDiehiM siraM dhuNiyaM // bahupariyaNapariyariyA, akhaNDa paMDicadappaduSpicchA / siribhoyarAyarAyaMgaNassa muhamaMDaNaM jAyA / " samyaktvasaptatiTIkA ( patrAMka 72 ) asau stutirnija guruNA'pi saMstutA zrIprabhAvakacaritre zlo. 319. " sa prAha na stutidhyAnA-jAne'pazyadaho ! guruH / tatkAvyAnyatha harSeNa, prAzaMsataM camatkRtaH // 1 // " 1 itazca zobhanaH stutikaraNadhyAnAdekasyA gRhe trirgamanAttasyA dRSTidoSAnmRtaH / prAnte nijabhrAtuH pArzvat stutInAM vRttiM kArayitvA'nazanAtsaudharmaM gataH / ( prabandhacintAmaNau pR0 42 ) For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42] [ zobhanastuteH dhanapAlo'pi svanirmitaTIkAyAmevaM spaSTatayA tadvijJApayAmAsa / bhikSATanaM kurvatA'nena muninA'pUrvabhAvavAhinI gambhIrArthagauravAnvitA vividhacchando'laGkArAdisamanvitA SaNNavatikAvyamayI stutiriya vyadhAyi, tarhi tatkRtA anye granthAH kathaM na bhaveyuH ? akhilAni pustakanidhAnAni duHSamasamaye naSTaprAyANyabhUvana tatra kimakSayaM bhavet ? kevalaM siddhAntatattvakovido'yaM nAsIt , mahAmunidharmavirAjito'pyabhavat / dhanapAlaH svayamevoce-rUpeNa svAkRtyA sadguNaizca sa zobhanaH samabhUt , nAmnaiva na / asya stutikArasya jyeSThabhrAtRdhanapAlaracitaitatstutiTIkA'vataraNa-tadracitatilakamaJjarIpIThikA-candraprabhasUrikRtaprabhAvakacaritrasthazrImahendrasUriprabandha--zrImerutuGgAcAryavihitaprabandhacintAmaNau bhojabhImaprabandha-zrIharibhadrasUrikRtasamyaktvasaptati-zrIsaMghatilakasUriracitavRtti-zrIvijayalakSmIsUrikRtopadezaprAsAda-zrIjinalAbhasUriracitAtmaprabodhAdigranthAnusAreNa mayA yathocitamidaM zobhanamunivRttaM niveditam / tarkAlaMkAra-nyAya-kAvyatIrthopAdhidhAriNA zrIhimAMzuvijayamunirAjena gurjaraprastAvanAyAM taccaritraM samyaga vizadIkRtaM, tenA'pi mahAzayAH tuSTiM labheran / asminviSaye kvacinmatabhedo'pyastyeva, vastutastadakiJcitkaram / zrIzobhanamuneH pitaraM sarvadevaM guNaniSpannatayA-upanAmataH, somazrIbhAryAyAH sAmyatazcA'nye granthakArAH lakSmIdhara-sarvadhara-somacandranAmato nirdizanti dhanapAlastu nijapitaraM ' sarvadeva' ityAkhyayA khyApayati, mayA'pyatastannAmanirdezo vihitaH / zrIdhanapAlaH svaracitatilakamaJjayA~ zrImahendrasUriM prazaMsati-ato dIkSAguruH sa evAtra nirdiSTaH, kecicca varddhamAnasUriM jinezvarasUriM ca dIkSAguruM darzayanti / jainagranthakArAH dIkSAguruMvidyAguruM ca taM nirdizanti / itthaM matabhedAH santi yato-vardhamAnasUreH, mahendrasUrezva samakAlInatvaM tatra hetutvena gaNyate / paraM tu dIkSAgurustu mahendrasUrireva vidyAgurutvena zrIvardhamAnasUriyadi saMbhAvyeta tISadyuktaM syAt / For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'prastAvanA / ] pitrA vA tatpUrvajena nidhAnIkRtaM dhanaM darzitamiti vikalpayanti kecana, yadi sAMkAzye taddhanaM nihitaM cetpUrvajena, taddhArAyAM kathaM saMbhAvyate ? dhArAnagayA~ devarSiNaiva guptIkRtaM saMbhAvyate / atra ca devarpisambandhastadviSaye prakAzitaH / ato'nye matabhedA nA'tra pradarzitAH kAraNazUnyattvAt / itthaM zomanamunikhyAti pradarya tatkRtiM stavImi asyAM zobhanastutau zrImadRSabhAdicaturviMzatijinAnAM stutayaH SaNNavatizlokaparimitAH / pratyekajinastutau cattvAri kAvyAni, teSu prathamakAvyena yasya jinasya stutistatstavanA, dvitIyasmin caturviMzatijinAnAM stutiH, tRtIyasminnAgamastutiH caturthe ca kAvye zAsanarakSakadevastavanam / imAzcaturviMzatijinAnAM stutayo'STAdazadhA chandobhirnibaddhAH chandaHzAstraniyamopetAH sarvasaundaryAnapetAH kavipravarasya pANDityaM prakAzayanti / adhiSTAyakadevInAmeva stutivihiteti na kintvatra zrutadevatAH SoDaza vidyAdevyaH ambikA-zAntidevI brahmazAntikapardIyakSAzca stutAH zabdA'laGkAreSvanekadhA yamakA yojitAH, anuprAsAnAM ghaTanA'pyuccatarA nivezitA, vismayastveSaH, prakRtazabdAnAmupayogataH zabdasaundaryArthasugamatvasampAdane prayatno vihitH| asyAH stutergauravattvantvidameva lakSyate yanyAyAcArya-nyAyavizAradazrImadyazovijayopAdhyAya ( 1 ) ahigayajiNapaDhamathuI, bIA svvaanntiynaannss| veyAvaccagarANaM, uvaogatthaM cauttha thuI // 1 // ( devavandanabhASye gAthA0 52 ) ( 2 ) zrI yazovijayamahAmahopAdhyAyavinirmitendrastutiriti kAcidalaukikA kavijanamanohAriNI kRtiH / zobhanamunikRtajinastuticaturviMzatikAyA anukRtitayA viduSAM samAje prasiddhacchando'laGkAraiH kvacicchabdArthairapi jinastuticaturviMzatikayA asyA kRteH sAdRzyaM daridRzyate / ata eva viduSAM pramodAya asya granthasya pariziSTe mUlakRtiH sNgRhiitaa| For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44 ] [ zobhanastute. (sadRzaiH) paNDitapravaraiH zobhanastutimimAmanusRtya tathaivacchando'lakAraiH samalaGkatA (aindrastusinAmA) stutiya'dhAyi / yasyAM stutau zabdato'rthatazca kvacid sAmyaM varivarttate / prastutastuteranantaraM meruvijayagaNiprabhRtijainakavivarairIdazIH stutIvidhAya sAhityavRddhirakriyata / asmin viSaye'dhikamullekhamakRtvA stutiriyamavekSaNIyeti viramyate / asyAH stuteH subodhAya-AcAryazrImadajitasAgarasUriviracitasaralAkhyA TIkA'nvayAnusAriNI mUlArthAnuvAdazca vAcakAnAmatIva sAhAyyaM brjissytH| saralAkhyaTIkAkartRNAM kavikovidAnAM jainAcAryANAM zrImadajitasAgarasUrivaryANAM jIvanaM tadviracitagranthAvalokanenaiva loke prasiddhameva / asyAH saralAyAH saMzodhanArtha pro. rasikalAlAtmajamahAzayahIrAlAlakRtastuticaturviMzatikAyA bhASAntarAdInAmapyudvIkSaNaM vihitam / etadgranthasaMzodhane ca vyAkaraNasAhityapAraMgatena zrImatA vaikuNTharAmAtmajena bhAizaGkarazAstriNA prabhUtaM sAhAyyaM vihitam , atastayorupakRti na vismarAmi / macchataH skhalanaM kvApi, bhavatyeva prmaadtH| hasanti durjanAstatra, samAdadhati sajanAH // 1 // iti praarthyitaa| kArtikyAM paurNamAsyAM budhavAsare ) vaikramAbde 1991 mu0 mANasApattane. ) munishriihemendrsaagrH| ___ iyaM zobhanastuticaturviMzatikA srvmtaanuyaayismtaa| asyAH TIkAkartA zrImaajitasAgarasUri puGgavena tadbhAvArthamuddhatya yatheSTavRttaiH kAcidabhinavA kRtiH viracitA sA'pi svaracitastotraratnAkaragranthe mudritA'sti,jijJAsubhirvilokanIyA ttr| For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainAcArya zrImadajita sAgarasUrivRttAntam / praNamya padmaprabhapadmanAthaM, saMkSepato'haM kathayAmi kiJcit / guruprasAdAd gurujIvanasya, zubhaM caritraM guNavRddhihetum // 1 // " vividhavaibhavazAlini cAstara ( carotara ) deze peTalAdapattanasannidhau pradhAnato vaizyajanamaNDito'nvarthanAmA nAra ( narasamUha ) ityabhidhAnaM dadhAno grAmaH prasiddhaH samasti / yasminvItarAgadharmopAsakAH kiyantaH svaSTadevatA upAsate yairdharmasantAnakarAH katipayA'rbhakAH sadgurubhyaH samarpitAH, dIkSitAzca te dharmonnatiM vidadhati, etasmiMzca grAme 'paramAtmika dharmaniSTho vaizya ( leuApATIdAra ) kulavibhAsakaH (lallubhAi ) ityAkhyAkhyApako'bhavat, dharmapatnI ca tasya zIlavatInAM prazaMsanIyA (sonabAI ) nAmA''sIt, dampatI cobhau samAnazubhazIlau vinItasvabhAvau prabhubhaktiparAyaNau zuddhadevagurubhaktibhAjAvudAramAnasau premAGkurapoSakau satataM babhUvatuH / yasyAH kukSau zubhasvapnasUcito'yaM garbhatvena samavAtarat / vi. saM. dvicatvAriMzadadhikaikonaviMzatitame hAyane popazuklapaJcamyAM sA bAlamajIjanat dvAdaze'hni pitrA ( aMbAlAla ) ityabhidhAna makAri / krameNa bAlazazAGka iva sa vRddhimagamat prakRtyaivAsau nijapitRguNAnusArI zubhalakSaNasUcito bhaviSyadbhAgyodayavazAt sAmudrika lakSaNaiH kiyadbhirupalakSito'bhUt, Adyavayasyeva taM vAgmitvaM buddhivaizadyaJcAzizriyatAm / ata evAsAcirAd gurjaragirAM rahasyamavedIt / sa ca vAkcAturyabuddhiprabhAvaM I For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46 [ ajitasAgarasUre: saphalIkarttuM vyacintayat / tasminsamaye daivaniyogAttanmAtApitarau paJcattvaM gatau, bhavasvarUpametAdRzameva -- utpadyate karmanibaddhajantu - rvilIyate'sau kila karmayogAt / sukhaM ca duHkhazca calasvabhAvaM prakIrttitaM cakravadatra loke // 1 // saMsAravAsaH khalu sArahIno, niHsArasevA bahuduHkhakhAniH / ekasya duHkhasya na yAvadanta-stAvad dvitIyaM nipatatyakANDam | 2| itthaM saMsArasthiti paribhAvya SaTpaJcAzadadhikaikonaviMzatitame vaikramAbde sthAnakavAsisAdhUnAM samAgamaM prApya viraktamanAH sa teSAM sannidhau dIkSAmaGgIkRtavAn / amIRSeti nAmanirdezaM jagmivAn / tato gurubhiH saha tena mahArASTra - khAnadeza - karNATaka- hindustAnaprabhRtiSu dezeSu vihAro vyadhAyi, tatratyajanAH prabodhitAzca nijabuddhivaibhavena / - mAlava-madhya anekadhA dharmazAstrANAM vividhabhASANAM cAbhyAsastena vihitaH / tato'nekaviduSAM munInAM mahAtmanAJca samAgamaM kurvANaH sa samyag jJAnA'nubhavaM prApat / tatastasya sthAnakavAsi munInAM paricayo jAtastatra mUrttipUjanaM sarvathA nyaSedhi, tacca tasmai nijajJAnA'nubhavAnArocata, zAstroktaitihAsikapramANaizca tena vijJAtam - dvAtriMzatsUtrasUtritameva mAnanIyaM nAnyaditimaryAdA bhramajanakA tairmUrttipUjAM khaNDayituGgIkRtA'sti / tatsambandhizaGkAsamAdhAnaM tanmatAvalambinA tena nA''sAdi / kecittanmatAnuyAyinastadIyazaGkAH zrutvA hAsyAspadIcakruH, kecittUSNIM babhUvuH, apare ca mithyA zraddhAzIlanatvenaiva jIvanaM nirvAhayituM upadidizuH / tena satyazodhaka: sa nAtuSyat / tatastena vijijJAsunA - adhyAtmajJAnadivAkara yoganiSThAcAryazrImadabuddhisAgarasUrIzvaraiH sAkaM patravyavahAraH prArabhyata, krameNa ca prabhottara santAnena bahudhA zaGkAsamAdhAnamajaniSTa, tataH svayameva sa For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vRttAntam / ] samAgatya sUrIzvaradarzanamakArSIt, taizca sAkaM tena bhakSyA'bhakSyAcArasamAcArIjIvadayA-prAkRtasaMskRtabhASA-sUtraracanA-mUrtiprAcInatvAvazyakatAprabhRtInAM prabhUtA UhApohA vihitAH, mImAMsA'pyakRta / tato nizcitaM tena-yat sthAnakavAsimata Adhunika eva, te'pi rUpAntareNa guptatayA tatsadRza (sthApanA) svarUpeNa mUrti manyamAnA ajJajanAn bhrAntAn kurvANAsteSAM svasya cAtmikahitaM nAzayanti / itthaM tena (amiRSi) muninA suparIkSAM vidhAya paJcaSaSTyuttaraikonaviMzatitame ( 1965 ) vi. saMvatsare gRhItamatamanAdRtya pUrvoktasarIzvarapAdAnte zvetAmbarasAmpradAyikA saMvegidIkSA svIkRtA / ajitasAgara ityabhidhayA khyAtimabhajadasmin sampradAye, yadyapi sthAnakavAsimataM vitathaM vijJAya tyaktavAn tathA'pi paramatasahiSNutvAt so'nyamatAniva tanmatamapi samAnabhAvenA'pazyat / bahuzastena sthAnakavAsisAdhubhiH samaM prasiddhabhASaNAdipravRttayo vihitAH, ata eva nizcIyate, tanmanasi kvacidapi kenA'pi sAddhaM tiraskAro dveSabuddhizca na prAdurabhavat / sarvaiH saha pramodabhAvena vartitavyaM satyavartma na parityAjyamiti tajjIvanasya pradhAnatA''sIt / atha sa munirAjaH pratyahaM jJAnavRddhi vidhAtuM prAvarttata, saMskRtaprAkRtavAGmayatattvAni samyak jJAtavAn / tadanvAgamikabhAvAn punrvlokitvaan| tattaTTIkAniyuktibhASyacUrNikAparyAlocanata AgamikagauravaM tena pratyakSIkRtam |praathmikvktRtvshktiprbhaavenn saJjAtaprasiddhisanmAnaM vizeSataH svAgamajJAnapUrvakaM nijagurusakAzAtpratyahaM saMprAptAdhyAtmajJAnAdinA vyasphurat / vijJAnatapasA vapurapi saviSayaM kRzatAmabhajat / aSTAhikAditapazcaryA bahuzaH paricitA tena, yogodvahanatapa ArAdhya jJAnazcArAdhitam / tataH sAnandanagare tasmai mahotsavapUrvakaM panyAsazrImadvIravijayena pannyAsapadaM gaNipadaM ca pradattam / meghagambhIranAdena satataM dezanApradAnena lokopakArakAriNA pa0 zrImad ajitasAgaragaNinA For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48 [ ajitasAgarasUreH jIvanaM parahitAyaiva vyayitam / saMskRta-prAkRtabhASAyAM tena bahavo lekhAH prAduSkRtAH, saMskRta-prAkRtamanthArthAH dezabhASayA prakaTIkRtAzca / tadviracitagranthAzcame bhImasenacaritraM, ajitasenacaritraM, taraGgavatIkathA (padyAtmakA) candrarAjacaritraM, stutayaH, zrIzobhanastuteSTIkA, dharmazA'bhyudaya-neminirvANa-tilakamaJjarI-zAntinAthacaritrAdimahAkAvyAnAM TIkAH, zabdasindhuH. buddhiprabhAvyAkaraNaM, subhASitasAhitya, buddhisAgarasUricaritraM, zrIkalpasUtrasukhabodhikA ceti saMskRtagirA gumphitAH santi / kRtizcaiSAM manohAriNI sugamA rasamayI c| vedAntatattvaJca tena granthadvArAvyaktIkRtam / vedAntarahasyaM ca kAvyaprabandhena gurjaragirA bahudhA vizadIkRtya prkaashitm| tacca samayocitabhAvamayaM hRllAsakaM janAnAnandayati / supArzvanAthacaritrasurasundarI-kumArapAlacaritrAdInAM bhASAntarANi tadracitAni vartante / itthaM tena muninA sAhityapramukha pravRddhirvizeSato vihitA / teSAnITazI zaktimanekadhA'parayogyatAM ca nirIkSya tasmai yoganiSThAdhyAtmajJAnadivAkarazrImadAcAryabuddhisAgarasUribhiH (prAMtija) pattaneazityuttaraikonaviMzatitame'bde AcAryapadaM pradattaM sAgarasaMghATakasyadhUzca smrpitaa| tato'sau kiyatkAlaM sUripadaM vyabhUpayat , tadantare'pi granthavilekhane dezanAdAne ca tena sarvathA samayo vyayitaH / mahAtmanAM kSaNo'pi jagajjanAnAmamUlya iti ko na vijAnAti ? / dhArmikasAmAjikonnatikArakapravacanapradAnena saha kAniciddhArmikakSetrANi gurukulavidyAniketanAni ca sAhAyyadAnadvArAsajIvanAni vihitavAn sH| abhyastayogavidyaH sa gurubhaktimeva mukhyato'manyata / iti tadupadezena nirmApitAni zrImadbuddhisAgarasUrIzvarasya gurumandirANi sUcayanti / AryasamAjisanAtanadharmikhristipArasikayavanAnAM dharmasthAneSu gattvA svayaM vyAkhyAnAni dharmapravRttaye'dAt / tena ca narezAnanekadhA prabodhayatA rAjyasthAneSu sadupadezenAhiMsAdharmaH For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vRttAntam / ] pratiSThitaH / satataM vihArapriyaH sa sUriH krameNa zrInagara ( amadAvAda ) - surata - mumbApurI - paTTaNa - rAjadhanyapura ( rAdhanapura ) vijayapura (vijApura) sAnanda - prAntika ( prAMtija ) vaTapallI ( vaDAlI ) pralhAdanapura-mahezAna - umApura ( uMjhA ) pAdalipta ( pAlItANA ) - yAmanagara - amadAvAda - prAMtija-- pethApura -- vijApura - mahAnasAdipattaneSu -- cAtumI: : kRtavAn / itthaM sa mahAnapi samAjakAryANi dharmabuddhayA sAdhayan mahattvamAnaM manasA'pi nA'cintayat, anyAn prabhAvazAlino vidhAtuM sadaiva sa pramudito'bhUt / atastena satIrthyAbhyAM munizrIRddhisAgaramunizrI kIrttisAgarAbhyAM munizrI durlabhavijaya - munizrIraGgavimala -acalagacchIya munizrI dAnasAgarebhyo gaNipadaM panyAsapadaJca vyatIryata / ( mANasA ) kArttikazukla paJcamyAm saM. 1991 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH paJcAzItyuttaraikonaviMzatitame vaikramasaMvatsare cAzvinazuklatRtIyAyAM svargastho'bhUt / yenAtmakalyANaM sAdhayatA jagaduddhArAyA'nalpaH parizramaH sevitaH, yato'dhunA so'sannapi vidyamAnatAM bhajati / asmAbhirapi tajjIvanaparicayena nijAtmakalyANaM zAsanajagaddhitaM ca yathAsyAttathA yatitavyamitibhAvanayA tatsaMkSiptajIvanaM pUrNayanviramati / tatpAdapaGkajAlirmuni-- hemendrasAgaro'ntevAsI For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pariziSTam Ming Guang Mi Gao Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavikulAvataMsapaNDitaziromaNimahAkavidhanapAlaviracita tilakamaJjarIpIThikA sa vaH pAtu jinaH kRtsna-mIkSate yaH pratikSaNam / rUpairanantairekaika-jantorvyAptaM jagattrayam prAjyaprabhAvaH prabhavo - dharmasyAsta rajastamAH / dadatAM nivRtAtmAna - Adyo'nye'pi mudaM jinA: For Private And Personal Use Only // 1 // // 2 // 1 vikramArkaikonAzItyadhikekonaviMzatitame vatsare AcAryazrImadajita sAgarasUriviracitatilakamaJjarI prakAzikAvyaTIkAyAH prArambhapadyAnyatra likhyante / babhUva yo'tra prathamo narezo - yo'bhUnmunInAMprathamo vareNyaH / yastIrthanAthaH prathamo vyarAja - ttamAdinAthaM prathamaM stuve'ham // 1 // zrIzAntinAthaM bhuvi vaizvasenaM, prazastazAntipradamarjunacchavim / zazAGkalakSmAGkitabhUghanaM vibhuM smarAmi nityaM vinayAJcito'ham // 2 // vinirjitAkSaM gatapakSapAtaM, lakSyIkRtA'zeSa parokSavAdam / vivakSitArthapradamAzritAnAM, zrInemitIrthAdhipamAnamAmi vibhrAjamAnaM phaNirATphaNAbhiH, pradIptaratnAvalibhirnitAntam / sanmajjanAmbu spRzato nirAmayai - rupAsyamAnaM prabhupArzvamIDe vijitya mAnAdyarivargamuddhataM, nivRttibhAjaM trizalAtmajAtam / siddhArthasUnuM praNamAmi bhUyo - vijJAtaniH zeSajagatprabhAvam // 4 // // 3 // // 5 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pIThikA. dizatu viratilAbhAnantaraM pArzvasarpannamivinamikRpANotsaGgadRzyAGgalakSmIH / trijagadapagatApatkarttumAttA'nyarUpadvaya iva bhagavAn vaH sampadaM nAbhisUnuH dhvAnenAmRtavarSiNA zravaNayorAyojanaM bhrAmyatA, bhindAnA yugapadvibhinnaviSayaM mohaM hRdi prANinAm / dharmakathAvidhau jinapaterAdyasya vANI nRNAM, vRndairudyadapUrva vismayarasairAkarNitA pAtu vaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avyAjjaganti puruSottamanAbhisUte devasya vaktrakamalodaramAvasantyAH / dhautevadantakiraNaprakareNa mUrti devyA girAmadhipateH zaradindugaurI rakSantu skhalitopasargagalitaprauDhapratijJAvidhau, yAti svAzrayamarjitAMhasi sure niHzvasya saJcAritAH / , 1 bhago jJAnAdisampattirastyasyeti bhagavAn tathA ca bhago'rkajJAnamAhAtmya - yazovairAgyamuktiSu / rUpavIryaprayatnecchA - zrIdharmaizvaryayoniSu tatra yonyarkabhinnArtho'tra bhagazabdo grAtyaH / For Private And Personal Use Only vAgdevatA kalpitapadmaviSTarA, nivarttitA'jJAnatamovitAnA / karAmbujasthasphaTikAkSamAlA, vicintanIyA'sti sucintitapradA // 6 // guruM guNajJaM sudhiyAM susaMmataM, tattvArtharatnAkaramAtmaniSTam / buddhiprabhAbhAsvadazeSatattvaM namAmi sUrIzvara buddhisAgaram // 7 // nirmitA granthatatirvibhAsvarA, dIpAyamAnA varivartti loke / mahAkavIzAH smRtigocarAste bhavantu lokopakRtau parAyaNAH // 8 // kavIzadhanapAlena kRtA tilakamaJjarI / prakAzikAkhyAM taTTIkAM kurve sadbodhahetave // 9 // // 3 // 51 118 11 // 1 // // 5 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 52 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AjAnukSitimadhyamannavapuSazcakrAbhighAtavyathAmUrcchAnte karuNAbharAcitapuTA vIrasya vo dRSTayaH prabandhAnAmanadhyAyaH, sA vAg jayati zuddhayA / yayA pratipadevenduH, kaviH kSINo'pi jIvaiti vandyAste kavayaH kAvya- - paramArthavizAradAH / vicArayanti ye doSAn guNAMzca gatamatsarAH vAryo'nAryaH sa nirdoSe, yaH kAvyA'dhvani sarpatAm / agragAmitayA kurvan, vighnamAyAti sarpatam tilakamaJjarI svAdutAM madhunA nItAH, pazUnAmapi mAnasam / madayanti na yadvAcaH, kiM te'pi kavayo bhuvi For Private And Personal Use Only // 6 // // 7 // zeSe sevAvizeSaM ye, na jAnanti dvijihvataH / yAnto hInakulAH kiM te, na lajjante manISiNAm // 10 // - // 8 // " " na vyAkhyA -- zeSa iti ' ye ' ' hInakulAH ' - durjanAH, ' zeSe svasmAdatirikte sevAvizeSaM ' sevAvidhi, yadvA zeSe se- zakArakAra - sakAraviSayakaM bhedaM dvijihvata: ' rasanAdvayAt, jAnanti na vidanti, ' te ' akulInAH ' ' manISiNAM paNDitAnAM, madhyamiti gamyam / 6 ,, yAntaH vrajantaH kiM na lajjante - arthAt lajjAM prApnuvantyeva ahipakSe- ' ahInakulAH ' ahInAM sarpANAM, inAnAM svAminAM kulamanvayo yeSAM te - ahInavaMzodbhavAH 'ye ' bhujaGgamAH dvijihvatve sati ' zeSe ' zeSanAge sevetyAdipUrvavad // 10 // adhunA kaviguNaM darzayati // 9 // // 11 // 1 viziSTAmI - zriyaM rAti - bhavyajanebhyo dadAti sa vIraH / uktaJcavidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktaca, tasmAdvIra iti smRtaH // 1 // 2 jIvo - bRhaspatirivAcarati / 3 gacchatAm / 4 bhujaGgatAm /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pIThikA. " www.kobatirth.org " yeSAM giraH, yadvAcaH vyAkhyA- ' ' madhuratvena, ' svAdutAM' svAduttvaM 'nItAH ' prAptAH ' pazUnAmapi divaukasAmapi, ' mAnasaM cittaM, 'na madayanti' na modayanti, ' te'pi ' tathAvidhA api, ' bhuvi ' kSitau ' kiM kavayaH ' arthAt kavayo na bhavanti / pakSe - yannAdAH, caitreNa svAdutAM - svAdubhAvaM gatAH pazUnAM - tirazcAmapi mAnasaM na raJjayanti te pikavayaH - kokilapakSiNaH kim // 11 // " 6 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMprati kAvyaM samIkSamANa Aha kAvyaM tadapi kiM vAcya - mavoci na karoti yat / zrutamAtramamitrANAM vaktrANi ca zirAMsi ca madhunA " " utpatantyajavad vyomni, kecitprAptapadatrayAH / vizantyanye prabandhe'pi, labdhebaliriva kSitim // 13 // vyAkhyA -' kecit ' kavayaH prAptaM padatrayaM styAdyantaM yaiste tathAbhUtA; pramANabhUtaM caraNatrayaM prApya viSNuvat vyomni- ambare, utpatanti prApnuvanti / anye 'pare vibudhAH prabandhe labdhe'pi, baliriva kSitiM vizanti- buddhirahitattvAt / durjanadazAM darzayati kaSauzmaneva zyAmena mukhenAdhomukhe kSaNaH / kAvyamno guNAn vakti, kalAda iva durjanaH // 14 // 53 // 12 // 3 pazyatIti ( sarvamavizeSeNa - dRzeH kupratyayaH ) pazuH / mRgAdau prANini pramathe, prANimAtre zivAtmani / yajJIyodumbare chAge, aje'pi pazuyajJake // 1 // zaivAgamaprasiddhAtma - nyagnau ca citrapadape / pazurmAMsAdike'jJAne, pazurhavyarthamavyayam // 2 // For Private And Personal Use Only iti zabdasindhuH / 2 vaktravizeSaNe - na vidyate vAg yeSu tAni, avAJci-vacanarahitAni ! zirovizeSaNe- avAJcIti- ava - adhaH aJcanti - adhogatAni / 3 kaSapaTTeneva 4 pazyatoharaH /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 tilakamaJjarIamanoharaM gadyaM nirdizati-- akhaNDadaNDakAraNya-bhAjaH pracuravarNakAt / vyAghrAdiva bhayAghrAto-gadyAd vyAvarttate janaH // 15 // varNayuktiM dadhAnA'pi-snigdhAJjanamanoharAm / nAtizleSaghanA zlAghAM, kRtilipirivAzrute // 16 // azrAntagadyasantAnA, zrotRNAM nirvide kthaa| jahAti padyapracurA, campUrapi kathArasam // 17 / / satkathArasavandhyeSu, nibandheSu niyojitAH / nIceSviva bhavantyarthAH, prAyo vairasya hetavaH // 18 // namo jagannamasyAya, munIndrAyendrabhUtaye yaH prApya tripadI vAcA, vizvaM viSNurivAnaze // 19 // prastAvanAdipuruSau, raghukauravavaMzayoH / vande vAlmIkikAnInau, sUryAcandramasAviva // 20 // satyaM bRhatkathAmbhodhe-bindumAdAya saMskRtAH / tenetarakathAH kanthAH, pratibhAnti tadaprataH // 21 // jitaM pravarasenena, rAmeNeva mahAtmanA / taratyupari yatkIrtiH, seturvAGmayavAridheH // 22 // prasannagambhIrapathA, rathAGgamithunAzrayA / puNyA punAti gaGgeva, gAM taraGgavatI kathA // 23 // 1 daNDakaH chando-vizeSaH pakSe daNDakanAmA'raNyam / 2 varNAH kAdayaH, pItAdayazca / 3 snigdhAmiti bhinnaM padaM rasayuktA, snigdhenAjanena manoharAm / 4 udvegAya / 5 virasattvaM, vidveSasyeti pRthakpadam / 6 jIrNavasanakhaNDAni / ..7 pAdaliptAcAryanirmitayaM taraGgavatI kathA vidyate / yataH-nirvANakalikA kAla-jJAnapraznaprakAzakaH / taraGgavatItyAyullekhAt / / vidyamAnasamayo'sya sUrervikramasavaSaTkSaSTyadhikazatadvayapramitaH, dIkSAsamayazca For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pIThikA. www.kobatirth.org prAkRteSu prabandheSu, rasaniSyandibhiH padaiH / rAjante jIvadevasya vAcaH pallavitA iva mlAyati sakelA: kAli - dAsenAsannavarttinA / giraH kavInAM dIpena, mAlatIkalikA iva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - kevalospi sphuran bANaH, karoti vimadAn kavIn / kiM puna: klRptasandhAna - pulindhrakRtasannidhiH 56 // 24 // // 25 // For Private And Personal Use Only vyAkhyA:-kevalo'pi bANaH - bANakaviH, pakSe sAyakaH, kavIn - kAvya-kartRn, pakSe kasya - vAriNo vayaH:- haMsAdayastAn vimadAnanmadarahitAn karoti, kiM punaH klRptaM kRtaM sandhAnaM - kAdambaryA uttarArdhanirmitirUpaM yena sa cAsau pulinthro bANasUnustataH sannidhiH sAmIyaM yasya saH / pakSe klRptaM sandhAnaM karayojanAdikaM yena sa cAsau pulindhro bhillastatkRtaM sannidhAnaM yasya saH // 26 // // 26 // tRtIyazatAbyAH samIpavartI, aSTahAyano dIkSitaH / nijaguruNA''ryanAgahastinA paTTadharaM viditvA dazahAyanAya tasmai sUripadaM prAdAyi, phulla zreSThinAmA'sya pitA, mAtA ca pratimAbhidhA, vairoTyA devIprasAdataH sa jAta iti mAtApitRbhyAM nAgendranAmAcakre / avantyadhipativijayabrahmannRpatisamaye'sya janma saMbhAvyate / pAdaliptetyabhidhAnaM kAraNavazAdguruNA prakalpitam, AdimA'vasthA'nena mathurAyAM pATalIputre ca vyayitA, zeSasamayo mAnakheTapratiSThAnapurayorvyayitvA saurASTradeze viharan samAptito'nena / pATalIputrAdhipatirmuNDarAjaH pratiSThAnapurezaH sAtavAhanaH mAnakheTapatikRSNarAjAdayazcaite bhUpatayazcAritravidvattAbhyAM tadbhaktAH saJjAtAH / sa ca zaGkarabRhaspatipAJcAlAdividvadbhirvivAde vijayaM lebhe / 1 jIvadevasUrirvikramAdityasamakAlIno mantratantrAdividyA siddhaH prAptasiddhiradbhutaprabhAvazAlI cAsIt, prabandhakArAstu vikramasamakAlIno'yamitijJApayanti tathA'pi paJcamazatAbdyAmasau vidyamAna iti pratIyate / prAkRtagranthA bahuvA tannimitAH pratIyante / 2 samastAH kalena - madhureNa vyaktena ca dhvaninA sahitAH /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tilakamaJjarI kAdambarIsahodaryA, sudhayA vaivudhe hRdi / harSokhyAyikayA khyAti, bANobdhiriva labdhavAn // 27 // mAghena vinitotsAhA-notsahante padakrame / smaranti bhAravereva, kavayaH kapayo yathA // 28 / / vyAkhyArthaH-mAghena-mAghakavinA, pakSe mAghamAsA, vinita utsAho yeSAM te tathAbhUtAH kavayaH, kapaya iva padakrame-kAvyaracanAyAM, pakSe caraNAnAM vinyAse, notsahante utsAhaM na kurvanti, api ca bhAraveH--bhAravikaveH, pakSe sUryasya, bhAH-kiraNAneva smaranti // 28 // niroddhaM pAryate kena, samarAdityajanmanaH / prazamasya vazIbhUtaM, samarAdi tyajanmanaH // 29 // vyAkhyArthaH-samarAdityAt-samarAdityanRpakathAnakAt janmaprAdurbhAvo yasya tathAbhUtasya prazamasya-zAntervazIbhUtaM, samarAdi-yuddhAdi tyajat-pariharat manazceto nirorbu-vazIkartuM kena pAryate-zakyate ! spaSTabhAvarasA citraiH, padanyAsaiH pravartitA / nATakeSu naTastrIva, bhAratI bhavabhUtinA // 30 // dRSTvA vAkpatirAjasya, zakti gauDavadhoddharAm / buddhiH sAdhvasaruddheva, vAcaM na pratipadyate // 31 // bhadrakIrtebhraMmatyAzAH, kIrtistArAgaNAdhvanaH / prabhA tArAdhipasyeva, zvetAmbaraziromaNeH // 32 // 1 mAdhuryAdinA svopajJakAdambarIkathAtulyayA, pakSe kAdambA-madirAyAH sahodaryA / 2 vibudhAnAM-paNDitAnAM devAnAmcedaM tasmina / 3 bannAmnA AkhyAyikayApramodAkhyayA ca / 4 catuzcatvAriMzadadhikacaturdazazatagranthakatrtRzrIharibhadrasUriracitA samarAdityakathA prAkRtA'dhunA mudritA labhyate / 5 bappabhaTTarAcAryaH paJca laMdazanivAsI / bAparatatpitA, tanmAtA ca mahinAmnI, For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pIThikA. samAdhiguNazAlinyaH, prasannaparipaktrimAH / yAyAvarakavervAco-munInAmiva vRttayaH // 33 // sUrirmahedra evaiko-vaibudhArAdhitakramaH / yasyA'mocitaprauDhi, kavivismayakRdvacaH // 34 // samadAndhakavidhvaMsI, rudraH kairnA'bhinandyate / suzliSTA lalitA yasya, kathA trailokyasundarI // 35 // santu kardamarAjasya, kathaM hRdyA na sUktayaH / kavitrailokyasundaryA-yasya prajJAnidhiH pitA // 36 // kecidvacasi vAcye'nye, ke'pyazUnye kathArase / kecidguNe prasAdAdau, dhanyAH sarvatra kecana // 37 // astyAzcaryanidhAnamarbuda iti khyAto giriH khecaraiH, kRcchAllacitadigvilavizikharagrAmo'grimaH kSmAbhRtAm / mainAkena mahArNave haratanau saMtyA praveze kRte, yenaikena himAcalaH zikhariNAM putrIti lakSyo'bhavat // 38 // vAsiSThaiH sma kRtasmayo varazatairastyagnikuNDodbhavo bhUpAlaH paramAra ityabhidhayA khyAto mahImaNDale / nijAbhidhAnaM surapAlaH, saptame varSe sa dIkSAmagrahIt / siddhasenAcAryastadgurustanmAtApitRsantoSAya bappabhaTTiriti nAma cakAra / mukhyamabhidhAnaM tu bhadrakIrtirityAsIt / kanojadharAdhipa AmarAjastaM mitrasamamamanyata, maraNasamaye ca taM gurUbhUtaM manyate sma / 'gauDavaha' nAmamahAkAvyakartA mahAkavizrIvAkpatistasya caramAvasthAyAM pratibodhakartA'pi sa babhUveti zrUyate / asya janma vi. saM. (800) bhAdrapadatRtIyAyAM ravau hastanakSatre, dIkSA ca (807) vaizAkhazuklatRtIyAyAm / AcAryapadaM saM (811) caitrakRSNASTabhyAM, svargavAsaH (895) zrAvaNazuklASTamyAM svAtau / tArAgaNAbhidhaM granthaM sa vihitavAn , yo'dhunA dRSTigocaro na bhavati / (1) rudranAmakaviH, zaGkarazca / (2) satyA-pArvatyA / For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 58 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adyApyudgataharSagadgadagiro gAyanti yasyArbude, vizvAmitrajayorjitasya bhujayorvisphUrjitaM gurjarAH // 39 // tasminnabhUdripukalatrakapolapatra - ballI vitAnaparazuH paramAravaMze / zrIvairi siMha iti durdhara sainyadanti dntaagrbhinncturrnnvkuulbhittiH||40|| tatrA'bhUdvasatiH zriyAmaparayA zrIharSa ityAkhyayA, vikhyAtaJcaturamburAzirasanAdAmnaH prazAstA bhuvaH / bhUpaH kharvitavairivargagarimA zrIsIyakaH sAyakAH, paceoriva yasya pauruSaguNAH keSAM na lagnA hRdi // 41 // tilakamaJjarI. tasyodagrayazAH samastasubhaTagrAmAgragAmI sutaH, siMho durdharazatru sindhuratateH zrIsindhurAjo'bhavat / ekAdhijyadhanurjitAbdhivalayAvacchinnabhUryasya sa - zrImadvAkpatirAjadevanRpatirvIrAgraNIragrajaH // 42 // AkIrNAGghritalaH sarojaka lazacchatrAdibhirlAJchanai stasyA'jAyata mAMsalAyutabhujaH zrIbhoja ityAtmajaH / prItyA yogya iti pratApavasatiH khyAtena muJjAkhyayA, yaH sve vAkpatirAjabhUmipatinA rAjye 'bhiSiktaH svayam // 43 // , devyA vibhramasadma padmavasateH karmAvataMsaM kSiteH, saubhAgyapratipakSa mindumahasaH sargAdbhutaM vedhasaH / tyosvadhibhUtamIkSaNahRtAM netrA'mRtaM yoSitAM, rUpanyakkRtakAmamadbhutamaNistambhAbhirAmaM vapuH // 44 // AyAtA zaradityudIrya muditairdAraiH puro darzitAlIlodyAnabhavA navAH sumanasaH saptacchadamAruhAm / For Private And Personal Use Only 1 paJca iSavo yasya saH, " sammohanonmAdanau ca zoSaNastApanastathA / stambhanazceti kAmasya, zarAH paJca prakIrtitAH " // 1 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 47 // pIThikA. yatsainyAgamazaGkinAmasuhRdAmAkRSTagandhA iva, ___ zvAsaiH khedanirAyatairvidadhire sadyaH zirovedanAm // 45 // zrutvA yaM sahasAgataM nijapurAt trAsena nirgacchatAM, ___ zavagAmavarodhanairjalalavaprasyandatimyatpuTAH / zubhre sadmani pallavinyupavane vApyAM navAmbhoruhi, ___ krIDAdau ca muhurmuhurvivalitagrIvairvimuktA dRzaH // 46 / / prAsAdepu truTitazikhairazvabhralabdhapravezaiH, prAtaH prAtastuhinasalilaiH zArvaraiH snApitAni / dhanyAH zUnye yadarinagare sthANuliGgAni zAkhA-- hastasrastaiH kusumanikaraiH pAdapAH pUjayanti yeSAM sainyabharAhitoragapatizrAnti prayAtAM bahi rjAyante sthagitA himAMzumahasaH zvetAtapatrardizaH / AbhAnti prabhavo nRNAmitaravatte'pyAgatAH sevayA, yasyA'nekajanAkule nijavapurmAtrAH sabhAmaNDape // 48 // na svapne'pi samAzritA ripujanaM mlAniM gatA nonnato, lagnA sAdhuguNadviSAM zucitayA karNe na duSTAtmanAm / nirdoSAhamanena dikSu gamitetyAtmIyavArtAmiva, vyAkartuM vrajati sma yasya tarasA kIrtiH surendrAlayam // 49 / / niHzeSavAGmaya vido'pi jinAgamoktAH, zrotuM kathAH samupajAtakutUhalasya / tasyAvadAtacaritasya vinodahetorAjJaH sphuTAdbhutarasA racitA katheyam // 50 // 1 prAsAdeSu-devamandirepu / 2 truTitazikharANAM zvabhrANi-mahAnti chidrANi teSu labdhaH pravezo yaiste tthaabhuutaiH| truTitazi kharegviti saptamyantapAThe idaM prAsAdavizeSaNaM yojyaM tadA'bhrA NItyAdivyAkhyeyam / 3 zarvarIbhavaiH / 4 sthANuliGgAnizaGkaraliGgAni / For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 60 tilakamaJjarI - AsId dvijanmA'khilamadhyadeze, prakAzyasAGkAzya nivezajanmA | alabdhadevarSiriti prasiddhi, yo dAnaMvardhitvavibhUSito'pi / / 51 / / zAstreSvadhItI kuzalaH kalAsu, bandhe ca bodhe ca girAM prakRSTaH / tasyAtmajanmA samabhUnmahAtmA, devaH svayambhUriva sarva devaH // 52 // tajjanmA janakAGghripaGkajarajaH sevAptavidyAlavo vipraH zrIdhanapAla ityavizadAmetAmabadhnAtkathAm / akSuNNo'pi vivaktiracane yaH sarvavidyAvidhanA, zrImuJjena 'sarasvatIti' sadasi kSoNIbhRtA vyAhRtaH // 53 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 yo devaRSiH sa dAnavaRSiritivirodhastatparihArastu dAnasya varSitvena kiM vA devarSiriti nAmnA / 2 bandhe - granthe / 3 bodhe - avagamane / 4 sarvadevAmidhaH putraH / pakSe sarve devA yasya saH / 5 padye padye cArutArthasya dIvyA, vAkye vAkye miSTatA 'syAzcaramyA | patre patre dRzyate'syA rasattvaM, puSpe puSpe nirjharAH sadrasAnAm // 1 // rasacyuteyaM 'tilakAdimaJjarI' - kathAskhilA zrotrasudhApradAyinI / pade pade nUtanabhAvavAhinI, vAgarthagAmbhIryavirAjamAnA // 2 // ramyaM ramyaM varNanaM yatra tatra zrutvA zrutvA ko na tRptiM prayAti / dRSTvA dRSTvA'laGkRtibhrAjamAnAM, vAcAmRddhiM rajyate sarvalokaH // 3 // yasyAM kAmaM kAmadaM cittahAri, zreyomUlaM sevanIyaM caritram | prAcInAnAM pAvanaM pAvakAnAM gItaM sphItaM zuddhabhAvopapannam // 4 // 2 snigdhArtheyaM gadyabhUtA prabhUtA, satkAvyAnAM bhUribhUSAM bibharti / yasmAtsarvaH kAvyasaMpAditortho vyAkhyAto'syAM vAgvicitraprabhAvaH // 5 // saM0 munihemendrasAgaraH For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyaM pariziSTam / annlu (jinastuterviziSTapadyAni) zrIzobhanamunipraNItA sampUrNA jinacaturviMzatikA kRtirvividhaJchando'laGkAravibhUSitapadyA''tmikA'sti, tatrA'pi pratibhAzAlinAM camatkRtikArakANi kAnicid viziSTapadyAnyatra pradarzyante zrIRSabhajinastutiH / bhavyAmbhojavibodhanaikataraNe ! vistArikarmAvalI rambhAsAmaja ! nAbhinandana ! mahAnaSTApadAbhAsuraiH / bhaktyA vanditapAdapadma ! viduSAM saMpAdaya projjhitArambhAsAma! janAbhinandana ! mahAn , aSTApadAbhAsuraiH // 1 // zArdUlavikrIDitam / shriirohinniistutiH| vizikhazaGkhajuSA dhanuSA'stasat surabhiyA tatanunnamahAriNA / parigatAM vizadAmiha rohiNIM surabhiyAtatanuM nama hAriNA // 16 // drutavilambitam / ( 3 ) samastajinavaraprArthanA / vidhutArA ! vidhutArAH ! sadA sadAnA ! jinA ! jitAghAtAghAH ? / For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 62 jinastutetanutApAtanutApA ! hitamAhitamAnavanavavibhavA ! vibhavAH ! // 18 // AryAgItiH / kaaliideviistutiH| nagadA'mAnagadA mA maho ! mahorAjirAjitarasA trsaa| ghanaghanakAlI kAlI batAvatAdUnadUnasatrAsatrA // 20 // AryAgItiH / zrIsiddhAntasvarUpam / zrAnticchidaM jinavarAgamamAzrayArtha mArAmamAnama lasantamasaGgamAnAm / dhAmAgrimaM bhavasaritpatisetumasta mArAmamAnamalasantamasaM gamAnAm // 23 // vasantatilakA / zrIjinasamUhadhyAnam / vrajatu jinatatiH sA gocare (raM ) cittavRttaH sadamarasahitAyA vo'dhikA mAnavAnAm / padamupari dadhAnA vArijAnAM vyahArSIt sadamarasahitAyA bodhikAmA navAnAm // 26 // mAlinIchandaH / For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viziSThapadyAniH www.kobatirth.org (7) siddhAntastutiH / siddhAntaH stAd ahitahataye'khyApayad yaM jinendraH sadrAjIvaH sa vidhiSaNApAdane'kopamAnaH / dakSaH sAkSAcchrayaNaculukairyaM ca modAdU vihAyaHsadrAjI vaH sakavidhiSaNA'pAdanekopamAnaH // 31 // mandAkrAntA | (<) zrIjinendrANAM stutiH / jinavarata tirjIvAlInAmakAraNavatsalA' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samadamahitA'mArA diSTAsamAnavarA'jayA / namadamRtabhukpaGkatyA nUtA tanotu matiM mamA' samadamahitAmArAdiSTA samAnavarAjayA // 42 // hariNIchandaH / ( 9 ) jinabhAratyAH svarUpam / nityaM hetUpapattipratihata kumataproddhatadhvAntabandhAspApAyAsssAdyamAnA'madana ! tava sudhAsArahRdyA hitAni / vANI nirvANamArgapraNayiparigatA tIrthanAtha ! kriyAn meSpApAyAsAdyamAnAmadanata ! vasudhAsAra ! hRdyAhitAni // 47|| sragdharAvRttam / (10 ) samastajinavarANAM stutiH / sadAnavasurAjitA asamarA jinA bhIradAH, kriyAsu rucitAsu te sakalabhAratIrA yatAH / For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jinastutisadAnavasurAjitA asamarAjinAbhIradA, kriyAsurucitAsu te sakalabhA ratIrAyatAH // 50 // pRthviichndH| (11) zrIcakradharAyAH stutiH| yA'tra vicitravarNavinatAtmajapRSThamadhiSThitA hutAt -- samatanubhAgavikRtadhIrasamadavairiva dhAmahAribhiH / taDidiva bhAti sAndhyaghanamUrdhani cakradharA'stu sA mude'samatanubhA gavi kRtadhIrasamadavairivadhA mahAribhiH // 72 // dvipadIchandaH / (12) shriikprdiykssraajsmRtiH| dvipaM gato hRdi ramatAM damazriyA prabhAti me cakitaharidvipaM nge| vaTAhvaye kRtavasatizca yakSarAT prabhAtimecakitaharid vipannage / / 76 / / rucirAchandaH / ( 13 ) zrIgorIdevyAH stutiH| adhigatagodhikA kanakarukU tava gauryucitA kamalakarAji tAmarasabhAsyatulopakRtam / mRgamadapatrabhaGgatilakairvadanaM dadhatI kamalakarA jitAmarasabhA'syatu lopakRtam // 80 // tatkuTakavRttam / For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viziSTapadyAniH (14) shriinemijinstutiH| cikSeporjitarAjakaM raNamukhe yo lakSyasaMkhyaM kSaNA dakSAmaM jana ! bhAsamAnamahasaM rAjImatItApadam / taM nemiM nama namranirvRtikaraM cakre yadUnAM ca yo dakSAmaJjanabhAsamAnamahasaM rAjImatItApadam // 85 // zArdUlavikrIDitam / ( 15 ) ambAdevyAH stutiH| hastAlambitacUtalumbilatikA yasyA jano'bhyAgamad vizvAsevitatAmrapAdaparatAM vAcA riputrAsakRt / sA bhUtiM vitanotu no'rjunaruciH siMhe'dhirUDhollasad-- vizvAse vitatAmrapAdaparatA'mbA cAriputrA'sakRt // 88 // . zArdUlavikrIDitam / ( 16 ) shriipaarshvnaathstutiH| mAlAmAlAnabAhurdadhadadadhadaraM yAmudArA mudArA llInA'lInAmihAlI madhuramadhurasAM sUcitomAcito maa| pAtAt pAtAt sa pAryo rucirarucirado devarAjIvarAjIpatrA''pattrA yadIyA tanuratanuravo nandako nodako no|| 89 // sragdharAvRttam / ( 17 ) jinendrANAM stutiH| rAjI rAjIvavaktrA taralataralasatketuraGgatturaGga" vyAlavyAlagnayodhAcitaracitaraNe bhItihRd yA'tihRdyA / For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 18 ) jinavANIstutiH / 66 sArA sA''rAjjinAnAmalamamalamaterbodhikA mA'dhikAmAdavyAdavyAdhikAlAnanajananajarA trAsamAnA'samAnA // 90 // sragdharAvRttam / ( 19 ) zrIvairoTyA devyAH stutiH / sadyo'sadyogabhid vAgamalagamalayA jainarAjInarAjInUtA nUtArthadhAtrIha tatatatamaH pAtakA'pAtakAmA / zAstrI zAstrI narANAM hRdayahRdayazorodhikA'bAdhikA vAssdeyA yA mudaM te manujamanu jarAM tyAjayantI jayantI // 91 // sragdharAvRttam / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir namadamaraziroruhasrastasAmoda nirnidramandA jinastuti yAtA yA tAratejAH sadasi sadasibhRt kAlakAntAlakAntA'pAriM pArindrarAjaM suravasuravadhUpUjitA'raM jitAram / sA trAsAt trAyatAM tvAmaviSamaviSabhRdbhUSaNA'bhISaNA bhIhInAhInAgryapatnI kuvalayavalayazyAmadehA'madehA // 92 // ( 20 ) zrIvIrajinastutiH / ramAlArajoraJjitAM ! dharItrIkRtA' vanavarata masaGgamodAratAroditA'naGganAryA vana ! varatamasaGgamodAratAroditA'naGganAryA valIlApadehekSitAmohitAkSobhavAn / mama vitaratu vIra ! nirvANazamrmANi jAtAvatArodharAdhIzasiddhArthadhAmni kSamAlaGkRtAs For Private And Personal Use Only va! lIlApade he kSitAmo hitAkSobhavAn // 93 // arNavadNDakacchandaH /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tRtIyaM pariziSTam / ( mahendrasUricaritragatopayuktapadyAni ) ( 1 ) tasya zrIsarvadevAkhyaH, sUnuranyUnavikramaH / brAhmaNaniSThayA yasya, tuSTAH ziSTA viziSTayA ( 2 ) tasya putradvayaM jajJe vijJezairacitakramam / AdyaH zrIdhanapAlAkhyo dvitIyaH zobhanaH punaH ( 3 ) catvAriMzatsuvarNasya, TaMkalakSA viniryayuH / dRSTe'pi niHspRhottaMsaH, sUriH svopAzrayaM yayau ( 4 ) zrImataH sarvadevasya zrI mahendraprabhostathA / dAnagrahaNayorvAdo varSaM yAvattadA'bhavat ( 5 ) anyadA satyasandhatvAd, brAhmaNaH sUrimAha ca / deyadravye'tra te datte, svagRhaM pravizAmyaham ( 6 ) sUriH prAhAbhirucitaM, grahISye vacanaM mama / bhavatvidaM tato mitraM ! gRhANa tvaM dvijo'vadat Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only // 10 // // 11 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahendrasUri // 49 // sUrirAha sutadvandvAd dehyekaM nandanaM mama / satyapratijJatA cet te, na vA gaccha gRhaM nijam // 32 // (8) kAryeNAnena no kArya, mama svarucitaM kuru / tAtamityavamatyAmuM, sa tasmAdanyato yayau // 47 // (9) azrupUraplutAkSo'sA, nirAzo gurusaGkaTe / yAvadasti samAyAta stAvadAgAt suto'paraH // 48 // (10) pRSTastenA'pi dainye'tra, nimittaM sa tadA'dat / dhanapAlena kutrA'pi, kArye pratihatA vayam (11) bhavAn bAlastataH kinnu, tatra pratividhAsyate / gaccha svakarmabhoktAro-bhaviSyAmaH svalakSaNaiH // 50 // (12) nirAzaM vAkyamAkarNya, tatpituH zobhano'vadat / mA tAta ! vihvalo bhUyA mayi putre sati dhruvam // 51 // (13) vedasmatizrutistoma-pAragaH paNDito'grajaH / kRtyAkRtyeSu niSNAtaH, sa vivektu yathAruci. // 53 / / (14 ) ahaM tu saralo bAlyA-detadeva vicAraye / pitrAdezavidheranyo na dharmastanujanmanAm // 54 // For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caritragatopayuktapadyAni / (15) atra kRtyamakRtyaM vA, naivAhaM gaNayAmyataH / kUpe kSipa niSAdAnAM, mAmarpaya yathAruci // 55 // // 56 // zrutveti sarvadevazca, taM bADhaM pariSasvaje / mAmRNAt mocayitvA tvaM, samuddhara mahAmate ! ( 17 ) tataH prAguktakArya tat, zrAvito'sau sutottamaH / atiharSAt tataH prAha, kAryametatpriyaM priyam (18) zrIjainA munayaH satya-nidhayastapasojvalAH / tatsaMnidhAvavasthAnaM, sadbhAgyaireva labhyate // 57 // // 68 // sUrayastamanujJApyA'-dIkSayaMstaM sutaM mudA / tadinAntaH zubhe lagne, zubhagrahanirIkSite (20) te vijahvaH prabhAte cA-'pabhrAjanavizaGkitAH / aNahillapuraM prApurviharanto bhuvaM zanaiH ( 21 ) evaM dvAdaza varSANi, zrIbhojasyA''jJayA tadA / na mAlave vijahe tat, zrIsitAmbaradarzanam // 69 // // 73 // calantaste hi cakSuSyA acakSuSyAH sthitAH punaH / tadvarNAstadrasA jIvAstadA tenekSitAH sphuTAH // 89 // atha zrIzobhano vijJo'bhyAtasthau gurubAndhavam / AliliGge ca tenAsau, sodarasneha mohataH // 97 // For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 70 www.kobatirth.org ( 24 ) tena cArddhAsane datte - 'grajenopAvizat tadA / Uce ca pUjya eva tvamamuM yo dharmamAzrayaH ( 25 ) tamuvAca tataH zrImAn, dhanapAlaH zriyAM nidhiH / pratipanno mayA jaina-dharmaH sadgatihetave ( 26 ) tataH zrImanmahAvIra - caityaM gattvA nanAma ca / vItarAganamaskAraM, zlokayugmena so'bravIt ( 27 ) anyadA pUrNimAsaMdhyA-samaye nRpamabravIt / jainadarzanasaMcAra-hetave dezamadhyataH rAjastava yazojyotsnAdhavalAmbaravistaraH | prakaTastamaso hantA, bhUyAdarthaprakAzakaH ( 28 ) ekadA nRpatiH smArtta - kathAvistara nistuSaH / vayasyamavadajjaina - kathAM zrAvaya kAmapi ( 29 ) dvAdazAtha sahasrANi granthamAnena tAM tataH / paripUrya tato vidvatsamUhairavadhAritAm ( 30 ) yathArthaM kAvyadoSoddhAriNIM tilakamaJjarIm / ( ? ) rasena kavitArUpacakSurnairmalyadAyinIm ( 31 ) vidvajjanAsyakarpUra-pUrAbhAM varNasaMbhRtAm / sudhIrviracayAMcakre, kathAM navarasaprathAm Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tribhirvizeSakam / For Private And Personal Use Only mahendrasUri / / 98 / / // 111 // / / 112 / / // 115 // // 116 // // 194 // // / 195 / / // 196 // // 197 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caritragatopayuktapadyAni / athAsau gUrjarAdhIza-kovidezaziromaNiH / vAdivetAlavizadaM, zrIzAntyAcArya mAhvayat // 201 // ( 33 ) azodhayadimAM cAsAvutsUtrANAM prarUpaNAt / zabdasAhityadoSAstu, siddhasArasvateSu kim ? // 202 // ( 34 ) mUrtayeva sarasvatyA, nvhaaynbaalyaa| duhitrA manyuhetuM sa pRSTastathyaM yathA''ha tat // 218 // (35) uttiSTha tAta ! cedrAjJA, pustakaM pAvake hutam / akSayaM hRdaye me'sti, sakalAM te bruve kathAm // 219 // snAnaM devArcanaM bhakti, kuru zIghraM yathA tava / kathApIThaM dade hRSTastataH sarvaM cakAra saH // 220 // kathA ca sakalA tena, zuzrave'tra sutAmukhAt / kadAcinna zrutaM yAvat tAvannAsyAH samAyayau // 221 // itazca zobhano vidvAn , srvgrnthmhoddhiH| yamakAnvitatIrtheza-stutiM cakre'tibhaktitaH // 316 // tadekadhyAnataH zrAddha-gRhe trirbhikSayA yayau / / pRSTaH zrAvikayA kintu, virAge heturatra kaH ? // 317 // ( 40 ) sa prAha na stutidhyAnAjAne'pazyadaho ! guruH / tatkAvyAnyatha harSeNa, prAzaMsat taM camatkRtaH // 319 // For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // arghyam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( vasantatilakAvRttam ) vidvajjanaprathitakIrttikalA kalApaM, sadvidyayA viditavAgmivaraprabhAvam / nirmAnamoha ripujAlamananyazobhaM, nityaM smarAmi munizobhanamAtmaniSTham // 1 // kandarpadarpadalanaikasamudyataM taM, vidrAvitA'zubhabhayapradavairivargam / yatpAdapadmanatamAnavamuddharantaM, nityaM smarAmi munizobhanamAtmaniSTham // 2 // digdeza vRndaviditottamakAvyazaktiM, vidyAvilAsijanatA'rpitamodarAzim / satkAvyazodhanaparaiH stutamekanAda, nityaM smarAmi munizobhanamAtmaniSTham // 3 // yaH pitRtuSTikaraNAya vacastadIya, - maGgIcakAra jinadharmaratiM dadhAnaH / dIkSAM lalau ca sugurozcaraNAravinde, taM naumi zobhanamunipravaraM sadAham For Private And Personal Use Only 54 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ardhyam / www.kobatirth.org granthAnanekaviditAn racayanti loke, pANDityadhArakajanA janatoSahetoH / vidvAMstathA'pi vidito'yamiti prasiddhaM, nityaM namAmi munizobhanamAtmaniSTham svargasthazobhanamune ! tava pAdapatre, zuddhAM samarpayati satkRtimunnatArthAm / hemendra sAgara munirmunidharmaniSThaH, saMzodhya sadgurukRpAvazagonitAntam arghya samarpitamidaM manasojjvalena, sUrIzvarasya caraNAmbujayorvizuddham / vidyAvadAtamanaso vibudhArcitasya, satkAvya hemanikaSopalasaMmitasya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prahlAdanapuram ( pAlanapura ) caitrazukla trayodazI For Private And Personal Use Only // 5 // // 6 // // 7 // 73 } le0 saM. munihemendrasAgaraH
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAnasa ( mANasA) varNanam / namo'stu devadevAya, sarvatejo'bhibhAvine / sarvasiddhinidhAnAya, kasmaiciddIvyatejase sarva devonA deva-adhipati, sarva tejano parAjaya karanAra, arthAt sarva tejathI adhika tejasvI ane sarva siddhionA bhaMDAra rUpa evA koI dIvya tejane namana he. 1 paropakArapravaNaikacetasaM, satAM sadA vandyatamakramAmbujam mohA'ndhakArakSatibhAsvaraprabhaM, namAmyahaM sadgurumIDyabodhanam // 2 // paropakAra karavAmAM ja pravINa che mana jemanuM haMmezAM sapurUSone bhaktipUrvaka vaMdanIya che caraNakamala jemanA ane maharUpI aMdhakArane haravAmAM vikasvara che kAMti jemanI temaja stutya che tattvabedha jemane evA sazurUdevane huM namuM chuM. 2 zrIgurjarAkhyo'tivibhUtibhUSito-virAjate vizrutadIvyadezaH / saddharmasannItiguNAnusAriNo-vasanti yasminnaradevamAnavAH // 3 // dhana dhAnyAdi saMpattithI bharapUra ane sarvatra vikhyAta gurjara (gujarAta) deza uca prakAranI khyAti dharAve che, je dezanI aMdara uttama prakArano dharma ane uttama nItinA guNone dhAraNa karanAra rAjAo temaja uttama purUSa nivAsa kare che. 3 deze'smizca vibhAti bhavyamunibhiH saMsevitaH kovidai zcitrorvIruhavallivRndakalito dIvyauSadhibhrAjitaH / uccaiH sAnuzikhAbhirambaratalaM spaSTuM samutkaNThitaH, zrImattIrthakarAlayorjitavibhaH puNyo'rbudorvIdharaH // 4 // For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNanam. 75 vaLI je dezanI aMdara mahAn pavitra ay DhAcala ( Akhu parvata ) zeAlI rahyo che, je pavitra girirAja zrImAn tI kara bhagavAnanA adbhuta maMdirethI atizaya zaiAbhA Ape che, jethI tattvajJAnI aneka munivareza jenA darzana mATe vicarIne jenI sevA karI rahyA che, temaja je girinI aMdara aneka prakAranA vRkSeA, dIvya aiSadhio ane vicitra velIe hayAtI dharAve che, temaja je giri ati unnata zikharAnA agravaDe AkAzane sparza karavAne utkaMThA dharAvatA hAya teve dekhAva Ape che. 4. zrItAraGgadharAdharo vijayate dezaM punAnaH punaH, siddhisthAnamimaM purAtanamahAtIrthottamattvaM gataH | yasmin rAjati bhavyamUrttirajitastIrthaGkaraH kAmitaM, bhavyairdarzanataH zubhAzayajuSairyasyA'nizaM labhyate || , || vaLI je gurjara dezane zrI tAra MgAjI girirAja mezAM pavitra karI rahyo che, je girinI aMdara sarva siddhie nivAsa kare che, prAcIna tema ja ati uttama mahAna tIrtha sthaLa tarIke je giri satra prasiddha che, jenI aMdara bhavya bhUttimaya zrImAn ajitanAtha bhagavAn virAje che, jemanA darzanathI zubha AzayavALA bhavya purUSAnA maneAratha mezAM siddha thAya che. 5. saurASTre supavitrasAdhunikaraiH saMsevito raivata, - UrvIbhRdvara mAnanIyamahimA puNyArthinAM pAvanaH / devAnAM spRhaNIyabhUrivibhavo yAtrArthinAM zarmado dIvyAnandamayaH :: sA vijJayate zreyorthanAM zAntirH // 6 // tema ja je dezanA aMtargata rahelA sArASTra( kAThIyAvADa )mAM vizuddha AzayavALA pavitra munivareAthI sevAyela raivataka (girinAra) giri mahA pavitra huMmezAM vijayazALI varte che, jenA mahimA sarva sthaLe prasiddha ane mAnanIya che, puNyanA abhilASI janAne For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 76 mAsa pavitra kare che, jenA vaibhavane devatAo paNa aharniza yAda kare che, yAtrA mATe AvatA janenA abhilASa pUrNa kare che, jenI aMdara dIvya AnaMda vyApI rahyo che ane kalyANanI apekSAvALA janene sukhazAMti samape che. 6. zrIzatruJjayazailarAja ucito vibhrAjate yadbhuvi, naike siddhagatiM gatA munivarA yasmin pavitrAzayAH / zrImAnAdijinezvarAdiranaghastIrthaGkaroghaH sadA, mUl rAjati dIvyayA ca zivado bhavyAtmanAM bhaavitH|| 7 // vaLI je dezanI sImAmAM ati uttamatAne prApta thayela zrI zatruMjaya girirAja dIvya zobhA Ape che, jenI aMdara vizuddha AzayavALA aneka munivare mokSagati pAmyA che. tema ja zrImAna AdinAtha bhagavAna Adi mahAna pavitra aneka tIrthakarane samUha jenI aMdara dIvya mUrtimaya haMmezAM virAje che, jemanI bhAvanAthI bhavyAtmAo zivasukha prApta kare che. 7. svacchAmbUni sulInamInamakarANyAvibhratI visphurat kallolaizcakarambitA taTagatakSoNIruhazreNibhiH / kUjatpakSigaNAbhiruttamajanairvibhrAjamAnA'nizaM, yasmin sAbhramatI satIva vimalA vibhrAjate vAhinI // 8 // je dezanI aMdara sAbhramatI ( sAbaramatI) nadI satInI mAphaka vizuddha guNamayI vahe che, je nadI mIna (mAchalAM) maghara vigere jaLajaMtuothI vyApta svaccha jaLane vahana kare che, vaLI madhura nAda karatA aneka pakSIo jemAM rahelA che evA banne kAMThA upara rahelA suMdara vRkSonI zreNIothI je nadI zobhe che, jenuM nirmaLa jaLa taraMgothI uchaLatuM dIvya zobhA Ape che, tema ja uttama jAvaDe niraMtara abhuta zobhA Ape che. 8. For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNanam, nAnApakSigaNaiH sunA ditataTA nityapravAhormayo rAjante rajanikarAbhasalilA anyA api kSemadAH / yatrA'nekatapasvinaH sumanasaH snAnAdikAM sakriyAM, kurvantaH kalayanti bhUtimakhilA nadyaH payodhipriyAH // 9 // vaLI je dezanI aMdara niraMtara pravAhamAM uchaLatA taraMgane vahana karatI anya narmadA vigere bIjI nadIo paNa prANImAtrane sukhadAyaka varte che, jemanA kAMThAo upara aneka prakAranA pakSionA samUha manohara nAda kare che, caMdranA kiraNa samAna nirmala jaLaNuM sarvane tRpta kare che, tema ja vizuddha manavALA aneka tapasvio jemanA zuddha jaLamAM snAnAdika dhArmika kriyAo kare che, jethI teo sarva samRddhionA pAtra bane che, ane te sarva nadIo sAgarane priya thAya che-arthAt akhaMDa pravAhathI sAgarane maLe che. 9. vikSobhaM saritAM haran jalanidhiryaddakSiNasyAM dizi, ratnAnAM nicayaM sadA paridadhadratnAkarattvaM gataH / loladbhaGgataraGgarAjivilasanmaryAdayAsaMsthito garjatyAtmasamunnati bahuvidhAM sandarzayan saMjJayA // 10 // je dezanI dakSiNa dizAmAM saritAonA pravahana rUpa vikSobhane zAMta kareto sAgara, saMketavaDe vividha prakAranI pitAnI unnatine jAhera karato hoya tema garjanA kare che, vaLI haMmezAM je samudra amUlya ratnone dhAraNa karavAthI "ratnAkara " e nAmathI prasiddha che, ane je mahAsAgaranI aMdara pracaMDa taraMgonI zreNuo uchaLe che chatAM potAnI maryAdA choDato nathI, jethI te sAgara kahevAya che. 10. mainAkAdinagA yadIyazaraNaM bhejuH purA trAsitAH, __devendreNa garudgaNaM kSapayatA dIvyauSadhidyotakAH / yenA'traiva vasundharA'mbaravatI prAjJaiH sadA gIyate, vikhyAto'traparopakArakaraNe dhaureyabhAvaM gataH // 11 // For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir G9 marLA prathamanA samayamAM potAnI pAMkha kApavAne taiyAra thayelA iMdranA trAsathI adhIra thayelA mainAka vigere keTalAka parvata aneka dIvya auSadhio sahita sAgarane zaraNe rahyA che. arthAt sAgaramAM vAsa karyo che. vaLI je sAgaravaDe A lokamAM vasuMdharApRthvI vastravALI che ema vidvAno kahe che. athaoNt pRthvIne viTAIne sAgara rahyo che. temaja je sAgara A duniyAmAM paropakAra karavAmAM mukhyapaNuM bhegave che emAM kaMI paNa saMdeha nathI. 11. gAmbhIrthaMkaguNo'sti sAgaragatonAnyatra tallakSyate, Aste cenna tathAvidhA hyupamitistasyAsti vikhyAtibhAg / maryA'dApi na tAdRzI sthitavatI lokeSu siddhAspadA, tasmAtsAgara eva sadguNabhRtaH pIyUSavAn kathyate // 12 // vaLI gaMbhIratAne guNa khAsa sAgaramAM rahelo che. tevI gaMbhIratA anya viSe dekhAtI nathI, kAraNake gAMbhIryanI upamA sAgaranI ja bahudhA ApavAmAM Ave che arthAt te bAbatamAM te ja prakhyAti dharAve che. temaja siddhasthAnane prApta thayelI maryAdA paNa tenA sarakhI anyatra jevAmAM AvatI nathI, tethI saSNuNene AdhAra eka sAgara ja amRtanidhi kahevAya che. 12. mahAnasaM tatra ca pattanaM zubhaM, niSevitaM dharmadhanairvaNigvaraiH / rAjanvadAhuH sakalArthasAdhanaM, caturvidhairjAtigaNaiH samAkulam / / 13 // vaLI te gujarAta dezanA madhya vibhAgamAM sarva saMpattionA sthAnabhUta ane puNya bhUmirUpa mahAnasa(mANasA)nAme nagara zobhe che, jenI aMdara mukhyatve karI dharmane ja dhana mAnanAra uttama vaNika jano nivAsa kare che, temaja dharma, artha, kAma ane mokSarUpa cAre purUSArthane samAna bhAve sevana karanAra rAjAnA AzrayathI je nagara rAjavA-uttama nyAya niSTha rAjavALuM gaNAya che, temaja brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra ema cAre varNa potapotAnA adhikAra pramANe pravRtti karavAne lIdhe te nagara anyanI apekSAe samRddhivALuM dIpe che. 13. For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra varjhanana. www.kobatirth.org yadakSatazrIprathitaprabhAvaM virAjate zreSThivarapradhAnaiH / nijeSTadharmAnugatasvabhAvai - vinodazIlaiH samabhAvabhAvaiH vaidezikAH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 24 5 niraMtara vilasI rahI che lakSmI jenI ane jenA prabhAva sarvatra prasiddha che, temaja vividha prakAranI uttama zeAbhAthI vibhUSita evuM je nagara, pAtapeAtAnA iSTa dharmanI ArAdhanA karavAmAM tatpara che svabhAva jemaneA, vaLI AnaMdamaya pravRttimAM jIvana vyatIta karanArA ane samabhAvanI bhAvanAvALA arthAt pakSapAta rahita evA uttama zreSThI ane anya pradhAna janAvaDe adbhuta zeAle che. 14, ferrer yatra vivAdahInA- vasanti rugNA'Ggirujo'pahAriNaH / : svAmavAvya pIDitA, prayAnti ke'pyatra samAgatAzca GT // | // je nagaranI aMdara zAstra siddha nidAnapUrvaka rogathI pIDAtA du:khI janAnA rAgone nirmUla karanAra ane mithyA vivAdathI vimukta thayelA uttama vaidyo nivAsa kare che, jethI tyAM dezivadezathI AvelA rAgI jane regathI mukta thai pAtapeAtAnA sthAnamAM svastha thai cAlyA jAya che. 15. zrIyuktAdijinezvarAdivibudhazrIvaiSNavAnAM mahA ------- dIvyAnandamayAni mandiravarANyArAdhanIyAnyaho / rAjante rajanIkarapramitabhA yasmin pure vetare, saumyAkAratayA''layAH suvizadA devIsurANAmapi // 16 // For Private And Personal Use Only vaLI je nagaranI aMdara zrI RSabhadeva AphrijinezvaranAM temaja zrImAn yaiSNavAnAM ghaNAM mhoTAM ane vizAla dIvya AnaMdamaya Azcarya kAraka maMdira ArAdhana karavA lAyaka virAje che, temaja caMdranI kAMti samAna ujvala zedabhAvALAM, AkRtithI ati mane hara ane prabhAvazAlI evAM anyadevadevIonAM madire paNa zAle che. 16
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AbhAtyuttamadharmatattvakalitA satkarmakArAdhanA, satpuNyopacayena zuddhatapanaM kurvanti zuddhipriyAH / saddharmAdhvanidezanA ca rucirA puNyArthinAM puNyadA, tatsarvaM hi sudhopamaM smRtamidaM satsAdhusaMcArataH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 1 // je nagaramAM ati uttama dhArmika tattva sahita sat karmanI ArAdhanA, zuddha Atma upAsakeAe sat puNyanI vRddhivaDe AcarelI zuddha tapazcaryA ane dharma mArge doranArI dharmAthI janAne puNyadAyaka manAhara dharma dezanA upadeza pravarte che te sarva kharekhara sAdhu-sat purUSAnA saMcArathI sAkSAt amRta samAna dIpI rahyuM che. 17. rAjatyetadvividhavibhavaiH sevyamAnaM dhanADhyaiH, zreNIbaddhairucitara sadairbhrAjamAnaM rasAlaiH / harmyArUDhA'kSubhitamanujaizcintyate yatra tattvaM, tattvopetA vizadamahaso nizcalAH saMvasanti zraddhAkrAntA'khilajanatatirnaivavidviSTabhAvA, zuddhasvAntA'vanipatiratiM bibhratI tadguNajJA / saMpattInAM samudayavatI dhAma vizrAmahetuH, sadvidyAbhirvinayavazato bhrAjate bhrAjamAnA mANasA // 18 // vaLI aneka vaibhavazAlI dhanavaMta janeAthI bharapura ane adbhutasvAdiSTa rasadAyaka zreNIkha dha AmravRkSanI ghaTAothI paryaMta bhAga jenA dIpI rahyA che evuM e nagara zeAlI rahyuM che. vaLI je nagaranI aMdara havelIenI upara ArUDha thayelA Ana Mda pAmatA satpurUSo dharma tattvanuM ciMtana kare che, temaja te nagaranI aMdara tattvArthamAM magna thayelA, zuddha tejasvI ane nizcalamanavALA purUSA nivAsa kare che. 18. For Private And Personal Use Only / 12 / / je nagaramAM parama zraddhANu, zuddha aMta:karaNa che jenu evA bhUpati upara premane dhAraNa karanAra ane temanA guNNAne jANanAra
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org penam. 81 zraddhAlu samasta janasamAja paraspara-eka bIjApara sneha rAkhe che. jethI sarvathA udaya bhAgavatA te samAja sarva sa Mpattionu vizrAMtinA kAraNabhUta sthAna gaNAya che, ane sadvidyAnA Azraya karavAthI vinayane lIdhe te samAja AbhUSaNanI zAbhA samAna dIpe che. 19. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tapasA bRhatA virAjitaH, zubhacAritra vibhAvibhAsamAnaH / ravi sAgara iSTadAyako - yadalaM pAvayati sma puNyarAziH 5 20 i mahAna tapazcaryAthI adbhUta tejaravI, utkRSTa cAritrarUpa saMpattivaDe zeAbhatA, muniemAM cUDAmaNi samAna, icchita manArathane pUrNa karanAra ane sAkSAt puNyamUtti evA muni mahArAjazrI ravisAgara mahArAje je nagarane sArI rIte pavitra kareluM che. 20. rAjyazriyaM yaH samavApya zazvat yazodhanaH (vaitArIyam ) zrImatsaJjanasiMhabhUpavibudhazvApotkaTaM bhUSayan, vaMzaM vaMzaziromaNirvijayate nItyA prajAH pAlayan / dharmA'dhvapratipAlako'tra vibudhaiH saMmAnanIyaH sadA, sarvA'narthavidAraNaprabaladhIH satkarmakelipriyaH For Private And Personal Use Only // 21 // je nagaramAM cApeAtkaTa-cAvaDA nAme vaMzane zaiAbhAvanAra, peAtAnA kArya mAM vidvAn, kulakramathI cAlu vaMzamAM ziromaNi samAna; rAjanItithI prajAnuM pAlana karanAra, dharma mArganI pravRtti karanAra, haMmezAM satpurUSAne mAnavA lAyaka, sarva anartha kArya ne dUra karavAmAM asAdhAraNa buddhimAna ane satkAryanA AcaraNamAM jeNe krIDA mAnI che evA zrI sajjanasiMha nAme rAjA rAjya kare che. 21. vibhrAjate'sahyavarapratApaH / svAmiguNopapanno-jayazriyA''liSTavapurvidhijJaH ||22|| asahya che utkRSTa pratApa jeneA, yazarUpI che dhana jenu, sa svAmInA guNAthI yukta, vijayalakSmIe jenA zarIranA Azraya
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra lIdheA che ane zAstrokta vidhinA jANakAra evA je nareza rAjyazrIne aMgIkAra karI huMmezAM virAje che. 22. mANasA tasyA'nujo vizrutabhavyakIrtti - digantarAlaprathitaprabhAvaH / samasti yaH sadguNavarmabhAjAM, prazaMsanIyaH sudhiyAM samAje // 23 // yazvavantasiMho'bhidhayA'sya rAjye, karoti kAryANyakhilAni samyak / satyArthavAdI nayamArgadakSo - nRpaprajAmaNDalazarmadAyI || 24 || ( yugmam ) temanA anuja-nAnAbhAI yazavasiMha nAme yuvarAja, temanA rAjyanAM samasta kArya sArI rIte kare che, jemanI uttama kIrtti prasiddhi pAmelI che, jemanA prabhAva dizAenA madhyamAM krIDA kare che. vaLI je yuvarAja uttama guNarUpI aqharane dhAraNa karatA buddhimAn purUSonA samAjamAM praza MsApAtra che, temaja satyavAdamAM prIti dharAve che, nItimArgamAM dakSa ane rAjA tathA prajAmAMDalane sukhadAyI che. 23-24. yo vatsalo bhrAtRjane nitAntaM, sAhityazAstreSu ca modamAnaH / rAjyazriyaM varddhayitA nikAmaM, vizeSato raJjayitA prajAnAm // 25 // vaLI rAjyakArabhAra kartA je yuvarAja aMdhujana viSe bahuja sneha dharAvatA, temaja sAhitya zAstronA avaleAkanamAM AnaMdya mAnatA, ane vizeSe karI prajAma'Dalane raMjana karatA rAjya saMpattiene atizaya paddhavita kare che. 25. kIrttiH sphItA'skhalitagamanotkaNThate saMzrayAya, yasyA'nanyakSitidharadhiyaH sevagheH sadguNAnAm / dharmArAmAmbuda iva sadA ziSTacittA'nusArI, dAntaH kSAnto'viSamavacano yaH sadAcAracArI // 26 // *ca: svavArepu santuSTa:, varavAravAdnula; / sa gRhI brahmacAritvAt yatikalpaH prakalpyate // 9 // For Private And Personal Use Only ( kumArapATapravanye rR. 84. )
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNanam. vaLI ujavala ane akhalita saMcAra karatI kIrti, rAjya saMbaMdhI kAryomAM asAdhAraNa buddhimAna ane saddaguNonA nidhAna rUpa je yuvarAjanA Azraya mATe utsAha dharAve che. temaja je rAjakumAra dhArmika kAryarUpa udyAnane vikasita karavAmAM vRSTi samAna, haMmezAM sajajanA Azayane anusaranAra, iMdriyane niyamita karavAmAM svataMtra, egya sthAne kSamAvAna, du:khajanaka vacanono parihAra karanAra che ane purUSanA AcArane rekhA mAtra paNa oLaMghatA nathI. 26. mhalAyanAmA'tra sarovizAlaM, vizAlapadyAvalisaMpadADhyam / adInamInAlaya AzritAnAM, prabhAvikaM tIrthamiva pradhAnam // 27 // vaLI A nagaranI samIpamAM halAya nAme vizALa sarovara zebhe che, jenI aMdara utaravAnAM pagathIyAMnI zreNibaMdha adbhuta saMpatti dIpI rahI che, jenI aMdara rahelA masya-mAchalA vigere jalajaMtuo dInatA jogavatA nathI. temaja te sarevara anyanI apekSAe prabhAvika hovAthI agrapada bhogave che. eTaluM ja nahi paNa AgaMtuka janene tIrtha samAna AnaMda Ape che. ra7. sarovaraM yadvimalaM vacasvibhiniSevitaM mjnkrmkrmtthaiH| mantropamantrArthavicakSaNaiH sadA, vibhrAjate bhrAjitakaNThadezam // 28 // nirmaLa jaLathI bhareluM je sarovara, snAnakriyAmAM kuzaLa evA satyavAdI purUvaDe levAyeluM hoya che temaja maMtra ane upamaMtronA arthajJa purUSothI jene samIpa bhAga addabhuta zobhe che. 28. kApeyaM yacchuci jalamalaM tRSNayA pIDyamAnaM, pItvA pItvA paramasukhadaM krIDate modamAnam / darza darza vimalajalagaM bimbavRndaM svakIyaM, tatrasthAnAM harati hRdayaM mAnavAnAM vikurdat // 29 // tRSAthI pIDAtAM vAMdarAonAM ToLAM, parama sukhakArI je saro For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtA varanuM nirmaLa jaLa tRpti paryata vAraMvAra pAna karI bahu AnaMdathI krIDA kare che, vaLI kAMThA upara khelatAM te ToLAM svaccha jaLamAM paDelAM potAnAM pratibiMba joI joIne kudAkuda karatAM tyAM rahelAM manuSyanA cittane harI le che. arthAt AnaMda Ape che. 29. yattIradeze ca vibhAti mandiraM, sItApaterdIvyavibhAvibhAsvaram / vikArabhAjAmapi mAnasAni vai, bhavanti bhavyAni yadIyadarzanAt // 30 // je savAranA samIpa bhAgamAM rAmacaMdra bhagavAnanuM dIvya zobhA ApatuM suMdara maMdira zobhe che, je prabhunA darzanathI vikAravAna manuSyanAM aMta:karaNa paNa kharekhara zuddha thAya che. 30. tato'nyadekaM vikasatprabhAvaM, tatrA'sti dIvyaM marutaH sutasya / sanmandiraM paurajanastutasya, zrIrAmacandrakramasevakasya // 31 // vaLI tyAM AgaLa zrI rAmacaMdranA mULa upAsaka ane nAgarika janathI stuti karAyela pavanasuta-zrI hanumAnajInuM tenI najIkamAM ja bIjuM eka prabhAvika dIvya suzobhita maMdira che. 31. tIropAnte vimalaramayA rAjamAnaM vimAnaM, zaivaM yasya prazamajanakaM mandiraM mandarAbham / dIvyAnandapradamanudinaM premato bhaktibhAjA___ mArAmazrIparigatamalaM bhrAjate bhavyazobham // 32 / / je sarovaranA samIpa bhAgamAM manohara lakSamIthI dIpatuM, vizAla dekhAva ApatuM, zAMtijanaka ane maMdarAcala samAna unnata mahAdevanuM maMdira adabhuta zobhA Ape che, vaLI tenI najIkamAM suMdara zobhA Apato vividha vRkSethI bharapUra bagIco haMmezAM prema pUrvaka bhakta janone AnaMda Ape che. 3ra. yatratyAnatibhaktibhAsuramatIna bhavyAtmano yogavi dadhyAtmapratibhAprabhAvakalitaH sarvopakArakSamaH / For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNanam, 8 buddhyabdhirvacanAmRtai rasabhRtaiH sUrizriyA rAjito granthazreNividhAnadAdhiSaNaH sadbodhayAmAsivAn / / 33 / / je nagaramAM vAsa karatA zraddhAlu janene, eganiSTha zrImad buddhisAgarasUrIzvare bhakti vigere zAMta rasathI bharapura vacanAmRtavaDe sadha ApI kRtArtha karyA che, vaLI je AcArya mahArAja sarvathA sarvatra paropakAramAM ja samaya vyatIta karatA hatA, vaLI jeeenAnA prakAranA saMskRta gujarAti prabaMdha racI utkRSTabuddhinuM caritArthapaNuM pragaTa karyuM che, jethI hAlamAM paNa jemanA graMthAvalekinathI bhavyAtmAo temanuM smaraNa bhUlatA nathI. 33. varamunirajitAbdhiH sUrimAnyaH sameto 'kaluSitavacanAlyA veditAtmaprabhAvaH / viracitanavakAvyo dharmaniSThAn kulInA nadhigatazubhatattvaH so'karodyatra vijJAna I 34 / zrImat sUrIzvaranA paTTadhara zrImadda -ajitasAgarasUri, AcArya guNa saMpanna ane jemanI madhura vANuthI lekamAnya hatA. vaLI AtmaniSTha ane mahA prabhAvazALI hatA, temaja navIna kAvya racavAmAM dakSa hatA, te pite samyaktattvanA saMpUrNa vettA hovAthI dharmaniSTha kulIna janene uttama bodha ApI kRtArtha karyA che. 34. zazinidhyakaMdharAnvita-vaikramasaMvatsare supauSe ca / zravaNe zuddhatRtIyAdine zazAGke pragItamidam // 35 // ajitaabdhisuuripunggv-paadaambujrennucnycriikenn| hemendrasAgareNa, kSamiNA janatAhitA'pramAdena // 36 // zrImadda ajitasAgara sUrijInA caraNakamalanA reNumAM bhramara samAna (ziSya) ane jagajInA hitamAM pramAdarahita hameMdrasAgara munie vikrama saMvat 11 piSa mAsa zukala tRtIyA zravaNa nakSatra ane somavAre A varNana karyuM che. 35-36. For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIarbudagirirAjadarzanam / nAnAgahvararAjirAjitavapurvizrAmabhUmiH satAM, nirmAnaprathitAmbupAnavilasaddhInAM gaNairnAditaH / vikSobhakSubhitAtmanAmapi sadA''nandapradAnakSamaH, zrImAnarbudabhUdharo girivaro rAjatyakhaNDaprabhaH // 1 // dUrAddarzanatAM gato janimatAM jImUtazaGkApradaH, sAnnidhyaM bhajatAM girIndratulanAM vistArayatyaJjasA / ArUDhoparibhUmibhAsuradhiyAM dhAtrIbhramoddIpakaH, zrImAnarbudabhUdharo girivaro rAjatyakhaNDaprabhaH // 2 // yogyo yogigaNasya niSThitamateH sevyaH sadA dhImatAM, taptAnAM sukhazAntisantatikaraH santApato dehinAm / kAmyaH karmajuSAM viziSTamanasAM siddhiprayogArthinAM, zrImAnabuMdamUdharo girivaro rAjatyakhaNDaprabhaH // 3 // vithAmasthalamadbhutaM vanalatAvRndasya rughAriNo dIrghA''rogyavidhAnavizrutayazAdIvyauSadhInAM gaNaH / saurabhyaM kalayanmanoharamahodyAnabajo yatra sa zrImAnarbudabhUdharo girivaro rAjatyakhaNDaprabhaH // 4 // yasminnakSayazAntidAnarucirA'mandaprabhAbhAsuraH, zrImannAbhimahIpasUnuranadho mokSArthinAM mokSadaH / bhavyAnAM bhavavighnavAradalanaH sadbhaktibhAjAM nRNAmAdyastIrthakRtAM sadA vijayate vijJAtanaikAntakaH // 5 // For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nyAya-kAvyatIrtha muni zrI himAMzuvijayajInAM pustako. ( saMzodhita tathA racelAM. ) 1 pramANanayatattvAlaka saTIka ( nyAya ):-vAdi devasUrine A graMtha jenAmAM prasiddha che. AnA upara 5. rAmagopAlAcAryanI chAtrA upayogI thAya tevI TIkA che. pahelI ja vAra te TIkA sAthe mULa graMtha navI paddhatie saMzodhita karavAmAM AvyA che. khAsa karI AnI prastAva nAmAM jene nyAya viSe sAro prakAza pADyo che. mULa graMthakAranA jIvana viSe tathA graMtha viSe jANavA jevI ghaNI bAbato AmAM lakhI che. bAka 2 jenI saptapadAthI ( nyAya ):-jaina nyAyamAM praveza karavA mATe A graMtha takasa'grahanI garaja sAre che. AmAM jaina prameya ane jaina pramANenuM varNana TUMkANamAM suMdara rIte karyuM che. dareka vidyArthIone bhaNavAmAM sulabha paDe te mATe AmAM cAra pariziSTo gujarAtImAM jyAM che. ? prastAvanAmAM graMtha ane graMthakAranI AlocanA karI che.* AnA kartA zrI yazasvat sAgara gaNi che. kiMmata pAMca AnA. A 3 siddhahemaca drazabdAnuzasanalaghuvRtti (vyAkaraNa):-kalikALa sarvajJa zrI hemacandrAcAryanA vyAkaraNanI mahattA meTAmoTA vidvAna jANI gayA che. A vyAkaraNa siddharAja sela'kInI prArthanAthI banyuM che. sarala ane pUrNa che. navI paddhatie Ane saMpAdita karyuM che. vividha dRSTie upayogI AmAM sAta pariziSTo yojyAM che. mahattvanI prastAvanA ane viSayAnukrama paNa che. kaThina sthale TippaNa paNa karyuM che. A graMthane zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhIe amadAvAdathI bahAra pADyo che. tyAMthI rUA. jhAA mAM maLI zake che. - 4 dharma viyAgamALA ( kAvya ):-zrI vijayadharma sUrinA nirvANa pachI temanA viyAgathI A kAvyanI utpatti thaI che. AmAM saMskRta vigere sAta bhASAeAnAM 77 paDyo che. kAvyapremIo Ane pasaMda kare che. ki. 4). | 5 jayanta prabaMdha ( caritra ):-AmAM zAMtamUrti munirAja zrI jayaMtavijayajIne Treka paricaya che. graMtha saMskRta bhASAnI kavitAmAM che. gujarAtI anuvAda paNa sAthe ja che. kiMmata ).. 6 mahA kavi zAbhanamuni ane temanI kRtiH- AmAM zrI zAbhanamuninuM jIvanacaritra AlocanAtmaka lakhyuM che. sAthe temanI kRtinA lokeA namunA tarIke TAMkayA che. kiMmata 6). che athavA. prAptisthAna jAti kAryAlayanagarazeTha. | maMtrI vijayadhamasUri jaina graMthamALA, mArakITa ratanapoLa. ama 2 choTA sarAphA ujajaina (mALavA) For Private And Personal Use Only