Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
GOVERNMENT
COLLECTIONS OF MANUSCRIPTS
BHANDARKAR ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE
STITUT POONA
S
AMLET
FOUNDED
1917
Vol. VII : Part I
Published by Bhandarkar Oriental Research Institute
1975
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
MANUSCRIPTS
IN THE
GOVERNMENT MANUSCRIPTS LIBRARY
PREPARED UNDER THE SUPERVISION OF
THE MANUSCRIPTS DEPARTMENT OF
THE BHANDARKAR ORIENTAL
RESEARCH INSTITUTE,
POONA
INSTITUTE
POONA
FOUNDED 1917
॥ तेजस्वि
नावधीतमस्तु ॥
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA
1975
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Copies can be had direct from the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona 4 (India)
Printed and published by Dr. R. N. Dandekar, M.A., Ph.D., at the Bhandarkar Institute Press, Bhandarkar Oriental
Research Institute, Poona No. 4 (India)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Descriptive Catalogue of the Government Collections
of Manuscripts
deposited at the Bhandarkar Oriental Research Institute
COMPILED BY
The Late Dr. HAR DATTA SHRMA
Vol. VII: Part I DHARMAŚĀSTRA
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA
1975
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Preface
For various reasons, the principal one of which was the lack of adequate funds, the publication of the Descriptive Catalogue of Manuscripts had been suspended for the last few years. We were fully conscious that this was causing serious inconvenience to research workers in and outside India. It has, therefore, been now decided to resume that work though the financial condition of the Manuscripts Department cannot be said to have improved in any substantial measure in spite of the enhanced grant from the Government of Maharashtra. Two more volumes are, at present, in different stages of publication, and are expected to be completed - but, in view of the steeply rising cost of paper and printing, I shall not venture to promise when..
Dr. Har Datta Sharma, the compiler of this volume, was & prodigious worker in the field of Sanskrit research and entertained high regard for the Bhandarkar Oriental Research Institute. It is, indeed, a pity that he should have passed away at a time when his colleagues were expecting so much from him.
Bhandarkar 0. R. Institute >
Poona August 15, 1975
R. N. Dandekar
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
CONTENTS
Nos.
1-2 3
.
4-14 15 16-24 25
26
19.
28 29-30
31
32 33-35 36
28
38
29
Pages Agastyārghyavidhi
1-2 Agnihotridāhavidhi Angiraḥsmộti by Angiras
3-10 (Laghu ) Angiraḥsmrti
10-11 Atrismrti by Arti
11-17 Adhyāyopākarmaprayoga
18 Anantapūjāvidhi Ananta vrata
20 Anukalpasāpiņdyanirnaya by Rāmabhata Simha 20-21 Anumarana pradīpa by Gaurīsabhatta ...
21-23 Anūpaviveka by Anūpasimhadeva
23-24 Antyakarmapaddhati
24-25 Antyestipaddhati
25-27 Antyestiprayoga
27-28 Amāvāsyānirnaya Arunasmộti by Aruņa Arghyadānavidhi Arghyapradānakärikā
30-31 Arghyapradānavidhi
31 Arcāsuddhi
32-33 Arcāsuddhiprayoga by Nārāyaṇabhatta
33 Afvatthodyāpana i
34-35 Asvatthodyāpanaprayoga
35-36 Asvatthodyāpanaprayoga
36-37 Afvadānavidhi
37 Asapiņdāsagotraputraparigrahapariksā
88 Asthiệuddhikārikā
39 Asthyuddhārana
39-40 Acaracandrikā by pupil of Lakşmaņa
40-41 Ācāratilaka (?) by Gangādhara Acāradīpa or Acāra pradīpa by Nāgadeva
42-48 do by Kamalākarabhatta ... 48-50 Acārapradipa
50-51
30
40
41
42-43
44
45-46
47
54
55-62 63-64
65
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
viii
Contents
Nos. 66-72
73
74-79
80
81-82
83
84-91 92-93
94-95 96
97 98
99 100 101 102
103-104 105-106 107 108-113 114
Pages Ācāramayükha by Nilakanthabhatta ... 51-56 Acārasmsticandrikā by Sadāśiva Sarmā... 57-58 Ācārādarśa hy Sridatta Upādhāya ... 53-62 Ācārādarśa-vivști by Gauripatibhatta .. 63-64 Acārārka
64-66 Āturādipaddhati
66-67 Apastam basmộti by Apastamba
67-71 Apastambiyadharmasūtra with Com. Vijvalā Text: Apastamba, Com. : Haradatta ... 72-73 Abhyudayikasrāddha by Nārāyaṇabhatta 74-75 Arāmotsarga
75 Arāmotsarga paddhati
76-77 Arāmostsargavidhipaddhati by Nārāyanabhatte 77-78 Asaucacandrika by Vedāngarāya
78-79 Asaucadaśaka with com. Text: Sridharahara 79-80 Āsaucadaśakatīkā by Harihara
80-81 Asaucadasaka with Com. Text : Vijñānesvara, Com. : Harihara
81-82 Asaucanirnaya by Govindācārya
82-83 . do by Jivadeva
84-85 Asaucanirnaya or Asauca dīdhiti by Anantadeva 86 Āsaucanirņaya by Tryambaka Pandita ... 86-90 Asaucaprakarana from Rāyasimhaprakāśa by Gadādhara
90-91 Asauca viveka (or Asauca prakarana ) by Bhattoji Diksita
91-93 Asaucasamgraha or Trimsacchloki by Vopadeva ?
94-96 Asaucasamgrahavyākhyā by Vijñā nesvara 96-101 Āśaucasamgraha with Com.
. 101-102 Asaucasamgraha with tīkā by Bhattācārya 102-106 Asaucasamgraha or Trimsacchloki with Com. Subodhini by Ananta
107-108 Asaucasamgrahatīkā by Bhoţtoji Bhatta 108-109 do by Rāmabbatta
109 do called Dipa by Rāghavabhatta 110 Āśaucasamgraha with Com. . of Raghunāthabhatta
111-112
115-116
117-120
121-126 127 128-134 135
136 137 138 139-140
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Contents
Nos.
do
Pages 141 Asaucasamgraha with Com.
... 113-114 142 Asvalāyanagrhyakārikā by Kumārila Swāmi 114-115 143 Asvalāyanagrhya parisista by Asvalāyana 116 144-148 Āśvalāyanasmrti by Asvalāyana
117-120 149 Ähnika by Vrajarāja
121 150 do by Gautama
121-122 151-152 do by Raghunāthabhatta
123-124 153-156 do by Bhattoji Diksita
124-127 157 do by Kamalakarabhatta
127-128 158
128-129 159 Abnikajapa
129 160 Ābnika by a pupil of Venktanāthārya
130 161-163 do
130-133 164 Ahnika Acāratilaka
134 165 Ābnika from Vidhāna pārijāta by Ananta 135-136 166 Ābnikapaddhati
136-137 167-168 Ahnikācāratattva by Raghunandanabhattācārya
137-139 169-170 Uttarakriyāpaddhati by Yājñikadeva
139-140 171-173 Utsarga paddhati
140-142 174-179 Utsargamayukha by Nilakanthabhatta
143-146 180 Utsarjanaprayoga
147 181 Utsarjanopakarana prayoga by Rāmakrsnabhatta
147-148 182-183 Utsarjanopäkarma prayoga
148-150 184 Upanayanakarmapaddhati
150 185 Upanayanapaddhati by Rsibhatta
151 186 Upanayanaprayoga from Saṁskāranssimha by Narahari
151-152 187 Upanayanaprayoga
152-153 188 Upavītakarma
153 189 Upakarmanirņaya by Bāla Dikṣita
154 190-191 Upākarma prayoga
155-156 192 Urdhvapuņàradhāraņa
156 193 Rgvedāhnikacandrikā by Kālināthabhatta 157 194-196 Rsitarpaņa
158-159
to
:
:
:
:
:
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Contents
197
201
Pages 160 160-162 162-163 163-164 164-165 165 166 167 167-168
:::::
169-174 174-175 175-176 176 177-180 180-181 181-183 183-184
:::
Nos.
Rsipañcamīvrata pūjāvidhi 198-199 Ekavastrasnānavidhi 200 Ekādasinirņaya by Sankarabhatta (?)
by Kalyāṇarāya 202 Ekādasīvartanirnaya by Devakinandana 203 Aindrīśānti 204 Audicyaprakasa 205 Aurdhvadehikakriyãpaddhati 206
do by Visvanātha 207-212 Aurdhvadebikapaddhati or Antyestipaddhati
by Nārāyaṇabhatta 213
Aurdhvadehika prakarana 214 Aurdhvadehika prayoga 215 Aurdhvadehikavidhi 216-220 Augavasasmrti by Ubanas 221 Kanyāgatatirthavidhi 222-223 Karmakaumudi by Krsnadatta 224-225 Karmatattvapradipikā by Krsnadatta 226-232 Karmapradipa or Gobhilasmrti
by Kātyāyana or Gobhila 233 Karmapradipa with Commentary
Text: Gobhila; Com. Āsārka or Asāditya 234-236 Karmavipāka 237-241 Kasyapasmộti by Kaśyapa 242 Kākamaithunadarśanaśānti 243 Kāmyavşşotsargaprayoga 244 Kāyasthadharmadipa by Visvanātbabhatta
alias Gāgābhatta 945
Kāyasthanirnaya 246-247 "Kālacandrikā by Krsnabhatta 248-250 Kālatattvavivecana by Raghunātha Bhatta 251-255 Kālanirnaya or Kālamādhava
by Mādhavācārya Kālanirnaya with Com.
by Misra Mohana Tarkālamkāra 257 258 Kālanirņaya or Kālādarsa
by Adityabhatta Kavivallabha
185-190
190-191 19-1194 194-197 198 198-199
199-200 201 201-203 203-205
206-210
256
210-211
211-213
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Contents
Nos.
Pages 259 Kālanirņaya by Nrsimha
213-214 260-261 Kālanirņayacandrikā by Divākarabhatta .. 214-216 262-264 Kālanirnayadīpikā by Rāmacandrācārya .. 216-218 265-270 Kālanirnayadipikāvivarana by Nrsimha .. 218-223 271-275 Kālanirnayadipikā with Com.
Text: Rāmacandra Com.: Nrsimha
223-228 276-277 Kālanirnayaprakāśa by Rāmacandra Bhatta 228-230 278-282 Kālanirņayasanksepa by Bhattoji Dikşita 230-234 283-284 (Mādhaviya) Kālanirnayasamgrahasloka with Com.
Text: Madhavācārya Com. : Nārāyaṇabhatta
234-237 285-288 (Kāla)nirnayasiddhānta with Com. Text and Com. Mahādeva vid
237–241 289 Kālanirnayasiddhānta by Mabādeva vid 242-243 290-291 Kālamadhavakārikā by Mādhavācārya
241-242 292-293 . do with Laghuvivarana
244-246 294-296 do with Com. by Vaidyanāthasūri.. 247-249 297 Kālasiddhānta by Candracūdabhatta
249-250 298 Kāśya padharmaśāstra by Kaśyapa
250-251 299
Kundakaumudi with Com. Text and Com. Visvanāthadeva
251-252 300-301 Kundatattvapradipa with Com. Text and Com. Balabhadra Sūri
253-255 302 Kundapūjā
255-256 303 Kundapradipa with Com.
Text and Com. Mahādeva Rājaguru 256-257 304 Kundamandapasiddhi by Vitthala Diksita 257-258
Kundamandapvidhi by Rāmacandra Vājapeyi 259 306 Kundamandapasiddhi by Vitthala Dīksita
260 307-309 Kundamaņdapasiddhivivrti by Vitthala Diksita 260-262 310-312 Kundamanda pasiddhi with Com, of Vitthaladīksita
263-265 313 Kundamārtanda with Com. of Ananta
265-267
305
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
xii
Contents
Pages
Nos. 314 315
316 317 318
319 320-221
322 323 324 325 326 327-334 335
Le
Kundamārtanda by Govindadaivajña .. 267-268 Kundaratnākara with Com.
and Com. Visvanātha Daivajña .. 268-269 Kundavidhi
269-270 Kundasamskāra
270 Kundākřti with Com. Text: Rāmacandra Vājapeyin
271-272 Kundākşti of Rāmacandra Vājapeyi
272-273 Kundārka with Com.
Text: Sankarabhatta; Com. : Raghuvira 273-275 Kūşmāņdahomaprayoga of Nārāyaṇabhatta (?) 275-276 Křtyacintāmani by Sivarāma
276-277 Křtyaratna by Khandaraya
277-278 Krtyaratnākara by Mudākara Tripāthin .. 278-280
do by Lokanātha Bhattācārya ... 280-281 Krtyaratnāvali by Rāmacandra Bhatta .. 281-287 Kesavavaijayanti or Vaijayanti or Brhadvisņuemộtivyākhyā by Nanda Pandita
287-289 Kesäntasaṁskārakālanirņaya
289 Kokilāvrata
290 Kokilā vratakathāpūjāvidhi
291 Kokilā vrata vidhi
291-292 Kaulikaśrāddhavidhi
292 Kriyāpaddhati by Visvanātha
293-294 do
294–295 Ksatriyasandhyā
295 Gangārāmasudhā
295-296 Ganesapaddhati by Raghunătha
297 Gaņeśārghyadāna
298 Gayākstya by Raghunātha
298-299 Gayānusthānapaddhati or Gayāśrāddha paddhti by Raghunatha
300-302 Gayāpaddhatidipikā by Prabhākara
303-304 Gayāyātrāprakarana
304 Gayāśrāddhapaddhati by Vācaspatimiśra .. 305
336 337 338 339 340 341-342 343 344 345 346 347 348-49 350-353
:::::::::::
354 355 356
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Contents
xlii
Nos. 357-61 362 363 364-65 366
367 368 369 370 371
372 373 374 375 376 377-79 380 381 382 383 384 385 386
Pages Garbhādhānādisaṁskāra
306-310 Gāyatrībhāsya
310-311 Girvāņavāgmañjari
311 Grhastharatnākara by Candesvara
312-313 Gșhyakārikā or Samskāravidhi by Reņukācārya
314-315 Gșhyakārikā
315-316 Gșhyadharmasamgraha
316-317 Gșhyapaddhati
317-318 Grbyaprakīrņaka
318-319 Grhyāgnisāyara or Prayogasāra by Nārāyaṇabhatta
319-320 Gșhyāsamgraha by Gobhilaputra
321 Gotranirnaya by Mahādevavid Daivajña 322 Gotrapravara
322-323 Gotra pravaranirnaya
323-324 do by Kamalākara bhatta
324-325 do by Bhattoji Dīkşita
325-328 by Nāgesabhatta
328 by Raghunāthabhatta
329 by Visvanāthadeva
330 do by Sadārāma Tripāthin
331 do anonymous
331-332 Gotra pravaroccāra
332 Godānavidhi by Bhairava
333 Gomukhaprasavaśānti
334 Gomukhapra savaprayoga from Parayogadarpaņa by Nārāyana (?) ...
335 Gomukhaprasavaśāntiprayoga by Nārāyaṇa(?) 335-336 Gautamasutradharmaśāstra by Gautama ... 336-340 Gautamadharmaśāstratīkā by Haradatta .. 340-342 Gautamadharmasūtra by Gautama
342-343 do ācārakānda
343-344 Grahadānaprayoga
344 Grahadipikā by Kāśinātha Dîksita
345-346
do
ао
do
387
388
389 390-94 395-96 397 398 399 400
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
xiv
Nos.
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415-20
421-23
424-26
427
428-31
432
433
434
435-437
438
439
440
441
442-43
444
445
446
447
448-49
450
Grahamakhatilaka by Madhava Grahayajña
do by Kamalakarabhaṭṭa Grahayajña paddhati by Grahayajñāmṛta Grahasanti by Gobhila
Contents
Grahasantipaddhati by Yoddhṛraja
by Ganapati Ravala
by Vasistha (?)
do
do
do
anonymous
Grahasthana paddhati
Ghṛtāditulāpuruşa vidhi Caturasītijñātiprabandha by Sadasiva
do
do
do
do
do
do
Caturthikarma
Caturvargacintamani ( Danakhanda) by
Hemādri
do
do
Samskarakāṇḍa
Camatkaracintamani
Pages 346-347
347
348
349
349-350
350-351
351-352
352-353
353-354
358-363
363-365
Prayaścittakhanda Vratakhanda
366-369
369-370
370-373
Vratakhaṇḍa Santyadyadhikāra Kalanirnaya from Parisesakhanda Sarvadevatapratisthakarmapaddhati 373-374 Parisesakhanda-Sraddhakalpa ..
374-375
376
377-380
Caturvimsatimata
do Com. by Bhaṭṭoji Dikṣita Caturvimsatimata vyākhyā ( Acārakāṇḍa)
380-381
do by Bhattoji Diksta Caturvim satimatavyākhya by Bhattoji Dikṣita 381 do Prayascitta Kanda Prayaścittaprakaraṇa
381-382
do
382-383
do
383-384
385
385-386
386-387
387-389
388-390
390-391
Calarcă
Calarcavidhi of Anantadeva
Calarcasthapanavidhi Caturvarṇyadharmasamgraha
354
355
355-356
356-357
357
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Contents
:
Pages
Nos. 451
391
. 452 453 454 455
392 392-393 393
456 457
394 395 396 397-398
458
459-61
462 463 464 465-67
399-402 402 403 404
404-406 406-407
Caulopanayanaprayoga from Prayogaratna
of Nārāyana Chandogaprāyaścitta Chandogānāṁ Tarpanam Janmadinakrtya of Dviveda Vigrāmadiksita Janmāstaminirnaya of Vitthaladıksita or
Vitthaleśvara
do of Raghunătha Jayantinirnaya Jayamādhavamānasollāsa of Jayasimha Jayasimhakalpadruma
of Ratnākarabhatta Jayābhisekaprayoga Jalayātrāvidhi Jalāśayotsarga of Kamalākarabhatta Jalāśayārāmotsargapaddhati
of Nārāyanabhatta Jalāśayotsarga Jalāśayotsargaprayoga Jātakakarma paddhati (?) Jātakarma Jātiviveka of Vyāsa Gopīnāthakavi Jātiviveka Jivatpitřkakartavyasamcaya
of Rāmakrsnabhatta Jñānabhāskara or Karmavipāka Jyesthāvidhāna Jysthāśānti of Kamalākarabhatta Todara prakāśa of Raghunandanamisra Tattvamuktāvali with Com. Bālabhūşă
Text: Nanda pandita
Com. : Venidatta Tattvasukti from Sāra sāgara
of Sa(Ma) thurādāsa Tattvasamgraha of Koneribhatta Tarpaņaprayoga
468 469 470 471 472-76 477-78 479-80
407 408
409 . 409-413 413-415
481-87 488-89 490 491 492
416-415 417-427 426-427 427-428 428-429
429-430
493
431
432
494 495
433
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
xvi
Contents
Nos.
Pages
496-497
Rapba
:
498
499-502
anotto
433-435 435-436 436-439 440
:
503
:
504
505-508 509 510 511 512
440-441 442-444 445 445-446 446-447 447
513
448
514-515 516 517-518
448-450 450-451
Tithitattva from Smrtitattva of
Raghunandana Bhattācārya Tithinirnaya of Devadă samisra
do of Bhottoji Dikșita
do from Smrtyarthasāra Tithinirnayasamgraha with Com.
Text: Rāmacandrācārya
Com.: Nrsimhācārya Tithinirnayoddhāra of Rāghava bhatta Tithipradīpikā of Rāmasevaka Tilakamudrädhāranavidhi Tirthaprāptidinakstya Tīrthasrāddhavidhi Tīrthe'sthiprakṣepavidhi Tulādā naprayoga of Kamalākarabhatta Tulāpuruṣadāna of Vedāngarāya Tulāpurusamahādānaprayoga
of Nārāyaṇabhatta Tulāprayoga Trikālasaṁdhyā Tripādaśānti Tripiņdividhāna TripuŅdradhāraṇavidhi Tristbalisetu of Nārāyaṇabhatta
do Gayaprakarana do Prayāgaprakarana do Prakirņakatīrthaprakarana
do Kāśīprakarana Tristhalisetusāra of Bhottoji Diksita Daksasmști by Dakşa Datta kacandrikā of Kubera Dattakamimamsā of Nandapandita Dattasiddhāntamañjarī of Balakrsna Sarmā Dattārka of Dādāji Karajgi
519 520 521 522 523 524, 529 525 526 527 528 530-534 535-544 545 546-548 549
451-453 453-454 454 454-455 455-456 456-457 457, 463 459 459-460 460-462 462 463 463-467 467-473 473-475 475-477 477-478 479-480
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
DHARMASASTRA
-
endifafa
No. 1
Size. 8 in. by 4 in.
Extent. 4 leaves; 8 lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in red ink on either border; paper musty. A small treatise on offering arghya to Agastya. It mentions Divodāsīya.
Age. Appears to be modern.
Author. Anonymous. Dharma.
Subject.
Begins. fol. 1a.
Agastyarghyavidhi
464
Viśrama (i)
Ends. fol. 4b.
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ अगस्त्यार्घ्यदानविधिः तत्र कालः उदेति याम्यां हरिसंक्रमाद्रवेरेकाधिके विंशति मेागस्त्यः । इति दिवोदासीये । etc.
ततः अगस्त्यप्रीतये धेनुं बहुक्षीरवतीं च दद्यात् सवखघंटाभरणां द्विजाय इति वचनात् आचार्याय अन्यस्मै वा ब्राह्मणाय दद्यात् । ब्राह्मणभोजनसंकल्पं कृत्वा कमेश्वरार्पणं कुर्यात् ॥ इति अगस्त्यार्ध्यविधिः ॥
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 2a; II 185 (from the Bhavisyottarapurāna); III 1a (also from the Bhavi°).
B-Descriptive Catalogues :Peterson's Cat, of Ulwar Mss. 2036. (from the Bhaviṣyottarapurana).
entereifafa
No. 2
Size. 8 in. by 37 in.
Extent. 3 leaves; 8 lines to a page; 24 letters to a line. Description. Modern water-marked paper; Devanagari characters; handwriting good; paper musty. A work similar in import to No. 1, but ascribed to Vişnurahasya. Age. Appears to be modern.
Agastyärghyavidhi
54
Viśrama (i)
No.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
____No. 1892-95
Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः । अथागस्त्यार्थ्यः विष्णुरहस्ये काशपुष्पमयीं रम्यां कृत्वा मूर्ति तु वारुणेः । प्रदोषे विन्यसेत्तं तु पूर्णकुंभे स्वलंकृतां ॥ कुंभस्थां पूजयेत्ता
तु पुष्पधूपविलेपनैः । दध्यक्षतबलिं दद्याद्रात्रौ कुर्यात्प्रजागरं ॥ etc. Ends.- fol. 34.
दरवाध्य सप्तवर्षाणि क्रमेणानेन पांडव । ब्राह्मणः स्याचतुर्वेदः क्षत्रियः पृथिवीपतिः॥ वैश्ये च धान्यनिष्पत्तिः शूद्रश्च धनवान्भवेत् । यावदायुश्च यः कुर्यात्स परं ब्रह्म गच्छतीत्यगस्यायः॥ समाप्तः॥
कर्वेत्युपनामक गोपीनाथभट्टस्य पुस्तक अग्निहोत्रिदाहविधि
Agnihotridāhavidhi
75 No. 3 Size.- 101 in. by 4} in. Extent. — 9 leaves ; 10 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, introductory sentence, last colophon and marks of punctuation upto fol. 38 are in red ink ; paper old, musty and worm-eaten.
A manual of burning the dead body of a brahmin who keeps fire ( agnihotrin). Aufrecht notices one Ms in his
Catalogus Catalogorum, III. 15. Age.-- Saṁvat 1872. Author. - Anonymous. Subject.- Dharma. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाहिताग्नेमरणसमयादारभ्य दाहांतं कर्म लिख्यते ॥ तद्यथा ॥ अथ शुक्लपक्षे सायं होमानंतरं रात्रौ यजमानस्य मरणशंकायां
तदैवानि विहृत्य प्रात)मः कार्यः ॥ etc. Ends.- fol. 9.
यावस्कालविच्छेदस्तावदाहुतिपरिमितं होम्यद्रव्यं च दद्यात् ततः प्राणायामोऽमंत्रकः॥ एवं सर्वप्रेतकृत्ये सर्व प्रेतकृत्यं प्राचीनावीतिना कार्य दक्षिणापवर्ग च ॥
इत्यग्निहोत्रीणां दाहविधिः समाप्तः ॥ संवत् १८७२ वर्षे शुचि कृष्णचतुथ्यां भीमे लिखितं दीक्षितसदाशंकरात्मजभवशंकरेण ॥ शुभं भवतु ।। कल्याणमस्तु॥
Catalogue agnihotrin). Antrad, body of a brahmin
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
No 4
No.
1866-68
- 1866-68
(3) अविस्मृति
No. 27 (iii)
NO. 1866-68 , (6) कश्यपस्मृति No. 27 (vi)
अङ्गिर स्मृति
Angirahsmrti No.4
27 (i) Size.- 12 in. by 71 in. Extent.- 3 leaves; 15 lines to a page ; 52 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters%3B
handwriting good ; two rows of double lines in red ink on each border; marks of punctuation in red ink; corrections made with yellow pigment. The Ms. contains the following 21 works, all of which are written by the same scribe, except the last 4. Each treatise has a separate pagination. The names of the works are : (1) अनिरःस्मृति, (2) अविस्मृति No.27
27 (ii)
27 (iv) NO. 1866-68' (+) आपस्तम्बस्टा , (4) आपस्तम्बस्मृति No.
A NO. 1866-6800
है, (5) औशनसस्मृति 27 (v)
, (7) गौतमसूत्र
• 1866-68' धर्मशास्त्र No. 136ig; (8) दक्षस्मृति No. 786ri), (9) देवलस्मृति
है, (11) वसिष्ठस्मृति No. 27ccids, (12) वैष्णवधर्मशास्त्र No. 76xiy , (13) विष्णुस्मृति 27 (xiii)
27 (xiv) NO. 1866-68 '
है, (14) यमस्मृति No. 1 No 27 (xv) , (16) व्यासस्मृति No. 1866-6 , (17)
27 (xvi)
है, (17) शङ्खलिखित 27 (xxii) स्मृति No.
0. 1866-680, (18) शातातपस्मृति No. 27 (xviii) (19) वृद्धशातातपस्मृति No.
27 (xxi) . and (21) हारांतस्मृति No.
ela NO. 1866-68 The present work contains 92 verses. Hence, it is bigger
than its namesake printed in Dharmasastrasangraha (published by Jivananda at Calcutta in 1876 in 2 parts) which has 72 verses only. It is smaller than its namesake
..
27 (ix)
(10) बृहस्पतिस्मृति No. 1866-68'
.
100. 1866-687 (10) बृहस्पतिस्मृति No. 27 (x).
NO
10. 1866-68, (15) शङ्खस्मृति
-
NO
1866-68'
...
27 (xix).(20) संवर्तस्मृति No. 1866-68
- 1866-68, (20) संवर्तस्मृति No. 27 (xx)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
14
printed in Smrtināṁ samuccayah (Anandāśrama Series, No. 48, Poona, 1905) which contains 168 verses. Our
work is an abridgment of the Poona text. Age.- Appears to be modern. Author.-Angiras. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥ भाश्रमेषु च सर्वेषु वर्णानामनुपूर्वशः। प्रायश्चित्तविधि दृष्ट्वा अंगिरा मनुरब्रवीत् ॥१॥ आद्रमांसं घृतं क्षौद्रं स्नेहाश्च फलसंभवाः । अंत्यभांडस्थिता ते निष्क्रांता शुचयस्मृताः॥२॥ रजकश्चर्मकारश्च नतो बुरुड एव च ।
कैवर्तभेदभिल्लाश्च सप्तैते अंत्यजाः स्मृताः ॥३॥ etc. Ends.- fol. 30.
.. राजानं हरते तेजो वैशानं ब्रह्मवर्चसं
शूद्रानं चैव यो भुक्ते स भुंक्त पृथिवीमलं ॥ ९१ ॥ विद्वदन्नमविद्वांसो यत्र राष्ट्रेषु भुंजते। तान्यनावृष्टिमिच्छंति महद्वा जायते भयम् ।। ९२ ॥
इत्यंगिराकृतधर्मशास्त्रं संपूर्ण ॥ ग्रंथ ॥ १२ ॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I40; II 18. See also Kane : Hist. Dh. I, pp. 221-223.
B-Descriptive Catalogues :I.O. Cat. Nos. 1303,5326. Mitra's Cat. of Bikaner Mss. No. 774. Haraprasad Shastri's Cat. Asiatic Society of Bengal, ___Vol III, 1846 (6).
Mad. Des. Cat. vol. V. Nos. 2612-14. (2) Printed Editions :
Printed in. Smytināṁ Samuccayah Anandāśrama Series,
No. 48, Poona, 1905.
अङ्गिर स्मृति
Angiraḥsmsti
53 No. 5 Size.- 10% in. by 6 in. . , Extent.-4-leaves ; 13 lines to a page ; 32 letters to a line.
No. A 1879-80
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
6]
Dharmaśāstra
Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwrit
ing legible ; two lines in red ink on each border; paper old and musty.
Another copy of No. 4. Age.— Appears to be old. Author.- Argiras. Begins.- fol. 1b..
PITTURTIT 2:1
TTÀG Tag etc. as in No. 4. Ends.- fol. 4b.
राजा न हरते तेजो etc upto जायते भयं as in No. 4.
इति श्री अंगिराकृतधर्मशास्त्रं संपूर्ण । References. - See No. 4.
अङ्गिर स्मृति
Angiraḥsmộti
95
No. 6
No. Visrama (ii)
N
Size.- 114 in. by 5 in. Extent.- 2 leaves ; 11 lines to a page; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two rows, each of one line and two lines in red ink on either border; paper old, worn out, brittle and
soaked in oil. Age.- Appears to be old. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः।
TEFUTATE y etc. as in No. 13. Ends.- fol. 2b.
zator wtfáar etc. up to arquinfo
as in No. 13.
इति अंगिराप्रोक्तं स्मृतिधर्मशास्त्रं समाप्तम् ॥७॥ References. - See No. 4.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[7
अगिर स्मृति
Angiraḥsmrti
No.7
N
181
No. 41881-82
Size.- 118 in. by 5t in. Extent.-8 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on each border ; paper old and musty. The recension of our Ms. is identical with the text printed in the Anandāśrama edn. of this work
Smrtinām Samuccayah, pp.1-8. The text is corrupt. Age.- Appears to be old. Author.-Angiras. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ धर्मजिज्ञः सुधिः सम्यगमितौजा महायुतिः। भारद्वाजादिभिः पृष्टः प्राब्रवीदेतदंगिराः॥ अ(आ)श्रमेषु च सर्वेषु वर्णानामनुसर्वशः। प्रायश्चित्तविधिं कृत्स्नं वक्ष्यमाणं निबोधत ॥ अंत्यानामविशेषेण जग्ध्वानं हि द्विजन्मनां ।
चांद्रं कृच्छु तदर्द्ध च ब्रह्मक्षत्रविशां स्मृतं ॥ etc. Ends.- fol. 90.
सर्वव्रतेषु निर्दिष्टं पश्चात् सूतकिनो भवेत् । चीर्णवते तु निर्दिष्टं पश्चात् ब्राह्मणभोजनं ॥ अधितेय इदं शास्त्रमुक्तमंगिरसा स्वयं।। ऋषीणां संनिधौ विप्रः सर्वपापैः प्रमुच्यते॥ ॥ इति अंगिरास्मृतिः॥ ॥
श्रीगणेशाय नमः References.- See No. 4.
No. A 1881-82
अगिर स्मृति
Angiraḥsmști
182 No. 8 Size.-118 in. by 5 in. Extent. -8 leaves ; 11 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on each border; marks of punctuation in red ink; paper old and musty. Another
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
9]
Dharmaśāstra
copy of No. 7. The text is corrupt. After the colophon on fol. 8, six lines in different handwriting follow on the expiation of the sin of drinking water at the hands of
a Sūdra. Mayūkha and Āpastamba are named. Age.-Appears to be old. Author:- Angiras. Subject.- Dharma. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥
धर्मजिज्ञः सुधीः सम्यक् etc. as in No. 7. Ends.- fol. 89.
सर्वव्रतेषु निर्दिष्टं etc. upto सर्वपापैः प्रमुच्यते as in No. 7.
इति अंगीरा स्मृतिः॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ।
श्रीश्रीरामजीसत्यछोजी॥ ॥ References. - See No. 4.
_
N
648
No. Višrāma (i)
भगिर स्मृति
Angiraḥsmsti No.9 Size.- 111 in. by 5t in. Extent. — 7 leaves ; 9 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border ; paper old.
Another copy. Age.-Appears to be old. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1P.
श्रीगणेशाय नमः॥ धर्मजिज्ञः सधिः सम्यक etc. as in No. 7. Ends.- fol. 70.
सर्वव्रतेषु निर्दिष्टं etc. upto अंगिरः प्रोक्तं धर्मशास्त्रं संपूर्ण ॥
as in No. 7.
शुभं भवतु References. - See No. 7.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[10
N84
No. 1895-1902
अगिर स्मृति
Angiraḥsmsti No. 10 Size.-11 in. by 5t in. Extent.-- 9 leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
legible; three lines in red ink on either border. Another
copy. Age.- Appears to be modern. Author:- Angiras. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ धर्मजिज्ञः सुधिसम्यक् etc. as in No. 7. Ends.-fol. 99.
सर्वव्रतेषु etc. upto सर्वपापैः प्रमुच्यते॥७॥ . इति श्रीअंगिराप्रोक्तं धर्मशास्त्रं समाप्तम् ॥७॥
अंगिरास्मृति समाप्तः॥७॥७॥ . References.- See No. 4.
N
81
No. 1884-86
अङ्गिर स्मृति
Angiraḥsmsti No. 11 Size.- 13 in. by 5 in. Extent.-8 leaves%3; 8 lines to a page; 45letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; one thick line in red ink on either border ; marks of punctuation in red ink ; paper old and slightly worn out.
Another copy of No. 7. Age.- Appears to be old. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ धर्मजिज्ञासभिः etc. as in No. 7. Ends.- fol. 8.
सर्वव्रतेषु निर्दिष्टं etc. upto सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥५१॥
. as in No.7
इत्ये (त्यं) गिरसाप्रोक्तं धर्मशास्त्रं समाप्तम् References.-See No.4.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. ___183
13]
Dharmaśāstra अङ्गिर स्मृति
Angiraḥsmsti No. 12
No. A.1881-82 Size.- 111 in. by 53 in. Extent.-8 leaves ; 10 lines to a page; 40 letters to a line. Description.- Country paper%; Devanagari characters%3; handwriting
good ; paper old and musty ; has no marks of punctuation.
Another copy of No. 7. Age.- Appears to be old. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1P.
श्रीगणेशाय नमः॥ धर्मजिज्ञः सुधिः सम्यक् etc. as in No. 7. Ends.- fol. 80.
सर्वव्रतेषु निर्दिष्टं etc. upto सर्वपापैः प्रमुच्यते as in No. 7.
इति अंगीरास्मृतिः॥ श्री श्रीशुभं भवतु श्रीकल्याणमस्तु श्रीरस्तु श्रीरामः References.- See No. 4.
अगिरःस्मृति
Angiraḥsmrti No. 13
205 (viii)
10. A. 1882-83 Size.- 98 in. by 4g in. Extent.-500-530 leaves%3 9 lines to a page%3; 37 letters to a line.
205 (i) . For Description. - See 1821242. A smaller recension of Angiraḥ
smrti. Our text has only 54 verses. Age.-Samvat 1677. Author.- Argiras. Begins.-fol.50b.
गृहस्थाश्रमादिधर्मेषु वर्णानामनुपूर्वशः। प्रायश्चित्तविधं दृष्ट्वा स्वंगिरा मुनिरब्रवीत् ॥१॥ बालानां विक्रयी चैव लाक्षायाश्च विशेषतः।।
पतितस्तु भवेद्विप्रस्त्रिभिकृच्छैर्विशुध्धति ॥२॥ etc. Ends.- fol. 53b.
अवीरा कीर्तिता नारी ये च भर्तृव्यवस्थिता । भोक्तुं प्रतिगृहीतुं वा न तस्या स्यात्कदाचन ॥ ५३॥ स्त्रीधनानि च यो भुक्त...त्यजीवंति बांधवाः।
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[13
नारीयानानि वस्त्राणि तेषां पापस्वधोगतिम् ॥५४॥
इति श्रीधर्मशास्त्र अंगिरसः स्मृति संपूर्ण स्मा Then follow a few verses and a list of the Smrtis included in the bundle. ___ संवत् १६७७ वर्षे शाके १५४२ प्रवत्र्तमाने उत्तरायनगते श्रीसूर्ये वसंतऋतौ माहामांगल्यप्रदमाघमासे कृष्णपक्षे ६ गुरौ अयेह भृगुकछवास्तव्यं श्रीगौरज्ञातियदवेसंघजीसुतवैकुंठकेन लिखितं ॥ यांनी सुषदेव आत्मपठनार्थ
तथा परोपकाराय यादृशं पुस्तकं etc. References:- See No. 4.
83
No. 1895-1902
अङ्गिरःस्मृति
Angiraḥsmrti No. 14 Size.-111 in. by 58 in. Extent.- 2 leaves; 11 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters; handwrit. ing legible%3; three lines in red ink on either border.
Another copy. Age.- Appears to be modern. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ गृहाश्रमादि धर्मेषु etc. as in No. 13. Ends.- fol. 2.
अवीरा कीर्तितो etc. upto पापमधोगतिः॥७॥
as in No. 13
इति अंगिराप्रोक्तं स्मृतिधर्मशास्त्रं समाप्तम् ॥ श्रीरस्तु References.- See No. 4.
No. 1884-86
(लघु) अगिर स्मृति
(Laghu) Aigirahsmrti
80 No. 15 Size.- 13 in, by 5 in. Extent.-- 4 leaves ; 8 lines to a page ; 49 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good ; one thick line in red ink on either border; marks of punctuation in red ink; corrections made with yellow pigment; paper old and musty. Another copy of No. 13.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
16]
Dharmaśāstra
11
Age.- Appears to be old. Author.- Angiras. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ गृहस्थाश्रमादि धर्मेषु as in No. 13. स शूद्रासमविज्ञाना भक्षयित्वा द्विजातयः।
चांद्रायणेन शुध्यंति कृच्छ्रेणार्द्धन चैव हि ॥२॥ etc. Ends.-- fol. 44.
अवीरा कीर्तितो etc. upto पापमधोगतिः as in No. 13.
इति लघुअंगिरा स्मृतिः॥ समाप्तः॥ References. - See No. 4.
No. 1866-68
अविस्मृति
Atrismrti
__- 27 (ii) No. 16 Size.- 12} in. by 7f in. Extent.-3 leaves%3; 15 lines to a page%3; 52letters to a line. For Description.- See No. 4.
It is divided into 9 chapters. Our text is identical with the text printed in Anandāśrama Series, No. 48, pp. 28–34. For further information about Atri, See Kane :
Hist. Dh. I, pp. 107-110. Age.- Appears to be modern. Author.-Atri. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः . हुताप्निहोत्रमासीनमत्रिं वेदविदां वरं पृच्छन्ति जातसंदेहा ऋषयः शंसितव्रताः॥१॥ भगवन्केन दानेन जप्येन तपसैव च
मुच्यते पातकैर्युक्तास्तन्नो ब्रूहि महामने ॥२॥ etc. Ends.- fol. 3b.
प्रत्याहारस्तथा ध्यानं प्राणायामोथ धारणा। तर्कश्चैव समाधिश्च षडंगो योग उच्यते॥ यस्त्विदं पठते शास्त्रं विप्रेभ्यश्च प्रयच्छति मुच्यते सर्वपापेभ्यो ब्रह्मलोकं स गच्छति ॥ इत्यात्रेये नवमोध्यायः समाप्तं चात्रिप्रणीतं धर्मशास्त्रग्रंथ २५ ।
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
12
Dharmasastra
[ 16
References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 78; II 1868 ; III 2b. Kane: Hist. Dh. I pp. 107-110.
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos. 1305-1308, 5334. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., No. 784.
Mad. Des. Cat. Vol. V. Nos. 2615–19. (2) Printed Editions :
Printed in Smệtinām Samuccayaḥ Anandāśrama Series, No. 48, pp. 28–34.
187 No. A 1881-82
अत्रिस्मृति
Atrismrti No. 17 Size.- 11} in. by 5 in. Extent.— 7 leaves ; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on each border ; marks of punctuation in red ink; no verse-numbers ; paper old
and musty. Another copy of No. 16. Age.- Appears to be old. Author.-- Atri, Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ garfHE THREE etc. as in No. 16. Ends.- fol. 7b. प्रत्याहारस्तथा ध्यानं etc. upto ब्रह्मलोकं स गच्छति as in No. 16.
इत्यात्रीये धर्मशास्त्रे नवमोध्यायः ॥९॥
91 No. 1895-1902
अत्रिस्मृति
Atrismsti No. 18 Size.- 11} in. by 5} in. Extent.– 6 leaves ; 11 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting legible ; paper old and worm-eaten.
Another copy of No. 16.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
19]
Dharmaśāstra
Age.- Appears to be modern. Author.-Atri. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ हुताग्निहोत्रमासीनं etc. as in No. 16. Ends.- fol. 6.
प्रत्याहारस्तथा etc. upto आत्रेये धर्मशास्त्रे नवमोऽध्यायः ॥ समाप्त
as in No. 16.
श्रीरस्तु ॥ श्लो. ॥ १३०॥ References.- See No. 16.
अत्रिस्मृति
Atrismrti
186 No. 19
" A 1881-82 Size.— 11in. by 5} in. Extent.- 6 leaves ; 10 lines to a page; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; no marks of punctuation or verse numbers; fol. 4
missing%3; paper old and musty. Age.-Appears to be old. Author.- Atri. Subject.-Dharma. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः हुत्वामिहोत्रमासीनं etc. as in No. 16. Ends.— fol. 76.
प्रत्याहारस्तथा ध्यानं etc. upto ब्रह्मलोकं स गच्छति as in No. 16.
इत्यात्रीये धर्मशास्त्रे नवमोध्यायः ९ समाप्तः श्रीरस्तु । References.- See No. 16.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
14
Age.- Appears to be old.
Author. Atri.
erfereefa
No. 20
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 7 leaves; 11 lines to a page; 34 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; three lines in red ink on each border; paper old and musty.
Subject.- Dharma. Begins. fol. 1b.
Ends. fol. 7".
erforeefar
No. 21
garfagre
प्रत्याहारस्तथाध्यानं etc. upto ब्रह्मलोकं स गच्छति
as in No. 16.
इत्यत्रीये धर्मशास्त्रे नवमोध्यायः ॥ ९ ॥ समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥ References. See No. 16.
Dharmasastra
Age. Appears to be old.
Author. Atri. Subject.- Dharma. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ etc. as in No. 16.
Ends.- fol. 9b.
[ 20
Atrismṛti
185
No. A 1881-82
श्रीगणेशाय नमः ॥ garfagerea etc. as in No. 16.
Size. 6 in. by 47 in.
Extent. 8 leaves; 12 lines to a page; 23 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; paper old, musty and slightly worn out on ed ges fol. 7 missing.
References. See No. 16.
प्रत्याहारस्तथा ध्यानं etc. upto ब्रह्मलोकं स गच्छति gfa aftermarà erfarezat aeriana: 11 amma: ||
Atrismṛti 215
1879-80
No.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
:
15
No. 1866-68
22 ]
Dharmaśāstra अत्रिस्मृति
Atrismrti No. 22
27 (iii) Size.— 127 in. by 7} in. Extent.- 10 leaves ; 15 lines to a page ; 52 letters to a line. For Description.- See No. 4.
A larger work on Dharma ascribed to Atri, containing 363 verses. For topics dealt with in it, see Kane: Hist. Dh. I, p. 108. The text as printed in Jivānanda's DharmaŠāstra-Samgraha (part I, pp. 13-46 ) and Anandāśrama Smrtīnam Samuccayah contains 400 verses. It is called Atrisamhitā there, although the name in the past colophon in our Ms. sit argrafa: is identical with the one
given in Poona edition. Age.- Appears to be modern. Author.- Atri. Subject.- Dharma. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः
Farfugltarea etc. as in No. 16. Ends.- fol. 10.
धन्यानामपि धन्यास्ते देवानामपि मानवाः विष्णोः परिप्लतीर्थेष हीयते न कदाचन ॥२॥ विद्यार्थी लभते विद्यां धनार्थी लभते धनं आयुः कामस्तु थौ वायुः श्रीकामो महतीं श्रियं ॥ १३॥
gfa starfsreforrara: FATAT LI 118211 For References. See No. 16. (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
B-Descriptive Catalogues :Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic
Society of Bengal, Vol. III, 1846 (i). (2) Printed Editions :
Printed in Smytināṁ Samuccayaḥ, Anandāśrama Series, No. 48, pp. 9-27.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
16
Dharmaśāstra
अत्रिस्मृति
[23 Atrismsti
184
No. 23
No. A 1881-82
Size.-118 in. by 51 in. Extent- 18 leaves ; 10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, marks of punctuation and verse numbers upto fol. 5b are tinged with red pigment; from the centre of fol. 12b (unnumbered) onwards there are only verse-numbers without any marks of punctuation; paper good.
The larger recension of Atri's work, also called
Atrisamhitā. One text is identical with that of No. 16. Age.- Saka 174 (?) Author.- Atri. Subject.-Dharma. Begins.- fol. 1b.
श्रीगजाननाय नमः॥
हुताग्निहोत्रमासीनं etc. as in No. 16. Ends.- fol. 184.
धन्यानामपि धन्यास्ते देवानामपि मानवाः । विष्णोः परिप्तुतीर्थेषु हीयते न कदाचन ॥६५॥ विद्यार्थी लभते विद्यां धर्मार्थी लभते धनं ।
आयुः कामस्तथै वायुः श्रीकामो महती श्रियं ॥ ६६ ॥ इति श्री अत्रिमहर्षिस्मृतिः समाप्ता ॥ शाके १७४ (?) शुभकृतनामसंवत्सरे माघ शुद्ध १ रविवार इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ ७॥ श्री॥ राम् ॥
॥ कृष्ण हरिः॥७॥ References.-- See No. 16.
अत्रिस्मृति
Atrismrti
205 (i) No. 24
No. A 1882-83 Size.-98 in. by 4g in. Extent.— 10–199 leaves ; 9 lines to a page ; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters with TEATATS.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
24]
Dharmasastra
handwriting good; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, names of speakers, colophons and marks of punctuation along with verse-numbers are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty. Besides Atrismrti, the bundle contains the following works also
Vyāsasmrti, No.
205 (iii) A 1882-83
D. 2
No.
205 (ii) A 1882-83
; Häritasmṛti, No.
205 (viii) A 1882-83
205 (v) A 1882-83 Yamasmrti, No.
Sätätapasmṛti, No.
Age. Sam. 1677.
Author.
Atri. Begins. fol. 1b.
;
Ends. fol. 19a.
205 (vii) A 1882-83
garfuglari etc.
205 (iv)
A 1882-83
;
The present codex of Atrismṛti is another copy.
उ नमः सीतापतये नमः ॥
References. See No. 23.
Sankhalikhitasmrti No.
17
; Samvartasmṛti'
205 (vi) A 1812-83
(Vrddha)
and Angiraḥsmrti, No.
आयुः कामस्तथावेद श्रीकामो महती श्रियं । श्रुत्वैतदेव वचनं प्रीतात्मा मुनिसत्तमः ॥ ४६ ॥ एवमस्त्विति होवाच नमस्कृत्य स्वयंभुवे । य इदं पठते श्राद्धे ब्राह्मणः शंसितव्रतः ॥ ४७ ॥ अग्रभोक्ता भवेच्छ्राद्धे पवनो नात्र संशयः ॥
इति श्रीअत्रिस्मृतिसंपूर्ण स्माप्त ॥ एवंकार श्लोक ३५४ ॥ आत्रेये धर्मशास्त्रे
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
18
Dharmaśāstra
[25
___No. 1882-83
अध्यायोपाकर्मप्रयोग
Adhyāyopäkarmaprayoga
580 No. 25 Size.-81 in. by 4 in. Extent.-16 leaves%3; 10 lines to a page%3 29letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, title of the work, names of authorities quoted, topics and colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
The work deals with the initiatory rite for starting vedic studies. The Ms. which begins with fol. 296 and ends abruptly on fol. 311, seems to form part of some larger work. Our work starts on fol. 296%; on fol. 2969, we see the end of pākayajñasamstha. On the three margins (except on the top ) we read:
इति श्रीयजराम्नायचरणमिश्रश्रीकेशवसुनुश्रौतस्मार्तप्रचंडरश्मिमिश्रश्रीरत्नेश्वरतनुजनि याज्ञिकभूवृंदारकवंदनीय-मिश्रश्रीवैद्यनाथप्रकाशिते श्रीसंस्थावैद्यनाथचतुर्थमाननं ॥ १.
It is possible that our work is upäkarmapaddhati of
Vaidyanatha. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 2960.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथातोध्यायोपाकर्म ॥
अथ पंचमहायज्ञकथनानंतरं तत्र ब्रह्मयज्ञे अध्ययनविधिः सत्वात्तत्प्रसंगेन यतो विधिनाधीतो वेदः समाहित
साधत् ॥ etc. Ends.- fol.311b.
इंद्रस्तद्वेदयेन यथा न विद्विषामह इति ॥ सहाचार्या जपत्युन्मत्रं ॥ त्रिरात्रं नाधीयीरन् । साचार्या एव लोमनखानामनिवंतनं ॥ त्रिरात्रमेव तेषां एके प्रागुत्सर्गात् ॥ लोभनखनि कृतनं प्रागुत्सर्गाते इत्येके ॥७॥ अथ
प्रयोगः । अपूर्णोयं ग्रंथः प्रत्यंतरादर्शनादिति ॥ References.-. (-1) Mss.--- A-Aufrecht’s Catalogus Catalogorum :
I, 1163 B-Descriptive Catalogues :Mitra's Notices, VIII, 2563. For treatises of similar nature, see,
I.O. Cat. Nos. 484 and 7922. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 164, No. 372. B. B. R. A. S. Cat. Nos. 756-60.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
26]
Dharmaśāstra
19
अनन्तपूजाविधि
Anantapūjāvidhi
_301 (i)
No. 26
No.
A 1881-82
Size.—6 in. by 4 in. Extent.--1-25b leaves : 9 lines to a page ; 19 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters;
handwriting good ; paper is musty on edges. It contains another tract named Naștadorakavidhāna. . A manual for worship of Visnu, to avoid misfortunes%3; on the 14th day of the first half of the month of Bhādrapada. There are several recensions of this vrata and pūjā,
references to which are given below. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ अनंतपूजनं ॥ तत्र यमुनापूजन ।
हृषिकेश नमस्तुभ्यं यमुनापूजनं शुभं। सर्वव्रतसमारम्भ यमुनां च प्रपूजयेत् ॥ व्रतादौ कि कृतं तत्र व्रती कुर्याच्च भक्तितः।
कलशं नववस्त्रं च गंधपुष्पाक्षतानि च ॥ etc. Ends.- fol. 25b.
यांतु देवगणाः सर्वे पूजा० अम्यारमि० यस्य स्मृत्या च० अनेन यस्कृतेन कर्मणा श्रीमदनंतः प्रीयतां न मम प्रीतो भवतु ॥ इति श्रीमदनंतपूजा
समाप्तः श्रीकृष्णार्पणमस्तु References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
_I 15 ; II 30 (Anantavratakathā ) and 186 ; IIIb4b.
____B-Descriptive Catalogues :Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 144° notes several
tracts connected with Ananta. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1248 (has twelve
____tracts on Ananta worship). B. B. R. A. S. Cat. Nos. 750-51 ( Anantavratakathā).
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
20
Dharmasastra
[27
No. A1881-82
अनंतव्रत
Anantavrata
302 (i) No. 27 Size.-58 in. by 4 in. Extent.-1-290 leaves; 10 lines to a page; 18 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters%3;
handwriting legible; first six folios have two lines in red ink on either border; the rest of the folios are borderless; topics are coloured with red ink. The codex contains also
Nastadorakavidhi. . This is a different recension and is alleged to form part
of Bhavisyottarapurāņa. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ इति हेमाद्रौ ब्रह्मपुराणे नृसिंहचतुर्दशीव्रतकथा समाता ॥ अथ अनंतचतुर्दशी लिख्यते ॥ सापरराकार्या पूजनकाळ व्यापि
तात् । तथा च ॥ अनंतपूजयेद्यस्तु प्रातःकाळे समाहितः॥ etc. Ends.- fol. 294.
भक्तियुक्तो नमस्कृत्य ब्राह्मणानां क्षमापयेत् । ततो दृष्टो बंधुयुतो भुंजीत सुसमाहितः
एवं कृतेनंतफलं दातानंतो भवेन्नृणां ॥५२॥ इति भविष्योत्तरपुराणे अनंतोद्यापनं संपूर्ण श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।
केशवात्मज नारायणभट्टेन लिखितं ॥ राम ॥ References.- See No. 26.
अनुकल्पसापिण्ड्यनिर्णय
Anukalpasāpindyanirnaya No. 28
No. A 1882-83 Size.-88 in. by5 in. Extent.- 6 leaves ; 12 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwrit
ing legible; two lines in red ink (up to fol.3) and in black ink (on fol.4) on either border; paper old and musty; fol. 30 has only4 lines written on the lower half of the leaf.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
29]
Dharmaśāstra
21
An extract from Sridharabhatta's Sapin dyadipikā. See Nos. 255 of A 1881-2 and 128 of 1895-98, taken by Rama
bhata Simha.. Age.- Appears to be old. Author.- Rāmabhata Simha. Begins. - fol. 1b.
__ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ श्रीधरभटविरचितायां सापिंख्यदीपिकायां अनुकल्पसापिंख्यनिर्णये तृतीयकन्यापरिणयने यदुक्तं तद्युक्तमयुक्तं वेति विचार्यते ॥ अन्न
तृतीयां वा चतुर्थी वा पक्षयोरुभयोरपि ।
विवाहयेन्मनुः प्राह पाराशयां गिरा यमः ॥ etc. Ends.- fol. 6.
तदपि कलौ नान्यत्र॥ मीमांसासहितं यस्य धर्मशास्त्रमुपस्थितं ।
तत्रापि विलाबुद्धिस्तेनेदं परिभाव्यतां ॥ इति सिंहोपनामरामभटविरचितसापिंड्यनिर्णयः समाप्तः॥७॥७॥
अनुमरणप्रदीप
Anumaraņapradīpa
191 No. 29
1884-87 Size.- 113 in. by 51 in. Extent.-- 12 leaves ; 11 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3 handwriting
good ; benedictory phrase, verse-numbers, topics and the last colophon are tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment; paper old and musty; notes on margins of some leaves.
A small treatise on the rite of Sati or burning of wife along with the dead body of her husband, by Gaurića, son of Sankara, son of Damodarabhatta, son of Nayaka. Damodara, was a mahārāșțra brahmin who settled at Benares. He enjoyed the patronage of Akbar. The work mentions Madanapārijāta and Sūlapāņi. It was composed
67 years after the death of Akbar (1605+ 6731672A.D.).. Age.- Appears to be old. Author.- Gauriśabhatta. Begins.-fol. 1P. . . .
.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[29
श्रीगणेशाय नमः॥ शब्दानुमाभ्यामनुगम्यमानमुमासहायं जगतामधीशं। क्लेशाचपेतं प्रणतातिनाशं भक्त्या महेशं परिचिंतयामि ॥१॥ महाराष्ट्रदेशे जनुर्यज्ञभूमौ तटे पुण्यनद्यास्वधीतिस्तु काश्या । भवानीशपूजाविधौ दत्तचित्तो गुरुः शंकरः शंकरो यस्य सेव्यः ॥२॥ श्रीमानायकपंडितस्य तनयः श्रीभट्टदामोदरो वेदे धर्मनये पुराणनिचये न्याय तथा भारते। पाषंडागमदूषणोऽतिनिपुणः सन्मार्गपंचाननः ल्यातः साहजलालदीदनिकटे सत्सूरिचूडामणिः ॥
प्राचीननव्यलिखनं बहुधा विचार्य तत्सूनुनाऽनुमरणे रचितः प्रदीपः। धार्यः स्वदेहगृहमध्यगतः सुविझै
मोहांधकारनिचयापहरः प्रयत्नात् ॥५॥ etc. Ends.- fol. 12.
पाने यः परोक्तं मयैवोक्तमिति ब्रूते विमूढधीः क्सेद्वांताशिनिरये संकल्पं पितृभिः सह । अकबरमहींद्रस्य गतैर्मुन्य॒तुवत्सरैः पूरितः कार्तिकेष्टम्यां काश्यां गौरीशशर्मणा यद्यपि संति जगत्यां निबंधान्ये विवेकाचाः
तथापि बालबोधाय प्रदीपोयं प्रकाशितः इति महामहोपाध्यायशंकरदामोदरभट्टात्मजश्रीगौरीशमविरचितोऽ.
नुमरणप्रदीपः समाप्तः References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
II 433; III 4. Kane ; Hist. Dh. I p. 508.
76
अनुमरणप्रदीप
Anumaraņapradīpa No. 30
• 1892-95 Size.-98 in. by 43 in. Extent.-19 leaves ; 9 lines to a page; 30 letters to a line.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
31]
Dharmasastra
-23
Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good ; paper old and musty. Another copy. Age.- Samvat 1839.. Author.-Gaurisabhatta. Begins.- fol. 10..
डों स्वस्ति श्रीगणेशाय नमः। शब्दानुमाभ्यां etc.
____ as in No.29. Ends.- fol. 18b.
पाझे। यः परोक्तं मयैवोक्त etc. upto अनुमरणप्रदीपः समाप्तः
as in No. 29.
शुभं भूयात् ॥ संवत् १८३९ References.- See 29.
No.
22
No. 1902-07
अनूपविवेक
Anūpaviveka No. 31 Size.— 134 in. by 54 in. Extent.-76 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on either border ; marks of punctuation, last colophon and the floral design after the colophon are in red ink; some of the leaves are coloured yellow; paper old and musty. ___A treatise dealing with Salagrāmapariksana, in 5ullāsas, attributed to Anūpasimhadeva of Bikāner, son of Karnasimha, who ruled in 1673 A. D. See Kane: His. Dh. I
p.509. Age.-Saka 1691. Author.- Anūpasimhadeva. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीशचीपुरंदराभ्यां नमः॥ ॐ नमः कमलविपुलनयनाभिरामाय श्रीरामचंद्राय नमः ॥ सिंदूरपूरपरिपूरितमध्यभालं मत्तालिबुंदपरिचुंबितगंडमालं ।
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
24
Dharmasastra
शुंडाप्रतापविनिवारितविघ्नजालं वंदे गणेश मवनींद्रसुतैकबालं ॥ १ ॥
तेन राजामतिमता सालिग्रामपरीक्षणे । थोपविवेकाख्याः कौतुकेन विरच्यते ॥ etc.
Ends. - fol. 75.
ब्राह्मणादयश्वत्वारः के च कुत्राधिकारिणः । निर्णिताश्च ततः सम्यक् सालिग्रामप्रशंसनम् ॥ एवं विरचितो ग्रंथो राजा रूपसुबुद्धिना । अस्य संदर्शनात् सर्वे शिष्टाः संतुष्टमानसाः ॥ बभूवुस्तेन लक्ष्मीशस्तुष्टः सत्फलदायकः । मीमांसारत्नमाला विलसति हृदये यस्य बुद्धिः प्रबुद्धा श्रद्धालुर्धर्मसिंध वितरणचतुरश्चातको यः परेषां । अद्वैतं प्राप्तुकामो हरिहरभजनात्साम्यबुध्याभिवेद्यस्सोस्मिन्प्रथे नवीने क्षितिरचितदृष्टः विप्रः प्रभूतः ॥ इति श्रीसमस्तसामंतचूडामणिमरीचिनीराजितपादपीठ श्रीमन्महाराजाधि - राजमहाराजश्री अनूपसिंहदेवविरचिते अनूपविवेके सालिग्रामप्रशंसारूपः पंचम उल्लासः समाप्तोयं श्रीलक्ष्मीनारायणार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ शके १६९१ विरोधी नाम संवत्सरे मार्गशीर्ष कृष्ण त्रयोदश्यां इंदुवासरे तस्मिन्शुभदिने भागवतेत्युपनामक शिवरामात्मजकृष्णेनेदं पुस्तकं स्वहस्तेन लिखितं ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीरामो जयति ॥ श्रीजयति ॥ ॥ ५ ॥
अन्त्यकर्म पद्धति
No. 32
Size. - 9 in. by 42 in.
Extent.- 19 leaves ; 10 lines to a page ; 38 letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters with occasionals; handwriting legible; two lines in black ink on either border ; marks of punctuation, topics and colophons are tinged with red pigment; paper very old, much worn out and musty; foll. 1-2 missing.
The Ms. has no beginning; on the righthand top border of b side of folios we find a written. The topics dealt with are :-āturakālavidhi, samcayanasrāddhayogyataprāpti, dasāhapindavidhi, vaisnavasrāddha, visnutar pana, arsotsarga, ekadasāhasrāddha, dvadasahavidhi, māsikasrāddha, sapindikarana, etc.
Antyakarmapaddhati
No.
129
1886-92
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
33]
Dharmaśāstra
25
Age.- Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 38.
संप्रददे । भगवान् पापहा विष्णुः प्रीयतां ॥७॥ यथा दास्यमानं सफलं सहकारवृक्षं विष्णुदैवतं गंधपुष्पधूपाधर्चितां दक्षिणातांबूलसहितं शास्त्रोक्त
पुण्यफलावाप्त्यर्थ कस्मैश्चिद्राह्मणायाहं संप्रददे। etc.' Ends.- fol. 21b.
संचयनस्य श्राद्धोपहारः। स्याज्यवस्त्र २ ताम्रपान १ अर्घपात्र । ३ पिंड. द्रव्य । घृतं । मधु । पयः। चंदनं धूपाणांदः पत्र ॥७॥ इति आतुरकाले विष्णुपूजा अष्टमहादानसंकल्पादिसपिंडीकरणं विना।
परिग्रहविना नारी उपवीतविना द्विजः वृषोत्सर्गादिकं कर्म सपिंडीकरणं विना । २ पवित्रं तु त्रिधा कृत्वा अर्ये कृत्वा तिलोदकं । पिंडे चैव तथा कुर्यादेतत्समानलक्षणं॥३॥
श्रीरस्तु ॥ जयोतु etc.
No.
1887-91
अन्त्येष्टिपद्धति
Antyesțipaddhati
232 No. 33 Size.-71 in. by 38 in. Extent.-42 leaves; 8 lines to a page; 23 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्रा;
handwriting legible; two irregular lines in black ink on either border; marks of punctuation and verse-numbers tinged with red pigment; paper very old, worn out, musty and worm-eaten; fol. 32 missing.
A manual of funeral rites. The name in the beginning
is Kriyāvidhi. Age.- Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
द अथ कृ(क्रियाविधि लिख्यते तत्र प्रथम दशाहश्राद्धं करिष्ये । तीर्थे गत्वा । दशाह उपहारादिकं गृहीत्वा नानं । गतां कृत्वा। आचमनं ।
अपसव्यं । etc. Ends.- fol. 43b.
.. .. अनेन पिंडदानेन गोत्रस्य प्रेतस्य शारीरावयवसांगदेहनिष्पत्तिः। अधेत्यादि० तिथौ। अ० अस्य दशाहगर्त श्रा. पूर्णता । अनेन गर्तश्राद्धकृतेन गोत्रस्य प्रेतस्य सदातिप्राप्ति। दुर्गतिर्नाशः। अग्रेतन ऊर्ध्वदेहक्रियायोग्य। सानं ॥ श्री॥७॥श्री
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
1
26
अन्त्येष्टिपद्धति
No. 34
Age. Appears to be
Author. Kesava.
Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
Size. 9 in. by 3 in.
Extent. 16 leaves; 14 lines to a page; 48 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible: two lines in black ink on either border; topics, etc. tinged with red pigment on foll. 1-4a; corrections made with yellow pigment; notes on margins; paper very old, worn out and musty; writing has almost faded out on the last folio.
very
Ends. fol. 16b.
Antyeṣṭipaddhati
130 1886-92
No.
A work on funeral rites by Kesava, born in the family of Laugākṣi, son of Anantabhaṭṭa of Punyastambha (Puntambe on the Godavari). According to Dr. Kane he is later than 1450. A. D.
old.
श्रीगणेशाय नमः ॥
aftsinfas aftąd a: adfafu: astonfurgerefägarföniwifefa: bara: 'प्रासूत सदाशिवांघिकमळद्वंद्वैकनिष्टं परं भट्टानं तमहं नमामि पितरं सांबं कृपांभोनिधिं ॥ १ ॥ नानानिबंधमालोच्य पुण्यस्तंभपुरस्थितः ।
यं
अंत्येष्टिपद्धतिं भट्टकेशवः प्राह निर्मलां ॥ २ ॥ etc.
[34
The portion being illegible cannot be copied.
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 19b; II 4a.
Kane Hist. Dh. I p. 509.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
36]
Dharmasastra
22
अन्त्येष्टिपद्धति No. 35
Antyeștipaddhati
53 (i)
No. 1895-98
Size.-7: in. by33 in. Extent.- 18 leaves; 9 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting good; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment ; first seven folios are bluish in colour ; fol. 16b and fol. 11, but for two lines, are blank. The codex contains two works.
(1) Antyestipaddhati-A small treatise on funeral rites upto the 13th day after death.
(2) Kriyapaddhati. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीविष्णवे नमः॥ अथांस्येष्टिपद्धति ॥ तत्रासनमरणं पित्रादिकं ज्ञात्वा
भूमौ तिलकुशानास्तीर्य दक्षिणशिरसं विदध्यात् ॥ ततः श्रीरामादिस्मरणं etc. Ends.- fol. 18.
उद्धरणांग अमुकरूपाणां अस्थ्युद्धारणांगश्राद्धमहं करिष्ये इति विधिवच्छ्राद्धे ॥ सप्तवेष्टनादिकं कृत्वा तीर्थातरे निक्षिपेत् अंगश्राद्धयुयावत् सांप्रतं विस्तरेणालग्न्यप्यादंभध्वसात् ॥ इति अंत्येष्टि समाता॥
अन्त्येष्टिप्रयोग No. 36
Antyeștiprayoga
581
No. 1882-83
Size.-84 in. by4 in. Extent.-32 leaves; 9 lines to a page; 22 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; paper old and musty.
A manual for funeral rites according to Kātyāyana school. Age.- Appears to be old. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 10.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[36
श्रीगणेशाय नमः॥ सदाशिवं नमस्कृत्य तथा कास्यायनं मुनिं । प्रयोगो पारलोकस्य संक्षिप्तः प्रोच्यतेधना॥ अश्रौतस्माताग्निरहितस्य निरग्निकस्य मरणविधिरुच्यते॥ प्राणोत्क्रमणा
नंतरं कर्ता और्वदेहिककर्माधिकाराय कृच्छत्रयप्रायश्चित्तं कार्य ।। etc. Ends.- fol. 310.
कर्मपात्रमापूर्य तत्र तिलयवगंधपुष्पकुशां निक्षिप्य ॥ ततः कर्मपात्रात् पानांतरे जलं गृहीत्वा यद्देवादेव हेऽनमितित्यादि मंत्रत्रयेण जलमभिमंत्र्य गायत्री पठित्वा दुष्टदृष्टिनितादिदूषितः श्राद्धोपहारः पूतो भवतु इति पाकप्रोक्षणं।
No.
Visrama (1)
अमावास्यानिर्णय
Amāvāsyānirnaya
. 460 No.37 Size.- 12 in. by 5g in. Extent.-12 leaves%3; 8 lines to a page%; 42 letters to a line. Description.- Modern Country paper; Devanāgari characters ;
handwriting good ; two lines in red ink on either border; paper good.
A small and incomplete work discussing festivals and fasts on different amăvāsyās. It mentions Madanaratna,
It seems to be a part of some large work. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 18.
___ अथामावास्यावतानि ॥ तत्रास्मै व्रतसामान्ये प्रतिपद्यमावास्येति
युग्मवचनादमावास्या प्रतिपदिद्वा आह्यां अथ प्रसंगात् । श्राद्धे अमावास्या
निर्णयः । etc. . Ends.- fol. 124.
नारी नीराजनं प्रातः सायंऽगंगळमालिकामिति । अर्थ मार्गशीर्षामायां गौरीतपोवतं । सूत उ०॥
इंद्राणी प्रांजलिर्भूत्वा स्वपतिं वाक्यमब्रवीत् । एकं व्रतं समाचक्ष्व पुत्रपौत्रं सुखप्रदं ॥ . :.:. : इति वाक्यं तदा श्रुत्वा युवाच वचनं शचां।... ...... ऋणु चावंगि सकलं यन्मया सुकृतं कृतं ॥
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
29
No. 1866-68
38 ]
Dharmasastra अरुणस्मृति
Aruņasmrti
28 (vi) No. 38 Size.— 12 in. by 54 in. Extent.-138-16b leaves: 13 lines to a page; 53 1etters to a line.
A work in 170 verses on pratigraha, prāyascitta on it and different dānas. The Ulwar Cat. Ms. contains 149 verses and Haraprasad Shastri's Cat. mentions 130 verses (see No. 1890). The text is a conversation bet
ween Aruņa and Sūrya. Age.- Modern. Author.- Aruņa. Begins.- fol. 136.
ॐ नमः सूर्याय ॥
अरुण उवाच ॥ प्रतिग्रहधना विप्रा वदंत्येवं महर्षयः। तयान्ये नरकान् घोरान् कथयैतदसंशयं ॥ १ ॥ प्रतिग्रहे गृहीते तु कां गतिं तु द्विजो व्रजेत् ।
कथं वा नरकान्मुच्येत्तन्मे ब्रूहि यथा तथं ॥२॥ etc. Ends.- fol. 16.
पितुः शतगुणं दानं सहस्रं मातुरुच्यते। भगिन्यः शतसहस्रे तु सौंदर्ये दत्तमनंतकं ॥ ७० ॥ अमावास्या पितुझेंया माता संमेन (?) संयुता
संक्रांतिर्भगिनी ज्ञेया सोदों ग्रहणं स्मृतं ॥७१ ॥ इति श्रीअरुणसूर्यसंवादे धर्मशास्त्रस्मृतिप्रायश्चित्तानि कृतिः संपूर्ण ॥ ॥ श्लोकसंख्या सातशे ॥ ॥शिवमस्तु लेखकपाठकयोः॥ ॥ अष्टादश
स्मृति ॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
- 1300%; II 187b.
Kane : Hist. Dh. I p. 510.
B-Descriptive Catalogues : Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, No. 1901; See also No. 1890.. . Peterson's Ulwar Cat. No. 1253, Extract 285.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
30
अर्घ्यदानविधि
No. 39
Age. — Samvat 1836. Author.— Anonymous. Begins.- fol. 1a.
Dharmasastra
Ends.- fol. 3b.
Size. 87 in. by 4 in.
Extent.— 3 leaves ; 11 lines to a page; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; paper old, much worn out and musty.
A short treatise on the ceremony of offering arghya to the Sun according to Hamsavatidhāna ( ? ).
[ 39
Arghyadanavidhi
188
1884-87
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥ सुमुखश्चेत्यादि संकीर्थ्यास्य यजमानस्य आत्मनोवामुककामनासिध्यर्थं सर्वपापक्षयार्थ वालघवात्वर्वदानं करिष्येति संकल्प्य तदंगगणेशपूजनपूर्वकं विधाय जपस्थाने गच्छेत् etc.
Age. Appears to be very old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1".
एहि सूर्य सहस्रांशी तेजोराशि जगत्पते । अनुकंपय मां भक्त्वा गृहाणाधं दिवाकरे ।
इत्यध्यं दद्यात् ॥ इति हंसवती विधानोक्तअर्धदानविधिः समाप्तः ॥ श्रीसूर्या (य) नमः ॥ श्रीभास्कराय नमः श्रीउष्णतेजसे नमः श्रीगुरवे नमः इदं पुस्तकं लिषितं विश्वनाथगुज्जर गौडन्रीवाडी श्रीसूर्यसानुकुलार्थं स्वयं पठनार्थं । संवत् १८३६ शाके १७०१ श्रावण कृष्ण ६ चंद्रवासरे शुभं भवतुः
अर्घ्यप्रदानकारिका
No. 40
Size.- 73⁄4 in. by 4 in.
Extent.— 2 leaves ; 10 lines to a page; 37 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; paper very old, worn out, musty and worm-eaten.
A short treatise on offering arghya to the Sun, assigned to Jñanabhaskara. See also Arghyadānavidhi (No. 39 ) and Arghyapradānavidhi (No. 41 ) which are of similar import. Our codex contains 30 verses.
Arghyapradanakārikā
No.
325
1891-95
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
41]
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसवित्रे नमः॥ ओंकार पूर्वमुच्चार्य बीजमेकं तथैव च। -त्रं नान नमांतं च दद्यादध्य यथाक्रमं ॥१॥ पादार्थ च ऋचेनैव तृचैनैव तिरावृतः।
उनघचतुर्विशमनुलोम्यैः पुनः पुनः ॥ २॥ etc. Ends.- fol. 20.
भासमेकं ... कुर्यात्कुष्टोन ... तिनान्यथा । षण्मासमेवं यः कुर्याद्रोगराजात्प्रमुच्यते ॥ दिनमेकं तु यः कुर्या ... रो नश्यति तत्क्षणात् ॥ इति सूर्यारुणसंवादे अर्घ्यदानकारिका समाप्ताः ॥
___No. 1887-91
अर्ध्यप्रदानविधि
Arghyapradānavidhi
335 No. 41 Size.-71 in. by 4 in. Extent.-- 17 leaves ; 6 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters%3B
handwriting good ; four lines in red ink on either border ; marks of punctuation in red ink from fol. 3 onwards ; paper musty; a corner of fol. 15 torn and top border repaired; fol. 17 pasted.
A small treatise dealing with the rites of offering arghya to the Sun. It is assigned to Hamsakalpa. Aufrecht
notices our Ms. in his Catalogus Catalogorum III 79. Age.-Saka 1759. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ हंसकल्पोक्तविधिना अय॑प्रदानं च नमस्कारप्रयोगोच्यते ॥ सुमुखश्चेत्यादि देशकालसंकीर्य मम शरीरे उत्पनोस्पध्यमान
महारोगनिखिलांगवेदनादिनिरासाथ पुण्याहवाचनं करिष्ये ॥ etc. Ends.-- fol. 16".
यस्य स्मृत्या च नामोक्त्या तपोयज्ञक्रियादिषु ।
न्यून संपूर्णतां याति सद्यो वंदे तमच्युतं ॥ ततो मूलेनाध्यंजलं अभिमंत्र्य पिबेत् ॥ इति हंसकल्पोयदानविधिः समाप्तः॥ शके १७५९ हेमलंबी नाम संवत्सरे भाद्रपद शुक्ल ॥२॥ मंदवासरे ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु शुभं भवतु ॥ श्रीसांबसदाशिवप्रसन्न ॥
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
32
Dharmaśāstra
[42
अर्चाशुद्धि
Arcāśuddhi
330 No. 42
No. 1891-95 Size.-81 in. by4 in. Extent.- 12 + 1 blank leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters%3;
handwriting good; two lines in red ink on either border; paper soiled and affected by damp. A small manual laying down the correct form of wor
Gods, etc., to be observed by the followers of Baudhāyana. Age.-Appears to be modern. Author.- Anonymous. Subject.-Dharma. Begins.-fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथार्चाशुद्धिः अपिंडिकास्थितानां देवतानां लिंगानां च महोपघातानां शुद्धिमधिकृत्य प्रयोगं वक्ष्यामः। तत्र महोप
घाताश्च चांडालपतितरजस्वलामध्यनुरासनसंसर्गश्चांडालः । etc. Ends.- fol. 124.
तेभ्योशिषो गृहीत्वा इष्टबंधुजनैः सह भुंजीत । एवं कृते इह जन्मनि जन्मांतरे सावं कालनिरंतरकल्याणोपभोगावाप्तिर्महास्वस्त्ययनमाचक्षते महास्वस्त्ययनमाचक्षत इति ॥ बौधायनोक्तत्वादिति ॥ इति बौधायनोक्तअर्चाशुद्धिः समाप्तः॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।।
सोमणोपनामकपरशुरामात्मजरघुनाथभट्टस्येदं पुस्तकं References.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum,
__ I 30b: III 76(our Ms.).
अर्चाशुद्धि
Arcāśuddhi
47 No. 43
NO. 1902-07 Size.-- 11} in. by 5} in. Extent.- 10 leaves ; 12 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border ; paper old and musty. Another copy of No.42.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
33
44]
Dharmasastra Age.- Saka 1701. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 15.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ महा शुद्धिःप्रयोगः॥ . अथ पिंडीकास्थितानां ॥ अथातो देवतानां महीपघातानां विधि व्याल्यास्यामः॥ तत्र महोपघाताः वांडारूपतितरजस्वलामेष्य ... ... ...
महोपघातानि ॥ etc. Ends.- fol. 1..
एवं कृतेह जन्मनि जन्मांतरे च सार्वकालं चिरंतमकल्याणोपभोगावाप्ति महास्वस्त्ययनमाचक्षतेति बोधायमोक्तत्वादिति ॥
इति सर्वदेवतोपयोगी महा शुद्धिप्रयोगः समाप्तः शके १७०१ विकारीनाम संवत्सरे अधीकश्रावणशुद्धद्वादशी तद्दिनेदं पुस्तकं ...
-
अर्चाशुद्धिप्रयोग
Arcāśuddhiprayoga
46 No. 44
• Visrama (ii) Size. - 8 in. by 3 in. Extent.--13 leaves ; 7 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black or red ink on either border; paper old, musty and partly soaked in oil. .
A treatise similar in import ascribed to the Prayoga
ratna of Nārāyaṇabhatta. Age.-Appears to be old. Author.-Narayanabhatta Begins.- fol. 14.
____श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ मूत्यपघाते अर्चाशुद्धिप्रयोगः॥ तत्रोपघात
निमित्तानि हयशीर्ष पंचरात्रे ॥ ...चांडालमयसंस्पर्श दूषिता वतिना य च ॥
अपुण्यजनसंस्पृष्टविप्रक्षत च दूषिता॥ etc. Ends.- fol. 120. ....
निमित्तानंतर क्रियमाणे तिथिवारादि न सोय। .. अन्यथा शुभे काले इति मदद(न )रस्ने । आलोच्य बहुधा ग्रंथान् सारमृत्य सर्वतः।
वासुदेवेन विदुषा प्रयोगो यनिरूपितः।
नारायणभट्टकृते प्रयोगरत्ने अर्चाशुद्धिप्रयोगः समाप्तः॥५॥ D.3
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[45
498
अश्वत्थोद्यापन
Aśvatthodyāpana No. 45
No. 1883-84 Size.— 87 in. by 4 in. Extent.— 16 leaves ; 8 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters%3B
handwriting legible; one line in red ink on either border; paper musty.
A manual of ceremony of raising a bank of earth round
an aśvattha tree. Age.- Sake 1690. Author.- Anomymous. Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः॥
ब्रह्मोवाच॥ .देव देव जगन्नाथ करुणाकर शंकर। .. अश्वत्थोयापनं ब्रूहि ययहं वल्लभस्तवं ॥॥
विष्णुरुवाच॥ साधु पृष्टं स्वया ब्रह्म पुण्यं पुण्य तमं परं।
अश्वत्थोचापनं विधिर्वक्तग्योस्ति ममेति वै ॥२॥ etc. Ends.- fol. 15.
ततः उत्तरपूजन ॥ अश्वस्थस्य पश्चिमदिग्भागे उपविश्य अश्वत्थं संस्पृश्य आचार्याय यथोक्ता लक्षणान्वितां धेनुं दद्यात् ॥ अश्वत्थोपचारांश्वाचार्याय दयात् ॥ अन्यत् ब्राह्मणानपि पूज्य दक्षिणाभिः संतोष्य ॥ तदंगभू अष्टोत्तरसहनं वा अष्टोत्तरशतं वाटाविंशतिर्वाष्टौ एतत्संख्याकं ब्राह्मणसंतर्पणं कुर्यात् ॥ भूयसी दक्षिणां दद्यात् ॥
इति अश्वत्थोद्यापनपरिभाषा समाप्ता ॥ शके १६९० सर्वधारिनाम संवत्सरे ज्येष्टकृष्णचतुर्थी भृगुवासरे तहिने अश्वत्थोद्यापनमहादेवपाठकोपनामा लिखितं॥
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
35
No. 1883-841
47]
Dharmasastra अश्वत्थोद्यापन
Asvatthodyāpana No. 46
4991 Size.-84 in. by 4 in. Extent.-- 7 leaves ; 8 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari chara
cters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase and the topic prayoga are tinged with red pigment; paper musty.
Another work of similar nature as No. 45. Age.-Appears to be modern.. Author. - Anonymous. Begins.- fol. 15
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ अश्वत्थोथापनं ॥. उद्यापन विधि वक्ष्ये वृक्षस्यारोपितस्य च । फळं तु लभते सम्यग्वांछितार्थफलं लभेत् ॥३॥ यः काळ उक्तीपनयने विवाहे मुनिपुंगवः तस्मिन्नेव च कर्तव्यं उद्यापनविधिस्तरोः॥२॥ नादिश्राद्धं प्रकर्त्तव्यं पिप्पळोद्यापन विधौ। ..
नवग्रहमखंवादौ विदधीत यथाविधि ॥३॥ etc. Ends.- fol.7b
आचार्याय सवत्सां गां दत्वा सवत्सादिरळकृत्वा निवेदयेत् ॥ नवग्रहपीठं सर्वमाचार्याय दरवा ॥ द्विजैः सह ग्रहं गत्वा बंधुभिः सह भुजित ॥ इति सर्वसंग्रहो अश्वत्थोद्यापनप्रयोगं ॥ सिंदूरादि महापूजां कृत्वा ॥
इति अश्वत्थोद्यापनविधिः॥७॥
331
अश्वत्थोद्यापनप्रयोग
Aśvatthodyāpanaprayoga No. 47
... . No. 1891-95 Size.- 94 in, by 4 in. . Extent.- 24 leaves ; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on either border ; paper old and musty.
Another work similar to No. 45. It mentions Catur - vargacintamani and Baudhāyana.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[47
Aga.r- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाश्वत्थोद्यापनप्रयोगः ॥
तत्र कालमाह शौनकः ॥ . ... स्थापनादष्टमे वर्षे द्वादशैकादशेपि वा। .......... ततः काले वे सस्ते कुर्यात्तस्योपनयनं ।।
तथा च ॥
अयोत्तरायणे श्रेष्ठे गुरुशुक्रप्रकाशिते। .....
माघफाल्गुनयोः कुर्यात् चैव वैशाखयोरपि । etc. . Ends.- fol. 22b.
ब्राह्मणान्भोजयित्वा दीनानाथांश्चानादिना संतोष्य स्वयं सुहृन्मित्रादि युतः सोत्साहसंतुष्टोइविष्यक अजीतेति
इति बौधायनायुक्तोश्वत्योद्यापन विधिप्रयोगः Then follows some portion which ends as under :__ततः या ओषधीरिवि पुष्पमालां बध्वा गाढमालिंग्य पुत्रायुपेतो नमेत केत्तुं आलिंग्य खानमाहुः स्वंसिल ॥ सोमणोपनामकपरशुरामात्मजरघु: नाथभट्टस्येदं पुस्तकं ॥
No. _336
अन्नत्योपणयाप्रयोग । . Asvatthopanayanaprayoga No. 48 . .. ..
No. 1887-91 Size.-84 in. by 33 in. Extent.- 6 leaves ; 8 lines,to a page ; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good'; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, title of the work, topics and the colophon are tinged with red pigment; vedic accents marked with red 'ink'; paper old and musty. ..A manual of ceremony of investing an Aspattha tree
o with sacred thread. Age.-- Appears to be old. Author.- Anonymous.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
49] Dharmastra
37 Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥ॐ॥ अथाश्वत्थोपनयनप्रयोगः॥ यजमानः कृत. नित्यक्रियः पवित्रपाणिर्देशकालौ संकीर्त्य सकलकलुषक्षयकोटिसमुखरण
पूर्वक ... अश्वस्थोपनयनं करिष्ये ॥ etc. Ends.- fol.50.
तांबूलैरवस्वं संपूज्य आचार्याव समरिसमा धेनुं दत्वा अवस्थस्यायन वायुग्मं च वस्वा अन्येभ्यो ब्राह्मणेभ्यो भूयसी वस्था ॥ प कमांपतयाटी नामबार भोजयित्वा स्वयं सुहातो झुंजीतेति ॥ ॥
इत्यश्वत्थोपनयनप्रयोगः समाप्तः॥ श्री॥ श्री॥
Ašvadānavidhi
अश्वदानविधि No. 49
82(ii)
No. 1884-86
Size.- 7 in. by 44 in. Extent.-8b-9b leaves ; 12 lines to a page ; 27 letters to a line.
___A small tract on the ritual of giving a horse as gifts alleged to be taken from Skandapurana. For other works on the subject, see Aufrecht's Catalogus Catalogorum under Asvadana and Burnell's Tanjore Cat. pp. 149
and 1509. Age.- Sam. 1903.
: Author.-Anonymons Begins.- fol. 8.
__ अथ प्रकारांतरेण अश्वदानं। ब्रह्मांडपुराणात् अथापृच्छन्मुनयः सूत सून तक्षनैमिषे सत्रिणस्ते उग्रश्रवा परिपृच्छामहे स्वं कथं विद्वन् समपंद्रोग
पाडा etc. Ends.- fol. 9.
प्रसर्व सत्यदलीपुचीहिरण्यरूप प्रदानान्मम तिरस्तु यथा युवा देवभिषण भवेतां तथा च मो रामशयाय देवी इत्यश्वदानविधिः संवत् १९०३ शाके १७६८ श्रीरस्तु । कल्या (ण) मस्तु । शुभं भू.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
38
Dharmaśāstra
[50 असपिण्डासगोत्रपुत्रपरिग्रहपरीक्षा Asapindasagotraputraparigraha
parikṣā No. 50
133 .. -
No. 1886-92 Size.-71 in. by 47 in. Extent.-18.+2(= 20) leaves; 9lines to a page; 22 letters to a line. Description. Modern water-marked paper ; Devanāgari characters;
handwriting good; two lines in red ink on either border ; no marks of punctuation ; paper musty. Two extra folios bearing on the subject, but not forming part of the work proper, are found in the beginning.
A work on adoption. “This supports the adoption of a child not of the same lineage, when it is a family usage,
just as a Dākşiņātya can marry the daughter of his mater. ... nal. uncle, this being permitted by his family usage.'
Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal. Vol. III, No. 2391. The latter Ms. is identical with our
Codex. Age.- Appears to be modern. Author. - Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ असपिंडासगोत्रस्य पुत्रत्वेन परिमहः । युज्यते वा ववेत्येषा चिंता प्रस्तूयतेधुना॥१॥ सास्याच्छतिविरोधादि सदसद्भावचिन्तया।
अतो द्वयमृचोर्यास्कं भाज्यादुद्गृह्य चिंत्यते ॥२॥ etc. Ends.- fol. 18.
पदि न स्यात्ततः किं स्यादस्ति स्वास्तिको हत इति न्यायादस्यतसंदिग्धगोत्रसंकरसंभावका सगोत्रपुत्रपरिग्रहोपेक्षापक्ष एव श्रेयानित्याहुरिति वीतम.. स्सराः सुधियो बिवां कुर्वतु । इत्यसपिंडासगोत्रपुत्रपरिग्रहपरीक्षा
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
52]
Dharmaśāstra
39
अस्थिशुद्धिकारिका
Asthiếuddhikārikā
500 No. 51
. No. 1883-84 Size.- 9 in. by 4} in. Extent.-6 leaves%3; 10 lines to a page%28 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; papers old and musty. . The work consists of two parts.
(1) Kārikās-31 in number, eulogising the act of throwing the bones of departed parents in some sacred place. __ (2) Prayoga-The method and rite are laid down for throwing the bones into a sacred place or stream. This portion is identical with Tirthe'sthiprakṣepavidhi,
No. 304 of A 1881-82. Age.-Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथास्थिशुद्धिकारिका ॥ पुत्रो वाप्यथवा भ्राता सापिंडयशिष्य एव च।। अस्थ्युद्धारनिमित्तं वै हेनावातिल वा पुनः॥१॥ श्राई विधि विनिर्वृत्य ततस्तानि समुद्धरेत्।।
उदरमितवाङ्गानि क्षिप्तुं तीर्थे विनिचितं ॥ २ ॥ etc. Ends.- fol. 6.
एतच तीर्थमाने कार्य ॥ गंगायां च विशेषतो॥ (उदाहृतं वचनेभ्यः एवं कृते फलं प्रागेवोक्तं ॥ हिरण्यश्राद्धादि ॥ गां दद्यात् ॥ .' इति अस्थिशुद्धि अस्थिप्रक्षेपविधिश्च शोनकोकप्रकारः॥७॥
अस्थ्युद्धारण
Asthyuddhāraņa
501
No.52
No. 1883-84
Size.- 12g in. by 4 in. Extent.- 2 leaves ; 7 lines to a page; 46 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper bearing the year 1835%3B
Devanāgari characters ; handwriting good. A short manual for collecting the bones after cremation.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
I52
...
Age.-Appeats to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः ॥ . .. ... अधास्स्युडारणं वक्ष्ये सर्वशानेषु संमतं ।
निपादश्रुघनक्षत्रं धनिहापंचकं तथा ॥ गुरुभौमार्कवारे च स्वरषा ब्राहयक्षसंयुतं । सुमुहूर्ते शुभे वारे सुलो विष्टिवर्जिते ।
अपराहे तडागादौ स्नाचा संकल्पमाचरेत् ।। etc. Ends.-fl.?". ।
इह जन्मनि यस्पापं यस्पापं पूर्वसम्मनि । तसर्थ विलयं याति गौतमीतोयदर्शनात् । कृत्तिकादेचतुर्वर्गमघामैत्रवसुस्तथा। षोडशाभ्यंतरा प्रोक्ता षोडशाब्दा यकीर्तिताः ॥ इति अस्थ्युद्धारणं॥
.No.
1886-92
आचारचन्द्रिका
Acāracandrikā
134 No. 53 Size.-84 in. by 4g in... .. Extent.- 8.leaves; 9 lines to a page; 27 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good ; topics and the last colophon tinged with red pigment; faper old and musty. .
A small treatise laying down rules of conduct from morning till evening for the followers of Apastamba
school, by the pupil of Laksmana. Age.- Appears to be old. Author.-Pupil of Laksamana. Begins.- fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ नस्वा श्रीशारदा देवीं श्रीगुरुं लक्ष्मणाभिधम् ।
विद्वयकोरसुखदो करोम्याचारचंद्रिकाम् ॥१॥ माझे मुह से शथनादुस्थाय वस्त्रोतरै परिघाय। हस्तौ पादौ मुखं च
.
. .
प्रक्षाक्ष्य
etc.
.....
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
54]
Dharmaśāstra
Ends.- fol. 8.
नास्तिक्यात्तु तथालस्याब्राह्मणो न करोति यः स याति नरकान् घोरान् काकयोनौ च जायते। नान्यो विभुक्तये पंथा भुक्रवाश्रमविधि स्वक। तस्मात्कर्माणि कुर्वीत तुष्टये परमात्मनः॥ इत्यापस्तंबानां नित्यकर्मविधि समाप्तः ॥ शुभं भूयात्
No. 1886-92
आचारतिलक (?)
Acāratilaka (?)
135 No. 54 Size.- 7} in. by 4f in. Extent.- 5 leaves ; 14 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad; two lines in black ink on either border of fol. 6%3; verse numbers tinged with red pigment; papers old and musty; foll. 1-2 missing.
Mm. Kane says about this ms. "though described as Acaratılaka, appears to be a different work. It quotes Acāratilaka (fol. 69) and explains sacrificial terms like Pranitāproksini and sacrificial material like Kusa." (Hist. Dh. I. p. 690) for Ahnika-Acāratilaka by Gangadhara, see No. 78 of 1892-95. The reason for naming this work as Acāratilaka is given in the following corrupt verses.पुरा ग्रंथेनमालोक्य संदेह ईरितं मया। कारिकाकाररचितं देवं गङ्गाधरं स्मृतं ॥३८॥ आचारदिपिका ज्ञेयं सर्वकर्मेन साधितं ।। स्वल्पं स्वल्पतरं
चैव निरीक्ष पंडितं बुधैः ॥ ३९ ॥ fol. 7b. Age.-- Appears to be old. Author.- Gangadhara (1) Begins.- fol. 38.
वृत्तिः प्रणयनं स्तरणं पात्रसाधनं ।। ४४॥ अथ पात्रलक्षण। यस्मिन्पात्रे स्थितो वह्निः प्रणीता सा प्रकीर्तिता। अपरा प्रोक्षणी नामा अनेरुत्तरतां न्यसेत् ॥
अन्या प्रणीतावारुणं काष्टेन तु वान सापनत् ॥ etc. Ends.- fol.70.
आचारदीपिका ज्ञेयं सर्वकर्मेन साधितां । स्वल्पं स्वल्पतरं चैव निरीक्षं पंडित बुधैः ॥३९॥ परोपकारणं वक्ष्ये कुर्यादग्निस्तु साधनं १४० इति श्रीगंगाधरविरचितं आचारतिलकं संपूर्ण ॥ etc.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
A
Dharmaśāstra
[55
or
85
No.
आचारदीप
Acāradipa or आचारप्रदीप
Acārapradipa No. 55
- 1882-83 Size.- 9t in. by 43 in. Extent.-74 leaves ; 11 lines to a page; 34 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible ; one thick line in red ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation and the colophon are tinged with red pigment; paper very old, worn out, musty and the ink is faint ; last folio is almost illegible; fol. 50b blank.
A manual of daily religious rités ; for detailed contents,
see I.O.Cat. ms. 1609. Age.- Sam. 1658. Author.- Nāgadeva. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ उक्तो वाजसनेयेन याज्ञवल्क्येन धीमता।
आचारो द्विजवाणां सुबोधः कथ्यतेधुना ॥१॥ . तत्र दक्षः। प्रातस्थाय कर्तव्यं यद्विजेन दिने दिने ।
तदहं संप्रवक्ष्यामि द्विजानामुपकारकं ॥२॥ उदयास्तमनं यावाविप्रः क्षणिको भवेत् ।
नित्यनैमित्तिकैयुक्तः काम्यैश्चान्यैरगर्हितः॥३॥ etc. Ends.- fol. 74b.
अमावास्याष्टमी चैव पूर्णमासी चतुर्दशी। ब्रह्मचारी भवेनियमष्टतौ स्नातके द्विजः॥३॥ योगी एवं गच्छन् स्त्रियं क्षामां मघां पोष्णं च वर्जयेत् सुस्थ इंदौ सकृतपुत्रं लक्षण्यं जनये पुमान् ॥४॥
शंखलिखिती स्त्रियाः शुक्रधिके स्त्री. The portion after this is not legible and hence cannot be copied.
इति श्रीभट्टनागदेवविरचिते आचारप्रदीपे......संवत् १६५८ वर्षे .. श्रावण शुद्ध
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
56]
Dharmasastra
References. -
(1) Mss.— A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 39b; II 8b and 188b; III 96.
Kane : Hist. Dh. I p. 513. B-Descriptive Catalogues
-:
I. O. Cat. Nos. 1609-10.
Weber's Cat. of Berlin mss. p. 311, No. 1022.
Mitra's Notices I, 138; K. P. Jayaswal Des. Cat. of Mithila mss. Vol. I, No. 22.
Another copy of No. 55.
Age. — Saka 1623. Author.— Nāgadeva. Begins.— fol. 1.
आचारदीप
or
आचारप्रदीप
No. 56
Size. 83 in. by 4 in.
Extent.— 122 leaves ; 8 lines to a page ; 26 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; on most of the leaves two lines in red ink on either border; benedictory phrase and marks of punctuation upto fol. 24 coloured with red ink; paper old, slightly worn out and musty. Fol. 89 repeated : foll. 89 (i) b and 89 (ii) are blank.
Acaradipa
or
Acarapradipa
83 1884-86
43
No.
ॐ नमः ॥ श्रीमन्ह्याळसायै नमः । चंचनास पुरस्फुटाभिनयनव्यप्राप्रपादाहति क्षुभ्यं नूपुर मंजुलध्वनिमि लत्कर्णस्थवलत्कंकणः । शुंडादंडविद्वहितो डुकुसुमैन्यमगणं मंडयन् संध्यातांडवडंबरं व्यरचयन् भूत्यै गणेशोस्तु वः ॥ १ ॥ यत्प्रोक्तो याज्ञवल्क्याऽत्रिर्वसिष्ठाद्यैर्महर्षिभिः ।
आचारो द्विजमुख्याणां सुबोधः कथ्यते क्रमात् ॥ २ ॥ उक्तो वाजसनेयेन याज्ञवल्क्येन धीमता । आचारो द्वि[ अ ]वर्याणां सुबोधः कथ्यतेऽधुना etc. as in No. 55.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
44
Ends. fol. 121b.
आचारप्रदीप
No. 57
Then follows some portion bearing on Vidhānas. References. - See No. 55.
Dharmasastra
आपत्काले तु विप्रैस्तु शौचाचारं न चिंतयेत् । स्ववंशमुद्धरेत्पश्चात्सस्योधर्म समाचरेत् ॥ देवलः ॥ ३७ ॥ शास्त्रगम्यशुचित्वं तु मत्प्रत्यक्षादिसाधनं । शास्त्रतः कृतशौचानामाशंका नैव विद्यते ॥ ३८ ॥
इति श्रीउपाध्यायनागदेवविरचिते आचारदीपे द्रव्यशुद्धिप्रकरणं ॥ समातोयं ग्रंथः ॥ स्वस्ति श्रीशके १६२३ वृषानामसंवत्सरे आषाढशुद्धतृतीया ४ मंदवासरे मधानक्षत्रे सिंहस्थे चंद्रे मिथुमस्थिते सूर्ये कुंभस्थिते देवगुरौ तहिने धोडभट्टेन लिखितं ॥ शुभं भवतु ॥
Age.— Appears to be old. Author.— Nāgadeva. Begins. fol. 1.
डें नमो विश्वरूपाय | डें नमो मद्रकाल्यौ गुरवे नमः ॥ कात्यायनयोगीश्वराभ्यां नमः ॥ चंचनासपुटस्फुटामिनयमण्य प्राप्रपादा हति क्षुभ्यं नूपरमंजुलध्वनिभिलटकल्याणस्वलत्कंकणं । शुंडादंडविधारितोऽकुसुमैन्यमांगणं मंडयत् संध्यातांडवडंबरं चिचरयमृत्ये गणेशस्तु वः ॥ १ ॥ उतो वाजसनेयेन etc. as in No. 55.
fol. 80b.
Size.- 11 in. by 4 in.
Extent. - 81 leaves ; 11 lines to a page ; 32 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, names of authorities quoted, colophons at the end of topics, tinged with red pigment; leaves are mostly coloured with yellow pigment; paper very old, much worn out and musty; fol. 67 missing; incomplete.
5%
इति उपाध्यायनागदेव विरचिते आधारदीपे स्पृष्टास्पृष्टविधिः समाप्तः ॥
Acārapradipa
192
1884-87
No.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
59]
Dharmasastra
Ends.- fol. 82b. शातातपः॥ अपां नोच्छिष्टदोषोस्ति मधुनो न च सर्पिषः
न फलानां न बालानां कारणाय न दोषितं ॥३७॥ आपत्काले तु विप्रस्तु सौचाचारं न चिंतयेत्
स्ववंशमुद्धरेत्पश्चात् स्वस्थो धर्म समाचरेत् ।।३८ ॥ देव References.- See No. 55.
79 No. 1892-95
आचारप्रदीप
Acārapradīpa No. 58 Size.- 8} in. by 3} in. Extent.- 110 leaves; 8 lines to a page%3; 28 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good; three lines in black ink on either border from fol.3 __ onwards; paper old, worn out and musty; foll. 78-79
missing. Age.-Appears to be old. Author.- Nāgadeva. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीरामजी॥ चंचमांचुपुटा etc. as is No. 56. Ends.-- fol. 112b.
आपत्कालेतु etc. upto द्रव्यशद्धिः प्रकरणं समाप्तं ॥
as in No.56. References.-See No.55.
आचारदीप
Acārapradipa
- 136 No. 59
. . .
1886-92 Size.-7 in. by 6 in. Extent.-217 leaves%3; 8 lines to a page; 15 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; two rows, each of two lines in red ink, on either border ; first leaf has double rows on all the four borders ; marks of punctuation in red ink; benedictory phrase. verse numbers, names of authorities quoted, topics and the last colophon are tinged with red pigment; last leaf is slightly worn out.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
46
Dharmasastra
[59 Age.- Sam. 1891. Author.- Nāgadeya. Begins.— fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः। चंचञ्चारु पुट etc. as in No. 56. Ends.- fol. 216.
आपत्काले etc. upto द्रव्यशुद्धिः प्रकरण
as in No. 55. 'इति श्रीनागदेवाह्निकं आचारदीपः समाप्तः।। संवत् १८९१ ॥ शाके १७५६ ज्येष्टमास कृष्णपक्षे ॥४॥ सोमवारे लिषतं रामनाथ पलिवाल शुभं भूयात् हरनार्थ पठनार्थ ॥ ज्येष्ट मासेऽसिते पक्षे चतुर्थ्या चंद्रवासरे ॥ लिषतं रामनाथेन आह्निकश्चैव पुस्तकं
लिषतु जपरमध्ये लिषायतुं सीरदारा अंबके सुरजी ॥ यादशं etc.
Then follow a few stanzas. References.- See No. 55.
आचारप्रदीप
Acārapradipa No. 60 .... .
.. No. 18487 Size.- 94 in. by 41 in. Extent.-- 47 leaves ; 11 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters with पृष्ठमात्रा
handwriting small, but legible; two lines in black ink on either border; marks of punctuation, topics, names of authorities quoted and colophons tinged with red pigment; notes on margins%3; paper very old, much worn out and
musty; foll. 1-2, 5,7-8,44, 47 missing. Age:-Sam. 1611. Author.-Nagadeva. Begins.- fol. 3b.
द्वितीयाया भवेन्मात्राक्लपया वै विष्णुदेवता। सुबुषिवृत्तौ स्थिता नित्यं विज्ञेया सा निरंजना ॥ ६ ॥ तृतीपाया भवेन्मात्रा शुक्ला वै रुद्रदेवता। सषप्तिवृत्ती स्थिता निस्यं विज्ञेया सा निरंजना ॥७॥ etc.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
61]
Dharmaśāstra ___fol. 53.
इत्याचारप्रदीपे स्पृष्टास्पृष्टविधिः Ends.- fol. 54b.
शातातपः॥ अपां नोच्छिष्टदोषोस्ति etc. upto समाचरेत्
as in No. 57. followed by
देवलः ॥ शास्त्रागम्यशुचित्वं च न प्रत्यक्षादिसाधनं । शास्त्रतः कृतशौचानामाशंका नैव विद्यते ॥३८॥ इति श्रीमदुपाध्यायनागदेवविरचिते आचारप्रदीपे द्रव्यशुद्धिः प्रकरणं समाप्तमिति ॥ श्रीः ॥ संवत् १६११ वर्षे शाके १४७५ प्रवर्त्तमाने उत्तायनके श्रीसूर्ये प्रथम आषाढमासे कृष्णपक्षे द्वितीयां तिथौ वासरे। पा. रामजी-थं ॥ उ. काशीनलकेन लिषितपुस्तिकाः॥ शुभ
भवतु ।। कल्याणमस्तु । श्री References.- See No. 55.
No.
1895-98
आचारप्रदीप
Acārapradīpa
56, . No. 61 Size.- 91 in. by 47 in. Extent.- 132 leaves%3; 8 lines to a page%3; 28 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with
red pigment; paper old, worn out, worm-eaten and musty. Age.-Sam. 1680. Author.-Nagadeva. Begins.- fol. 10.
3 नमः श्रीगणेशाय नमः॥
चंचनासपुटस्फुटामिनयन etc. as in No. 56. Ends.- fol. 1320.
आपत्काले तु etc. up:o शंका नैव विद्यते as in No. 56.
इति श्रीउपाध्यायनागदेवविरचिते धर्मशास्त्रपारे द्रव्यशुद्धिप्रकरणं समाप्तोयमाचारदीप नामा ग्रंथ इति शुभं भवतु ॥ श्रीविश्वनाथाय नमः॥ ॥ गंगायै नमः संवत् १६८० वर्षे फालगुणवदि १४ शनी
ग्रंथसंख्या १४४१ References.- See No. 55.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmajāstra
[ 62
No. 1887-91
आचारदीप
Acāradīpa
234 No. 62 Size.- 105 in. by 5% in. Extent. - 29 leaves ; 16 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
very bad ; two or three lines in black ink on either border ; benedictory phrase, verse-numbers, marks of punctuation, topics and colophons tinged with red pigment ; paper very
old, very much worn out, musty and illegible towards
w the end. It is slightly worm-eaten. Age.- Sam. 1635. Author.- Nāgadeva. Begins.- fol. 1o.
उं नमः श्रीगणेशाय॥ Talhada 119ea thar i etc. etc.
as in No. 55. Ends. The portion being absolutely illegible, cannot be copied. References.— See No. 55.
No. 1883-84
आचारप्रदीप
Acārapradipa
503 No. 63 Size.- 97 in. by 54 in. Extent.- 42 leaves ; 28 lines to a page ; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad ; two lines in black ink on either borders; topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, rough, slightly, worn out and musty.
A manual for daily duties. The author of this work is different from Kamalākarabhatta, the famous nibandhakāra. Our author was a resident of Kürparagrāma (Kopargaon ) on the Godavari and had become established
at Benares. He composed also Annikaprayoga. Age.- Appears to be old. Author.- Kamalākarabhatta.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
49
63]
Dharmasastra Begins.- fol. 10..
श्रीगणेशाय नमः॥ विश्वनाथं भवानीशं द्वंदिराजं च भैरवं । श्रीमाधवं दंडपाणिं काशी गंगां नमाम्यहं ॥ मारंभितस्य कार्यस्य सिद्धौ विघ्नापनुत्तये ॥१॥ दूरीभवंति दुरिता ग्यपयांतितायाः प्रादुर्भवति विभवाः परमाश्च हयाः। संपद्यते विविधसंपदयैति मोहः श्रीरामचंद्वपदपमनमस्क्रियातः ॥२॥
नानानिबंधपाथोधौ सलिमममितस्ततः आचारवाक्यरस्नानां समुद्धृत्य कदंबकं ॥१॥ तदेव भूषणं कृत्वा स्वाचारासु तु चेतसां ।
विदुषां कंठभूषायै ददाति कमलाकरः ।। ५ ॥ Ends.- fol. 41b.
न ज्ञातृत्वाभिमानेन न च विद्यासुलिप्सया। केवलं परमार्थेन परोपकृतये कृतः॥ भाक्षिकस्य विधौ संति पूर्वग्रंथाननेकाः । तेभ्यो विशेषश्चेदस्ति पंडितः सोवधार्यतां ॥ इत्याचारप्रदीपेन कमलाकरनिर्मिते। नानाशास्त्रार्थसंयुक्ते तत्रेदं माहिकं कृतं ।।
अनेन ग्रंथदीपोयं कृतः संपूर्णतामियात् ॥
इत्याचारप्रदीपे निबंधे आह्निकं समाप्तमगमत् ॥ श्रीकृष्णार्पण । References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I 3903; Kane ; Hist. Dh. I, p. 512.
B-Descriptive Catalogues :Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, No. 2180.
D.4
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
( 64
No. 1884-86
आचारप्रदीप
Acārapradipa
84 No. 64 Size.- 9} in. by 54 in. Extent.- 79 leaves ; 13 lines to a page ; 43 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; one or two lines in black ink on either border upto fol. 29b; benedictory phrase, marks of punctuation, topics, names of authorities quoted and colophon at the end
tinged with red pigment; paper old, musty and worn out. Age.- Sam. 1785 Author.- Kamalākarabhatta. Begins.- fol. 1b.
___ श्रीगुरुगणेशांबिकाभ्यो नमः॥
farari watat a greprsi a Árat etc. as in No. 63. Ends.- fol. 796.
न ज्ञातृत्वाभिमानेन etc. upto भाहिकं समाप्तमगमत् as in No. 63.. ___ श्लोकसंख्या २३०२ संवत् १७८५ वर्षे श्रावण वद ८ गुरे श्रीरस्तुः । Anas mexrat etc. afsniat facilt anparat yit ETET
भट मूलजी पठनार्थ उदयपुरमध्ये वेचातीलीधि श्रीरस्तु कल्याणमस्तु etc. References.- See No. 63.
आचारप्रदीप No. 65
Acārapradīpa
80
No. 1892-95
Size.- 8} in. by 4 in. Extent.— 47 leaves ; 9 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good ; paper old and musty ; benedictory phrase and topics on fol. 1 are tinged with red pigment.
A treatise dealing with daily practices like snāna, sandhyā, tarpana, etc. It is incomplete. Aufrecht refers
to one Ms. in his Catalogus Catalogorum, III 9b. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
66]
Dharmasastra Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ यत्कृपालेशतः सर्वाः सिद्धयः संभवत्युत। विघ्ना विनाशमायोति तं वंदे गणनायकम् ॥१॥ ब्राह्म मुहुर्ते शयनादुत्थाय वस्त्रांतरं परिधाय हस्तपादं मुखं च प्रक्षाल्य
द्विराचम्य etc. Ends.- fol. 47b.
यो वै गंडूषसमये तर्जन्या वक्रचालन
कुर्वीत यदि मूढारमा रौरवं नरकं ब्रजेत् इति अत्रिः॥ तस्मिन्नाचमनं कुर्याद्यत्र भांडे तु भुक्तवान्
यद्युत्तिष्टत्यनाचांतो भुक्तवाना सनात्ततः।
सद्यः स्नानं प्रकुर्वीत सोन्यथा प्रयतो भवेदिति देवलः। आ ends abruptly.
No.
1881-82
आचारमयूख
Acāramayūkha No. 66
_88-(i) Size.-104 in. by 44 in. Extent.-- 80 leaves ; 9 lines to a page ; 37 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good; two lines in black ink on each border; paper old, worn out, musty and worm-eaten. The bundle contains the following Mss., apart from the present one. Nitimayükha No. 88 (ii). Santimayukha No. 88 (iii). Prāyaścittamayükha No. 88 (iv). Saṁskāramayükha No. 88 (v). Srāddhamayükha No. 88 (vi).
The present work forms the second section of Nila
kantha's Bhagavantabhāskara. Age.- Sam. 1779. Author.-Nilakanthabhatta.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
52.
Dharmasastra
[66
Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ भगवद्भास्करे आचारमयूष लिख्यते ।
आदौ दिवाकरस्याहमवलंबे मुहुर्मुहुः ।
यत्पादालंभितं पनं पधारोहति संप्रति ॥ श्रुतिः स्मृतिर्वीक्ष्य पुराणजातं तत्तनिबंधानपि सनिबंधान्
चिरंतनाचारचयं च वनात्यथाहिकं संप्रति नीलकंठः॥ etc. Ends.- fol. 80.
गुरुवे दक्षिणां दद्याद्वस्त्रहेमपशूनपि यवस्तु दक्षिणा पादयेत् ॥ ब्राह्मणान् भोजयेच्छक्त्या सुशीलान् वेदपारगान् । भक्ष्यैश्च पायसायैश्च रत्नानि सुबहूनि च ॥ अनेन विधिना यस्तु शांतिं कुर्वीत शक्तितः। तस्य वर्षशतायुष्यं भवत्येव न संशयः॥ इति श्रीमीमांसापारावारपारीणधुरीणभट्टशंकरसूनोभट्टनीलकंठस्य कृतावाचारमयूखः॥ श्री॥
संवत् १७७९ ना वर्षे भाद्रपदमासे कृष्णपक्षे एकादशायां तिथौ भौमवासरे अधेह श्रीसूर्यपुरवास्तव्यब्राह्मणसारस्वतज्ञातीय भट्टदामोदरसुतभट्टनारायणात्मजेन भट्टकेशवजी लिखितं ॥ मंगलमस्तु ॥ इष्टसंपदस्तु ।
कल्याणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ श्रीरस्तु ॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
140%; II 80 and 188b%3; III 9b. Kane: Hist. Dh. I, pp. 438-40. B-Descriptive Catalogues:Ind. Off. Cat. No. 1439. Weber's Cat. of Berlin Mss. p. 312, No. 1026. Mitra's Notices, II, No. 730 Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 352, No. 761. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, ___Vol. III, No. 2045. K. P. Jayaswal : Des. Cat. of Mithila Mss. Vol. I,
No. 26. (2) Printed Editions:
Printed in the collections of Hindu Law Texts, edited
by J. R. Gharpure, Bombay 1914.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
-53
246
No. A 1881-82
68 ]
Dharmaśāstra आचारमयूख
Acāramayūkha No. 67 Size.-- 114 in. by 5% in. Extent.- 56 leaves ; 12 lines to a page ; 46 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good ; four lines in black ink on either border ; bene. dictory phrase, names of authors quoted, topics and colophons are tinged with red pigment; paper old, worn out
and musty ; fol. 39 repeated. Age.-- Sam. 1717 (?) Author.- Nilakanthabhațţa. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥
great fearainte etcas in No. 66. . Ends.- fol. 556.
गुरवे दक्षिणां दद्यात् etc. upto भवत्येव न संशयः as in No. 66.
इति श्रीमीमांसापारावारपाराधुराणाभदृशंकरसूनोभट्टनीलकंठस्य कृतावाचारमयखे द्वितीयः॥ शुभमस्तु ।
The following endorsement appears to be in a different hand :__संवत् १७१७ समये श्रावणकृष्णैकादश्यां तिथौ लिखापितं ॥
ग्रंथसंख्या १८००॥ उ.शिवशंकरहरिकृष्णस्येदं पुस्तक॥ References.- See No. 66.
आचारमयूख No. 68
Acāramayūk ha
186
No. Višrāma (ii)
Size.- 114 in. by 53 in. Extent.-- 49 leaves; 10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; foll. 1-15 have two rows, each of one line and three lines in red ink, on either border; the rest of the folios have only three lines in red ink on either border: from fol. 16 onwards, marks of punctuation on one side of leaves are in red ink; paper old, musty, soiled and very much worm-eaten ; foli. 16-29, 40, 57-66 are missing; it ends abruptly on fol. 74.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
54
Dharmaśāstra
Age:-Appears to be old. Author:- Nilakanthabhatta. Begins.-fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
पादौ दिवाकरस्याहम् etc. as in No. 66. Ends.- fol. 74.
भु( )जीतग्रासमात्रं तु दिनमेकमभोजनं।
अप्येकपंक्त्यां नाभीयाद्ब्राह्मणैः स्वजनैरपि ॥ को हि जानाति कं यस्य प्रच्छन्नं पातकं भवेत् । एक पक्त्युपविष्टानां
दुष्टानां यदुरात्मनां । सर्वेषां तत्समंता ends abruptly. References.- See No. 66.
No. 1892-95
आचारमयूख
Acāramayūkha . No. 69
81 Size.- 10 in. by 6 in. Extent.- 100 leaves%3; 12 lines to a page%3; 26 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters; handwriting
legible; two or three lines in red ink on either border ; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are in red ink ; . paper is old, musty and worm-eaten; some of the worm-eaten portions have been clipped off with scissors%3; foll. 99-100 contain list of
contents. Age.- Appears to be old. Author.-Nilakanthabhatta. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः।
पादौ दिवाकरस्याहं etc. as in No. 66. Ends.- fol. 98b. गुरवे दक्षिणां दद्यात् etc. upto आचारमयूखः समाप्तः ।
as in No.66. Then follow the contents. References.- See No. 66.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
71]
आचारमयूख
No. 70
Ends. fol. 75b.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
arat fear etc. as in No. (6.
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 76 leaves; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; marks of punctuation in red ink; paper old and musty.
Age. Appears to be old.
Author.
Nilakaṇṭhabhaṭṭa.
Begins. fol. 1b.
References. See No. 66.
आचारमयूख
No. 71
No.
55
Acāramayūkha
113
Viśrama (i)
गुरवे दक्षिणां दद्यात् etc. upto आचारमयूखः as in No. 66. श्रीरस्तु || शुभं भवतु काल्याणमस्तु । श्रीरामाय नमः ॥ श्रीरस्तु शुभं भवतु ॥ श्रीगोविंदाय नमः ॥ श्री ॥ ग्रंथसंख्या १६५० ॥
श्रीरस्तु ॥
श्रीगणेशाय नमः ॥
पादौ दिवाकरस्याहम् etc. as in No. 66.
Acāramayūkha
333
1891-95
Size. 113 in. by 5 in.
Extent. 20 leaves; 11 lines to a page; 26 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; paper old and musty; topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment. It is incomplete. Age.- Appears to be old. Author. Nilakaṇṭhabhaṭṭa. Begins. fol. 1b.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
56
Dharmaśāstra
171 Ends.- fok 20%.
दक्षिणेन तथा कष्टं पश्चिमेन पराजयः। उत्तरेण गवां नाशः स्त्रीणा परिजनस्य(च)॥ पूर्वोत्तरेण तु दिग्भागे सर्वान्कामानवाप्नुयात् ॥ दंतधावनमंत्रो नागदेवीये अमाद्यायव्यूहन्यसो सोमो राजाय मागमत् । समे सुखं प्रमाक्ष्येत यशसा च भगेन च ॥ अंगिराः ॥
प्रक्षाल्य भक्षयेस्काष्ठं प्रक्षाल्यैव तु संत्यजेत् आयुरिस्य ends abruptly. References.— See No. 66.
आचारमयूख No. 72
Acāramayükha
332
No. 1891-95
Size.- 11 in. by 51 in. Extent.-54 leaves; 12 lines to a page%3; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgarī characters; handwriting
legible%3; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper old and
musty ; foll. 3-4 missing. Age.- Saka 1663. Author:- Nilakanthabhatta. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥
पादौ दिवाकरस्याहं etc. as in No. 66. Ends.- fol. 56b.
गुरवे दक्षिणां दद्यात् etc. upto आचारमयूखः समाप्तिमगमत् ॥ श्रीरस्तु॥ as in No. 66... ____ इदं पुस्तकं साठे इत्युपनामकभावसंग्रामवासिनो वासुदेवभहस्य ज्ञेयं ॥
शके १६६३ हर्मति संवत् References.- See No. 66.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
73]
Dharmasastra
आचारस्मृतिचन्द्रिका
No. 73
Size. 12 in. by 47 in.
Extent.- 216 leaves 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; benedictory phrase, topics, etc. tinged with red pigment upto fol. 25; paper old, worn out, musty and affected by damp.
A manual on ācāra, being a compilation from various Smrtis and nibandhas by Sadasiva, son of Gadadhara, patronised by Savai Jayasimha of Amber and his son Madhavasimha. In Madhavasimharyāśataka by Syama Lattu (B. O. R. I, 436 of 1887-91) we read about Sadasivaजयति सदाशिवशर्मा मुनिजयधर्मा सुधर्माप्रयः ।
माधवसिंह सुधर्मा सदसि सुधर्मः स्वधर्माप्रयः ॥ १३० ॥
Acarasmṛticandrikā
No.
Age. — Appears to be old. Author - Sadāśiva Sarmā. Begins. fol. 1b.
57
(See M. M. Patkar's article on Mādhavasimhāryāsataka in The Poona Orientalist, Vol. I, No. 4, pp. 34-37 ). See also Kane: Hist. Dh. I, p. 754. This is the only Ms. noticed by Aufrecht in his Catalogus Catalogorum, III, 9b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीमन्महागणाधिपतये नमः ॥ उमाकटितटस्फुरत्कटिवराननालोकन
प्रसन्नहृदयं धिया सदयमिन्दुचूडं मृडम् । नमामि गिरिजाघवं भजनमात्रदत्तेप्सितं स्मिताननमनामयं प्रियमुभा सहायं मुदा ॥ १ ॥ धामाशेषबुधाशिषां शुभगुणग्रामाभिरानाकृतिःकामावाप्तिकृते सतामवतरन् भूमाविव स्वर्दुमः । भूपायस्तनुमानशेषतपसां श्रीविष्णुसिंहप्रभोः सूनुः श्रीजयसिंहभूपतिपतिर्ववृद्धि की भुवि ॥ २ ॥ यश्चामीकरवृष्टिभिः सुमनसां द्रारिद्र्यदावानलो
तापमपांचकार करणाकल्लोलिनी वल्लभः । न्याये वर्त्मनि च प्रजामिवनिजां शश्वत् प्रजाः पालयन् श्रीरामस्य यशो जगाम विपुलं भूपालचूडामणिः ॥ ३ ॥
236 1887-91
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[73
काशिजनपदनिलयास्तुरगमेधं सर्वमेधं च निर्माय । मंगदिनः कुण्डलिनः कंकणिनो येन विरचिता बुबुधाः ॥४॥ वंशेस्मिन्दशपुत्र नामनि महान् विष्णुर्द्विजाम्यस्त्वसूत् सूनुस्तस्य सुधीर्गदाधर इति ख्यातो जगत्याख्यया। तत्पुत्रेण सदाशिवेन कृपया श्रीविश्वनाथप्रभो
राचारस्मृतिचंद्रिका विरचिता विद्वच्चकोरष्टदा ॥ ५ ॥ etc. Ends.- fol. 216.
प्राज्ञश्रीजयसिंहनामनृपतेस्तोषाय या निर्मिता साचारस्मृतिचंद्रिकाऽतिविमला विद्वच्छकोरेष्टदा । तां पश्यतु परीक्षकाः सहृदयाः नि:पक्षपातं बुधास्तेनेयं गुणवत्तराहि भविता गौरीपतेस्तुष्टये ॥
इति श्रीमहशपुत्रकुलावतंसेन विरचिता सदाशिवपंडितेनऽपस्तंबाचारस्मृतिचंद्रिका समाप्ता
आचारादर्श
Acārādarsa
No. 74
No. 1875-76
Size.- 103 in. by 4g in. Extent.-69 leaves; 9-13 lines to a page; 26-41 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two rows of one line and three lines in red ink on each border upto fol. 9; marks of punctuation in red ink upto fol. 9: benedictory phrase and names of authorities quoted are tinged with red pigment upto fol. 22. Three different hand-writings (i) fol. 1-19; (ii). fol. 20-24; (iii) fol. 25-73. Names of authorities, etc. are again tinged with red pigment from fol. 37 onwards; foll. 33-36 missing.
The work is a manual of daily religious rites of the followers of white Yajurveda. It quotes from several Smộtis (See Kane below). The author Sridatta Upadhyaya is one of the earlist among the mediavel Maithila nibandhakāras.
He flourished in the last quarter of the 13th century A.D. Age.- Appears to be old. Author.- Sridatta Upadhyaya.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
75]
Begins. fol. 1".
Ends. fol. 73b.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ दीक्षितो रणयज्ञेषु विबुधानंददायिषु । हरिरब्धिसुतावक्र सोमपीति पुनातु वः ॥ १ ॥ अहोरात्राश्रितो धर्म इह वाजसनेयिनां ।
निबद्धयते निबद्धै यो धर्मशास्त्रनिबंधभिः ॥ २ ॥ etc.
पतिभिः सह शयीरन् इति स्त्रीणाभिद्रदतोवर इति इति समूलवचनाभोगो मीमांसान्यायनिर्मलः
श्रीदत्तेन सतामेष अचारो दर्पणः कृतः ॥ २५ ॥ दुर (रु) क्तमपि सूक्तं मे मन्वादी वचनाश्रितं अपि च मोदकं तीर्थसलिलांतर्गतं शुचिः
इति श्रीमहामहोपाध्यायश्रीश्रीदत्तकृत आचारादर्शः शुभमस्तु श्रीरामजी ।। References.—
(1) Mss. - A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 40b; II 188b; III 9b.
Kane : Hist. Dh. I, pp. 363-64.
आचारादर्श
No. 75
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1613-1615.
Weber's Cat. of Berlin Mss. p. 311, Nos. 1023-24. Mitra's Notices Vol. V, No. 1956.
K. P. Jayaswal Des. Cat. of Mithila Mss. Vol. I, Nos. 29-29 P.
(2) Printed Editions :
Printed at Diväkara Press, Benaras and Venkatesvara Press, Bombay, Samvat 1961.
No.
59
Acārādarśa
286
1884-87
Size. 9 in. by 4 in.
Extent. - 94 leaves ; 8 lines to a page ; 32 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good ; paper old and musty ; no marks of punctuation. Age. - Appears to be modern.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
60
Dharmaśāstra
[75
Author.- Sridatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥
दीक्षितो रणयज्ञेषु etc. as in No. 74. Ends.- fol.93b.
समूलवचनाभोगो etc. upto आचारादर्शः as in No. 74.
संपूर्ण समाप्तमं शुभमस्तु मंगलं etc. References. - See No. 74.
No. 1883-84
आचारादर्श
Acārādarsa
44 No. 76 Size.- 10F in. by 4t in. Extent.- 61 leaves ; 9 lines to a page; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible%3; four lines in black ink on either corner; benedictory phrase, names of authorities quoted, topics and colophon are tinged with red pigment of different shades; foll. 9-18, 23, 39-43 missing; paper very old, worn out
and repaired on left hand corner, musty and decaying. Age.- Sam. 1690. Author.- Sridatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥
दीक्षितो रणयज्ञेषु etc. as in No. 74. Ends.-fol. 750. पतिभिः सह शयीरन् etc. upto सलिलांतर्गतं शुचिः॥
as in No. 74, इति श्रीमहामहोपाध्यायश्रीश्रीदत्तकृतआचारादर्शः समाप्तः॥ संवत् सराद्वत संवत् १६९० भाद्रपद शुक्लद्वितीयायां लिषितोयं पंडितशिरोमणि
कृष्णदत्तमतेस्थायिना श्रीकंठेना (?) References.-- See No. 74.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
55 No. 1885-93
78]
Dharmasastra आचारादर्श
Acārādarsa or
or आचारदर्पण
Acāradarpana . No. 77 Size.-9 in. by 5 in. Extent.— 75 leaves ; 11 lines to a page ; 29 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; several
handwritings; four lines in black ink on either border, upto fol. 9; fol. 9b half blank; topics, names of authorities quoted, tinged with red pigment (but in red ink on foll. 6-9) upto fol. 60; paper old, worn out and musty;
foll. 61-71 missing. Age.- Appears to be old. Author.-Sridatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ दीक्षितो रणयज्ञेषु विबुध्यानंददायिषु। . हरिरच्छिसुतावक्र सोमपीति पुनानु वः॥१॥ अहोरात्राश्रितो धर्म इह वाजसनेयिनां । निबद्धयते निबद्धो यो धर्मशास्त्रनिबंधिभिः ॥२॥ etc.
____ as in No.74. Ends.- fol. 86b. वसिष्ठः॥ अपि काठके प्रजने विज्ञायते अद्य श्वे विजाणिष्यमाणः ।
पतिभिः सहशयानायिति स्त्रीणामिंद्रदत्तोवर इति ॥ समूलवचनाभोगो मीमांसान्यायनिर्मलः।।
श्रीदत्तेन सतामेष आचारो दर्पणः कृतः॥ as in No. 74. References.- See No. 74.
आचारादर्श
Acārādarśa
137 No. 78
1886-92 Size.-98 in. by 4g in. Extent.-59 leaves%3; 14 lines to a page%3; 32 letters toaline.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[78
Description.- Country paper; Devanāgari characters; several
handwritings ; legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; last leaf is a later addition ; paper of the rest of Ms. is
old, worn out and very musty. Age.-Appears to be old. Author.-Sridatta. Begins.- fol. 1b.
स्वस्ति श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥
दीक्षितोरण्ययज्ञेषु etc. as in No. 74. Ends.- fol. 59b. पतिभिः सह शयीरन् etc. upto आचारादर्शः समाप्तः
as in No. 76. अष्टादशपुराणानां पठनाद्यत्फलं लभेत् । तत्फलं सममाप्नोति आचारश्रवणानरः॥ श्रीरस्तु ॥
स. १८०१ माघशुक्लपंचम्यां शाकंभया कृष्णाचाराक्रीतं व्याजोपर
गोविंदरामजीहस्तात् । रसराजतः। References.- See No. 74.
No. 1884-87
आचारादर्श
Acārādarsa
194 No. 79 Size.-83 in. by 41 in. Extent.— 148 leaves ; 6 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
good; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophon at the end tinged with red pigment ;
paper old, musty and soiled. Age.- Sam. 1804. .. Author.- Sridatta. Begins.- fol. 1b.
डों नमः सरस्वत्यै ॥
दीक्षितोरण्य यज्ञेषु etc. as in No. 74. Ends.-fol. 147b.
पतिभिः सह शयीत upto आचारादर्शः as in No. 74.
श्रीः संवत् १८०४ फाल्गुने मासि शुक्के पक्षे त्रयोदश्यां श्रीधर्मावतार
क्षत्रियवंशसमुद्भवलाला इंदराज्यपठनार्थ कैलासपंडितेन लिखितं शुभं References.-See No. 74.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
45 No. 1883-84
80]
Dharmaśāstra आचारादर्शविवृति
Acārādarśavivsti No. 80 Size.- 12 in. by 58 in. Extent.-- 39 leaves ; 12 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, pratikas of verses, topics and the date at the end are in red ink ; paper old, worn out, musty and soiled.
A commentary on Sridatta's Acārādarsa, by Gauripatibhatta, son of Damodarabhatta. The author's father was a pupil of Maithila Sankara and is called जलाल दीनशककृतStarter of Jalaladina (Jalaluddin Akbar) era, i.e. Ilahi. The Ilahi era was started in 1584 A.D., i.e. in the 29th year of Akbar's reign (See Bharatiyapracinalipi-mālā by G. H. Ojha, p. 193). It is just possible that Damodarabhatta had something to do with this new era of Akbar. The work is called Adarsasambodhini or Vivsti. The
work was composed at Benares in Sam. 1696 (= 1640 A.D.). Age.- Sam. 1800. Author.-Gauripatibhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीमहागणपतये नमः॥ श्रीमच्छंकरतुष्टयर्थमाचारादर्शबोधिनी। क्रियतेऽतिस्फुटा रम्या भट्टगौरीशशर्मणा ॥ १ ॥ प्रारप्सितस्याचारादर्शनाम्नो ग्रंत( थ )स्य निप्रत्यूहपरिसमाप्तये श्रीदत्त
नामापंडितः ॥ आशीर्वादात्मकं मंगलमाचरति ॥ दीक्षित इति ॥ etc. Ends.- fol.39".
तीथं गंगादितीर्थप्रावाहमध्यपतितं शुचि पवित्रं एवं मन्वादिवचनाश्रित मम दुरूक्तमपि सूक्तमिति तात्पर्यार्था ॥
श्रीमन्मैथिलसूरिवृंदतिलकः श्रीशंकरः सत्कविः शिष्यस्तस्य जलालदीनशककृद्दामोदरः पंडितः। तत्पुत्रेण सतां मुदे विरचिता आदर्शसंबोधनी भूय( या )च्छंकरतुष्टिहेतुरनिशं व्याख्या गुणैः संयुताः
त्वंकरसचंद्राब्दे विक्रमादित्यभूपतेः आश्विनस्य त्रयोदश्यां रवी काश्यां प्रपूरिता।
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
64
Dharmaśāstra
( 80
इति स्मार्तशिरोमणिदामोदरभदृगौरीपतिमविरचिताचारदर्शविवृति() quif: 11 TIERİ etc.
संवत् १८०० वर्षे कार्तिक शुद्ध ५ भौमे लिखतं मनसा राममथुरापासी
पठनार्थ श्रीगुशांई कर्मचदजी ॥ शुभमस्तु ॥ References.(1) Mss.— A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 405. Kane : Hist. Dh. I p. 514. B-Descriptive Catalogues :Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of
Bengal Vol. III, No. 2131. (2) Printed Editions :
Printed at Venkateśvara Press, Bombay.
Acārārka
आचारार्क No. 81
22
No. 1871-75
Size.- 111 in. by 5} in. Extent.— 73 leaves ; 9 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible; two rows of a couple of lines each, in red ink on each border till fol. 3 and the rest have two lines in red ink on each border. Benedictory phrase and marks of punctuation tinged with red pigment; paper old, worn out and musty. Foll. 71-72 are slightly damaged. Fol. 73 is half lost.
The author Divākara, son of Mahādeva, son of Balakrsna, of Bhäradvāja gotra was Nilakanthabhatta's daughter's son. One work is a part of the bigger work called Dharmaśāstrasudhānidhi. The other parts of this work are Antyestiprakāśa, Dänahārāvaliprakāśa, Sraddhacandrikā, Tithyarka, Prāyaścittamuktāvali and Süryādi. pañcāyatanapratisthāpaddhati. Acārārka was composed in
1686 A.D. It deals with daily religious observances. Age.- Appears to be old. Author.- Divākara.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
811
Dharmasastra
Begins, - fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ जानकीनयनयुग्मगोचरं मानिनां नय(न योरगोचरं । नीलमेघरुचिरच्छविं सदा भावये मनसि राघवं मुदा ॥१॥ उच्चैरपर्णामुखचंद्रबिंब पराभृशंतं निजपाणिपल्लवैः। गंगाधरं नौमि भुजंगराहुप्रकृष्ठभीस्यां चकितं मुहुर्मुहुः॥२॥ महादेवतनूजन्मा भारद्वाजकुलोद्भवः
दिवाकरो रविं नत्वा ह्याचारार्क तनोत्यसौ॥३॥ etc. Ends.- fol. 71.
तस्मात्कर्माणि कुर्वीत तुष्टये परमेष्टिन इति विष्णुगोंभिलः॥ यो विप्रः कृतनिस्यस्तु स सर्वान् कृतवान् मखान् स सातः सर्वतीर्थेषु तप्तते नाखिलं तप इति दिक्॥ ॥
इति श्रीभरद्वाजमहादेवमहात्मजदिवाकरकृते आचाराऽष्टमभागकृत्यम् ॥ समाप्तिमफाणी दशावाचारार्कः॥
यत्पादपंकजपरागपवित्रदेहा हित्वा कलेवरमिदं किल पार्षदं सा। जग्राह गौतम ......... नीयरूपं तं जानकी पतिमहं जे (?) मनसा स्मरामि ॥१॥
. . यद्वाक्याद्विधिवाक्यार्थमपूर्व ...... धातूंता ।
नीलकंठो जयत्येष मीमांसकधुरंधरः॥२॥ श्रीबालकृष्णात्मजसूनुनिर्मितं वर्षेनिवेदाश्वहिमांशुसंयुते। .. जानाः प्रकुर्युः किल धर्मकार्यमाचारसूर्य किल संविलोक्य ॥१॥
प्रभवे चाश्विने शुक्ले पौर्णमास्यां कुजे दिवा
सोमेश्वरेण लिखितमाचारार्कस्य पुस्तकं ॥ वर्णः ॥ ___इति गर्भिणीभोजननिषेधवाक्यानि ॥ पित्रोः प्रत्यादिके
प्राप्ते तर्पण......व प्रकर्त्तव्यं विवृत्ते पितृकर्मणि ॥१॥
श्राद्धं कृ...तुविधिवद्वै......ततः कुर्यात्तर्पणं तु तिलैर्विना ॥२॥ References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
II 40b: II 188b: III 90.
Kane : Hist. Dh. I, pp. 514, 702. B-Descriptive Catalogues :
I.O.Cat. Nos. 1616-18. Mitra's Notices, II, No. 549. Weber's Cat. of Berlin Mss. p. 312, No. 1027. Haraprasad Shāstri's Cat. of Asiatic Society of
Bengal, Vol. III, Nos. 2195-96. .. D.5
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
66
आचारार्क
No. 82
Size.-10 in. by 4 in.
Extent.-98 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line. Description. Country paper of thick variety; Devanagari characters; handwriting very good; paper old, slightly wormeaten, worn out and musty; corrections made with yellow pigment; marks of punctuation, names of authorities quoted and topics and the last colophon are tinged with red pigment on foll. 96-98.
Age. Appears to be old. Author.- Divakara. Begins.- fol. 1b.
Dharmasastra
आतुरादिपद्धति
No. 83
श्रीगणेशाय नमः ॥
aratagemat etc. as in No. 81.
No.
Ends.- fol. 97a.
तस्यात्कर्मणि कुर्वीत etc. upto कुर्यातर्पणं तिलैर्विना as in No. 81. स्मृत्यंतरे ॥ इति आचारार्कसमाप्तः ॥ ॥ श्रीरामाय नमः ॥ References. See No. 81.
[82
Acārārka
57
1895-98
Aturädipaddhati
138
1886-92
No.
Size. 9 in. by 4 in.
Extent. 51 leaves; 8 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; paper old and musty; benedictory phrase, marks of punctuation and topics tinged with red pigment upto fol. 17.
The code begins with the religious ceremonies like snāna, dāna, etc., to be performed by a man on his deathbed (upto fol. 6). Then follow the rites and duties to be performed by relatives of a dead person upto the ceremony of śravani on trayodasaha (13th day after death). The work is described as Dhanantara-( Dhanvantari?) Siva samvada. Aufrecht notices only our Ms. in his Catalogus Catalogorum, II, 8b.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
841
Dharmaśāstra
Age.- Sam. 1814. Author.-Anonymous.
.. Begins.- fol. 1P.. ...............
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ आतुरसमयलिष्यते ॥ मलस्नानं कृत्वा ॥ आचमनं । प्राणाय( या )मः॥ कालज्ञानं कृत्वा ॥ अधेत्यादि देशकालौ स्मृत्वा ।।
मम सकलपापमुकस्य जन्मप्रभृति अद्यदिनं यावत् etc.. Ends.-fol. 51b.
पुण्याह भवंतो ब्रुवंतु । पुण्याहं ३ कल्याणं भवंतो ब्रुवं । कल्याणं ३ ऋद्धि भवंतो ब्रुवंतु रुध्यताम् ३ स्वस्ति भवतो ब्रुवंतु ३। स्वस्ति ३ कलशं भुमिनिधाय । अभिषेकः॥ - इति श्रीधनंतरशिवसंवादे आतुरादिश्रवणोपर्यंतं पद्धति संपूर्ण स्माप्तः ॥
॥संवत् १८१४ । वर्षे मिती श्रावणवदि सप्तम्यायां भृगुवारेण लिखितं
' रावल इच्छारामेण श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥ आरोग्यमस्तु । ...यादशं पुस्तकं etc.. . .
No. 1866-68
आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmști No. 84 ...... ..
27 (iv) Size.-121 in. by7 in. ....... Extent.-5 leaves ; 15 lines to a page ; 52 letters to a line. ......
A work in ten chapters dealing with prayaścittas. The S ... text is identical with the printed one in Smrtināṁ Samu
ccayah (Poona edition) pp. 35-45. It is named as. Apastambiya Dharmaśāstra in I. O. Cat. (See References below). The text of Apastamba Smrti, mentioned inI.O. Cat. No. 5340, is in six sections and different from our
recension. Age.- Appears to be modern. Author.-Apastamba. . Begins.— fol. 1a.
श्रीगणेशाय नमः॥ आपस्तंबं प्रवक्ष्यामि प्रायश्चित्तविनिर्णयं दूषितानां हितार्थाय वर्णानामनुपूर्वशः॥१॥ ..... परेषां परवादेषु निवृत्तमृषिसत्तम विविक्तदेश भासीनमात्मविद्यापरायणं॥२॥etc.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
68
Dharmasastra
[84
Ends.-fol.5b.
विवाहोत्सवयज्ञेषु अंतरामृतसूतके सधः शुद्धिर्विजानीयात्पूर्वसंकल्पितं च यत् ॥१५॥ देवद्रोण्यां विवाहे च यज्ञेषु प्रततेषु च।
कल्पितं सिद्धमनाचं नाशौचं मृतसूतके ॥ १६ ॥ इत्यापस्तंबीये दशमोध्यायः समाप्तं चेदं शास्त्रं श्रीकृष्णार्पणमस्तु
ग्रंथसंख्या १९७॥ छ छ छ References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 510; II 10° and 18903; III 123. Kane : Hist. Dh. I, p. 46.
B-Descriptive Catalogues : I.O.Cat. Nos. 1313-14,5339 (has an additional chapter ____numbered XI), under Apastambiya Dharmasāstra. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 83, Nos. 2508 and 2644. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, 1846 (8)and 1904.
See also Madras Des. Cat. Vol. V, Nos. 2620-22. . (2) Printed Editions:
Printed in Smytināṁ Samuccayaḥ Anandāśrama Series, . No. 48, pp. 35-45.
189 No. A 1881-82
आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmsti No. 85 Size.-118 in. by 5 in. Extent.-11 leaves%3 10 lines to a page3B 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on each border; paper old
and musty. Age.- Appears to be old. Author.- Apastamba. Begins.-fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥
आपस्तंबं प्रवक्ष्यामि etc. as in No. 84. Ends.- fol. 11.
विवाहोत्सवयज्ञेषु etc. upto सृतसूतके as in No. 84.
इत्यापस्तंबीये धर्मशास्त्रे दशमोध्यायः॥१०॥ श्रीरस्तु ॥ References.- See No. 84.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
No
188
No. A 1881-82
871
Dharmasastra आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmrti No. 86 . Size.- 104 in. by 5 in. Extent.- 9 leaves ; 11 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
good ; no marks of punctuation or verse numbers ; paper
old and musty. Age. — Appears to be old. Author.- Āpastamba. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥
2719Fáa gagah etc. as in No. 84. Ends.- fol. ga.
. विवाहोत्सवयज्ञेषु etc. upto मृतसूतके as in No. 84.
ECUT Fialo stare STTTT: U 90 SITET U Stul stol References.- See No. 84.
190
No. A 1881-82
आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmsti No. 87 Size.— 114 in. by 5'in. Extent.- 10 leaves ; 10 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on each border; marks of
punctuation in red ink ; paper old and musty. Age.-- Appears to be old. Author.- Āpastamba. Begins.- fol. 1b.
sfŪTETIT : |||
Bro Fa tantifa etc. as in No. 84. Ends.- fol. 106.
विवाहोत्सव यज्ञेषु etc. upto मृतसूतके as in No. 84.
इत्यापस्तंबीये धर्मशास्त्र दशमोध्यायः॥१०॥ References. See No. 84.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
AFTENPOSTEN
(88 Apastambasmộti
85
No. 88
;
No. 1884-86
Size.— 12} in. by 4} in. Extent. 8 leaves ; 9 lines to a page ; 57 letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; one thick line in red ink on either borders; marks of punctuation in red ink ; benedictory phrase and verse number upto fol. 3a tinged with red pigment ; fol. 6 in a different handwriting ; corrections made with yellow
pigment; paper old and musty. Age.-- Appears to be old. Author.- Apastamba. Begins.- fol. 1b. :
श्रीगणेशाय नमः॥
TOFNS auf grofa fafandt etc. as in No. 84. Ends.- fol. 8e.
विवाहोत्सवयज्ञेषु etc. upto दशमोध्यायः as in No. 84. References.- See No. 84.
-
No. 1895–1902
आपस्तम्बस्मृति
A pastambasmrti No. 89
92 Size.- 114 in. by 5 in. Extent.– 10 leaves; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description. Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible ; three lines in red ink on either border.. Age.- Appears to be modern. Author.- Āpastamba. Begins.- fol. 1b.
SATIRTIT TA: 11
3719 Fiat gata etc. as in No: 84. Ends.- fol. 10".
विवाहोत्सवयज्ञेषु etc. upto दशमोध्यायः as in No. 84.
: BITTETEAfa FAIAT: 11 : References.- See No. 84.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
911
Dharmasastra
195
No.
आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmrti No. 90
No. 1884-87 Size.- 97 in. by 31 in. Extent.-16 leaves%3; 7 lines to a page%3 32letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
good ; three lines in black ink on either border; paper
old, worn out, musty and soiled. Age.- Appears to be old. Author.- Apastamba. Begins.- fol. 18..
श्रीगणेशाय नमः।
आपस्तंबं प्रवक्ष्यामि etc. as in No. 84. Ends.- fol. 16.
विवाहोत्सवयज्ञेषु etc. upto दशमोध्यायः as in No. 84.
समाप्तं चेदमापस्तंबप्रोक्तं धर्मशास्त्रं ॥ टोडानगरमध्ये महात्मानराहणलीषितं ॥ ॥शुभं भवतु ॥
अदिछत्रज्ञातीय विश्रामस्थेनापस्तंबीयं धर्मशास्त्रं References.- See No. 84.
31
आपस्तम्बस्मृति
Apastambasmști No. 91
No. .. .
1866-68 Size.-101 in. by 59 in. Extent.— 8 leaves ; 12 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; paper is slightly old, brittle and worm eaten at a
few places. Age.- Appears to be old. Author.- Āpastamba. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥
आपस्तंब प्रवक्षामि प्रायश्चित्तविनिर्णय etc. as in No. 84. Ends.- fol. 84. . .
विवाहोत्सवयज्ञेषु ete. upto मृतसूतके as in No. 84. ... - इत्यापस्तंबोये धर्मशास्त्रे दशमोध्यायः समाता:(प्तः)॥१०॥.
छ॥ श्लोकसंख्या २०४॥ छ. छ॥ मापस्तंबस्मृति समाप्ताः॥ References.-See.No.84. . . .
..
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
72
Dharmasastra
192
आपस्तम्बीयधर्मसूत्र
with उज्ज्वला
Apastambiyadharmasūtra
with Ujjvalā
127
No.92
1895-1902 Size.- 94 in. by 44 in. Extent.- 117 leaves ; 13 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, the sūtra-text and colophons are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty, soiled and slightly worm-eaten ; writing on the last folio has become illegible.
A complete copy containing the Dharmasūtras of Apas. tamba, with Ujjvalā by Haradatta... The codex was named Dharmapraśnavętti before. The work has been
several times printed. Age.- Appears to be very old. Author.- (Text) Apastamba ; (Comm.) Haradatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणाधिपतये नमः॥ प्रणिपत्य महादेवं हरदत्तेन धीमता। .
धर्माख्यप्रश्रयो हेषा क्रियते वृत्तिज्वला ॥१॥ अथातः सामयाचारिकान् धर्मान् व्याख्यास्यामः॥ अथ शब्द आनंतयें वर्तते । अत शब्दो हेतौ। उक्तानि श्रौतानि गार्याणि च यानि कर्माणि
तानि वक्ष्यमाणान् धर्मानपेक्षते ॥ etc. Ends.-fol. 117.
उक्त व्यतिरिक्ता धर्मशेषाः स्रियादीनामपि संकाशात् प्रतीपादिके मन्य .........प्रतिजनपदं सिकुले भिन्नास्तथैव प्रत्येतव्याः। तत्र मेषस्थे सवितरि द्राविडलकन्या.........तीति ॥ छ ॥ ..
इति हरदत्तमिश्रविरचिता धर्मप्रश्नयोरु References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I518; II 18903; III 128. Kane : Hist. Dh. I, pp. 32-46 and 347-353..
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
931
आपस्तम्ब धर्मसूत्र with
उज्ज्वला टीका of हरदत्त
B-Descriptive Catalogues:
I. O. Cat. Nos. 316, 4664-5, 4667; Collation by Prof. Winternitz, No. 4666.
Winternitz's Cat. of South Indian Mss. No. 37. (2) Printed Editions:
Edited by Bühler with large extracts from_Ujjvalā,
Bombay Sanskrit Series, No. 44 and 50, 3rd Edn., 1932. Edited by Halasyanatha Sastri at Kumbhakonam and 'The Mysore Govt. Oriental Library Series.
Dharmasastra
Age. — Appears to be modern. Author. — Āpastamba. Begins. – fol. 1b.
:
No. 93
Size. 13 in. by 5 in.
Extent. - 106 leaves ; 13 lines to a page; 52 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgarī characters; handwriting good cloth bound with half-leather. The text of Apastamba with the commentary of Haradatta called Ujjvalā. It extends upto 2nd prasna. The text and the commentary are mixed.
Ends. fol. 106.
73
श्रीगणेशाय नमः ॥
प्रणिपत्य महादेवं हरदत्तेन धीमता । धर्माख्यप्रभयोरेषा क्रियते वृत्तिरुज्वला ॥
Apastambiyadharmasūtra with Haradatta's comm. Ujjvala
No.
30 1866-68
समाप्ताः ॥ छ ॥
References. - See No. 92.
अथातः सामयाचारिकान् धर्मान् व्याख्यास्यामः अथ शदः भनंतर्यार्थः अधिकारार्थे वा अतः शब्दः हेत्वर्थः समयाचारप्राप्तः समयाचारिकाः तान् : समयशङ्कं स्वयं व्याचष्टे etc.
सर्वजनपदेष्वित्यादि अभिजयतीत्यंतं गतं स्त्रीभ्यः सर्ववर्णेभ्यश्चः शेषाप्रतीके इत्येके उक्तव्यतिरिक्ता धर्मा धर्मशेषात्सांख्यादीनामपि सकाशात् प्रतीयादित्येके मन्यतेनेव प्रतिजनपदं प्रतिकुलं च भिन्नास्तथैव प्रत्येतव्याः ॥ इति श्री हरदत्तविरचितायां द्वितीयधर्मप्रभे उज्वला व्याख्या
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
...
No.
1883-84
Dharmasastra
[94 आभ्युदयिकश्राद्ध ............ - Abhyudayikasraddha
504 No. 94 Size.- 123 in. by 41 in. Extent.— 10 leaves ; 8 lines to a page; 45 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgarī charac
ters ; handwriting good. A śräddha performed at auspicious occasions. Our text is a part of Narayanabhatta's
Prayogaratna. Age.- Appears to be modern. Author:- Narayanabhatta. Begins.- fol. 12.
- श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाभ्युदयकश्राद्धविधिः॥ तश्चगर्भाधानादिषु गर्भसंस्कारेषु जातकर्मादिष्वपत्यसंस्कारेषु अग्न्याधानादिषु श्रौतकर्मसु श्रवणा
कर्मसु वापीकूपतडागारामाद्युद्यापनादिषु etc.. Ends.- fol. 96.
ततो मातृकादि विसर्जयेत् ॥ जीवन्मातृकस्य न मातृपावणं जीवन्माता: महस्य न मातामहपार्वणं ॥ द्वारलोपात् ॥ जीवपितृकस्तु येभ्यः पिता
दद्यात्तेभ्यो दद्यादित्युक्तमेव ॥ यदा तु पक्वान्नसंभवस्तदा आमश्रात्धविधिना आमानेन कर्त्तव्यं ॥ आमानस्याप्यलाभ हिरण्येन कर्तव्यं ॥ इति अभ्युदयिकश्राद्धविधिः॥॥
आभ्युदयिकश्राद्ध
Abhyudayikaśrāddha .
म No.95
. 505
... , No. 1883-84 Size.- 12} in. by 41 in. Extent:- 4 leaves ; 8-lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; 'handwriting good. A part of Nilakanthabhatta's
Śrāddhamayükha. Age.- Appears to be modern. Author:- Nilakanthabhatta.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
961
Dharmasastra Begins.- fol. 10... -
श्रीगणेशाय नमः॥ पृथग्दिनेष्कशक्तश्चेदेकस्मिन्पूर्ववासरे। श्राद्धत्रयं प्रकुर्वीत वैश्वदेवं तु तांत्रिकं ॥ वृद्धमनुः ॥ अलाभे भिन्नकालानां नांदीश्राद्ध त्रयं बुधः।
पूर्वैयुर्वं प्रकुर्वीत पूर्वाह्ने पितृपूर्वकं ॥ etc. Ends.- fol. 4a.
शेषमन्नमनुज्ञाप्य वैश्वदेवक्रियां मतः। श्राद्धान्हि श्राद्धशेषेण वैश्वदेवं समाचरेत् ॥ पद्मपुराणे एवं शूद्रोपि सामान्यं वृद्धि श्राद्धं तु सर्वदा।
नमस्कारेण मंत्रेण कुर्याद्देवादि वै बुधः॥ इत्याभ्युदयिकश्राद्धं ॥ ७॥ अथ नित्यश्राद्धं मनुः॥
No. 1883-84.
आरामोत्सर्ग
Arāmotsarga
617 No. 96 Size.-8 in. by 41 in. Extent.-8 leaves; 9 lines to a page ; 25 letters to a line.. Description.- Modern water-marked paper3 Devanagari charac
ters; handwriting bad; four lines in red ink on either border. .
A treatise similar in import to No. 98, but with dif. ferent text. It mentions Dipika in the beginning while
defining time. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
अथारामोत्सर्गप्रयोगः॥ तत्र कालः ॥ दीपिकायां .... मातंदूडुशुद्धौ मुरजिदशयने माघषट्कस्य शुक्ले मूलाषाढोत्तराश्विश्रवणगुरुकरे पौषशाकाजवांद्रेः। मैत्रे ब्राझे च पूर्णा मदनरवितिथौ सद्वितीयातृतीयाः
कार्यारामप्रतिष्ठाज्ञगुरुसितदिने कालशुद्धौ सुलग्ने । etc. Ends.- fol. 7.
पूर्णाहुतिहोमस्तु वनस्पतिमंत्रेण ॥ ततोभिषेकप्रहाग्निपूजाविसर्जनशय्यादानमंडपाद्युपस्सरप्रतिपत्तिविप्रभोजनभूयसीदानं। कर्मेश्वरार्पणानि कुर्यात् ॥
इति आरामोत्सर्गप्रयोगः॥ ..
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
76
Dharmasastra
197
आरामोत्सर्गपद्धति
Arāmøtsargapaddhati
__140
No.97
No. 1886-92
Size.- 9} in. by 3} in. Extent.-9 leaves ; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
bad, but legible ; two or four irregular lines in black ink on either borders; benedictory phrase, title, names of authorities quoted, topics and the last colophon tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment; paper old and musty."
A treatise on the dedication of groves, forests, etc., by Narayanabhatta, son of Ramesvarabhatta. It forms the second part of his bigger treatise known as Jalāśayā.
rāmotsargapaddhati. Age.- Sam. 1815. Author.- Narayanabhatta. Ends.- fol. 12... ..
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ वनोत्सर्गविधिः॥ उक्त्वा जलाशयोत्सर्ग भट्टरामेश्वरात्मजः।
भट्टनारायणो ब्रूते आरामोत्सर्गपद्धति ॥ १ ॥ तत्र वृक्षारोपणे फलमुक्तं भविष्ये ॥
अश्वत्थमेकं पिचुमंदमेकं न्यग्रोधमेकं दशतिंतिणीश्च ।
कपिस्थबिल्वामलकी त्रियं च पंचाम्रवापी नरकं न पश्येत् ॥ etc. Ends.- fol. 9.
अशक्तस्तु त्रयोदशभिर्जस्विग्भिः एकेन वा गुरुणैकाग्निविधानेन कुर्यादिति सर्वमनवयं ॥
भट्टरामेश्वरसुतो भट्टनारायणः सुधीः व्यधत्त रुचिरां काश्यामारामोत्सर्गपद्धति ॥ १॥ इति भट्टरामेश्वरसुतभट्टनारायणकृता आरामोत्सर्गपद्धतिः॥
भूयो ग्रंथविचारचंचुमनसा ग्रंथे मया निर्मिते नाभ्यर्था इह सादरग्रहविधौ संतो गुणग्राहिणः। ये त्वीयांमदमत्तमूर्खमुखरास्तेषामशक्त्यार्थता व्यर्थावापरदोषदत्तमनसां निर्दोषदोषेक्षिणा ॥१॥
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
98] Dharmaśāstra
77 प्रथेस्मिन्गुणगणवस्वमुच्यते चेत्स्वग्रंथं गुणगणवंतमाह तसंतः शिरखि कृतांजलिस्तु याच्ये शोध्येतत्सदसदिहोदितं मया यत् ॥
इति श्रीरामेश्वरभट्टसूनुनारायणभट्टकृता वापीकूपतडागारामोत्सर्गपद्धतिः समाप्ता॥ ॥ In the different hand. __ संवत् १८१५ श्रावणकृष्ण ५ संपादितं द्विवेदीजगनाथात्मजजीवन
रामेण ॥ ॥ References.(1) Mss.-- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 538%B II 10. I 2038 ; III 43b (Falāśayārāmotsargapaddhati). Kane : Hist. Dh. I, pp. 419-21 and p. 548.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 361, No. 780. Under Jalāśayārāmotsar gapaddhati or 'vidhi : . I.O. Cat. Nos. 1717-18. Mitra's Notices V,18373 VII, 2279. Calcutta Sanskrit College Cat. II, Nos. 309, 310. Under alāśayotsar gavidhi by Nārāyaṇabhatta :
1 Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, ___Vol. III, No. 2511.
No.
1887-91
आरामोत्सर्गविधि
Arāmotsargavidhi
-337 No. 98 Size.- 9 in. by 4g in. . Extent.-7 leaves ; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; four lines in red ink on either boder; paper old, worn out, musty and brittle. ....................
It is an incomplete treatise on the consecration of groves, forests, etc., according to Nilakantha's Mayükha. Compare Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society. of Bengal, Vol. III, No. 2523, which appears to be identical with our Ms. .
..
......... Age.-Appears to be old..
....... ... Author.- Anonymous.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
78
Begins. fol. 1".
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥
or enteriप्रयोगः ॥ मयूखे ॥ कर्त्ता अधिवासन दिवसात्पूर्वदिने कृतहविष्यभोजनोऽधिवासनदिने पूर्वाह्णे देशकालौ संकीर्त्य सर्वपापक्षयातीत गतानां गतपितृकुलमारणकामो भवत्प्रीतिकामोहं आरामोत्सगं करिष्ये ॥ etc. Ends.- fol. 7b.
ततो ग्रहादिदेवतानामुत्तरपूजां कृत्वा क्षमाप्य विसर्जयेत् ॥ तत आचा र्याय पीठे दत्वा मंडपं सदस्याय आचार्याय वासोपस्करं दत्वा ब्राह्मणभोजनं सहस्रं शतं यथाशक्ति वा संकल्प्य भूयसीं दत्वा ॥ यस्य
आशौच चन्द्रिका
No. 99
Size. 8 in. by 3 in.
Extent.- 23 leaves 11 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase marks of punctuation, authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
Age.- Sam. 1811.
Author.— Vedangarāya.
Begins.- fol. 1b.
[98
Asaucacandrikā
237 1887-91
No.
A manual for aśauca. Amongst the authorities quoted are : Devala, Hārīta, Smrtyarthasara, Vijñānesvara, Mādhava, Madanaratna, etc. The work contains 370. verses. The author Vedāngarāya, otherwise called Māla - jit or Mallajit, was "The son of Tigalabhatta, grandson of Ratnabhatta, of Sristhala in Gujarat (Siddhapur), father of Nandikesvara. Vedängaraya's patron was Shah Jehan (1627-57)" Ulwar Cat., p. 63. He also composed Sräddhadipika and Maharudrapaddhati.
श्रीगणेशाय नमः ॥ हरिः ॐ ३म् ॥ अथ आशौच चंद्रिकाप्रारम्भः ॥
नवा देवीं गणेशं च ग्रंथान्मुनिमतान्वितान् ।
दृष्ट्वा वेदांगरायाख्यो कृतवान् शौचचंद्रिकां ॥ १ ॥
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
100]
Dharmasastra
आसप्तमाञ्च सापिंडयं पुरूषांसोदकास्ततः।............
ज्ञेयांश्चतुर्दशांताश्च तस्परं गोत्रमुच्यते ॥२॥ etc. ...... . Ends.- fol. 230. -
वैधदाहं विना भर्तुर्नान्वा रोहणजे फलं। ... .. ... तस्मादाशीचवत् ज्ञातमरणस्थनिमित्तता ॥ ३६८॥.. : . ..... काम्यं मरणमेव स्यादिति केचिद्वदंति हि। ...
भट्टनारायणस्त्वाह दोषस्यादात्मघातजः ॥२६९ ॥............ - ... इति श्रीवेदांगरायविरचितायां आशौचचंद्रिका समाप्तः संवत् १०११
. वर्षे माधवदि २ भौमवासरेण लिखितं शु० इच्छेश्वरतत्पुत्र श्रीवत्सेण लिखित
शुभमस्तु ॥यादशं etc. References.-......................... (1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 550%; II, 100 and 189b; III, 12b (our Ms. - .... : Kane : HistrDh. I, p. 516.
B-Descriptive Catalogues : . Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 83, No. 2543. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., 1264, Extract.289.
No. -1879-80
आशौचदशक
Asaucadasaka • with
with .. (टीका)
Commentary No. 100.
216 Size.-9 in. by 41 in. Extent.- 11 leaves ; 10 lines to a page; 35 letters to a line. Description.- Country paper%; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
handwriting legible; two lines in black ink on each border; the topics and ths last colophon are tinged with red pigment; paper very old, musty, worn out and in a decaying state ; foll. 1-4 missing.
The work is a commentary by Harihara (See I. O. Cat. Ms. below) or Sridharahara (according to our colophon) on Vijnanesvara's Dasasloki or Asaucadasaka. The Ms. contains the text and the commentary. It deals with a summary of the laws of impurity. .
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
100
Age.- Sam. 1539, Caitra Sukla 1, Monday. Author.- Sridharahara. Begins.- abruptly on fol. 5.
विरानं वा विष्णुः। प्रसवे एकरात्रं । मरणे त्रिरात्रमित्यर्थः। पराश्रयास्वपि तथा भत्तॊश्च तत्पक्षयोः। पराश्रयासु एकं भर्तारमुत्सृज्य परभर्तारं
पतिं गतासु मृतासु तस्पक्षयोः पूर्वापरभत्तोः कांतयोस्त्रिरात्रमाशोचं । etc. Ends.-fol. 15b.
न शूदस्य प्रथमे कल्पोंगीकृतमिति । शूद्रो धन्यः कलिर्धन्य इति व्यासवाक्यात् । शूद्रधर्मसंकरणायादतः। धन्यशब्दो मंगलवाच इति ॥ छ ।
इत्याशीचदशकं सभाष्यं समाप्त ॥ छ ॥ पंडित श्रीधरहरविरचितं समजनि ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १५३९ वर्षे चैत्र शुदि १ सोमे इदं लिखितं ॥
शुभं भवतु ॥ मंगलमस्तु ॥छ ॥ छ । References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 559; II, 10b ; III, 12b. Kane ; Hist. Dh. I, p. 516.
B-Descriptive Catalogues:I.O. Cat. No. 1749.
No. 1884-87
आशौचदशकटीका
Aśaucadaśakatikā
196 No. 101 Size.- 94 in. by 5 in. Extent.-- 12 leaves ; 13 lines to a page ; 31 letters to a line. . Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्रा
handwriting legible ; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics, names of authorities quoted and the last colophon tinged with red pigment; paper very old, much worn out
and musty ; fol. 5 missing. Age.- Sam. 1578. Author.- Harihara. Begins.- fol. 10.
......लाय नमः ॥ अथ विज्ञानेश्वरविरचितमनिजवाक्यमिताक्षरामध्यादाशौचदशकवृत्ति वदति। हरिहरिं नत्वा ॥ अत्र तावद्विज्ञानेश्वरयोगीद्रश्वतुर्वर्णलोकस्य जस्मनि स्मृतौ भवं सूतकं । etc.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
1021
Ends.- fol. 12b.
Dharmasastra
न शूद्रस्य प्रथम etc. upto मंगल वाचकः इति as in No. 100. इतिस्याशौच दशकभाष्यं श्रीहरिरह ( हर ) विरचितं समाप्तं ।
References. - See No. 100.
उत्थं वयसि सर्वेषां अतिक्रांते तथैव च उपविते तु विषं मंत तस्मिनेवाति कालजं ॥ आकाइये तारका संख्या तृणसंख्या महीतले पितृक्षाहेषु यद्दत्तं तत्संख्या न विद्यते ॥
शुभं भवतु ॥ संवत् १५७८ वर्षे मार्गशीर्षमासे क्रम्म १३ शुभे ॥ श्री ॥
D. 6
आशौचदशक
with ( टीका )
No. 102
Size. 12 in. by 4 in.
Extent.— 12 + 1 ( 13 ) leaves ; 9 lines to a page; 52 letters to a
=
line.
(Text) Vijñāneśvara. (Comm.) Harihara.
81
Asaucadasaka with
Commentary
No.
Description. - Modern water-marked paper; Devanāgari characters; handwriting legible; one leaf contains the text of Asaucadasaka by Vijñāneśvara; then follow 12 leaves in a different handwriting, with two lines in red ink on either border, with benedictory phrases, verse-numbers, topics, etc., tinged with red pigment, containing Harihara's bhasya on the Asaucadasaka and bearing the date Saka 1780.
Age. — Saka 1780.
Author.—
Begins. – fol. 14 (Text).
85 1895-1902
मातुर्गर्भविपत्स्वयं त्रिदिवस मासत्रये तो यथा
मासाहं त्रिषु सूतिका विधिरतः स्नानं पितुः सर्वदा । ज्ञातीनां पतनादिजातमरणे पित्रोर्दशाहं सदा
नाम्नः प्राक् तदपैति सूतकवशात् भ्रातुर्दशाहं परं ॥ १ ॥ etc.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
82 Dharmaśāstra
[ 102 Ends.- fol. 46 (Text).
क्षत्रे द्वादशविंशतिर्विशिनिशास्त्रिंशचशद्रे... विप्राद्वित्रिचतुर्गुणाद्वयसि सच्छूदेपि पंचाक्षरे । उक्ता स्त्रीसुतशिष्यदासभृतकाभादिवद्वांधवे
हीने स्वं लघु वा तदीयमधिके शूरैः समासंकराः ॥१०॥ इति दशकभाष्यमूलं समाप्तं ॥ शके १७८० कालयुक्ताद्धे पाठकोपनामक
मोरेश्वरात्मजरामकृष्णभट्टस्येदं पुस्तकं शुभं ॥ आगासि ग्रामे लिखितं शुभं ॥ Begins.- fol. 10 (Comm.).
श्रीगणेशाय नमः॥ ॐ नमो हयग्रीवाय ॥
अथ विज्ञानेश्वरविरचित etc. as in No. 101. Ends.- fol. 129 (Comm.) न शूद्वस्य प्रथम etc. upto हरिहरविरचितं समाप्त
___as in No. 100 शके १७८० कालयुक्तनामसंवत्सरे उदगयने ग्रीष्मऋतौ अधीकज्येष्ठे मासे
शुक्लपक्षे त्रयोदश्यां लिखित्तं इदं पुस्तकं रामकृष्णमोरेश्वर पाठकोपनामकस्यज्ञेयं ॥ References.- See No. 100.
आशौचनिर्णय
Asaucanirņaya
582 No. 103
1882-83 Size.- 8 in. by 4 in. Extent.- 37 leaves; 8 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.-Country paper%; Devanagari characters%3 handwriting
legible; some folios have two lines in red ink on either border; paper old and musty; fol. 2 repeated.
A treatise on impurities of birth and death and their removal. The author was the son of Nrharyācārya and
grandson of Vasudevācārya. Age.- Appears to be old. Author.- Govindācārya. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ गर्भस्रावाद्याशौचं ॥ तत्रादावाशौचं द्विविधं । सूतकं मृतकं चेति । तत्र सूतकं तावदुच्यते तत्र पराशरः॥
आचतुर्थाद्भवेत्रावः पातः पंचमषष्ठयोः। अत ऊवं प्रसूतिः स्यात् दशाह सूतकं भवेदिति ॥ etc.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
104] Dharmasastra
83 Ends.- fol. 124.
श्रीयुग्वेंकटपर्वतेशचरणद्वंद्वाब्जसेवारतश्रीमत्पंडितवयंभूषणनहर्याचार्यकायोद्भवः। गोविदोज्ञसुखप्रबोधनपटुं नानाऋषीणां मतैराशौचस्य विनिर्णयं मुकृतवान्नारायणप्रीतये ॥ येषां स्मरणमात्रेण सिध्यंत्तस्यान्मनोरथाः
मातामहान् वासुदेवाचार्याख्यां स्तानहं भजे ॥ इति श्रीमत्सर्वजनवंदितवासुदेवाचार्यसूनुश्रीनृहय्यांचार्यात्मजगोविंद
विरचितआशौचनिर्णयः संपूर्णः॥ Then follows some extract from धर्मसिन्धुसार.
N
508
No. 1883-84
आशौचनिर्णय
Ašaucanirņaya No. 104 Size.-71 in. by4t in. Extent.- 15 leaves%3 14 lines to a page; 23 1etters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
bad ; three lines in red ink on either border; margins full of notes and explanation ; topics tinged with red pigment; paper very old, much worn out, brittle, decaying and
musty; fol. 3 missing. Age.- Appears to be very old. Author.-Govindacārya. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशायनमः॥ नारसिंह नमस्कृत्य सर्वविघ्नापहं नृणां ।
............करोम्याशौचनिर्णयं ॥१॥ तत्रादावाशौचं द्विविधं ॥ सुतकं मृतकं चेति ।। तत्र सुतकं तावदुच्यते ॥
मरीचिः॥ आचतुर्थाद्भवेश्रावः पातः पंचमषष्ठयोः।
अतऊवं प्रसूतिश्च दशाहं सुतकं भवेत् ॥ २॥ etc. as in No. 103. Ends.- fol. 160.
तत्र संवतः॥
प्रथमे हि तृतीये वा सप्तमे नवमे तथा।
अस्थिसंचयनं कार्य दिने तगोत्रजे सहेति ॥ विष्णुः ॥ चतुर्थे दिवसेस्थिसंचयनं कुर्यात्तेषां च गंगांभसि प्रक्षेपः॥ तथा ends abruptly.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[ 105
No.
1883-84
आशौचनिर्णय
Asaucanirņaya
507 (1) No. 105 Size.-11 in. by51 in. Extent.-1-140 leaves%3; 10 lines to a page3B 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwrit
ing legible; except the first leaf, all others have three lines in black ink on either border; paper old, musty and soiled. The Ms. contains two works viz. :
(i) Asaucanirnaya foll. 1-14b. (ii) Samskārakaustubha foll. 158-640. Aśaucanirnaya was composed by Jivadeva, son of Apadeva and younger brother of Anantadeva, author of
Sanskārakaustubha. • Age.- Appears to be old.
Author.-Jivadeva. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीकृष्णं धुंडिराजं च प्रणम्याशौचनिर्णयः । क्रियते देवजीवेन यथामति समासतः॥ जीनवीनानाशौचग्रन्थानालोच्य सर्वशः।
संग्रहोत्र कृतः सद्भिः द्रष्टव्योय प्रयत्नतः ॥
आशौचं द्विविधं कर्मानधिकारलक्षणमस्पृश्यतालक्षणं चेति तदपि प्रत्येक द्विविधं सूतकं मृतकं च तत्राचं पुत्रसुवः सूतिकायाः etc.
कृत्स्नमातलवर्तिपंडितजनालंकारचूडामणिगोदातीरजनिर्गुणोचप (?) खनिर्नाम्नापदेवोजग्रणीः । तत्सूनोरिह जीवदेवकृतिनः सद्धर्मशास्त्रे कृता
वाशौचस्य विनिर्णयोयमभवत् श्रीकृष्णसंतुष्टये ॥ Ends.-fol. 150.
इति श्रीमत् सकलभूमंडलमंडनायमानश्रीमवि(द्वि )द्वद्वर्यापदेवसुतजीवदेवकृति कौस्तुभे आशौचदीधितिः समाप्तः॥ ॥ Followed by:
पुत्रः पत्नी च वपनं कुर्यादंते यथाविधि । . पि(पि )डदानोचितोऽन्योपि कुर्यादित्थं समाहित ॥
इति व्यासवचनेन परन्या अपि आशौचाते वपन विविधानात्
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
106]
Dharmasastra
References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 556. Kane: Hist. Dh. I, p. 517.
B-Descriptive Catalogues:Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, No. 2282.
No. 1895-1902
Das
आशौचनिर्णय
Aśaucanirņaya
89 No. 106 Size.- 101 in. by 4g in. Extent.-20 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description.-Countrv paper: Devanagari characters : handwriting
bad, but legible; paper very old, worn out and musty..
___ Another copy of No. 105. Age.- Sam. 1665. Author.- Jivadeva. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीनृसिंहाय नमः॥ श्रीकृष्णधुंडिराजं च प्रणम्याशौचनिर्णयः। क्रीयते जीवदेवेन यथामति समासतः॥१॥ जीर्णान्नदानाशौचग्रंथानालोच्य सर्वशः।
संग्रहोत्र कृतः सद्भिर्द्रष्टव्योयं प्रयत्नतः ॥२॥ अथाशौचं । तद्विविधं । कर्मानधिकारलक्षणमस्पृश्यतालक्षणं चेति ।
तदपि प्रत्येकं द्विविधं । सूतकं मृतकं च । etc. Ends.- fol. 19b.
मदनपारिजातमदनरत्नयोस्तु गालवीयमनोरसपुत्रादिविषयं । व्यहोर्ध्वमपिततंत्रसमाप्तिः ॥ पित्रोरित्युक्तं ॥ अत्र देशाचाराद्यवस्थेति निर्णयसिंधौ ॥
कृत्स्नक्ष्मातलवर्तिपंडितजनालंकारचूडामणिगोदातीरजनिगुंणोच्च चखनि( ? )नाम्ना पदे वोजनि तत्सूनोरिह जीवदेवकृतिनः सद्धर्मशास्त्रे कृता
वाशौचस्य विनिर्णयो यमभवच्छ्रीकृष्णसंतुष्टये ॥ श्रीनृसिंहार्पणमस्तु ॥ शके १६६५ रक्ताक्षीसंवत्सरे आषाढ कृष्ण ६ गुरुवार ते दिवसी जीवदेवकृताशौचनिर्णय:समाप्ता ॥ अद्वैताश्रमेन
लिखितं परमार्थेन ॥ गुरु अर्पणमस्तु ॥७॥७॥७॥ References.- See No. 105.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
86
arrantafeofa
or
enzitatfafa
No. 107
Age. Sam. 1821.
Author.
Begins. fol. 1b.
Anantadeva.
Size.- 9 in. by 4 in.
Extent. 12 leaves; 12 lines to a page; 39 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, and musty.
Another copy of No. 106, but here it is alleged to be from Smṛtikaustubha and the authorship is assigned to Anantadeva, brother of Jivadeva.
Dharmasastra
Ends.- fol. 12b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
affari etc. as in No. 106.
References.
[107
Asaucanirnaya
or
Asaucadidhiti
No.
142
1886-92
मदनपारिजात etc. upto श्रीकृष्णसंतुष्टये as in No. 106. इति श्रीमत्सकलभूमंडलमंडनायमानश्रीमद्विद्वद्वर्यापदेवसुतानं तदेवकृते स्मृति कौस्तुभे आशौचदीधितिः समाप्ता ॥ संवत् १८२१ श्रावणकृष्ण ३० मंदे लिखितं द्विवेदी जगन्नाथात्मजजीवनरामेण ॥ 11
See No. 106.
आशौच निर्णय
No. 108
Size. 83 in. by 3 in. Extent. 6 leaves; 13 lines to a page; 38 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers, topics and colophon at the end are tinged with red pigment; paper old and musty.
Asaucanirnaya
143
1886-92
No.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
109 1
87
A small work dealing with āśauca, divided into 94 amsas by Tryambaka Pandita, son of Raghunatha and grandson of Nārāyaṇa of Angirasa gotra. The work mentions Nirnayasindhu and Nagojibhaṭṭiya and hence, according to Kane, must belong to about 1760 A.D. Age.- Sam. 1844.
Author. Begins. fol. 1a.
Dharmasastra
Tryambaka Pandita.
श्रीगणेशाय नमः ॥
गणाधिपं नमस्कृत्य द्वियवीकं कविं । त्र्यंबकेणाशुबोधाय क्रियतेशौचनिर्णयः ॥ १ ॥ अर्थतः शब्दतश्चेह पौनरुक्त्थं न दुष्यति । स्फुटबोधाय बालानां ग्रंथोयं रच्यते यतः ॥ २ ॥ etc.
Ends.— fol. 6b.
अत्र मूलवचनानि मिताक्षरामाधवादि निबंधेभ्यो ज्ञेयानि विस्तरभयाद्बालानां दुरधिगमत्वाच्च न लिखितानि ॥ इति आंगिरसमुद्गल कुलजलधिसुधांशुपदवाक्यप्रमाणपारावारपारपारीणयायजूकशिरोरत्ननारायणात्मज रघुनाथ सूरिसूनुत्र्यंबकपंडितविरचिताशौचनिर्णयः समाप्तः । संवत् १८४४ फाल्गुनशुद्ध ४ भौमे लिखितं द्विवेदी जीवनरामेण ॥ शुभमस्तु ॥
References.—
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 554 ; II, 11© and 189b; III, 134.
Kane : Hist. Dh. I, p. 517.
B-Descriptive Catalogues :
Mitra's Notices, II. 905.
Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 84, No. 2534. Peterson's Cat. of Alwar Mss. No. 1265.
(2) Printed Editions :
Printed at Nirnayasāgar Press, Bombay.
Asaucanirnaya
86 1895-1902
आशौचनिर्णय
No. 109
Size— 8 in. by 58 in.
Extent.— 6 leaves ; 15 lines to a page ; 31 letters to a line.
No.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[ 109
Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; benedictory. phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon tinged with red pigment; paper old and musty.
Another copy of No. 108. Age.- Appears to be old. Author.- Tryambaka Pandita. Begins.-- fol. 1a.
श्रीगणेशाय नमः॥
गंगाधिपं नमस्कृत्य etc. as in No. 108. Ends.-fol.6b.
अत्र मूलवचनानि etc. upto त्र्यंबकपंडितविरचितोशौचनिर्णयः समाप्तः॥७॥as in No. 108..
इदं पुस्तकं वीडेकरोपनामक व्यंकटेशात्मजकेशवभट अग्निहोत्रि यांचे
असे॥५॥ References.-See No. 108.
आशौचनिर्णय
Ašaucanirņaya
__334
No. 110
No.
1891-95
Size.-9 in. by 4g in. Extent.- 9 leaves ; 11 lines to a page ; 29 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either side ; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and colophons tinged with red pigment; paper old and worm-eaten.
Another copy. Age.-Sam. 1842. Author.- Tryambaka Pandita, son of Raghunatha. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुम्यो नमः ॥
गणाधिपं नमस्कृत्य etc. as in No. 108. Ends.- fol.9b.
___ अत्र मूलवचनानि etc. upto आशौचनिर्णयः समाप्तः as in No. 108 followed by शुभं भवतु कल्याणमस्तु ॥ शंवत् १८४२ शनावरखे प्रायवदप्रतिपदा वार बुधनेदाडे पीनशाडनावासी व्याजगनेश्वर सीखाना
सुतव्याविष्णुनालेखः ॥ सुभं भवतु References.- See No. 143.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
1111
Dharmasastra
199
No. Višrāma (i)
आशौचनिर्णय
Asaucanirnaya No. 111 Size.-63 in. by41 in. Extent.- 11 leaves; 8 lines to a page ; 21 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; paper coloured yellow.
Another copy. Age.- Appears to be modern. Author.- Tryambaka Pandita. Begins.- fol.
श्रीगणाधिपतये नमः॥ गणाधिपं नमस्कृत्य etc. as in No 108. Ends.- fol. 10b.
पत्याः संस्कारं चैवं । सपत्न्योश्चेवं अन्यसपिंडानां
तु सर्वत्र पर्ण शरदा हेत्रिरात्रं गृहीताशौचाना खानमात्रं ॥७॥ इति श्रीयायजूकशिखामणिहनुमदुपनामकरघुनाथनारायणात्मजत्रिंबक
पंडितकृताशौचनिर्णयः समाप्तः॥७॥ References.- See No. 108.
-
No. 1886-92
आशौचनिर्णय
Asaucanirņaya
144 No. 112 Size.- 10% in. by4g in. Extent. - 11 leaves ; 8 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; no marks of punctuation; paper old, worn out and musty.
___Another copy. Age.-Appears to be old. Author.- Tryambaka Pandita. Begins,- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ गणाधिपं नमस्कृत्य etc as in No 108. Ends.- fol. 11b.
___भत्र मूलवचनानि etc. upto विरचिताशौचनिर्णयः समातः २७ References.-See No. 108.
Author Appearother cop
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
79
No. 1895-98
Dharmasastra
[113 भाशौचनिर्णय
Asaucanirņaya No. 113 Size.-8} in. by 41 in. Extent. - 19 leaves ; 7 lines to a page ; 21 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari characters;
handwriting legible; two lines in black ink on either border ; paper slightly musty.
Another copy. Age.- Appears to be modern. Author.— Trymbaka Pandita. Begins.- fol. 18.
श्रीगणेशाये नमः॥ Tutar TAEHT etc. as in No 108. Ends.- fol. 19%
· agafa etc upto atafania: ARA: as in No 108.
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीराम् ॥ हे पुस्तक मोरोबा सदाशिव पाठक नेने
आत्मपठनार्थ लिखितं ॥७॥ References. - See No. 108.
No. 1884-87
आशौचप्रकरण
Asaucaprakaraña from
from रायसिंहप्रकाश
Rāyasimhaprakāśa
237 No. 114 Size.— 121 in. by 5} in. Extent.- 17 leaves; 11 lines to a page; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bold and legible; three lines in black ink on either border; names of authorities, topics and the last colophon tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
The codex dealing with āśauca is a part of Rāyasimhaprakāśa apparently a work written under the patronage of some King Rāyasimha, by Gadādhara. The Ms. mentions-Trimsacchloki, Devala, Brhaspati, and other Smsti
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
115]
Dharmasastra haras, Puranas, Sattrimsanmata, Smrtyarthasāra, Grhya
karika, etc. Age.- Sam. 189 (11). Author:-Gadadhara. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ रायसिंहप्रकाशेस्मिन्निवंधे निर्णयांबुधौ।
तरंगमधुनाशौचं वितनोति गदाधरः॥१॥ तत्र ब्राह्मणक्षत्रियविदशूद्राणां क्रमेण मरणाशौचं दशद्वादश-पंचदशत्रिंशदनावधिकं भवति अन मनुवचनं प्रमाणं तद्वचनं यथा। शुद्ध द्विप्रो दशाहेन द्वादशाहेन भूमिपः। वैश्यः पंचदशाहेन शूद्रो मासेन
शुद्ध्यतीति ॥ etc. Ends.- fol. 17b.
ते चोक्ता थाज्ञवल्क्यमनुभ्यां स्मृतौ न ब्रह्मचारिणः कुर्युरुदकं पतिता न च तथा च वृद्धमनुरपि क्लीवाद्यानोदकं दद्युस्तेनाव्रात्या विधर्मिणः।
गर्भभर्तृगुहश्चैव वसुराप्यश्चैव योषित इति ॥ . इति श्रीमन्महामहींद्रश्रीरायसिंहप्रकाशचतुर्वर्गस्नाकरनाम्नि निबंधे जननमरणाशौचनिरूपणनामा तरंगः ॥ संवत् १८९ (?) का वर्षे मिती जेष्टवदि एकादशी मंगलवासरे दिने लिखिनीयं जय कृष्णस्वामि सदारामानुजीविनः पुरुषोत्तमदासस्येदं पुस्तकं ॥ यादृशं etc.
Then follow some stray verses. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
II 1236 (our Ms.) Kane : Hist. Dh. I, p. 613.
. No. A 1881-82
आशौचविवेक
Aśaucaviveka
286 No. 115 Size.- 8} in. by 4* in. Extent.-12 leaves%3; 11 lines to a page3B 28 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3B several
handwritings, legible; paper old, slightly worn out and musty; fol.40 blank.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
' [115
- A part of Bhattoji Diksita's Asaucanirnaya. It is
wrongly named as °viveka. About its authorship, see Bühler's note given in the I. O. Cat. Ms. No. 5582. The text of the work comes to an end on fol. 109. It is fo
llowed by extracts on āśauca from some other works. Age.- Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ आचतुर्थांद्भवेत्स्नावः पातः पंचमषष्ठयोः।
अत ऊवं प्रसूतिस्याद्दशाहं सुतकं भवेत् ॥१॥ तत्र नावे आघमासत्रये मातुस्त्रिरात्रमाशौचं ॥ उपरि अषष्ठं माससम
संख्यादिनमाशौचं ॥ चतुर्थे चस्वारि ॥ पंचमे पंच ॥ etc. Ends.- fol. 10.
प्रक्रांतप्रायश्चित्तानां आशौचं नास्ति । पूर्वप्रवृत्तौ चौलोपनयनादिसंस्कामद्युत्सर्गादिष्वप्येवमिति ॥ आशौच]विवेकः समाप्तः॥ श्राद्धस्यादौ तथा
चांते पादप्रक्षाने पेज ॥ विकिरे पिंडदाने च षटुस्वाचमनमिष्यते ॥१॥ etc. Fol. 124.
दशाहमध्ये दिदर्श आगतो दद्युर्दशांतिलवारिपिंडान् । पुत्रीसुतौ दत्तकऔरसश्चेछेषासु नस्तत्र समापयेयुः ।।
अस्ति(स्थि )क्षेपं गयाश्राद्धं श्राद्धं चापरपक्षिकं प्रथमे द्वेपि कुर्वीत यदि स्याद्भक्तिमात्सुतः ॥ . अनाथब्राह्मणप्रेतं ये वहति द्विजातयः। पदे पदे यज्ञफलं मनुपूर्व लभंति ते ॥
आशौचविवेकः समाप्तः॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I, 550; II, 189°; III, 13'.
__B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. No. 5582. Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 1350. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 85, No. 5026. Peterson's Cat. or Ulwar Mss. No. 1266. Madras Govt.O. Mss. Library Cat. Vol. V, 3029.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
93
116] आशौचविवेक आशौचप्रकरण No. 116
or
Asaucaviveka
or Ašaucaprakarana
87
No.
1895-1902
Size.- 8} in. by 4 in. Extent.- 8 leaves; 9 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper ; Devanāgarī charac
ters; handwriting good ; three lines in red ink on either border; foll. 1P and 89, which serve as title-pages, have decorated borders on 4 sides ; marks of punctuation in red ink; paper is slightly worm-eaten.
Another copy. Age.-Saka 1686. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः ॥ पराशरः॥ आचतुर्थात्भवेनावः पातः पंचमषष्ठयोः। अतऊवं प्रसूतिः स्यादिति तत्र नावे माग्रमासत्रये मातुसिरानमाशौचं ॥ उपया षष्ठ आसमसंख्यदिनं आशौचं ॥ चतुर्थे चत्वारि ॥ पंचमे
पंचं ॥ षष्ठे षडित्यर्थः ॥ etc, Ends.-- fol.70.
प्रक्रांतप्रायश्चित्तानामाशौचं नास्ति । पूर्वप्रवृत्तचौलोपनयनादिसंस्कारेषु यज्ञदेवता प्रतिष्ठारामागुत्सर्गादिष्वप्येवमिति ॥ .
इति श्रीमत्सकलपंडितालंकारश्रीमत् भट्टोजीमविरचितं आशौचप्रकरणं समातं ॥ ॥
मित्रे जामा[तरि प्रेते दौहित्रे भगिनीसुते।
शालके तत्सुते चैव सथः सानेन शुध्यति ॥ ॥ शके १६८६ तारणनाम संवत्सरे आश्विने मासि कृष्णपक्षे सप्तयुक्तअष्टम्यां तिथौ सौम्यवासरे पुनर्वसुनक्षत्रे दक्षिणायने शररतौ कृष्णातीरे चोळकरोपनामक बाजीभट्टेनेदं पुस्तकं लिखितं समाप्तं ॥ ॥७॥
भग्नपृष्ठ कटिग्रीवा etc. References.- See No. 115.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
94
आशौच संग्रह
or
त्रिंशच्छ्लोकी
No. 117
Dharmaśästra
Age. — Appears to be modern. Author.— Mimāmsabhatta ( Vopadeva ? ) Begins.- fol. 1".
Ends. fol. 7b.
Size. — 6k in. by 42 in. Extent.— 8 leaves ; 8 lines to a page ; 21 letters to a line. Description.— Modern water-marked paper; Devanāgarī characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; the leaves are coloured yellow; corrections made on the margins.
A text of 30 verses on āśauca or the laws of impurity. It is ascribed to Vopadeva or Hemadri in various Mss. One Ms. ascribes it to Mimamsabhaṭṭa. For further
details about it, see No. 121 below.
आशौच संग्रह
or
त्रिंशच्छ्रलोकी
No. 118
Asaucasaṁgraha
or
Trimsacchloki 200 Viśrāma (i) M
No.
[117
श्री पर्वतजामात पुत्राय नमः ॥ निर्विघ्नमस्तु ॥ षण्मासाभ्यंतरेषु स्वपुरुषनिहिते गर्भमात्रे विनष्टे माताम्मास संख्या समदिनमशुचिः स्नानशुधाः सपिंडाः ॥ ये मासद्वये तु त्रिदिनमशुचयोंतः परं सति वरस्याचातुर्वर्ण्यस्य तुल्यं भवति वयसि यत् प्रोच्यते शौचमात्रं ॥ १ ॥ etc.
दवा पिंडं सपिंडाः परशववहने स्नापकाश्च व्रजित्वातद्रेश्मद्वारिवास्य· प्रशमितमनसोनिंबपत्रं विदश्य ॥ आचम्याग्न्यंबुदर्वाकुरवरवृषभानक्षतान् गामयं च । स्पृष्ट्वासित्धार्थतैलान्यथ दृषति पदं म्यस्व सर्वे विशेयुः ॥ ३० ॥ इति मिमांसभट्टकृते त्रिंशछो (च्छूलो ) की समाप्तिमगमत् ॥ ४ ॥
Asaucasaṁgraha
or
Trimsacchloki 349 1887-91
No.
Size— 10g in. by 42 in.
Extent.— 4 leaves ; 9-10 lines to a page ; 32 letters to a line.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
119]
Dharmaśästra
95
Description.- Country paper; Devanagari characters ; handwriting
legible; paper musty.
Another copy ascribed to Bhattācārya. Age.-Saka 1734. Author.- Bhattācārya, Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः ॥ षष्मासाभ्यंतरेषु etc. as in No 117. . Ends.- fol. 4b.
दत्वा पिंडं सपिंडाः etc. upto सर्वे विशेयुः as in No. 117.
इति भट्टाचार्यविरचिता त्रिंशत्श्लोकी समाप्ता ॥ शके १७३४ अंगिरो नामाब्दे माधवे शुक्लदशम्यां सखारामेण लिखितं पुस्तकं ॥
or
N
194
'आशौचसंग्रह
Asaucasamgraha or त्रिंशच्छलोकी
Trimsacchloki No. 119
___1886-92 Size.-8 in. by 43 in. Extent.- 3 leaves ; 14 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters%3B handwriting
good; no marks of punctuation; benedictory phrase, verse-numbers and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
Another copy. In the colophon it is ascribed to
Mahābhāsya. Age.-Appears to be old. Author.- Vopadeva. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ - षण्मासाभ्यंतरेषु etc. as in No. 117. Ends.- fol. 3b.
दवा पिंड etc. upto. सर्वे विशेयुः as in No 200. इति श्रीमहाभाष्ये आशौचत्रिंशत्श्लोकी समाप्ताः
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. A 1882-83
96 Dharmaśāstra
[ 120 आशौचसंग्रह
Ašaucasamgraha or त्रिंशच्छ्रलोकी
Trimsacchloki
80 No. 120 Size.— 9 in. by 44 in. Extent.- 3 leaves ; 13 lines to a page; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation and the colophon tinged with red pigment; paper old, worn out and musty; after the date, etc. on fol. 36, we read about 52 pratikas of some work written down from the left hand border to right hand border.
Another copy ascribed to Vopdeva. Age.- Sam. 1748. Author.- Vopadeva. Begins.- fol.'1'.
श्रीगणेशाय नमः॥ GO Terrüatg etc. as in No 117. Ends.- fol. 36.
arar fött: etc. upto go fasts: as in No 117.
इति श्रीवोपदेवकृता त्रिंशश्लोकी ॥ संवत् १७४८ वर्षे मार्गशीर्ष शुद्
१३ रवी उरुपत्तनवास्तव्य ह. भट्टरघुनाथसुत भ. रत्नेश्वरेण लिखितं ॥ . engrosat: g# #97# .
Asaucasaṁgrahavyākhyā
आशौचसंग्रहव्याख्या No. 121
217
No.
1879-80
Size.- 81 in. by 44 in. Extent.— 8 leaves ; 24 lines to a page ; 41 letters to a line. Description. - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad but legible; two lines in black ink on each border ; benedictory phrase and topics are tinged with red pigment; paper old, very much worn out, musty and decaying. Fol. 1* contains verses not connected with the text.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
121 J
Age. — Sam. 1711.
Author.— Vijñanesvara. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
The work is a summary of the laws of impurity in 30 verses. We have here the commentary only. It is ascribed to Hemādri in B. B. R. A. S. Cat, to Bhattācārya in Bikaner Cat., to Vopadeva in Ulwar Cat. and to Vijñanesvara in the last colophon of our Ms. It is also called Trimsacchlokiyabhāṣya.
नरवा गणेश्वरं देवं सारदां गुरुमात्मनः ।
आशौचसंग्रहत्रिंशच्छ्लोकव्याख्यां करोम्यहं ॥ १ ॥
Ends. fol. 8b.
D. 7
तत्र स्मार्त्तक्रममुल्लंघ्य लोकप्रसिद्धक्रममनस्मरन्गर्भविपचिनिमिताशौचकमेणाशौचं प्रतिपादयति ॥ षण्मासाभ्यंतरेषु स्व० ॥ १ ॥ etc.
तथा च स्मृतिः ।
इति संस्मृत्य गच्छेयुर्गृहं बालपुरःसराः । विदृश्य निंबपत्राणि नियताद्वारिवेश्मनः ॥ आचम्याग्न्यादिसलिलं गोमयं गौरसर्षपान् । प्रविशेयुः समालभ्य कृत्वाश्मनि पदं शनैः ॥ २ ॥
इति विज्ञानेश्वरकृते त्रिंशळ्लोकोयभाष्यं संपूर्ण । शाके १५७७ प्रवर्तमाने चैत्रे कृष्णे च पंचभ्यां लिखितं रविवासरे ॥ Then follows some stray portion.
References. -
(1) Mss. - A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 236" ; II 504 and 204b; III 51. Kane : Hist. Dh. I, p. 555. B-Descriptive Catalogues :
97
संवत् १७११ वर्षे
I. O. Cat. Nos. 1750-51.
B. B. R. A. S. Cat. No. 667.
Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 483, No. 1038. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1339..
Weber's Cat. of Berlin Mss. p. 321, Nos. 1096-97.
(2) Printed Editions :
Printed at Benares in 1876.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
98
Age. Sam. 1701 (?). Author.- Vijñāneśvara. Begins.- fol. 1b.
Dharmasastra
आशौचसंग्रहव्याख्या
or
frangolier
No. 122
Size. 9 in. by 43 in.
Extent. 35 leaves; 8 lines to a page; 29 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics, names of authorities quoted and the date at the end are tinged with red pigment; notes on margins; paper very old, worn out, musty and worm-eaten. The date 1071 Sam. given at the end seems to be a mistake for 1701.
Another copy of No. 121.
Ends.- fol. 35".
श्रीगणेशाय नमः ॥
cari etc. as in No. 121.
Asaucasaṁgrahavyākhyā
or
Trimśacchlokībhāṣya
No.
References. See No. 121.
erziadnzeren
or
faragotzia
No. 123
[122
तथा च स्मृतिः । etc. upto पदं शनैरिति as in No. 121.
इति श्रीविज्ञानेश्वराचार्यविरचितं त्रिंशश्लोकी भाष्यं संपूर्ण ॥ श्री ५ संवत् १०७१ (?) वरषे वैशाषमासे कृष्णपक्षे १ प्रतिपत्तिथौ गुरुदिने शु... विष्णुदत्तसुत सोमेश्वरेण लि.
216
1884-86
Asaucasamgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokitikā
No.
166
Viśrama (i)
Size. 114 in. by 5 in.
Extent. 18 leaves; 11 lines to a page; 36 letters to a line.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
124 ]
Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good ; benedictory phrases, marks of punctuation, topics, names of authorities quoted, verse numbers and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
Age.— Appears to be old. Author.- Vijñānesvara Begins. fol. 10.
Another copy of No. 121.
Ends. fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः ॥
॥ सरस्वत्यै नमः ॥
cer गणेश्वरं देवं शारदां गुरुमात्मनः । etc. as in No. 121.
Dharmasastra
References. - See No. 121.
आशौचसंग्रहटीका
or
त्रिंशच्छ्रलोकीभाष्य
No. 124
''
तथा च स्मृतिः ॥ etc. upto पदं शनैरिति ॥ ३० ॥ as in No. 121. इति श्रीत्रिंशत् श्लोकीभाष्यं समाप्तं ॥
शुभमस्तु
Author.— Vijñāneśvara. Begins. fol. 1b.
62
Ends. fol. 21b.
99
Size.- 8 in. by 4 in.
Extent. - 32 leaves ; 10 lines to a page; 31 letters to a line. Description.- Modern water marked paper; Devanāgari characters; handwriting legible; two lines in black ink or either border; fol. 22 blank.
Another copy. Name of the author not given. Age.- Sam. 1802.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीभद्रकाव्यै नमः ॥ नव्वा गणेश्वरं देवं etc. as in No. 121.
Asaucasamgrahaṭīkā
Por: Trimsacchlokibhāṣya
No.
References. See No. 121.
58 1895-98
तथा च स्मृतिः । etc. upt पदं विशुरिति ॥ ३० ॥
इति धर्मशास्त्रोक्त त्रिंशत् श्लोकी भाष्यं समाप्तं ॥ ४ ॥
शं. १८०२ शा. १६६८ वैशाख वदि ५ सोमे चेदं पुस्तकं लिखितं ॥ रामकृष्ण मोरेश्वर पाठक
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
100
Dharmasastra
anaiterdragaren
or
त्रिंशच्छ्रलोकीभाष्य
No. 125
Size. 10 in. by 4 in.
Extent. 26 leaves; 8 lines to a page; 36 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; four lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics and the colophon tinged with red pigment; paper old and musty; ink has blackened the surface of leaves on account of their rubbing against one another.
Another copy of No. 121.
Age. Appears to be old. Author. Vijñānesvara. 'Begins. fol. 1".
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीगुरुम्यो नमः ॥ etc. as in No. 121.
enziladageuren
or
त्रिंशच्छ्रलोकीभाष्य
No. 126
[125
Asaucasaṁgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokibhāṣya
No.
52 1916-18
Ends. fol. 25b.
तथा स्मृतिः । etc. upto पदं शनैरिति ॥ ४ ॥ as in No. 121. gfa »förargolanfaatů équi || &, 11 gr wag || References. See No. 121.
Asaucasaṁgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokībhāṣya No.
98
1882-83
Size.-7 in. by 31 in.
Extent. 33 leaves; 9 lines to a page; 29 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters with
-
rats; handwriting legible; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and colophons tinged with red pigment; two lines in black ink tinged with red pigment on either border; paper very old, worn out, worm-eaten and musty.
Another copy of No. 121.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
127]
Dharmasastra
Age.-- Sam. 1596. Author.- Vijñāneśyara. Begins.- fol. 15 (Comm.)
ऊँ नमः श्रीपरमात्मने पुरुषत्तमाच॥
ar pitsi etc. as in No. 121. Ends.- fol. 335 (Comm.)
तथा च स्मृतिः।। etc. upto पदंशमैरिति as in No. 121. इति त्रिंशतश्लोकीय[ भावं समातं ॥ ॥ संवत् १५९६ वर्षे
af stat arra fes... Il XTTET I gi wao H ELITHET UI
*: 11 g References.--- See No. 121.
· with
13
आशौचसंग्रह
Ašaucasaṁgraha
' with (17)
Commentary No. 127
No. A 1882–83 Size.- 94 in. by 41 in. Extent.— 21 leaves ; 10–12 lines to a page ; 22–33 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
bad ; one or two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, topics and the colophon are tinged with red pigment. The Ms. is full of lacunae ; paper old, worn out and musty.
Another copy of No. 121 together with the text as in
No. 200. The commentary is ascribed te Bhattācārya here. Age.- Saka 1580. Author:- Bhattācārya ? Begins.- fol. 1* (Text.)
starfeqadt mill i Gharqalg etc. as in No. 117. (Comm.)
at oui etc. as in No. 121.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
102
Dharmasastra
0 127
Ends.- fol. 21b (Text.)
दत्वा पिंड etc. as in No. 117. a91 Fafa: 11 etc. as in No. 121.
इति भट्टाचार्यविरचिता भाशौचसंग्रहरूपा. विंशछ्लोकी सव्याख्या संपूर्णाः ॥७॥ शके १५८० विलंबसं पौष वदि ९ शुक्रे तहिने रामाजी
भट्टात्मजहरिणा लिखितं यथाप्रति ॥ शोधनीयं ॥ शुभं भवतु ॥ References.-.See No. 121.
आशौचसँग्रडटीका
. ' - Asancasamgrahatika
or
त्रिंशच्छ्लोकीटीका
Trimsacchlokītīkā
90 No. 128
___No. 1895-1902 Size.— 97 in. by 3} in. ·Extent.-- 18 leaves ; 9 lines to a page ; 33 letters to a line. . Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment ; four lines in black ink on either border; paper old, much worn out, musty, brittle and much worm-eaten.
Another copy of No. 121, with even the commentary
ascribed to Bhattācārya. Ace.-Saka 1600, . . . . Author.- Bhattācārya. Begins.- fol. 16. .
श्रीगणेशाय नमः॥ २९ नत्वा गणेश्वरं देवं etc. as in No. 121.. . Ends.- fol. 18.
तथा च स्मृतिः । etc. upto पदं शनैरिति as in No. 121. इति श्रीपंडितभट्टाचार्यविरचिता आशौचसंग्रहविवृत्तिः संपूर्णा ॥७॥
शके १६०० दुंदुभिवत्सरे आषावल्लनवभ्यां श्रीमन्नरहारे देवो लि
(ख)त् ॥ नृसिंह References.- See No. 121.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
130]
emailadagaren
or
त्रिंशच्छ्रलोकीभाष्य
No. 129
-
Author. Begins. fol. 19.
Bhaṭṭācārya.
Dharmasastra
Size. 8 in. by 47 in.
Extent. 39 leaves; 9 lines to a page; 26 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; the beginning and end of most of the verses are tinged with red pigment; paper old and musty. Another copy of No. 121.
Age. Sam. 1826.
भाशौचसंग्रहव्याख्या
or
त्रिंशच्छ्रलोकीव्याख्या
श्रीगणेशाय नमः ॥ etc. as in No. 121.
Asaucasamgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokībhāṣya
॥ रामम ॥
See No. 121.
103
No.
aam
Ends.- fol. 37b.
तथा च स्मृतिः ॥ etc. upto पदं शनैरिति ॥ ३० ॥ as in No. 121. इति त्रिंशत् श्लोकभाष्यं समाप्तं ॥ शुभं भवतु । संवत् १८२६ मा वर कात्तिक वद १२ वारेण शुभुगुन लिख्यतं ॥ शुभं भवतु ॥ 11 ॥ श्रीरस्तु ॥ References.
195
1886-92
Asaucasaṁgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokīvyākhyā
No.
196 1886-92
No. 130
Size. 9 in. by 4§ in. Extent. 18 leaves; 13 lines to a page; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters with ETATS: handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics and verse numbers are tinged with red pigment; paper very old, much worn out and musty.
Another copy of No. 121.
10:
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
104
Dharmasastra
[130
Age.- Appears to be very old. Author.- Bhattācārya. Begins.- fol. 10.
उं नमश्रीपरमा (म) ने॥ नवा गणेश्वरं etc. as in No. 121. Ends.- fol. 18b.
तथा च स्मृतिः॥ etc. upto पदं शनैरिति as in No. 121.
इति श्रीभट्टाचार्यविरचिता भाशौचसंग्रहविवृत्तिः॥
Then follow the Srāddhas. References.- See No. 217.
No. 1895-1902
आशौचसंग्रहटीका
Asaucasargrahatikā
88 (ii) No. 131 Size.- 87 in, by 4 in. Extent.- 30 leaves; 9 lines to a page; 20 letters to a line.
Our text is identical with that of No. 121 which is by Vijñānesvara. But in the colophon we find that the author is Bhațțācārya and he has based his work on the Asauca.
prakarana from Vijñāneśvara's Mitäkşarā. Age.- Appears to be very old. Author.-Bhattacārya. Begins.- fol. 1'.
श्रीगणेशाय नमः॥ नरवा नारायणं देवं etc. as in No. 121. Ends.- fol. 40.
तथा चस्मृतिः॥ etc. upto पदंशमैरिति as in No. 121.. :
इति श्रीमिताक्षरायां अशौचप्रकरणादुखत्यकृताया त्रिंशतश्लोक्याः
श्रीमनाचार्यकृतं भाज्यं समा॥ ॥७॥ References.- See No. 121.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
133 1
#zisángar
or
त्रिंशच्छ्रलोकीव्याख्या
No. 132
Size. 10 in. by 5 in.
Extent. 15 leaves; 13 lines to a page; 39 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad, but legible; paper old, slightly worn out and musty; benedictory phrase and the pratikas of verses tinged with red pigment. The bundle contains also Anantabhatta's commentary on Trimsacchloki, No. 135.
Another copy of No. 121, here ascribed to Bhaṭṭācārya. Age. Appears to be old.
Author. Begins. fol. 1a.
Bhaṭṭācārya.
Ends. fol. 15.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥ no etc. as in No. 121.
References. See No. 121.
आशौचसंग्रह
or
farareggotent with टीका
Asaucasamgrahavyākhyā
or
Trimsacchlokīvyākhyā
No.
105
तथा स्मृतिः । etc. upto पदं शनैरिति ॥ ३० ॥ as in No. 217. इति श्रीभट्टाचार्यविरचितं त्रिंशत् श्लोकीभाष्यं संपूर्ण ॥
35 1902-07
Asaucasaṁgraha
or
Trimsacchłoki with Commentary 34 1902-07
No.
No. 133
Size. 11 in. by 5 in. Extent. 13 leaves; 16 lines to a page; 41 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers and topics tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty and soiled with oil; last leaf has been repaired; slightly
worm-eaten.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
106
Dharmaśāstra
[ 133
. . . . . . . . Another copy of No. 121 with a colophon similar to
that of No. 131. Age:-Appears to be very old. Author.- Bhattacārya. Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः॥ ....... नत्वा गणेश्वरं etc. as in No. 121. Ends.--- fol. 13.
....... तथा च स्मृतिः॥ etc. upto पदं शनैरिति as in No. 121. ...इति श्रीमिताक्षरायां आशौचप्रकरणादुद्धत्यकृतायास्त्रिंशछलोक्यः श्रीम
ब्रट्टाचार्यकृतं भाष्यं समाप्तं ॥ References.- See No. 217.."
आशौचसंग्रहटीका
Asaucasaṁgrahaţikā
86. No. 134
No. 1884-86 Size.- 9} in. by 54 in... Extent.-20 leaves%3; 13 lines to a page; 36 letters to a line. . Description.-Country paper; Devanagari characters%3 handwriting
legible; two lines in black.ink on either border; paper old, worn out, musty and folios soiled; foll. 20-22 missing.
Another copy of No. 121" here ascribed to Bhattācārya as :. in No. 127. Age.- Sam. 1821. Author.- Bhattacarya. Begins.-fol. 1b..
श्रीगणेशाय नमः॥ नत्वा गणेश्वरं देवं etc. as in No. 121. Ends.- fol. 23b.
तथा च स्मृतिः । etc. upto पदं पानैरिति as in No. 121. . इत्याचार्यभट्टकृतं सूतकदीपिकाख्यायाः त्रिंशतश्लोक्याविवरणं सिद्धं ॥
॥श्री॥ त्रिंशत्श्लोकी समाप्ता॥ .... चंद्रनेत्र २ वसु ८ भूमि १ मितेद्वे मार्गशीर्ष धवले च नवम्यो ।
भानुजेऽलिखदमुं किल रात्रौ त्रिंशतं द्विजकबालमुकुंदः ॥३॥ यादृशमिति References.- See No. 121.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
135 1
आशौचसंग्रह
or
त्रिंशच्छ्रलोकी with gaifuat
No. 135
Dharmasastra
Size.— 11 in. by 5g in.
Extent.- 29 leaves ; 17 lines to a page ; 44 letters to a line. Description:- Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophon at the end are tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment; paper old and musty.
Ends. fol. 28b (Text).
107
Asaucaṣamgraha
or
Trimsacchoki with Subodhini 36 1902-07
No.
A commentary on Trimsacchloki by Anantabhaṭṭa, son of Kamalakarabhaṭṭa and grandson of Rāmakṛṣṇa. According to Kane he must have flourished between 1610-1660A.D. Age.— Sam. 1857.
Author.— Anantabhatta. Begins. fol. 1b (Text.)
षण्मासाभ्यंतरेषु etc. as in No. 117. (Comm.) श्रीगणेशाय नमः ॥
प्रणम्य जानकीजानि पितरं कमलाकरं । अनंतसंज्ञः कुरुते त्रिंशत् श्लोकनिरूपणं ॥
तत्र बहुवक्तव्यत्वाब्दयोवस्थाविशेषनिमित्त शौचमुपेक्ष्यामत्वात् मर्भस्त्रावाद्याशौचं तावदाह षण्मासेति etc.
fol. 29 (Comm.)
दवा पिंडं सपिंडाः etc. upto सर्वे विशेयुः as in No. 1.17. इति त्रिंशत् श्लोकी समाप्ता ॥
अश्मानमालभंतं अइमेव हि स्थिराभूया सशमीमालभते पापं शमयत्विति मनुः विप्रः शुध्यत्ययः स्पृष्ट्वा क्षत्रियो वाहनायुधं वैश्यः प्रतोदरश्मीन् वायष्टिं शूद्रः कृतक्रिय इति दिक् ३०
अनंत विबुधार्येण कमलाकर सूनुना योत्रश्रमः कृतस्तेन प्रीयतां रावणांतकः
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणजगद्गुरुश्रीमीमांसाक रामकृष्णभट्टसूरिसूनुकमलाकर भट्टात्मजानंतभट्ट विरिचिता
सुबोधिनी संज्ञा
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
108
Dharmasastra
[ 135
त्रिंशच्छ्लोकीव्याख्या संपूर्णा ॥ इयेषुवसुपृथ्व्यब्दे राधस्यसितपक्षके। व्यतिरेव सौम्यसंयुक्ता प्रयोदश्यां च पुस्तकम् । गोविंदस्येदं पुस्तकं
HET MET II Then follow some stray stanzas. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 2366; II, 2046.
Kane : Hist. Dh. I, p. 555. B-Descriptive Catalogues :
Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 484, No. 1040 Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No, 1340.
आशौचसंग्रहटीका
Asaucasamgrahatikā
88 (0) No. 136
• 1895-1902 Size.— 87 in. by 4 in. Extent.— 24 leaves ; 9 lines to a page ; 20 letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; one thick line in black ink on either border; pratikas, topics, names of authorities quoted and numbers of verses tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment ; paper very old, much worn out, musty, brittle and decaying. The codex contains two works.
(i) The text of Asaucasamgraha with Bhattoji Bhatta's commentary ; 24 leaves ; on account of being brittle, paper with the numbers on the number has broken off on many leaves; foll. 16-19 bave no numbers; fol. 20 is numbered as 10 and till the 24th fol. numbering is 14.
(ii) The text of Ašaucasamgraha with Bhattācārya's comm. No. 131 above ; first leaf is broken into two ; foll. 2-11 missing; paper in this portion is worm-eaten also ;
It contains 30 leaves, the last fol. numbering as 40. Age. — Appears to be very old. Author.- (Comm.) Bhastoji Bhațța. Begins.- fol. 1b.
TITŪRATKA TA: 1! quarela 11 hingatarstant ArafatrahlIl molt aftur: arge: || ht: 1e weg a tartapres ll etc.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
137] Dharmasastra
109 Ends.- fol. 14.
दत्वेति ।। गोत्रजाः दाहकाः वाहकाः अनुगंतारः स्पशंकारा जारवा म्लानमनसो निंबपत्रं चर्विस्वाचम्याग्न्यंबुगोमयां तान् स्पृष्टवा सिद्धार्थसर्षप. तैलाश्च दषदि चरणं निधाय सपिंडादयो ग्रहं विशेयुः ॥ ३०॥
इति श्रीमहोजीभट्टविरचितं त्रिंशत्श्लोकीविवरणं समातं ॥
No. 1883-84
माशोचसंग्रहटीका
Ašaucasaṁgrahatīkā or
or त्रिंशच्छ्लोक्यर्थ
Trimsacchlokkyartha
551 No. 137 Size.-94 in. by 4g in. Extent.— 11 leaves ; 8 lines to a page ; 29 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on either border on a side only of some of the folios ; fol. 7b blank; fol. 4b half blank; paper extremely worn out, old, musty and wormeaten.
A commentary on Tğimśacchloki by Rāmabbatta. Age.- Appears to be very old. Author.- Rāmabhatta. Begins.- fol. 18.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ शौचं निरूप्यते ॥ तत्र प्रथमतः प्रसवाशीचं ॥ तत्र पराशरः॥ ____ आचतुर्थास्भवेत्रावः पातः पंचमषष्ठयोः।
अत ऊवं प्रसूतिस्यादितिः॥ तत्र साचे आद्य मासत्रये मातुचिरात्रमा शौचं ॥ तदुपरि षष्ठं मास समसंख्यदिनं ।। सपिंडाना तु स्रावे खानमात्रेण
शुद्धिः ॥ etc. Ends.
अष्टमादेः सत्पपर्यंतकूटस्थसंततिस्बेन सपिंडत्वात् ॥ जायमानम्रियमाणविशेषणमेव सापिं ॥ न कर्तविशेषणमित्यादिरन्यत्र विस्तरः ॥ सापिंख्यलक्षणं चास्मानभारम्य सप्तमपर्यतं कूटस्थावयवान्वियितं ॥
इति रामभद्दविरचिते त्रिंशच्छ्लोक्यर्थः समाप्तः॥७॥७॥
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
110
Dharmasastra
आशौचसंग्रह - or त्रिंशच्छ्रलोकीटीका called दीप
No. 138
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.— 69 leaves ; 11 lines to a page ; 41 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase and marks of punctuation tinged with red pigment; paper very much torn, decayed, musty and soiled ; foll. 38-39 and 32-34 are very much torn ; foll. 35, 38-39 are missing.
[ 138
Asaucaśamgraha-or Trimsacchlokitikā called Dipa 261 1887-91
No.
Ends. fol. 72b.
A fragment of a commentary on Trimsacchloki by Raghavabhaṭṭa, pupil of Mukunda and Rama, resident of Katapatra on the river Tapi or Tapti. Aufrecht notes only our Ms. in his Catalogus Catalogorum, III, 514. Age.- Appears to be very old. Author.— Rāghavabhatta.
Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीमद्रामगुरुं नत्वा बालानामनुकंपया । आशौचसंग्रह त्रिशत् श्लोकीदीपो विधीयते ॥ १ ॥ साधुस्नेहः सुपात्रस्थोऽनिलवारणनिश्चलः । दीपोयं सुगुणोपेतो रसिकैर्गृह्यतां मुदा ॥ २ ॥ तापीतटस्थकटपत्रपुरस्थितेन
श्रीमन्मुकुंदगुरुपद्युग पूजकेन ।
रामप्रणाभपरराघवशर्मणाऽयं
दीपः कृतो जयति सज्जनतोषहेतुः ॥ ३ ॥ etc.
अन्यथास्वे
'अतदेकग्रामविषय मेकदेशविषयं गुणवद्विषयं वावधेयं । पक्षिण्याशौचमिति वृत्तेन पक्षिणीमाशौचं वक्ष्यते । दुहितृसुतस्वस्त्रीययोरप्येवं दृष्टव्यमिति केचित् । मृतेचत्विंजि याज्ये ends abruptly.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
111
139 ] आशौचसंग्रह
with
टीका No. 139
Asaucaśamgraha
with Tikā
118
No. 1895-1902
Size.-94 in. by 54 in. Extent.- 73 leaves ; 14 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters ; handwriting
bad ; two irregular lines in black ink on either border ; paper very old, worn out, musty and much worm-eaten.
The work is a commentary on Trimsacchloki or Aśaucasamgraha by Raghunāthabhatta, author of Kalatattvavivecana (See No. 201 ), etc., son of Mādhavabhațţa and younger brother of Viśvanāthabhatta. The date of its composition is given as #TAGÈTI H à Tree Saka 1645, which is mentioned also in Stein's Ms. But this is a mistake; the era should be Vikrama and not Saka, as is shown by the date of copying it (APART catA fa = 1677 Vikarama Sam. ) apart from the external evidence given by the date of composition as given in Kälatattvavivecana (See No. 201). Hence the work was composed in 1589 A. p. and not in 1578 A. D. as mentioned by Kane (Hist. Dh. I, p. 726). The copyist, Samarāja by name, seems to have been a contemporary of Raghunathabhatta, for he copied this Ms. in the same year in which Kälatattuavivecana was
composed. Age.- Sam. 1677 = 1621 A. D. Author.- Raghunāthabhatta. . Begins.- fol. 16.
BITTOTETIT : 11 (Text).
quaterratg etc. as in No. 117. (Comm.) । प्रणम्य रामं हेरंवं पितृव्यपितरौ तथा।
रघुनाथः:प्रकुरुते त्रिंशष्छ्लोकीविवेचनं ॥१॥ निमित्तभेदमिनाशीचप्रति...केनचित् क्रमेणावश्यकर्त्तव्ये स्मृतिषेकरूपacHal&FT&HAGFCT aigrarle aratie ii etc. :
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
112
Ends.- fol. 72b (Text).
Dharmasastra
gear for after etc. as in No. 117. fol. 73b (Comm.)
आशौचांस्य दिनेपि स्नानोत्तरं गोहिरण्यादिस्पर्शउक्ताः ॥ एकादशादि कर्त्तव्यं चान्यत्तीव गंतव्यमित्युपरभ्यते ॥
कायेषु वेदरसभूमिमिते शकाब्दे ॥
इति श्रीमतपदवाक्यप्रमाणज्ञ महामहोपाध्याय भट्ट विश्वनाथानुजभटरघुनाथनिर्मिता त्रिंशच्छ्लोकविवृतिः संपूणां ॥
।। १६७७ ।।
सप्तसागररसेंदुसंमिते विक्रमे नभसि कृष्णपक्षके भालिलेख कुतुकाद्वरेर्दिने सामराज इति विश्रुतो भुवि ॥ १ ॥ काइयामिदं पुस्तकं लिखितं । रामार्पणमस्तु ॥
References.
(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 236b.; II, 50o.
Kane : Hist. Dh. I, p. 555.
आशौच संग्रह
or
त्रिंशच्छ्रलोकी with टीका
[139
B-Descriptive Catalogues :
Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 483, No. 1039. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 90, No. 2459. Peterson's Cat. of Alwar Mss. No. 1342.
Asaucaśaṁgraha
or
Trimśacchloki with Comm. 117 No. 1895-1902
No. 140
Size. 93 in. by 3 in.
Extent.— 113 leaves ; 9 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; four lines in black ink on either border upto fol. 284 ; the rest of the folios have only two lines; benedictory phrase, topics and names of authorities quoted, tinged with red pigment upto fol. 35; all the leaves are not of uniform size; some of the leaves are coloured yellow; foll. 26, 74 missing; fol. 36 is repeated. The Ms. was given as a gift to Baba Moreśvara Bhaṭṭa Pathaka by Mahadeva Sakharama Upadhye in Saka 1800; writing is obliterated on foll. 1b and 28. Another copy of No. 139.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
141]
Dharmaśāstra
Age.- Appears to be old. Author.- Raghunathabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणम्य रामं हरबं etc. as in No. 118. Ends.- fol. 1134.
आशौचात्यदिनेपि etc. upto सकाब्दे as in No. 118.. Followed by:
चैत्रासिते हरितिथौ रघुनाथनामा । रामेशसूरिसुतमाधवविद्वजन्मा टीका समापयदिमा स्मृतिपारछवा ॥३॥ अतस्य शोकमग्रस्य कृत्येस्मिन्नति दुःशके। पत्यारगमने तत्र हेतुगरुकृपेव ।।२॥ तत्वज्ञोपरि मदिरा मथनचेदीयालराणे पये हर्षिता सुकेयं परस्तु यदि नाभाण्ये पयोक्तेन किं । दृष्टं वस्त्वपि तद्विधं न हि जगैध्यस्त दोषं न वा
सर्वोपोटश एव जातु संभवेद्यो वेद तत्वं खलुः ॥ ३५००॥ इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणा etc. त्रिंशच्छलोकविवृतिः संपूर्णा ॥
श्रीरामार्पणमस्तुः ॥ श्रीरामरामराम ॥ शके १८०० बहुधान्याब्दे फाल्गुनशुद्ध १ प्रतिपन्मदवासरे वे॥रा || माहादेव सखारामोपाध्ये राजगरुणावे॥रा॥ बाबा
मोरेश्वर भट्टपाठकायैदं पुस्तकं स्वसंतोषेण दत्त नान्यथेति ॥ ७॥ References.- See No. 118.
आशौचसंग्रह
Ašaucasamgraha
or त्रिंशच्छ्लोकी with टीका Trimsacchlokī with Comm.
. 215 No. 141
.. 1884-87. Size.- 10} in. by 4g in. Extent.-45 leaves ; 10 lines to a page; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
good; four lines in black ink on either border; text of the verses, verse-numbers and names of the authorities
quoted tinged with red pigment; paper very old, very D.8
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
114
Dharmasastra
[141
much worn out, musty and soiled; fol. 92 half torn%3; foll.
1-37, 44-47, 78; 80-82, 87-91 and 93 are missing.
A fragment of some extensive commentary on Trimsacchloki Age.- Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.-fol.399 (Text).
तत्तत्कार्येषु सत्रिवति नृपनृपवदीक्षितविक स्वदेश भ्रंशायस्त्वप्यनेकश्रुतिपठनमभिष्कारुशिल्पातुराणां । संप्रारब्धेषु दानोपनयनयजनश्राद्धयुद्धप्रतिष्ठा
चूडातीर्थयात्रा जपपरिणयनाद्युत्सवेष्वेतदर्थे etc. fol. 380 (Comm.)
...दिकालेपि न तु सञ्यादिवत्कार्यविशेषकाले नो भवति । तथा च याज्ञवल्क्यः । ब्रह्मचारिदातृ ब्रह्मविदां तथेति । दाता दानमात्राधिकारी वानप्रस्थः। अयं चाशौचाभावः कर्मविशेषोपस्थापकपदाभावान राज्ञां राजकर्मणीत्यादिवद्वचनाभावाच्च
सर्व विषय इत्यभिप्रेत्योक्तं सदेति ॥ etc. Ends.- fol. 945 (Text).
grarge etc. upto ga faraty: as in No. 117. (Comm.)
पुत्रादीनां विशोकीकृतमनसः पुत्रादयश्च तेभ्यः श्रुतैरितिहासर्विवेकेन विशोकीकृतस्वमत सः संतः दिवा मरणेनक्षत्रोदयपर्यतं रात्रिमरणेसूर्योदयपर्य
N
509
No.
1883-84
आश्वलायनगृह्यकारिका
Asvalāyanagļhyakārikā No. 142 Size.-97 in. by 4g in. Extent.- 46 leaves ; 9 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border ; paper old, musty and slightly worm-eaten.
A metrical version in four chapters of Ašvalāyana Gịhyasūtra by Bhatta Kumārila, who is different from the great mimāņsaka of that name. For further details, see B. B. R. A. S. Cat., referred to below.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
142]
Dharmasastra
.115
Age.-Sam. 1816. Author.- Kumārila Swāmi. Begins.- fol. 10.
सिद्धि श्रीगणेशाय नमः॥ आश्वलायनमाचार्य नत्वा तद्गृह्यकर्मणां।। प्रयोगं वच्मि संक्षेपावर्तिकारादिभाषितं ॥१॥ प्राणानायम्य संकल्प्य परितः स्थंडिलं शुचि भधिकं वेषमानं वा गोमयेनोपलिप्य च ॥३॥ यज्ञियं शकलं किंचिदाददीत ततः परं ।
तेनांतः शकलेनैव षड्लेखा उल्लिखेत्ततः॥३॥ etc. Ends.- fol. 46.
विलोक्य सर्वसूत्राणि नानाऋषिमतानि च । ज्ञानाथं याज्ञिकानां तु मयोक्ता गृह्यकारिका ॥ ९४ ॥
उक्तान्यत्रैव कर्माणि शाकल्यवचनोऽब्रवीत् ॥ ९५ ॥ इति भट्टकुमारिलस्वामिविरचितासु कारिकासु चतुर्थोध्यायः॥ ४ ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभमस्तु ॥ शुभं भवतु मंगलं ददातु ॥ संवत १८१६ शके १६८१ वर्षे श्रवनसुद्ध ८ बुधवासरे तादिनसंपूर्ण समाप्तं ॥ लिष्यते पंश्री
चौवेभ भानिदास चंद्रापुरीके ॥ झासीनगरमेहोइ लि. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I579; II 1103; III 130. Kane : Hist. Dh. I, p. 519.
B-Descriptive Catalogues:Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 4058, No. 8. B. B. R. A. S. Cat. No. 648. Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 14a.
Madras Des. Cat. Vol. II, No. 1164. (2) Printed Editions :
Printed by J. Mukundaji, Bombay, 1894.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
116
Dharmaśāstra
[143
आश्वलायनगृह्यपरिशिष्ट
Ašvalāyanagshyaparisista
287 No. 143
-
No. 1884-87 Size.- 10 in. by 4g in. Extent.- 36 leaves ; 9 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; four lines in black ink on either border ; paper very old, much worn out and coloured yellow; foll. 23, 24, 24 (repeated), 33 and 35 are on newer paper and in different hand-writing.
An appendix to the Grhyasūtras of Aśvalāyana. Our
codex contains 3 chapters. Age.- Appears to be very:old. Author.- Aśvalāyana. Begins.- fol. 16.
श्रीगणाधिपतये नमः॥ अथाश्वलायनगृह्ये यानि कानिचिदन्योक्तानीहेच्छतामाचार्येणानुमतानि ज्ञापितानि यानि चोक्तप्रदर्शनक्रियाणि तानि
सर्वावबोधाय यथावदभिधास्यामः etc. Ends.- fol. 35
महादेव इति नामभिरर्चयेद्रमेव वा यथा संभवमुद्दिशेत्स्वस्त्ययनं वाचयेदेवमेतानि यकर्माणि थोक्तं कुर्वाणः सर्वाणि श्रेयांस्याप्नोति तदेतदाश्वलायनगृह्यपरिशिष्टं नम आश्वलायनायनमआश्वलायनाय ॥ १९॥ इत्याश्वलायनगृह्यपरिशिष्टे तृतीयोध्यायः॥ .
श्रीराम ॥ शुभं भवतु ॥ References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
__I, 574%B II, 11" and 1900%; III 13". Kane : Hist. Dh. I, p. 519.
B-Descriptive Catalogues ;Calcutta Sanskrit College Cat. I. 441-43.
Madras Des. Cat. Vol. II, No. 1162. (2) Printed Editions :
Printed at the end of Grhya-sutra of Asvalayana, Nirnayasāgara Press, Bombay and Bibliotheca Indica editions.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
144] Dharmasastra
117 आश्वलायनस्मृति
Asvalāyanasmrti
.. 96 No. 144
1871-72 Size.— 94 in. by 4} in. Extent.— 68 leaves ; 10 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad, but legible; paper old, worn out and musty; two lines in black ink on each border; benedictorý phrase and colophons at the end of each chapter tinged with red pigment.
The Ms. contains 22 chapters and the text is a little different from the printed text of the Anandāśrama edi. tion. The name of the scribe has been disfigured with
white powder. Age:- Sam. 1750, Pausa Sukla 2, Wednesday. Author.- Asvalayana. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणपतये नमः॥ आश्वलायनमाचार्य नस्वा पृच्छन्मुनीश्वराः द्विजधर्मान् वदास्माकं स्वर्गप्राप्तिकरान्मुने ॥१॥ इति तद्वचनं १( श्रुत्वा सधर्मान् मुनिरब्रवीत्। लोकस्य च हितार्थाय ब्राह्ममार्गरतस्य च ॥२॥ सानं संध्या जपं होमं स्वाध्यायाम्यसनं तथा।
माध्यातिकक्रिया पंच यज्ञानतिथिपूजनं ॥३॥ etc. . . Ends.- fol. 68.
तिस्रः कोटयोऽर्द्धकोटी च पतितीर्थानि संति वै। वैदमध्ये गमिष्यंति पक्षयोरुभयोरपि ॥ १२९॥ वैकुंठे विष्णुपूजायां युगेनैकेन यत्फलं तद्दशंपौर्णमासाभ्यां सकृदाप्नोति वै द्विजः ॥ १२९ ॥ इत्याश्वलायनीयधर्मशाने अमिसंयोगनिर्णयो नाम द्वाविंशतितमोध्यायः ॥ श्रीरस्तु संवत्, १७५० शके १६१५ श्रीमुखान्दे पौषकृष्णद्वितीया बुधे तहिने......खितामयं आश्वलायनस्मृतिः समाताm॥ श्रीमल्लारये नमः॥
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
118
Dharmasastra
[ 144
References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1.574 ; II 116 and 1909; III 138. Kane : Hist. Dh. I, p. 519.
B-Descriptive Catalogues :Bühler's Cat. of Private Libraries, III, p. 72, No. 43. Burnell's Cat, of Tanjore Mss., p. 124b.
Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 84, No. 4004. (2) Printed Editions :
Printed in Smytināṁ Samuccayaḥ-(under the title of Laghu-Ašvalāyanasmrti, pp. 142-181), Anandāśrama Series, No. 48.
No.
1887-91
आश्वलायनस्मृति
Asvalāyanasmrti
338 No. 145 Size.— 104 in. by 5 in. Extent.- 64 leaves ; 11 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
bad, but legible, two irregular lines in red ink on either border ; benedictory phrase, verse-numbers, colophons at the end of chapters and last colophon are tinged with red pigment; paper old, much worn out and musty.
Another copy of 96. Age.- Saka 1731. Author.- Asyalāyana. Begins.— fol. 15.
श्रीगणेशाय नमः॥ a Trtarard Feat etc. as in No. 144. Ends. fol. 636.
तिनः कोव्यों«कोटि च etc. upto द्वाविंशतितमोध्यायःas in No. 144.
समाप्तोयं ग्रंथः॥ सग्रहवाक्यानिThen follow some miscellaneous verses.
शके १७३१ शुक्लनाम संवत्सरे इदं आश्वलायनस्मृति ग्रंथ हस्ताक्ष वेणिमाधवदैवज्ञ ॥ तेन लिखितं स्वार्थपरोपकारार्थ चैत्र वद्य द्वादशी तृतीय
Ted herla EAT References. - See No. 144.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
336
1471 Dharmasastra
119 आश्वलायनस्मृति
Ašvalāyanasmsti No. 146
NO. 1891-95 Size.- 12 in. by 4} in. Extent.- 32 leaves ; 11 lines to a page; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border ; paper old and musty; name of the owner disfigured.
Another copy of No. 96... Age.-Appears to be old. Author.- Āśyalāyana. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ आश्वलायनमाचार्य नस्वा etc. as in No. 144. Ends.- fol. 31".
अतिचरेद्विधिबई मातापित्रो मृतेहनि। पितरस्तेन तृप्यति गच्छंति पदमुत्तमं ॥३०॥ सदाचारपरो विप्रः कृपालुः श्राद्धकृत्तथा। आत्मनिष्ठार्थलोकेषु तारयेत्तरति स्वयं ॥३१॥ इत्याश्वलायनधर्मशास्त्रे श्राद्धोपयोगिप्रकरणं॥
समातोयं ग्रंथः॥ शुभं भवतु ॥ हेरंबो जयति ॥ References.- See No. 144.
87
No.
1884-891
भाश्वलायनस्मृति
Asvalāyanasmrti No. 147 Size.-131 in. by 5 in. Extent.-33 leaves%3; 11 lines to a page3; 41 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible ; one line in red ink on either border ; marks of punctuation in red ink.
Another copy of No. 144. Our text is identical with
the printed text of the Anandāsrama Series. Age.- Sam. 1881. Author.-Asvalayana.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
120
Dharmasastra
[147
Begins.- fal. 10.
श्रीमन्महागणपतये नमः॥ श्रीगुरुचरणारविंदाय नमः॥ आश्वलायनस्मृतिप्रारंभः॥
आश्वलायनमाचार्य etc. as in No. 144. Ends.- fol. 32.
सदाचारपुरो विप्रः कृपालुः श्राद्धकृत्तथा।
आत्मनिश्वलोकेषु तारयेतरति स्वयं ॥ ३०॥ इत्याश्वलायनधर्मशास्ने श्राद्धोपायोगिप्रकरणं ॥ संपूर्णेयमाश्वलायनस्मृतिः॥ श्लोक संख्या॥८८१॥
यादृशं etc. संवत् ॥ १८८१ ॥ असाढमासे कृष्णपक्षे रविवासरे ॥३॥ तृतीयायां ॥ इदं पुस्तकं समाप्त ॥ श्रीरामः ॥ (fol. 33a) श्रीकृष्णाय नमः॥ श्रीरामचंद्राय नमोनमः॥ वासुदेवाय नमोनमः॥ नारायणाय नमो
नमः ॥ ॥७॥७॥७॥ References.- See No. 144.
No. 1902-07
आश्वलायनस्मृति
Ašvalāyanasmrti
27 No. 148 Size.-8 in. by 43 in. Extent.-42 leaves%3; 12 lines to a page; 25 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters;
handwriting legible.; two lines in red ink on either border; paper musty and brittle3; fol. 21 missing; colophons are tinged with red pigment.
Another copy identical with No. 147. Along with date, the scribe gives Saka and Vikramābda both; but as water__marked paper was not available in Vikrama 1682 (= 1625
A.D.), I take it to stand for Saka. Age.- Saka 1682. Author.- Asvalayana. Begins.-.fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥
आश्वलायनभाचार्य नत्वा etc. as in No. 144. Ends.- fol. 438.
सदाचारपरो विप्रः, etc. upto श्राद्धोपयोगीप्रकरणं as in No. 147. __ श्री शके १६८२ विक्रमाब्दे चैत्रवद्य १३ रविवासरे तहिने लिखितं
. समाप्तं ॥ श्रीः॥ यादर्श etc. References.--- See No. 144.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
1501
afar
No. 149
Age. - Sam. 1865.
Author.– Vrajarāja. Begins.— fol. 14.
Dharmasastra
श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः । नवा श्रीवल्लभाचार्यान् पुष्टिमार्गप्रवर्त्तकान् । संगीकृतभक्तानामाह्निकं सुविचार्यते ॥
श्रीविठ्ठलेशपादाब्जपरागान् भावयाभ्यहं । पुष्टिमार्गप्रवृत्तानां भक्तानां बोधसिद्धये ॥ २ ॥
Ends. fol. 17b.
No.
Size. 10 in. by 5 in.
Extent.— 17 leaves ; 15 lines to a page ; 45 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; paper old and musty.
A manual of daily rites for the followers of Vallabhā-. cārya by Vrajarājā; except for few verses scattered here and there, the Ms. is in Hindi. Aufrecht notices only our Ms. in his Catalogus Catalogorum, II, 11b.
121
Ahnika
280 1884-87
No.
अरुचतुः षष्ट अपराधते सावधानरहिये । याभांति सदा सर्वदा रहे । कृतार्थ होय । किमधिकं । श्रीवल्लभाचार्य मते फलं तत् प्राकट्यमंत्राव्यभि • चारिहेतुः । प्रेमैव तस्मिन्नवधोक्तभक्तिस्तत्रोपयोगोऽखिलसाधनानां ॥ इति श्रीपुष्टिमार्ग य (ह्निकं श्रीव्रजराजजीकृतं नित्यसेवाविधि संपूर्ण ॥ संवत् १८६५ ज्येष्टमा से शुद्धपक्षे ४ गुरौ समाप्तो दवे हरिनंदाख्येणा लेखि
माहिक
No. 150
Size. 8 in. by 4 in.
Extent.— 10 leaves ; 10 lines to a page; 33 letters to a line. Description.- Modern water marked paper; Devanagari charac.. ters; handwriting legible; paper musty and slightly worn
out.
Ahnika
511 1883-84
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
122
Dharmasastra
[ 150
A manual for daily practices according to Gautama. sūtra. Cf. fol. 10“.
इति गौतमसूत्रे आह्निके प्रकरणं समाप्तं ॥ Our text is different from Ahnikasūtra of Gautama as __described in B. B. R.A. S. Cat. No. 651. Age.- Saka 1708. Author.- Gautama. Begins.- fol. 1.
श्रीमहागणाधिपतये नमः॥ ब्राह्म मुहर्ते उत्थाय स्वशिरसि सहस्रपत्रे कमले चिंततये द्विभुजं गुरुं ।। वराभयकर शांतं बद्धपद्मासनं शुचिं ॥ गुरुमूर्तये
नमः लं पृथिव्यात्मकं गंधसमर्पयामि ॥ etc. Ends.-fol. 104.
सुर्यादिभ्यो हुते पूर्व मग्न्यादिभिस्ततः परं । हुत्वा व्याहृतिभिः पश्चाद्भूतयज्ञस्तथैव च ॥५॥ उपस्थानं सकृत्कार्य सकृदेव गृहे बलिं।
दद्याद्वै वायसादिम्यो भूतेभ्यश्च बलीन्सकृत् ॥६॥ शके १७०८ पराभवसंवत्सरे चैत्रशुक्लपतिपदि वाक्पतिवारे कृष्णाजोतिषात्मजवैराजक्षेत्रस्थितत्र्यंबकदैवज्ञेनेदं लिखितं ॥ स्वार्थ परार्थ च ॥
No.
1883-84
माहिक
Ahnika
512 No. 151 Size.— 64 in. by 3in. Extent.— 63 leaves ; 7 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; four lines in red ink on either border; all the four borders are coloured with yellow pigment; marks of punctuation and last colophon in red ink; paper old, worn out and musty.
The text is corrupt. The author Raghunāthabhatta (Samrat Sthapati) was the son of Madhavabhatta, grandson of Rāmeśvarabhatta, nephew of Nārāyaṇabhatta and younger brother of Visvanātha and Prabhākara. He also wrote Kalatattvavivecana (in 1620 A.D.).
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
1521
Age.- Appears to be old. Author.— Raghunāthabhatta. Begins.- fol. 1b.
Dharmasastra
श्रीमहागणाधिपतये नमः ॥ अथाह्निकं ॥ तत्र प्रातरुत्थाय मातापितृगुर्विष्टदेवान् मनसां नत्वा तदहः कर्त्तव्यं विचायं ॥
Ends. fol. 63.
ब्रह्मापुरारिस्त्रिपुरांतकारी भानुः शशीभूमिसुतो बुधश्च ।
गुरुश्च शुक्रः शनिराहुकेतुः कुर्वंतु सर्वे मम सुप्रभातं ॥ १ ॥ etc.
कृतोपवीत उपगत्य स्नानवर्ज सर्व कुर्यात् ॥ ततः प्रबोधकालपर्यंतं पुनः पूर्वव ( त्) शय्यायां यथासुखं स्वपेत् ॥ इदं प्रभातोत्थानादिशयनांतं कर्म प्रतिदिनं कुर्यात् ॥ || रघुनाथेन विक्रयभट् माधवसूनुना ।। || कृता निबंधात् प्रोक्ष्याशु समूलाः ह्निकपद्धतिः ॥ ॥
इति श्रीमद्युपाध्यायभट्ट माधवात्मजेन भट्ट रघुनाथे वर्णित आह्निकं संपूर्ण ॥ 118 11 शके परिधावी नाम संवत्सरे ॥ मार्गशीर्ष शुद्ध
द्वादश्यां गुरौ तद्दिनी इदं पुस्तकं संपूर्ण ॥
11
इदं पुस्तकं सदाशिवात्मजस्य ज्ञेयं श्रीमद्गजाननप्रसादात् ॥ ६॥
References.—
(1) Mss. – A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 584; II, 190.
123
B-Descriptive Catalogues
Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 136. B. B. R. A. S. Cat. No. 670.
Calcutta Sanskrit College Cat. II, No. 43.
--
No.
आह्निक
No. 152
Size - 10 in. by 42 in.
Extent. - 22 leaves; 11 lines to a page ; 41 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty and brittle; the border of all the leaves are repaired.
Another copy.
Age. - Appears to be very old. Author.— Raghunāthabhatta.
Ahnika
23
1902-07
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
124
Begins. fol. 1b.
Ends. fol. 22b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाह्निकं । तत्र प्रभाते उत्थाय etc. as in No. 151.
Dharmasastra
कृतोपवीत etc. upto आह्निकप्रयोगः संपूर्णः as in No. 151; श्रीनृसिंहः प्रीयतां श्रीकृष्णार्पणमस्तु
See No. 151.
References.
आह्निक
No. 153
Size.- 88 in. by 42 in.
Extent.— 104 leaves ; 11 lines to a page ; 25 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting .legible ; two lines in red ink on each border, upto fol. 97; the rest have lines in black ink; paper old and musty; fol. No. 43 blank; Fol. No. 59 is repeated..
Age. — Appears to be old.
Author.— Bhattoji Diksita, son of Laksmidhara. Begins. – fol. 14.
[152
No.
Ends.- fol. 103b.
The work is a commentary by the author on the first chapter of his own work called Caturvinśatimata, which gives an analysis of the views of twenty-four Rṣis renowned as authorities on Hindu law. It has three sections, viz. Acāra, Prāyaścitta and Srāddha, in 544 anustubh verses. The Ms. breaks off abruptly giving only the name of author's father.
कायक्लेशं तदुद्भूतं ध्यायीत परमेश्वरमिति ॥ १ ॥ सूर्योदयाप्रागं प्रहरे द्वौ मुहूत्तौ ॥ तत्रायो ब्राह्मः ॥ द्वितीयो रौद्रः ॥ तदुक्तं विष्णुपुराणे ।। etc.
Ahnika
तस्य वर्ज्यान्याह पाराशरः ॥ विक्रीणन्मद्यमांसानि ह्यभक्षस्य च भक्षणं । कुर्वन्नगम्यागमनं शूद्रः पतति तत्क्षणात् ॥ शेषमन्यतो बोध्यं ॥ इति शुद्धधर्माः ॥ इति पदवाक्य प्रमाणज्ञलक्ष्मीधरसुरेः सूनुः
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाह्निकं लिख्यते ॥ तत्र माधवीये कूर्मपुराणम् ॥ ब्राह्मे मुहूर्ते उत्थाय धर्ममर्थं च चिंतयेत् ।
69 A 1879-80
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
-154]
Dharmaśāstra
125
References. (1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 58"; III 13°.
B-Descriptive Catalogues :- .. Haraprasad Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, No. 1911. __Mitra's Notices x,4023. The Ms. named Caturvimsati
matavyākhyā (ācārakānda) is identical with our Ms.
No. 41881-82
आहिक
Ahnika
249. . No. 154 Size.- 111 in. by 3g in. .... ..........." Extent.--- 47 leaves ; 11 lines to a page ; 43 letters to a.line.... Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border ; paper very old, worn out on edges and musty ; fol. 13 missing ; incomplete.
_Another copy of No. 153. Age.- Appears to be very old. Author.- Bhattoji Diksita, son of Laksmidhara. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ .. अथाहिकं लिख्यते ॥ etc. as in No. 153. Ends.- fol. 47b.
नैयायिकाद्यभिमत आस्मा । अदेह इति । नञ् प्रश्लेषः। एवमपि । प्रयोगस्त्वित्थं । दहाहकारादि संघातद्रष्टा दृश्य । भिन्नः । द्रष्टत्वात् । घटद्रष्टवत् । परिष्कारस्तु । अहमिति प्रकाशगोचरः। न भुक्तिकालीनात्मपदार्थः चिरद्विषयत्वात् । घटवत् ।
ends here abruptly. . References.- See No. 153.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. Visrāma (i)
126 Dharmasastra
[155 माहिक
Ahnika No. 155
163 Size.-93 in. by 41 in. Extent.- 82 leaves ; 11 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; several
handwritings, legible; benedictory phrase, topics, names, authorities quoted and the last colophon tinged with red pigment; paper old, slightly worn out and musty.
___Another copy of No. 153. Age.- Appears to be very old. Author.-Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथाहिकं लिख्यते etc. as in No. 153. Ends.- fol. 82.
तदुक्तं कुर्मपुराणे॥
इत्येतदखिलं प्रोक्तमहन्यहनि वै मया ब्राह्मणानां कृत्यजातमपवर्गफलप्रदं । नास्तिक्यादथ बालस्याब्राह्मणो न करोति यः स याति नरकान् घोरान् कालयोनौ प्रजायते नान्यो विमुक्तये पंथा युक्ताश्रमविधिस्वकं । तस्मात्कर्माणि कुर्वीत तुष्टये परमेष्ठिन इति ॥
इति भट्टोजीदीक्षितकृत आह्निकं समाप्तम् । References.- See No. 153.
आह्निक
Ahnika
93 No. 156
No. 1895-1902 Size.- 94 in. by 4 in. Extent.-70 leaves%3 8 lines to a page%3; 25 letters to a line. Description.-Country paper3 Devanagari characters%3B handwriting
legible; two or three lines in black or red ink on either border; paper old worn out, very musty, brittle and worm-eaten ; foll. 46-50 repeated ; incomplete.
Another copy.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
157]
Dharmasastra
127
Age.- Appears to be old. Author:- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
___श्रीगणेशाय नमः । श्रीगुरुचरणाभ्यां नमः॥
अथाहिकं लिख्यते ॥ तत्र माधवीये कूर्मपुराणम् etc. as in No. 153. Ends.- fol. 65b.
भूमावयाहिलिप्तानां तावत्स्यादशुचिः पुमान् । भासनादुस्थितस्तस्माद्यावन स्पृशते महीति ॥
विष्णुपुराणं ॥ विष्णुरत्ता तथैवासं परिणामश्च वै तथा॥ References.- See No. 153.
आहिक
Ahnika No. 157
70
A1879-80 Size.- 8 in. by 4 in. Extent.— 73 leaves ; 6 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; four lines in red ink on each border; benedictory phrase, names of authorities quoted, and markes of punctuation tinged with red pigment in some leaves ; accent marks and marks of punctuation on some leaves are in red ink; paper old and musty.
A manual for the daily duties and rites for the fol. lowers of Rgveda. The work is also named as Bahorcah
The date given at the end is of doubtful nature. Age.- 109 Saka (?). Author.-Kamalakarabhatta. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीमन्महामुदलो जयति ॥ नस्वा रामं च पितरौ कमळाकरशर्मणा।
रामकृष्णतनूजेन बवृचाह्निकमुच्यते ॥ तत्र रात्रेः पश्चिमायामामुहूर्तों ब्राह्मण उच्यते इति मदनपारिजातपितामहोके ॥etc..
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
128
Dharmasastra
[157
Ends.- fol. 720.
ऋतुव्यतिरिक्तकाले अनृतौ स्त्रियं गत्वा मानवज्यं कुर्यात् ॥ एवमासिक कुर्यात् ॥ विशेषो नमस्कृते निर्णयसिंधौ शूद्रकमळाकरे च ज्ञ(जे)याः॥
इति श्रीमद्विद्वद्वर्यनारायणभट्टसूरिसूनुरामकृष्णभट्टात्मजकमळाकरभट्टकृतो बढचाहिकप्रयोगः समाप्तः॥ ॥
यादृशं पुस्तकं etc. शके १०९ (?) प्लवंगनामसंवत्सरे दक्षिणायने हेमंतत्तौं मार्गशीर्षवद्य पंचम्यां तिथौ तहिने समाप्तमिदं पुस्तकं माडुस्करोपनाम्ना ॥ श्री भवानीरत्नेश्वरार्पणमस्तु । शुभं भवतु ॥
श्रीगजाननर्पणमस्तु ॥ श्रीरस्तु । शुभमस्तु ।। References.-.. (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 583; II 1909 III 13b. For Kamalākara, see Kane : Hist. Dh. I, pp. 432-37. __B-Descriptive Catalogues :Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 135b. Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 36, No. 140. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 355, No. 765 (called
Ahnikalopaprāyaścittaṁ). B. B. R. A. S. Cat. No. 668. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1268, Extract 290.
No. 1895-1902
आह्निक,
Ahnika -
94 No. 158 Size.- 113 in. by 4g in. Extent.- 12 leaves%3; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting bad ; two lines in black ink on either
ters, ha .... border; paper worn out and musty. .
A collection of verses on ācāra in general. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 11.
• श्रीगणेशाय नमः॥ अथाह्निकं प्रवक्ष्यामि नानामुनिमतं यथा। दिवासंध्यासुकर्णस्थं ब्रह्मसूत्रउदङ्मुखः॥
कुर्यान्मूत्रपुरीषे च रात्रौ दक्षिणामुखः॥१॥ ............... एकालिंगे करे तिस्त्र उभयोमंद्वयं स्मृतं। :
पंचापाने दशैकस्मिन्नुभयोः सप्तमृत्तिकाः॥२॥ etc.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
129
159]
Dharmasastra Fnds.- fol. 124.
. ब्राह्म मुहूर्ते या निद्रा सा पुण्यक्षयकारिणी।
तां करोति द्विजो मोहात्पादकृच्छेण शुध्यति ॥ ब्राह्मे मूहूर्त चोत्थाय चिंतयेदात्मनो हितं ।
कासुदेवस्य स्मरणं कुर्यात्कलिमलापहं ।। इत्याह्निकं समाप्तं ॥ इदं पुस्तकं सखारामस्य
95
No. 1895-1902
आह्निकजप
Ahnika japa No. 159 Size.-7 in. by 31 in. Extent.- 11 leaves%3; 7lines to a page%B 24 letters to a line... .. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border; benedictory phrase and marks of punctuation in red ink ; paper old, musty and worm-eaten.
A small treatise enumerating names of sages, holy
places, etc., which should be repeated every day. Age.- Appears to be old. Author:- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः। अत्राश्चर्याद्भुतं मंत्रमाह्निकं जपतां वर। यजल्यातु नृपश्रेष्ट सायं पूजास्मतां व्रजेत् ॥ कीर्तितं वलदेवेन विष्णुना चैव कीर्तितं ।
धर्मकामैश्च मुनिभिषिभिश्चापि कीर्तितं ॥ etc. Ends.- fol. 11.
शुभं क्षेमकरं नृणां मेधाजननमुत्तमं सर्वरोगप्रशमनं स्वकीर्तिबलवर्द्धनं ॥ श्रद्दधानो दयोद्भूतः प्रपठेदात्मवानरः। सर्वपापविशुद्धात्मा गतिं च लभते शुभां ॥ श्रीगणेशाय नमः। रामरम
'.१
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
130
Dharmaśāstra
[160
आह्निक
Ahnika 335
No. 160
No.
1891-95
Size.—6} in. by 4} in. Extent.-36 leaves; 13 lines to a page; 29 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted, etc. tinged with red pigment; paper old, worn out and musty; last leaf repaired.
A work dealing with āhnika or daily rites for the followers of Vājasaneya sākha by a pupil of Venkata
nāthārya. It is incomplete. Age.-Appears to be old. Author.-Apupil of Venkatanatharya. Begins.- fol. 16.
श्रीमतेरामानुजाय नमः॥ श्रीमान्वेंकटनाथार्यः कवितार्किककेसरी॥ वेदांताचार्य्यवर्योमे सन्निधत्तां सदा हृदि ॥१॥ ज्ञानानंदमयं देवं निर्मलस्फटिकाकृति ।। आधारं सर्वविद्यानां हयग्रीवमुपास्महे ॥२॥ श्रुतिस्मृत्युदितो धर्म इह वाजसनेयिनां ।
विबध्यते आह्निकोगं मन्वादिस्मृतिवाक्यजः॥ ३ ॥ Ends.- fol. 36b.
सपिंडीकरणं च॥ गंधोदकतिलैर्युक्तं कुर्यास्पात्रचतुष्टयं । अद्यार्थिपितृपात्रेषु प्रेतपात्रं प्रसेचयेत् ।। ये समाना इति द्वाभ्यां शेषं पूर्ववदाचरेत् ॥ एतत्सपिंडीकरणमेकोद्दिष्टं स्त्रिया अपि ॥
___No. 1895-98
आह्निक
Ahnika
- 60 No. 161 Size.-8 in. by 3g in. Extent.— 7 leaves ; 15 lines to a page ; 41 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on either border of one
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
11]
Dharmaśāstra
131
side of leaves ; benedictory phrase, verse-numbers and the last colophon tinged with red pigment ; paper very old, worn out and musty.
A compilation from various smrtis on daily duties. It mentions Madanaratna. It has 201 verses with prose explanations interspersed here and there. After the last colophon there is a verse which names Sarkara, son of Ratnākarabhatta and Bhāgirathi, who most probably is the scribe. After the verse starts some other work about Nandisraddha, etc., quoting Maitrāyaniparisista. There are only two lines of it. Aufrecht mentions our Ms. in
his Catalogus Catalogorum, III 13b. Age.- Sam. 1706. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ नवतंतूपवीतं ॐकाराग्निवायुसूर्यसोमप्रजापतिवरुणेंद्राखिलदेवा उपवीतनवतंतूनां पर्यायेण देवतानवज्ञेयाः।
रंध्रादिनाभिपयंतं ब्रह्मसूत्रं पवित्रकं ।
न्युने रोगप्रवृत्तिः स्यादधिके धर्मनाशनं ॥ १॥ etc. Ends.- fol. 70.
सप्तजन्मदरिद्रः स्यानांतकाले हरिं स्मरेत् । तर्जन्या चूर्णमादाय मध्ये पत्रं विलेपितं । तत्पत्रं खादयन्विप्रः सुरापानफलं लभेत् ॥ २० ॥ अंगुष्ठाचूर्णमादाय पर्ण पृष्ठे विलेपयेत्
तस्पत्रं खादयेद्यस्तु सोमपानफलं लभेत् ।। २०१॥ इत्याह्निकं समाप्तं ॥ संवत् १७०६॥
भट्टरत्नाकराजातो भागीरथ्यां प्रसन्नधीः ।
पौषासितद्वितीयायामाहिकं शंकरोऽलिखत् ॥१॥ श्रीविश्वेश्वराय नमो भवान्यै व ॥
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
132
-आह्निक
No. 162
Dharmasastra
Size.- 9 in. by 4 in.
Extent. - 69 leaves ; 11 lines to a page ; 40 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; four lines in black ink on either border; topics and names of authorities tinged with red pigment irregularly ; paper very old, much worn out and musty; fol. 65 missing.
Age. - Appears to be very old.
Author.— Anonymous.
Begins. fol. 10.
A compilation on ähnika, daily rites and duties, from different Smṛtis and Purāņas. At the end of the work there are verses on prātaḥsmarana by one Mahadeva Pandita. Aufrecht records one Ms. in his Catalogus Catalogorum, II, 11.
Ends. fol. 68.
श्रीगणेशाय नमः ॥
No.
इदानीमाह्निकं निरूप्यते ॥
तत्र शयनस्थितस्य कृत्यमाह याज्ञवल्क्यः ॥
ब्राह्मे मुहूर्त्ते चोरथाय चिंतयेदात्मनो हितमिति ॥ विष्णुरपि ॥
ब्राह्मे मुहूर्ते वुद्धेत धर्मार्थी चानुचिंतयेत् कायक्लेशाश्च तन्मूलान्वेदतत्वार्थमेव चेति ॥ etc.
वस्त्रं कुंभादि सकलं तद्धोत्रे प्रतिपादयेत् । ब्राह्मणाम्भोजयेच्छक्रया सुशीलान्वेदपारगान् ॥
[162
Ahnika
146
A 1886-92
भक्ष्यैश्च पयसाज्याथै रत्नानि सुबहूनि च । अनेन विधिना यस्तु शांतिं कुर्वीत शक्तितः । तस्य वर्षशतायुष्यं भवत्येव न संशयः ॥ इति दुःस्वप्रशांतिः ॥
Then follows the प्रातःस्मरण ।
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
163]
Dharmasastra
1335
आह्निक No. 163
Ahnika 145
No. 1886-92
Size.- 9f in. by 4} in. Extent.— 34 leaves ; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3B handwriting
legible; two lines in black ink on either border; corrections made with yellow pigment; paper old, slightly worn out and musty; fol. 19 contains laghutarpana which is continued on fol. 34b.
A treatise on āhnika, dealing with 36 topics like sadā. cāra, atmacintana, suprabhāta, Mütrotsarga, sauca, aca.
mana, sikhābandhana, dantadhāvana, etc. Age.- Sam. 1768. Author.-- Anonymous. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रातरुत्थाय कर्तव्यं यद्विजेन दिने दिने। तत्सर्व प्रवक्ष्याभि द्विजानामुपकारकं ॥१॥ . . नामुत्र हि सतायार्थ पिता माता च तिष्ठतः।
नमुत्र दारा न ज्ञातिधर्म तिष्ठति केवलः॥२॥ etc. Ends.- fol. 33b.
नमोस्तु नंदर्मदे तुभ्यं त्राहि मां विषसर्पतः । असर्प सर्प भद्रेते दरं गच्छ महाविष ॥१॥ ..... जन्मेजयस्य यज्ञोते आस्तीकवचनं स्मर
आस्तीकवचनं स्मृत्वा यः सर्पो विनिवर्तते ॥२॥ इति शयनविधिः समप्तः॥
संवत् १७६८ वरषे शाके १६३३ प्रवर्तमाने दक्षिणायनगते आसूर्ये प्रथम भाद्रपदमासे शुक्लपक्षे द्वीतीया (ति)थौ शनौ वासरे दवे शिवानंद दवे चातु. Then follow the contents.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
134 Dharmaśāstra
[164 आह्निक-आचारतिलक
Ahnika-Acāratilaka
78 No. 164
No. 1892-95 Size.- 103 in. by 41 in. Extent.- 22 leaves ; 11 lines to a page ; 44 letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers and colophons are tinged with red pigment; paper old and musty; fol. 1 written in a different bandwriting.
It is different from Acaratilaka by Gangādhara (See No. 135) and is anonymous, although ascribed to Gangadhara by Peterson in his Report (5, 78) and Aufrecht in his Catalogus Catalogorum, III, 90. It contains 500 verses and deals with following topics-चातुर्वर्ण्यविधि, द्विज-. लक्षण, दंतधावनविधि, आचमनविधि, स्नान, संध्या, तर्पण, वैश्वदेव, भोजन, श्राद्धविधि, इति गृहस्थधर्म fol. 139; सूतकविधि, पंचगव्य, यज्ञोपवीत, महाष्टमीविधि, दीपमालिका, एकादशीविधि, इति श्री आ.
स्मृतिसमुच्चयं समाप्तं fol. 19° and आदित्यवारविधि, Age.- Sam. 1772. Author.- Anonymous. Begins,- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ ब्राह्मणस्य तपो ज्ञानं तप क्षत्रस्य रक्षणं । वैश्यस्तु तपसावार्ता तपः शूद्रस्य सेवनं ॥१॥ यद्धस्तरं यदुरापं यदुर्ग यच्च दुष्करं ।
सर्व हि तपसा साध्यं तपो हिं दुरतिक्रमं ॥२॥etc. Ends.- fol. 22'.
आदित्ये नित्यसंतापं रुपक्रांतो निशाकर । मरणं बंधनं भौमे बुधवर्द्धयते धनं ॥ अष्टरोगं गुरुश्चैव शुक्रो भवति निःफलं। गोसहस्रलभे पूजां शनिस्रानेषु यो नर ॥ गोक्षीरं तु घृतश्चैव धान्यमुद्गातिलाय वा।
अक्षाराः कथिताप्येते क्षाराहे च प्रकीर्तिता ॥५०॥ संवत् १७७२ वर्षे मार्गसिरसुदी १४ सोमवासरे पुस्तकं लिषायतं जानी हरीरामेण लिखतं ब्राह्मण जोसी भागीरथ पाटन वास्तव्यं ॥ श्रीमस्तु॥ आचारतिलक धर्मशास्त्रस्य ग्रंथ समाप्तः॥
श्रीकृष्णाय नमः॥
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
1651
Dharmaśāstra
135
No.
1891-95
माह्निक
Ahnika from
from विधानपारिजात
Vidhānapārijāta No. 165
409 Size.— 13in. by 54 in. Extent.-58 leaves; 14 lines to a page%; 46 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3 handwriting
legible; two rows, each of one line and three lines in black ink on either border ; paper old, worn out and slightly worm-eaten.
The codex dealing with daily duties is a part of the 3rd Stabaka of Vidhānaparijata (pp. 147 ff. of the printed edn. referred to below). The Vidhāna pārijāta contains 5 stabakas on Svastivācana, Santikarman, vivāha, ähnika, etc., prakirņa and marana. The author Anantabhatta was the son of Nāgadeva and composed his work at Benares in
1625 A.D. Age.- Sam. 1821. Author.-Anantabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ वंदे श्रीमदनंतसंज्ञगिरियं लक्ष्मीनिवासं हरि विघaia विघ्नध्वांन( त )दिवाकरं सुरगुरुं सर्वार्थसिद्धिप्रदं । ब्रह्माशर्व सुरेंद्रपूर्वकसुराग्रस्य प्रसादात् सदा प्रारब्धस्यमाप्तिमीयुरमलं मद्वंशदेवं परम् ॥१॥
........................ अनंतभट्टनामाहं कण्वशाखा सतां मुदे आह्निकं रचनिबंधोस्मिन्संगृहामि यथामति ॥६॥ यस्य स्मरणमात्रेण कर्मसंपूर्णतामियात् ।
तं प्रणम्य महाविष्णुमाह्निकं कथयेधुना ॥७॥
तत्र ॥ ब्राह्म मुहूर्ते चोस्थाय चिंतयेदात्मनो हितमिति । etc. Ends.-fol. 584.
अपास्य कर्म कुर्वतु निर्भया ज्ञानिनः सदा। वचनप्रसूनमालेयं वासुदेवे समर्पिता ॥ भट्टानंतेन विदुषा नानानिर्णयचित्रिता ।
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
136
Dharmasastra
[ 165
इति श्रीमद्वैदिकोत्तम श्रीमन्नागदेव भट्टसूनुना प्रथमशाखिना श्रीमंदनंतभट्टेन विरचिते विधानपारिजाते समाह्वये निबंधे तृतीयस्तबके आह्निकं
समाप्ता ॥
अनतह्निकनामेदं सार्द्धद्वय सहस्रकं ।
अनुष्टुप् छंद श्लोकानां संख्यातं परमार्थतः ॥
संवत् १८२१ का ।। वर्षे शके १६९६ प्रवत्तमाने लिख्यतं नीरसंघवी प्रवासी षडेलाका राधाकृष्णजी गृहे पुत्रवाचनात् व्यासजी श्रीमयारामजी ॥ ॥
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 576; II 136 and 225"; III 121b.
Kane: Hist. Dh. I, p. 620.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. No. 1468-70.
Mitra's Cat, of Bikaner Mss., pp. 493-4, Nos. 1059-60. Calcutta Sanskrit College Cat. II, Nos. 113-115, 219. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2063-9.
(2) Printed Editions:
Printed in Bibliotheca Indica, Calcutta, 1905.
enfafa
No. 166
Size. 12 in. by 5 in.
Extent.- 7 leaves; 15 lines to a page; 47 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics and marks of punctuation on some leaves tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
Ahnikapaddhati
88
1884-86
Age.- Sam. 1829.
Author. Sivarama, son of Visrama.
No.
The work, elsewhere (see I. O. Cat. No. 455) called as Chandoganiyahnika, deals with ordinary daily observances according to the chandoga ritual, by Sivarama, the son of Viśrama, and author of several works (see Kane below).
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
137
154]
Dharmasastra Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ कर्मकांडे अह्निक लिख्यते ॥
प्रणम्य तातं विश्रामं विघ्नेशजगदंबिका ब्राह्मण्यमाश्रितं यत्र प्रातः कृत्यादिकर्मणि ॥ विधि तस्य प्रवक्ष्यामि छंदोगानां हिताय वै
करोमि पद्धति सम्यक् सुखानुष्टानसिद्धये ॥२॥ etc. Ends.- fol. 79.
विसर्जनं पूर्ववत् वृद्धानत्वा सायं होमादि साग्निश्चेत् कुर्यात् ततः शयनं इति सायं संध्या इति विद्वजननिराजितचरणकमलश्रीशुक्लश्री विश्रामात्मजशिवरामविरचिते छंदोगमाह्निकसमाप्तमगमत् श्रीरस्तु संवत्
१८२९ श्रा. शु. ए. र. गंगातटे श्री श्री. References.(1) Mss.—A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 191b3; II 200%; III 41. Kane: Hist. Dh. I, p. 547and p. 750.
B-Descriptive Catalogues : I.O. Cat. No. 455. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 292.
आह्निकाचारतत्त्व
Ahnikācāratattva
... - 61 No. 167
1895-98 Size.- 118 in. by 4g in. Extent.— 91 leaves ; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics, etc., tinged with red pigment irregularly; paper old and musty.
One of the 28 tattvas dealt with in Smrtittatva by
Raghunandanabhattācārya. Age.- Appears to be old. Author.- Raghunandanabhattachrya...
....
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
138
Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ आह्निकतत्त्वं ॥ प्रणम्य सच्चिदानंद भक्तिमुक्तिप्रदायकं । आह्निकाचारतत्त्वानि वक्ति श्रीरघुनंदनः ॥
अथ प्रातः कृत्यं ॥ तत्र दक्षः ॥
प्रातरुत्थाय कर्त्तव्यं यतद्विजेन दिने दिने । तत्सर्वं संप्रवक्ष्यामि द्विजानां हितकारकं । etc.
Ends. fol. 91b.
Dharmasastra
इत्येतदखिलं प्रोक्तं अहोरात्राश्रितं मया । ब्राह्मणानां कृत्यमेतदपवर्गफलप्रदं ॥ नास्तिक्यादथवालस्यात् ब्राह्मणो न करोति यः । स याति नरकं घोरं पशुयोनौ च जायते ॥
इति श्री हरिहरभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनंदन भट्टाचार्यविरचितआह्निकाचारतत्त्वं संपूर्णमिति ॥
References. —
·11
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum : I 58" ; II 190 ; III 13b.
Kane : Hist. Dh. I, pp. 416–419.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1432, 5484-85.
Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 313, No. 1030. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 286b, Nos. 671-72. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, Nos. 2005-2008.
Jayaswal's Cat. of Mithila Mss., Vol. I, No. 32.
(2) Printed Editions :
Printed in the Smrtitattva, Serampore, Nos. 1834-35.
:
आह्निकाचारaa
No. 168
[ 167
Ahnikācāratattva 130 1895-98
No.
Size. 12a in. by 52 in.
Extent. - 99 leaves; 10 lines to a page ; 40 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two pairs of lines in black ink enclosing a thick
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
168]
Dharmaśāstra
139
red line on either border; topics, marks of punctuation, names of authorities quoted and the last colophon are in red ink ; paper very old, worn out and musty; the first
and the last leaves repaired. Age.- Sam. 1730. . Author.- Raghunandanabhattācārya. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणपतये नमः॥ प्रणम्य सच्चिदानंद etc. as in No. 167. Ends.- fol. 99b.
____ इत्येतदखिलं etc. upto आह्निकाचारतत्त्वं समा लिखितं श्रीकमल
नयणशर्मणा पुस्तकमिदं । संवत् १७३।। समये आषाढसुदि ।५। पंचमी॥ References.- See No. 167.
No.
1884-86
उत्तरक्रियापद्धति
Uttarakriyāpaddhati
89 No. 169 Size.- 9 in. by 4g in. Extent.- 27 leaves ; 12 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.-Country paper; 'Devanagari characters with occa
sional quhat's; handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, names of authorities quoted, topics and colophon at the end are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
A work on funeral rites from the first day after death
till sapiņdikarana by Yājñikadeva, author of Smstisära. Age.- Sam. 1672. Author.- Yajnikadeva. Begins.- fol. 1.
ॐ नमो गणेशाय ॥ अथाहिताग्नेर्मरणसमयादारभ्य सपिंडीकरणांतं लिख्यते ॥ तन्न शुक्लपक्षे सायं होमानंतरं रात्रौ यजमानस्य मरणशंकायां तहेवाप्नीन्विहस्य प्रातोमः कार्यः। etc.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
140
Dharmaśāstra
[169
Ends.- fol. 278..
अन्न उभयपक्षेपि मूलसद्भावे विकल्पः अन्यतरा त्रैवं मूलसद्भावे च निर्मू लस्य बाध इति ॥ इति सपिंडीकरणं ।
राम उच्चारणादेव सुख निर्याति पातकं पुनः प्रवेश भीत्या च मकारोत्रकपाटंति । इति श्रीयाज्ञिकदेवकृता उत्तरक्रियापद्धति समाप्तः। शुभं भवतु ॥ संवत् १६७२ वर्षे शाके १५३७ प्रवर्तमाने दक्षणायने श्रीसूयेशईकृती माहामांगल्यप्रदे। अश्वमासे शुक्लपक्षे द्वितीया तिथौ गुरुवासरे बदरीपुरी मध्ये लखीतं याज्ञवल्कज्ञाती। उ० नाना सुत उ० माधवेन लखीतमीदं ब्रह्मार्पणमस्तु ॥ यादृशं etc.
___No. 1887-91
उत्तरक्रियापद्धति
Uttarakriyāpaddhati
326 No. 170 Size.-91 in. by4t in.. Extent.-- 28 leaves ; 11 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities. quoted are tinged with red pigment; paper old, much worn out, very musty and worm-eaten.
Another copy of Uttarakriyāpaddhati; somebody has besmeared thick black ink on the last colophon containing the names of the author and the work. Hence, it was
formerly named as Antya-Karmapaddhati by mistake. Age.- Appears to be very old. Author.- Yājñikadeva. Begins.- fol. 12. . . ..
ई नम श्रीरामचंद्राय ॥ अथाहिताग्नेमरणसमयादारभ्य सपिंडीकरणांत कम लिख्यते यथा ॥ तत्र शुक्लपक्षे सार्य होमानंतरं रात्रौ यजमानस्य मरण
शंकायां तदैवाप्नी विहत्य प्रातोमः कार्यः। etc........... Ends.- fol. 28b.
अत्रापि प्रेतशब्दों न कार्यः॥ सपिंडीकरणादूर्व न दद्यादुदकुंभमिति निषेधात्पुनरुदकुंभदानं। न भवत्येवेति छंदोगश्राद्धकल्पभाष्यप्रकारः ॥ अत्र उभयपक्षेपि मूलसद्भावे विकल्पः। अन्यत्रैव मूलसद्भावे च निर्मूलस्य
बाध इति ॥ सपिंडीकरण समातं ॥७॥ References.-See No. 169.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
172] Dharmasastra
141 उत्सर्गपद्धति
Utsargapaddhati
149 No. 171
No. 1886-92 Size.- 9 in. by 4g in. . Extent.- 70 leaves ; 7 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.- Country paper%; Devanagari characters; handwriting
good; fol.530 blank; accents of Vedic mantras marked with red ink.
A manual of utsarjana (suspension or termination of
Vedic studies),.popularly called Srāvani also. Age.-Sam.1880. Author.- Anonymous.' Begins.- fol. 1.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथातो नित्यनानं नद्यादौ मृगगोमयकुशतिलसुमनसभाहृत्योदकांतं गत्वा शुचौ देशे स्थाप्य प्रक्षाल्य पाणिपादं कुशोपग्रहो बद्धशिखः यज्ञोपवीत्याचम्योरु...हीतोयमामंत्र्यावर्तयेयेते शतमिति सुमित्रियाण इत्ययोजलि.
नादाय दुम्मित्रियान इति etc. Ends.- fol. 70.
स्वाहा छंदांसि गच्छ स्वाहा धावा पृथिवी गच्छस्वाह (हा) यज्ञं गच्छ स्वाहा सोमं गच्छ स्वाहा दिव्यं नभो गच्छ स्वाहाग्निं वैश्वानरं गच्छ स्वाहा मनो मेहाईि यच्छ दिवं ते धूमो गच्छतु स्वज्योतिः पृथिवीं भस्मना पृणस्वाहा ॥१॥ इति श्रावण्योत्सर्गऋषितर्पणपति समाप्तः। संवत् ॥१८८०॥
No.
1886-92
उत्सर्गपद्धति
Utsargapaddhati
147No. 172 Size.-8 in. by 43 in..... Extent.- 79 leaves ; 8 lines to a page; 18 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting ..legible; benedictory phrase, marks of punctuation, topics,
etc., tinged with red pigment ; Vedic accents marked with - red ink; paper old, musty and slightly worn out.
Another manual of similar nature as No. 171.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
142
Dharmaśāstra
[ 172
Age.- Sam. 1858. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 16.
॥श्रीगणेशाय नमः॥ आचभ्य प्राणानायभ्य। सुमुखश्चैकदंतश्च कपिलो गजकर्णकः ।। लंबोदरस्य विकटो विघ्ननाशो विनायकः।
धूम्रकेतुर्गणाध्यक्षो भालचंद्रो गजाननः।। etc. Ends.— fol. 770.
स्वाहाछंदासि etc. upto भस्मना पृण स्वाहा as in No. 171.
इति श्रावण्योत्सर्ग ऋषितर्पणपद्धति समाप्तः। सं १८५८ शा १७२३ श्रावणकृष्णः ९ भौमे लिखितं प्रोहित नंदरामजी तत्पुत्र अंबकेश्वर श्रीकृष्णः पठनार्थ ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु ॥ श्रीरस्तु ॥ Then follows a list of holy places.
No.
1886-92
उत्सर्गपद्धति
Utsargapaddhati
148 No. 173 Size.-91 in. by 43 in. Extent.- 51 leaves ; 7 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible ; benedictory phrases, marks of punctuation, and topics tinged with red pigment; Vedic accents marked with red ink ; paper old and musty.
___A similar work. Age.- Sam. 1880. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ यजुर्वेदाय नमः। ॐ अद्यात्यादि प्रयोगः । अथातो नित्यनानं नयादौ etc. as in No. 171. Ends.- fol. 51".
तदंते विरतास्म इति प्रब्युः मंत्रपुष्पां...स्वाध्याय यज्ञोपवीतग्रहणं चंदनेन ब्राह्मणानां प्रदक्षिणा ३ तत उत्तिष्ठ ब्रह्मणस्पत इति विसृज्य समुद्र गच्छेति प्रवाद्य गृहं गच्छेयुः॥ ॥ इत्युत्सर्गविधिः ॥ ॥ संवत् १८४० इदं पुस्तकं लिखितं वलापदेव विद्यार्थिना आत्मनः पठनाथं च ॥ ॥
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
174]
Dharmaśāstra
143
No.
18800
उत्सर्गमयूख
Utsargamayūkha
- 151 No. 174
•. 1886-92 Size.—7} in. by 44 in. Extent.- 30 leaves ; 12 lines to a page ; 19 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
bad ; two lines in black ink on either border ; marks of punctuation, topics and the last colophon tinged with red pigment. One leaf at the end contains the list of contents; paper old, slightly worn out and musty ; fol. 16 missing.
Eighth section of Bhagavantabhāskara of Nīlakantha, dealing with the construction and consecration of tanks,
gardens, wells, etc. Age.- Sam. 1798. Author.-Nilakanthabhatta. Begins.- fol. 12.
ॐ नमः श्रीगणेशाय नमः॥ अथ उत्सर्गमयूखं लिख्यते ॥ ॥ उक्तदानविधिर्नाम नाममाराध्य भास्करं। उत्सर्गविषये भट्ट नीलकंठोवदास्यथ ॥१॥ तत्र जलाशयोत्सर्गप्रशंसा । विष्णुधर्मोत्तरे । उदकेन विना तृप्तिर्नास्ति लोकद्वये सदा।
तस्माजलाशया कार्याः पुरुषेण विपश्चितः॥ etc. Ends.- fol. 30b.
___ ततोभिषेकप्रहपूजाग्निपूजाविसर्जनशय्यादानमंडपायुपस्करप्रतिपत्तिविप्र
जनभूयसीदानकर्मेश्वरापणानीति जलाशयोत्सर्गवत् ॥ ॥ इति श्रीमीमांसकभट्टशंकरात्मजभट्टनीलकंठकृते भास्करे जलाशयो रामोत्सर्गमयूखः समाप्तः ॥ ॥
श्रीरस्तु ॥ ॥ शुभमस्तू सर्वेषां ॥ संवत् १७९८ वर्षे शालिवाहनशके रुधिरोद्गारिसंवत्सरे ज्येष्टशुद्ध १५ पौर्णिमा भृगुवासरे महाराष्ट्रजातियभट्ट रामकृष्णात्मजरामचंद्रेण उत्सर्गमयूखो लिखितः स्वार्थे परार्थे च ॥ श्रीलक्ष्मि नृसिंह समर्थ ॥ The follow the contents.of the work.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
144
Dharmasastra
| 174
References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1, 64b; II, 126; III, 154. Kane : Hist. Dh. pp. 438-40.
B-Descriptive Catalogues : I. O. Cat. Nos. 1452-53 ; 5487, 5496. Weber's Cat. of Berlin Mss. p. 344. Mitra's Notices, II, No. 778.
Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 1328. (2) Printed Editions :Printed in the collections of Hindu Law Texts, edited by
J. R. Gharpure, Bombay, 1914.
उत्सर्गमयूख
Utsargamayūkha
65 No. 175
No. A 1879-80 Size.- 111 in. by 5 in. Extent.- 19 leaves ; 11 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on each border; slightly worn out.
Eighth section, also called Jalasayårāmotsarga, of
Nilakantha's Bhagavantabhāskara. Age.- Appears to be old. Author.- Nilakanthabhațţa. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ g rafafuraia etc. as in No. 174. Ends. fol. 186.
Jal k TETA etc. upto grateteaiad as in No. 174. __इति श्रीमीमांसकमदृशंकरात्मज( ज )भट्टनीलकंठकृतभास्करे जलशय
TATTATAY: References.- See No. 151.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
136.
N.
No. Višrāma (i)
177] Dharmasastra
145 उत्सर्गमयूख
Utsargamayukha No. 176 Size.— 127 in. by 5} in. Extent.— 21 leaves ; 10 lines to a page ; -39 letters to a line. **: Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible ; paper old.
Another copy of No. 174. Age.- Appears to be old. Author.- Nilakanthabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीरविर्जयतिः॥
prerafafah etc. as in No. 174. Ende.-- fol. 21.
wafatanggar etc."upto Eartlatexo: as in No. 174. References.- See No. 174. उत्सर्गमयूख
Utsargamayūkha No. 177
131 Size.- 11} in. by 5} in. Extent.- 20 leaves ; 11 lines to a page ; 32 letters to a line.. . Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
good ; two lines in orange ink on either border ; first and last leaves have double borders of one line and two lines in orange ink; benedictory phrase, marks of punctuation and the last colophon are in orange ink. Paper old and musty.
Another copy of No. 174. . Age.- Appears to be old. Author.- Nīlakanthabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ 3igrafa fent etc. as in No. 174. Ends.- fol. 19b.
ततोभिषेकप्राह etc. upto उत्सर्गमयूषः as in No. 174.
श्रीरामाय नमः श्रीकृष्णाय नमः॥ . References. See No. 174. ..
D. 10
No. Vißrāma (1)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
146
उत्सर्गमयूख
No. 178
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.-23 leaves; 9 lines to a page; 42 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment; paper old, worn out and musty.
Another copy of No. 174.
Age. Appears to be old. Author.- Nilakaṇṭhabhaṭṭa. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
stefarstarfa 11
उक्त्वा दानविधिनाम etc. as in No. 174.
Ends.- fol. 23b.
References.- See No. 174.
ततोभिषेकग्रह etc. upto जलाशयारामोत्सर्गमयूखः as in No. 174. ग्रंथ संख्या ५००
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ grafafuata etc. as in No. 174.
Ends.- fol. 23b.
[178
Utsargamayukha
346
1887-91
No.
steringer
No. 179
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 23 leaves; 10 lines to a page; 36 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in red ink on either border; marks of punctuation in red ink; paper old and musty. Another copy of 174. Age. Appears to be old. Author.- Nilakanthabhatta. Begins.- fol. 1b.
Utsargamayukha 130
Visrama (i)
No.
ततोभिषेकग्रह etc. upto भारामोत्सर्गमयूखः । संपूर्ण : as in No. 174.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
181]
Dharmasastra
उत्सर्जनप्रयोग
No. 180
Size. 8 in. by 3 in..
Extent. - 12 leaves ; 8 lines to a page ; 29 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; Vedic accents marked with red ink; paper old and slightly worm-eaten.
A work similar to No. 171.
Age.- Appears to be very old. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
Ends. fol. 12b.
147
Utsarjanaprayoga
150
1886-92
No.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ उत्सर्जन प्रयोगः । आचम्य । प्राणानायम्य देशकालौ संकीत्यं अधीतानां छंदादीनां या तथा मतानिरासे नाप्यायनद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं अंतरितं उत्सर्जनाख्यं कर्म करिष्ये ।। etc.
Age.- Sam. 1873.
Author - Rāmakrsnabhatta.
शतायुषं शिरसि परिस्तरणानि उत्तरे विसृजेत् ॥ परिसमूझ पर्युक्ष्य | कृतं कर्मणः सांगतासिद्धयं ब्राह्मणभोजनं भूयसीं दातुमहमुत्सृजेत् ॥ यस्य स्मृत्वेति कर्मेश्वरार्पणं कुर्यात् ॥
उत्सर्जनोपाकरणप्रयोग
No. 181
Size.- 8 in. by 4 in.
Extent. - 14 leaves ; 9 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
A manual for Utsarjana and Upakarman by Rāmakṛṣṇabhatta, son of Nārāyanabhatta.
Utsarjanopākaraṇaprayoga
No.
152
1886-92
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
148
Dharmasastra
[ 181
Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथोपाकर्मोत्सर्जनप्रयोगः देशकालौ स्मृत्वा मम एतेषां ब्राह्मणानां अध्याप्यानां चाधीतानां छंदादीनां ......... उत्सर्जनाल्यं कर्मोपाकर्मदिने
करिष्ये etc. Ends.- fol. 130.
पूर्ववस्कर्मतंत्रं समाप्य यज्ञोपवीतधारणानि नूतनानि कटिसूत्रकौपीनवस्त्रमेखलादंडाजिनानि धारयेत्
विद्वन्मुकुटमाणिक्यनारायण भट्टसुतरामकृष्णभट्टविरचिते उत्सर्जनोपाकरणप्रयोगः समाप्तः संवत् १८७३ श्रावणशुक्लत्रयोदश्यां १३ गुरौ
लिखितं दुवेकुंदनलानलेनेदम् श्रीगंगादेवी सहाइ श्रीः श्रीः श्रीः References.(1).Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
II 120(our Ms.). .. Kane: Hist. Dh. I, p. 522..
605
No. 1883-84
उत्सर्जनोपाकर्मप्रयोग
Utsarjanopākarmaprayoga No. 182 Size.-9in. by 4} in. Extent.- 31 leaves ; 10 lines to a page; 28 letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters; handwriting
very bad ; full of scratchings in the body of the text, notes on the margin, etc.; paper old and musty.
A manual of Utsarjana (Suspension or termination of Vedic Studies ) and Upākarma (Commencement of Vedic Studies ). The Utsarjana section contains foll. No. 1-28, and it is followed by Upākarma section containing foll.
No. 1-4. I.O. Cat. notices several Mss. bearing on the subjct (No.484,7920-22), but none is identical with our text. The date at the end of second section has been corrected and it is illegible except the first two digits
of 17. Age.- Saka 17?. Author. - Anonymous.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
183]
Begins. fol. 1".
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ अथ उत्सर्जन उपाकर्मप्रयोगाः ॥ केशव । नारायण । माधव । गोविंद । विष्णु । मधुसूदन। त्रिविक्रम । वामन । श्रीधर । हृषीकेश । पद्मनाभ । दामोधर । संकर्षण । वासुदेव । प्रद्युम्न्न । etc. अधीतानां छंदसां अध्येषमाणानां च स्थानोच्छ्वासादिजनितयातयामतानिरासेन अध्यायनद्वारा श्रीपरमेश्वरः प्रीत्यर्थं एभि ब्राह्मणै सह वेदोत्सजनाख्यं कर्म करिष्ये । etc. Ends. fol. 28b.
Ends. fol. 1a.
अनेन कृतहोमेन तेन श्रीयज्ञभोक्ता यज्ञनारायणः प्रीयतां ॥ अग्निपूजनं ॥ गछ गछ सुरश्रेष्ट स्वस्थाने परमेश्वर ॥
यत्र ब्रह्मादयो देवा स्थान गछ हुताशनः ॥ ४ ॥ ॥ श्री ॥ श्रीजानन ॥
149
Ends. fol. 4b.
अथ उपाकर्मप्रयोगः ॥ अधीतानां छंदसां अधेष्यमाणानां च स्थानोच्छ्वासादि जनितथा तथा मतानिरासेनाप्यायनद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यथ एभि ब्रह्मणैसह उत्सर्जनांगं उपाकर्म करिष्ये ॥ etc.
ब्रह्म० सर्वमंत्रेषु० । अनेन आकर्महोमेन तेन श्रीयज्ञभोक्ता यज्ञनारायणः प्रीयतां ॥ अभिपूजनं ॥ गच्छ गच्छ सुरश्रेष्ठ स्वस्थाने परमेश्वर ॥ यत्र ब्रह्मादयो देवतान्न गच्छ हुताशनः ॥
शके १७ (?) भाद्रपद शु ।। ९ शनवार ॥ मुकाम ढोके ॥
५ ॥
||
उत्सर्जनोपाकर्मप्रयोग
No. 183
Size - 816 in by 503 in.
Extent. - 53 leaves; 9 lines to a page; 16 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good ; Vedic accents marked with red ink ; paper old, worn out and musty; incomplete.
A handbook for the ceremonies of Utsarjana and Upākarman, breaking abruptly in the middle of nandiśraddha. Age.— Appears to be old. Author.— Anonymous.
Utsarjanopākarmaprayoga
No.
323 1886-92
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
150
Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
[183
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ श्रावणहोमः अथ श्रावण्यां पौर्णमास्यां शिष्यैः सह महापगाप्सु स्नात्वा र्ड अद्य श्रावणे मासे अमुकस्थिते भास्करे शुक्लपक्षे पौर्णमास्यां etc. Ends.- fol. 53b.
सत्यवसंज्ञकेभ्यो विश्वेभ्यो देवेभ्यः नांदीमुखेभ्यः ब्राह्मणद्वयं हिरण्येन तोषयिष्ये उभाभ्यामत्र च वृद्धिः अनेन
उपनयन कर्मपद्धति
No. 184
Size - 102 in. by 4g in.
Extent.— 11 leaves ; 11 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; three lines in red ink on either border ; benedictory phrase, title of the work, marks of punctuation, topics and colophon at the end are tinged with red pigment; paper very old, very much worn out at edges and musty.
A treatise on thread ceremony. Age.- Sam. 1832.
Author.- Anonymous.
Begins. fol. 1b.
Upanayanakarmapaddhati
No.
86 1882-83
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथोपनयनपद्धतिः ।
॥ आदौ कुमारस्य वपनं कारयित्वा । जानं । भोजयित्वा ॥ ॥ तत्रादौ मातृपूजा पूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं विधाय । बहिमंडपे आगत्य स्थंडिले पंचभूसंस्का ( रा ) न् कृत्वा अभिस्थापनं ete. Ends.- fol. 11b.
आचार्याय दक्षिणादानं ॥ अद्य पूर्वोच्चरितकृतै तद्यज्ञोपवीतकर्मणो विधेयंन्यूनातिरिक्तं भवतां ब्राह्मणानां वचनात् श्रीगणेश गोत्र देव्योः प्रसादात्परिपूर्णतामस्तु इत्युपवीतकर्मपद्धति || ।। स्वस्ति संवत् १८३२ आषाढशुदि २ गुरौ । शीहोर पुरेवासी पंख्या दिवाकरसुतरत्नेश्वरेण लिषितं ॥ || पंख्या हरिपठनाथं ॥ श्रीरस्तु ॥
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
186]
Dharmasastra
151
63
No. 1895-98
उपनयनपद्धति
Upanayanapaddhati No. 185 Size.-10g in. by 4g in. Extent.-- 12 leaves ; 9 lines to a page; 38 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
good; paper old, worn out, musty and worm-eaten.
An extract from Sańskārabhåskara or Rşibhatji by Rsibhatta (See No. 289 of 1884-87), dealing with two Samskäras of Cüdākarana and Upanayana. Our text is somewhat different from the text of the corresponding
portion in that Ms. Age.- Sak. 1698. Author.- Rsibhatti. Begins.- fol.1b.
॥श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चूगकरणं ॥ तब पूर्ण वर्षे तृतीये वा भसंपूर्णे या पथा कुलाचार कर्तव्यं ॥ तस्मिनहनि माता कुमारमादाय लाम्पाते पाते वाससीपरिधाग्य
पत्युः समीपे संकल्पसमये तिछेत् । etc. Ends.- fol. 330.
उपनपनेन सह चौलकरणे पूर्वेधुः संस्कारद्वर्ष संकीर्य युगपरस्वस्ति. वाचनमउपस्थापनं नांदीमावादिकत्वा पूर्वेषुः मंगलस्नानाविपूर्वक चौलप्रयोग सर्व कृत्वा पुनश्च तिच्याविसकीय उपमपनसंकसादि. उपनयनं कार्य ॥१॥
ईश्वरार्पणमस्तु ॥ वेदग्यासार्पणमस्तु ॥ ऋषिमकृते इत्युपनपनं ॥ धके १९९० दुर्मुखनाम संवत्सरे माह चैत्र शुद्ध ५पंचमि रविवार दिने हस्ताक्षर रामचंद्र गणेशभटू टोबरे परप्रामस्थित तस्य पुस्तकं अपस्वार्थ परोपकारायं विख्यते ॥ शुभं भवतु ॥
उपनयनप्रयोग
from संस्कारनृसिंह No. 186 Size.- 81 in. by 44 in.
Upanayanaprayoga
from Samskärançsimha
__ 515
No.
1883-84
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
.192
Dharmasastra
Extent.- 17 leaves ; 8 lines to a page ; 23 letters to a line. Description.
Modern Water-marked paper; Devanāgarī characters ; handwriting bad; with corrections, emendations and additions on two margins; topics, etc. tinged with red . pigments; paper soiled, musty and slightly worn out . A portion of Narahari's Samskaranṛsimha, dealing with Upanayana.
Age. Appears to be modern..
'Author:- Narahari.
Begins.— fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ चूडाकरणं ॥ तच्च प्रथमे द्वितीये तृतीये पंचमे वा वर्षे उपनीत्या सह वा गुरुमृग्वारस्तंगतयोश्चैत्रवर्जितमासादि पंचमासे पर्वरिक्ता षष्ठी प्रतिपद्वर्जिततिथौ etc.
Ends. - fol. 174.
[186
उपनीत्य नंतरं व्रतमध्ये यज्ञोपवीतादिनाशे वस्त्रं सूत्रांतरे धृत्वा मनोनूतीरित्यादि मनोलिंगाभिविमने व्रतपा असि इत्यादि व्रतलिंगाभिश्वतत्र आज्याहुतीहुत्वा विधिना तद्धारयेति जैमिनिः ॥
इति संस्कारनृसिंहे उपनयनं ॥ ६ ॥ ६ ॥
उपनयम प्रयोग
No. 187
Size. 8 in. by 4 in.
Extent. - 2 leaves ; 8 lines to a page ; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters'; different handwritings; legible; four lines in red ink on either border ; paper old, worn out and musty.
The Codex contains (i) two leaves of some manual on upanayana, which is incomplete and ends abruptly on fol. No. 2b with स्वकुलधर्मसर्वकूर्यात् ॥ माता कुमार०; (ii) eight leaves from Prayogaratna, see No. 514 (ii).
Age. Appears to be old.
Author.— Anonymous.
Upanayanaprayoga
514 (i)
1883-84
No.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
153
188]
Dharmaśāstra Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ ___अथ प्रयोगः तत्रोपनयनमुहूर्तात्पूर्वदिने सुस्नातः। प्रक्षालितपाणिपादः। परिहितधौतांबरो बटुना सह शुचौ देशे उपविश्याचम्य प्राणाना
यभ्य देशकालौ संकीयं...प्रायश्चितहोमं करिष्ये etc. Ends.-fol. 2b. .
तत्रादौ निर्विघ्नतासिद्धयर्थगणपतिपूजनादिनांदीश्राद्धात्तं कर्म कृत्वा ॥ स्वकुलधर्मसर्वकूयात् ॥ माता कुमार. ends abruptly.
No.
1882-83
उपवीतकर्म
Upavītakarma
87 No. 188 Size.-91 in. by:51 in. Extent.- 14 leaves; 8 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.- Country paper ; Deyanāgari characters; handwriting
legible; two ir regular lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation and fol. No. 14b are tinged with red pigment ; paper very old, worn out at edges and musty.
Another treatise on thread ceremony. Age.- Sam. 1791. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ उपवितकर्म ..लिष्यते ॥ - अ(आ)दौ कुमारस्य वपनं कार्य ॥ ___स्नापयित्वा ॥ अष्टवर्ष ब्राह्मणमुपनयेत् ॥ गर्भाष्टमेवैकादशवर्ष राजन्यं
द्वादशवर्ष वैश्यं यथा मंगलं वा सर्वेषां ब्राह्मणान्भोजयेत् ॥ etc. Ends.- fol. 14.
भाषा च तैः शबशूद्रसूतकानां निचनाद्यान्मूत्रपुरीषेष्टीवनं चातपेन कुर्यात्सूर्याच्चात्मानं नांतर्दधीत तप्तेनोदकार्थान्कुर्वीतावज्योत्य रात्रौ भोजनं सत्यवदनमेव वा दीक्षितोप्यातपादीनी न कुर्यात्प्रवयं वाश्चेत् ॥ इति उपवितकर्म संपूर्ण समाप्तं ॥७॥७॥७॥ __ संपूर्ण समाप्तं ॥ अग्निक्षमापनाकुरा विसर्जनं ब्रह्मणे पूर्णपात्रदानं ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु कल्याणमस्तु ॥ संवत् १७९१ ॥ वर्षे पौषमासे शुक्लपक्षे द्याजते त्रयोदशी १३ भृगुवासरे ॥ सिंहपुरवास्तव्यं । उदीच्यज्ञातीयां पंडा देवाकर ॥ ॥ सुतरस्नेश्वरेन लीषीतं ॥ वेदोक्त अभिषेकः॥ आशीर्वादः॥ यादृशं etc.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
154
Dharmasastra
उपाकर्मनिर्णय
No. 189
Size - 112 in. by 48 in.
Extent.— 3 leaves ; 12 lines to a page; 37 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; leaves seem to have been folded in the centre and hence they are divided into two leaves,-the right half and the left half; paper old, worn out and musty; corrections made on the margins.
Age. - Appears to be old.
Author — Bāla Diksita, son of Mayūreśvara Dikşita. Begins.
fol. 1".
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथोपाकरणं तत्र याज्ञवल्क्यः ।
अध्यायानामुपाकर्म श्रावण्यां श्रवणेन वा ।
[189
Upakarmanirṇaya
/ - 517 1883-84
A manual discussing the proper time for performing the Upakarma or Sravani ceremony, forming part of Utsargopäkarma-nirnaya by Bāla Dikṣita Ayacita of Vairāja Kṣetra, son of Mayūreśvara Dikṣita.
Ends.fol. 3b.
No.
हस्तेनौषधिभावे वा पंचम्यां श्रावणस्य तु ।
अभीयंत इत्यध्याया वेदास्तेषामुपाकर्माक्यं कर्म श्रावणस्य पौर्णमास्यां भवणेन वा नक्षत्रेण हस्तेन वा युक्तायां पंचम्पामौषधिप्रादुर्भावे सति कार्यमिति etc.
प्रवचनशब्देन परोपाकर्मैवेति सित्धमित्यर्क बहुविस्तरेण || स्वाभिप्रायेण हि मया न किंचिदिह ईरितं । किं तु वाचकं सर्वमतो प्राह्मैव निर्भयैः इति वैराजक्षेत्र स्थिताया चितोपनामक मयुरेश्वरदीक्षितात्मजेन बाळदीक्षितेन विरिचितोयमुपाकर्मनिर्णयः समाप्तः ॥ मयुरेश्वरा
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
191]
Dharmaśāstra
155
882
उपाकर्मप्रयोग
Upākarmaprayoga No. 190
1892-95 Size.-8 in. by 4t in. Extent. 9 leaves ; 10 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; two lines in black ink on either border ; paper old and musty.
A short treatise on Utsariana and Upäkarma for the
followers of Ašvaldyana sākhă of Rgueda. Age.-Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.-fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथाश्वलायनउपाकर्म लिल्यते। उं पुण्यतिथौ मम अध्याप्यानां चाधीतानां छांदादीनां यातयामाता
निरासेन आप्यायनद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ उत्सर्जनाल्यं कर्म करिष्ये ।। etc. Ends.- fol. 9.
उपाकृता वै वेदाः। प्रायश्चित्तादिहोमशेष समाप्य । उत्सर्जन-उपाकर्मयोः सांगतासिध्यर्थ पथाशक्ति ब्राह्मणान् पपाकि भूपसी दास्ये । इत्युपाकर्मप्रयोगः समासः॥ श्रीराम ।
उपाकर्मप्रयोग
Upākarmaprayoga
No. 191
No
153
No.
1886-92
Size.- 81 in. by 4} in. Extent.— 20 leaves ; 6 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible%3 two lines in black ink on either border: benedictory phrase, topics, marks of punctuation and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and slightly worn-eaten.
A manual of rites like homa, nändimukha-śräddha, etc., to be performed at the time of Utsarjana and Upakarma cere monies. Aufrecht notices only our Ms. under this name in his Catalogus Catalogorum II, No. 13b.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
156
Dharmaśāstra
[191
Age.-Appears to be old. Author:- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीकृष्णाय नमः॥ ऋषीन्संपूज्याग्निं प्रतिष्ठाण्यामींधनादिषट्पात्रप्रयोगाद्यनिमुखांते ॥ प्राणा
नायम्य मम संध्यावंदनौपासनादि......दशहोम करिष्ये etc. Ends.- fol. 200.
वृद्धप्रपितामहीप्रपितामही पितामहः। नांदीमुखः॥ वृद्धप्रपितामहपितामहाः ।। अतिवृद्धप्रभातामह-वृद्धप्रभातामह प्रभातामहाः ॥ पूर्ववदन्यत् ॥
No.
1902-07
ऊर्ध्वपुंड्धारण
Ordhvapundradhāraña
28 No. 192 Size.-7} in. by 41 in. Extent.-6 leaves; 7 lines to a page; 23 letters to a line. Description.-- Modern water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting legible; two lines in red. ink on either border ; vedic accents marked with red ink; paper bluish in colour and musty.
A short manual for painting the forehead with Urdhva
pundra by the vaişpavas. Age.-Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथोर्ध्वपुंड्धारणं ॥ ॐगोपीचंदनाय नमः॥ इति नमस्कृस्य प्रार्थयेत् उधृत्य॥
गोपीचंदनपापघ्नविष्णुदेहसमुद्भव ।
चक्रांकितनमस्तुभ्यं धारणान्मुक्तिदो भव ॥ etc. Ends.- fol. 6b.
' एकैकं दक्षिणे बाहौ चक्राधस्ताद्वयं लिखेत् ।
नाम सर्वेषु पुंड्रेषु स्तनयोश्च कपोलयो॥॥७॥ इतिवाराहपुराणोक्तमुद्राधारणं
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1883-84
193] Dharmasastra
157 ऋग्वेदाह्निकचन्द्रिका
Rgvedāhnikacandrikā No. 193 Size.-98 in. by4t in. . Extent.- 34 leaves ; 9 lines to a page; 36 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; benedictory phrase, marks of punctuation, topics, names of authorities quoted and the colophon are tinged with red pigment; paper old, musty and soiled; fol, No. 33 repeated; marks of accent on the Vedic mantras in red ink.
A manual of daily practices for the followers of Rgveda, by Kasināthabhatta, son of Jayaramabhatta, with a subtitle of bhada (bhadra ?). He is identical with Kāśināthabhatta (also called Sivānandanātha ), author of Kālanirnayadipika, Tithidipikā, Purascaranadipikā, Gayatripurascaranadipikā, Candikārcanacandrika and
Tristhalisetu. Age.- Appears to be old. Author:- Kasināthabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीदक्षिणामूर्तिगुरुभ्यो नमः॥ ढुंढिराजपदद्वंद्वं निधाय हृदि सुंदरं
काशीनाथः प्रतनुते ऋग्वेदाह्निकचन्द्रिकां ।। तत्र श्रीमान्विनेंद्रो ब्राह्म मुहूर्ते उत्थाय शुचिर्भूत्वा भगवंतं स्मरेत् अहं देवो न चान्योस्मि ब्रह्मैवाहं न शोकभाक् ।। सच्चिदानंदरूपोहं नित्यमुक्त
स्वभाववानू ॥ इति देवतात्मानां ऐक्यं भावयित्वा प्रार्थयेत॥ etc. Ends.-fol. 338.
वास्तिक्यास्कमहानौ तु मासेन पतितः स्मृतः । द्वादशाब्दव्रतेनैव तस्य शुद्धिस्तु नान्यथा ॥
तं निरीक्ष्यार्कमीक्षेत स्पर्श स्नायासचैलकं॥ आश्वलायनः॥ बहल्पं वा स्वग्रह्योक्तं यस्य कर्मप्रकीर्तितं ।
तस्य तावतिशास्त्रार्थ कृते सर्वः कृतोभवेदिति दिक। इति श्रीमद्भडोपनामकजयरामभट्टात्मजकाशीनाथविरचिता(ता)ऋग्वेदाह्निक चंद्रिका समाप्ता.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
158
No.
1887-91
Dharmasastra
[194 ऋषितर्पण
Rşitarpaņa
241 No. 194 Size.- 9 in. by 34.in. Extent.- 35 leaves ; 7 lines to a page; 29 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; paper old, worn out and musty.
The same as No. 195, including details of bath, Visnu.
tarpana, etc., which are wanting therein. Age.-Sam. 1878. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीयजुर्वेदाय नमः॥ अयोत्सर्गतर्पणविधिः॥ तत्र स्नानविधिः॥ अथातो नित्यस्नानं नयादी मृगोमयकुशतिलसुमनसाक्षता नाहोस्योदकांत गस्वा शुचौ देशे स्थाप्य
etc. Ends.- fol. 35.
द्वादशदेवतायौः शातिश्च पठेनित्यं ब्रह्महत्यादिनाशनं ॥
देवागातु अद्य दिने विष्णुशोउसोपचारब्रह्मार्पणमस्तु ॥ ईति स्नानविद्यादिविष्णुतर्पणातं ब्रह्मार्पणमस्तु ॥ श्री. संवत् १८७८. मिति श्रावण सूदि १० बुधे लिखितं ॥ संध्याकाले ॥ श्रीशुभानि भवंतु ॥
श्रीकल्याणमस्तु ।
ऋषितर्पण No. 195
Rşitarpaņa
240
No. 1887-91
Size.- 9 in. by 3} in. Extent.-25 leaves%
37 lines to a page%3; 26 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good%; paper old and musty.
A similar treatise as No. 194, for the followers of
Madhyandini sakhă of white Yajurveda. Age.- Sam. 1878. Author.- Anonymous.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1887-91
1961 Dharmasastra
159 Begins.- fol. 11.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीयजुर्वेदाय नमः॥ . भय माध्यंदिनशाखाध्यायिनां श्रावण्युत्सर्गविधिलिख्यते ॥ तीर्थेनिस्पकर्मानंतरं श्रीपर्णी पदे त्रिभिविभिईभैः सारुंधतीन् सप्तप्रवरान् सप्तऋषिन्
स्थापयेत् । etc. Ends.-fol. 250.
निमेषाय स्वाहा यदतितस्मै स्वाहा यस्यिषति तस्मै स्वाहा यन्त्र करोति तस्मै स्वाहा कुर्वते स्वाकृतापस्वाहा ॥ मंत्रोक्तानि कर्माणि तप्यं. ताम्॥
इति श्रीऋषितर्पण संपूर्ण ॥ श्रीशुभ ॥ श्रीसंवत् १८७८ शाके १७॥
मिति श्रावणसूदि॥१॥रवौ। लिखतं श्रीगोकुलमधे॥ ॥ ऋषितर्पण
Rşitarpaņa
239 No. 196 Size.-81 in. by4t in. Extent. -14 leaves ; 11 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad ; two irregular lines in black ink on either border upto fol. No. 10; benedictory phrase, topics and colophon at the end are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty ; fol. No. 8 missing. A manual of performing tarpana of the rșis according
Samaveda. The rite forms part of the Srāvani or
Utsarjanopakarma ceremony. Age.-Saka 1893. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ ऋषीतर्पण लील्यते । अथातः खानविधी व्याख्यास्यामो नदीदेवखातगतंप्रनवणादीनास्वा शूचौ देशे मृत्तिलकुशगोमयानुपकरुप्यनुपाहयपाने
पंचपिनुगस्य । etc. Ends.-fol.15..
भणवी । प्रदर्वसत् । साकली । भणवी। हा १२ उवाक ।। साम पाच भणवां॥
अषीतर्पण समासं ॥ इति श्री संवत् १८९३ ना वर्षे श्रावणमासे कृष्णपक्षे द्वादश्यां पुण्यतिथो मोमवासरेन वाडीलाल-शंकरसुत-गुकावशंकरणलिखीतं ॥ भास्मपठनार्थ परोपकारार्थ च॥ श्रीरस्तु॥ याद etc.. .
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
No338
160 Dharmaśāstra
[197 ऋषिपञ्चमीव्रतपूजाविधि
Ķsipañcamīvrata pājāvidhi No. 197
NO. 1891-95 Size.- 98 in. by 4g in. Extent.— 5 + 2(= 7) leaves ; 8 lines to a page ; 21 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
bad; paper old, worn out, musty; right-hand border with part of the text is worm-eaten ; last folio repaired.
The Codex contains the rites of observing the Rșipancami fast (5th day of Bhadrapada sukla) in first 5 leaves. It seems to have been taken from Bhavisyottarapurāna. Our text almost agrees with the beginning of the text of Calcutta Sanskrit College Cat. II, No. 316. The remaining two leaves contain dantadhāvana and
snāna vidhis. Age.- Sam. 1747. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 11.
श्रीगणेशाय नमः। गजानन् । लक्ष्मीनारायणाय ॥ अथ ऋषिपंचमीपूजनव्रतकथा॥ पुर्वो.
तिथी मम प्रथमक्रतुमारभ्य स्पृष्टास्पृष्टा भुक्तामुक्त पिता पितज्ञ etc. Ends.- fol. 5b.
न्यूनातिरिक्तानि परिस्फुटानि यानीह कर्माणि मया कृतानि । सर्वाणि चैतानि मम क्षमध्व प्रयांतु तुष्टाः पुनरागमाय ॥
इति विसर्जन ॥ अथ कथाप्रारंभः । श्रीकृष्ण उवाच ॥ मारतंड भयर्वापणमस्तु ॥७॥ शके १७४७ ॥ पार्थिवनाम संवत्सर ॥ अस्वीन व. २॥ इदं पुस्तक समाप्तं ॥
नारामण भट मराठे याचे गृहि ये उन वुद्योग केला बरे असे The Ms. contain two folios of farafafa.
एकवस्त्रस्नानविधि
Ekavastrasnānavidhi
242 No. 198
..
No. -
2. 1887-91 Size.- 97 in. by 48 in. Extent. 4 leaves ; 10 lines to a page ; 26 letters to a line.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
1991
Dharmasastra
161
Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
good; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, names of speakers, marks of punctuation, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
A work similar in import as No. 199, being in the form of a dialogue between Sankara and Bhārgava and contain
ing 51 verses. Age.- Sam 1813. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः॥ एकवस्त्रस्नानविधिः॥ प्रथमं देहशुध्यर्थप्रायश्चित्तगोदानं। ॐ नमो महेश्वराय
शुक्रेण शंकरः पृष्टः प्रणिपत्य जगद्गुरुः।
एकवस्त्रस्नानविधि ब्रूहि गर्भस्य हेतवे ॥१॥ etc. Ends.-fol.89.
देवदेव जगनाथ महेश्वर भव प्रभो। इशान सर्व धर्मज्ञ नमस्ते पुत्रदो भव ॥५०॥ ततो भुंजीत बंधुभ्यो दवा भोज्यं सवस्त्रकं । विप्राणां भोजनं दत्त्वा यथाशक्तिश्च दक्षिणा ॥५१॥ इति शंकरोक्तं एकवस्त्रस्नानसमाप्तः॥ संवत् १८१३ शाके १६७८ मिति कार्तिकशुक्ल १५ मंदवासरेण लिखितं शुक्लइन्छेश्वरसुतश्रीवरसेण स्वार्थ परोपकारार्थ ॥ शुभं ॥
एकवस्त्रस्नानविधि No. 199
Ekavastrasnānavidhi
219
__No.
1879-80
Size.— 8} in. by 4} in. Extent.- 15 leaves ; 8 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country påper ; Devanāgarī characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on each border; benedictory phrase in red ink; topics, marks of punctuation, colophon at the end and fol. No. 16 are tinged with red pig
ment; paper old, worn out, musty and decaying. D.11
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
162
Dharmasastra
[ 199
A small treatise dealing with the ritual of bathing by husband and wife in order to get a son. Our text agrees
with Berlin Cat. Ms. to some extent. Age.-Sam. 1807. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथैकवस्त्रस्तपनपद्धति लिख्यते ॥ तत्रोपहारः । श्रीफल ७ कुकुम। वन. डोरीहस्त २४ विस्तार हस्त २ कांचली १ शूप १ कुभ ५ शावला १०
तिल शेर ५ तंदुल शेर ५ वी शेर ३ पंचगव्य । etc. Ends.- fol. 150.
कर्मणाकृतस्य विधेः परिपूर्णतामस्तु । गृहे वृद्धिशतानि भवंतु। उत्तरे कर्मण्यनिर्विघ्नमस्तु ।
इति एकवस्त्रस्नानविधिः समाप्तः। संवत् १८०७ नावर्षे कार्तिगमाशुक्लपक्षे चतुर्थीतियौ सोमवासरे भघेहमहीनर्मदयोमध्ये ग्रामं वडोदरावाशी उदीच्यज्ञातीय टोलकीया आंकलावाशुक्लश्री ५ नाकर १ शु० वात्सा २ शुक्ल श्री ५ माहाव । ३ शुक्ल श्री ५ षोषा ॥ ४॥ शुक्ल श्री ५ रामदेव ॥५॥
सुत् भवानी दत्तेन लषितं ॥६॥ यादशं etc. References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1736; III 16.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 322, No. 1103.
96
एकादशीनिर्णय
Ekādasinirņaya No. 200
No. 1895-1902 Size.- 12 in. by 51 in. Extent.-- 11 leaves ; 10 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bold and legible%3; no marks of punctuation; paper old, much worn out, musty and much soiled.
According to colophon, the text is taken from Sadācārasamgraha. I. O. Cat. describes one Sadācārasamgraha (No. 1800) "a metrical treatise on the religious duties
Dola and
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
201]
Dharmasastra
163
of a pious Vaisnava, in nine chapters (prakarana ), largely, compiled from Puranas, and here ascribed to Bhatta Saikara, son of Bhatta Nilakantha". But in the Mss. described by Mitra, author's name is not given. In this Sadācāras', we find Ch. VII dealing with [ ekādesi- ]
dvadasivrátanirnaya. Age.- Appears to be old. Author.- Sankarabhatta (?) Begins.- fol. 10.
श्रीराधाकृष्णायभ्यां नमः। अथ एकादशीनिर्णयः
अवतु वः कमलाकुचमंडले। प्रणिहितः कमलाधिपतेः कराः। कनकनिर्मितकुभमुखाणिती नवतमालतरोरिव पल्लवः ॥ नानादुःखसमाकीणे संसारे नरजन्मनि ।
एकादश्युपवासी यः स धन्यः स च बुद्धिवान् ॥ २॥ etc. Ends.- fol. 11.
एकादशीयः महात्म्यं यः शृणोति हि भक्तितः। कुलकोटिसमायुक्तो विष्णुलोके महीयते ॥ ९२ ॥ एकादश्याश्च माहात्म्यं पदमेकं शृणोति यः।
ब्रह्महत्यादिपापानि नश्यते नात्र संशयः।। ९४॥ इति श्रीसदाचारसारसंग्रहे एकादशीनिर्णये एकादशीविधिनिर्णय समाप्तं शुभमस्तु॥
No.
114 (ii)
एकादशीनिर्णय
Ekādaśīnirnaya No. 201
No. 1895-1902 Size.-98 in. by5t in. Extent.- 2a-2b leaves ; 30 lines to a page ; 61 letters to a line.
A short disquisition on the ekādasi for Vaişnavas by Kalyānarāya. It quotes Garudapurāna, Sanatkumāra, Visnurahasya, Naradiya, Jaimini, Katyayana, Skandapurana, Devala, Smrtyantara, Madhavācārya and Bhāga. vatatattvärthadipa.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
164 Dharmasastra
[201 Age.- Appears to be very old. Author.- Kalyāṇarāya. Begins.- fol. 24.
अथैकादशीनिर्णयः॥ तत्र वैष्णवानामेकादशी कीरश्युपोष्यति विचार्यते ॥ स्मातनिर्णयस्तु माधवाचार्यादिभिर्विस्तरेण कृत एवास्तीति
सोत्र नोच्यते ॥ etc. Edns.- fol. 2b.
अवतनस्वाच ॥ अशक्तावप्येतदेवकार्य पंच पंचाशत् घटिका दशमीमध्ये फलमात्रन्युनतायामपि नैकादशी त्याजा। वेधाभान् एवं वैष्णवानामेकादशी निर्णता॥
इति श्रीकल्याणरायविरचितैकादशीनिर्णयः॥
No.
90
No. 1884-86
एकादशीव्रतनिर्णय
Ekādasīvratanirņaya No. 202 Size.- 97 in. by 4} in. Extent.- 11 leaves ; 11 lines to a page; 27 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters with occa
sional पृष्ठमात्रा ; handwriting legible; two lines in black ink on either border%3; paper old, worn out and musty%3B topics and the last colophon are tinged with red pigment.
A small dissertation on ekādasi, discussing whether an · admixture of daśami is allowable or not for the vaisnavas.
Mention is made of Hemadri, Madhava, Brahmasiddhānta, Suryasiddhanta, Aryasiddhānta, different Puranas,
Katyayana, Devala. Age.- Sam. 1688. Author.- Devakinandana. Begins.- fol. 16.
श्रीगोपालकृष्णाय नमः॥ नत्वा निजाचार्यपदांभोजमेकादशीव्रते।
दशमीवेधसंदेहमपनेतुं विचार्यते ॥ १ ॥ ननु हेमाद्रिमाधवीयादिनिबंधेषु सामान्यतो दशमीवेधा बहवोप्युक्ताः॥ विशेषतो वैष्णवानामरुणोदयवेधः स्मात्तानां च सूर्योदयवेधः इति ब्यब. स्थापितं ॥ etc.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
203]
Ends. fol. 11.
ऐन्द्रीशान्ति
No. 203
Dharmasastra
अत एवोक्तविशेषानित्यत्रताविरोधेन काम्यव्रतप्रमाणवचनानां निर्णायकत्वं नत्वन्यथापीत्यलमति प्रपंचेन ॥
युक्तमेतदयुक्तं वा निरणायि यथामति ।
तदालोक्य सदा सद्भिः कार्यमेकादशीव्रतम् ॥
इति श्रीदेवकीनंदनकृतौ वैष्णवैकादशीव्रतनिर्णयः समाप्तः ॥ संवत् १६८८ वर्षे चैत्रशुक्लप्रतिपदि लिखितमिदं पंचनदी
Ends. fol. 12b.
165
Aindriśānti
238 1887-91
No.
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.— 12 leaves ; 11 lines to a page ; 27 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad ; one line in black ink on either border ; paper old, musty and soiled.
A treatise dealing with propitiatory rites in honour of Indra, preceding the rite of coronation. Most probably it is a part of the Ms. noticed in Bikaner Mss. Cat. referred to below, which is by Kamalākarabhaṭṭa. Age.— Appears to be old. Author — Anonymous. Begins. fol. 1a.
अर्थैद्रीशांतिः । पुरोधा अभिषेकदिनात्पूर्वमेकस्मिन् कस्मिंश्चित् सुदिने मासपक्षास्युल्लिख्य करिष्यमाणराज्याभिषेकांगतयैद्रीशांतिं करिष्ये इति संकल्प गणेश पूजास्वस्तिवाचनऋत्विग्वरणानि कुंडलागुलीयकवास आदिभिस्तत्पूजां च कुर्यात् । etc.
या तु देवगणा इति पीठे देवता विसृज्य । प्रतिभापीठं सोपस्कारमाचार्याय दत्वानिं संपूज्य गच्छ गच्छ सुरश्रेष्ठ विसज्य ॥ यथाशक्ति ब्राह्मणान् भोजयित्वा चतुर्भिश्चतुर्भिरित्यादि पठेत् ॥
इति केंद्रीशांतिः सम (मा)सा ॥
References. -
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 76° ; III, 174.
B-Descriptive Catalogues:
:
Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 358, No. 773.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
166
No.
155 1886-92
Dharmasastra
[204 औदीच्यप्रकाश
Audīcyaprakāśa No. 204 Size.- 98 in. by 58 in. Extent.-16 leaves; 12 lines to a page; 27 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
bad; names of gotras tinged with red pigment; left-hand border of foll. 1-2 partly destroyed.
The codex forms part of Audicyaprakāśa, which according to Bühler's Report (III, p. 74, No. 50) must be a big work ( 59 leaves, 40 lines per page) and composed by Veņidatta. Our codex treats of different gradations of audicya (Gujarati) brahmins, according to their varna, pada, gotra, śākha, etc. The name of the author is nowhere found in the Ms. The language is corrupt. It is incomplete. See Aufrecht's Catalogus Catalogorum I, 76°; II, 15° and III, 17 (Gotrapravaroccāra from Audi
cyaprakāśa). Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous (Veņidatta ?). Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशायनमः॥ मथ उदीच्यप्रकाशमध्ये उदीच्यवर्णनं उदीच्यवर्णन नाम लिख्यते आदौ एकविंशति पदप्रधानो नामः पश्चात एकशत इकातर श्यामप्रदानो नामः पश्चाशिरोहमध्ये दशपद हीयते पश्चात् शिहोरपारस्यात् असि.
वा तस्यां व्याखन क्रियते etc. Ends.-fol. 16..
सोजुकं अनिकोषे योजन ६ पंच्या गगगोत्री यजु. माध्य. त्रिपुरांत काकुलदेव्याः ग. महोदरः मित्रशर्म महाकालभैरवः शूद्रवर्णः॥१६॥ जालिसाणु ॥ नैऋत्ये योजन ९ व्यास जोशी उभौ भारद्वाज गोत्रः यजु. माध्यंत तत्राविकाकुलदेव्याः॥ ग. बहुरूपः दत्तशर्मः ॥रु. रु. भैरवः॥
प्रामानि
मामा
..
उभौ.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
167
N
117
206]
Dharmasastra और्ध्वदेहिकक्रियापद्धति
Aurdhyadehikakriyāpaddhati No. 205
No. 1879-80 Size.- 9 in. by 3* in. Extent.-35 leaves%3; 8 lines to a page3; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; several
handwritings, bad ; two irregular lines in black ink on either border ; benedictory phrases, marks of punctuation, topics and the last colophon tinged with red pig
ment; paper very old, worn out and musty: foll. 10° and 20° blank; fol. 17 repeated; some leaves have ink-spots.
A manual of funeral rites for the Sāmavedins. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगुरुभ्यो नमः। ॐ नमः श्रीसामवेदाय । अयोदैहिकी क्रियापद्धतिः ।। दुर्बलं स्नापयिस्वा दक्षिणां शिरसं बहिष्मस्या भूमौ निशयत् । ॐ मित्युचेयात् । गते प्राणे दुर्बलं घृतेनाम्यज्य स्नापयित्वा सर्वांगचंदनपुष्पं । हिरण्यशकलैः
ससछिप्रेमुस्काभाडेनिर्धारणं । etc. Ends.- fol. 33.
कटुकं निंबवृक्षं च ततो मधुरमारुह । - ततो गच्छ महादेवी श्रवणी श्रवणकतुमे ।
जलं निःक्षिप्य । ततो। गृहे गत्वा । सोम राजा। साम । ततो स्वस्तिवाचनं कृत्वा ॥ तिलकमंत्र आशीवादः॥ ब्राह्मणेभ्योभिवादयेत्। ब्राह्मणा ब्रुयुः॥ यं कामं का. शुभं भवतु ॥ इति क्रियापधि (ख) ती
सामाप्त ॥ ॥ श्रीरस्तु॥ ॥ Then follows a description of evil death.
और्ध्वदेहिकक्रियापद्धति
Aurdhvadehikakriyāpaddhati
318 No. 206 Size.- 87 in. by 4 in. Extent.- 123 leaves%3; 10 lines to a page%3; 25 letters to a line.
No. 1887-91
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
168.
Dharmasastra
[206
Description.— Country paper; Devanāgarī characters; handwritinglegible; two lines in black ink on either border; marks of punctuation, topics and last topic are tinged with red pigment ; paper old and musty; first fol. wanting.
A comprehensive manual for funeral rites dealing with prāyaścitta dāha, āhitāgnidāha, srāddha, Nārāyanabali, oxsotsarga, brahmacārimarana, vasuganaśvāddha, etc., by Viśvanatha, son of jyotirvid Govala and belonging to Gomativālajñāti. The work is meant for the followers of madhyandini-śākhā of Yajurveda. The work comes to an end on fol. 120", where we read the following colophon:इति श्रीमद्गोमतीवालज्ञातीयज्योतिर्विद्गोवालात्मजविश्वनाथकृते और्ध्वदेहिकपद्धतिः समाप्तः । This is followed by 5 leaves containing Nagabali with a list of things required for the ceremony. The work was formerly named as Samkhyāyanapaddhati in Bhandarkar's Catalogue. But that was incorrect. Hence the correct name has been given.
Age. - Sam. 1815. Author.
Begins. fol. 2a.
Visvanatha.
ह शुध्यर्थं प्रायश्चित्तमहं करिष्ये ॥ प्रायश्चित्तारंभनिमित्तं विष्णो पंचोपचारैः पूजनमहं करिष्ये । इदमत्र चंदनं समर्पयामि । पुष्पं । धूपं । दीपं । नैवेद्यं । फलतांबूलदक्षिणां समर्पयामि । etc.
Ends. fol. 124b.
पयसानं बलिदानार्थे । ५ खारेक । खोबरं । द्राक्ष । ताम्रपात्र १ पत्रावली ५ दो (द्रोणो । १२ अश्वत्थपत्र १० वरणसामग्री । भोजनसामग्री । पंचगव्य | पंचामृत । ब्रह्माचार्यऋत्विजः ॥ ॥ संवत् १८१५ मितिचैत्रकृष्णं ७ भौमवासरे लिखितं । शुक्ल इच्छेश्वरतत्पुत्रश्रीवरसेण लिखितं ॥ शुभं ॥
References. -
(1) Mss.—A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 19b and 778; II 48.
Kane : Hist. Dh. I, p. 524.
B-Descriptive Catalogues :
-I. O. Cat. No. 418.
Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 65, No. 268.
Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 13, Nos. 4568 and 4574.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
or
or
No.
1879-80
207] Dharmasastra
169 और्ध्वदेहिकपद्धति
Aurdhvadehikapaddhati अन्त्येष्टिपद्धति
Antyeșțipaddhati
218 No. 207 Size.- 108 in. by 4g in. Extent.-51 leaves%3; 10 lines to a page%; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad, but legible ; four lines in black ink on each border ; paper old, worn out and musty ; incorrect; corrections made on margins. Fol. 51 is missing, fol. 1° contains the list of articles required for religious purposes. The last folio contains a list of contents.
The work deals with funeral rites according to Aśvalāyana. For a detailed information about the author, see Kane: Hist. Dh. I, pp. 419-421. In the colophon of the Ms. described in Mitra's Notices I, No. 195, the work is alleged to form a part of Prayogaratna. But, in the printed
editions of the Prayogar atna, we do not find our text. Age.-Sam. 1744. Author:- Narayanabhatta of Benaras, son of Ramesvarabhatta. Begins.- fol. 1b.
भीगणेशाय नमः॥ भट्टरामेश्वरसुतो भट्टनारायणः सुधीः ।
नस्वा शिवौ संविचार्य तनुतेऽन्त्येष्टिपद्धति ॥ आसनमरणं पित्रादिकं पुत्रादिस्तीर्थेषु नीत्वा प्रायश्चित्तं कारयेत् । तदीयं स्वयं वा कुर्यात् । तच्च षडद व्यवं सार्थी वा यथाशक्ति सुवर्णादि
प्रत्याम्नायद्वारा तदैव कुर्यात् ॥ etc. Ends.- fol. 50b.
अथगर्मिणीमरणविधिः॥ यदा गर्भवति(ती) नारी सशल्या संस्थिता भवेत् । कुक्षित्वा ततः शल्यं निहरेयदि जीवती.॥ प्रमीतं निक्षिपेत्तं तु प्रायश्चित्तं ततः परं । सा त्रयस्त्रिंशतिकृच्छ्रे शुध्यते शल्यदोषतः॥ सगर्भदहने तस्या वर्णजं वधपातकं
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
170
Dharmasastra
प्रायश्चित्तं चरित्वा तु शुभ्यंति पापकारिणः । दग्ध्वा तु गर्मसंयुक्तं त्रिरब्दं कृच्छ्रमाचरेत् ॥ इत्था...... ग्रंथांतरोवगंतव्यं ॥ छ "I भट्टरामेश्वरसुतो भट्टनारायणः सुधीः व्यधत्त रुचिरां काश्यामौर्ध्वदेहिक पद्धतिं ॥ आस्वलापनमार्गेण संति पद्धतयः शतं ।
ताभ्य स्वस्थाविशेषो यः पंडितैः सोवधार्यतां ॥ २ ॥
इति श्रीभट्टरामेश्वरसूरि सूनुनारायणभट्टेन कृतायामौवा (र्ध्व) देहिकपद्धतौ मरणविधानानि ॥ समाप्ता चेयं पद्धतिः ॥ ॥ श्रीसंवत १७४४ वर्षे कात्तीगवदि नवमी गुरुवासरे लषीतं भ० श्री ५. श्रीविश्वेश्वरसुतवासुदेव ॥ ॥ यादृशं etc.
Then follows a list.
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 19b;II, 44.
Kane : Hist. Dh. I, p. 509.
और्ध्वदेहिक पद्धति
11
or
अन्त्येष्टिपद्धति
No. 208
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. No. 480.
Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 35, No. 138. Mitra's Notices, I, No. 195; III, No. 1329. B. B. R. A. S. Cat., No. 666.
[208
Aurdhvadehikapaddhati
or
Antyeṣṭipaddhati
No.
327 1891-95
Size.- 8 in. by 33 in.
Extent.- 112 leaves; 10 lines to a page; 31 letters to a line. Description.— Modern Water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting good; two lines in red ink on either border upto fol. 954; vedic accents marked with red pigment; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper musty.
Another copy of No. 207.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
209] Dharmasastra
171
171 Age.-Saka 1690. Author:- Narayanabhatta. Begins.- fol. 12..
श्रीगणेशाय नमः॥ हरिः ॐम्
भट्टरामेश्वरसुतो etc. as in No. 207. Ends.- fol. 112.
अथ गर्भिणी मरणविधिः etc. upto पंडितैरवधार्यतां as in No. 207.
इति श्रीनारायणभट्टकृता अंत्येष्टिपद्धतिः समाप्तः॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ शके ११९. विरोधिनामसंवत्सरे आषाढशुक्ल ३ इदं पुस्तकं त्र्यंबकेण लिखितं ॥ इदं पुस्तकं सोमणोपनामकरघुनाथमस्येवं
पुस्तकं॥ References.- See No. 207.
or
or
और्ध्वदेहिकपद्धति
Aurdhyadehikapaddhati अन्त्येष्टिप्रयोग
Antyeștiprayoga
497 No. 209
No. 1883-84 Size.- 74 in. by 4 in. Extent.- 55 leaves ; 7 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting legible; four lines in red ink on either border; fol. 32 repeated.
Another copy of No. 207 with slight differences in the
text. Age.- Appears to be modern. Author:- Narayanabhatta of Benares, son of Ramesvarabhatta. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ अन्त्येष्टिप्रयोगः॥ भट्टरामेश्वरसुतो भट्टश्रीशंकरनारायणः सुधीः ।
मत्वा शिवी संविचार्य तनुतेंत्येष्टिपदति ॥ भासनं ॥ श्रीसांब ॥ मरणादिकं पुत्रादिस्तीर्थे नीत्वा प्रायश्चित्तं कारयेत् । तदीयं स्वयं वा etc. as in No. 207.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
172 Dharmasastra
[209 Ends.- fol. 53b.
शारीरं घटित्वा तच्छरीरं स्नास्वा चंदनेवानुलिप्य पसोपवीतेन परिधाग्यालंकृत्यायं सवे देवदत्त इति तममिमृश्य इदं चास्योपासनामित्यनिं. ध्यास्या वैतरण्यादिदानपूर्वकं उर्णावस्त्रेण वेष्टियित्वा कृष्णाजिनेनाच्छाच पूर्वोक्तविधिनाशश्चदहेयेत् ॥ आहितानेः प्रकृतिदाहेस्थिदाहे वा दाहाहात् ।। दशाहमेवाशौचं ॥ इति पालाशविधिः । समातं ॥ (इ)ति अन्त्येष्टिप्रयोग
मंत्रकारिकाप्रयोगः समाप्तः॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।। References.- See No. 207.
No.
1884-87
और्श्वदेहिकपद्धति
Aurdhvadehikapaddhati or
or अन्त्येष्टिप्रयोग
Antyeștiprayoga No. 210
285 Size.- 118 in. by 41 in. Extent.— 76 leaves ; 11 lines to a page ; 44 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
good; three lines in red ink on either border; topics tinged with red pigment; paper old, musty and soiled.
Another copy of No. 207. Age.-Appears to be old.. Author.- Narayanabhatta. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ ॐ भट्टरामेश्वर सुतो etc. as in No. 207., Ends.- fol. 76.
अथ गर्भिणीमरणविधिः॥ etc. upto पंडितैरवधार्यतां as in No. 207.
इति श्रीनारायणभट्टकृता अंत्येष्टिपद्धतिः समाता॥ References.- See No. 207.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. 1887-91
212] Dharmasastra
173 और्ध्वदेहिकपद्धति
Aurdhvadehikapaddhati No. 211
339 Size.- 94 in. by 54 in. Extent.- 35 leaves ; 14 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Country paper%; Devanagari characters%3 handwriting
legible ; benedictory phrase and topics tinged with red pigment; paper old, worn out and very musty.
Another copy of No. 207. The work comes to an end on fol. 336. After this follow अस्थिशुद्धिप्रयोग, सकेशविधवा
मरणविधि and प्रेतक्रियेस मुहूर्त पाहणे in Marathi. Age.- Appears to be old. Author.- Narayanabhatta. Begins.- fol. 16.
॥श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीगुरुभ्यो नमः
भट्टरामेश्वरसुतो भट्टनारायणः सुधीः etc. as in No. 207. Ends.- fol. 354.
अथ स्वयंकत्तुं सकेशाविधवा क्षौर संकल्पः ॥ देशकालौ मम भर्तृमृत. दिनादारभ्याचदिनपर्यतं केशधारणनिमित्तदोषनिरासार्थ चांद्रायणात्मकप्रायश्चित्तं अष्टी प्राजापत्य प्रतिनिस्वेन विहितं प्रति प्राजापत्यप्रत्याम्नायगोनिष्क्रयीमतरजतनिष्कपादपादपरिमितद्रव्यदाने नाहमाचरिष्ये। क्षौर कृत्वा स्नात्वा प्रायश्चित्तद्रव्य ब्राह्मणाय दद्यादिति स्वयंकर्तुं क्षौरविधिः॥७॥ ॥ अथ प्रेतक्रियेस मुहूर्त पाहणे ॥ ॥ शुक्रारार्किषु ६ ॥३॥. दर्श ३० भूत १४ मदने १३ नंदासु ॥६॥११। तीक्ष्णो १६।१२।१८। प्रभे २।१०।११।२०।२५। पौष्णे २७। वारुणभे २४॥ त्रिपुष्करदिने न्यूनाधिमासेन ये॥ याम्यहात्यरतश्च पातपरिघे देवेज्य शुक्रास्तगे॥ भद्रा वैधतयोः शर्वः प्रतिकृतेर्दाहोर्नपक्षे शिते ॥ इति प्रेत. क्रियामुमुहूर्तः। ॥
इति औध्वंदेहिकप्रयोग समाप्तः॥ ॥
भौर्ध्वदेहिकपद्धति
Aurdhvadehikapaddhati No. 212 Size.-81 in. by 43 in. Extent,- 77 leaves ; 9 lines to a page ; 27 letters to a line.
No. .A 1882-83
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
174
Dharmasastra
( 212
Description. Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
good ; two lines in red ink on either border; marks of punctuation, topics at some places, benedictory phrase and the last colophon in red ink; paper old, worn out and very musty; last leaf has been repaired on the borders.
Another copy of No. 207. Age.- Sam. 1819. Author.- Nārāyaṇabhat ţa. Begins. - fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥ श्रीयोगेश्वर्यै नमः॥
WETTĀVIENU HeatTrant: gut: 1 etc. as in No. 207. Ends.- fol. 776.
874 ofroitarafafa: etc. upto Acofawrata as in No. 207
followed by statura TH: yü vag: siac 1698 11 ges References. See No. 207.
और्ध्वदेहिकप्रकरण
Aurdhvadehikaprakaraña
519 No. 213
1883-84 Size.- 87 in. by 4 in. Extent.- 31 leaves ; 9 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper ; Devanāgari charac
ters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrases, names of speakers, topics, etc., tinged with red pimgent ; fol. 3 missing ; paper old worn out, musty and soiled; fol. 1® has a list of contents upto fol. 17; fol. 32° contains a sankalpa for a woman wishing to be a Sati.
A manual of funeral rites, compiled from various
purāņas and smstis.Age.- Saka 1704 Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
eritrodera TA: Il BATETET F#: || caractura AA: U
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
214]
Ends. fol. 35b.
Dharmasastra
अथ वैतरणीलक्षणमाह ॥
या सा वैतरणीनाम यमद्वारे महानदी । तस्या प्रमाणं रूपं च शृणु सर्वभयापहं ॥ शतयोजनविस्तीर्णा पृथुस्वे सा महासरित् । भगाधानंतरूपा सा दृष्टमात्रा भयापहा ॥ पूयशोणिततोया सा मांसकर्दमनिर्मिता भूमिभिः संकुलं पूर्वं वक्रतुंडेरधोमुखैः ॥ etc.
मार्कडेय उवाच ।।
म्यूनाधिकं न कर्तव्यं कृते कार्य न सिध्यति वित्तशाढ्यं न कुर्वीत ससायातन्मयोदितं ॥
श्रीभगवानुवाच ॥
एतते सर्वमाख्यातं यत्पृष्टोस्मि त्वया खग
कल्याणं ते सदा भूयः तथा स्थानं व्रजाम्यहं ॥ ५ ॥
Age.- Appears to be old. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
175
इति त्रिपिंडीविधानं ॥ ५ ॥ श्रीरस्तु ॥ शके १७०४ शुभकृन्नातम संवत्सरे ज्येष्ठकृष्ण त्रयोदस्यां इंदुवासरे तद्दिने लेखनं ॥ हस्ताक्षर माहादेव हरीपाटको नाम्ना लिखितं । श्रीविश्वेश्वरप्रसन्न ।। वैद्यनाथीमेत नासिका ॥ ६ ॥
और्ध्वदेहिक प्रयोग
No. 214
Size. -- 92 in. by 42 in.
Extent. - 20 leaves; 10 lines to a page; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting very bad; one irregular line in black ink on either border ; paper very old, worn out and musty.
A similar work.
Aurdhvadehikaprayoga
No.
152 1880-81
ॐ नम श्रीविष्णवे ।
अथ मरणसंनिहितकाले वैतरण्यादिदानविधिः । प्रथमं षोडशोपचारविष्णुपूजनं । पंचोपचारैर्वा । वैतरिणीदानप्रतिगृहीते एतत्ते पाद्यं एष ते अर्षः
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
176
Dharmaśāstra
[214
पादयोः पूजा पादप्रक्षालनं । आचमनं दत्त्वा स्वकायपादप्रक्षालनं आचमनं
कुर्यात् etc. Ends.- fol. 20.
__ सव्यं आमावाजस्येति जपधारा आयुः प्रजां धनं ।
वदी। स्वर्ग मोक्षं सुषानि च प्रयच्छतु तथा राज्यं प्रीतानृणां पितामहाः । स्वस्ति ते अस्तु । यस्मृस्मृस्या० । ततो नूतनपाकेन याप्येयश्राद्धं षट् दैवस्यं वा कुर्यात् ।
No.
1883-84
और्ध्वदेहिकविधि
Aurdhvadehikavidhi
520 No. 215 Size.- 121 in. by 58 in. Extent.- 14 leaves ; 13 lines to a page; 47 letters to a line. Description.-Country paper%; Devanagari characters; handwriting
good ; two lines in black ink on either border ; paper old, worn out at borders, musty and worm-eaten.
A manual for funeral rites. Age.- Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.-fol. 1b.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ आदौ षोडशोपचारविष्णुपूजा ॥ पश्चात् आतुरश्राद्ध निमित्तं विष्णो एतत्ते पाचं । पादाववने जनं एष वो अर्घः । पादप्रक्षालनं । इदमत्र चंदनं पुष्पं । इदमाचमनीयं । आचमनं। श्रोत्रवंदनं । प्राणायामं कृत्वा श्राद्धं
कारयध्वं | etc. Ends.- fol. 14b.
सपिंडीकरणादूर्ध्व यानि स्युर्मासिकानि वै प्रत्यब्दं यो यथा कुर्यात्तथा कुर्यात्तु तान्यपि ॥ ४ ॥ सपिंडीकरणादाक् यत्र श्राद्धानि षोडश एकोदिष्टविधानेन कुर्यास्सर्वाणि तानि तु ॥५॥ सपिंडीकरणादूवं यत्र यत्र प्रदीयते। तत्र तत्र त्रयं कुर्यादूर्वादीपघट विना॥७॥७॥७॥
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1884-86
216] Dharmaśāstra
177 औशनसस्मृति
Aušanasasmști No. 216
. 91 Size.- 123 in. by 47 in. Extent.-3leaves%3; 8 lines to a page; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; one line in red ink on either border; marks of punctuation in red ink. __It is a small version of Ausanasasmrti in 52 verses. There are different recensions of this work, some in 5 chapters, others in 6, 7 or 9 chapters. For references, see No. 217. Our text deals with mixed castes%3; curiously enough it is called first chapter in the last colophon, although the work is complete as printed in the Anandā.
śrama edition. Age.-Appears to be modern. Author.- Uśanas. Begins.- fol. 1b.
॥ श्रीगणेशाय नमः। अतः परं प्रवक्ष्यामि नृणां जातिविधानकं। अनुलोमविधानं च प्रतिलोमविधिं तथा ॥१॥ सांतरालकसंयक्तं सर्वे संक्षिप्य चोच्यते। नृपाब्राह्मणकन्यायां विवाहेषु समन्वयात् ॥२॥ जातः सूतोत्रनिर्दिष्टर प्रतिलोमविधिर्द्विजः।
वेदानहुंस्तथा चैषां धर्माणामनुवांधकः ॥३॥ etc. Ends.- fol. 30.
सच्छूद्रं च विजानीयादसच्छूद्रमतोन्यथा। चौर्यास्काकं वचो ज्ञेयः अश्वानां तृणवाहकं ॥५॥ एतत्संक्षेपतः प्रोक्तं जातिवृत्तिविभागशः।
जात्यंतराणि दश्यते संकल्पोदित एव तु ॥५२॥ इति श्रीओशनसे धर्मशास्त्रे जातिवृत्तिविभागो नाम प्रथमोऽ,
ध्याय ॥१॥ संपूर्णः॥ References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:.........170b: II 1914:HI 150(under Usanabsurti). .
Kane : Hist. Dh. I, p. 115. D. 12
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
178
Dharmaśāstra
( 216
B-Descriptive Catalogues :1. O. Cat. No. 1315. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, 1846 (5). Madras Des. Cat. Vol. V, No. 2623. (2) Printed Editions : Printed in Smytināṁ Samuccayaḥ, Anandāśrama Series,
No. 43, pp. 46-48.
No. 1866-68
औशनसस्मृति
Aušanasasmsti
27 (v) No. 217 Size.- 12} in. by 74 in. Extent.- 2 leaves ; 16 lines to a page; 44 letters to a line. For Description.- See No. 4.
A small work in 51 verses on mixed castes. For dif. ferent versions of this work see I. O. Cat. Nos. 5342–3
and 1316, 5344-5. Age.- Appears to be modern. Author.- Uśanas. Begins,- fol. 1°
श्रीगणेशाय नमः॥ wa: që garuh Alfararæfate etc. as in No. 216. Ends. fol. 28.
Ag å fantastra velfea a gas in No. 216. इत्यौशनसं धर्मशास्त्रं संपूर्ण श्रीरस्तु ।।
No. 1895–1902
औशनसस्मृति
Aušanasasmsti
97 No. 218 Sizė.— 114 in. by 5 in. Extent. -8 leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanägari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on either border ; full of lacunae ; fol. 16 has only oteta F#: ll; paper not old, but slightly worm-eaten.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
219]
Dharmaśāstra
179
A treatise on the duties of castes. It is in 7 chapters of mixed prose and verse. This recension exactly tallies
with the I. O. Cat. No. 1316. See also No. 217. Age.- Appears to be modern. Author.- Uśanas. Begins.- fol. 24.
तत्र जन्ममरणयोः काले देशांतरयोः शौचं दशरात्रं मातापितृभ्यः सूतकं मातुरित्येके ॥ उपस्पृश्य......मनुराह॥ बाले देशांतरस्थेवानग्निकेवोराद्धानेकनाशकेऽग्निप्रवेशे युद्धहते च सद्यः॥ सौचानष्टपतिताभिस्त
निंदिताचरैन सह संवसेत् ॥ etc. Ends.- fol. 88.
यस्य पुत्रऽशुचिर्दक्षः पूर्व वयसि धार्मिकः । नियंता वा स दोषाणे स तारयति बांधवं ॥ यथा हि वेदाध्ययनं धर्मशास्त्रमिदं तथा। अध्येतव्यं ब्राह्मणेन मूर्षः पुण्यमभिप्सति ॥ इत्योषनसे धर्मशास्त्रै सप्तमोऽध्यायः॥७॥ समाप्तं चेदमौशनस्मृतिधर्मशास्त्रं ॥७॥
No. Visrama (i)
औशनसस्मृति
Aušanasasmộti
644 No. 219 Size.-118 in. by 5t in. Extent.-2 leaves; 11 lines to a page; 44 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border; paper slightly worn out.
It is a fragment of No. 218 starting in the centre of fol. No. 2 and abruptly ending in the centre of fol. No. 49;
fol. 3 is wanting. Age.-Appears to be modern. Author.-Usanas. Begins.-fol. 24.
तत्र जन्ममरणयोः etc. as in No. 218. Ends.- fol. 48.
गायत्रष्टशतं जप्यं कृत्वा तु दिने रवी
मुच्यते सर्वपापेभ्यो यदि न ब्रह्महा भवेत् ॥
एतदेच व्रतमासे गविपससृज्य गवातदोनान्यत्रेति गौतम References. - See No. 216.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
180
Dharmasastra
[ 220
औशनसस्मृति
Aušanasasmsti
191 No. 220
A 1881-82 Size.- 117 in. by 5in. Extent.-- 8 leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters; handwriting
tegible; two lines in red ink on each border ; benedictory phrase, marks of punctuation and the last colophon are in red ink; colophons at the end of 2nd, 3rd, 4th, 5th and 6th chapters are tinged with red pigment. Fol. 1 is blank except for the benedictory phrase ; first half of foll. 45 and 56 and second half of fol. 59 are blank; paper
old and musty. Age.- Appears to be old. Author.- Uśanas. Begins.- fol. 1b.
STŪETTA FA: fol. 16 is blank. fol. 2" 99 FRATOT1: etc. as in No. 218. Ends.- fol. 86.
यस्य पुत्रऽ शुचिर्दक्षः etc. upto पुण्यमभिप्सति ॥ as in No. 218. इस्यौशनसे धर्मशास्त्रे सप्तमोध्याय ॥ ७॥ समातंचेदमौशनस्मृतिÅTIT II ll E811
कन्यागततीर्थविधि
Kanyāgatatirthavidhi
521 No. 221
No. 1883-84 Size.— 7} in. by 4} in. Extent. 24 leaves ; 11 lines to a page ; 28 letters to a line. . Description.-- Modern water-marked paper ; Devanāgari charac
ters; handwriting legible; paper of bluish colour; notes on the margin.
A manual of religious ceremonies to be observed on the sacred Krşņā river when BỊhaspati enters the zodiac
sign of Kanyā. Age.- Appears to be modern.. Author. - Anonymous.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
222]
Begins.- fol. 1b.
Ends. fol. 24b.
अथ कन्यागुरुनिमित्ततीर्थमहिमा ।
ॐ भूतले यानि तीर्थानि तानि कन्यागते गुरौ । तिष्ठति कृष्णवेण्यां वै महापुण्यफलानि च ॥ १ ॥ यस्मिन्दिने सुरगुरुः कन्याराशिगतो भवेत् ।
तद्दिने कृष्णवेण्यां तु स्नानान्मुक्तिफलं लभेत् ॥ २ ॥ etc.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
by
न तु ततीरवासिनामिति तीरवासिभिस्तु शुक्रास्तादो न च कार्य ॥ अन्यैस्तु सर्वकाले तीर्थप्राती मुंडनादिकं कर्तव्यमिति ॥ इति कन्यासंस्थबृहस्पतिप्रयुक्ततीर्थं विधिः ॥ ढुंढिराजपाठकस्येदं पुस्तकं सत्यं सत्यं ॥ श्रीगजाननार्पणमस्तु ॥
Age. — Sam 1786.
Author – Krsnadatta.
Begins.— fol. 1.
कर्मकौमुदी
No. 222
Size - 11t in. by 5g in.
.%
Extent. - 25 leaves ; 12 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two irregular lines in black ink on either border; paper very old, much worn out and musty; topics, etc., tinged with red pigment at some places; foll. 18-21 missing.
181
Karmakaumudi 84 -1892-95
No.
A small treatise dealing with Kusandika, Vivaha, Caturthikarman, etc., to samāvartana, by Krsnadatta, son of Avasathika Brahmadatta.
श्रीगणेशाय नमः ॥
नामधेयस्मरणेन दणं विलीयते विनचयो नितान्तम् ॥ सुरासुराराधितपादपद्मं गणेश्वरं नौमि समर्थसिध्यै ॥ १ ॥ विलोक्य पद्धतीः सर्वाः संप्रदाय सतां तथा । करोति पद्धति रम्यां कृष्णदत्तः प्रकृष्टधीः ॥ २ ॥ etc.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
. 182
Dharmasastra
[ 222
Ends.- fol. 29b.
मूत्रपुरीषनिष्ठीवनचातपेन कुर्यात् ॥ सूर्य्यादाज्मानं छत्रादीनान्तर्हितं न कुर्य्यात् ॥ रात्रौ दीप प्रज्वाल्य भोजनं कुर्यात् ॥ सर्वधर्मेषु सावधानः, सत्यं वदेत् ॥ ततोऽभिगेकस्तिलककरणं दक्षिणामंत्रपाठः॥
इत्यावसथिक-ब्रह्मदत्तात्मजकृष्णदत्तविरचिता कर्मकौमुद्यां शुभमस्तु ॥
संवत् १७८६ ॥ असाढ वदि ८ रविवार लिखितं हरिनारायण References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1830%; II 160 and 191b3; III 188. Kane : Hist. Dh. I, p. 525.
B-Descriptive Catalogues :Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1275, Extract No. 292. "In Oudh III, 8, there is a Charanavyuhabhāsya, by one
Krsnadatta, son of Brahmadatta"-Peterson's Ulwar Cat., p. 55.
कर्मकौमुदी
Karmakaumudi
197 No. 223
1884-87 Size.- 12} in. by 4g in. Extent.— 10 leaves ; 10 lines to a page ; 46 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad; paper appears to have been coloured yellow which is faded; old, much worn out and musty; fol. 6 missing.
The present codex is apparently a part of Karmakaumudi by Krsnadatta, son of Avasathika Brahmadatta.
Our Ms. deals with Upanayana only. Age.-Sam. 1820. Author:- Krsnadatta. Begins.- fol. 16.
॥ श्रीगणेशाय नमः। - अथोपनयनं ॥ तत्र जन्मतोऽष्टमे वर्षे ब्राह्मणस्य गर्भतो व (वा)॥ जन्मतो एकादशे राजन्यं द्वादशे वैश्यमुपनयेत् ॥ यथा मंगलशब्देन स्मृत्यंतरोक्तपंचवर्षादिकालाभिधानं etc. .
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
224 ]
Dharmasastra
183
Ends.- fol. 111.
रात्री दीपं प्रज्वाल्य भोजनं कुर्यात् सर्वे धर्मेषु सावधानः सत्यं वदेत् ततोभिषकं तिलककरणं दक्षणादानानंतरमंत्रपाठः ततो रथमारुह्य पूर्वातरं गच्छेत् ।
इत्यावसथिक-ब्रह्मदत्तात्मजकृष्णदत्तविरचिता कम्मकौमुदीः समाप्ताः
संवत १८२० मिति वैसाषवदि ३ लिषतं छाजुराम मिश्रवाचै जनैराम References.- See No. 222.
97
No.
1871-72
कर्मतस्वप्रदीपिका
Karmatattvapradīpikā No. 224 Size.— 9} in. by 34 in. Extent.-- 118 leaves ; 12 lines to a page ; 41 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible: two lines in black ink on each border. Benedictory phrase and authorities quoted are tinged with red pigment. Paper old, worn out and musty. Foll. 9-10, 117-24 are missing. Fol. 109 is blank.
The work is also named Laghupaddhati and deals with the leading topics of acāra and uyavahara. It is based on Karika and oftti and quotes Madhaviya, Vamanabhäsya, Candrika, fayanta, Kaladarsa, Madanaparijata,Smrtisara and Smrtyarthasara. Its age, according to Kane, is between 1300-1500 A.D. The author, Krsnabhatta, was
the son of Puruşottama and grandson of Raghunātha. Age.- Appears to be old. Author.- Krsnabhatta. . Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ नस्वा शिवमुमानाथं रघुनाथं जगद्गुरुं। तस्य पुत्रौ च धर्मज्ञो प्रभाकरधनेश्वरी ॥१॥ सर्वलोकोपकाराय विशेषज्ञानहेतवे। कृष्णेन क्रियते सम्यकर्मतरवप्रदीपिका ॥२॥ विलोक्य पद्धतीः सर्वा वृत्ति कारिकया सह। भाज्यं वामनकं चैव जयंतं गृह्यदीपकं ॥ ३ ॥ etc. ....
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
184
Dharmaśāstra
[224
Ends.- fol. 128b.
यदा सु भुक्तशेषाभावस्तदर्थादेव पृथक पाकः । न चेह श्राद्धे शेषेणैवेति नियमः कचिदस्ति तस्माद......वैश्वदेवकरणपक्षे श्रावशेषेण वा पाकांतरेण वा वैश्वदेवो भवतीति प्रतीयते । स्मृतिसंग्रहे । वृद्धावादौ......ध्ये जुह्नति पर्वणि महालये च पिंडांते वैश्वदेवो विधीयते ॥ इति श्राद्ध दिने वैश्वदेव
निर्णयः॥ ॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
___I, 8383; II, 168. Kane : Hist. Dh. I, p. 525 and p. 616 under Laghupaddhati.
B-Descriptive Catalogues : Stein's Cat. of Jammu Mss., p.87 and 304 Extract 1648.
It is called Krsnabhatti. It is incomplete. Mitra's Notices,x, p.248, No.4134.
-
____No.
1879-80
कर्मतत्वप्रदीपिका
Karmatattvapradipikā No. 225
- 220 Size.- 74 in. by 41 in. Extent.-63 leaves%3; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on each border; paper old, worn out, musty and decaying.
Another copy. Age.- Sam. 1728. Author.-Krsnabhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥
नस्वा शिवमुमानाथं etc. as in No. 224. Ends.- fol. 634.
प्रदोषे परयामौ विद्ययातिकमाथ प्रभाते इष्टदेवतां मनसा नस्वा तदह कृत्य स्मृत्वा धर्मशास्त्रोक्तविधिना मूत्रपूरीषोत्सर्गादि कुया(र्या)त् ॥
इति श्रीबद्धचोत्तमलक्षणोपलक्षणलक्षितसंहितापदकर्मकांडधर्मशास्त्रादिविद्याविशारदद्विद्वज्जनचरणोसवितबरच शाखा-पारंगत-श्रीमद्राघवभटोपाध्याय-पौत्र - श्रीमद्वेदादि - विद्याविद्योतमामस्वशाखा-विहितत्कर्माचरणकनिरत-पुरुषोत्तमभटोपाध्याय पुत्र श्रीकृष्णोपाधायविरचितां कमतत्वप्रदीपिका
यामालिकका(का)ड समाप्तं ॥ संवत् १७२८ वर्षे चैत्रशुदि १४ रवै. References. - See No. 224.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
226]
Dharmasastra
185
Na
193
No. A 1881-82
कर्मप्रदीप
Karmapradīpa or
or गोभिलस्मृति
Gobhilasmști No. 226 Size.- 111 in. by 5t in. Extent.- 23 leaves ; 11 lines to a page; 33 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible; paper old, worn out and musty.
The work is divided into 3 prapäthakas, 1st containing 150 verses, 2nd, 171 and the 3rd, 170. Our Ms. has got number 133 of the last verse, which is due to mistake in numbering. In the 3rd chapter, after 33, the next half of the verse is numbered as 34, next verse to it is unnumbered and next to that starts the numbering 2, 3, 4 and so on. Our text is quite identical with the text of Gobhilasmrti printed in the Anandāśrama Series for reference, see below). This work is attributed to Katyayana
or Gobhila and it is also called Chandogapariţişta. Age.- Appears to be old. Author.-- Kātyāyana or Gobhila. Begins.- fol. 15.
नमः सामवेदाय ॥ अथातो गोभिलोक्तानामन्येषां चैव कर्मणां । अस्पष्टानां विधि सम्यक् दर्शयिष्ये प्रदीपवत् ॥ १ ॥ त्रिहदूदुववृतं कार्य तं तु त्रयमधोतं । त्रिवृत्तचोपवीतं स्यात् तस्यको ग्रंथिरिष्यते ॥ २ ॥ पृष्टवं शेचनाभ्यां च धृतं यद्विंदते कटिं ।
तद्वार्थमुपवीतं स्यानानलंबननोरिछूतं ॥ ३ ॥ etc. .......... . Ends.- fol. 23.
साक्षतं सुमनोयुक्तबुदकं दक्षिसंयुतं । अयं दधिमधुभ्यां च मधुपको निधीयते ॥ ३२॥ कांस्यैनैवाहणीयस्य निनयेदय॑मंजलौ।
कास्यापिधानं कांस्यस्थं मधुपकं समर्पयेत् ॥ १३३॥ इति श्रीकर्मप्रदीपे तृतीयः प्रपाठकः॥ ॥३॥ श्रीरस्तु॥
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
186
Dharmaśāstra
(226
References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I x38; II 169 and 191b; III 186. Kane : Hist. Dh. I, p. 525 and pp. 218-222.
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos. 400-61, 4797. Weber's Cat, of Berlin Mss., p. 80, No. 326. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., pp. 3785 and 3836,
Nos. 382 and 465 (c). K. P. Jayaswal and A. P. Sastri : Mithila Mss. Cat.
Vol. I, No. 46. (2) Printed Editions :
Printed in Smrtināṁ Samuccayah.
कर्मप्रदीप
or
Karmapradipa
or
No. 7887-87
गोभिलस्मृति
Gobhilasmști No. 227 Size.- 94 in. by 4 in. Extent. — 37 leaves ; 7 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, and colophons tinged with red pigment; notes in red ink on margin ; corrections made with yellow pigment; paper old, worn out and musty; foll. 32–33 missing.
Another copy. Age.-- Appears to be old. Author.- Kätyāyana or Gobhila. Begins.- fol. 16.
#: wthottieca II
erat nifalarni etc. as in No. 226, siyent 428. Ends.— fol. 396.
Armågralya etc. upto qala: 99778: Aara: as in No. 226. References.— See No. 226.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
229]
Dharmasastra
187
कर्मप्रदीप
Karmapradīpa
. 98 No. 228
No. 1895–1902 Size.— 114 in. by 5} in. Extent.- 24 leaves ; 11 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; three lines in red ink on either border; paper old and worm-eaten.
Another copy. Age.- Appears to be modern. Author.- Katyāyana or Gobhila. Begins.- fol. 16.
AAT: ATTEIT: 11 special milf olmat etc. as in No. 226. Ends.- fol. 24.
साक्षतं सुमनोयुक्तं etc. upto तृतीयः प्रपाठक: as in No. 226... References.- See No. 226.
194
No.
कर्मप्रदीप
Karmapradipa or
or गोभिलस्मृति
Gobhilasmsti No. 229
A 1881-82 Size.— 114 in. by 5f in. Extent.- 26 leaves ; 10 lines to a page; 34 letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on each border; marks of punctuation in red ink ; paper old and musty.
Another copy. Age.- Appears to be old. Author.- Kātyāyana or Gobhila. Begins.- fol. 10.
BAA: Fira i sparait of wrath etc. as in No. 226. Ends.- fol. 26°.
साक्षतं सुमनोयुक्तं etc. upto समर्पयेत् as in No. 226.
afa staxta qata: TTIZE: 11 3 11 TTET II References.- See No. 226.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
188
Dharmaśāstra
[ 230
or
627
. कर्मप्रदीप
Karmapradipa
or गोभिलस्मृति
Gobhilasmộti
637 No. 230
No. Višrāma (i) Size.- 114 in. by 51 in. Extent.- 21 leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; fol. 16 has two rows, each of one line and three lines in red ink, on either border ; paper old and musty.
Another copy. Age.- Appears to be old.. Author.- Gobhila. Begins.- fol. 1b.
37: ATAT II. surat naleprat etc. as in No. 226. Ends. -- fol. 216.
Ara qatl etc. upto qata9184: 11 8 11 : . as in No. 236 Hoefara 9. References.- See No. 226.
No. 1886-92
कर्मप्रदीप
Karmapradīpa
156 No. 231 Size.— 84 in. by 44 in. Extent.-- 52 leaves ; 7 lines to a page ; 23 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; marks of punctuation from fol. 18 to the end and the last colophon are in red ink ; paper slightly worn out and musty ; foll. 4 and 5 repeated.
Another copy which is different in the beginning of the
first prapathaka. Age.- Sam. 1911, Author.- Kātyāyana or Gobhila.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
232]
Dharmasastra
189
Begins.- fol. 1b.
नम श्रीसामवेदाय॥ अथातः संप्रवक्ष्यामि यदुक्तं पनयोगिमा। ब्राह्मणानां हितार्थाय संस्कारार्थेनुभाषितं ॥१॥ लोकिकः पावकोह्यग्निः प्रथमपरिकीर्तितः।
अग्निस्तु मारुतो मनो गर्भाधाने विधीयते ॥२॥ etc. Ends.- fol. 534. साक्षतः सुमनो युक्त etc. upto मधुपर्क समर्पयेत् ॥ १९ ॥ ....
___as in No. 225. इति कर्मप्रदीपे तृतीयप्रपाठकः ॥ संवत् १९११ वर्षे श्रावणमासे कृष्णपक्षे १२ तिथौ शनिवासरे त्रिपाठी-लालशंकरसुत-गुलाब-शंकरसूनु-मणीशंकरेण लिखितमिदं पुस्तकं ॥ श्री॥ शुभं भवतु ॥
or
No. 1899-1915
कर्मप्रदीप
Karmapradīpa
or गोभिलस्मृति
Gobhilasmộti No. 232 Size.- 103 in. by 4} in. Extent.- 23 leaves ; 9 lines to a page; 36 letters to a line. . .. Description.- Country paper ; Devanāgari characters with.qgalats;
handwriting legible; two lines in black ink on either border; marks of punctuation, verse-numbers and the last colophon are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, brittle, musty, worm-eaten and soiled with ink-spots ; fol. 1 missing.
Another copy. Age.- Sam. 100. Author.- Gobhila or Katyayana.
. ., Begins.- fol. 2.
न तूच्यते। दक्षिणः स्तत्र विज्ञेयः कर्मणां पारगः करः। यत्र विनियमी नास्ति जपहोमादिकर्मसु । तिसस्तन दिशः प्रोक्ता ऐंद्री सौम्यापराजित् etc.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
190
Dharmasastra
[232
Ends.- fol. 24.
साक्षतं सुमनोयुक्तं etc. upto तृतीयः प्रपाठकः समाप्तः as in No. 226.
स्वस्ती। संवत् १६५० वर्षे मार्गशीर्षवदि १४ रवि लिखितं ॥७॥७॥ References.- See No. 226.
कर्मप्रदीप with भाष्य
Karmapradipa
with Commentary
199
No. 233
No.
1884-87
Size.- 94 in. by 4} in. Extent.- 121 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase and topics tinged with red pigment ; paper very old, worn out, musty and soiled; it is incomplete.
Asarka's or Asaditya's commentary on Karmapradipa.
Asārka was the son of Cakradhara. Age.-- Appears to be very old.
... (Text) Katyayana or Gobhila. Author.- (Comm.) Asärka or Āsāditya." Begins.- fol. 10.
ॐ नमः सामबेदाय ॥ Text- fol. 39.
अथातो गोभिलोक्तानां etc. as in No. 226. Comm.
ध्यात्वा विश्वस्य मूलं प्रणवमयमिह प्राप्तिहेतोः फलानां कर्मब्रह्मेश्वरज्ञप्रभृतिनिजसमुद्भुतभेदं मुनीनां । विपिछत्यै कर्मदीपप्रभवविवरणं ध्वंसि विघ्नस्य नित्यं कर्तव्यं तोषकारि प्रखरतरधियां शास्त्रमाशाकंनाम्ना ॥१॥ तं बादरायणं नौमि योसौ जैमिनये ददौ॥ . कर्मकांडं परं सामगायिनामाभिकांक्षितं ॥२॥ जैमिनि मुनिशार्दू मूलं साम्नां स गोभिलं। नस्वा कर्मप्रदीपार्थविचारः क्रियते मया ॥३॥ etc.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
234]
Dharmaśāstra
191
Ends.- fol. 121b.
Text
न ब्रह्मयज्ञादधिकोस्ति यज्ञो न तत्प्रदानास्परमस्तिदान ।
सर्वे अंतवंतः क्रतवः सदानां नांतो दृष्टः कैश्चिदस्य द्विजेंद्रैः॥ Comm.- fol. 1210.
कि च । यद्येवं नास्ति तदा कथमेकैकस्य ऋषेदिव्यं वर्षसहस्रमतिथिर्भवतीति अनेनात्मज्ञानं विना स्वाध्यायफलमपि श्रूयते ॥ तस्मानित्यस्वाध्याय इति । गोतमस्मृतेर्यतिनामप्यहरब्रह्मयज्ञः कर्तव्य इति स्थितं ॥
अथ सर्वशाखासाधारण्येन यजुसामादिजपेन किं स्यादित्याह॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
____I834. Kane : Hist. Dh. I ; p. 525..
B-Descriptive Catalogues :I.O. Cat. Nos. 462-3. Weber's Cat. of Berlin Mss., p. 81, No. 327.
No.
1895-98
कर्मविपाक
Karmavipāka
65 No. 234 Size.- 128 in. by 5 in. Extent.-27 leaves%3; 14 lines to a page; 44 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad; except the first folio which is a later addition, the rest have two lines in red ink on either border; versenumbers, names of speakers and colophons at the end of chapters are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty and soiled.
A treatise on the fruits of actions performed in previ. ous birth. It is in the shape of a dialogue between
Brahman and Nārada in 12 chapters. Age.- Appears to be very old. Author.- Anonymous....., Begins.-fol. 1P.
श्रीगणेशाय नमः ॥ . नैमिषेऽनैमिषक्षेत्रे etc. as in No. 235.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
192
Ends. fol. 278.
Dharmasastra
रोगात मुच्यते रोगात् विपाकं श्रवणौ नरः पुराणाकर्मविपाकं वसवसौस्त्रैविशोधिता ५८ एतत्ते सर्वमाख्यातं शृणुष्व मुनिपुंगवम् श्रीकरं वपरसरो नित्ये पुत्रपौत्रादिसंपदा ।। ५९
इति श्रीकर्म्मविपाके ब्रह्मनारदसंवादे सर्वोपकारकरणानाम द्वादशोध्यायः ॥ १२ ॥ श्रीरामो जयति ॥
References. -
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 83b; II 164 ; III 18b.
Kane : Hist. Dh. I, p. 525.
B-Descriptive Catalogues :
Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 84, No. 4751.
Calcutta Sanskrit College Cat. II, No. 31.
Peterson's Cat. of Alwar Mss. No. 1278 (iii), Extract 293.
[234
Another copy •
Age.- Appears to be very old. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
कर्मविपाक
No. 235
Size. 12 in. by 5 in.
Extent.— 20 leaves ; 12 lines to a page ; 34 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bold and legible; four lines in red ink on either border and benedictory phrase and marks of punctuation in red ink on foll. 1-2 ; names of speakers tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and brittle; it is incomplete breaking abruptly in spite of a colophon announcing the end of 8th chapter.
श्रीगणेशाय नमः ॥ नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमं । देवीं सरस्वतीं व्यासं ततो जयमुदीरयेत् । १ नैमिषेऽनिमिषक्षेत्रे ऋषयः सौनकादयः । पप्रच्छ सौति धर्मात्मा इदं वचनऽब्रवीत् ।। etc.
Karmavipāka
85 1892-95
No.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
236 1
Ends. fol. 200.
नारद.
ब्रह्मो
Dharmasastra
गलगूमरपुरुषः कंठकर्णे च शूलकं
पापं किं क्रियते पूर्वं तन्मे ब्रूहि पितामह ४०
परवृक्षस्य पुष्पं फलं स्तेयकृतो नराः तेन पोपेन भो पुत्र गलगूमरगलामयं ४१
वस्त्राणि त्रीणि वर्णानि पंचवर्णा च गोमती सप्त हि जलपा इति श्रीकर्मविपाके ब्रह्मनारदसंवादे अष्टमोऽध्यायः ८ References. See No. 234.
D. 13
कर्मविपाक
No. 236
Size.- 98 in by 42 in.
Extent.- 9 leaves ; 13 lines to a page ; 37 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two rows of one line and two lines each in red ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation and colophons at the ends of chapters are tinged with red pigment. The Ms. begins with fol. No. 2; there is no colophon of the first chapter.
Age. — Sari. 1811.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 2".
193
ऊं नमः ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
नारायणं नमस्कृत्य नरो चैव नरोत्तमं ।
देवी सरस्वती व्यासं ततो जयमुदीरयेत् ॥ १ ॥
सूर्यार्णवपाकोयं नरकर्माणिरीक्षयेत्
Karmavipāka
89
1882-83
No.
A work on the consequences in the present life of virtuous or sinful acts in previous life, in 12 chapters in the form of a dialogue between Surya and Aruna. No other Ms. of this work from Süryārņava-samvada agrees with our text.
सूर्यप्रति अर्णोवाच ॥ पृच्छेति पुन पुन २ केन कर्मे भवेदूषी मृत्यूलोके भवनरा धनहीनं तथा पूत्रं शरीररोगं जायते ३ etc.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
194
Ends. fol. 10a.
Dharmasastra
पंचविध (धिवत् कुर्यात् ब्रह्मभोज्यं च कारयेत् पंचात जायते पुत्रं संतानं तस्य जीवति ॥ १० ॥
पुत्र पौत्रादीशं पलाजीवते नात्र शंसय ।
सूर्यस्य मूषवाक्यानि नत्यं भवति नान्यथा ॥ ११ ॥ इति श्रीकर्मविपाके सूर्यार्णवसंवादे क्रममोचनो नाम द्वादश गोध्यायः १२ शुभं भवत् कल्याणमस्तुः यादृशं पुस्तकं etc. संवत् १८११ वर्षे मितीमगसरसुदि १२ भौमे लिषतं क्षेत्रमाणिकाः ॥ श्रीरस्तु
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 83b ; II 176 and 192b; III 18b.
कश्यपस्मृति
No. 237
B-Descriptive Catalogues :Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 84.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, Nos. 2556-58.
Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1278, Extract 293.
202b
Author.— Kaśyapa.
Begins. fol. 1b.
[236
Kasyapasmrti
27 (vi)
1866-68
No.
Size - 122 in. by 72 in.
Extent. - 9 leaves ; 13 lines to a page ; 48 letters to a line.
Description. A small treatise on the duties of grhasthas, in prose and verse.
Age. - Appears to be modern.
अथातः काश्यपीयान्गृहस्थ धर्मान्व्याख्यास्यामः । आहिताभिः सेवानि - रतो हुतानि होत्री स्नाता स्मृतकालगामी देवपितृमनुष्य भूतब्रह्मयज्ञान् सेवमानं एकद्वित्रिचतुर्णां ब्राह्मणां कुर्वाणे व्रतनियमहोमजप्यपरो मातृभक्तो दारापत्यपोषकः etc.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
195
238]
Dharmaśāstra Ends.- fol. 2b.
अग्निष्टोमातिरात्राणां शतं शतगुणी कृतं प्राप्नोति पुरुषो दत्त्वा होममन्त्रैरलंकृतां ॥ यस्तु सत्येन धर्मेण पिता अर्पयते सुतां ।
सप्रेत्य लभते स्थानं यथा दक्षः प्रजापतिः ... इति का० ध० समाप्तं ग्रं. ६५ References.1 (1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 88b; II 17. Kane : Hist. Dh. I, pp. 117-8.
___B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. No. 1317. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., No.868. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 84, No. 2514.
200
No. 1884-87
कश्यपस्मृति
Kaśyapasmsti No. 238 Size.- 13 in. by 5 in. Extent.-4 leaves%3; 8 lines to a page; 49 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; one thick line in red ink on either border ; marks of punctuation in red ink; paper slightly worm-eaten. ..
___Another copy of No. 237. Age.- Appears to be modern. Author.-Kasyapa. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथातः काश्यपीयान्गृहस्थधर्मान् व्याख्यास्यामः । as in No. 237. . Ends.-- fol. 4o. ...... अग्निष्टोमातिरात्राणां etc. upto दक्षप्रजापतिः as in No. 237.
इति काशाप प्रोक्तं धर्मशास्त्रं संपूर्ण । References.- See No. 237.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. 1866-68
196 Dharmasastra
[239 कश्यपस्मृति
Kaśyapasmsti
32 (i) No. 239 Size.- 123 in. by 5 in. Extent.-2 leaves; 14 lines to a page; 52 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting legible; cloth-bound. ___ The Ms. contains the following works: (1) काश्यपस्मृति: (2) दक्षस्मृति ; (3) वसिष्ठस्मृति ; and (4) व्यासस्मृति.
It is another copy of Kāśya pasmộti described above. Age.-Saka 1788, Kartika Krsna 14. Author:- Kasyapa. Begins.-- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथातः काश्यपीयान् गृहस्थधर्भान् व्याख्यास्थामः॥
etc. as in No. 237. Ends.- fol. 2b. अग्निष्टोमातिरात्राणां etc. upto यथा दक्षः प्रजापतिः॥
as in No. 27 (vi). इति काश्य(प)प्रोक्तं धर्मशास्त्रं समाप्तं ॥ श्रीविश्वेश्वरार्पणमस्तु म ॐ तापत् ॥ ग्रंथ संख्या॥ ६५ ।। श्रीराम ॥ शके १७८८ क्ष यना
संवत्सरे मिती कार्तीक कृष्ण १४ ॥ References. - See No. 237.
33
No.
कश्यपस्मृति
Kasyapasmeti No. 240
0. 1866-68 Size.-9} in. by 44 in. Extent.-5 leaves; 9 lines to a page'; 27 letters to a line. Description.- Country.paper; Devanagari characters; handwriting
good; two'lines in red ink on each border; paper worn out, musty, worm-eaten and brittle. It is cloth bound. The last folio has two rows of double lines in red ink on each border.
Another copy.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
241]
Dharmaśāstra
197
Age.- Appears to be old. Author.- Kaśyapa. Begins.- fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः॥
अथ कश्यपस्मृतिप्रारंभः ।। अथातः काश्यपीयान् गृहस्थधर्मान् व्याख्यास्यामः ॥ etc.
as in No. 237. Ends.- fol. 4b. अग्निष्टोमातिरात्राणां etc. upto यथा दक्षः प्रजापतिः॥
as in No. 2371 इति श्रीकाश्यपप्रोक्तं धर्मशास्त्रं समाप्तं ॥ ॥७॥ References.- See No. 237.
कश्यपस्मृति
Kasyapasmrt.
192 .
No. 241
No.
A 1881-82
Size.- 118 in. by 5t in. Extent.-5 leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old.
Another copy of No. 237. Age.- Appears to be old. Author.- Kaśyapa. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ॐ॥ अथातः काश्यपीयान् गृहस्थधर्मान् व्याख्यास्यामः etc.
as in No. 237. Ends.- fol. 5. अमिष्टोमातिरात्राणां etc. upto यथा दक्षः प्रजापति ।।
as in No. 237. References.- See No. 237.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
198
Dharmaśāstra
[242
काकमैथुनदर्शनशान्ति
Kākamaithunadarśanaśānti
583 No. 242
No. 1882-83 Size.- 12 in. by 44 in. Extent.-2 leaves; 12 lines to a page; 47 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; paper old, worn out, musty and a corner on the right-hand border damaged.
It deals with rites to remove the evil consequences of काकमैथुनदर्शन or a crow sitting on one's head. A similar work is described in the Mad. Des. Cat. Vol. VI,
No. 3265. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ गर्गः॥ काकस्य मैथुनं पश्येत्काकः शिरसि चेद्विशेत् ।
शिरसि स्पर्श वा कुर्यात् पक्षपातं च वा तथा ॥ १ विदारणं च कुरुते शयानं च स्पृशेद्यदि।
तदा वदेत्तु मरणं महारिष्टमथापि वा ॥ etc. Ends.- fol. 25.
सर्वमृत्युहरे नित्यमतः शांतिं प्रयच्छ मे। ब्राह्मणेभ्यो विशिष्टेभ्यो यथाशक्त्या च दक्षिणां ॥ ब्राह्मणान्भोजये (त्) पश्चाच्छातिवाचनपूर्वकं । एवं यः कुरुते सम्यक् तस्माद्दोषात्प्रमुच्यते ॥ इति काकमैथुनदर्शनशांति
357
काम्यवृषोत्सर्गप्रयोग
Kāmyavřsotsargaprayoga No. 243
1887-91 Size.-93 in. by + in. Extent.— 13 leaves ; 12 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-- Modern water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting legible ; two lines in red ink on either border; paper musty, smoked and brittle,
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
2441
Dharmaśāstra
199
A treatise dealing with Ursot sarga (letting loose a bull) for the sake of obtaining some desire, meant for the followers of the schools of Asvalāyana, Taittirīya and Kātyāyana. It mentions Hemādri. Cf. another work of this name by Nārāyaṇabhatta described in Harprasad Shāstri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal Vols. I
and II, No.4093; also Nos.:1698-99. .Age.- Saka 1717. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः।
श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः॥ अथ काभ्यवृषोत्सर्गप्रयोगः समूलो लिख्यते ॥ स च कार्तिक्या पौर्णिमास्यां वृषोत्सर्गविधिभविष्ये ॥
कार्तिक्यां तु वृषोत्सर्गो विवाहः शुभलक्षणः etc. Ends.-fol. 13b.
इति वृषवस्सतरीष्वनेकस्यापि उपादानावास्यांगीकारात् । इति कातीयवृषोत्सर्गः॥ यावंति तस्य रोमाणि शरीरे संति संख्यया।
तावद्युगसहस्राणि स्वर्ग वसति तत्प्रदः॥ इति काम्यवृषोत्सर्गः समासतः आश्वलायनतैत्तिरीयकातीयानां प्रयोग: समाप्तः॥ श्री शके १७१७ राक्षसनाम संवत्सरे कार्तिकशुक्लनवम्यां पुण्यनगरे: संगमेश्वरकरज्योतिर्विदुपनायकभैरवदैवज्ञास्मजरघुनाथेन लिखितोस्ति ॥ शुभमस्तु ॥ Then follow some verses on muhurtas.
कायस्थधर्मदीप
Kāyasthadharmadīpa
342
No. 244
No.
1887-91
Size.-10g in. by 41 in. Extent.-34 leaves; 10 lines to a page; 35 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting legible ; no marks of punctuation ; paper musty ; foll. 30-33 missing.
A manual of rules of conduct for the Kayasthas by Visvesvarabhatta, alias Gāgābhatta, the author of numerous treatises on Dharmaśāstra (See Kane: Hist. Dh. I, p.742) and other sciences, who was the son of Dinakara
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
200
Dharmasastra
[244
bhatta and grandson of Rāmakṛṣṇabhatta. The work was composed at the behest of Bālāji, a Kāyastha minister of Sivāji. The work is also called Kayasthapaddhati. It was wrongly named as Gāgabhattapad dhati. Our Ms. does not contain the first 29 verses of prasasti given in I. O. Ms. It is incomplete, stopping abruptly in the
middle of garbhādhāna. Age.- Appears to be modern. Author.- Visvesvarabhatta alias Gagabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ।। नस्वाभीरकिशोरंयुद्वतोप्यभिख्यायाः। कायस्थधर्मदीपं गागाभट्टस्तनोति लीलातः॥१॥ गागाभट्टापराख्यस्य विश्वेश्वरमनीषिणः।
सुमनो मानसे शर्म मम निर्मातु निर्मितः॥२॥ तदुपोद्धातत्वेनादौ जातिनिर्णयः क्रियते ॥ तत्र चातुर्वर्ण्यप्रयोजकमाह
याज्ञवल्क्यः ।। etc. Ends.- fol. 38.
निर्द्धषभरीति भवापि च भोगिनी च पौत्रान्विता मलिननाथविभूषिता च । दुःकर्मसेवनरता च सुकमयुक्ता । दुःपुत्रिणी सुकुशला धनधान्ययुक्ता ॥ मान्या सुपुत्रधान्यवतीत वद् द्वेष्या प्रसन्नपतिपुत्रवती गुणाढ्या । 'प्रोक्तानि तारकगणेषु फलानि त -
आस्वाथ शांति शुभा परिहरि विधेयानिधर्मतिथिवारेषु यत्तदृष्टं प्रदृश्यते ॥ तत्रशांति प्रकुर्वीत घृतदूर्वीतिलाक्षतैः॥ प्रत्येकं नाम मंत्रेण हुनेदष्टोत्तरं शतं ।। अक्षता गोधुमाः ॥ भुवनेश्वर्यै तथेंद्राण्या इंद्रायाषि सशक्तिकः ।।
स्वर्गागोभूतिलां दद्यात्सर्वदोषापनुत्तये ॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
___ I 94b. Kane : Hist. Dh. I; p. 528. ___B-Descriptive Catalogues :
I.O. Cat. No. 1653. (2) Printed Editions :--
Printed at Bombay 1873.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
245]
कायस्थ निर्णय
No. 245
Size - 12 in by 4g in.
Extent.- 13 leaves ; 11: lines to a page ; 48 letters to a line. Description. - Modern water marked paper; Devanāgarī charac ters ; handwriting legible; paper is much worn out ; many of the folio numbers have disappeared.
Begins. fol. 14.
Dharmasastra
Ends.- fol.
It is a fragment of some work discussing the question as to whether the Kayasthas belong to Ksatriya: caste or not. Authorities from Purāṇas and Smṛtis are quoted. There is no colophon ; the Ms. ends abruptly. Age. - Appears to be modern.
Author.— Anonymous.
Kayasthanirṇaya
522 1883-4
No.
कालचन्द्रिका
No. 245
201
श्री ॥ इदानीं किं कायस्थपदप्रवृत्तिनिमित्तमिति चित्यते ॥ न तावस्कायस्थत्वजातिस्तत्पदन त्तिनिमित्तं । प्रतिलोमजे उडुमाहिष्यवनितायां वोदवै देहजन्यत्वरूप व्यंजकसत्वेन तत्र तस्यास्तस्वेपि चैत्रगुप्तचांद्रसेनयोजकाभावेन तस्यास्तत्रा सत्वेन तत्वायोगात् । etc.
किं तु तपसा पूर्वशरीरधात्वपचयेन पूर्वशरीरनाशेऽपूर्वशरीरे एव ब्राह्मणस्व संबंधः कल्प्यते । यः क्षात्रदेहं परितक्ष्य टंकस्तपोमयैर्ब्राह्मणमुच्चकारेति स्मृतेरातो जात्यंतरविरोधेनैव जात्यंतर संबंध कल्पनस्य.. निर्बीजara ends abruptly.
No.
Kālacandrikā
94 1884-86
Size. 9 in. by 5 in.
Extent. - 34 leaves ; 10 lines to a page 28 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and colophons are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
A work on dates, months, etc, and the ceremonies to be performed on them. It is a learned work criticising
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
202
Dharmaśāstra
[246
various views of different nibandhakāras, whose names are generally not given but referred to only as kecit.
Mention, however, of Hemadri, Madhava, Dhaumya, Kamalakara is found. Our author belonged to Mauni family and was the son of Raghunāthabhatta and grandson
of Govardhana. Age.- Appears to be old. Author.- Krsnabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ देवस्य सवितुभंगों ध्यात्वा तत्सर्वभासकं । मौनिश्रीकृष्णभट्टेन क्रियते कालचंद्रिका ॥१॥ तत श्रौतस्मा दिकर्मणाद्वाय नर्तु । मासपक्षतिथिज्ञानं साध्यस्वाते
fafanyà u etc. Ends.- fol. 34b.
दिनद्वये तत्वे पूर्वा ।। वत्सरादाविति वचनात् । अत्र श्व प० चं स्पष्टा स्नानं कार्य चैत्रीमामन्वादिः ।
सापराव्यापिनी ग्राह्या ।। इति श्रीमन्मौनिकुलतिलकायमानगोवर्द्धनभट्टात्मजजानकीज(जा )नि
रघुनाथ (पुत्र) श्रीकृष्णभट्टरचितकालचंद्रिकायां चैत्र कृष्णपक्षः समाप्ता ।। References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1960; II 18b; III 218. Kane: Hist. Dh. I, p. 688 (under Krsnabhatta Maunin).
___B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin Mss., No. 2231.
No.
342
कालचन्द्रिका
Kālacandrikā No. 247
No. 1891-95 Size.- 11 in. by 3f in. Extent. - 24 leaves ; 6 lines to a page ; 43 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics, etc. in red
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
248 )
Dharmaśāstra
203
ink on foll. 1-2; marks of punctuation in red ink upto fol. 22. It is incomplete.
Another copy of No. 246. Age.-- Appears to be very modern. Author.- Krsnabhatta. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥
Sara afaanini as in No. 246. Ends.- fol. 246.
शंख चक्रं मृदा यस्तु कुर्यातप्ताय सेन च।। सशूद्रवद्वहिः कार्यः सर्वस्माद्विजकर्मण इति ॥ यथास्मशान काष्ठं मनहसर्व कर्मसु तथा च का
ends abruptly. References.- See No. 245.
कालतत्त्वविवेचन No. 248
Kālatattvavivecana
201
No.
1884-87
Size.- 12} in. by 51 in. Extent.-- 150 leaves ; 14 lines to a page ; 54 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on either border; paper very old, extremely worn out, musty and brittle ; first leaf is preserved by passing another paper at its back ; foll. 2 and 47 missing : foll. 7-11 entirely damaged and mutilated ; fol. 111 repeated. It is incomplete..
A treatise dealing with times, months and seasons suitable for the performance of religious ceremonies by Raghunatha Bhatta (styled as sam rāt-sthapati), son of Madhava Bhatta, grand-son of Rāmeśvara Bhatta and nephew of Nārāyaṇa Bhatta and Sridhara. The work was composed in Sam. 1677 ( = 1620 A.D.), given in I. O. Cat.
Ms., No. 1667. Age.-- Appears to be very old. Author.- Raghunātha Bhațța.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
204
Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
पितरं माधवमंत्रां ललितां नारायणं पितृव्यं च ।
सहजमथ विश्वनाथं गणपतिमीशां च शारदां नत्वा ॥
रामं च सीतयोपेतं रघुनाथेन रच्यते ।
सम्रास्थगतिना सम्यक्कालतत्त्वविवेचनं ॥
Ends. fol. 151.
aarat बहुवाच्यत्वात्तिथितत्वं विविच्यते । पश्चात्मासादि मासादि यथामति विविच्यते ।
•
[248
अन्यथा चांडाल तिर्यगादिशरीरपातानंतरं शरीरांतरारंभो न स्यात् तत्र पिंडदानाभावात्... वाहिकमिति नावयवनिष्पत्तिः पिंडदानस्य फलं किं तु तदकरणनिमित्तप्रेतरकप्राप्तिपरिहारः । तथा च ब्रह्मपुरी... समीपतः । पिंडदानं दशाहानि प्रेतस्यारण्यमाश्रितैः । अरण्ये पिंडदानं तु मोहान्न क्रीयते य
References. -
(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 97° ; II 194 and 192b ; III 21. Kane : Hist. Dh. I, p. 528.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1667-9.
Mitra's Notices, IV, No. 1371.
Peterson's Cat. of Alwar Mss., No. 1285, Extract 297. B. B. R. A. S. Cat., No. 674.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2728.
कालतखविवेचन
No. 249
Size. 11 in. by 5 in.
Extent.— 445 leaves ; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.— Country paper; Devanāgarī characters ; several handwritings, all legible; paper old, musty and slightly worn out; benedictory phrase and marks of punctuation on fol. 1b are in red ink.
Another copy.
Kālatattvavivecana
No.
92
Viśrama (i)
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
. Dharmaśāstra
205
Age.-- Appears to be old. Author.- Raghunāthabhațța. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥
पितरं माधवमंबां etc. as in No. 248. Ends.- fol. 4454.
जीभूतवाहनादीनां सौराग्रहवतामपि । एतत्संमतमित्यस्तु समस्तानां शिवं शिवं ॥ अज्ञस्य शोक मज्ञास्य कृतेस्मिन्नति दुःशके। तत्पारगमनं तत्र हेतुर्गुरु पैव मे ॥१॥ सप्तरसभूमिमितेरे कार्तिकासितमुनौ रविवारे । ग्रंथपूर्तिसुकृति रघुनाथो राघवस्य परमपर्यति स्म ।
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणाभिदश्रीभट्टमाधवविश्वव्वयारमंजसम्राटू
स्थपति भट्टरघुनाथकृतं कालतत्वविवेचनं संपूर्ण ॥ यादृशं पुस्तकं etc. References.- See No.248.
Kālatattvavivecana
कालतत्वविवेचन No. 250
No. Višrāma (i)
No
__94
Size.- 11} in. by 5% in. Extent.- 463 + 3 leaves ; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on either border ; marks of punctuation, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; paper old ; three leaves in the beginning contain contents.
___ Another copy. Age.- Appears to be old. Author.- Raghunathabhatta. Begins.- fol. 16.
श्री(शि)वाय नमः ॥ श्रीगणेशाय नमः
पितरं मधवमंबां etc. as in No. 248. Ends.- fol. 61b.
जीमूतवाहनादीनां etc. upto कालतत्त्वविवेचनं संपूर्ण as in
No. 249. References.- See No. 248.
-
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
205
Dharmasastra
कालनिर्णय
No. 251
Size - 11k in. by 58 in.
Ixtent.— 163 leaves ; 11 lines to a page ; 34 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two or three lines in red ink on either border; paper very thin, old, worn out and musty.
The text of Madhavācārya's Kalanirṇaya dealing with times and seasons suitable for the performance of religious rites. It is also called Kalamādhava. The work was written as a supplement by the author to his commentary on Parāśarasmṛti. Age. — Sam. 1802.
Author — Mādhavācārya. Begins. fol. 1b.
...
श्रीगणेशाय नमः ॥ वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यन्नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तन्नमामि गजाननं ॥ १ ॥ सोहं प्राप्यविवेकतीथंपदवीमाम्नाय तीर्थे परं मज्जन्सज्जन संगतीथंनिपुणः सद्वृत्ततीर्थं श्रयन् । लब्धामाकलयन् प्रभावलहरीं श्रीभारतीतीर्थतो विद्यातीर्थमुपाश्रयन् हृदि भजे श्रीकंठमव्याहतं ॥ २ ॥
Ends. fol. 163b.
...
......
व्याख्याय माधवाचार्यो धर्मान् पाराशरानथ । तदनुष्ठानकालस्य निर्णयं वक्तुमुद्यतः ॥ ४ ॥ etc.
[251
Kālanirnaya 90 1882-83
तदाह दक्षः ॥
अयने विषुवे चैव ग्रहणे चंद्रसूर्ययोः । अहोरात्रोषितः स्नात्वा सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥
No.
पुत्री तु नोपवसेत् तदाह नारदः
सक्रांत्यामुपवासं च कृष्णैकादशि वासरे।
चंद्रसूर्यग्रहे चैव न कुर्यात्पुत्रवान् गृही
ग्रस्तास्तमये तु पुत्रिणोप्युपवास एव अहोरात्रं न भोक्तव्यमिति भोजनप्रतिषेधात् ॥
इति श्रीमाधवी ग्रहनिर्णयः इति श्रीमाधवीये कालनिर्णयः समाप्तः ॥ सम्वत् १८०२ आषाढमासि द्वितीयायां कृष्णे
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
2521
Dharmaśästra
207
References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 978; II 198 and 1938 ; III 21a.
Kane : Hist. Dh. I, pp. 274-81. B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1656-58, 5598-5602. Weber's Cat, of Berlin Mss., p. 330, Nos. 1166–67. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 2720, No. 642. Mitra's Notices III, No. 1298. B. B. R. A. S. Cat. Nos. 676-77.
Madras Des. Cat. Vol. VI, Nos. 3109-13. (2) Printed Editions :
Bibliotheca Indica, Calcutta, 1890. Chowkhamba Sanskrit Series, Benares, 1909.
No. 1895–1902
कालनिर्णय
Kālanirņaya
100 No. 252 Size.- 11 in. by 5 in. Extent.- 144 + 2(=146) leaves ; 11 lines to a page; 42 letters to
a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; three lines in red ink on either border; paper old, worn out, musty and much worm-eaten; fol. 19a blank ; two leaves in the beginning of modern water-marked paper give a list of contents.
Another copy of No. 251. Age.- Appears to be old. Author.- Mādhayācārya. Begins.- fol. 1b.
BETTOSTIUT 11 sftatea 4 :11
arfiarar: #74: etc. as in No. 251. Ends.- fol. 143b.
apie 78:11 aoag faga ha etc. upto wanatara as in No. 251. __इति श्रीमाधवीयकालनिर्णये ग्रहणनिर्णयः॥ ॥ इति श्रीमन्मा. धवीयकालनिर्णये ग्रहणनिर्णयः॥ समाप्तः॥ शुभं भवतु ॥ कल्याण
मस्तु ॥ श्रीरस्तु ॥ श्रीरामचंद्रो जयति ॥ श्रीगोपीजनवल्लभो जयति ॥ References. - See No. 251.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
208
कालनिर्णय
No. 253
Size.- 122 in. by 42 in.
Extent.— 193 leaves ; 9 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters with occasionals; handwriting legible; two lines in black ink on each border; benedictory phrases, marks of punctuation, topics and colophons are tinged with red pigment; paper very old, worn out, brittle and musty. Another copy.
Age. — Sam 1645.
Author.- Mādhavācārya. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
श्रीमहासरस्वतीभ्यो नमः ॥ श्रीनमो वक्रतुंडाय ॥ वागीशाद्याः सुमनसः etc. as in No. 251.
Ends. fol. 192b.
References. - See No. 251.
[ 253
Kālanirṇaya 326
1880-81
No.
तदाह दक्षः ।। etc. upto भोजनप्रतिषेधात् as in No. 251. followed by इति माधवीय कालनिणये ग्रहणनिर्णयः इति श्रीमन्माधवीय कालनिर्णयः समाप्तः ॥ ५ ॥
स्वस्ति संवत् १६४५ वर्षे मार्गशीर्षमासे कृष्णपक्षे २ द्वितीयायां तिथौ रविवासरे नाग ज्ञातीय पं. रींडाकेन लिखितं । उदीच्य ज्ञातीयपाठक श्री ५ कीकासुतपाठक श्री ५ सोमजीपठनार्थीयं ग्रंथो लिखितः ॥ यादश etc.
॥
कालनिर्णय
or
कालमाधव
No. 254
Size. 9 in. by 4 in. Extent. -- 4 leaves ; 10 lines to a page; 36 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase and marks of punctuation tinged with red
Kālanirṇaya
or
Kālamādhava 584 1882-83
No.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
255 1
Dharmasastra
pigment; paper very old, completely worn out, musty and soiled; left-hand portion is very much worn out.
A fragment of Madhavacārya's Kalanirnaya or Kalamādhava, beginning with last but two lines on p. 48 and ending with last but two lines on p. 54 of the printed edition of Bibliotheca Indica Series.
Age. - Appears to be very old. Author.— Mādhavācārya. Begins.— fol. 1b
Ends. fol. 4b.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
मासानां तु चांद्रसावनसौराज्येन दिवसभेदेन चांद्रादित्रविध्य मासं त्रैविध्येन संवत्सरस्त्रिविधः । तदुक्तं ब्रह्मसिद्धांते । चांद्रसावनसौ मासानां तु प्रभेदतः । चांद्रसावन सौरास्युखयः संवत्सराऽभपीति । etc.
D. 14
References : - See No. 251.
209
आयुदयादो वुपयोगो द्रष्टव्यः बार्हस्पत्यस्तु सिंहबृहस्पृत्यादिविशेषमुपजीव्य गोदावर्यादिस्नानादौ विनियुक्तः । अनेन बार्हस्पत्यमानेन कदाचिदधिसंवत्सरोपि निष्पद्यते । तदुक्तमुत्तरसौरे। गुरौमं
श्रीगणेशाय नमः ॥
वागीशाचाः सुमनसः etc. as in No. 251.
...
कालनिर्णय
or कालमाधव
No. 255
Size— 92 in. by 4g in.
Extent. - 101 leaves ; 13 lines to a page; 37 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two irregular lines in black ink on either border; topics and names of authorities tinged with red pigment on some of the leaves, paper very old, much worn out, musty and soiled; ink has faded on some of the leaves. Another copy of No. 251. Incomplete.
Age. - Appears to be very old. Author.- Mādhavācārya. Begins. fol. 1b.
I
No.
Kālanirnaya
or
Kālamādhava 346 1891-95
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
210
Dharmaśāstra
[255 Ends.- fol. 101b.
____एकादश्यां उपवसेन शुद्धां वैष्णवीमपीति। दशमी वेध (?) रहिता शुद्धैकादशी यदा परेशुरुदयादूर्ध्व नास्ति किं तु उदये समातरोधूना वा द्वयोरपि पक्षयोदशापरेयुरुदये समा न्यूनाधिका वा भवति। तत्र सर्वत्र
शुद्धैका ...... ends abruptly. References.- See No. 251.
No. 1886-92
कालनिर्णय with
Kālanirņaya with टीका or
Commentary or माधवीयविवरण
Mādhaviyavivarana
के 264 No. 256 Size.- 8} in. by 5 in. Extent.-- 58 leaves ; 13 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Country paper;Devanāgari characters ; handwriting
legible; two or three lines in black ink on either border; topics, verses of Kälanirnaya tinged with red. pigment upto fol. 310; paper old, worn out and musty; foll. 1-14 and 70-89 missing.
A commentary on Mādbava's Kälanirnaya by Miśra Mohana Tarkatilaka, son of Dvārakādāsa. The work was composed in Sam. 1670. Our copy bears Sam. 1677. as the date of copying and the name of Mohana as the
copyist. Most probably it is in author's own handwriting. Age.-Sam. 1677. Author:- Misra Mohana Tarkatilaka. Begins.- fol. 150.
स्यास्तले द्विपदाश्चतुष्पदाश्च यांति ते बर्ष नीरुजः स्युः ॥ मंत्रश्च ॥
मागंगालि नमस्तुभ्यं सर्वलोकसुखप्रदे।। विधेयैः पुत्रदाराद्यैः पुनरेहि रतासि मे ॥
चैत्रप्रतिपद्यपि अस्यामपि बालापत्याः स्त्रियो गृहद्वारि सबालकास्त
स्यास्तले निः सरंति ॥ etc. Ends.- fol. 91b.
शास्त्रं धर्मशास्त्रं श्रुतिस्मृतिवचो रूपं न्यायः प्रमाणैरर्थपरीक्षणमिति भाष्ये । बार्तिकं च समस्तप्रमाणादर्थीधिमतिरिति । छ। न्यायोदधिकेलि.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
2571
Dharmasastra
211
कृता मीमांसाभूभृतावराहेण । पंचममिदं प्रकरण प्रपंचितं तर्कतिलकेन ॥
खमुनि रसेंदुमितेब्दे माधवशुक्ल द्वितीयायां ।
रचितं विवरणमेतन्मनीषिणा तर्कतिलकेन ॥ ५ ॥
References.
द्वारकादासपुत्रस्य द्वारकानाथसेविनः दक्षवंशप्रसूतस्य कृतिः प्रचरताचिरं ।
इति श्री मिश्रमोहन मधुसूदनानुजत र्कतिलकरचितं माधवीयबिवरणं ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभमस्तु ॥
ऋषिमुनिऋषिरस चंदैरं कितेऽद्वे मनोज्ञे शुचि शुचि परपक्षे सत्तिथौ चित्रभानोः । सितकरशुचिवारे निर्णयो माधवीयो
स भवतु बुधसार्थी मोहनोयं लिलेख ॥ श्री
(1) Mss. – A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 978 ; II 19© ( our Ms. )
Kane : Hist. Dh. I, p. 528.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Notices VIII, 2842.
Kālanirṇaya or Kālādarśa
No.
325 1880-81
कालनिर्णय of कालादर्श
No. 257
Size - 102 in. by 4g in. Extent.— 190 leaves ; 11 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters with occasionals; handwriting good; four lines in black ink on each border; benedictory phrase, topics and the colophon are tinged with red pigment; paper is very old, musty and worn out; ink has blackened the surface of leaves.
A treatise on the times and seasons suitable for the performance of religious rites. It is quoted by Madhavacārya in his Kalamadhava, Raghunandana and others, while the latest authorities it quotes are Smṛticandrikā, Apararka and Kalpataru. The author is the pupil of Viśveśvarācārya.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
212
Dharmasastra
[257
Age, - Sam. 581 Author.- Adityabhattakavivallabha. Begins.- fol. 1P.
॥श्रीकृष्णाय नमः॥ ब्रह्मादयो यद्वशगा युगादिकालप्रभेदाश्रयदीयभेदाः । कालायकसान्तकमूर्तयेहं नित्याय तस्मै विभवे नतोस्मि ॥१॥ वाणीगणेशावमरेंद्रमौलिमाणिक्यनीराजितपादपनौ। अविघ्नमाविष्कृतभक्तलोकमनोरघावन्वहमानमामि ॥२॥ विश्वेश्वराचार्यपदारविन्दप्रणामविस्तारितवाग्विलासः आदित्यसूरिः स्मृतितत्त्वदर्शी कालं विनिर्णिष्यति मंदबुध्यै ॥ ३ ॥ ननु स कालः कोपयुज्यते यस्स्वया निर्णीयत इत्यत्राह ॥ ॥ कालोविधिबलाद्दर्शपूर्णमासादि कर्मसु ।
अंगस्वेनेष्यते तस्मादसौ निर्णीयते मया ॥ ४ ॥ etc. Ends.- fol. 190b.
दृष्ट्वा पुरातनपुराणवचांस्यशेषमन्वादिकस्मृतिवचांसि विविच्य तत्तं... सांवत्सरागमवचांसि वर्णितां यज्ञानाय तस्य क्ष नाकविवल्लभेत ॥७॥ . इत्यादिस्यभट्टोपाध्यायस्य । कविवल्लभापरनानो गर्गकुलतिलकस्य कृतिः कालादर्श नाम कालनिर्णयः समाप्तः॥७॥ __ श्रीः॥ स्वस्ति संवत् १५८१ वर्षे भाद्रपदमासे कृष्णपक्षे यह
श्रीस्थलनगरमामे पुस्तक लक्षतं References.(1) Mss.-A--Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 97" and 98b; II, 19 and 1939.
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos. 1655,5596. Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 1396.
Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 399, No. 855. Mitra's Notices, VII, No. 2489.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society
___ of Bengal, Vol. III, No. 2655. . : Mad. Des. Cat. Vol. VI, No. 3114.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
259]
कालनिर्णय or कालादर्श
No. 258
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 171 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; three lines in red ink on either border; paper old and musty. Another copy.
Age. Appears to be old. Author. Adityabhaṭṭakavivallabha. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
Ends. fol. 171".
References
-
र्ड नमो विनायकाय || सरस्वत्यै नमः ॥ ब्रह्मादयो यद्वशगा etc. as in No. 257.
213
Kalanirnaya or Kaladarsa
No.
142 Viśrama (i).
तदुक्तं कारणतंत्र ॥ स्थिरोध्वं वक्रमिति वापीकूपतटाकादिप्रतिष्ठायामधोमुखं । स्थरं च भं तीक्ष्ण क्षंतु तीक्ष्णदेव प्रतिष्ठायामिति ॥ इति कालादर्शे प्रतिष्ठा विधिनिर्णयप्रकरणं ॥
See No. 257.
Kalanirnaya
139
Viśrama (i)
कालनिर्णय
No. 259
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 133 leaves; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border; marks of punctuation in red ink at places; paper old and musty.
This work is different from Kalanirṇayadipikavivaraṇa by the same author. The subject-matter is, of course, the same. It starts with Upanayanakala, then discusses the different tithis, utsavas, etc. in detail and at the and differentiates between gauna and mukhya kala. Actually speaking, this Ms. is a plagiarism from Hemādri's Pariseṣakhanda of Caturvargacintāmaņi.
No.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
214
Age.- Appears to be old. Author.— — Nxsimha. Begins. fol. 1o.
॥ ॐ नमो गणेशाय नमः ॥ पुण्याहन्ये नृसिहैकनाम सिंहो विराजते । यन्नादतः पलायंते महाकल्मषकुंजरा ॥ १ ॥ विसर्गसंभवान् जीवान् विमर्यादासु संस्थितान् । विष्णुपास्यखि रूपैरित्येवं पंचमे स्थितं ॥ २ ॥ अथ चैकोनविंशत्योषष्टे......मुच्यते । अतिलंघितमर्यादाभक्तरक्षणलाक्षणं ॥ ३ ॥ etc.
Ends. fol. 132b.
Dharmasastra
न मुख्यद्रव्यलाभेन गौणकाल प्रतीक्षण तदेवमेतसिद्धिवचन मंतरेण गौणकालस्य ग्रहणं न कार्यमति तु वचने गौणस्य तस्मात्परस्यापि कार्यमिति ॥
कालनिर्णयचन्द्रिका
No. 260
इति श्रीसर्वशास्त्रज्ञसकलदा... संपरमहंसपरिवर्जका श्रीगोपाल गुरूपूज्यपादशिष्य श्रीरामचंद्राचार्यसुतनृसिंहाचार्यकृत कालनिर्णयः समाप्तः हेमाद्रि श्रीरस्तु || कल्याणमस्तु ॥ यादर्श etc.
Age. — Appears to be old.
Author.— Divākarabhatta
[ 259
Kalanirṇayacandrikā
No.
523
1883-84
Size.- 113 in. by 4 in.
Extent.— 14 leaves ; 11 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. - Country paper ; Devanāgarī characters; handwriting bad; two rows, each of two lines in red ink, on either border ; paper old, worn out and musty.
An incomplete treatise on auspicious dates, etc., by Divākarabhatta, son of Mahādeva, surnamed Kāla. He was daughter's son of Rāmakrsna, father of Kamalākara. According to Kane he can be placed in 1660 A.D.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
261]
Dharmaśāstra
215
Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥ श्रीसद्गुरवे नमः॥
प्रणम्य मातर (२) गंगां भैरवं बनशंकरी (री)। महादेवाख्यपितरं श्रौतस्मार्तविशारदं ॥१॥ दिवाकरेण सुधिया सारमुद्धृत्य शास्त्रतः।।
शिष्टानां तन्यते तुष्टयै काळनिर्णयचंन्द्रिका ॥२॥ तिथिद्वैधा ॥ शुद्धा विद्धा च ॥ शुल्धा संपूर्णत्वानिर्णयावर्हा तिथ्यंतर
दूषिता विधा। Ends.- fol. 148.
____ अत्र तिळतर्पणं तु श्राद्धाप्रागेव कार्या । मन्वादिषु युगाद्यासु दर्श संक्रमणेषु च ॥ प्रोष्टपद्यां व्यतीयाते दद्यात् पूर्वतिळोदकमिति निर्णयसिंधौ
संग्रहोक्तेः । इदमन्वादि श्राद्धं नित्यं ends abruptly. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :--
____I 970; II 193b; III 21b. Kane : Hist. Dh, I, p. 529.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 400, No. 857. Burnell's Cat. of Tanjore Mss., p. 139°.
343
No.
1891-95
कालनिणयचन्द्रिका
Kālanirņayacandrikā No. 261 Size.-9} in. by 3} in. Extent.- 70 leaves ; 13 lines to a page; 44 letters to a line. .
ption.- Country paper; Devanagari characters; hand
writing bad ; two irregular lines in black ink on either border; paper very old, much worn out, musty and
mutilated; foll. 34, 35, 36 are broken into several pieces%3B most of the leaves are repaired with small patches of paper; foll. 2-5 and 27-29 missing.
___Another copy of 260. Age.- Sam. 1771. Author.-Divakarabhatta.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
216
Begins. fol. 1.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
प्रणम्य मातरं गंगां etc. as in No. 260.
Ends. fol. 77b.
Dharmasastra
नाना ग्रंथान्सं विचार्य कृतं शिष्टेष्टतुष्टये । कालोपनामरामेश भट्टसूनोः सुधी मतः ॥ महादेव द्विजायंस्य सूनुना प्रभविष्णुना । दिवाकरेण रचिता कालनिर्णयचंद्रिका || शिगिजाजानिकृष्टपर्थं मुदं वितनुयात्सतामिति
References. - See No. 260.
इति श्रीमत्कालोपनामकभट्टरामेश्वरात्मज भट्टमहादेव द्विजवर्ज - सूनुबालं भट्टानुजभट्टदिवाकरविरचितकालनिर्णयचंद्रिकायां मलमासांतसंवत्सरकृत्य निर्णयः काश्यां संक्षेपेण ईरित इति ॥ पूर्णोयं ग्रंथः संवत् १७७१ माघ वदि १ रवी लिखितः यज्ञरामेण देव...... रमनेन सदुप कृतयेस्तु ॥ शिवो जयतितराम् ॥ ६ ॥ अमा १२ युग १४ संक्रांति १२ धृति १३ पात १३ । महालयाः १५ अन्वष्टक्यादीतिथयः १२ षण्णवत्यः ९६ प्रकीर्त्तिताः ॥ १ ॥
कालनिर्णय दीपिका
No. 262
[ 261
Age.— Appears to be very old.
Author — Rāmacandrācārya.
Kalanirṇayadipikā
87 1892-95
No.
Size. 8 in. by 3 in.
Extent. - 21 leaves; 14 lines to a page; 39 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad and legible with difficulty on account of ink becoming faint ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, verse-numbers and topics tinged with red pigment; paper very old, much worn out, very musty and soiled; fol. 5 missing. The Ms. bears Sam. 1875 as the date of its sale.
The present codex contains only the text of Kalanirnayadipikā.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
264 ]
Dharmasastra
217
Begins.- fol. 1*.
Il sfaTTT FA: 11
1950991gr etc. as in No. 252. Ends.- fol. 22".
दुर्बोध ग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका etc. as in No. 272. : References.- See No. 265.
No.
1886-92
कालनिर्णयदीपिका
Kālanirņayadīpikā
159 No. 263 Size.— 103 in. by 4f in. Extent. - 28 leaves ; 10 lines to a page; 35 le'ters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in dark-red ink on either border ; benedictory phrase,' verse-numbers and topics in red ink; paper old, worn out and musty.
Another copy of the text only. Age.- Appears to be old.
Author.- Rāmacandrācārya. . Begins.- fol. 16.
11 BATTUTETTE FA: 11 *1*2#qlari etc. as the No. 272. Ends.- fol. 286.
दुर्बोध ग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका as in No. 272. References.- See No. 265.
कालनिर्णयदीपिका
Kālanirņayadipikā No. 264
No. 1816092
1886-92 Size.- 10 in. by 31 in. Extent.- 26 leaves ; 11 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting.
legible ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation, verse-numbers,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
278
Dharmaśāstra
1 264
topics and the last colophon are tinged with red pigmenta paper very old, much worn out and extremely musty.
Another copy of the text only. Age.- Sam. 1610. Author.- Rāmacandrācārya. Begins. - fol. 16.
BiTOgie 7#: 11 Auguri etc. as in-No. 272. Ends. fol. 26*.
दुर्बोध ग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका समाप्ता as in No. 272.
संवत् १६१० समये माघकृष्णचतुर्थी शनी गढानगरे विश्वनार्थभट्टात्मजहरिहरेण कालनिर्णयदीपिका लिखिता ॥ स्वार्थ परार्थ च ॥
पुस्तमिदं हरिहरस्य.॥ गणपतये नमः ॥ References.- See No. 265.
No. 1871-72
कालनिणयदीपिकाविवरण Kālanirņayadipikāvivaraña
99 No. 265 Size.- 111 in. by 41 in. Extent.- 170.leaves ; 8 lines to a page; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on each border; benedictory phrases, marks of punctuation, topics and the names of authorities quoted are tinged with red pigment; paper is old, worn out and musty. The concluding portion with the colophon is missing. The last line agrees: with the first 2 lines of the first of concluding verses as given in I. O. Cat , p. 570*, Ms. No. 1660.
The work 'vivarana is a commentary by Nșsimha on the Kalanirnayadipika by his father Rāmacandra. The latter work itself is a commentary on Mādhavācārya's Madhaviya-Kalanirņaya. Rāmacandra was the son of Krsnācārya, son of Anantācārya," and pupil of Gopāla.
According to Kane it was composed about 1400 A.D. Age. — Appears to be old. Author.- Npsimha,
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
219
265.].
Dharmaśāstra Begins.- fol. 1b.
ॐ नमः ॥ श्रीगणेशाय ॥ श्रीविठ्ठलाय नमः॥ . श्रीविठ्ठलं श्रुतिशिवप्रथितप्रभावं भावाईमानससरोवरराजहंसं। श्रीरामचंद्रगुरुमेकमनेकशास्त्रपरीणकोविदधूरीणमहं नमामि ॥१॥ येन व्याकरणार्णवैकतरणिः सा प्रक्रियाकौमुदी वेदांतानुमता च वैष्णवमहासिद्धांतसहीपिका। कालज्ञानविधौ व्यधायि विबुधानंदिप्रबंधत्रयं कृष्णाचार्यसुतः स नः सुखयतु श्रीरामचंद्रो गुरुः ॥ २ ॥
कालचक्रप्रयोक्तारं श्रीविठ्ठलगुरून् गोपालप्रसादाख्यान् नरव
धर्मज्ञानार्थ कालनिर्णयदीपिका आतन्म इत्यन्वयः । etc.. ... ... . Ends.- fol. 170.
एवं भूता अत एव सुश्लक्ष्णा प्राकट्यादि गुणयुक्ता बालनिर्णयदीपिकाचार्य
रामचंद्राचार्यैरकारि समापितेत्यर्थः। प्रातवर्तिना दीपिकेति पदेनैतत्सू ' चितं दीपिकावदयं ग्रंथोपि सर्वजनव्यवहारसिदध्ये सर्वदेशप्रख्यात
आकल्यं कल्यतामपि ॥१॥ इति विवरणमेत हीपिकाया मया यत् कृतमनुमृतवाक्यं न्यायविन्यासगर्भ:
स्वमति ends here abruptly. References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
197b: II 19sand 1930: III 2b. Kane : Hist. Dh. I, pp. 529-30.
___B-Descriptive Catalogues :'I.O. Cat. Nos. 1660-63. .
Mitra's Notices, I, No. 140, VII 2282. Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 85, No. 2457. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1283. .
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
220
कालनिर्णयदीपिका विवरण
No. 266
Age. Appears to be old. Author. Nrsimha. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
Another copy of No. 265; incomplete.
Size.-7 in. by 33 in.
Extent. 112 leaves; 10 lines to a page; 24 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; one or two lines in red ink on either border; on account of dampness ink has spread at some places; benedictory phrases, topics, etc. tinged with red pigment; paper old, worn out and musty; fol. 13 missing.
Ends. fol. 112b.
Kālanirṇayadipikāvivaraṇa
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥
श्रीविठ्ठलं श्रुतिशिवप्रथितप्रभावं etc. as in No. 265.
[266
References. See No. 265.
524
1883-84
पूर्वतिथौ उत्तरद्वांस (?) पक्षेण अपराह्नपि तिथिस्वभावात् सर्वमनवद्यम् यदा तु दिनद्वये कालव्याप्तिरव्याप्तिर्वा तथा यदतिथेर्वृद्धिः साम्यं वा तदापरेत्याह ॥ वृद्धौ ends abruptly.
कालनिर्णयदीपिका विवरण
No. 267
Size. 10 in. by 4 in.
Extent. 117 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; one or two lines in black ink on each border; paper very old, worn out and musty; benedictory phrases, marks of punctuation, topics and colophon are tinged with red pigment; foll. 57-58, 119 missing. Another copy.
Age. Appears to be old. Author.-Nrsimha,
Kalanirṇayadipikavivaraṇe
No.
327 1880-81
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
2681
Dharmaśástra Begins.- fol. 10.
उनमो गणपतये । श्रीविठ्ठलाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥
श्रीविठ्ठलं श्रुतिशिरः etc. as in No. 265. Ends.- fol. 120b.
एवं भूता अत एव etc. as in No 265.
Then follows a gafea. Colophon- इति श्रीमत् etc. कालनिर्णयदीपिकाविवरण समारं ॥७॥
शुभं भवतु,
__No. 1879-80
कालनिर्णयदीपिकाविवरण
Kālaniļņayadīpikāvivarana
222 No.268 Size.- 9} in. by 4 in. Extent.- 182 leaves ; 9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters with occa.
sional Teras, handwriting legible; two lines in black ink on each border; benedictory phrases, topics, names of authorities quoted and the colophon are tinged with red pigment. Paper very old, worn out on edges (a few folios have lost their numbers) and musty. Amongst the folios that have retained their numbers, foll. 20, 173-180 are missing.
____ Another copy. Age.-Sam. 1641. Author.- Nrsimhācārya. Begins.- fol. 16.
_ नमः श्रीगजवदनाय ॥ श्रीविघ्नह च सरस्वत्यै नमः । श्रीमद्वैताश्रमतीर्यश्रीकेशवाश्रमश्रीविश्वनाथाश्रम etc.
अथ श्रीकालनिर्णयदापिकाभाष्यं लिख्यते ॥
श्रीविठ्ठलं श्रुतिगिरा प्रथितप्रभावं etc. as in No. 265. Ends.- fol. 191".
एवं भूता अत एव etc. upto कल्पतामिति as in No. 265...
इति विवरणमेतत् etc. The follows a prasasti upto कालनिर्णयदीपिकाविवरणं समासं as in No. 1660 of I,O. Cat.
शुभं भूयात् ॥ ॥ कल्याणं भूयात् ॥ स्वस्ति श्री संवत् १६४१ वर्षे ज्येष्टमासे कृष्णपक्षे १५ अमावास्यायां तिथी गुरुवासरे बेह स्तंभतीर्थवास्त......कस्य पुत्रपौत्राणां पठनाथं ग्रंथोयमलेखि ॥ ॥
करकृतमपराधं क्षंतुमहंति संतः॥ References.- See No. 265.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1882-83
...
Dharmaśāstra
[269 कालनिर्णयदीपिकाविवरण
Kālanirņayadipikāvivaraña
92 No. 269 Size.— 104 in. by 4 in. Extent.- 105 leaves; 8-10 lines to a page; 38-64 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; several
handwritings; good except on foll. 49-64; four lines in black ink on either border ; names of authorities quoted, topics and the colophon are tinged with red pigment; copious marginal notes; paper very old, worn out and
musty ; foll. 1, 8-12 missing. - ... Another copy of No. 265. Age.- Sam 1651. Author:- Nrsimhācārya. Begins:- fol. 24. - मिति प्रतीमः ॥ ५॥ तत्र तावत्कालनिर्णयदीपिका चिकीर्षव
आचार्यस्तरसमाप्तिप्रचयगमनाभ्यां शिष्टाचारपालनाय च विशिष्टेष्ट। देवतानमस्कारलक्षणं मंगलाचरणमाचरंतो विषयप्रयोजनादि च दर्शयंतः .... प्रतिजानते ॥ etc. Ends.- fol. 110.
एवं भता etc. as No. 265. Then follows a प्रशस्ति as in I. O. Ms. No. 1660 इति श्रीमत् . etc. upto दीपिकाविवरणं समाप्तं as in No. 270. यादृशं etc. संवत् १६५१ समये आश्विनशुदि नवम्यां गुरुवासरे लिषितं काश्यां नाथमिश्रेण ॥ रघुनाथदीक्षितपठनाथ ॥ शुभमस्तु ॥ श्रीरामचंद्रसहाय ॥ गुरुहरिराममिश्राय नमः॥
Then follows some portion. References.- See No. 265.
91
No
कालनिर्णयदीपिकाविवरण
Kālanirņayadīpikāvivaraņa No. 270
.. No. 1882_83
1882-83 Size.-'10j in. by 41 in. Extent.- 171 leaves; 10 lines to a page ; 29 letters to a line.. :
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
271 ]
Dharmaśāstra Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; one or more lines in black ink (sometimes. red ink) on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper is very old and much decayed; fol. 148 repeated; foll. 159-60 missing.
Another copy of No. 265. Age.-Sam. 1621.".. . .. Author.- Nrsimhācārya. Begins.- fol. 1b.
उं नमः श्रीगणेशाय ॥ श्रीविठ्ठलं श्रुतिगिरः प्रथितप्रभावं etc. as in No. 265. Ends.- fol. 1714. ...... एवं भूता अत एव etc. as in No. 265.
Then follows the gafea as in I. O. No. 1660.**. ** Colophon-इति श्रीम......स्त्रज्ञसकलमदागमाचार्यपरमहंसपरिव्राजकश्रीगोपालगुरू
- पूज्य......शिष्यश्रीरामचंद्राचार्यसुन (सूनु)नृसिंहाचार्यकृतं. : कालनिर्णय...... दीपिकाविवरणं समाप्तं ॥ ७॥ श्रीः सकलकामना पूरयतु ।। ....। ....... श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ ७॥ (संवत्) १६२१ वर्षे शाके १४८५ .......... प्रवर्त्तमाने फालुन शुदि पंचम्यां लिषितमिदं जयतु ... References.-.See No. 265..... ..
with 5€ Vivarana is.A
No.
1884-87
कालनिर्णयदीपिका
Kālanirņayadīpikā with
विवरण No. 271
.: .290. Size.- 10g in. by 4g in. Extent.- 157 leaves; 9 lines to a page; 39 letters to a line. Description.- Country paer; Devanāgari characters; handwriting
good ; the text is in the centre and the commentary above and below it; benedictory phrase and the pratikas are tinged with red pigment on a few folios%3, paper-old and musty.
Another copy... Age.- Appears to be old.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
224
Dharmasastra
[271
(Text) Ramacandrācārya. Author.-icomm.) Nrsimhācārya. Begins.- fol. 2.
Text- श्रीकृष्णः ॥ कालचक्रप्रयोक्तारं etc. as in No. 272. Comin.- श्रीरामचंद्राय नमः॥
- श्रीविठ्ठलं श्रुतिशिरः etc. as in No. 265. Ends.-fol. 156.
Text- दुर्बोधग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका as in No. 272. Comm.- एवं भूता अत एव etc. as in No. 265.
Then follows a प्रशस्ति. References.-. See No. 265.
No.
252 A 1881-82
कालनिर्णयदीपिका
Kālanirņayadipikā with विवरण
with Vivarana No. 272 Size.— 44 in. by 5 in. Extent.- 92 leaves; 2-4 lines to a page; 41 letters to a line. -Text
___11 , 46 , -Comm. Description.-Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; paper old and musty ; fol. 13 repeated ; the text is in the centre and the commentary above and below it.
Another copy of No. 265. Age:--- Appears to be old.
Text- Rāmacandra. Author. Comm.- Nộsimha. Begins.- fol. 10.
श्रीकृष्णाय नमः॥ Text- कालचक्रप्रयोक्तारं नस्वा श्रीविठ्ठलं गुरुन् । धर्मज्ञानार्थमातन्मः कालनिर्णयदीपिका ॥१॥ etc.
श्रीरामचंद्राय नमः॥ Comm.- श्रीविठ्ठलं श्रुतिशिरः etc. as in No. 265. Ends.- fol. 916. Text-दुर्बोधग्रंथसिद्धांतध्वांतसंघातभंजिका ।
सुलक्षणाकारिरामायः कालनिर्णयदीपिका ॥११॥
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
273
Dharmaśāstra
श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः॥७॥ इति श्रीपरमहंसपरिवाजकाचार्यश्रीगोपालगुरुपूज्यपादशिष्यश्रीरामचंद्रा. चार्यकृता कालनिर्णयदीपिका समाप्ता ॥ Comm.-- fol. 92.
एवं भूता अत एव etc. as in No. 265. The Ms. contains a long prasasti as in the I.O. Ms. No.1660.
Colophon- इति श्रीमःसर्वशास्त्रज्ञसकलसदागमाचार्यपरमहंसपरि. ब्राजकश्रीगोपालगुरुपूज्यपादप्रियशिष्यश्रीरामचंद्राचार्यसुतश्रीनृसिंत्य(या)चार्यविरति(चि)तं कालनिर्णयदीपिकाविवरणं समाप्तं ॥७॥
श्रीरामचंद्राय नमः॥७॥ References.- See No. 265.
कालनिर्णयदीपिका
with विवरण
Kālanirnayadipika
with Vivarana
66
No. 273
No. 1895-98
Size.- 103 in. by 4g in. Extent.-92 + 1 + 2(D95) leaves ; 10 lines to a page; 40 letters
to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; four lines in red ink on either border; text in the centre with commentary above and below it; benedictory phrase, verse-numbers, topics, pratikas and the colophons are tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and worm-eaten%3; fol. 62 repeated; after the completion of the work, there is an extra folio which repeats the text of fol.7; it is disfigured on one side%3; this leaf is followed by two folios (modern paper) giving contents. They bear the date Saka 1781.
Another copy. Age.- Appears to be very old. Author - (Text) Rāmacandrācārya. Author:-Comm.) Nrsimhācārya.
D. 15
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
226
Dharmaśāstra
[ 273
Begins.
11 sfitra14 7A: 11 Text- fol. 24. 1 STEHAUT: 1!
159417ri etc, as in No. 272. Comm. fol. 16. ... wtfaga sfa faz: etc, as in No. 265. Ends..
Text- fol. 91o. ... दुर्बोध ग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका as in No. 272.
। इति श्रीपरमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीगोपालगुरुपूज्यपादशिष्यश्रीरामचंद्रा
चार्यकृता कालनिर्णयदीपिका समाता॥.. Comm.– fol. 914.
på war aga etc. as in No. 265. Then follow a gafea. References.— See No. 265.
कालनिर्णयदीपिका
with Fatut
Kālanirņayadipikā
with Vivarana .
No. 274
-
161
No.
1886-92
Size.— 127 in, by 51 in. Extent.- 60 leaves ; 14 lines to a page ; 48 letters to a line.. Description.- Country paper; Devanāgari characters; hand
writing good ; text in the centre with commentary above and below it ; topics, pratikas and names of authorities quoted are irregularly tinged with red pigment; the folios are numbered on the b side of the left hand top with small figures ; new numbering on the right-hand bottom border starts with 1, 2, etc. on fol. 23; paper old and musty ; foll. 27-29, 35-36 and 50 are missing; it is incomplete, first 33 verses being lost. .
Another copy. Age.- Sam. 1855. Author.
(Text)- Rāmacandrācārya. : (Comm.)- Nșsimhācārya.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
275]
Dharmaśāstra
Begins.- Text
अथैकभक्तकालनिर्णयः मध्यान्हांतदले त्रिभागदिवसे स्यादेकभक्तं ततो गौणोर्कास्तमयावधिनिगदितः कालोब्यहेतत्तिथिः कालस्थावयवं समस्पृशति चेत् मुख्यस्य पूवोह्नि तत्
कुर्यात् याधिकमुख्यकालगतिथिह्यादिभावोत्तरा ३४ etc. . Comm.
अथैकभक्तकालनिर्णयः एकभक्तस्य मुख्यकालमाह माध्यान्हांत्यदले
त्रिभागदिवसे स्यादेकभक्तमिति Ends.-fol. 660.
Text-दुर्बोध ग्रंथ etc. upto कालनिर्णयदीपिका as in No. 272. Comm.- एवं भूता अत एव etc. as in No. 265.
Then follows a प्रशस्ति. इति श्रीमत्सर्वशास्त्रसकलसदागमाचार्यपरमहंसपरिव्राजकाचार्य श्री गोपालगुरुपूज्यपादशिष्यश्रीरामचंद्राचार्यसुत श्रीनृसिंहाचार्यकृतं कालनिर्णयदीपिकाविवरणं सांगं श्रीगौडान्वयसंभवस्तारापुरकृतालयो मद्देत्युपनामकोमपारामो लिखदिदं मीति माघकृष्ण संमत् १८५५ सुभं
भवतु कल्याणमस्तु श्रीरामजी॥ References.- See No. 265.
No. Visrāma (i):
कालनिर्णयदीपिका
Kālanirņayadīpikā with
with . विवरण
Vivarana
140 No. 275 Size.-111 in. by51 in. Extent. - 92 leaves ; 14 lines to a page ; 50 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; text in the centre with commentary above and below it; paper old and slightly soiled; fol. 63 repeated.
Another copy. Age. - Appears to be old. Author.
(Text) Rāmacandrācārya. (Comm.) Nrsimhācārya.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
228
Dharmaśāstra
[275
Begins.- fol. 1b. Text
॥श्रीकृष्णः॥ कालचक्रप्रयोक्तारं etc. as in No. 272. Comm.- श्रीरामचंद्राय नमः
snifaga ssafera as in No. 265. Ends.- fol. 90b.
Text- दुर्बोध ग्रंथ सिंहास्य etc, as in No. 272. Comm.- एवं भता अत एव etc. as in No. 265.
Then follows a gaten. References.- See No. 265.
कालनिर्णयप्रकाश
Kālanirņayaprakāša
525
No. 276
No.
1883-84.
Size.- 10} in. by 4 in. Extent.- 139 leaves ; 11 lines to a page ; 51 letters to a line. Description.- Country paper; Deyanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics and names of authorities quoted tinged with red pigment; paper old, worn out and musty; foll. 28-32 missing. ___A treatise on dates, etc. by Ramacandra Bhatta, son of Vitthala and grandson of Bālakṣşņa Bhatta of the Tatsat family. Our author's son Vaidyanāthasūri wrote a com.
mentary on Mādhavācārya's Kälanirnayakärika. Age.- Sam. (2) 1745. Author.- Ramacandra Bhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीविश्वनाथाय नमः॥ श्रीनृसिंहपदद्वंद्वं भस्वा गणपतिं गुरून्। - रामचंद्रोतिसंक्षिप्तं कुरुते कालनिर्णयः॥१॥
तत्र कालो द्विविधः॥ नित्यः खंडश्च ॥ नित्यस्वीश्वररूप एव ॥ अनादिरेष भगवान् कालोनंतोजरोमर इति वचनात् । खंडः क्षणादिपराद्धं तिः ॥ तत्र नित्यस्य न निर्णयोनुपयोगात् ॥ etc.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
277]
Ends. fol. 144b.
Dharmasastra
गुणानामेकदेशीयं गंगायाः कीर्त्तितो मया । समस्तानिह को वक्तुं शक्तो वर्षशतैरपि ॥ यथावस्थ रत्नानि मेरोस्तु कनकोपलाः ।
संख्यातुं नैव वाक्यं ते भागीरथ्यास्तथा गुणा इति ॥ ६ ॥ इति श्रीमत्पदवाक्य प्रमाणाभिज्ञतत्सदुपनामकभट्टबालकृष्णां गजभट्ट विट्ठलसूनु भट्टरामचंद्रकृतः कालनिर्णयप्रकाशः समाप्तिमजीगमत् ॥ ॥ ५ ॥ श्रीभवानीशंकरार्पणमस्तु । श्रीशके ( changed to संवत् ) १७४६ प्रमाथिसंवसरे पौष सितत्रयोदश्यां भृगौ वाराणस्यां श्रीरुद्रात्मजेन हरिणायं कालं तत्व प्रकाशो......
References. -
(1) Mss.- A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum :1978 ; II 198.
Kane : Hist. Dh. I; p. 830.
B-Descriptive Catalogues :—
229
I. O. Cat. No. 1670.
Mitra's Notices, IV, No. 1706.
Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 401, No. 860.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, Nos. 2741-2.
Bhandarkar's Report for 1883-84, p. 50.
Kalanirṇayaprakāśa
कालनिर्णयप्रकाश
No. 277
Size. 10 in. by 43 in.
Extent. - 187 leaves; 10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two rows, each of one line and two lines in black ink, on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the colophons are in red ink; subtopics tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment; paper old, worn out and musty ; foll. 162 and 164 are slightly worm-eaten; fol. 163 wanting. Another copy of No. 276.
Age. — Sam. 1821.
Author.— Rāmacandrabhatta
No.
96
1884-86
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
230
Dharmaśāstra
[277
Begins.- fol. 1b.
॥७॥७॥ श्रीगणेशाय नमः॥
श्रीनृसिंहपदद्वंद्वं etc. as in No. 276. Ends.- fol. 188b.
गुणानामेकदेशोयं etc. upto तथा गुणा इति as in No. 276. श्रीरामाय नमः ॥ संवत् १४२१ लिषतं नैणसागर। श्रीरस्तुः। कल्याण । इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाण ...... कालनिर्णयप्रकाश समाप्ति पफाण.
Then follows a benedictory stanza. References.- See No. 276.
or
कालनिर्णयसङ्ग्रह
Kālanirņayasangraba
or कालनिर्णयसंक्षेप
Kālanirņayasankṣepa
345 No. 278
No. 1891-95 Size.-103 in. by 51 in. 'Extent.— 10 + 10 = 11) leaves ; 22 lines to a page; 40 letters to a
line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
bad ; two lines in black ink on either border ; paper very old, much worn out, musty and soiled. There is an extra folio in the beginning of the Ms. which contains the begianing of Aśaucasangraha-vyakhyā. The actual work starts on the next leaf, which also is marked fol. 1.
Another copy of No. 279. Age.- Sam. 1763. Author.- Bhattoji Diksita. Ends.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥ मासश्चतुर्घा त्रिंशता......सावनः सूर्यस्य संक्रमादा संक्रांति सौरः। पक्षद्वयेन चांद्र अश्विन्यादिरे वस्यंतनक्षत्रपरिवर्तने नाक्षत्रः। दिवसोपि
चतुर्धा etc. Ends.-fol. 10b.
मुख्यकाले यदावश्यं कर्म कत्तुं न शक्यते । गौणकालेपि कर्तव्यं गौणोप्यत्र दशो भवेत् ॥
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
279]
Dharmasastra
काम्यं तु गौणेन कर्त्तव्यमेवेति भावः । मुख्यकालमुपाश्रित्य गौणमध्यस्तु साधनं । न मुख्यद्रव्यलोभेन गौणकालप्रतीक्षणं ॥ ६ ॥
इति श्री हेमाद्रिकालनिर्णयसंक्षेपः ॥ ४ ॥ संवत् १७६३ माघशुदि १० भृगौ श्रीगौडज्ञातीय । हरीसुत । गंगाधरात्मजरामनंदन - रघुनंदनयोरवलोकनार्थं रघुनंदनेन लिखित्तोयं । श्रीरस्तु ॥
231
Age.- Appears to be old. Author.— Bhattoji Diksita. Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
कालनिर्णय संग्रह
No. 279
Size.- 10 in. by 4g in.
Extent.- 22 leaves ; 10 lines to a page ; 46 letters to a line. Description. -Country paper; Devanāgarī characters; handwriting legible ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, first sentence, topics and the last colophon tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and worm-eaten; full of deletions made with yellow pigment.
An abstract of Hemādri's Kalanirnaya. It deals with the divisions of time with reference to the observance of expiatory, obsequial and domestic rites. The author is the son of Lakṣmidhara Sūri.
Ends.- fol. 22b.
Kalanirṇayasaṁgraha
No.
॥ ॥ त्रिशतादिनैः सावनः ॥ सूर्य संक्रमादासंक्रांतिः सौरः ॥ पक्षद्वयोनचांद्रः ॥ अश्विन्यादिरेवत्यांत नक्षत्रापरिवर्तनेन नाक्षत्रः ॥ दिवसोपि चतुर्धा ॥ अहोरात्रः सावनः ॥ सौरमास त्रिंश सौरः ॥ तिथ्यवच्छि नश्चांद्रः ॥ चंद्रसंवधनक्षत्रावच्छिननाक्षत्रः ॥ etc.
मुख्यकाले यदावश्वं कर्म कर्तुं न शक्यते । गौणकालेपि कर्त्तव्यं गौणोध्यत्रेदृशो भवेत् ॥ काम्यं तु गौणेन कर्त्तव्यमेवेति भावः । मुख्यं कालमुपाश्रित्य गौणमथस्तु साधनं । न मुख्यद्रव्यलोभेन गौणकाल प्रतीक्षणं ॥ विस्तरो हेमाद्रो वोध्यः ॥ इति श्रीभट्टोजिदीक्षितविरचितः कालनिर्णय संग्रहः समाप्तः ॥ श्रीशुभमस्तु ॥ श्रीराम ॥
253 A1881-82
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
232
Dharmaśā stra
[ 279
References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1 978 ; II 1938 ; III 21b. Kane Hist. Dh. I, 529. .
B-Descriptive Catalogues :1. O. Cat. No. 1673. Burneli's Cat. of Tanjore Mss., p. 1396. Mitra's Notices, VIII, No. 2577 (ascribed to Hemādri). Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, Nos. 2735-6.
कालनिर्णयसंग्रह
Kālanirņayasaṁgraha or
or कालनिर्णयसंक्षेप
Kālanirņayasamkşepa No. 280
No. ___243
"0. 1887-91 Size.- 9 in. by 4 in. Extent. - 25 leaves ; 11 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
bad ; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, verse-numbers and the last colophon are tinged with red pigment; one leaf preceding fol. 1, has a quotation from Vasişthasiddhanta written on one side ; right-hand top corners of all leaves are repaired with patches ; paper old, worn out and musty.
Another copy. Age.- Sam. 1820. Author.- Bhattoji Dikşita. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः। HANTUI 11 fraarfaà: graa: 1 etc. as in No. 279. Ends.— fol. 24b.
geure agrari etc. upto resfacienta: ATA: as in No. 279. HAET 11 da 969 190E & g fart
जीवनरामेणालेखि ॥ References.— See No. 279.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
282) Dharmaśāstra
233 कालनिर्णयसंग्रह
Kālanirnayasaṁgraha
344 No. 281
1891-95 Size.— 94 in. by 4} in. Extent.- 37 leaves; 9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; benedictory phrase, topics, names of authoritie; quoted and the last colophon tinged with red pigments corrections made with yellow. pigment; paper old and musty.
Another copy 279. Age-Sam. 1890. Author- Bhattoji Diksita. Begins.-fol. 16.
शिवी जयता ।। मासश्चतुर्धा | त्रिंशता दिनैः etc. as in No. 279. Ends.- fol. 37.
मुख्यकाले यदावश्यं etc. upto कालनिर्णयसंग्रहः as in No. 279, followed by गुणग्राझैबुधैः सोयमादरेण विभाव्यता इति पदवाक्य- . प्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधरसूरेः सूनुना भट्टोजिदीक्षितेन रचितोयं हेमाद्रिकालनिर्णयः संक्षेपतः
करांगधातुविधुवस्सराश्विने कामस्थ तिथ्यां विधुजे द्विजेन श्रीकाशिनाथेन च काशिपुर्या
मलेखि धर्मोत्तरकालनिर्णयः॥ शुभं भूयात् संवत् १८९० का शाके १७५५ पौस कृष्ण ९ मंदवासरे
लिप्यकृतं लेखक आर्तराम शमणा ॥ श्रीहरये नमः मंगलं भवतु ॥ भीकृष्ण ।। References.- See No. 279.
No.
29 A 1882-83
कालनिर्णयसंग्रह
Kālanirņayasaṁgraha No. 282 Size.-84 in. by 4g in. Extent.--27 leaves; 10 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; several
handwritings, all legible ; one or two lines in black ink
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
234
Dharmasastra
[282
on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the colophon thickly coloured with red pigment; foll. 19-27 are on worn out, musty and brittle paper; last folio is repaired by pasting another paper on the other side which bears the date and the name of scribe in a different hand.
Another copy of 279. Age.-Sam. 1742. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ मासश्चतुर्धा सावनः सौरः चांद्रः नाक्षत्रः। त्रिंशतदिनैः सावनः। सूर्यस्य संक्रमादासंक्रांतिः सौरः पक्षद्वयेन चांद्रः॥ अश्विन्यादिरेवत्यंत
नक्षत्रपरिवर्तनेन नाक्षत्रः etc. Ends.-fol. 278.
काम्यं तु गौणेन काव्यमेवेति भावः। मुख्यकालमुपाश्रित्य गौणमप्यस्तु साधनं नमुल्य...भेन गौणकालप्रतीक्षणं॥ विस्तरो हेमाद्री बोध्यः ॥ इति श्रीधर्मशास्त्र.... त साराभिज्ञः श्रीभटोजी भट्ट व (वि)रचितः संक्षिप्त कालनिर्णयः समाप्तः। संवत् १७४२ शके १६०९ पोष शुद्ध एकादसी स नौ विश्वनाथेन लिखितो ग्रंथः स्वार्थ परार्थ च ।। शुभं भवतु
लेखकपाठकयोः श्रीरस्तु Reference.- See No. 279.
with
(माधवीय)कालनिर्णय
(Madhaviya) kālanirnayaसंग्रहश्लोक
samgrahaśloka with विवरण
commentary
102... No. 283
___No. 1881-82 Size.- 10% in. by 4g in. Extent. - 11 leaves ; 6 lines to a page ; 43 letters to a line. Text
, 50 , Comm.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
283]
Dharmaśāstra
235
Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on each border; text in the centre with commentary above and below it; paper old, very much worn out, musty and worm-eaten.
The ms. contains the text of kälanirnaya of Mādhavā. cārya with the commentary named Kälanirnayasamgrahaślokavivarana by the famous jurist of Benaras, viz., Nārāyaṇabhatta, son of Rāmeśvarabhatta. Kälanirnaya deals with times and seasons suitable for the performance of religious rites. It was written after the completion of his commentary on Parāśarasmộti and as a sort of supple
ment to it by Madhavācārya. Age.- Sam. 1646. Author.- (Text) Madhavācārpa; (Comm.) Narayanabhatta. . Begins.- fol. 1b.
नमः श्रीअंबायै वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यं नत्वा कृतकृत्याः ......नमामि गजानन ॥ १॥ व्याख्याय माधवाचार्यों धर्मान् पाराशरानथ ।
तदनुष्ठान का............निर्णयं वक्तुमुद्यतः ॥ २ ॥ etc. श्रुतिस्मृतिविबोधबलात् । ५ पंचप्रकरणान्यत्र तेप्युपोद्धातवत्सरौ। प्रति
पच्छिष्टतिथयो नक्षत्रादिरितिक्रमः ॥ ७॥ etc. Ends.Text-नित्ये नैमित्तिके जप्ये होमयज्ञक्रियासु च ।
उपाकर्मणि योरसगै ग्रहवेधो न विद्यते ॥ ११७ ॥ इ(ई)दृशं नियमं न्यायैर्विरितुमिहोद्यमः। तमेव नियम शास्त्रन्यायाभ्यां कत्तुमुद्यमः ।। ११८॥ इति श्रीमाधवीयकालनिर्णयसंग्रहश्लोकाः ॥ संवत् १६४६ ...
वर्षे अश्वनशुदि ११ गुरु ।। शुभं भवतु । श्रीरस्तुः॥ Comm.- पंचधा विभक्त दिवसे ग्रहणभागे तत्पूर्वभागे च न भुंजी
तेत्यर्थः।११२ ग्रस्तोदयादौ दोषविशेषमाह प्रस्तेति ।। ११३।४।५।६० तदेवं निर्णीतम संग्रहेणानुक्रम्योपसंहरति ॥ ईदृशमिति।११४ इति श्रीमहनारायणकृतं कालमाधवीयसंग्रहश्लोकविवरणम् ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं च ।। श्री। छ॥ कल्याणमस्तु । शुभं भवतु ॥ श्रीः॥
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
236
Dharmasastra
[283
References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 978, II, 1939. Kane Hist. Dh. I, pp. 419-21.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat, of Bikaner mss. p. 402. No. 861. (2) Printed Editions :
The text of Kälanirnaya is printed in Bibliotheca Indica, Calcutta, 1890 ; and Chowkhamba Sanskrit Series, Benares, 1909.
95
No.
1884-86
(माधवीय)कालनिर्णय
(Madhaviya)Kālanirņaya. संग्रहश्लोक
samgrahasloka with
with विवरण
commentary No. 284 Size.- 94 in. by 43 in. Extent.- 12 leaves ; 11 lines to a pare ; 45 letters to line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; text in the centre with commentary above and below it; paper very old, worn out, musty and slightly worm-eaten ; the work is finished on fol. 12, fol. 12 contains 6 verses enumerating the names of years, viz., prabhava, vibhava, sukla, etc.
Another copy of No. 283. Age.- Sam. 1652. Author.- (Text): Mādhayācārya ; (Comm.): Nārāyaṇabhațța. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- animatieni: etc. as in No. 283. Comm.- उपोद्धात इति । प्रथमे वादे सांख्यमतमाश्रित्य कालशब्दवाच्यः
कश्चिदर्थों नास्तीति पूर्वपक्षीकृत्य वैशेशिका-मतमालंब्यत Frá arfas i etc.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
*2855
Dharmasastra
Ends.- fol. 12a. Text-ईदृशं नियम न्यायै etc. as No. 283.
इति श्रीमाधवीयसंग्रहश्लोकाः समाप्ताः ॥७॥ Comm.- प्रस्तो पंचधावि क्त दिवसे etc. upto इंशमिति as in
No. 283. __ इति श्रीमाधवीये कालनिर्णयश्लोकविवरणम् ॥ भगवानमिरलेखि । संवत् १६५२ समये आ(षा)ढमासे कृष्णपक्षे त्रयोदश्यां बुधवासरे
लाभपुरे ।। शुभमस्तु॥ ॥७॥ References. - See No. 283.
No.
1875-76
(काल)निर्णयसिद्धान्त
(Kāla)Nirņayasiddhānta with
with टीका
commentary
344 No. 285 Size.- 10% in by 48 in. Extent.- 123 leaves; 9 lines to a page; 38 letters to a line.
per; Devanāgari characters; handwriting legible; first 27 foll. are written in a modern hand and seem to replace the lost portion of the original Ms., which begins with fol. number 213; fol. 52 missing: topics are tinged with red pigment. .
The work is a summary of the rules laid down by old Smrtikāras in 118 verses, by Mahadevavid, son of Kāhnajit. It is based on prose materials collected by Raghurama, son of Jayarama, in Velavatapura. It was composed in Sam. 1709 and its commentary in Sam. 1710
at Bhuja. Age.-Sam. 1805. Author.-. Mahadevavid. Begins.- fol. 14. Text- शिवं कालतनुं नत्वा विपश्चिजनतुष्टये
कालनिर्णयसिद्धांत वक्ष्ये ग्रंथानुसारतः॥१॥ etc. Comm.- श्रीगणेशाय नमः॥
प्रणम्यैकरदं देवं शारदां गुरुमेव च । कालनिर्णयसिद्धातं व्याख्या कुर्वे विशदोक्तितः ॥१॥ प्राज्ञैरायैदपधैर्निबंधाः कलप्ता नाना वेदशास्त्रार्थविद्भिः । भास्वरस्वेतेष्वर्थ संदर्शनार्य दीपाकारा मेलसिवुजरास्यात् ॥२॥ etc.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
238
Ends. fol. 117.
Dharmasastra
Text- स्वस्ति श्री नृपविक्रमान्नववियत् सप्तें दुसंख्येष्टके मार्गे मासि सिते दले स्मरतिथौ वारे भृगो वह्निभे साध्ये युज्यतेतलाख्य करणे श्रीमद्भुजाख्ये पुरे दृष्ट्वार्थं रघुरामकृप्तमकरो (त्) ग्रंथ महादेव वित् ११८ Comm.- अथ टीकालिखनसमयं व्याख्यातारमुपदिशति
शाको विक्रमभूपतेर्गगनभूसप्तें दुसंख्ये १७१० यने सौम्ये माधवमास उज्वलदले भानोस्तिथौ हस्तभे जीवा युजि गंजनानि करणे श्रेष्ठे भुजे पत्तने व्याख्येयं जयरामजेन रघुणा ग्रंथस्य बुद्धधा कृता ११९ एतादृशे समये भुजे पुरे द्विवेदी जयरामेण ग्रंथस्येयं व्याख्या मनीषया कृतेति इति द्विवेद्यग्निहोत्रजजरामसुतरघुरामविरचितो निर्णयसिद्धांतः सटीकः संपूर्णः सं. १८०५ वर्षे माघे शुक्ले एकादश्यां बुधे शम्
References.
( 1 ) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 97b.
Kane : Hist. Dh. I, p. 530.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1671-72.
I 285
कालनिर्णय सिद्धान्त
with
टीका
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2756.
Kālanirṇayasiddhānta with Commentary
No.
334 1880-81
No. 286
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.— 195 leaves ; 9 lines to a page ; 27 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in black ink on each border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the colophon are tinged with red pigment; paper old and musty; fol. 45 missing ; foll. 63, 112, 188-89 are missing. Foll. 16 and 192 are pasted on their reverses with another leaf belonging to some other work.
This is another copy of Kalanirnayasiddhanta, with its name abridged to Nirnayasiddhānta.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
2861
Age. - Sam. 1781.
Author. - Mahādevavid. fol. 1".
Begins.
Dharmasastra
उं नम श्रीगणेशाय ॥
Text- शिवं कालं तनुं नत्वा विपश्चितनुष्ठये ।
कालनिर्णयसिद्धांतं वक्ष्ये ग्रंथानुसारतः ॥ १ ॥ etc.
Ends.— fol. 191b.
...
प्रणम्यैकरदं देवं सारदां गुरुमेव च । कालनिर्णय सिद्धांतं व्याकुर्वे विशदोक्तितं ॥ १ ॥ प्राज्ञैराद्यैरुथपद्यैर्निबंधाः क्लृप्ता नानावेदशास्त्रार्थं विज्ञैः । भास्वत्स्वेतेषर्थसंदर्शनार्थं दीपाकारा मे कृतिर्गुर्जरस्य ॥ २ ॥ Comm.- अहं कालनिर्णयसिद्धांतं ग्रंथं वक्ष्य इत्यन्वयः ।।
...
कालः परापराव्यतिकरयौगपद्यचिरक्षिप्रप्रत्ययलिंगः तेषां विषयेषु पूर्व प्रत्यय विलक्षणावुसत्तावन्यनिमित्तासंभवाद्यदत्र निमित्तं सकाल इति सर्वकार्याणां चोत्पत्तिस्थितिविनाशहेतुः etc.
239
Text- स्वस्ति श्रीनृपविक्रमान्नववियत्सत्येंदु संख्येब्दके
मार्गे मासि सिते दले स्मरतिथौ वारे भृगौ वह्निभे । साध्ये युज्यथतैतिलाख्य करणे श्रीमद्भुजाख्ये पुरे वार्थे रघुराम कृष्णम करोइंथं महादेववित् ॥ ११७ ॥ Comm.- अथ टीकालिख्यन समयं व्याख्यातारमुपदिशतिश्लोकः ॥ श्री ॥ शाके विक्रमभूपतेर्गगनऽऽभूत्दुसंख्ये १७१० यने सौम्ये माधवमास उज्वलदलेषुषभे ।
जीवाहे युजि गंजनाम्नि करणे षष्ठे भुजे पत्तने
व्याख्येयं जयशमजेन रघुणा ग्रंथस्य बुध्याsकृता ॥ ११८ ॥ एतादृशे समये भुजे नगरे द्विवेदि जयरामजेन रघुरामेण ग्रंथस्येयं व्याख्या बुध्या मनीषया कृतेति ॥
References.-See No. 285.
इति द्विवेद्यग्निहोत्रश्रीजयरामसुत - रघुरामविरचितो निर्णयसिद्धांत : सटीकः समाप्तिमगमत् ॥ स्वस्ति श्रीसंवत् १७८१ वर्षे शाके १६ प्र० ॥ वौ दक्षिणायने गते सविते वर्षाऋतौ महामांगलप्रदमासोंत्त... अषाढमासे शुक्लपक्षे तिथौ ११ च सोमवासरे अधेह हालारदेशे श्री श्रीनधानगरवास्तव्यं । लिखितं शुभं ॥ कल्याणमस्तु ।। शुभं भवतु ॥ भटगंगा श्री शंकर श्रीद्ध पुस्तक ॥ श्री ॥ श्री ॥
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
240
Dharmasastra
[281
No.
1887-91
निर्णयसिद्धान्त
Nirņayasiddhānta कालनिर्णयसिद्धान्त
Kālanirņayasiddhānta with टीका
with Commentary No. 287
____276 Size.- 103 in. by 47 in. Extent.-72 leaves%3; 14 lines to a page%3; 42 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters: several
hand writings, legible; two lines in black ink on each border on foll. 36-71; folios repeated 53, border-lines of fol. 35 in red ink; paper old and musty; fol. 53 repeated.
___ Another copy. Age.-- Sam. 1860. Author.- Mahadevavid. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- friarsai acar etc. as in No. 286. Comm.- अथ निर्णयसिद्धांतः सटीको लिल्यते ॥ प्रणम्यैकरदं देवं etc.
___ as in No. 285. Ends.- fol. 72'. . Text- स्वस्ति श्रीनृपविक्रमानव etc. upto महादेवषित् as in
No. 286. Comm.- अथ टीकालेखनसमये etc. upto सटीकसमाप्तिमगमत् ॥
as in No. 286. कल्याणमस्तु सर्वजगताम् । संवत् १८६० वर्षे आश्विनमासि शुद्धपक्षे ९ रविवासरे समाप्तमिदं निर्णयसिद्धांतसटीकपुस्तकमिति ॥ ॥
275
कालनिर्णयसिद्धान्त
Kālanirņayasiddhānta with
with टीका
Commentary No. 288 Size. --- 124 in. by 5} in. Extent.- 78 + 3(381) leaves ; 14 lines to a page; 53 letters to .
line.
No. 1887-91
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
289]
Dharmaśāstra
241
Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good; two rows, each of two lines in red ink, on either border; text in the centre with commentary above and below it; benedictory phrase, verse-numbers, topics, etc. tinged with red pigment upto fol. 450%3 paper old and musty ; three leaves at the end give contents.
Another copy. Age.-Sam. 1823. Author.- Mahadevavid. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- नमः॥
शिवं कालतनुं नत्वा etc. as in No. 285.
Comm.- प्रणम्यैकरहं (६) देवं etc. as in No. 285. Ends.- fol.784.
Text- स्वस्ति श्रीनृपविक्रमानव etc. as in No. 285. Comm.- अथ टीकालिखनसमये etc. as in No. 285.
इति द्विवेद्यग्निहोत्रिजयरामसुतरघुरामविरचितो निर्णयसिद्धांतः सटीकः त्रिब्यष्टेंदु १८२५ मिते वर्षे फाल्गुने सुदि भार्गः । सप्तम्यां वह्निभे योगे विष्कुंभे करणे गरे लिखितं तेजभानेन मयेदं पुस्तकं वरम्। कालनिर्णयसिद्धान्तमष्टाश्वमितपत्रकम् ॥२॥
Then follow the contents. References.- See No. 285.
29
कालनिर्णयसिद्धान्त
Kālanirņayasiddhānta No. 289
No. 1902-07 Size.- 8 in. by 4 in. Extent.-27 leaves%
37 lines to a page3; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border; corrections made with yellow pigment; paper musty.
Another copy containing only the text and wanting in the
last 118th verse. .... . Ager- Saka 1747.
D. 16
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
242
[ 289
Dharmaśāstra Author- Mahadevavid. Begins.-fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणभ्यैकरदं देवं etc. as in No. 285. Ends.- fol. 278.
तत्र श्रीजयरामजेन रघुरामेणात्र बुध्या स्वया ज्ञात्वा नै कनिबंधकान्विलिखितं निश्चित्य यद्गद्यतः। तं दृष्ट्वा गिरनारराजमहितः श्रीकांतजीतत्सुतो
वृत्तैस्तर्कहरोन्मिते व्यरचय ग्रथं महादेववित् ॥ ११७॥
शके १७४७ आश्विन कृष्णैकादश्यां इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ References. - See No. 285.
No.
1883-84
कालमाधवकारिका
Kālamādhavakārikā
526 No. 290 Size.— 84 in. by 3} in. Extent. - 10 leaves; 9 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; benedictory phrase, verse numbers and colophon tinged with red pigment; paper old and musty.
The Karikas (126) according to Weber and 130 in Haraprasad Shastri's Cat. noted below, No. 2665, but 129 according to our ms.) were composed by Madhavācārya
as a supplement to his Kälanirnaya. Age.-Apears to be old. Author.- Mādhayācārya. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ वागीशाद्याः सुमनसः etc. Ends.- fol. 10.
खंडग्रहतयोः प्रोक्तमुभयत्र दिनद्वयं । नित्ये नैमित्तिके जप्ये होमयज्ञक्रियासु च ॥२८॥ उपाकर्माणि चोत्सर्गे ग्रहवेधो न विद्यते।
तमेव निर्णय शास्त्रन्यायाभ्यां कर्तुमुद्यतः ॥ २९॥ इति कालमाधवकारिकाः॥ श्रीमदुमाशंकराभ्यां नमः ।। .
श्रीगजाननप्रसन्न ॥
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
291)
Dharmasastia
243
References.(1) Mss.--A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 989, II, 198. Kane Hist. Dh. I, p. 530.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat, of Berlin mss. p. 331, No. 1169 (with Vaidyanāthasūri's Commentary). Peterson's Cat. of Ulwar mss. No. 1293. Haraprasad Shāstri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2664-2666 (text only), and 2671 (Vaidya
nāthasūri's Comm.). (2) Printed Editions :
Printed on pp. 1-28 of the printed edition of Kālamādhava in Bibliotheca Indica.
कालमाधवकारिका
Kālamādhavakārikā
67
No. 291
No.
1895-98
fol. 126 blank,
her cop,
Size.-7} in. by 4 in. Extent.– 12 leaves ; 8 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; fol. 12 is blank, except for gfa (SATfør fra:ll on fol. 12b.
Another copy of 290. Age.- Saka 1685. Author.- Mādhavācārya. Bigins.- fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः॥ antiarent: gaan: etc. as in No. 290. Ends.- foi. 11b.
नित्यनैमित्तिको जप्ये etc. next वक्तुमुद्यत: as in No. 526.
çfa FIGATE#TT#1: simu: ll set II ES ES II sfit9864
आश्विन कृष्ण अमावास्या स्थिरवासरे ॥श्री॥ श्री।। References.
See No. 290.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
244
Dharmaśāstra
[292
N93
कालमाधवकारिका
Kālamadhavakārikā with
with लघुविवरण
Laghuvivaraña No. 292
No. 1899-1915 Size.— 9 fin. by 44 in. Extent.- 12 leaves ; 13 lines to a page ; 40-45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; text in the centre with commentary above and below it; paper old, much worn out, musty and wormeaten; fol. 11 missing.
An anonymous commentary called Laghuvivarana as described in Mitra's Notices, X, No. 4122, on the Karikās of Kālamādhava by Mādhavācārya. It is named
as Laghumadhaviya in the colophon. Age.- Saka 1749. Author.- (Text) Madhavācārya.
(Comm.) Anonymous. Begins.- (Text) fol. 10.
___ श्रीगणेशाय नमः। वागीशाधाः सुमनसः सर्वार्थानुपक्रमे पनत्वा कृतकृत्यास्तु तनमामि गजाननं ॥१॥ सोहं प्राप्य विवेकतीर्थपदवीमाम्नाय तीर्थे परं मजन्सजनसंगतीर्थनिपुणः सहृत्ततीर्थं श्रयन् । लब्ध्वा माकलयन् प्रभावलहरी श्रीभारतीतीर्थतो विद्यातीर्थमुपाश्रयन् हृदि भजे श्रीकंठमव्याहतां ॥२॥ etc.
व्याख्याय माधवाचार्यों धर्मान् पासशरानथ ।
तदनुष्ठानकालस्य निर्णयं बक्तुमुद्यतः॥४॥ etc. (Comm.) fol. 1.
उपोद्घातेति । प्रथमे पादे सांख्यमतमाश्रित्य कालशब्दवाच्यः कश्चिदर्थों नास्तीति पूर्वपक्षीकृत्य वैशेषिकादिमतमाश्रित्य तत्संस्वसाधितं द्वितीये तु कालस्य ज्योतिशास्त्रसिद्धत्वादनिर्णयस्वमाशंक्य कांगत्वाकारण सत्प्रसिध्य तावनिर्णयत्वं दर्शितं etc.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
2931
.
Dharmasastra
245
Ends.- (text) fol. 134.
त्रयोदश्यादितो वयं दिनानि नवकं ध्रुवं । मंगलेषु समस्तेषु महणे चंद्रसूर्ययोः ॥ १२.।। द्वादश्यादिस्तृतीयांतो वेध इंदुग्रहे स्मृतः एकादश्यादिकः सौर चतुभ्यतः प्रकीर्तितः॥१२॥ खंडग्रहे तयोः प्रोक्तमुभवत्र दिनद्वयं नित्यनैमित्यजप्ये होमयज्ञक्रियासु च ॥ १२९॥ उपाकम(म)णि चोत्सर्गे ग्रहवेधो न विद्यते।
तमेव निर्णय शास्त्रन्यायाभ्यां कर्तुमुद्यतः॥ १३०॥ इति धर्मशास्त्रे लघुमाधवीये सर्वनिर्णयः समाप्तिमगमत् ॥ ॥
७॥ श्री योगेश्वरीप्रसन्न ॥ ॥श्रीरस्तु ॥ (comm.) fol. 138. ___प्रस्तोदये विधोः पूर्वमिति तदेवं निर्णीतमर्थ स(सं)प्रहेणानुक्रम्योपसंहरमिति । तमेवमिति ॥ इति धर्मशास्त्रे लघुमाधवीये टीका समाप्तः ॥ शके १७४९ सर्वजितनाम संवत्सरे माघशुकृत्रयोदश्यां तहिने इदं पुस्तकं रानडयेत्युपनामक सखंभटेन लिखितं । स्यार्थ परोपकारार्थ च ॥ भिडेत्युपनामक बाळंभटस्येदं पुस्तकं दत्तं ॥
श्रीलेखकपाठकयोः शुभं भवतु ॥ ॥
No.
1887-91
कालमाधवकारिका
Kālamādhavakārlkā with
with लघुविवरण
Laghuvivaraña
355 No. 293 Size.-7] in. by 4g in. Extent.-24 leaves%3 10 lines to a page%3; 23 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; hand
writing legible; two lines in red ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon tinged with red ink ; paper old, much worn out, musty and brittle. ___Another copy of 292. The first 3 verses are not given here. In the colophon it is called Tithinirnaya from
Laghumadhaviya. Age.- Appears to be old.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
246
Author.—
Begins. fol. 1b.
(Text) - Madhavācārya. ( Comm.) -- Anonymous.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः
Text- व्याख्याय माधवाचार्यो धर्मान्पाराशरानथ । तदनुष्ठान कालस्य निर्णयं वक्तुमुद्यतः ॥ १ ॥ व्यामूढानामिह तनुभृतां जाह्नवीतीर्थमेकं विद्यातीर्थप्रकृतिविमलं सद्विवेकोदयानां । सर्वेषां तत्प्रथमसुखदं भारतीतीर्थमाहुः सुज्ञानां नो विमलमनसां निर्णये शक्तिरस्ति
.............
उपोद्घाते काळसत्त्वं तस्य निर्णय योग्यता ।। ईश्वरः सर्वकालात्मा चिंतनीयः कर्मसु ॥ ५ ॥
Comm.- प्रजन्ये कालेऽद्व मुख्यत्वमुक्तमेतच्चतुष्टयमिति ।
Ends. fol. 25.
प्रथमे वादे सांख्यमतमाश्रित्य कालशब्दवाच्यः कश्चित्पदार्थो नास्तीति etc. as in 292.
कालमाधवकारिका
with
व्याख्या
[ 293
ग्रतोदयादौ विशेषमाह ॥ प्रस्तोदये विधोः (?) पूर्व नाहर्भोजनमाचरेत् । प्रस्तावेवास्तमानं च रवींदू प्राप्नुते । यदि । तयोः परेद्युरुदये स्नात्वाभ्यवहरेन्नर इति ॥
तदेव निर्णीतमर्थसंग्रहेणानुक्रम्य संग्रहमुपसंहरति ॥ ईदृशं नियमं न्यायैर्विवरितुमिहोद्यमः ॥ ॥ इति लघुमाधवीये तिथिनिर्णय समाप्तः ॥ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीरस्तु ॥ Then follows a stray portion. References. See No. 292.
Kālamādhavakārikā with Vyakhyā
No.
527 1883-84
No. 294
Size. - 73 in. by 58 in.
Extent.— 54 leaves ; 11 lines to a page ; 26 letters to a line,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
2951
Dharmasastra
247
Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting ... legible; first two folios are later additions on modern
water-marked paper with two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border and in good hand-writing. In the rest of the ms., the text is given in the middle and the commentary above and below it.
The text of Kālamādhavakärikā with the commentary of Vaidyanāthasūri, son of Rāmacandratatsat, son of
Vitthala. Here the number of Kärikās is 128. Age.- Saka 1727.
(Text) Madhavācārya. Author.Author: (Comm.) Vaidyanāthasūri. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- arfixiar GÆTA: etc. Comm.- नस्वा गजाननं देवमगजानंदवर्द्धनं ।
कालमाधवपद्यानि विचरिष्ये यथामति ॥१॥
विघ्नविधाताय मंगलमाचरति ।। वागीशाद्या इति etc. Ends.- fol. 548.
Text- खंडग्रहेतयोः etc, upto कर्तुमुद्यतः as in No. 290. Comm.- एतदपवादं दर्शयति ॥ नित्ये । नैमित्तिक इति ॥
श्रीमद्धर्मप(पा)रावारीणतत्सद्भावद्वंदूभट्टात्मजवैद्यनाथसूरिकृते कालमाधवव्याख्याने पंचमप्रकरणं संपूर्ण ॥ ॥शके १७२७ क्रोधननाम संवत्सरे फाल्गुनवद्यद्वितीया गुरुवासरे तहिनि विश्वनाथभट्टात्मजवासु
देवेन लिखितं ॥ स्वार्थ परार्थं च ॥ References.- See No. 290.
कालमाधवकारिका
Kālamādhavakārikā with
with व्याख्या
Vyākhyā
202 No. 295
1884-87 Size.- 103 in. by 5t in. Extent.— 28 leaves ; 13 lines to a page ; 48 letters to a line.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
248 Dharmasastra
[ 295 Description.- Country paper; Devanāgari characters ; hand
writing good ; benedictory phrase, text of the Karikas (except in the beginning where instead of the verse of text, that of the commentary is coloured), topics and names of authorities quoted are tinged with red pigment.
Another copy of No. 294. Age.- Appears to be modern. Author.- (Text) Mādhayācārya.
(Comm.) Vaidyanātha Sūri. Begins.— fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- auf TET: HA: etc.
Comm.- qat a gå etc. as as in No. 294. Ends,- fol. 288.
Text- faqafa fales Alcat as in No 294. Comm.-gfa Araq guitar: iftar:
इति श्रीमद्धर्मशास्त्रपारावारीणतत्सद्रामचंद्रभट्टात्मजभट्टवैद्यनाथसूरिकृते कालमाधवीयकारिकाख्याने पंचमप्रकरणं संपूर्ण ॥
कालमाधवकारिकाः सटीकाः मू. माधवाचार्यः टी. वैद्यनाथसूरिः References. - See No. 291.
कालनिर्णय or कालमाधव
Kālanirnaya or Kālāmādhava with
with व्याख्या
Commentary No. 296
162
1886-92 Size.- 124 in. by 51 in. Extent.- 17 leaves ; 12-14 lines to a page ; 77 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper very old, worn out and musty; the text in the centre with commentary above and below it; the commentary is continued even on the margins of some of the folios.
Another copy of 294. It is incomplete, ending abruptly with the beginning of Kārıkā 93,
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
249
297]
Dharmasastra Age.- Appears to be very old. ... (Text)-Madhavācārya..
(Comm.- Vaidyanāthasūri. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः। Text-वागीशाधा सुमनसः etc. Comm.- नस्वा गजाननं देवमगजानंदवर्द्धनं ।
कालमाधवपद्यानि विवरिच्ये यथामति । विघ्नविघाताय मंगलमाचरति वागीश इति सुमनसो देवाः। सर्वार्थानां
सर्वपुरुषार्थ साधनानामुपक्रमे etc. Ends.- fol. 17". Text- उदये द्विमुहूर्तापि ग्राह्यानंतं व्रते तिथिः ।
शुक्लापिराम्रियुक्तास्याचेत्रश्राव(ण)मासयोः ॥ ११ ॥ शुक्ला सर्वापि पूर्वे च पराह्निकी प्रदोषे वा निशीथे वा द्वयोर्वा यास्ति सा भवेत् ॥ ११ ॥
शिवरात्रिवते तत्र Comm.- स्कांदे--जन्माष्टमी रोहिणी च शिवरात्रिस्तथैव च।
पूर्वविदैवतव्या तिथिमांते च पारणामिति ।। पप्रपुष्णेपि । अर्द्धरात्रात्पुरस्तावेजपायोगो पदा भवेत
पूर्वविद्वैवक(तं )व्या शिवरात्रि शिवप्रियेति References.- See No. 294.
No. ____528
कालसिद्धान्त
Kālasiddhānta No. 297
No. 1883-84 Size.--8} in. by 4 in. Extent.-27 leaves; 9 lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting good ; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, first verse, topics, names of authorities quoted are tinged with red pigment; paper musty.
A treatise discussing dates, months, etc. It is incomplete. The author was the son of Umanabhatta or Umapati, son of Dharmābhatta, surnamed Pauranika. The work is also called Kalasiddhāntanir aya.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
250
Dharmasastra
[297
Age.- Appears to be modern. Author.-Candracudabhatta. Begins.-- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणभ्य दक्षिणामूत्ति पितरौ च पितामहं । मन्वादिस्मृतिकारांश्च तदुक्तार्थानुचिंतयेत् ॥१॥ पौराणिकोपनाम्नो वै भट्टस्योमणशर्मणः । जानक्याश्च सुतेनायं चंद्रचूडेन धीमता ॥२॥ नानानिबंधानालोक्य संप्रदायानुसारतः।
क्रीयते काळसिद्धांतः सर्वलोकोपकारकाः ॥३॥ etc. Ends.- fol. 27b.
पूजाव्रतेषु सर्वेषु मध्याह्नव्यापिनीतिरिति । पूर्वविद्धारात्रिव्यापिनी ग्राह्येति उक्तवंतः॥ मार्गशीर्षशुक्लपंचमी नागपंचमीस्युच्यते ॥ ॥ इयमपि परयुता ग्राह्या ॥ तदुक्तं गोविंदार्णवे स्कांदे ॥ शुक्ले मार्गशिरे पुण्या श्रावणे या च पंचमी। स्नानदानैर्बहुफला नागलोक
ends abruptly. References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 984%3 II 190 and 1934. Kane : Hist. Dh. I, p. 530.
B-Descriptive Catalogues:Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 85,:No. 4102. Peterson's Cat. of Ulwar mss., No. 1294, Extract 298.
काश्यधर्मशास्त्र
Kāśyapadharmaśāstra No. 298
Na _28 (iii)
1866-68 Size.- 12t in. by 51 in. Extent.- 100-11Pleaves%3; 13 lines to a page%3; 53 letters to a line.
Our text is a little different from that of Kaśyapasmyti in the beginning. Both of them agree from the beginning
of Naimittikadharmas. Age.- Modern. Author.-- Kaśyapa. References.- See 27 (vi).
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
251
2991
Dharmaśāstra Begins.- fol. 10b.
इष्टापूर्ते तु कर्तव्ये ब्राह्मणेन प्रयत्नतः। इष्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षमवाप्नुयात् ॥ एकाहमपि कर्त्तव्यं भूमिस्थमुदकं शुभं ॥
कुलानि तारयेत् सप्त पत्र गौर्वितृषी भवेत् ॥ etc. Ends.-fol. 11b.
अग्निष्टोमातिरात्राणां etc. upto दक्षः प्रजापतिः
विवरण
कुण्डकौमुदी
Kundakaumudi with
with Vivarana
23 No. 299
1874-75 Size.- 10 in. by 4g in. Extent.- 38 + 10 ( = 43) leaves ; 12 lines to a page ; 29 letters to a
line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; some of the leaves have two lines, in black ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the colophon at the end are tinged with red pigment, paper old and musty; after fol. 10, leaves start again with 1, 2, 3, etc.
A word on construction of Kundas or sacrificial altars by Visvanāthadeva, son of Sambhudeva, grandson of Mukunda, great-grandson of Purusottama, and younger brother of Rāmadeva. The text is accompanied by author's own gloss known as Vivarana. Our author should be differentiated from his name-sake, author of
Kundaratnākara. Age.- Appears to be old. Author.- Visvanāthadeva. Ends.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ स जयति जगति रामो जानकीजानिरेको दशरथकुरुदीपः सच्चिदानंदरूपः। दशमुखमुखशत्रुच्छेदविच्छेददक्षो
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
252
Dharmasastra
-
[299
भृगुकुलतिलकोन्मानहानिप्रवीणः ॥१॥ सूनो श्रीपुरुषोत्तमस्य तनयः श्रीमन्मुकुंदस्य नः शंभुः शंभुरिवापरो दृढमतिः श्रीरामसंचिंतने । तत्सूनुर्वि विधागमेषु निपुणः श्रीरामदेवानुजी
श्रूते कुंडमिहांगभेदसहितं श्रीविश्वनाथः सुधीः ॥२॥ etc. Ends.- fol.37b.
पताका आयुधाकांश्च गंधपुष्पसमन्विता इति ॥ स्वाभिमानं परिहरन् साधून्प्रार्थयेत् ॥
इह निखिलमवयं कार्यमेवोनवयं सदयहृदयशिष्टैः पंडितैः सूक्ष्मदृष्टया इति सकलमार्यैः प्रार्थयेत्सर्वसाधून
करचरणसरोजद्वंद्वमाशोमनोमि ॥ १०३ ॥ इति श्रीविश्वनाथदेवविरचिता कुंडकौमुदी समाप्तं ॥ ॥७॥ श्रीरस्तु॥ शां॥ ॥७॥ followed by
उच्चां भूमि मंडपस्य प्रकुर्याद्धस्तोन्मानामर्धाहस्तोन्मितां वा। मध्ये भमि मंडपेनोन्मितां च त्यक्त्वा कुर्यात्मडपं चेद्वितीयः॥१॥ कृत्वा प्राविधिवकुंडं स्थंडिलं वार्थनिर्मित संस्कायें भूमि संस्कारैः पंचभिर्वाधवाष्टभिः॥२॥ कुंडमध्ये भुवं दर्भः परिभाज्योपलेपयेत् प्रागग्रस्तु मूलेन रेखास्तिस्त्रः समुल्लिखेत् ॥ पांसुमुद्धत्य रेखाणामभ्युक्षणमतः परं कुंडस्य पूजनं षष्ठः सप्तमः सहमुद्रया। भस्रावगुंठनं तद्वत्संस्कारश्चाष्टमः स्मृतः ॥३ ॥७॥
श्रीरामचंद्राय नमः References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 108b; II 21b. Kane Hist. Dh. I, p. 531.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. Nos. 3158 (with comm.),3159 (only text).
B. B. R. A. S. Cat. No. 417. (2) Printed Editions
Printed in Kundagranthavimsati, p.79, Bombay, 1889.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
3001
कुण्डप्रदीप with टीका
No. 300
Size - 11a in by 53 in.
Extent.— 41 leaves ; 12 lines to a page ; 46 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; text in the centre with commentary above and below it; paper old and worm eaten.
A treatise on the construction of sacrificial Kundas by Balabhadra Suri, son of Sthavara Sukla of Vatsa gotra, composed at Stambhatirtha (Khambāyat ) in श्रीविक्रमार्कप्रमोर्वशीतिसहैव षोडशशतातीते च कालेत्विह (Sam. 1680 = A.D. 1623) with his own commentary composed in नंदांकर्तुशशांक वत्सरमिते श्रीविक्रमार्काद्विभोः (Sam. 1699 = A.D. 1642 and not 1632 as mentioned by Kale) by the order of Jayadeva Dikṣita, son of Nrsimha. A copy of this work was made by Viśveśvara Sukla in विक्रमार्काहते काले बाणेंदुऋषिभूमिते (Sar. 1715 ), which has been utilised by Amštarāma Sukla, the copyist of the present codex in Sam. 1817.
Dharmasastra
Age.- Sam. 1817
Author - Balabhadra Suri.
Begins. fol. 1".
Kundatattvapradipa with Commentary
No.
253
श्रीगणेशाय नमः ॥
Text- नत्वाच्यूतब्रह्ममहेशमूर्तीरिष्टेषु पूर्त्तेषु यदंगमाद्यं ।
Comm.- नत्वा श्रीनृहरिं शशांकविलसद्भालं सुरैर्वदितं
अक्षं कोटिरविप्रभं निजख्वा संत्रस्तरक्षोगणं । विद्युत्जस पिनाकवरयु लोलसद्भूषणं
तस्मात्प्राप्य मतिं स्वनिर्मित इमां टीकां करोमि स्फुटं
204 1884-87
सांगं समं कुंडमनेकभेदं ब्रूतेऽखिलं तद्वलभद्रसूरिः ॥ १ ॥ अष्टौ तु यस्मिन्परमाणवस्तत्सूक्ष्मं प्रमाणं त्रसरेणुराधं अष्टाष्टशता इथरेणुकेश लिख्या ह्वय कायब कांगुलानि ॥ २ ॥ etc.
to बलभद्रसूरिः अच्युतब्रह्ममहेशमूर्तीः नत्वा सांग कुंड ते वदति कि लक्षणं तत् etc.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
254
Dharmasastra
[300
Ends.- fol. 40b. ___Text- वृत्ते पूर्व विनिर्मितेत्रियवयुक्षभिः शरश्चांगुलैमिस्वात्यष्टिभिरंगुलेश्व.. तस्रुभिज्याभिर्भजेन्मंडलं। द्वाभ्यां मध्यशराद्वयं यवयुतद्वाभ्यां च बाणद्वयं
मित्वा पूर्ववदष्ट यत्र विधिना पद्मं चतुर्भिईलैः ॥ १५१ ॥ Comm.- Verses 152 to 164 contain afta
येन श्रीभवान्मखैर्बहुविधैसंतर्पितः शाश्वतो येन द्वादश सौत्यकाग्निचयनैः सद्वाजपेयादिभिः। इष्ट तेन सुशास्त्रवेदाविदुषां तस्वोपदेशाय चा
ज्ञाप्तेनायमगाधसागरजलात्पूर्णेदुवत्काशितः ॥ १६३ ॥ अथ टीकायाः निर्माणकालमाह ॥ नंदांकर्तुशशांकवत्सरमिते श्रीविक्रमाक्काद्विभीर्याने दक्षिणगोलगेदिदं न भणी हेमंतकाले शुभे। कार्तिक्यां भृगुवासरे व्यरचयट्टीकांस्फुटां श्रीगुरुर्नस्वेशं बलभद्रसंज्ञक इमां विद्वद्विचारक्षमा॥ १६४॥ इति श्रीबलभद्रशुक्लविरचिता स्वकृतकुंतत्वप्रदीप टीका समाप्तः ॥ विक्रमार्काहते काले बाणेदुः ऋषिभूमिते दक्षिणाश्विने मासि अष्टम्यां गुरुवासरे ॥१॥ श्रीगौडान्वयसंभूते विश्वेश्वरशुक्लेन वै। टीकेन लिखिता सम्यक् कुंडतत्वप्रदीपिका ॥२॥ संवत् १८१७ मितिवैशाखकृष्णैकादश्या गुरुवासरे लिखितमिदं पुस्तकं
अमृतराम शुक्लेन स्वहस्ते ॥ भन्नपृष्टि etc. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 1080; II, 21b and 1948. . Kane: Hist. Dh. I: p.532.
B-Descriptive Catalogues :Peterson's Cat. of Ulwar mss. Nos. 1296-7. (2) Printed Editions
Printed in Kundagranthavimsati, p. 25b.
with
कुण्डतत्वप्रदीप
Kundatattvapradīpa with टीका
Commentary
164 No. 301
. No. 1886-92 Size.- 11) in. by 5) in. Extent.- 37 leaves ; 16 lines to a page ; 35-42 16tters to a line.
.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
302)
Dharmaśāstra
255
Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
very good ; two rows of two lines and three lines in red ink on either border; text in the centre with commentary above and below it; benedictory phrase and marks of punctuation in red ink; diagrams of Kundas given ; topics, etc., are tinged with red pigment; Paper old, slightly worn out, musty and worm-eaten.
Another copy. Age.- Sam. 1888. Author.- Balabhadrasūri. Begins.- fol. 1b.
11 SATTUTETIT : 11 Text - FiareyaAZHÈTÆPP etc. as in No. 300. Comm.- qat xaeft etc. as in No. 300. Ends.- fol. 356.
Text- e qafafafða etc. as in No. 300. Comm.- eta stwarzae etc. upto cataegiazt#1 ATAT: 11
शुभ ॥ संवत् १८८८॥ पठनाथि अमकेश्वरजीलिषितं वैष्णवहरिदास ॥
वैसाष ७ बुधवासरे ॥ Reference.- See No. 300.
No.
1892-95
कुण्डपूजा
Kuņdapūjā
88 No. 302 Size.— 114 in. by 44 in. Extent.- 7 leaves ; 6 lines to a page; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; hand
writing legible; paper old.
A short treatise for worshipping Kunda. 'It consists of mantras in honour of Viśvakarman, Vişnu and Siva, followed by the ceremony of worshipping different parts of Kunda. Aufrecht notices only our ms. in his Cata
logus Catalogorum, iii, 24. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
256
Begins.- fol. 1b.
Ends.- fol. 7b.
कुण्डप्रदीप
with
टीका
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ कुंडपूजनं ॥ तत्र यजमानः कुंडात् पश्चिमतः उपविश्य आचम्य प्राणानायम्य । गुरुभ्यो नमः । गणपतये शिवाय नमः । etc.
362
यस्य देहे स्थिता क्षोणी ब्रह्मांडं विश्वमंडलं । व्यापिनं भीमरूपं च सुरूपं विश्वरूपिणं ॥ पितामहसुतो मुख्य तुभ्यं वास्तोष्पते नमः ।
नमस्कुर्यात् । इति कुंढपूजा || वास्तुपुरुष नमस्तेस्तु भूशयाभिरतप्रभो । गृहं धनधान्यादिसमृद्धं कुरु सर्वदा
Kundapradipa with Commentary
No.
Age. - Appears to be very old. Author.— Mahādeva Rajaguru. Begins. – fol. 18.
89
1892-95
No. 303
Size - 8 in. by 5g in.
Extent.- 9 leaves ; 20 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; two lines in black ink on either border ; fol. 9 in a different hand; diagrams of 11 different Kundas are given on fol. 9; paper old and musty.
The text on the construction of Kundas in 21 verses in Sragdhara Sardulavikriḍita and anustubh metres, by Mahadeva Rajaguru, son of Kahnajit and teacher of Haivataraja (Haibatrao), with his own commentary. According to Kane, our author composed Muhūrtadipaka (1661 A.D.) with its commentary and Muhurtasiddhi.
श्रीगणेशाय नमः ॥
Text- प्रणम्यैकरदं देवं सारदां गुरुमेव च कुंड प्रदीपकं कुर्वे वालज्ञान तमोपहं ॥ १ ॥
Comin.- अहं कुडप्रदीपकं कुर्व इत्यन्वयः ॥ किं कृत्वा एकरदं देवं गणेशं च परं शारदा वाग्देवतां गुरुं प्रणम्य | etc.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
3041
Dharmaśá stra
25
Ends.- fol. 9.
____भत्राधमानुष्टुभं । पराणि शार्दूलविक्रिडितानि ।
मंडपाच्छादनस्तपनवृत्ते स्नग्धराज्ये ॥
इति श्रीराजगुरुश्रीमहादेवविरचितः कुंडप्रदीप संपूर्ण References. (1) Mss.-- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 108b; III 24. . Kane : Hist. Dh. I, p. 532. (2) Printed Editions
Printed in Kundagranthavimsati, p. 110.
कुण्डमण्डपसिद्धि
Kuņdamandapasiddhi No.304
No. 1874 Size.- 101 in. by 4g in. Extent.- 5 leaves ; 13 lines to a page; 34 letters to a line. Description.-Country paper3; Devanagari characters%3; handwriting
legible ; two irregular lines in black ink on either border ; marks of punctuation and verse numbers tinged with red pigment on fol.. 2 only; corrections made with yellow pigment..
This work, also called Kundasiddhi, is a small treatise on the construction of fire altars in 58 verses. It was composed in 1619 A.D. and by Vitthaladiksita, son of Būbasarman, of Sangamner (in Ahmednagar District) of the Krsnātrigotra. The author composed a small con
mentary also (called °vivrti) on his work, which was printed at Bombay in 1892. Our author's son Raghuvira wrote Maricimala, a commentary on Sankarabhatta's
Kundarka (see below). Age.-- Appears to be old. Author.- Vitthaladiksita.. Begins.-fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ गाढवांतमनेकभानुजठरे राजत् कलाधारिणी प्रोद चच्छफरीयुगे दरदलत् पभेषु हीरावलिः ॥
स्वर्णोतुंगगिरिद्वयाधरचरी दीना कलिंदात्मजा D.17
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[304
पश्याश्चर्यमिदं शिवामिति वदन स्मेरः शिवः पातु नः॥१॥ कृष्णात्रिगोत्रे नितरां पवित्रे पवित्रकर्माजनि बूषशर्मा तस्सूनुना विरूदीक्षितेन विरच्यते मंडपकुंडसिद्धिः॥२॥ कृतोलबाहोः समभूगतस्य कर्तुः शरांशः प्रपदोच्छ्रितस्य ।
यो वासहस्तोस्य जिनांशकोपि स्यादंगुलं वत्तदिभांशकाये ॥३॥ etc. Ends.- fol.5b.
अथवापि मृदा सुवर्णभासाकरमानं चतुरंगुलोच्चमस्य । हवने विदधीत वांगुलोच्च विबुधस्थंडिलमेव वेदकोणं ॥ ५४॥ . इति मंडपकुंडसिद्धिमेनां रुचिरा विठ्ठलदीक्षितो व्यधत्त । अधिकाशिनगर्युमेशतुष्टयै विबुधः शोधयतादिमा विचार्य ॥५५॥ शशियुगतिथिगण्ये याति शाके वरेण्ये विभवशरदि रम्ये मासि शस्ये तपस्ये। शशधरभृतिदक्षे मुष्यपक्षे बलक्षे कमलनयनतिथ्यां भानुमद्वारवत्यां॥५६॥ ग्रंथे परोक्त मम दूषणोक्त्या किं वा गुणोक्त्या विदुषा विचार्यः॥ ग्रंथे मदुक्ते सदसिद्धिशोध्यं सर्वस्तु सर्व न हि वेद कश्चित् ॥५७॥ अंगीकार्या मत्कृतिनिर्मलेयं कस्मादेवं पंडितान् प्रार्थयेहं।
क्षीरं योयं नीरमेतद्विहाय को वा विज्ञं हंसमज्ञोर्थयेतः॥५८॥ - इति श्रीविठ्ठलदीक्षितविरचितायां कुंडमंडपसिद्धि समाप्ता॥ ॥
छायापुरीनिवासिना भटनित्यानंदात्मजेन नायकेन लिखितमिदं श्रीमद्यागेश्वरभट्टानां पुस्तकमस्ति ॥ ॥शुभं भवतु ॥
श्रीभुवनेश्वर्यै नमः॥ References.-".
Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I109%3 II 222%3; III 248. Kane'Hist. Dh. I, p. 533.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. No.3160. Weber's Catalogue of Berlin Mss., p. 320, No. 1088-9. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss.. p.3414. No. 798. Mitra's Notices, VII, No. 2331-32; X, 4106.
B. B. R. A. S. Cat. No. 426:... . (2) Printed Editions- ........ .. ...
Printed in Kundagranthavimsati, p. 1", Bombay, 1889.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1886-92
303.] Dharmaśāstra
259 कुण्डमण्डपविधि
Kuņdamaņdapavidhi
90. NQ. 305 Size.- 9 in. by 41. in. Extent.-9 leaves ; 8 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; paper old and musty.
The codex contains the text of 73 verses on the construction of fire-altar. This has been commented upon
by the author himself. - Age.- Sam. 1805. Author.- Rāmacandra Vājapeyi. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीकृष्णाय नमः॥
इष्टापूर्तेष्वंगमाचं etc. Ends.- fol. 9.
सुस्थं कृत्वा वृतिविवृतितः कंठनाभीवरांग
नानाशंकावकरनिकरानस्यता भूरिभेदं ॥ , यकुंडाख्यं हुतभुगुदरं शुद्धमाधायि वुध्या ..श्रीमास्तेनानलवपुरजः प्रीयतां यज्ञभोक्ता ॥ ७१॥ ___श्रीमदत्नपुराधिपेन महितः श्रीरामचंद्रेण यो
भारद्वाजकुलांबुधेर्विधुरिव श्रीमजटायुद्विजः। बंधूनां परिणीतयेभ्युपगतो सौमालवो नैमिषं - तेनर्वेदविदेरितेन रचिता रामेण कुंडोद्वतिः ॥ ७२ ॥ रसगगनतिथि १५०६ प्रमाणवर्षे गतवति विक्रमभूमिपस्य कालात् ॥
. ऋतुविधिफलदायके मखज्ये
... . कृतिरियमस्तु मयार्पिता सुरेशे ॥ ७३॥ इति कुंडमंडपविधौ रामवाजपेयी । शुभमस्तु ॥
संवत् १८०५ श्रावणशुक्लतिथौ ७ गुरुवारेण लिखितं । उदीचज्ञातीयव्यासशुभरामेण शुभं ब्रूयात् ।। श्री।। ।
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
165
No.
260 Dharmasastra
[ 306 कुण्डमण्डपसिद्धि
Kuņdamaņdapasiddhi No. 306
No. 1886-42 Size.-- 94 in. by 44 in. Extent.-5 leaves ; 9 lines to a page ; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, marks of punctuation with verse numbers and the last colophon tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty, brittle and fragile.
Another copy of the text only No. 304. Age.- Appears to be very old. Author.- Vitthaladīksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ Treatas etc. as in No. 304. Ends.— fol. 58.
अथवापि मृदा सुवर्णभासा etc. हस्तमज्ञोर्थयते ॥ as in No. 304.
इति कुंडमंडपसिद्धिः॥ References :- See No. 304.
340
No.
कुण्डमण्डपसिद्धि
Kuņdamaņdapasiddhi with
with विवृत्ति
Vivsti No. 307
1887-91 Size.-74 in. by 4 in. Extent.- 65 leaves ; 7 lines to a page ; 29 letters to a line. Description. Modern water marked paper; Devanāgari characters;
handwriting good; two lines in faint orange ink on either border.
The Ms. contains the text of Kundamandapasiddhi
with author's own commentary. Age. Saka 1758. .
. .............. : Author.- Vitthaladikşita.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
3081 Dharmasastra
261 Begins.-- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥
श्रीकृष्णमसमतंगजवदनं साधितविघ्नावलीसदनं गौरीहरयोस्तोकं पालितलोकं हृदालंबे ॥१॥ कल्याणवाणिनिजपाणिसरोजयुग्म संयोज्य देधि करवाणि तव प्रमाणं । मत्तुंडमंडललसदसनां गणं ते
नृत्याय निस्यमिदमस्तु रसानुसिक्तं ॥२॥ etc. Ends.-fol. 64b.
अंगीकार्या मस्कृतिनिस्तुषेयं कस्मादेवं पंडिताः प्रार्थयेई। क्षीरं पेयं नीरमेतद्विहाय को वा विज्ञं हंसमझोर्थयेत् ॥५८॥ इति श्रीमत् विठ्ठलदीक्षितविरचिता कुंडमंडपसिद्धिः संपूर्णा त्यक्त्वात्याद्विषमास्कृति द्विगुणयेन्मूलं समेतस्पते स्थक्वालब्धकृति तदाम्यविषमालब्धं द्विनिम्नं न्यसेत् । पंक्रया पंक्तिहते समेन्यविषमात्यक्त्वापवर्ग फलं . पंक्त्या तद्विगुणं न्यसेत् इति मुहुः पंक्तर्दलं स्यात्पदं ॥१॥ शके १७५८ दुर्मुख नाम संवत्सरे कार्तिककृष्णप्रतिपहिने इदं पुस्तकं
समातं ॥७॥ श्रीराम ॥२॥ References.-See No. 304.
25.
कुण्डमण्डपसिद्धिविवृति
Kuņdamaņdapasiddhivivsti No. 308
No. 1874-75 Size.- 101 in. by 4t in. Extent.- 20 leaves ; 16 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; several
handwritings; legible; two lines in black ink, on either border; marks of punctuation, names of authorities quoted and topics are tinged with red pigment; a small piece of paper (670 in by 317 in) written on one side and giving the portion of the text left out after line 9 of fol. 6", is found between foll. 5 and 6%; corrections made with yellow pigment; paper old, and musty.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
262
Dharmasastra
[ 308
Age.-Appears to be old. Author.- Vitthaladiksita. Begins.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- गाढवांतमनेक etc. as in No. 304.. Comm.- मत्तमतंगजवदनं सादितविघ्नावलीसदनं ।
गौरीहरयोस्तोकं पालितलोकं हृदालंबे ॥१॥ Ends.- fol. 200. Text- कृतिदिवसमाह॥
शशियुगतिथिगण्ये ete. as in No. 304. Comm. व्यधत्तेति पूर्वश्लोकेनान्वयः। ग्रंथे परोक्तममदूषणोक्त्यादि वा गुणोक्रया विदुषा विचार्यः।
ग्रंथे मदुक्ते सदसद्धिशोध्यं सर्वस्तु सर्वनहि वेद कश्चित् ॥५७ ॥
अंगीकार्या मस्कृतिनिर्मलेयं कस्मादेवं पंडितान् प्रार्थयेहं । क्षीरं योयं etc. as in No. 307..
इति विठ्ठलदीक्षितविरचितायां कुंडमंडपसिद्धिविवृत्तिः समाप्तः ॥
श्री श्री श्री. References.- See No. 304.
कुण्डमण्डपसिद्धिविवृति - Kundamandapasiddhivivrti
530 No. 309
... .. No. 1883-84 Size.-88 in. by 31 in. Extent.- 39 leaves ; 8 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari Characters; handwriting
good ; three lines in red ink on either border; paper old,
worn out, musty and slightly worm-eaten ; incomplete. . Age.-Appears to be old. Author.- Vitthaladiksita. Begins/- fol. 1b.
श्रीगजानभाष नमः॥ ___मत्तमतंगजवदनं etc. as in No. 307. Ends.- fol. 39b.
___ अथवाज्याव्यासवर्गातरघातमूलं भुजः किं शरकरणप्रयासेन २६॥३०॥
अष्टात्रिभुजएव कोटिः आयते भुजकोटिघातः क्षेत्रफलं २८६१४४ श्रथ
विषमभुजचतुर्भुजक्षेत्रफलं जीवा ends abruptly.... References.- See No. 304. ..!
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
टीका
3101 Dharmaśāstra
263 कुण्डमण्डपसिद्धि
Kuņdamaņdapasiddhi with
with
Commentary No. 310.
529 0.
1883-84 Size.- 101 in. by 43 in. Extent.—:51 leaves ; 8 lines to a page ; 35 letters to a line.. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border'; paper - old, musty, worn out and slightly worm-caten in the I beginning.
. Another copy of 307. . Age.- Appears to be old. Author.- Vitthaladiksita. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text- गाढवांतमनेक etc. as in No. 304. Comm.-मत्तमतंगजवदनं etc. as in No. 307. Ends.- fol. 504. ___Text.- इति मंडपकुंडसिद्धिमेना etc. as in No 304.. Comm.- एक चतुःपंचदश १५४१ परिमिते श्रेष्टे शके गच्छति सति विभवसंवत्स
चारुणि प्रशस्ते फाल्गुनमासि चंद्रपोषणसमर्थे फाल्गुनस्य शुक्लपक्षे द्वादश्यां रविवारान्वितायां सत्यां विट्ठलदीक्षितः इमां व्यधत्ते इति पूर्वश्लोकेarray etc. as in No. 308.
व्योमांकमेदिनिपराधिपगण्यशाके(s)ब्दे सर्वधारिणि नभी धवले शिवस्य । तिथ्यां कवेरहनि विठ्ठलश्रोत्रियोसौ
पुस्तं रसद किल मंडपकुंडसिद्धः॥१॥ वसंततिलकावृत्तमिदं ॥ इदं सटीककुंडमंडपसिद्धिपुस्तकं श्रोत्रियोपनाम्नः विठ्ठलस्य ॥ करकृतमपराधं etc.
इदं पुस्तकं महादेव पाटक सप्तऋषि खेटकग्रामवासी etc. References. - See No. 304.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
N
166
No. 1886-92
264 Dharmasastra
[311 कुण्डमण्डपसिद्धि
Kunpamaņdapasiddhi with
with विवृत्ति
Commentary No. 311 Size.- 84 in. by 61 in. Extent.-- 29 leaves ; 16 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters ; handwriting
legible; two rows each of one line and two lines in red ink on either border; text in the middle of the page with the commentary above and below it ; irregular marks of punctuation in the text with figures, above it are in red ink; contains diagrams; paper old and musty.
Another copy. Age.-- Appears to be old. Author.- Vitthaladiksita. Begins.-- fol. 1.
pourtat o fatagi etc. as ni No. 304.
श्रीगणेशाय नमः ॥ गणपतिपूजन पुण्याहवाचनं च कृत्वा प्रतिष्टायागनिमित्तं श्राद्धमेतसुदुर्लभं ॥ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
कुंडमंडपसिद्धेविवृत्ति लिखितोक्तिषु ।
प्राचीनवाक्यसंदर्भ संदश्ययितुभारभे ॥४॥
इह शिष्टाग्रंथारंमे स्वेष्टदेवतानमस्कारादिरूपं मंग(ल)माचरंति ॥ etc. Ends.- fol. 29. Text- भथ वापि मृदा etc. upto हंसमज्ञोयज्ञेयः as in No. 304.
इति मंडपकुंड (सिद्धिः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥ Comm.- इति संगमनेरस्थविठ्ठलदीक्षितरचिता स्वकृतकुंडसिद्धिण्याख्या
समातः॥ लिषितं ब्राह्मणगौडजोसी स्यामलाल आत्म फ(?)टनं । चिरंजीव नारायणवागोवंदनारायणपठनार्थ विरंपूरिमध्ये ॥ संवत् गजइंदुनवज्वामाके हुतानाग नग इंदु चैत्रादिमासे वेदतिथिसैलवाररस शुभं भूयातू:
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
3131
Dharmasastra
कुण्डमण्डपसिद्धि with विवरण
No. 312
Size.- 11 in. by 5 in.
Extent. 23 leaves; 10 lines to a page; 44-49 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in red ink on either border; text in the middle of the page with commentary above and below it Paper old and slightly worm-eaten.
Age.- Appears to be old. Author.— Vitthaladiksita. Begins. fol. 1b.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
Text- गाढवांतमनेक etc. as in No. 304. Comm. - ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
Kundamandapasiddhi with Commentary
No.
Ends. - fol. 22.
Text- इति मंडपकुंडसिद्धिमेनां etc. as in No. 304. Comm. - तदुक्तं ॥ तत्रैव ॥
मातंगबस्त महिषसिंहभत्सैणवाजितः ।
References.- See No. 304.
मत्तमतंगजवदन etc. as in No. 307.
वृषभं च तथा न्यायं ध्वजमध्ये क्रमालिखेत् ॥ अथवा दिग्गजानष्टौ वैरावणपुरःसरान् ध्वजे विलिखेदुक्तधातुभिश्च सलक्षणं ॥ एवं द्वजानां कथितं लक्षणं ते शुभावहमिति । समासः ॥
265
138 Visrāma (i)
कुण्डमार्त्तण्ड
with
टीका
No. 313
Size. - 93 in. by 4 in.
Extent. - 47 leaves 11 lines to a page ; 33 letters to a line.
No.
Kundamärtaṇḍa with Commentary
101 1895-02
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
266
Dharmaśāstra
[313
Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; three lines in red ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers, topics and colophon at the end tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and worm-eaten; fol. 12 repeated.
A treatise on the construction of Kundas in 69 verses by Govinda, son of Gadādhara of Mädbyandina Sākhā;' the author composed his work at Junnar in 1691-92 A.D. it is accompanied by the commentary Prabha by Ananta, son of Siddhesvara, residing at Pallipattana (which, according to Dr. Kane, is identical with Pāli in Bhor State). The text is printed in Kundagranthavimsati,
p. 49. Age.- Saka 1674. Author.
(Text) Govindadaivajña.
(Comm.) Ananta. Begins.-- fol. 16. • Text-मधुकरवृतगंडं भालमाळींदखंड
विलसितकरदंडं विघ्ननाशैकचंडं। वितरितबुधपंडं संलसच्छूलर्पिडं
विदलितरिपुकांडं नौमि तं वक्रतुंडं ॥१॥ etc. Comm.-॥श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीकुळदेवतायै नमः॥
वंदेहं विबुधौघमौलिविलसन् मालार्चितांघ्रिद्वर्य रामं नीरदनीळकोमळतनुं श्रीजानकीसंयुतं । शश्वन्नारदगौतमादिमुनिभिः संस्तूयमान मुदा लोकानंदकरं परं सुभुजतां श्रेयस्करं भास्वरं ॥१॥ हेरबंस्य पदं नत्वा प्रत्यूहव्यूहनाशकं ।
मुदानंतो वितनुते प्रभाख्यां विवृतिं कृति ॥२॥ Ends.-fol. 47. . Text- गुणशशिरसचंदै १६१३ संमिते शाककाळे
सहसि बहुलपक्षे कामतिथ्यां शशांक। .. . विबुधगुरुकवीनां हर्षदोयं स्फुटार्थः
समगमदतिपूर्ति कुंडमार्तडसंज्ञः ॥ ६८ ॥ Comm.- प्राप्ते शकरसेंदुतन्मितशके १६१४ रम्येगिरोब्दे स्वौ.
- कर्कस्थे नभसि द्वितीयकदले चांद्रे तिथौ भानुजे।
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
314]
Dharmasastra
267
रेवस्यां शशभृत्यलंगणितवित् कुंडमातंडां श्रीसिद्धेश्वरसूनुरीशनिस्तष्टीकामनंतो ग्यधात् ॥३॥ प्रभां विलोक्य मार्तडमेनं पठति यो द्विजः । यज्ञारंभे संपूज्यः स्याद्भूमिदेवादिमिः सदा ॥४॥ इति श्रीमत्पल्लीपत्तनमिवास्यनंतदेवाकविरचिता सुप्रभाल्या कुंडमार्तडटोका संपूर्णतामगमत् ॥ ७॥
शके १६०॥ अंगिरोनामसंवासरे कार्तिकशुक्लत्रयोदश्यामिदं पुस्तकं
सोमण इत्युपनामपरशुरामात्मजरघुनाथेन संपादित। श्रीः॥ श्रीभार्गवराम॥ References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogo rum :. I,1090II, 1948; III, 240. Kane Hist. Dh. I, p. 533.
B-Descriptive Catalogues :' Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1302.
-
No. __43..
कुण्डमार्तण्ड
Kundamārtanda No. 314
No. A 1882-83. Size.-- 9f in. by 34 in. Extent.- 10 leaves ; 10 lines to a page'; 24 letters to a line.
tion.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting • bad, but legible; two lines in red ink; benedictory phrase,
verse-numbers and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
Another copy of the text only... Age.- Appears to be old. Author.-Govindadaivajina. Begins. - fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ मधुकरवृतगंडं etc. as in No. 313. Ends.- fol. 10%.
गुणशशिरस etc. upto कुंडमातंडसंज्ञः as in No. 313, followed by:--
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
268
Dharmasastra
[314
ये दर्भगांग्रधियो हि तेषां प्रथाशथः सूक्ष्मतरो विभाति । ये मुग्धमुख्या भुवि संति तेषां स्यादिंद्रवज्राहतपक्षतुल्यः॥७॥ नवरसमितवृत्तैगुंफितं संभ्रमाचः पठति भुवि भवेत्स ज्ञानवान्विश्ववंचः। सुतधनसुखसंपत्कामपूर्णोपकारी बुधकुलकमलेंदुः कुंडमात्तंडमेनं ॥१॥ इति श्रीमद्गोविंददैवज्ञविरचितः कुंडमार्तडोयं समाप्तिमगमत् ॥
शुभं भवतु ॥ श्री॥ References.- See No. 313.
कुण्डरत्नाकर
with
टीका No. 315
Kundaratnākara
with Commentary
No. -
No.
91
1892-95
Size.- 101 in. by 51 in. Extent. - 59 leaves ; 17 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters%3; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper old, worn out, musty and slightly worm-eaten.
A treatise on the construction of Kundas by Visvanatha Dvivedin, son of Sripati and grandson of Jagannātha. He quotes Kundäkrti of Rāmavājapeyin and is quoted in the Kundamandapasiddhi by Vitthaladikşita. According to Kane the author flourished between 1450-1615A.D. The text, which is in 84 verses, is accompanied by
author's own commentary. Age.- Sam. 1824. Author:- Visvanātha Dvivedin. Begins.-fol.24. Text.- चंचाच्चारुनिवनातिद्धचंद्रसकलतत्सुधामिश्रिताः
स्फूर्जदूर्जटिना जटासु निभृतां गंगातरंगालयः । साक्षाब्रह्मपदप्रदाय पदवीचूडामणिश्रेय ... स्त्रैलोक्यं विधिवत् पुनंतु नयनानंदैककंदोदयः ।। etc.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
316 1
Comm. fol. 1b.
Dharmasastra
श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ कुंडरत्नावल्यटीका
लिख्यते ॥
अंभोजे स्वर्णरंभा तदुपरि पुलिनं तत्र कूपोत्रलिंग
तत् कालिंदी तत्र मेरुस्तदुपरि च शशिस्तस्य गाढांधकारः । तत्रोत्सूर्यकोटिनिनयनविष्टतार्द्धं गिमव्याजमण्या
दन्ये भस्मोरगं यत् सुकृतिनरशिरोरत्नमालाभिरामं ॥ १ ॥ etc.
Ends.fol. 58b.
वृत्तांतस्यस्त्रपूर्वाणां नवात्रांतं पृथक् पृथक् ज्यान्यासयोगांतरधातमूलं
व्यासस्तदूनो दलितः शरस्यात् । व्यासाछटो नाछरसं गुणाच्च
मूलं द्विनिघ्नं भवतीह जीवा ॥
जीवावर्गे शरभागयुक्ते
व्यासः प्रमाणं प्रवदंति वृत्ते ॥ १ ॥ इति समाप्तः ॥
श्रीरस्तु ॥ संवत् १८२४ वर्षे शाके १६८९ माघ वदि ६ भौमे श्रीजयपुरे महाराजश्रीमाधवसिंहजीविजयराज्ये लिखितं समाप्त ॥ यादृशं पुस्तकं etc.
References. -
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 109"; II, 22 and 194"; III, 24b.
Kane : Hist. Dh. I, p. 533.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. No. 3157.
(2) Printed Editions :
269
Printed in Kunḍagranthavimśati, p. 13a.
कुण्डविधि
No. 316
Size. - 92 in by 3t in..
Extent. - 5 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; two irregular lines in black-ink, on either border benedictory phrase, marks of punctuation and the last colophon are tinged with red pigment,
Kundavidhi
206
1884-87
No.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
270
Dharmasastra
[ 316
A treatise which is a compilation from Kundakrti (the first 23 verses have been incorporated verbatim) and some other work on the subject.
Age.— Appears to be modern.
Author. Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
इष्टपुर्त्तेष्वर्गमाच्च यदाह यस्यामत्वाधिक्यतो भूरि दोषाः ॥ कुयं सांगभुरिभेदं तदन्तब्रूते रामो पैमिषस्थो विचार्य ॥ १ ॥ त्रिसरेणुरघरेणुर्वासानं तदनुलिप्य । युकां यवोंगुलं परमाणे क्रमतोष्टगुणितानि ॥ २ ॥ etc. Ends.- fol. 5b.
शत्रुणां भारणो वापि शूद्रवर्णस्यस्पते ॥ वृत्तं भुमिश्वराणां च शांतिकमसु पश्चिमे ॥ इति कुंडविधि : भट काशिनाथस्येदं । शुभं
कुण्डसंस्कार
i
No. 317
Age.— Appears to be modern.
Author.— Anonymous.
Begins. fol. 4a.
Kundasaṁskāra 258 (iii) 1886-92
Size— 78 in. by 53 in.
Extent.— 45–5b leaves ; 19 lines to a page ; 28 letters to a line. Description. A short treatise on consecrating a Kunda and worshipping parts of it on the occasion of performing a laksahoma.
No.
Ends. fol. 5b.
अथ कुंड संस्कारः ॥ यजमानः कुंडात् पश्चिमतः उपविश्य ग्राम्य प्राणानायम्य । गुरुं गणेशं आदित्यादिग्रहान् परमेश्वरं च नत्वा । etc.
ततः । सर्वतः पाणिपादांतः सर्वतो शिशिरोमुखं । विश्वरूपी महानग्निः प्रणितः सर्वकर्मसु ॥
इति अमिं ध्यात्वा अमिं दूतमिति अमिं संपूज्य नमस्कुर्यात् ॥
" इति कुंड संस्कार संपूर्णम् ॥ १ ॥ osada
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
with
318j Dharmaśāstra
21 कुण्डाकृति
Kuņdāksti with टीका
Commentary
- 97... No. 318
1884-86 Size.— 97 in. by 54 in. Extent.- 19 leaves ; 12 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.-Country paper;Devanagari characters; handwriting
legible ; two lines in red or black ink on either border; paper old, worn out and musty; incomplete, ends abruptly with the first quarter of the last verse.
A Manual of construction of fire-altars with author's own commentary. Our work goes under various names
-Kundalaksma, Kundamandapalaksana or Kundanirmānaśloka with ujurti and contains 4 verses. The author Rāmacandra Vājapeyi (shortened as Rāma), SOR, of Süryadāsa, son of Sivadāsa, was a resident of Naimiņa and enjoyed the patronage of Rāma, king of Ratnapura. This work was composed by him in 1649 A.D., at the request of Jaţāmat Caturvedi, son of Akşmadeva. For further details, see I.O.Cat. No.3154.
. . Age.-Appears to be old.
.. Author.- Rāmacandra Vājapeyi. Begins.- fol. 16.
श्रीवरदराजो जयतु ॥ श्रीभगवत्यै नमः॥ Text.- इष्टापूर्तेष्वंगमाद्यं यदाहुर्यस्यो नत्वाधिक्यतो भूरि दोषाः।
कुंडं सांगं भूरिभेदं तदत्र ब्रूते रामो नैमिषस्थो विचार्यः॥१॥ Comm.- अस्यार्थः॥ इष्टं यागादि । आपूत्तं ॥ वापीकूपतडागादि।
तत्र आद्यं मुखं ॥ यदंगंetc.. Ends.- fol. 194.
कश्चिन्नवेद गणितं यदि वेत्ति शुल्चं शुल्ब न वेद यदि बेत्यपरोकक्लप्ति विद्वान्द्वयं-म विवीधागमपंडीतोन्य.......... स्तत् ज्ञानवापिसुपर्णचितौ पटूः कः॥ ७० ॥ .. '
श्रीमवरमसचिन महित श्रीरमिद्रण यो..... भारद्वाजकुलांबुधैर्विधुरिव श्रीमजरामद्विजः।
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
272
Dharmasastra
बंधूनां परिणीतयोभ्युपगतो सौमालवो नैमिषे नर्वेदविदेरितेन रचीता रामेण कुंडाकृतिः ॥ ७३ ॥ श्रीरामचंद्रन पुराधिपेन रामचंद्रेण यश्रीमन् जटा ॥ शुभं भवतु ॥
References. -
(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 109b; II 224 ; III 24b. Kane : Hist. Dh. I, p. 53+ .
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos. 3154 and 6472.
[ 318
Mitra's Notices, VII, No. 2258. B. B. R. A. S. Cat. Nos. 419-21.
Weber's Cat. of Berlin Mss. pp. 319-20, Nos. 1086-7. (2) Printed Editions :
Printed in Kundagranthavimsati, p. 37. Bombay, 1889.
कुण्डाकृति
No. 319
Size - 10 in. by 4g in.
Extent.— 5 leaves ; 12 lines to a page; 33 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting good; benedictory phrase, verse numbers and the last colophon tinged with red pigment; paper very old, worn out, musty and brittle.
No.
Age. - Appears to be very old.
Author. Rāmacandra Vājapeyi. Begins. fol. 10.
Kuṇḍākṛti
205 1884-87
Another copy of No. 318, containing only the text. The colophon, when it says gaguefaniuxtafaqfa:, is wrong. The name Kundahati seems to be a scribe's mistake for Kunḍākṛti.
श्रीगणेशाय नमः ॥
इष्टापूर्तेष्वंगमाद्यं यदाहुर्यस्यो नत्वाधिक्यतो भूरि दोषाः । कुंड सांगं भूरिभेदं तदत्र ब्रूते रामो नैमिषस्थो विधार्यं ॥ १ ॥ त्रसरेणूरथरेणुर्बालानं तदनुलिक्षा च । यूajaaisगुलमिति परमाणोः क्रमशोष्टगुणितानि ॥ २ ॥ etc. as in 97.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
320j
273
Dharmaśāstra Ends.- fol. 50
श्रीमद्रस्नपुराधिपेन महितां श्रीरामचद्रंण यो भारद्वाजकुलांबुधेविंधुरिव श्रीमजरामद्विजः। वंधूनां परिणीतयेभ्युपगतो सौमालवो नैमिषं तेनर्वेदविदेरितेन रचिता रामेण कुंडाह[ कृ तिः॥७३॥ रसगगनतिथिप्रमाणवर्षे गतवति विक्रमभूमिपस्य कालात् । क्रतुविधिफलदायके मखेज्ये कृतिरियमस्तु ममार्पिता सुरेशे ॥७॥ इति श्रीनैमिषस्थवाजपेयिकृतौ कुंडमिर्माणलोकविवृतिः।।
as in No. 318. References.- See No. 318.
कुण्डार्क
Kuņdārka with
with टीका
Commentary
259 No. 320
No. A 1881-82 Size.- 8} in. by 8} in. Extent.- 17 leaves ; 9 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagaricharacters%3B
handwriting legible%3; foll.3 and 5 are coloured yellow3B verse numbers tinged with red pigment.
A metrical treatise of 15 verses on the construction of ten kinds of fire-altars for homa by Samkarabhatta, the author of Vratarka, and the son of Nilakanthabhațţa, the author of Bhagavantabhāskara, with the commentary called Maricimālā by Raghuvira, the son of Vitthala
dikṣita, the author of Kundamandapasiddhi. Age.- Appears to be modern.
(Text) Samkarabhatta. Author:- (Comm.) Raghuvira. Begins.- fol. b.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text-भास्वंतं नीलकंठं पितरमनुसरन् शंकरो वक्ति कुंडं
भू १ व्यय २ ध्यं ४ गाढहस्तं दशशतहवनात्तवशनोत्तरे स्यात् । हस्तस्यादूर्ध्ववाहोः प्रपदगमखिनः पंचमोशोंगुलंत.
सिधांश २४ स्तन्द्रजांशो ८ यवडरगलवस्तस्य यूकाष्टलीक्षा ॥१॥ etc. D.18
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
274
Dharmašāstra
[ 326 Comm.-कृष्णात्रिगोत्रोद्भवबसिंधोः समुद्तो विठ्ठलपूर्णचंद्रः
तस्यात्मजः श्रीरघुवीरसंज्ञः करोति कुंडार्कमरीचिमालान् ॥१॥ अत्र भवान् श्रीभट्टनीलकंठसुतो भट्टशंकरनामा द्विद्वानुपपत्तिप्रतिसंधान
सुकरोपायं च कुंडप्रकाशकं ग्रंथमाविष्कतुं प्रतिजानीते भास्वंतमिति । ect. Ends.-fol.14b.
Text-स्युर्वृत्तव्यासवर्गा त्रियमकुचरणाभांश २० रवान्ध्यं ४०शयुक्ती ... रामाश्वांशौ३७॥शरांशो नगकुलववियुक् व्यस्तो बाहुवर्गाः।
::. दोनंदोासकृत्योः स्वपदमिति फलं स्याश्चतुर्णा त्रिदोष्णां
पादावृत्तदोष्णामिति मितिमवदच्छंकरो नैलकंठिः Comm.-न परैवगाहितः स्फुटं कुंडाखिलशांकरी कृतिः विवृता रघुवीरदीक्षितः
कुतुकादेव न कामकाम्यया इति कुंडार्कटीका समाप्ता । श्रीकृष्णार्पणमस्तु इदं पुस्तकं जोगळेकरोपनायकपरशुरामस्य ॥ स्वार्थ
परोपकारार्थ ॥ श्रीरस्तु । References, (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1 1090; II 220 and 1948; III 24b. Kane : Hist. Dh. I, p. 534.
B-Descriptive Catalogues :''B. B. R. A. S. Cat. Nos. 424-25.
Mitra's Notices, II, 708. .. Peterson's Cat. of Ulwar Mss., No. 1305.
(2) Printed Editions :" is Printed at Bombay, 1902.
No.
1887-91
कण्याके. . .
Kuņdārka -withti. .
with टीका
Commentary
341 No. 321 Size.-8 in. by 4g in. Extent.-30 leaves%3; 7lines to a page3; 26 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters
handwriting good; two rows, each of two lines and three lines in red ink, on either border ; paper slightly worm
eaten. ....... ... "Another copy of No. 326.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
3221
Dkarmaśāstra
275
Age.-- Saka 1760. Author. Comm.- Raghuvira. Author Text- Sankarabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्री गणेशाय नमः॥ Text-traá allsåg etc. as in No. 320. Comm.-ulat Forfaita etc. as in 320. Ends. fol. 306.
379 taftar etc. upto 181*FAIA: 11 as in No. 320.
शके १७६० विलंबीनाम संवत्सरे माहे श्रावणशुद्ध " गुरुवासरे
द्वितीयाहरे भुलेश्वरसंनिधे क्षीरसागरतीर्थे समासः ॥७॥७॥ References.— Sec No. 320.
कुष्माण्डहोमप्रयोगः
Kūşmāņdahomaprayoga
266 No. 322
No. A 1881-82 Şize.- 8 in. by 4 in. Extent.- 9 leaves ; 9 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase topics and colophon are tinged with red pigment; accents of vedic mantras marked with red ink; paper is very old, musty, very much worn out; the right hand corner of the leaves has disappeared.
The work is a part of some bigger treatise which dealt with all sorts of domestic or vedic rites. The present codex deals with agnyädhāna according to the rules of Āśvalāyana. The beginning of our ms. is identical with that of Mahayogapañcaratna (Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 130, No. 302) and Prayogapancaratna (ibid, p. 139, No. 321) by Nārāyaṇa Bhatta. The term Pañcaratna suggests that the author had written five treatises on
Prayogas, of which Prayogaratna is one. Age.- Appears to be very old. Author.- Nārāyaṇabhatta (?).
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
276 Dharmaśāstra
[322 Begins.- fol. 1.
श्रीमहागणाधिपतये नमः॥ अग्नीनाधास्यमानः पापस्य तारतम्य... · संवत्सरं चतुर्विंशति दिनानि षड्दिनानि त्रीणि दिनानि ॥ वाकूष्मा(मा)
डे हु...अमावास्यायां पौर्णमास्यां चोपक्रमः ।। etc. Ends.- fol. 9".
स्विष्टकृदादि समाप्य वरदानं कृत्वा अग्ने पुरस्तात् अश्वस्थपणेषु हुतशेष निदध्यात् ॥ योवहोमदिनानि तावन्मां सस्त्रीपर्यकादिशयनानृतवर्जन
पयोभक्षणं अशक्तावोदनादि॥७॥ ... इति कूष्मांडहोमः॥७॥
No.
1879-80
कृत्यचिन्तामणि
Kệtyacintāmaņi
221 No. 323
Size.- 91 in. by. 5} in. • Extent.- 246 leaves ; 13 lines to a page; 36 letters to a line. Description.r-Country paper; Devanagari characters; handwriting
"bad but legible ; benedictory phrase, topics and names of authorities tinged with red pigment. Incomplete; foll. 138, 157-65, 168, 179, 183 and 189 are missing; fol. 156 is repeated. Paper old, worn out and musty.
A manual of domestic rites compiled in accordance with the Gobhilagrhyasūtra, in 5 chapters called prakāśas.
The author Sivarāma, son of Vibrāma, compiled this
. work in Saka 1562. . Age.- Appears to be old. Author.- Sivarāma. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीविश्वेशमशेषमंगलभुवं श्रीसारदां शारदां नत्वा वेदविदां वरं च जनकं श्रीशुक्लविश्रामकं । गाढाज्ञानतमोपहं कृतधियां श्रीसामगानां कृते कुहं कृपया गुरोः सुरुचिरं श्रीकृत्यचिंतामणिं ॥३॥
आचार्य गोभिलं नत्वा दृष्टवा तत्सूत्रमादरात् । कृस्यचिंतामणिं वक्षे गुरुणां सुप्रसादतः ॥३॥ etc.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
3241
Ends. fol. 260.
Dharmasastra
मात्र वृधिश्रात्वं । तदुक्तं प्राक् । भचितशतकामो क्षतसरका हुतिसहस्रं जुहुयात् । आचितं शकटं । आचितानां सहस्रं आचितसहस्रं च वसक्तूनामाहुतिसहस्रं ...नं च । एकछंदस्येत्यादितिसृभिमंत्र : प्रत्यृचं जुहुयात् । आत्या प्रथ
References.
(1) Mss-A-Aufrecht's Catalogus Cata logorum :— I, 115; II, 23; III 25b.
Kane Hist. Dh. I, p. 535.
B-Descriptive Catalogues:
I. O. Cat. No. 457-8.
:
277
Stein's Cat. of Jammu Mss., introduction, pp. IX, and 86 No. 2694.
K. P. Jayasval's Cat. of Mithila Mss. Vol. I, No. 72.
Age.- Appears to be old. Author.
Khanderaya.
कृत्य रत्न
No. 324
Size. 12 in. by 6 in.
Extent. 23 leaves; 19 lines to a page; 36 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; topics, colophon, benedictory phrase are tinged with red pigment irregularly; paper old, worn out and musty; last four leaves are very much worn out and brittle; foll. 10, 18-28, 33-34 wanting; it breaks off abruptly. On fol 15b we read the following colophon-AZAश्रीखंडेराय संगृहीतेऽस्मिन् । समपूरि कृष्यरत्ने प्रथमः समयप्रकाशोयम् ॥
Krtyaratna 167 1886-92
No.
Our author was the son of Haribhaṭṭa, grandson of Nārāyaṇabhaṭṭa and great-grandson of Ramacandra, "Nārāyaṇabhaṭṭa was honoured by the king of fa (Kane). The work is in 8 prakāśas; our codex is a fragment. The author mentions Hemādri, Madhaviya and his own Samskäraratna.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
278
.
Dharmasastra
[324
Begins.- fol. 16.
। स्वस्ति श्रीमद्गणाधिपतये नमः॥ डों वपुस्तदस्तु न स्तुत्यै शिवकेशवयोर्मिलत्। सितासिते यत्र वर्णे मजन्मोयमिना मनः॥१॥ श्रीवैदर्भनृपाण्यपूजितमहोपाध्यापवंशोदधेः श्रीनारायणभट्टसूरिरजनि श्रीरामचंद्रात्मजः । यः स्वः सिंधुसुकृस्यनिर्मलकृतिधर्मायनिर्मायधीः पुत्रांस्तांश्चतुरस्य प्रीयचरितान्प्रासः पुमर्थानि ॥२॥... मैलारभट्टः प्रथमो मनीषी तेषां द्वितीयो जनि माधवाल्पः।
हरिभट्टनामा श्रीविश्वनायो विबुधः कनीयान् ॥३॥ हरिहरचिंतनचंचो हरिभट्टवुधाबभूव विख्यातात्। खंडेरायः खंडितदुस्तकध्वांतसंहतिः सुमतिः॥४॥ सदुपासनसज्जन तेनेदमुपकल्पितम् ।
कृत्यरत्नं कृतधियः कंठे कुरुत कौतुकात् ॥५॥ etc. Ends.- fol. 37b.
विष्णुपुराणे ॥ भाब्रह्मस्तंवपर्यतं जगत्तप्यस्विति ब्रुवन् क्षिपेत्पयोंजलि बीस्तु कुर्वन्संक्षेपतर्पणं कार्णाजिनिः ।
स्नानववं ततः पीव्य पुनराचमन चरेत् । ये चैवास्मस्कुले जाता भपुत्रा गोत्रिणो मृताः॥ ते गृहन्तु मया दक्षं वस्त्रनिष्पीडनोदकं ।
नपूर्व तप References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
II, 238 (our ms.) the only entry. Kane Hist. Dh.], p. 536.
Krtyaratnākara
कृत्यरत्नाकर No.325
42
No.
1881-82
Size.-98 in. by 38 in. . Extent.- 392 leaves ; 8 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on each border ; benedi. ctory phrase, marks of punctuation and names of authori. ties quoted are tinged with red pigment frequently; paper very old, worn out, musty and affected with dampness. Foll. 388-92 contain a list of contents,
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
3251
Dharmasastra
9829
A work dealing with different topics of dharman-The author, Mudakara Tripathi, was the son of Gopana Tripāthi, a priest of king Virasirha of Vaghela dynasty. His mother's name was Muktasri, his elder brother was Sundara. His wife was Lakşmi and he wrote this work to instruct Lokanātha, the eldest son of his brother. In the last section of his work he criticises the views of Horila Misra, author of Parameśvaridasabdhi or Smặtisangraha (Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 431, No. 924,)
Srāddhakrtyapradipa (Peterson's Cat. of Ulwar Mss.
- No. 1497, Extract 355) and Sraddhakalpadipa.. Age.-Sam. 1617. Author.- Mudākara Tripāthi. Begins.- fol.1b.
नमो श्रीगणेशायः॥ कुतुकिनि परिवारे जानकीशान...... ... ... ... श्यामलेनामुनेति । स्मितमधुरमुदंचन्मैथिलीहक्चकोरी चुलुकितमुखचंद्रः पातु मां रामचंद्रः ॥१॥ जातो विजेता जगतीपतीनां प्रथागभूमीवलयाधिनाथः । अशेषराजन्यकुलावतंसे वघेलवंशे नृपवीरसिंहः॥२॥ अजनि सुजनमुल्यो गोपनाख्यस्त्रिपाठी प्रतिपदनिजनिष्ठापूतवासिष्ठवंशः। विमलविविधविद्याकैरवस्तोवसोमो नयविनयविधिज्ञस्तस्य राशःपुरोधाः॥३॥ गौरीवल्लभपादपद्मयुगली वंदारुमौलिगुरो-
त्विा मैथिलदाक्षिणात्यरचितान्भूयो निबंधानपि । - निबंधेन विविच्य वाक्यनिचयं मन्वादिनानास्मृतेः सूनुस्तस्य मुदाकरो वितनुते श्रीकृत्यरत्नाकरं ॥४॥ माताख्यातमरुंधतीव दधती सक्तासतीनां व्रते " मुक्ताश्रीरिति नामधेयविदिता यस्यानपूर्णाकृतिः। भ्राता वेदविचारचारुचरितो यस्याग्रजः सुंदरः ...., परनी भक्तिपरायणोज्वलकुला लक्ष्मीश्च लक्ष्मीरिव ॥५॥ सोयं भ्रातुः प्रथमतनयं लोकनाथं सुबोधं. ..... यस्नादध्यापयितुमखिलस्मात्तसिद्धान्तसारान् ।... उद्वत्या विषदवचसा सनिबंधांतरेभ्यः संक्षेपेण स्वयमिह कृती निमिमीते निबंध।.६ ॥ etc. !
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
280
Dharmasastra
[ 325
Ends.--iol. 3876.
उदयनेचेति सूत्रेण पृथगेव तयोरभिधानात् ॥
मन्दादिमन्मुक्तिसदब्धिसारं श्रीकृत्यरत्नाकरमेवरत्नं। मुदाकरी नित्यसुखाभिप्लाखां
श्रीरामचंद्राय समर्पयामि ॥ मुक्ताश्री जननी यस्य त्रिपाठी गोपनः पिता।
तेनार्य निर्मितो ग्रंथः श्रीमुदाकरसूरिणा॥ ___इति श्री वसिष्ठकुलकमलप्रकाशनकभास्करविबुधशिरोमणि त्रिपाठि. श्रीगोपनात्मजत्रिपाठि श्रीमुदाकरनिबंधे कृत्यरत्नाकरे होरिलदूषणोदाटनरस्नं निबंधश्चेति ।। शुभमस्तु ॥ ॥
संवत् १६१७ समये श्रावण शुदि ९ बुधे श्रीरस्तु Then follow the contents. This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
कृत्यरत्नाकर
Kștyaratnākara
68
No.326
No. 1895-98
Size.-91 in. by4t in. Extent.-26 leaves%3; 14 lines to a page%3; 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; topics tinged with red pigment; there is one extra folio before fol. No. 1, which repeats the text of fol. 1; foll. 3 and 4 together; from fol. 7 to the end four lines in red ink; paper very old, much worn out and musty; on account of constant usage, ink has faded away on some of the leaves. The Ms. has got several diagrams. Its beginning, and end are lost ; fol 10 half blank.
The work treats of daily rites and ceremonies. Following are the principal topics : Jalgia including कलिधाः and सामान्यधर्माः, आहिक; यज्ञोपवीतविधि; विधि: प्रातःखानविधि; तिलकविधि ; प्रातःसन्ध्याविधि, प्रणयविधि ; प्राणायामविधि; सन्ध्याध्यान; भूतशुद्धि; प्राणप्रतिष्ठा; etc., गोदान; पात्रदान The author styles himself as हरिहरचरणपरिचयपरायणदष्टवादि. दंतिदमनपंचाननकविपंडितभट्टाचार्यश्रीलोकनाथ. He calls his work aş Kytyaratnākarąsārasangraha,
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
3271
Dharmasastra
281
Age.- Appears to be very old. Author.-Lokanatha Bhattacarya. Begins.- fol. 11 (1)
कलो युगे ॥ कृते संभाषात्यजि स्पर्शनेन त्रेतायां । यन्न संसर्गाद्वापारे । कलौ कृता । युगचतुष्टये देशग्रामकुलकनन् त्यजेत् । देवरेण सुतोत्पत्तिानप्रस्थाश्रमदत्ताभतायाः कन्यायाः पुनदानं . समुद्रयानकमंडलुधरणं महाप्रस्वामगममं गोपशुसुरग्रहः। अग्निहोत्रहवण्यात्र लेहो लीढस्वीकारः
द्विजातिष्वप्यसवर्णकन्यास्वीकारः॥ etc. Ends.
आज्यं पात्रदानमंत्रः। योगीश्वरः॥ श्रांतसंवाइनं रोगी परिचर्या सुराचंनं पादशौचं द्विजो ...... नं गोपत्रसनं ॥ मत्स्यपुराणे॥ कुर्यात्प्रतिकृतं देवं सुवर्णेन स्वशक्तितः शेषपर्यकं शयनं श्रिया ... ... ... ... शंखचक्रगदायुक्तं वासुदेवं सुरेश्वरं । दत्वा गुणाढ्यविप्राय विष्णुलोके महीयते ॥ देवदेव जगन्नाथ शंखचक्रगदाधरं । सुरासुरऋषिवंद्यप्यंतशांतिं प्रयच्छ मे॥७॥
कृत्यरत्नावलि No. 327
Kệtyaratnāvali
345
No.
1115-76
Size.-91 in. by4 in. Extent.- 98 leaves; 9 lines to a page; 47 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; handwriting
good; fol. 10 written in different hand; four lines in black ink on each border; topics and colophons tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
The work is a calendar of religious duties connected with tithis and months. Among the authorities quoted, the noteworthy are Hemādri, Madanaratna and Nārayaņabhatta. The work was composed in 1648 A.D. The author is the son of Vitthala and grandson of Balakrsna Tatsat. His maternal uncle was Raghunātha, author of Kalatattva. vjvecana.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
282
Dharmasastra
[327.
Age.- Appears to be old. Author.- Rāmacandrabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ नमस्कृत्य रमा(ना) भविठ्ठलसूमुना।
कृत्यरत्नावली रम्या रामचंद्रेण रच्यते ॥१॥
वत्र तिथिकृत्ये तु कृष्णादिवते शुल्लादिमेव चेति वचनाचेकृष्णाप्रपद__ मारभ्य तिथिकृत्यान्युच्यते ॥ तत्र चैत्रकृष्णप्रतिपदि कृत्यविशेष: etc. Ends.- fol. 68b.
अन्नदानात्परं दानं मलमासेम विद्यते। गृहे तस्य स्थिरा लक्ष्मीर्यो दद्यात्सूर्यसविधौ ॥
दारियं न भवेत्तस्य रोगक्लेशविवर्जित इति त्रयस्त्रिंशंदेवताश्च श्रुतावुक्ताः अष्टौ वसवः एकादश रुद्राः द्वादशादिस्याः प्रजापतिश्च वषट्कारश्चेति ॥ ॥
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणाभिज्ञतत्सदुपाख्यबालकृष्णभट्टांगजविठ्ठलभट्टाभिदाभिधबुधवरसूनुधर्मशासपारावारीणश्रीमद्रामचंद्रभट्टविरचिता कृत्य
रत्नावली संपूर्ण ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहार्पणमस्तु ॥ ७॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
___ I 115%; II 23° and 1940%; III 25°. Kane Hist. Dh. I, p. 536.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. Nos. 1623-28. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 407, No. 872. Mitra's Notices, III, No. 1111; IX, No. 3012. Haraprasada Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, Nos. 2737-40.
No.
1884-87.
कृत्यरत्नावलि
Kệtyaratnāvali No. 328
291 Size.-97 in. by 4g in.. Extent.-149 leaves%3 9 lines to a page%3; 29 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either borders; bene.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
3291
Dharmasastra
283
dictory phrase and topics tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
Another copy. Age.- Sam. 1842. Author.- Ramacandrabhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ नमस्कृत्य रमानायं etc. as in No. 327. Ends.-fol. 1490.
अन्नदानात्परं दानं etc. upto विविर्जित इति as in No. 327. इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणाभिज्ञ तस्सदुपाख्यवालश्रीकृष्ण(स्य)रत्नावली
समाप्ताः। संवत् १८४२ मीतिकार्तिकवदी द्वादशी॥ श्रीरामकृष्णगोपालः ॥ References.- See No. 327.
No.
1882-83
कृत्यरत्नावलि
Křtyaratnāvali
. . . 93. . No. 329 Size.-81 in. by 5 in. Extent.— 76 + 5 ( = 81) leaves ; 12 lines to a page ; 24 letters to a
line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
legible: three lines in red ink on either border: benedictory phrase, topics, names of authorities quoted, marks of punctuation and colophon are profusely coloured with red pigment; paper old and musty ; five folios in the beginning give contents.
Another copy of No. 327. It contains the verse giving
the date of its composition. Age.-Sam. 1827. Author:- Ramacandrabhatta. Begins.- fol. 10. .... श्री गणेशाय नमः॥ अथ कृत्यरत्नावलि ग्रंथ लिख्यते॥
नमस्कृस्य रमानाथं etc. as in No. 327. Ends.- fol. 75b.
भूतशून्य १७०५ ऋषिचंद्रमितेढे माघकृष्णगहरौ रविवारे ग्रंथ पूर्तिमकरोकिस्म रामः श्रीरमापतिसमार्पण बुध्या॥
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
284
Dharmaśāstra
[ 329
तत्सद्वंशप्रसूतो यो रामचंद्रेति विश्रुतः । तेनेयं निर्मिता सम्यक् कृत्यरत्नावली शुभा ॥ अनया प्रीयतां लक्ष्मी नृसिंहो भक्त(व)सलः
कुलदेवतमित्येतद्दष्टणां स्याच्छुभा मतिः॥ इति श्रीमद्वेदतदाभिज्ञतत्सद्धालकृष्णसुतभट्टद्वलभट्टसुरिसुनुभट्टरामचंद्रविरचिता कृत्यरत्नावली समाप्ताः॥ स्वस्ति श्रीमन्नुपविक्रमार्कसमयातीतः यावत् संवत् १८२७ वर्षे । तस्मि(न) श्रीशालिवाहनकृतशाके १५९३ प्रवर्त्तमाने शुभकृतनाम्नि संवत्सरे ३६ संवत्सर अष्टमयुगे संवत्सराख्ये रविउत्तरायने गते श्रीसूर्ये दक्षिणगोले। वसंत ऋतौ मांगल्यप्रदचैत्रमासे शुक्लपक्षे तिथौ ८ रविवासरे। आरदानक्षत्रे॥ शोभनयोगे बवकरणे ॥ अद्येह श्रीशाहोरपुरेवास्तव्यं उदीच्यसहस्रज्ञातीयसिद्धपुरपश्चात् पंचकवाडावटंके। भारद्वाजगोत्रे त्रिप्रवरी। अंगिरस। बार्हस्पत्प । भारद्वाजेति त्रिप्रवराः॥ पंड्या भारद्वाजात्मजपंडया(म)धूसूदनात्मजपंडया माहावात्मजपंडया हरिकृष्णात्मजपंडया हरिसुतपंडया दिवाकरामजपंडया रत्नेश्वरसुतपंड्या विरेश्वरेश्वरेण लिखितमिदं पुस्तकं शुभं भवतु ॥
भाई हरिपठनार्थ ॥ श्रीरुस्तु ॥ यादृशां etc. References.- See No. 327.
No. 1887-91
कृत्यरत्नावली
Kștyaratnāvali
244 No. 330 Size.-11 in. by 53 in. Extent.-76 leaves%3; 10 lines to a page; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; three or four lines in black ink on either border; paper old, worn out, musty and much worm-eaten.
Another copy. Age.-Sam. 1796. Author- Ramacandrabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीगोपालो विजयते ॥
नमस्कृत्य रमानाथं etc. as in No.327. Ends.- fol. 760.
अन्नदानास्परं दानं etc. upto कृत्यरत्नावलीसमाप्ताः ॥as in No. 327.
संवत् १७९६ फाल्गुन शुदि ६ गुरौ दिने लेखः॥ शुभं भवतु ओदिच्यज्ञातीयभट्टहरिशंकरसूतक्रीपाशंकरस्येदं पुस्तकं ।
परोपकारार्थमेव संग्रहं कर्त्तव्यं ॥ गोपालाय रामाय नमः॥ References. - See No. 327.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
332 1
कृत्यरत्नावली
No. 331
Size. 133 in. by 63 in. Extent.- 46 + 10 (56) leaves; 16 lines to a page; 45 letters to a
line.
श्रीगणेशायन्म ||
AREHA JAIAI etc. as in No. 327.
Ends. fol. 47.
Dharmasastra
Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in red ink on either border of foll. 1-4, 53 and 6; benedictory phrase and marks of punctuation up to fol. 10, in red ink; topics, etc. tinged with red pigment; notes on the margins; the Ms. appears to suffer from many lacunae as 10 leaves have been inserted after different folios in order to serve as addenda. Paper old, much worn out, musty and worm-eaten.
Another copy.
Age. Appears to be very old. Author.- Rāmacandrabhaṭṭa. Begins. fol. 1b.
References.- See No. 327.
कृत्यरत्नावली
No. 332
Kṛtyaratnāvalī
102
1895-1902
No.
285
अन्नदानात्परं दानं etc. upto कृत्यरत्नावली संपूर्णा शुभमस्तु लेखकपाठकयोः
Krtyaratnāvalī
98 1884-86
No.
Size. 10 in. by 5 in.
Extent. 138 leaves; 8 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border; benedictory phrase, marks of punctuation and colophon at the end in red ink; topics and names of authorities quoted tinged with red pigment; paper old and musty; first two folios are brittle; fol. 23 repeated, a new folio being inserted as a supplement; foll. 105-6 missing.
Another copy of No. 327.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
286 Dharmaśāstra
(1332 Age.- Appears to be old. Author.- Rāmacandrabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥
AREHET Tatari etc. as in No. 327. Ends. fol. 1398.
___अन्नदानात्परं दानं etc. upto कृत्यरत्नावली संपूर्ण as in No. 327. श्री References.— See No. 327.
कृत्यरत्नावली No. 333
Krtyaratnávali N 168
No.
1886–92
Size.— 84 in. by 4} in. Extent.— 153 leaves ; 11 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
very good ; two rows each of one line and two lines in red ink, on either border; benedictory phrase and name of Padmapurāņa on the first page, and marks of punctuation are in red ink ; names of authorities quoted and topics tinged with red pigment; the last colophon with alternate letters in red ink; paper old and musty ; fol. 98 wanting.
Another copy. Age.- Sam. 1878. Author.- Rāmacandra. Begins.- fol. 15.
श्रीगणेशाय नमः॥ GATHEG Thiari etc. as in No. 327. Ends.- fol. 154b.
26reqi ar etc. upto aparat ATAT
as in No. 327. II dag 9606 Alteraarai gera References.- See No. 327.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
287
No. 1886–92
335)
Dharmaśāstra कृत्यरत्नावली
Krtyaratnāvali
169 No. 334 Size.— 104 in. by 41 in. Extent.- 94 leaves ; 9 lines to a page ; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in black ink on either border; benedictory phrase and topics, names of authorities quoted etc. tinged with red pigment up to fol. 4 only; paper very old, worn out, musty and slightly worm-eaten.
Another copy. Age.- Appears to be old. Author.- Rāmacandra. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥
FAT THE etc. as in No. 327 Ends.— fol. 948.
' अन्नदानात्परं दानं etc. upto कृत्यरत्नावली समाप्तिमगमत् as in
No. 327. STET 11 TAHAT 11 References.— See No. 327.
or Vaijayanti
or
39
केशववैजयन्ती
Keśavavaijayanti or वैजयन्ती
or वृहद्विष्णुस्मृतिव्याख्या
Bịhadvişņusmệtivyākhyā No. 335
No. 1868-68 Size.-13 in. by 5% in. Extent.- 27 + 140 + 143 ( = 310 ) leaves ; 11 lines to a page ;
55 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper ; Devanāgari charac
ters; handwriting good; first twenty seven folios have three lines in red ink on either border; a modern copy bound in half leather. Three different nuinberings of pages, 1-27, 1-140 and 1-143.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
188
Dharmasastra
1335
This is a famous work of Nanda Pandita, being a commentary on Vişnudharma-Sūtra, composed at Benares in 1622 A.D. The work is named, after the author's patron Keśava belonging to a brahmin dynasty of Vijayapura in
Karnata. For further details, see Kane referred to below. Age.- Saka 1786. Author:- Nanda Pandita. Begins.- fol. 11.
श्रीगणेशाय नमः । श्रीकृष्णाय नमः॥ श्रीसरस्वत्यै नमः।
श्रीवत्सांकितवक्षसः प्रणयिनो नित्यार्चनं संविधा वा दातुं निहितं गिरींद्रसुतयोत्संगेक्षणं धूर्जटेः । चूडाचुंबिकलंकपंकिलकलं चंद्रं मृणालभ्रमादादातुं करभुरिक्षपंतमसकृटुंढिं चिरं चिंतये ॥१॥
यद्यप्येतदतीवसाहसमिवाभाति क विष्णुस्मृतिः बुद्विर्या मम मानुषी क्व च तथाप्युत्कंठते मे मनः । तब्याख्याविधये प्रसन्नहृदय ... केशवः
प्रोत्साद्यत्र यदि प्रवर्तयति मां किं स्यादधिकं तदा ॥२३॥ अथ श्रीविष्णुस्मृतिसमूलटीका लिख्यते॥ इह खलु करुणावरुणालयो भगवानारायणः शेषतल्पास्कल्पादावुत्थाय वाराहं वपुरास्थाय निरवधिजलनिमग्नां दंतलग्नां वसुंधरामुत्य स्वश्त्यवदाननिदानजिज्ञासया तयैव
पृष्ठान सवेष्टान् वर्णाश्रमधर्मान् प्रोवाच etc. Ends.-- fol. 142b (of the 100th adhyāya).
यद्वा अध्ययनादीनि फलश्रवणानित्यानि श्राद्धे श्रावणेन भुतिस्तु काम्यफलं। इदानीं तस्यैव नित्यकामत्वमाह। य इदं पठते नित्यं भूतिकामो नरः सदा॥ यो नरस्त्रैवर्णिकः पुमान्नस्त्री इदं शास्त्रं पठते सदा भूतिभिः काम्यते ॥ इदं रहस्यं परमं कथिते तव ॥ मया प्रसन्नेन जगद्धितार्थं । सौभाग्यमेतत् परम पवित्रं । दुःस्वप्ननाशं बहपुण्ययुक्तं। शिवालयं शाश्वतधर्मशास्त्रं ॥॥ इति श्रीवैष्णवधर्मशास्त्रे परमरहस्ये शततमोध्यायः॥ १०॥
इति श्रीधर्माधिकारिरामपंडितात्मजनंदप(पं)डितकृती विष्णुस्मृतिविवृती श्रीमत्यां वैजयंत्यां शततमोध्यायः ॥ १०॥ समाप्तः॥ ॥ शके १७८६ कार्तिकशुक्ल ८ इंदुवार तहिने संपूर्णमस्तु शुभं भवतु ॥ ॥७॥ ॥७॥ followed by
पराशरस्मृतिर्टीका विद्वन्मनोहरा स्मृतिसिंधुः। . श्राद्धकल्पलता च एताः नंदपंडितकृतटीकाः ॥ ७॥ ॥
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
336]
Dharmaśāstra
References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I593b; II 226b; III 125a. Kane: Hist. Dh. I, pp. 425-26.
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos. 1342-47; 5408. Calcutta Sanskrit College, Cat., II, 62. Mitra's Cat. of Bikaner Mss., p. 496, No. 1065.
केशान्तसंस्कारकालनिर्णय
Keśāntasamskārakālanirnaya
532 No. 336
.. 1883-84 Size.-91 in. by 38 in. Extent.- 3 leaves; 8 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper ; Devanāgari charac
ters; handwriting good ; paper soiled and musty.
A short treatise about tonsure to be performed after the 16th year, before samāvartana-saṁskāra. It seems to be a part of some commentary (most probably Nārāyaṇabhatta's vivarana) on the Mādhavācārya's Kālanirnaya, because the benedictory verse-वागीशाद्या सुमनसः, etc., is
found in the beginning of Madhavācārya's works. Age.-Appears to be modern.' Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1o.
श्रीगणेशाय नमः॥ वागीशायाः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे। यात्वा कृतकृस्यास्युस्तनमामि गजाननं ॥१॥ अथ केशांतसंस्कारस्य कालनिर्णयः कथ्यते ॥
तन्त्र पारस्कराचार्यसूत्रं । षोडवर्षस्य केशान्त ।। etc. Ends.-fol. 34.
एतत्समावर्तनं पूर्वोक्तमहानाम्न्यादिव्रतचतुष्टयस्य लोपपक्षेतानि प्रायश्चित्तपूर्वकं तत्रैव दिवसे कृत्वा कर्तव्यं । अधिकारिणा कर्तव्यस्थात् वचनाच ॥ इति प्रयोगपारिजाते ॥ इति केशांतसंस्कारकालनिर्णयः॥ श्रीगणेशार्पणमस्तु ।
D. 19
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
290
Dharmasastra
[ 337
कोकिलावत
Kokilāvrata
294 No. 337
No. A1881-82 Size.-81 in. by4g in. Extent.— 11 leaves ; 9 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible%3; paper old, worn out, musty and soiled.
A vrata to be observed on the full moon day of Aşādha for establishing conjugal love. A dialogue between Sri Krsna and Yudhisthira. It forms part of Bhavi
syottara Purāņa. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥
युधिष्ठिर उवाच॥ स्वभ" सह संबंधे महान हो यथा भवेत् कुळस्त्रीणां तदाचक्ष्व व्रतं मम जगद्गुरौ ॥१॥
श्रीकृष्णौवाच ॥ यमुनायास्तटे रम्ये मथुरायां शुभां ततः ।
तस्या शत्रुघ्ननामाभूत् राजा राघवनंदनः॥२॥ etc. Ends.- fol. 11.
पंचरत्नानि पृष्टिना सुवर्ण चूत्तमाश्रितं । एवं स्वं च तथा पूज्या एकभक्तं शनैः शनैः॥२६॥ आदित्यभास्कर रवे भानो सूर्यदिवाकरः।
प्रभाकर नमस्तुभ्यं गृहाणायं नमोस्तु ते ॥२७॥ इति श्रीभविष्योत्तरपुराणे कोकिळावतोद्यापनं समातं ॥ ॥७॥
श्रीरस्तु ॥ कोकिळाव्रत ॥ . . References :
(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :. .. 129b; II 256; III 28b.
....B-Descriptive Catalogues:Weber's Cat. of Berlin Mss. pp. 341, No. 1205. (This recension is slightly different from ours.)
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
295
3391 Dharmaśāstra -
291 कोकिलावतकथापूजाविधि
Kokilāvratakathāpājāvidhi No. 338
. 1881-82 Size.-82 in. by4? in. Extent.-4 leaves; 9lines to a page; 30.letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; paper old, slightly worm-eaten and musty.
Another manual dealing with Kokilāvrata. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. . Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ कोकिलाव्रतकथा पूजाविधिः ॥ तत्रादौ व्रतसंकल्पस्मानादिविधिः ॥
आषाढपौर्णमास्यां तु संध्याकाले झुपस्थिते संकल्पयेन्मासमेकं श्रावणे प्रत्यहं यहं ।। स्नानं करिष्ये नियता ब्रह्मचर्ये स्थिता सती।
भोक्ष्यामि नक्तं भूशय्यां करिष्ये प्राणिनां दयामिति ॥ etc..." Ends.- fol. 40.
देवि चैत्ररथोत्पन्ने विंध्यपर्वतवासिनि । अचिंता पूजिता नित्यं कोकिले हरवल्लभे॥ कोकिले कलकंठासि माधवे मधुरस्वरे। वसंते वससे देवि गच्छ त्वं नंदनं वनं ॥. इति पूजा समाप्ता
No. ___296
कोकिलावतविधि
Kokilāvratavidhi No. 339
A1881-82 Size.-8 in. by 3g in. . Extent.— 8 leaves ; 7 lines to a page ; 24 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophon tinged with red pigment; paper old and musty.
A manual for Kokilavratai !. . Age.- Appears to be old.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
292
Dharmačástra
1339
Author.-Anonymous. Begins.- fol. 1'..
श्रीगणेशाय नमः। अथ कोकिलापूजा प्रारंभा। अथ आषाढशुक्लपौर्णमास्यां कोकिलावतं ॥ पदा आषाढ अधिकमासस्तदा कोकिलानुष्ठान कार्य। तद्विधिः। भाचम्य प्राणानायम्य मासपक्षाधुलिख्य मम इह जन्मनि ... कोकिलावतं करिष्ये ॥ etc. Ends.- fol. 8.
स्नास्येहं परमा भक्त्या समुद्विन्ना कुरु प्रतः।
सौभाग्यं सुंदरं रूपं कुरुजन्मनि जन्मनि ॥१॥ ततः स्नास्वा सूर्याय अयं दत्वा ।। गृहे पूजां कुर्यात् ॥ तद्यथातिथ्यादिसंकीत्यं ॥
कौलिकश्राद्धविधि
Kaulikaśrāddhavidhi
533 No. 340
No. 1883-84 Size.-98 in. by 5t in. Extent.-4 leaves%3; 11 lines to a page%3; 27 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3B handwriting
legible; two lines in red ink on either border; paper musty.
A treatise of Sraddha ceremony for the Kaulas, accor
ding to Vedic rites. Age.-Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1'.
श्रीगुरुमूर्तये नमः॥ कौलश्राधप्रकरणमाह ।। अथ श्राद्धं प्रवक्ष्यामि कौलश्राद्धविधानतः। वेदागमोकमार्गेण कुर्याछ्राद्धं विचक्षणः॥ एताद्धं न कुरुते तछापं समवाप्नुयुः।
तस्मालाई प्रकर्तव्यं गयाश्राद्धं पदे पदे ॥ etc. Ends.- fol. 4b.
सितासिते सरितः । स्वादुः पवस्व ॥ इंदि वा एतदस्मिन लोके ॥ यस्य तीवसुतं मदं ॥ यो वै तो ब्रह्मणो वेदा॥ प्रयःस्त्रिशद्वै देवाः सोमपाः ॥ इति कौलिकत्राखसूतानि इति कौलिकत्राविधिः समात ॥७ ॥
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
207
No.
3411 Dharmasastra
293 क्रियापद्धति
Kriyāpaddhati No. 341
No. 1884-87 Size.-93 in. by 4g in. Extent.- 90 leaves ; 7 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
legible ; two rows, each of two lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and directions tinged with red pigment; last two folios slightly worm-eaten; it is incomplete.
A manual of rites to be performed from the day of death upto sapiņdikarana for the followers of mädhyandinišākha by Visvanātha, who, according to Kane, is probably
identical with Visvanātha, son of Gopala. Age.- Appears to be modern. Author.- Visvanātha. Begins.-- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः। गणेशं गिरं पद्मनाभं सुरेशं विभुविश्वनाथं विशालाक्षिमाया॥ विरंचिं विवस्वंतमन्यां नस्वा क्रियापद्धतिं विश्वनाथे करोमि ॥१॥ ततो यजुर्वेदांतर्गतमाध्यंदिनीयशाखोक्तं मरणसमयादारभ्य सपिंडीकरणांतं कर्म लिख्यते। आसन्ममरणं पित्रादिस्तीर्थे नीत्वा प्रायश्चित्तं
कारयेत् ॥ etc. Ends.- fol. 90b.
अथ पौष्णचरुहोमः॥ अभिधार्य ॥ पूषागा अक्षे तु नः पुषा रक्षतु सर्वतः॥ पूषावार्ज सनोतु नः स्वाहा ॥ इदं पूष्णे ॥ उभयचरुष शारिसष्टकृत् ॥ अनये
स्विष्टकृते स्वाह ॥ इदमये स्विष्टकृते ॥२॥ References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
__ I 1330%; II 26". Kane: Hist. Dh. I; p. 537 and p. 740.
-
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
294
Dharmasastra
क्रियापद्धति
No. 342
Size. 77 in. by 33 in.
Extent.— 71 leaves ; 9 lines to a page; 32 letters to a line. For Description.- See No. 53 (i), fol. 9 is missing. Another copy of No. 341, with different ending. Age — Saka 1720.
Author. - Visvanātha. Begins.
fol. 1.
ॐ श्रीगणेशाय नमः ॥
गणेश गिरं पद्मनाभं सुरेशं विभुं विश्वनाथं विशालाक्षिमाद्यं । विरंचि विवश्वतमन्यांश्च नत्वा क्रियापद्धतिं विश्वनाथः करोति ॥ १ ॥ etc.
Kriyapaddhati
53 (ii) No. 1895-98
[342
Ends. fol. 71b.
अनेन पंचकविधानेन पसव्यां गोत्रस्य प्रेतस्य पंचकजनीतदुर्भरणदोषनिवृतिसुखं मम गृहे दुरितोपशांतिरस्तु ॥ यस्य स्मृत्यादिविष्णुपूजन इति पंचकविधान समाप्ताः ॥ अस्मिन्पंचकविधानेन दशसहस्रतिलाहुतिव्या
References. - See No. 341.
Age.— Appears to be old.
Author. Anonymous. Begins. fol. 14.
क्रियापद्धति
No. 343
Size. 93 in. by 5 in.
Extent.- 63 leaves; 9 lines to a page ; 26 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; different handwritings, all legible; paper old and musty.
A manual of rites to be performed after death for Samavedins.
Kriyāpaddhati
99
1884-86
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ अथ क्रियापद्धति सामवेदवी लखि छे । तत्रादौ दहूनं ॥ स्मानं प्राप्य पंचपिंडा: कर्तव्याः ॥ स्नानं प्रेतस्य सुवस्त्रमुपवितिनं चंदनादिसर्वांगं विभूषयेत् ॥ etc.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
345] Dharmaśāstra
295 Ends.- fol. 52b.
यावदस्तित्वदीयानि अस्मि तीर्थे वसंति हि। तावद्वर्षसहस्राणि वैकुंठे वसते मृत ॥
एणे मंत्रे अस्ति नाखिये। राक्षोनसूक्त लीखीए । अमेर ३ क्षाणो अठं हसाः॥१॥ अग्ने पु ३ त्रहो वो ३ हा ॥ प्रत्यग्ने ततो वा ॥ हाउ ॥ शुष्वग्ने नवस्य मे हाउ॥ यद्वा उ । अहावोवा २।३।४।५। त्यनाइः॥ मानो १२ ब्रुवाइ ॥ इति समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥ ७॥
क्षत्रियसन्ध्या
Kşattriyasandhyā
347 No. 344
NO. 1891-95 Size.— 74 in. by 3} in. Extent.- 6 leaves ; 7 lines to a page ; 29 letters to a line. Description.--- Country paper; Devanagari characters; handwriting
good; paper old and musty.
A treatise dealing with sandhyā worship meant for Ksatriyas, a prescription for sharpening the intellect and
removing dullness, Gāyatri for Vaisyas and Kşattriyas. Age.- Sam. 1868. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ आ.। भूः ऋग्वेदं प्रणयामि स्वाहा भुवः यजुर्वेद प्रणयामि स्वाहा स्वः सामवेदं प्रणयामि स्वाहा प्राणायामः ॐ भूर्भुवः स्वः
महः जनः तपः सत्यं etc. Ends.- fol. 6b.
अथ क्षत्री(य)गायत्रीप्रारंभः॥ - ॥ देवसवितः प्रसूवयज्ञपति भगाय दिव्यो गंधर्वकेतयूः केतन्नः पुनातु ब्वाचस्पतिवाचनः स्वदतु ॥१॥
इति क्षत्रीगायत्री समाप्ताः॥ ॥ मिति वैशाख सुदि १ संवत् १८६८
गङ्गारामसुधा
Gangārāmasudhā
278 No. 345 Size.- 101 in. by 4g in. Extent.- 33 leaves; 10 lines to a page; 39 letters to a line.
No.
1884-87
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
[345
Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good ; four lines in black ink on either border upto fol. 5; only marks of punctuation in red ink upto fol. 9 ; foll. 1033 have, marks of punctuation, names of authorities quoted topics and colophons in red ink; paper old, worn out, musty and brittle.
296
A manual for the Vaisnavas by Gangarāma Gauḍapāda ; it follows Nimbārka school; the author was the disciple of Advaita Govinda, Kṛṣṇacaitanya and Vidyarṇava. The work was composed for the author's disciples, Govinda, his son Nārāyaṇadāsa and others. Aufrecht notices only our Ms. in his Catalogus Catalogorum, ii, 284.
Age. - Sam. 1836.
Dharmasastra
Author. — Gangārāma Gaudapāda. Begins. fol. 1b.
श्रीराधाकृष्णाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ निंबादिव्यस्तमध्वंसी महोदारदयानिधिः । स्वीयानां च सुधासिंधुः चंद्रवच्छीतकारकः ॥ तदेवाह ॥ श्रीदद्वैतगोविंदं कृष्णचैतन्यमेव च । विद्यार्णवं नमस्कृत्य नारायण नमो नमः ॥
...
...
ननु कार्यमनुद्दिश्य मंदोपि न प्रवर्त्तत इति न्यायेन किं प्रयोजनइत्याशंक्याह ॥
...
Ends. fol. 33b.
धर्म्मसंग्रहकरिष्यामि गंगारामसुधा हि तत् । तत्सिद्धिर्भवताधीनानविघ्नं मत्कृते विभो ॥ etc.
शृणु नारायणाख्यस्वं मम प्राणैकवल्लभः । सर्वसारतराभक्तिरिति मे निश्चया मतिः ॥ गुरुमूला हि सा भक्तिः सत्संगजलसेचनं । वैराग्य आबालश्च इति मे निश्चया मतिः ॥ श्री ॥
इति श्रीमद्वैष्णवदासानुदासगोविंदात्मजनारायणदासप्रभृतिमच्छिष्याणां प्रबोधार्थं तदन्यपरमं वैष्णवानां संतोषायं च निंबादित्यसंप्रदायस्थश्रीमद्गंगारामगौडपादै रचिते निबंधे गंगारामसुधाख्ये तृतीयपरिच्छेदः समाप्तः ॥ संवत् १८३६ ना कार्त्तिकसुदी पु. लपीकृत्यं ॥ वृंदावनबाशि प्रीयादाशजी पठनार्थः । भृगूक्षेत्रमध्ये । जातिमोतिविजय लषीतः ॥ सुभं भवतुः ॥ कल्याणमस्तुः ॥
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
3461
गणेशपद्धति
No. 346
Size— 8k in. by 3a in.
Extent.— 33 leaves ; 7 lines to a page ; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; paper old, worn out, very musty and soiled.
A manual for the worship of Gaṇeśa by Raghunatha, son of Somesvara.
Dharmasastra
Age.- Appears to be old.
Author.— Raghunātha, son of Somesvara. Begins.- fol. 1b.
Ends.- fol. 32b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
नत्वा सांबशिवं कृष्णं सच्चिदानंदविग्रहं । रच्यते रघुनाथेन श्रीगणेशस्य पद्धतिः १ ब्राह्मे मुहूर्ते चोत्थाय कृताशौचादिकं सुधीः । परिधायां वरं शुद्धं मन्त्रस्नानं विधाय च ॥ २ ॥ etc.
Kane : Hist. Dh. I,
Gaṇeśapaddhati
170
1886-92
No.
पूजनेन फलाद्धं स्यादन्यदस्तु साधनैः । तस्मात्स्वयं समानीय साधनान्यचनं चरेत् ॥ ३ ॥ देवपूजाविहीनो यः स नरो नरके पचेत्
यथा कथंचिदेवाच विधेया श्रद्धयानतः ॥ ४ ॥
इति श्रीकृष्णपदद्वंद्व सेवानिरतेन श्रीसोमेस्वरात्मजेन रचिता गणेशपद्धतिः समाप्ताः
Then follow some verses on Candramāpūjana.
References.
(1) Mss. – A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :II 29" and 196b.
P. 538.
297
B-Descriptive Catalogues :Peterson's Cat. of Ulwar mss. No. 1309.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
534
No. 1883-8+
298 Dharmaśāstra
[347 गणेशार्घ्यदान
Gaņeśārghyadāna No. 347 Size.— 83 in. by 3} in. Extent.-2 leaves; 7 lines to a page; 25 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari charac
ters; handwriting legible; Corrections on the margin; paper musty.
A short treatise about the ceremony of offering arghya to Ganesa at the time of observing the fast of sarkasta
Caturthi. Age.-Appears to be modern. Author.-- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ गणेशाय नमस्तुभ्यं सर्वशि(सि )धिप्रदायक संकष्टुन हर मे देव अध्यं ग्रहणनमस्तु ते १ गणेशाय नमः अध्य कृष्णपक्षे चतुथ्यां तु पूजितोसि विधूदयो क्षिप्रप्रसादितो देव अध्य
ग्रहाण नमोस्तुते ॥ २ ॥ etc. Ends.- fol. 2.
__ यद्दानादिकतं किंचित ॥ दक्षय्य मिहास्तमे ॥ वल्लतमात्रमिदं स्वल्पं हेमविप्रकरार्पितं । हेमाद्री ॥ सदृशं कृत्वा प्रीतो भव जनार्दन ॥१॥
536 No. 1883-84
गयाकृत्य
Gayākstya No. 348 Size.-88 in. by 4g in. Extent.-8 leaves; 11 lines to a page%3; 32 letters to a line. ... Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
bad ; two lines in red ink on either border; paper old and musty; fol.70 blank except for one line. :
A part of Gayānusthānapaddhati of Raghunātha, noticed
under no. 350. Age.- Appears to be old. Author:- Raghunatha.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
299
3491
Dharmasastra Begins.- fol. 1.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ - गदाधरं प्रणम्याथ विष्ण्वाद्याः पददेवताः।
रघुनाथो गयाकृत्यं यात्राप्रारंभ भाषते ॥ अथ यात्राप्रभृति सकळगयाकृत्य प्रयोगः॥ यात्रा पर्वदिने एक भक्त्यादि नियमं कृत्य यात्रा पूर्वदिने गयाश्राद्धं कीर्यमाणः॥ श्वो गया
यात्रामहं करिष्ये ॥ etc. as in No. 350. Ends.-fol.8b.
भागतोस्मि गया देवी पितृकार्यगदाधर । स्वमेव साक्षि भगवन् अनृणोहं नृणत्रयात् ॥२॥ भत्री विष्णुपदं दिव्यं दर्शनास्पापनाशनं प्स( स्प)शनात् पूजनायापि पितृणां दत्तमक्षयं ॥३॥ गयागजो गयादित्यो गायत्री च गदाधरः। गयागया शिरश्चैव षट् गया मोक्षदायकः ॥
इति गयाषोडशी समाप्ता। References.-See No. 350.
गयाकृत्य
Gayākstya
535 No.349
NO. 1883-84 Size.-71 in. by 3 in. Extent.-17 leaves%3; 10 lines to a page3; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad ; written in red ink; one line in red ink on either border ; fol. 1 missing; right-hand corner of fol. 2 torn; ink has become very faint on several folios; paper very old, worn out and musty. Incomplete.
A part of Gayānuşthanapaddhati. Age.- Appears to be old. Author.- Raghunatha. Begins.-abruptly on fol. 29 (1).
नयनं फळं । शिळाया दक्षिणपादे गृध्रकूटो नाम गिरिः तत्र च गृधेश्वरः
स्नास्वात्रगिरी श्राद्धपिंडदानादिगृधेश्वरदर्शनपूजनं कर्तुपुरगमनं फळं । etc. Ends.- fol. 18.
तत्र देवपदानि स्नानतर्पणश्राद्धपिंडदानानां समुदितानां प्रेतत्वविमोचनं फळं । वैकुंठलोहहेमकूटाख्येषु त्रिषु गिरिषु श्राद्ध पिंडदानयोः प्रत्येकं पितृ
ब्रह्मपुर ends abruptly. References.- See No. 350.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
___No. __279
300 Dharmasastra
[350 गयानुष्ठानपद्धति
Gayānuşthānapaddhati No. 350
A 1881-82 Size.-98 in. by 5t in. Extent.-16 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
bad; paper old, worn out, worm eaten at places and musty.
A short manual of performing śrāddha ceremony at Gaya. The author Raghunatha, according to Kane, was the son of Mādhava, son of Rāmeśyarabhatta. He flourished between 1545-1625 A.D. For works composed by him
see Kane referred to below. Age.- Saka 1695. Author.- Raghunātha. Begins.- fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ गजाननं प्रणम्यादी विष्ण्वाधाददेवताः।
रघुनाथो गयाकृत्यं यात्रारंभादि भाषते ॥ अथ गयायात्राप्रभृति सकलगयाकृत्य प्रयोगः॥ यात्रा पूर्वदिने एकभक्तादिनियमं कृत्वा गयाश्राद्धं चिकीर्षमाणः श्वो गया थानां
करिष्ये ॥ etc. Ends.-fol. 164.
इति प्राथ( 0 )नां कृत्वा ध्यात्वा निगच्छेत् जीवतो वाक्यकरणात् प्रत्यवं भूरि भोजनं गयायां पिंडदानेन त्रिभिः पुत्रस्य पुत्रतेति गयापिंडदानेन पुत्रत्वं अतः दैवात् गयागमनं न भवति तदा गयामाहात्म्या(म्य )श्रवणेन गयायात्राफलं भवति
अध्यमावाहनं चैव द्विजांगुष्ठनिवेशनं ।
विकिरं तृप्तिप्रश्नं च तीर्थे पंच विवर्जयेत् ॥ इति गयानुष्ठानपद्धतिः समाता॥ ॥श्री॥श्री
श्रीगंधोपनाम्ना रघुणा गयाकृत्यं यथामति कृतं सांबप्रसादेन तेन तुष्यतु कव्यभुक् ॥ कोधिनाम्नि काश्यां माघशुक्लप्रतिपदि समाप्तोयं प्रथः दक्षिणे शके
१६८५ विजयाब्दे मासस्तु सैव ॥ References.(1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
Kane: Hist. Dh. I, p.726.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
3521
गयानुष्ठानपद्धति
No. 351
Size . - 93 in. by 4g in.
Extent.- 27 leaves ; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in black ink on either border; paper old and musty.
Dharmasastra
Ends. - fol. 25.
References.
Gayānuṣṭhānapaddhati
No.
301
Another copy. This copy has got the stuti and 14 Sārdūlavikridita verses which are not found in No. 350. Age. — Appears to be old. Author.-— Raghunatha. Begins. fol. 10
173
Viśrama (i)
श्रीवक्रतुंडाय नमः ॥ गयापद्धतिपुस्तकप्रारंभ ॥
गदाधरं प्रणम्याथ विष्ण्वाद्याः पददेवताः etc. as in No. 350.
मूलपंन्यासनासिरो रघुनाथेन निर्मितः । गयानुष्ठेयसं दाहप्रयोगक्रमसंग्रहः ॥ प्रीयतां पितरस्तेन देवश्चादिगदाधरः । क्षंतव्यश्च प्रमादस्तेयः कश्चिदह मे भवेत् ॥
इति श्रीभट्टमाधवात्मजभट्टरघुनाथकृतगयानुष्ठान पद्धतिः संपूणां ॥ शुभमस्तु ॥
Then follow a few verses.
See No. 350.
यानुष्ठानपद्धति
or
गाभाद्धपद्धति
No. 352
Size. - 916 in. by 4 to in.
Extent. - 17 leaves ; 12 lines to a page ; 30 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; paper old; worn out, musty and slightly wormeaten; fol. 9 missing.
Another copy of No. 350 without the introductory verse.
No:
Gayānuṣṭhānapaddhati
or
Gayasräddhapaddhati
93 1892-95
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
302
Dharmasastra
[352
.
.
Age.- Sam. 1834. Author.- Raghunatha. Begins.- fol. 1.
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगदाधराय नमः।
. अथ यात्राप्रभृतिसकल गयाकृत्यप्रयोगः ॥ etc. as in No. 350. Ends.- fol. 18b.
प्रीयंतां पितरस्तेन देवाश्चापि गदाधरः। ... क्षतव्यश्च प्रमादस्तैः यः कश्चिदिह मे भवेत् ॥
इति श्रीमत् भट्टमाधवात्मजभट्टरघुनाथकृता गयाकृत्यानुष्ठानपद्धतिः संपूर्णा ॥ श्रीगदाधरार्पणं । संवत् १८३४ शाके १६९९ समये चैत्र शुक्ल ११ भृग्वेकादश्यां लिषतं छाजुरामेण पुस्तकमिदं ॥ या सा वैतरणीनाम नदी त्रैलाक्यविश्रुता ॥ सावतीर्णा महाभागा पितृणां तारणाय
वै इति मंत्रेण वैतरिण्यां तरतमपि कार्यमाचरेत् ॥१॥ References.-See No. 350.
गयानुष्ठानपद्धति
or गयाश्राद्धपद्धति
Gayānusthānapaddhati
or Gayāšrāddhapaddhati
No. 353
No.
30
1902-07 Size.- 9} in. by 4} in. Extent. - 24 leaves ; 10 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Country paper%; Devanagari characters%3; handwriting
legible; benedictory phrase, topics and the colophon are . tinged with red pigment; paper old, worn out, musty
and worm-eaten.
___ Another copy. Age.- Saka 1708. Author:- Raghunatha. Begins.- fol. 16.
॥ श्रीगणेशाय नमः॥
गंगाधरं प्रणम्याथ etc. as in No. 350. Ends.-.fol. 23b-मूलोपन्यासनासीरो etc. upto पद्धतिः संपूर्णा as in No.
351. Then follow two verses from Brahmapurana, ending on fol. 24".... .
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
3541
Dharmaśāstra
303
देवान्पितॄन्ब्राह्मणांश्चैव साधून् धीमान्विप्रो वित्तशक्त्या प्रलयात् । प्रत्यागतश्चाविपुनस्तथैव
देवान्पितॄन्ब्राह्मणान्पूजयेच्चेति ब्रह्मपुराणात् श्रीगदाधराय नमः॥ शके १७०८ पराभवनामसंवत्सरे चैत्रे मासे शुक्लपक्षे पंचम्यायां तिथौ
तहिने इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ हस्ताक्षर माहादेवभट्ट जोशि आजगावकर References.-- See No. 350.
Gayāpaddhatidīpikā
गयापद्धतिदीपिका No. 354
No.
.43
1881-82
Size.- 91 in. by 44 in. Extent.- 30 leaves ; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on each border ; paper old
and musty. 1 The work deals with the ritual of performing śräddha at
Gayā and giving a lamp to the departed manes. It was composed by Prabhākara, as an offering to his departed father Bhūdharadīkşita whom the author praises in 20 verses at the end. The date of composition given is Sam. 1709 (सप्तशते गतेऽधिकमुनी वर्षे समाघे सिते). Bhidhara was the son of Murāri and grandson of Rāmajit. The author's mother Kanakā, was the daughter of Gaņādhipa, son of
Janardana, son of Srivatsa... Age,- Sam. 177 (2). -. Author.-Prabhakara. Begins.- fol. 10.
" श्रीगणेशाय नमः॥ गणेशं च गुरु वंदे वंदे राम सलक्ष्मणं । गयाश्राद्ध विधि वक्तुं तातं वंदे समातृकं ॥१॥ समालोब्य पुराणानि गयाश्राद्धविधिपृथक् ।। नवनीतमिवाबद्राहम कुर्षे यथातथं ॥२॥etc.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
304
Dharmašástra
1 354
Ends.-fol. 283.
राजा स्यात् वशगात् विधाय नृपतीन् हत्वा समग्रं धनं
तस्मिन् राजविदिप्तिवाचकपरो धातुर्मूषार्थों मतः। . सत्योऽयं स्वजनान् समर्प्य बहुलं चित्तं करोऽस्यर्थदात्
तस्मिने(ने)व पुरातनैर्निगदितः श्रीभूषणे भूरिभिः॥ प्रादिस्याद्याः प्रहाः सर्वे ब्रह्मशानादयः सुराः। पितरो मातरः सर्वा मेधं पातु सहान्वयैः॥
गयातस्वार्थदीपि(का). Then follow the contents.
-
No.
1891-95
गयायात्राप्रकरण
Gayāyātrāprakaraña
348 No. 355 Size.-58 in. by43 in. Extent.-12leaves%
39 lines to a page%3; 23 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting good; paper musty; foll. 3-4 and 11-12 missing; it ends abruptly.
A treatise dealing with journey to Gayā and performing śräddha, based on Gayānusthānapaddhati of Raghunātha (See No. 350 ). Aufrecht records only our Ms. under
this name in his Catalogus Catalogorum ; III, 32". Age.-Appears to be modern. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥.. रामचंद्रं नमस्कृत्य रघुनाथीयपद्धतेः।
संक्षेपतो गयाकृत्यं लिख्यते शिष्टतुष्टये ॥१॥
यात्रापूर्वदिने गयाश्राद्धं चिकीर्षमाणः श्वो गयायात्रामहं करिष्ये etc. Ends.- fol. 16.
वर्ट नमेत् ॥
कलौ माहेश्वरा लोका येन तस्माद्धाधरः। लिंगरूप भव स्वं च वंदे श्रीप्रपितामहं॥ इति प्रपितामहेश्वरं नमेत् ॥ ॥ इति सप्तमदिनकृत्यं ॥ ॥ अथ काम्बाम्यनियतदि
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
356]
गवाश्रापद्धति
No. 356
Size. - 8 in. by 5f in.
Extent.—. 12 leaves ; 13 lines to a page ; 29 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; paper old; fol. 3 is numbered as fol. 2; fol. 4 missing,
Age. Sam. 1870.
Author. - Vācaspatimira. Begins.
fol. 1.
Dharmasastra
Ends. fol. 13b.
D. 20
A manual for performing sräddha at Gaya by Vacaspatimisra. In the first verse the author names Vayavya (Vāyupurāna), Gārutmata ( = Garudapurāna) and Kalpavrksa (= Kalpataru according to Kane) and pays obeisance to Gadādhara. Our author flourished in the latter half of the 15th century. For further details about him,, see Kane : Hist. Dh. I, pp. 399-405.
श्रीगणेशाय नमः ॥
30$
Gayāśraddhapaddhati
No.
245
1887-91
अथ गया श्राद्धविधिः
वायव्य गारुत्मततकल्पवृक्षान् दृष्ट्वा विद्यार्यापि च शास्त्रयुक्त्या तनोति नत्वाssदि गदाधराय वाचस्पतिः श्रीपितृतीर्थ संसंस्थां ॥ तत्र कश्चिद्दिने एकभक्तादिकं कृत्वा तदुत्तरदिने उपवासं विधाय तदुत्तरदिने, श्राद्धमहं करिष्ये etc.
References.
(1) Mss. - A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 149b; II 30; III 324 (our ms.).
Kane : Hist. Dh. I, p. 538.
B-Descriptive Catalogues :Mithila Mss. Cat. Vol. I, Nos. 96-99.
... ... ...
गौरी चेति कपिलायां स्नास्था कपिलेवां नत्वा श्राखदाता स्वर्गवान् भवति तंत्र माहेश्वरी कुंडे मंगलदेवी सत्पूजनारसौभाग्यस्य प्रातिर्भवति
इति वाचस्पतिमिश्रकृतविरचिता गया श्राद्धपद्धतिः संवत् १८७० हिं हरिनारायणेन फार्म कार्ग कृष्णभौमे सवाईजयपुरे शुभम् etc.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
306
Author. Anonymous. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
गर्भाधानादिसंस्कार
No. 357
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.— 42 leaves ; 9 lines to a page ; 26 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari Characters; handwriting good; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, title of the work, topics, marks of punctuation and the last colophon are in red ink; paper old and musty.
Ends. fol. 42b.
Garbhadhänādisaṁskāra
No.
A manual of 16 Samskaras beginning from garbhadhāna and ending with aśauca. It forms part of Prayogaratna. Age. - Sam. 1826.
1357
गर्भाधानादिसंस्कार
from
संस्कार भास्कर
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ अनुक्रमेणैव षोडशकर्माणि लिप्यंते ॥ कृतमंगलस्नानः स्वलंकृतः कृताचमनः प्राङ्मुखो यजमानः वस्त्राच्छादिते पीठे उपविस्य ( इय ) पत्नींच स्वदक्षिणतः उपवेश्य संकल्पं कुर्यात् । etc.
246
1887-91
- अप्रजा दशमे वर्षे स्त्रीप्रजां द्वादशे त्यजेत् । मृतः प्रजां पंचदशे सथः स्वप्रियवादिनीं ॥ ३ ॥ ग्रंथेस्मिन्गुणगणवश्वयुध्यते चेत्स्वग्रंथं गुणगणवश्वमाहकोन
मत्तस्तरसि कृतांजलिस्तया च शोध्यं तत्सदसदिहोदितं मया यत् इति श्रीप्रयोगरत्ने षोडशकर्माणि संपूर्ण समाप्तः ॥ ५ ॥
यादर्श etc. संवत् १८२६ शाके १६९१ ॥ प्रवर्त्तमाने आश्वनमासे शुभे शुक्लपक्षे १५ रवीवासरे लषीतं त्र, मथाराम ॥ पठना
No.
Garbhadhānādisaṁskāra
from Samskarabhaskara
538 1883-84
No. 358
Size . - 82 in. by 4 in.
Extent.- 13 leaves ; 8 lines to a page ; 26 letters to a line.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
3581 Dharmaśāstra
367 Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters;
handwriting legible; two lines in red ink on either, border ; paper musty, borders brittle.
A manual of ritual for tuśānti and garbhädhäna, etc.,
from Samskärabhāskara, by Rşibudha or obhatta, son of . :Gangadhara, son of Visvanātha, surnamed sauca. He fol
lows karka, Vāsudeva and Haribara on Pāraskaragrhya ...... and mentions Prayogadarpana. Age.-Appears to be modern. Author-- Rşibudha. Begins.- fol.16.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीभद्रकाल्यै नमः॥ योभूच्छौशोपनामा बुधमुकुटमणिर्विश्वनाथः प्रसिद्धः प्रसिद्धतजो गंगाधराख्यः क्षितिसुरमतितः सर्ववेदार्थवेत्ता। तत्पुत्रः साधुशीलः शतपथनिपुणो याज्ञिकैर्वद्यमानः पुण्यात्मा सर्वकाळे जयतिलक)षिबुधः शिष्यसंधार्चितानि ॥१॥ करोति विदुषां प्रीत्यै सर्वसंस्कारभास्करं । सूत्रं हरिहरं कर्क यासु( ? )देवि समासतः॥२॥
तत्र गर्मादानादिषोडशसंस्काराः उच्यते ॥ etc. Ends.- fol. 120.
तेन श्रीकांगदेवताः प्रीयंतां ॥ ततो मातृकाविसर्जन ॥
पांतु मातृगणा सर्वे स्वशक्त्या पूजिता मया। इष्टकामप्रसिध्वर्थ पुनरागमनाय च॥
इति रु()तुशांतिगर्भाधान समातं ॥ References.... (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogoram:-...
I, 6823; II, 163%; III 141. -- Kane: Hist. Dh. I, p. 653.
B-Descriptive Catalogues:-.. B. B. R. A.S.Cat. No. 739. (2) Printed Editions :
Printed at Venkateśvara Press, Bombay.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
308
N
_
209
Dharmasấstra
[359 गर्मादानादिसंस्कार
Garbhādhānādisarskāra No. 359
No. 1884-87 Size.- 8 in. by 41 in. Extent.- 8 leaves ; 13 lines to a page ; 34 letters to a line. Description. Country paper ; Devanāgari characters; with occa.
sional पृष्ठमात्राs%3 several handwritings; legibletwo irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty ; fol.5a blank.
A manual of samskäras beginning with garbhadhana and
ending with Simantonnayana. Age.-Sam. 1719. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
___ नम श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ गर्भादानलषीते ॥
यजमानस्य स्नानं कृत्वा ॥ संध्यातर्पण ॥ वैश्वदेवादि सर्व कृत्वा
मातस्थापनं ॥ वृद्धिश्राद्धं ॥ अथ कुवांडिका कर्म॥ यज्ञवेद्यां आगत्य । etc. Ends.- fol. 76.
पुण्याहं ॥ स्वस्तिवाचनं ॥ अस्य कर्मण समृध्यर्थ ब्रह्मणे पूर्णपात्रं दक्षिणा ॥ आचार्याय उक्तदक्षिणा ॥ कर्मापवर्गे ब्राह्मणभोजनं । दक्षिणा पांतु जपि. ॥ उत्तिष्ठ ब्रह्म ॥१॥ ब्रह्मास्थापनं ॥ शं न पंचोनाशांतिः॥ यस्माकोशा ः॥१॥ शांतिगणश्च जपति ॥ उत्तरतंत्रः॥ इतिसीमतो अयनं समाप्तं ॥ स्वस्ति श्री संवत् १७१९ वर्षे चहन्न शुदि ४ भोमेन लषीतं ॥ अथे श्रीमहनपुरपत्तनमध्ये वास्तव्यं आभ्यंतरनागरम्यातीयः पंचोली श्री ५शीरामसुतपरमानंदनी पोथी सही॥ श्रारस्तु ॥ कल्याणमस्तु ।
No. 1883-848
गर्भाधानादिसंस्कार
Garbhādhānādisaṁskāra No. 360 Size.-8 in. by 4 in. Extent.- 9 leaves ; 8-9 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari characters%3B
handwriting legible; one or two lines in black or red ink : paper musty and borders brittle.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
3611
309
A manual of samskåras beginning with garbhädhänd and ending with nāmaharana.
Age. - Appears to be modern.
Author.— Anonymous. Begins.- fol. 1a.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ गर्भाधानादिसंस्कार लिख्यते ॥
अ ( आ ) चम्य प्राणानायम्य समुखश्चेत्यादि० पूर्वोच्चरिंत एवं गुणेति ॥ अस्या मम भार्यायाः गर्भाधानाख्यं कर्म करिष्ये ॥ etc..
Ends.- fol. 9b.
गर्भाधानादिसंस्कार
No. 361
......
तत्कर्मागत्वेन (आचार्यांय गां ददाति ।। अथ देवताविसर्जन ॥ यांतु मातृगणाः सर्वे स्वशक्या पूजिता मया ।
ऋद्धिं च विपुलां दत्वा पुनरागमनाये च ॥
इति नामकरणं ॥ श्रीसांब सदाशिवार्पणमस्तु ॥ ५ ॥ ५ ॥
Garbhādhānādisaṁskāra
No.
171
1886-92
Size.- 9 in. by 4 in.
Extent.— 7 leaves ; 9 lines to a page; 30 letters to a lines Description.— Country paper; Devanāgarī characters; with occa sional पृष्ठमात्राs; handwriting good; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon are tinged with red pigment ; paper very old, much worn out and musty. A small treatise dealing with garbhādhāna. puṁsavana and simantonnayana ceremonies.
Age. - Appears to be very old. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
डों ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ गर्भामा ( धाना ) दिसीमंतोशयन पर्यतकर्माणि विख्यते ॥ स्निग्धस्नानं । संध्यातर्पणं । देवपूजा । वैश्वदेवः । सर्व सब्बेच अभ्यंगगणेशपूजा मातृस्थापनादौ etc,
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
310 Dharmasastra
1961 -Ends.
अमीषां कर्मणां न्यूनातिरिक. परिपूर्णस्तु । गृहे इशितानि भवंतु उत्तरे कर्मण्यविसमस्तु । चतुर्मिश्वरहूबते च नमः। यस्य स्मृत्वा च. न्यून संयू. तं ॥१॥ इति समातं ॥ या etc.
Then follows in Gujarati a list of things required at the ceremony.
No.
-
गायत्रीभाष्य
.: Gāyatrībhāşya No.362
1881-82 Size.-8} in. by 48 in. Extent.-20 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
bad; two rows, each of two lines in black ink on each border; benedictory phrase, marks of punctuation and the concluding six lines tinged with red pigment; corrections made with black ink. Very corrupt text; paper old; worn out and musty.
It explains the terms of Gayatri. In its last colophon
it is called Sandhyābhāsya. Age.- Sarm: 1850. Author:-Anonymous. Begins.- fol. 1P..
- श्रीगणेशाय नमः॥ अथ गायत्रीभाष्य लिख्यते॥ अथ वाज्ञवल्क्यः ॥ स्वयंभुवं नमस्कृत्य वक्ष्ये देव्याः सुविस्तरं । यथानिर्देवानां वै मनुष्याणां च वाडवः॥१॥ वसंतः षड्ऋतूनां च मेरुः शिखरिणां यथा।
एवं द्विजातीनां गायत्रीसारं वेदत्रयस्य हि॥२॥ etc. Ends.- fol. 20.
भापः सर्वस्मात्प्रागुक्तापापात् मा पुनंतु असतां च प्रतिग्रहं अयाचिता .... देवग्रहणयोग्यादसत्पत्तिग्रहाच इमर पुनस्वित्यर्थः अनिश्चेति पूर्ववत् ॥
सुखं ददातु मे विष्णुः॥ इति संध्याभाष्य ॥... .
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
363]
311
uri पुस्तकं etc. श्रीरस्तु कल्याणमस्तु ॥ संवत् १८५० अज्ञाढ बड़ी द्वित्याय परांत ३ तृप्या गुरुवासरे भद्येह श्रीलांगुलपुरवास्तव्यं उदीच्यज्ञातिय शुक्ल श्री ५ मूलजीत सुतप्रभुजीवेन लिखितमिदं पुस्तकं आत्मपठनार्थ स्वयहस्तेन लिखितं ॥ श्रीगायत्री सावित्री सरस्वती सत्य ॥ श्री ब्रह्मा विष्णुः सत्यसे ॥ श्री ॥ श्री ॥
गीर्वाणचान्मञ्जरी
No. 363
Size. 8 in. by 4 in.
Extent. - 21 leaves ; 12 lines to a page; 28 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; paper musty.
The work teaches the daily duties of a Brahmaṇa by means of a story of a Brahmana residing with his family at Benares. The language is very corrupt; the author, Dhundiraja Kavi was himself a resident of Benares. But for the language, the work is an interesting reading. Age.— Appears to be modern.
Author.— Dhundirāja. Begins.- fol. 1b.
Dharmasastra
Ends.- fol. 20b.
Girvāṇavāgmañjarī
21
1919-24
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥
नावा श्रीपतिपादपद्मममलं विघ्नेश्वरं शारदां तद्वच्छ्रीगुरुपादपंकजयुगं ध्यात्वा ततः सादरं । काशिस्थेन हि धुंडिराजकविना गीर्वाणवाग्मंजरी बालानां सुखबोधनाय रचिता संशोधनीया बुधैः ॥ १ ॥
केवलं वैदिकानां तु शब्दाब्धिमति दुस्तरं । स्वल्पायासेन संततु निर्मितां तरणी दृढा ॥ २ ॥ etc.
तदा तेन तस्याः पाणिं अवलंब्य । तां क्रीडे उपवेशयन् । ततः वां दोर्भ्यामुंगुस । तस्याः वदनं चुचुंब । ततः सावुत्रौ उत्तरक्रीडां भ्रक्राते ॥ श्री ॥ श्री ॥
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
_No. 182427
312
Dharmasastra गृहत्यरत्नाकर
- Gphastharatnākara
247 No. 364
1887-91 Size.— 114 in. by 4in. Extent.- 42 leaves; 9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters ; handwriting
legible ; two irregular lines in black ink on either border ; paper old and musty; names of authorities quoted, topics etc. tinged with red pigment...
It is an incomplete Ms, starting from bhoj anavidhi and • breaking abruptly with apadurttiñitūpana of Grhastha
ratnākara by Caņņeśvara. For a complete analysis of contents see Mitra's Notices, V, 1921. For details about
the author, see Kane referred to below. Age.-Appears to be old. Author.- Candesvara. Begins.- fol. 10.
श्रीतुंडिराजाय नमः ।। अथ भोजनविधिः ॥ तत्र दक्षः॥ पंचमे च तथा भागे संविभागो यथार्हतः। पितृदेवमनुष्याणां कीटानां वोपदिश्यते ॥ संविभागं ततः कृत्वा गृहस्थः शेषभुग्भवेत् ।
संविभागो विभज्य प्रतिपत्तिः etc. fol. 70--इति गृहस्थरत्नाकरे अन्यापहृत्तिः तरंगः॥ Ends.--- fol. 71b.
तामिश्रमंधतामिनं महारौरवरौरवो। . नरकं कालसूत्रं च महानरकमेव च ॥ संजीवनं महावीवीं तपनं संप्रतापनं । संघातं च स काकोल कुशूलं पूतिमृत्तिकं ॥
लोकमवीषं च पंथा ends abruptlv. References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 15703; II, 320%; III,34. Kane: Hist. Dh. L, pp. 366-72.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
3631
Dharmasastra
.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Notices, V, No. 1921. i Stein's Cat. of Jammu Mss., p. 85, No. 87.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 1944.
Mithila Mss. Cat. Vol. I, Nos. 112 A-B. (2) Printed Editions:
Printed in Bibliotheca Indica Series, Calcutta, No. 249, . 1928.
No. A1883-84
परस्थरत्नाकर
Grhastharatnāk ara .No. 365 Size.- 12in. by 44 in. Extent.-30 + 62 (392) leaves; 10 lines to a page; 37 letters to
a line.
.-Country paper%3 Devanagari characters; handwriting legible ; two irregular lines in black ink on either border; topics and names of authorities quoted are tinged with red pigment; paper old, musty and slightly affected by damp; Leaves 30 and 72-133 only.
Another fragment containing foll. 30 and the last 23
taraigas. Age.- Appears to be old. Author.-Candesvara.. Begins.-fol.30".
कलविक प्लवं हसं चक्राहं प्रामकुक्कुटं । सारसं रज्जुलं वदात्यूहं शुकसारिके॥ प्रतुदान जालपादांश्च को प्रष्टिनख विकिरान् । निमजता मत्स्यादान् मौन वल्लरमेव च ॥ etc.
इति गृहस्थरत्नाकरे ऋणापाकरणतरंगः Ends.- fol. 133b.
मित्रासतगतो भुंके आसंदी गत एव च। विविन्मुखं संध्ययोश्च नृत्यवाथमिवाकुले ॥ उदयां पश्यताभुक्तमुदक्या हतमेव च
परोपघातक्त् किंचिद्रक्ष्यं भोज्यमथापि वा। दत्तानि References.- See No. 364.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
3314
or
No.
1884-87
folia
Dharmasastra
1366 प्रयकारिका
Gșhyakārika संस्कार विधि
Samskāravidhi No. 366
____208 Size.- 9 in. by 5 in. Extent.-- 55 leaves ; 9 lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters with occa
sional पृष्ठमात्राs%B handwriting legible: two lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers
with marks of punctuation and colophon at the end tinged ** with red pigment; paper very old ; borders, specially left ?! hand corner top, completely worn out ; first and last folios damaged.
A manual of Samskäras for followers of the mådhyandini sākha and based on the Gịhyasūtras of Pāraskara by Renukācārya, the son of Mahesa Sūri and grandson of Som eśvara of Sāņạilya gotra. It was composed in
1266 A.D. Age.,- Sam. 1605. Author.- Reņukācārya. Begins.-- fol. 12.
उं नमः श्रीयजुर्वेदाय ॥
मखादिकर्मविज्ञानकुमुदोरोधहेतवे। नमस्तस्मै गणेशाहिनखचंद्रमरीचये ॥१॥ ....... . हुतीष्ठिभक्तिस्मृतिबुद्धि लजाशांत्यादि योषिवरवल्लभोहं । प्रवीमि संस्कारविधि निषेकाद्रमं प्रणम्याब्जभवद्भिप ॥३॥ संस्कारो द्विविधः प्रोक्तो ब्राहयो देवो मनीषिभिः।
गर्भाधानादिको ब्राझो दैविकः पाकयज्ञियः॥३॥ etc. Ends.- fol. 556.
आवृत्तिः प्रतिभक्षं स्यान्म ... खडतपनः श्रीमान् महेशामिधः सूरिभूरि यशाः ... कनिष्टो भवत्। तत्सूनुः कतिसूनुसूत्रतटिनी कल्लोल नको महस्तेनेयं रचिता प्रयोगविवृतिः श्रीरेणुकाचार्यः सुधीः ॥४०॥
'भरे जयाख्ये मधुसंज्ञया मासि *शाकेष्टवस्वीश्वरसम्मितांके ॥११॥ Sata 1188%3D1266 A.D.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
प्रथः कृतीयंक... नालयापानि सरोरुहामोदितपदपदेन ॥१२॥ पदुरुतमनुकं वा पचोकमसमंजसं
तवन निपुणो सन्दग्विधातव्यसमंजसं ॥५॥ इति श्रीगृयकारिका समाप्ता ॥ संवत् १९०५ बरें भादवा पदिक रवी
मोह श्री... etc. References. (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I1580. Kane: Hist. Dh. I, p. 540.
B-Descriptive Catalogues :- ..... .. I.O.Cat. No. 361.
Gshyakārika
___No. 1884-86
गृयकारिका No. 367 Size.- 94 in. by 41 in. Extent.-17 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line.
-Country paper%3 Devanagari characters%3; handwriting bad ; one or two lines in black or red ink on either " border; paper old, worn out and musty.
-This work is similar to Grhyaprakirnaka (Np. 370) and .: contains.154 anustubh verses, called Kārikās, many of
which are found in Grhyaprakirnaka, dealing with
domestic ritual and interspersed with short prose ... explanations. Age.-Sam. 1695. Author.-- Anonymous. Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः॥ किमयं सर्वपात्राणां परिसमूहनकारण। छेदनानि तथा त्रीणि किमर्थ वे पवित्रके ॥१॥ कृमिकीटपतंगायः भ्रमति वसुधातले। समूहनं ततः कुर्यात् दर्भेणैव विशेषतः ॥२॥ete :
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
*386 Dharmasastra
[ 367 Ends. fol. 17o.
तन्त्र मधुपर्कविधिः । मंत्रपरतविधे विप्रे क्षित्रियेषु यैवच ॥ वैश्यशूद्रावुभौ वौँ मान संविधमाचरे ॥ आसनं हस्तमात्रं तु वैवाह्यसोपवेशयेत् । भाहारेन्मधुपर्के च मीनहीनाधिकं न हि॥५४॥ षडा भवति ॥ इति श्रीगृह्यकारिका समाप्त ॥श्री॥
da 84(? )ai ar & gå annat anges . प्रतिपदा पनिवारे लिषितं पुस्तक समाप्तः गणेशसुततेन लिषितं सुभं भवतु ॥ ॥
No. A 1881-82
der; paper is jete and as it hof the work ofaguddhi
गृह्मधर्मसङ्ग्रह
· Gșhyadharmasargraha
312 No. 368 Size.— 84 in. by 54 in. Extent.- 225 leaves ; 12 lines to a page ; 32 letters to a line. Description. Modern water-marked paper; Deyanāgari
characters; handwriting good ; two lines in red ink on either border; paper is musty. .
The codex is incomplete and as it has no colophon it is impossible to know either the name of the work or of the author. The contents are: (1) Asanavidhi-bhūtasuddhi. prānapratisthā-antarmätykā-bahirmātrkā. (2) Smārtapavamana. (3) Sarksepa-uratărkoktāni uratodyāpanāni prayoga. rityā ucyante-(1) Brahmādidevatāsthāpana from Santisāra; (2) Haritālikaurata; (3) Sankaştacaturthi°; (4) Rşipant. camio; (5) Upangalalità'; (6) Janmāștami°; (7) Budhăştami (8) Råmanavami; (9) Ekādaśi from Vratodyāpanakaumudi of Sarkarabhatta, son of Ballālasūri; (10) Sravanadvadasi ; (11) Pradoşavrata: (12) Anantacaturdasi; (13) Sivarātrivrata ; (14) Kadalivrata ; (15) Vațasavitrio; (16) Somavatyamāvasyā; (17) Ravivātavrata; (18) Somadd. tavrata; (19) Mangalāgauri°; (20) Lakşanamaskarao; (21) Ardhodayaprayoga; (22) Kiñciddānaprayoga from Danaratnākara; (23) Naktaurata; (24) Svastikaurata; (25) Vyatipatao; (26) Lakşapūjā°; (27) Kärttikasnāna; (28) Sankrāntio; (29) Karkațī° ; (30) Kūşmāņdio ; (31) Sahasrabrāhmaṇabhojana; (32) Lakşavartioratao; (33) Afvattha and Vațodyāpana ; (34) Tripurdstambhao, etc,
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
3691
Dharmasastra
The name Grhyadharmasamgraha is given to it probably
on account of its contents.
Age. - Modern.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1".
श्रीगणेशाय नमः ॥ हरिः ॐ म् ॥ ॥ अथ भूतशुधिः
यजमानेन वृतोहं अमुकन्नतोद्यापनांगत्वेन विहितं आचार्यकर्म करिष्ये ॥ तदंगत्वेन शरीरशुध्यर्थं भूत
शुधि प्राणप्रतिष्ठांतर्मातृकाबहिर्मातृकान्यासांश्च करिष्ये ॥ ॐ परिवह भूतानि पृथिव्यंतरवासिनः । आसनादौ नमस्कृत्य ब्रह्मकर्मसमारभेत् ॥ etc.
Ends. - fol. 2258.
भ
317
शौचामनसंध्यां वंदनदर्भ भिक्षाद्मिकार्यरहित्यशूद्रादिस्पर्शनकौपीनकटिसूत्रयज्ञोपवीतमेखला दंडा जिनत्यागादि वा पादुकाध्यारोपणमालाधारोद्वर्तनानुलेपनजन जलक्रीडाद्यूतनृत्यगीतवाद्याथ
स्वापछत्रधारणा
भिरति
पाखांडादिसंभाषणपर्युषितभोजनादिब्रह्मचारिव्रतलोपजनित
सकलदोषपरिहारार्थं ब्रह्मचारिकृच्छ्रत्रयं चरेन्महाव्याहृतिहोमं कुर्यात् तथथालौकिकामिं प्रतिष्ठाप्य अन्वाधान भाज्य भागांतं कृत्वा प्रथमं व्यस्त समस्तव्याहृतिभिश्वतत्र भा ends here abruptly.
गृह्यपद्धति
No. 369
Size . - 93 in by 3g in.
Extent.- 78 leaves ; 7 lines to a page; 20 letters to a line. Description. — Country paper; Devanagari characters; handwriting bad, two irregular lines in black ink tinged with red pigment on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon tinged with red pigment; paper very old, much worn out and musty. The Ms. was copied in Sam. 1458 during the reign of King Bhimavijaya, son of Mahārāja Sri Hariraja for Bana-(na) ditya, son of Sarvaditya of Śrīmāla family.
No.
Grhyapaddhati
102
1884-86
The work is a comentary on Paraskara's Grhyasütras by Vasudeva Diksita, in 3 Kāndas. It deals with all the
}
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
318
Dharmasastra
1.369
domestic rites. For a detailed list of contents see Mitra's Notices referred to below. Our author is mentioned by Harihara and Raghunandana and hence according to Kane, must have flourished earlier than I250A.D.
Age. - Sam. 1456.
Author. - Vāsudeva Diksita.
Begins. fol. 1".
Ends.
ॐ नमो ब्रह्मणे अथातो गृह्यस्थालीपाकानां कर्म । ... देव हेडन मिति दर्भः परिसमुझ मानस्तोके तनय इति . मये नोपलिथ । etc.
...
व्योष्टव ग्रहणधारणोच्चारणशक्तिकम्मंयि भवत्वाप्यायं तु मेंगानि वाक्याणश्चक्षुः श्रोत्रं यशोबलं । यन्यै श्रुतमधीत तन्मै मनसि तिष्ठतु तिष्ठत्विति ॥ ५ ॥
इति श्रीदीक्षितवासुदेवविरचितायां गृह्यपद्धती तृतीयः कांड: समाप्तः ।। ६ ।। श्रीः ।। शुभं भवतु ॥ स्वस्ति संवत् १४५८ वर्षे अथेह श्रीतालध्वजदुर्गे जेष्टवदि त्रयोदश्यां सोमे श्रीमालज्ञांतीय ज्योति सर्वादित्य सुतबानादित्यबोधनार्थे वनादिस्य पुस्तकम लेखितं । वासुदेव गृह्यपद्धती लिखितं ॥। ४ ॥ यादृशं etc.
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 335;II 74b and 2104 ; III 71b.
Kane : Hist. Dh. I, p.540.
प्रकीर्णक
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. No. 4847.
Weber's Catalogue of Berlin Mss., pp. 64-65, No. 265. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 384b, No. 476". Mitra's Notices, V, No. 1890.
Grhyaprakirņaka -103: 1884-86
No.
No. 370
Size:- 9 In. by 4 in.
Extent.→ 30 leaves ; 7 lines to a page; 24 letters to a line.. Description.— Country paper; Devanāgarī characters; handwriting bad; two irregular lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, verse numbers and colophon at the end are tinged with red pigment, paper old, worn out and musty.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
3711
Dharmasastra
319
The Ms. starts with Vedic mantra-pratikas running upto the 2nd line of fol. 28, after which follow verses in anustubh metre, numbering 242. The subject-matter is ceremonies of domestic ritual.
Age.— Appears to be old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
ॐ यद्देवा इति परिसमुद्ध ॥ मानस्तोके त्युपलिप्य ॥ त्वां वृत्रेबिडेयुलिख्य ॥ धृष्टिरनिष्युष्टस्य ॥ देवस्य स्वेत्युम्बुक्षु ॥ अभिमूंघें स्वभिमुप
समाधाय ।। etc.
Ends. - fol. 30.
गृह्यान्निसागर
or
प्रयोगसागर
अविदित्वा तु यो अभिहोमं कुर्याद्विजातयः । न हुतं न च संस्कारं न च कर्मफलं लभेत् ॥ इति ब्रह्मणोक्तवह्निनामानि अश्वा मासंक्षेपसंदोह ॥ समाप्त ॥ शु. कासिदतेन लीषितं आत्मापठनार्थं वा पर ( प )नार्थं शुभमस्तु श्रीरस्तु ॥ :
2
...
Grhyägnisägara
or
Prayogasāra
No.
292
1884-87
No. 371
Size - 10 in. by 5g in.
Extent.— 124 + 3 ( = 127 ) leaves ; 15 lines to a page ; 37 letters to a line.
Description.- Water-marked paper: Devanagari characters hand - writing legible ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper has been so very well treated with red smoke, etc. that it gives an appearance of being at least 4 or shundred years old ; it is very musty, much worn out, brittle and soiled, three leaves at the end give contents.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
320
Í 371
The work also called Prayogasara is a compilation dealing with ceremonies and rites about the maintenance of srcred fire, Prāyaścittaśraddha, etc. The author Nārāyanabhatta, was the son of Laksmidhara, surnamed Arada. According to Kane, he is later than 1650 A.D.
Dharmasastra
Age. — Saka 1649.
Author.— Nārāyanabhatta, son of Laksmidhara. Begins.- fol. 1".
श्री गणेशाय नमः ॥
मस्था कृष्णपदांभोजं गणेशं शंकरं शिवां । लक्ष्मीधरं च पितरं भट्टनारायणं तथा ।। यथा ज्ञानविद्यार्थाय पक्षशिष्टैरनुष्टितं । श्रीणि सूत्राणि तद्ग्रंथानालोक्यानांश्च भूरिशः ॥ आरडेत्युपनामा वै भट्टनारायणः सुधीः । गृह्याग्निसागरं चैव कुरुते शिष्टतुष्टये ॥ etc.
fol. 124 - इति श्रीमदारडोपनाम कलक्ष्मीधरसूनुनारायणभट्टकृतो गृह्याग्निसागरः समाप्तः॥ शके १६४९ हवंगसंवत्सरे वैशालवदि द्वितीयायां सौम्यवासरे etc.
Ends.- fol. 124".
समयमयूखे विशेषः ॥ आहिताग्नेः सिनीवालीरनध्यादेः कुद्धहुमंता ।आदितः स्त्री शूद्रयोरपि ग्रहणं ॥
सिनीवाली द्विजैः कार्या साग्निकैः पितृकर्मणि स्त्रीभिः शूनैकुडूर्ज्ञेया तथा ar नमिकैर्द्विजैरिति लौगाक्षिवचनात् ॥ श्री ॥
आरडेत्युपनाम्ना वै भट्टनारायणेन च ।
श्रीणि सूत्राणि तद्ग्रंथानालोक्यानां च भूरिशः ॥ १ ॥ सवलोकोपकाराय कृतो गृह्याग्निसागरः ॥
References.
(1) Mss. -A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I; 158* ; II, 329 and 197b; III, 34. Kane Hist. Dh. 1, p.540.
B-Descriptive Catalogues :
I. O. Cat. Nos. 1634-36.
B. B. R. A. S. Cat. Nos. 679-80.
Calcutta Sanskrit College, Cat. I, 454-55, 622-23.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstrá
3725 गृहासंग्रह No.372
Gșhyāsamgraha
No. 1899-1915
Size.-88 in. by 4g in. Extent.-9 leaves ; 7 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; verse-numbers in red ink upto fol. 17, paper old and musty ; first twelve folios are wanting.
The codex begins with the latter half of the 17th verse of the 2nd prapathaka of Gệhyāsangraha, an appendix to Grhyasūtras of Gobhila. It deals with marriage, Śräddha
etc. The author is the son of Gobhila. Age.-Sam. 1911. Author.-Gobhilaputra. Begins.- fol. 134.
ऋतुमती च नग्निका तां प्रयछेत्वनग्निकां ॥ अप्राप्ता रजसा गौरी प्राप्तासि रोहिणी ॥ २४ ॥ अव्यंजिताच्चेत्कन्या कुवङ्गी ना च नग्निका। व्यंजनैस्तु
समुत्पनै सोमो भुंजीत कन्यका ॥२०॥ etc. Ends.- fol. 21.
गोभिलाचार्यपुत्रस्य योधीते संग्रहं पुमान् । सर्वकर्मस्वसंमूढः परांतिद्विमवाप्नुयात् ॥ १०७॥ इति श्रीगृह्यासंगृहकंनाम परिशिष्ट समाप्तं ॥
श्रीरामाय नमः ॥ शिवमस्तु स्वस्ति संवत् १९११ भास आसार References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 158b; II, 320 and 197b: III,340. Kane : Hist. Dh. I, p. 540.
B-Descriptive Catalogues :Haraprasada Shastri's Cat. of Mss., Asiatic Society of
Bengal, Vols. I and II, No. 1352. I.O.Cat. Nos. 277-8. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 386", No. 504.
Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 119, No. 280. (2) Printed Editions:Printed as an appendix to Gobhila-
Ghyasūtra in Biblio. theca Indica, Calcutta, 1880.
D. 21
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. 1883-84
322 Dharmaśāstrà
1:373 गोत्रनिर्णय
Gotranirnaya
540 No. 373 Size.— 84 in. by 4 in. Extent.-4 leaves ; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari characters
handwriting good ; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, verse-numbers and the date are tinged with red pigment.
A short treatise in 19 sardūlavikridita verses on gotra by Mahādevavid Daivajña, son of Sivadaivavid of Gārgya gotra. He calls his father as विस्कंधज्योतिःशास्त्राभिज्ञानेक
शास्त्रार्थानरूढ. He composed also Tithinirnaya Age.- Saka 1706. Author.- Mahādevavid Daivajña. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशायः॥ श्रीविघ्नेश्वरशारदागुरुनमाभ्याचार्यसर्वेश्वर यस्कात्यायनआश्वलायनमुनी बौधायनः सूत्रवत् । आलोक्य स्मृतिसारपूर्वरचना आदित्यभट्टादिका
स्तच्छिष्यादरतोथ गोत्रविषयं सन्मंगलार्थ ब्रुवेत् ॥१॥etc. Ends.- fol. 48.
इति मच्चिस्कंधज्योतिःशास्त्राभिज्ञानेकशास्त्रार्थनिरूढश्रीशिवदेववित्सुत' महादेवदैवविद्विरचितगोत्रनिर्णयमंगलस्मृतिका समाप्ता ॥७॥ शके १७०६ संवत्सरे क्रोधिनान्ने आषाढे कृष्णपक्षके
ज्योतिषोपनाम्नो वै मुकुंदात्मज विलेखयेत् ॥ खट्वांगातुव्हये क्षेत्रे वेदावस्यां तटे शुभे। षष्टभ्यां गुरुवारे च हरिभट्टो विलेखयेत् ॥ यादृषी पुस्तकं etc.
गोत्रप्रवर
Gotrapravara No. 374 Size.— 12} in. by 4 in. Extent.- 9 leaves ; 7 lines to a page ; 43 letters to a line.
No. 7838
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
373 j
Dharmasastrá
323
Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari chara cters ; handwriting good.
A work on gotras and pravaras, which from its beginning and end shows that it is incomplete; on the top corners of left-hand borders (first folio, right hand) we find संस्कारमु• written. Can it be a part of Samskāramuktavali by Tanapāthaka? But we do not find this text in our Ms. of Samskāramuktāvali.
Age.- Appears to be modern.
Author.
Anonymous.
Begins. fol. 1a.
श्री ॥ एतौ जामदग्नौ । आर्षिषेणाः । यस्काः । मित्रयुवः । वैन्या । शुनकाः । एते च पंच केवलभृगवः । एवं सप्त ।। तत्र वत्साः । मार्कडेयाः । इत्यादयः शतद्वयाधिकावत्स गोत्रभेदाः ।। etc.
Ends. fol. 9a.
ज्ञानतस्तु सगोत्राद्युत्पन्नां चांडालत्वमेव ॥ आरूढपतितापत्यं ब्राह्मण्यां यश्च शूद्रजः ॥ सगोनोढा सुतश्चैव चांडाला ।।
गोवनिर्णय
No. 375
Size - 8 in. by 44 in.
Extent. - 11 leaves ; 7 lines to a page; 23 letters to a line. Description.- Modern water marked paper ; Devanāgari chara
Gotrapravaranirṇaya
Age.— Appears to be modern. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
No.
22
1869-70
cters; handwriting good.
The Ms. is a small work dealing with gotras and pravaras. There are several works dealing with the subject, but the present Ms. is a compilation without the name of the author.
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ संक्षेपेण गोत्रप्रवर निर्णयः तौ च भिन्नौ निषेधनिमित्तं सगोत्राय दुहितरं न प्रयच्छेदित्यापस्तंबोक्तेः असमानप्रवरैर्विवाह इति गौतमोकेश्च तत्र गोत्रलक्षणमाह etc.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
324
Dharmasastra
[375
Ends.- fol. 118.
तथापि भरद्वाजाश्चकपयोगारौक्षायणा इति चत्वारोपि भरद्वाजगात्रैक्यान्तान्वयुर्मिथः कपिग भरद्वाजा मिथो रौक्षायणा द्विजाः नोदहेयुः
सगोत्रस्वात्प्रवरैक्याश्च कुत्रचित् इति स्मृत्यर्थसाराद्युक्ते श्लोक ११० References. - (1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 1590; II, 320 and 1976. Kane Hist. Dh. I, p. 541.. (But most probably our work is different from all the works referred to).
586
No.
गोत्रप्रवरनिर्णय .
Gotrapravaranirņaya No. 376
1882-83 .Size.-83 in. by 4 in.
Extent.- 35 leaves ; 10 lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border ; benedictory phrase, names of authorities quoted and the colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
A treatise on the determination of gotras and pravara, by Kamalakarabhațţa, son of Rāmakşşņabhatta and grand.
son of Narayana. Age.- Saka 1669. Author.- Kamalakarabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीमहालक्ष्मिकुलदैव्यायै नमः। श्रीरामं सपरीवारं गणेशं मारुति शिवं॥ श्रीरामकृष्णं पितरं नस्वामाख्यां च मातरं ॥१॥ श्रीमदिनकरभ्रतृचरणावभिनम्य च । नारायणास्मजश्रीभद्रा(भ)कृष्णस्य सूनुना ॥२॥ कमलाकरसंज्ञेन गोत्रप्रवरनिर्णयः। क्रियते विदुषां प्रित्यै ग्रहणालोच्य सर्वशः॥३॥ etc.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
377.1
Ends.- fol. 35.
Dharmasastra
गुरुतल्पवताशुरधेद्र भैस्तज्जत्यत्तां व्रजेत् भोगतस्तां परित्याज्य पालये ( तू ) जननीमिव अज्ञानादवैः शुद्धेत् त्रिभिर्गस्तु कश्यप इति दिक् ।
इति श्रीमद्रामेश्वरभट्टसू रिसुनुनारायणभट्टात्मजमिमांशक श्रीरामकृष्णभट्टसुतदिनकरभट्टानुजश्रीकमलाकरभट्टकृतो गोत्रप्रवरदर्पणः समाप्तः । इति निर्णयः श्रीरस्तु ।। स्वस्ति नृपविक्रमार्कशालिवाहन शके १६६९ प्रभवनाम संवत्स्त्ररे फाल्गुणमासे कृष्णपक्षे तिथौ तृतीया भानुवासरे स्वातीदीवसनक्षत्रे किनही ग्रामे श्रीसंनिधौ इदगोत्रनिर्णयग्रंथं समाप्तं ॥ शुभं भवतु ॥ हे पुस्तक वैराजक्षेत्रस्थ केशव जोसी इदस्वकष्टार्जित संपाच ॥ श्रीमहालक्ष्मीर्पणमस्तु ॥ श्रीगजाननार्पणमस्तु
Then follow two stanzas.
References.
(1) Mss.— A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 159b ; II 324 ; III 34b.
Kane : Hist. Dh. I ; p. 540.
B-Descriptive Catalogues :
Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 392, No. 841 I. O. Cat. No. 1780.
(2) Printed Editions :
Printed by Chentsalrao, Mysore, 1900.
325
गोत्रप्रवर निर्णय
No. 377
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.— 3 leaves ; 16 lines to a page ; 41 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; four lines in red ink on either border ; benedictory phrase, topics and the colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
Gotrapravaranirṇaya
256
A 1881-82
Age. -- Sam. 1750.
Author.— Bhattoji Diksita,
No.
An exposition of gotras and pravaras and the prohibition of intermarriage between them.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
326 Dharmasastra
' (m Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः। अथ प्रवराध्यायमाह ॥ स्पर्षयोगस्स्याष्टमास्तदपत्यं च गोत्रं । प्रतिवीर्यते। होत्रध्वर्युभ्यां उत्कीर्यते प्रवराः । समानप्रवरां समानगोत्रे च नोद्वहेत्
कश्यपोत्रिभरद्वाजो विश्वामित्रोथ गौतमः । जमदग्विसिष्ठश्च सप्तैते ऋषयः स्मृताः॥
पंचानां त्रिषु सामान्यादविवाहस्त्रिषु द्वयोः । etc. Ends.- fol.3b.
न चैव गोवरैक्येति मनुवचनस्य निर्विषयवं शक्यं आर्षेयवर्णाभिवादनेषु श्राद्धदेवतास्वे च जनकगोत्रनिवृत्यर्थस्वात् तस्येति दिक् । आपस्तंवधर्मव्याख्यायामुज्वलायां पैठीनसिदत्तकृतिः किकित्रिमपुत्रिको पुत्राः परस्परविग्रहेणार्षीयेण ॥ ॥ ___ इति भट्टोजिभट्टनिर्मितो गोत्रप्रवरनिर्णयः समाप्तः ॥
संवत् १७५०॥ मार्गशीर्षशुद्धपौर्णिमातदिने विश्वेश्वरसंनिधौ वटांकर
ज्योतिषी विद्याधरपाठकेणेदं पुस्तकं लिखितं ।। References.(1) Mss.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
__ I 159%3 II 320; III 340. Kane : Hist. Dh. I, p. 541.
B-Descriptive Catalogues :Burnell's Cat. of Tanjore mss., p. 136b. B. B. R. A.S. Cat. No. 681. Stein's Cat. of Jammu mss., p. 87, No. 2548.
No.
1895-1902
गोत्रप्रवरनिर्णय
Gotrapravaranirņaya
140 No. 378 Size.- 8} in. by 6 in. Extent.-4 leaves%3; 20 lines to a page; 36 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari characters;
handwriting legible; two lines in red ink on either border; paper old and musty.
Another copy. Age.- Saka 1689. Author.- Bhattoji Diksita,
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
327
391
Dharmasastra
Begins.- fol. 1°
श्रीगणेशाय नमः। __सप्तर्षयोऽगस्त्याष्ठमंतपदं etc. as in No. 377. Ends.- fol. 3.
न चैव गोत्ररिक्थ इति etc. upto परिग्रहेणारेयेण as in No. 377 follwed by ___ जातास्तेऽसंहताः कुलीनाब्यामुष्यायणा भवंतीति ॥ इति ब्यामुष्यायणवर्गः ॥ भट्टोजिभट्टरचितो गोत्रप्रवरनिर्णयः
गुणगृर्बुिधैः सोयमादरेण भविष्यतां गोत्रप्रवरसंदेह मतप्रावृतचेतसा मादं तनोतु विदुषां गोत्रप्रवरभास्करः॥
१६८९ भाद्रपद व. १४ References.- See No.377.
गोत्रप्रवरनिर्णय
Gotrapravaranirņaya
585 No. 379
No. 1882-83 Size.-98 in. by 4 in. Extent.-11leaves%3; 8 lines to a page3B 38 letters to a line. Description.- Thick water-marked paper; Devanagari characters%3B
handwriting good ; two lines in red ink on either border: paper old and musty ; benedictory phrase and topics tinged with red pigment.
A larger recension of Bhattoji's Gotrapravaranirņaya
described under No. 377. Age.-Appears to be modern. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1o.
श्रीगणेशाय नमः असमानापगोत्रजामिति । ऋषदिदमाष प्रवरः । गोत्रप्रवर्तकस्य मुनेावर्तको मुनिगण इत्यर्थः तद्यथा गोत्रप्रवर्तकस्य भरद्वाजस्य व्यावर्तकावर्तका. गिरा बृहस्पती etc.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[379
Ends.- fol. 11.
मेधातिथिः। पुरुषत्रयपर्यंत प्रतिकूलं स्वगोत्रिणा प्रवेशानिर्गमस्तद्वत्तथा मंडनमुंडने। ' प्रेतकर्माण्यनिवत्यं चरेवाभ्युदयक्रियां
आचतुर्थ ततः पुंसि पंचमे शुभदं भवेत् ॥ ६ ॥
इति भट्टोजिदीक्षितकृतगोत्रप्रवरनिर्णयः समाप्तः References.- See No. 377.
गोत्रप्रवरनिर्णय No. 380
Gotrapravaranirņaya
_____2
No.
1907-15
Size.-917 in. by 41m in. Extent. - 8 leaves ; 12 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3 handwriting
legible ; corrections made with ink and yellow pigment ; topics and the last colophon tinged with red pigment on foll. 5-73; paper old, worn out, musty and worm-eaten.
A small treatise on gotras and pravaras by Nāgesabhațța. See colophon on fol.70. This is followed by a leaf con.
taining the prayascitta for Sagotra marriage. Age.- Appears to be old. Author:- Nagesabhatta. Begins.- fol. 1".
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ गोत्रप्रवरनिर्णयः। विश्वामित्रजमदग्निभरद्वाजगौतमात्रिवसिष्ठकश्यपानां सप्तऋषीणामगस्त्याष्टमानामपत्यं गोत्रं । तथा बौधायनोतः। वसिष्ठादिषु गोत्रव्यवहारस्त्वोपचारिक etc. fol. 70.
इत्युपाध्यायोपनामकनागेशभट्टविरचितो गोत्रप्रवरनिर्णयः॥ Ends.-fol.80.
अपत्योपतौ तु चंद्रिकायामापस्तंबः समानगोत्रप्रवरां कन्यामूदवोपगम्य च तस्यामुप्ताच चांडालं ब्राह्मण्यादेव हीयते । बौधायनगमन प्रायश्चित्ते चांद्रायणे एकस्वमविवक्षितं । अकामतः सकृस्सगोत्रगमने
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
381]
गोत्रप्रवर निर्णय
No. 381
Size. 8 in. by 5 in.
Extent. - 41 leaves; 10 lines to a page; 31 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; benedictory phrase, topics and the colophon are tinged with red pigment; paper old, musty and slightly worm-eaten ; foll. 23-24 missing.
Another work on gotras and pravaras by Raghunathabhatta (1620 A.D.) son of Bhatta Mādhava and grandson of Bhatta Ramesa.
Age. - Appears to be old. Author.-- Raghunathabhatta. Begins. fol. 1".
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
Ends. fol. 39b.
i.
अथ प्रवर निर्णय लिख्यते ॥
मध्वा गणेशं श्रीरामं सीतां लक्ष्मीं गुरूनपि । विश्वेश्वरं भैरवं च रघुनाथेन धीमता ॥
गोत्रप्रवर निर्णीतिः समासेन वितन्यते ।
तदभावे सगोत्रदिपरिणीतिप्रसक्तितः ॥
329
Gotrapravaranirnaya
No.
तत्र च दोषस्मरणात् । तथा च गौतमः ॥ सखिसयोनिसगोत्रासु स्नुषायां गवि व गुरुतत्वासमं गमनमिति ॥ etc.
भहरामेशविद्वज्ञसुतमाधवसूनुना ।
_कृतोयं रघुनाथेन गोत्रप्रवरनिर्णयः ॥ ६ ॥
इति श्रीमदवाक्यप्रमाणनिपुषातमभट्टमाधवास्म (ज) भट्टरघुनाथकृती गोत्रप्रवर निर्णयः समाप्तः
References :
(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 4844 (under Raghunāthabhatta).
Kane : Hist. Dh. I, p. 541.
587
1882-83
Then follows some quotation from the r and the ms. ends as follows :
छंदोगादिभिरनुष्ठेयं ॥ तथा च ॥ गृह्यं छंदोगपरिशिष्टकारकः । बह्वं चास्वगृह्येोकं यस्य कर्मप्रकीर्त्तितं । तस्य तावति शास्त्रार्थे कृते सर्वकृतो भवेत् ॥ तथा ॥
प्रवृतमन्यथा कुर्याद्यदि मोहात्कथंचन । यतस्तदन्यथाभूतं तत एव समापयेत् ॥
B-Descriptive Catalogues :
, Cat. No. 1781.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
330
No.
1886-92
Dharmasastra
[382 गोत्रप्रवरनिर्णय
Gotrapravaranirņaya
174 No. 382 Size.-98 in. by 4g in. Extent. - 23 leaves ; 10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; two lines in black ink on either border ; paper old and musty.
A short treatise on gotras and pravaras by Visvanātha. deva, son of Sambhudeva and younger brother of Rāma. deva. In the last verse, the work is also named as Rāmadevaprasāda. Our author also composed Kundamandapakaumudi. According to Kane he composed the work in
1584 A.D. Age.-Saka 1651. Author.- Viśyanāthadeva. Begins.- fol. 1.
श्रीगणपतये नमः॥ उनमः श्रीरामजानकीजानये नमो ब्रह्मणे नमो महेशाय नमो गणपतये नम आपस्तंवाश्वलायनबौधायनकात्यायनेभ्यः। अथातो यज्ञश्राद्धमहा
दानपरिणयनाथुपयुक्तं गोत्रप्रवरनिर्णयं आख्यास्यामः । etc. Ends.- fol. 26.
गोत्रायविचित्रपुष्परचितस्तश्ज्ञानयागादिभि
युक्तोनेकफलैमया परमया भक्त्योपहारोपितः। श्रीरामांहिसरोरुहेति निखिलाभीष्टप्रदे सर्वदा तेन श्री जनकात्मजापतिरयं रामः सदा प्रीयतां ॥४॥
इंदुवाणनृपे १६५१ शाकेवत्सरे रौद्रसंज्ञके फाल्गुनासितभूतायां बुधैश्रवणभेदि वा ॥१॥ रामदेवप्रसादाख्यो गोत्रप्रवरनिर्णयः काशीस्थस्यामभट्टो–कृष्णेन लिखितो मुदा ॥२॥
विश्वनाथनिर्मितिः॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
____ I 159b; II 32b. Kane : Hist. Dh. I, pp. 541-2.
B-Descriptive Catalogues : I.O. Cat. No. 1782.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
3841
Dharmasastra
331 Gotrapravaranirņaya
गोत्रप्रवरनिर्णय
No. 383
175
No. 1886-92
Size.- 8} in. by 3} in. Extent.-5 leaves ; 14 lines to a page ; 56 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border on one side of the leaves%3; benedictory phrase, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; paper very old, worn out and musty.
A short treatise on gotras and pravaras by Sadārāma Tripathin, son of Devesvara Tripathin,a Nagara brahmin. It is the only ms. mentioned by Aufrecht in his Catalogus
Catalogorum, ii,329. Age.-Sam. 1756. Author.- Sadārāma Tripāțhin. Begins.-fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ विश्वेश्वरं गणाध्यक्षं शारदां निखिलान्मुनीन् । अभिवंध प्रवक्ष्यामि गोत्रप्रवरनिर्णयं ॥१॥ नित्यं नैमित्तिकं काम्यं कर्मोक्तं त्रिविधं स्मृतं ।
तदंगगोत्रप्रवराः सर्वे प्रोक्ता विभागशः॥२॥ etc. Ends.- fol. 5.
आरूढपतितापत्यं ब्राह्मण्यां यश्च शूद्रजः।
सगोत्रोढा सुतश्चैव चंडालास्त्रय ईरिता । इति यमवचनादिति शिवम् ॥ ॥ इति श्रीमन्नागरकुलावतंसत्रिपाठीदेवेश्वरात्मजत्रिपाठीसप्तरामकृतो गोत्रप्रवरनिर्णयः समाप्तः ॥ ॥ संवत् १७५६ चैत्रकृष्ण५ सूर्ये लिखितं सैन्ये ।
No. 1895-1902
गोत्रप्रवरनिर्णय
Gotrapravaranirņaya
106 No. 384 Size.-73 in. by 2g in. Extent.- 9 leaves; 5 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border ; benedictory phrase and topics tinged with sed pigment ; paper old,
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
332
Dharmasastra
[ 384
musty and worn out; foll. 1-2, repaired on left hand bor. der.
A small work on gotras and pravaras. The codex bears the name of Vasudevakavisvara on fol. 1 in the centre. The name seems to be that of the owner and not of the
writer. Age.- Appears old. Author.- Anonymous. Begins.- fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ गोत्रप्रवरनिर्णयः॥ तत्र गोवलक्षणं । बोधायन आह ॥ विश्वामित्रो
जमदग्निभरद्वाजोथ गौतमः । अत्रिवसिष्ठः कश्यप इत्येते सप्तऋषयः ॥ etc. Ends.- fol. 9b.
एतदंतर्भूत आवांतरगोत्रप्रवरज्ञानार्थ च विशेषश्रीमद्भगवदापस्तं वसूत्रं प्रदृश्यते । ॥ इदं पुस्तकं समाप्त ।।
70
No. 1895-98
गोत्रप्रवरोचार
Gotrapravaroccāra No. 385 Size.- 81 in. by 31 in. Extent.-4 leaves%3; 8lines to a page3B 21 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good.
____ An extract from Audicyaprakasa (See No. 155 which also is another extract) dealing with gotras and pravaras of Gujarātis. Aufrecht notices our ms. in his Catalogus Catalogorum iii, 17'. Compare also pravarāvali (No. 284
of 1887-91.) Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः अथ गोत्रप्रवरनामाभिलिख्यते भृगुगोत्रस्य भृगुश्च मन् मापन्वान्
उर्वजमदति पंचप्रवरस्य ऋग्वेदस्य आश्वलायनीशाखाध्यायिने etc. Ends.- fol. 4.
कश्यप द्वे शौनक द्वे कट्टमद्धे अत्रिद्वे कुत्ससटे लौकाक्षि द्वे वाशिष्ट द्वे एतेषट् गोत्रे द्वे द्विउद्वाहा कर्तव्या इति उदीच्य प्रकाशे गोत्रप्रवरोच्चार
आप्तोयं ॥ शुभमस्तु॥
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
386 1 गोदानविधि
No. 386
Size.- 93 in by 30 in.
Extent.— 9 leaves ; 8 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Modern water marked paper; Devanāgarī characters; handwriting good; two pairs of lines in red ink on either border; paper slightly musty; marks of punctuation in red ink.
Dharmasastra
Age.— Appears to be modern.
Author.- Bhairava. Begins. fol. 1b.
Ends. fol. 9a.
No.
A small treatise on giving a gift of cow to a brāhmaṇa. The sentence— अथ महादानोत्तरं क्रमप्राप्तातिदानांतर्गत गोदानं लिख्यते and the name of the author (i.e. Bhairava) lead me to believe that this work was composed by Bhairavendra of Mithila with the help of Vacaspatimiśra, as an appendix to his Mahādānapaddhati (see Kane : Hist. Dh. I, p.602). Aufrecht records only our ms. in his Catalogues Catalogorum, i, 1648.
श्रीगणेशाय नमः ॥ लक्ष्मीकररुणांभोजरमणीयपदद्वयं । भोगिपर्य शयनं मेघश्याममुपास्महे ॥ १ ॥ श्रीमत्प्रदत्तमवधृत्य च सारलेख्यं
ब्रह्मांडमत्ररुचिरं किमु गोप्रदाने ।
सम्कोटिरीशवपुषः किल दानकर्म
नाना प्रभोरनुदिनं न हि तद्विचित्रं ॥ २ ॥ etc.
Godānavidhi 159
Viśrāma (i)
333
ब्राह्मणाश्चैव गावश्च कुलमेकं द्विधाकृतं । एकत्र मंत्रास्तिष्ठति हविरम्यत्र तिष्टति | इति जपेत् ॥ ततो भूयसी दक्षिणां दद्यात् ॥
यस्य स्मृत्या च नामोक्यातपोयज्ञक्रियादिषु म्यूनं संपूर्णतां याति सद्यो वंदे तमच्युतं ॥ इति कर्मसाद्गुण्याय विष्णुं स्मरेत् ॥ विष्णवे नम इति ॥ नानाप्रधानसंदिष्टां सारगोदानपद्धतिं । अकरोद्विज्ञतोषाय भैरवः शस्त्रसारवित् ॥
इति गोदानविधिः ॥ शुभं भवतु || श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
334
Dharmasastra
387
No.
588
No. 1882–83
गोमुखप्रसवशान्ति
Gomukhaprasavaśānti No. 387 Size.- 8] in. by 4 in. Extent.— 5 leaves ; 7 lines to a page ; 17 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible, corrections and explanations given on the margin; paper old, musty and soiled.
A work dealing with removing the evil consequences of a child being born under an inauspicious nakşatra, by bringing him near the mouth of a cow and performing other similar ceremonies. Aufrecht's explanation of Gomukhaprasava 'ceremonies to be performed on a cow bringing forth a young with the face in front' (Cap. Cat. i, 165") is wrong. Our text partially agrees with that of Anantācārya's Goprasavaśānti, a ms. described by Hara
prasad Shastri (see below). Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 14.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ गोमुखप्रसवप्रयोगः॥ बालस्य जन्मक्षेतदारभ्य गणनेन दशमैकोनविंशयोवा नक्षत्रयोस्तदसंभवेदेवनक्षत्रादियुक्तशुभदिने वा कृताभ्यंगस्नाFlakyanqarleans agafazafat: ............ nganna
करिष्ये इति etc. Ends.- fol. 5b.
*rio: quiai arafa fol. 56 catupidvişafa ni gfa m anna. qa17:1 Then follows, an extract from some work on gotras and
pravaras References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I 16 4.
B-Descriptive Catalogues : Burnell's Cat, of Tanjore mss., p. 145. Compare-Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society
of Bengal, Vol. III, Nos. 2600 and 2619.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
389 1
गोमुखप्रसवप्रयोग
from प्रयोगदर्पण
No. 388
Age.— Appears to be old.
Author.— Nārāyana ? Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
Ends. fol. 58.
Size. 8 in. by 4 in.
Extent. - 5 leaves; 8 lines to a page; 21 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; paper old and musty; accents of mantras marked with red ink.
It deals with similar matter as No. 387. It forms part of Prayogadarpana probably by Nārāyaṇa, son of Cayambhatta.
335
Gomukhaprasavaprayoga from Prayogadarpaṇa No.
गोमुखप्रसवशान्तिप्रयोग
श्रीगणेशाय नमः
॥ पुष्पाश्विनौ गुरौ सार्पे मघा चित्रदु मूलभे एषु ऋक्षेषुजातस्य कुर्याद्रो
जननं तथा ॥ १ ॥
अस्य
अथ गोमुख प्रसवप्रयोगः । अचम्य प्राणानाम्य देशकालौ संकीत्थं । बालकस्य अमुकनक्षत्रौत्पत्ति सूचितारिष्टशांत्यर्थ गोमुखप्रसवं करिष्ये etc.
542 1883-84
कृतस्य गोमुखयाख्यस्य कर्मणः सांगतासिध्यर्थं यथाशक्तिब्राह्मणान् भोजयेत् ॥ तेन श्रीकर्मांगदेवता प्रीयतांः ॥ नानानाम गोत्रेभ्यः यथाशक्ति भूयंसी दक्षिणां दद्यात् ॥
इति प्रयोगदर्पणे गोमुख प्रसवप्रयोगः ॥
No. 389
Size.- 12k in. by 4 in.
Extent. 6 leaves; 5 lines to a page; 43 letters to a line.
Gomukhaprasavaśāntiprayoga
No.
543
1883-84
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
336
Dharmasastra
[389
Description.- Modern water-marked paper ; Devanagari charac
ters; handwriting good; two rows, each of two lines and three lines in red ink, on either border. ___Another copy of 388, with slight difference in the
text in the beginning. Age.- Appears to be modern. Author.-- Nārāyana ? Begins.-fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः अथ दुष्टकालप्रसवशांतयः तत्र च प्रसवेषु तच्छांतिषु चोक्तस्वात गोमुख प्रसव उच्यते
मणिप्रत्यरविवक्ष्ये प्रायश्चित्तं अनुस्मरन् ।
सर्वारिष्टविनाशाय यदुक्तं ज्योतिराणवे ॥ etc. Ends.- fol. 6.
कृतस्य गोमुखप्रसवाल्यस्य etc upto दक्षिणां दयात् as in No. 388 इतिप्रयोगदर्पणे गोमुखप्रसवशांतिप्रयोगः॥ समाप्तः ॥ श्रीस्स्तु ॥ श्रीरामचंद्रप्रसन् छ
गौतमसूत्रधर्मशास्त्र No. 360
Gautamasūtradharmaśāstra
27 (vii)
No.
1866-68
Size.- 121 in. by 74 in. Extent.- 14 leaves ; 13 lines to a page; 41 letters to a line.
___ In 29 chapters. The ms. gives the name of the scribe also. It has been printed at several places, with different
commentaries. Age.-Saka 1789. Author.- Gautama. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ दो धर्ममूलं तद्विदां च स्मृतिशीले दृष्ठो धर्मव्यतिक्रमः सहसं च महता न तु दृष्टार्थे अवरदौस्यात् तुल्यबलविरोधे विकल्पः उपनयनं ब्राह्मण स्थाष्टमे नवमे पंचमे वा काम्यं गर्भासंख्या वर्षाणां तद्वितीयं जम्मतास्मात्स भार्यः वेदान् पचनाच etc.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
3911
Ends. fol. 14.
Dharmasastra
337
क्रूरकर्माणः क्रमशश्चांत्या श्वोपपद्यते ॥ तस्मात्कत्तंव्यमेवेह प्रायश्चित्तं विशुद्धे लक्षणैजयंते धर्मंस्य धारणात् धर्मस्य धारणादिति ॥
इति श्री गौतमीये धर्मशास्त्रे अध्यायः ॥ समाप्तं ।। शके १७८९ प्रभव नाम संवत् मार्गशिर्ष शुक्ल ४ चतुर्थ्यां समांपितं ॥ हस्ते व्यंकाजी नारायणेन लिखितं ॥ संख्या ५ ॥ 68 11 $ 11
References.
(1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 171a; II, 34b; III, 36b. Kane: Hist. Dh. I, pp. 12-20.
B-Descriptive Catalogues :I. O. Cat. Nos 1250-52, 5272-78.
Haraprasad Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic society of Bengal, Vol. III, 1846 (17)
Mitra's Cat. of Bikaner mss. p. 390, No. 837.
Mithila Mss. Cat. Vol. I. Nos. 109.
(2) Printed Editions:
Printed in Jivananda's Dharmasastrasangraha, pt. II, pp. 403-434.
Anandāśrama series, No. 61, Poona, 1910, etc.
Edited by Stanzler for the Sanskrit Text society, 1876. Printed in the Dharma sutras (Text), edited by Manmatha Nath Dutt, Calcutta.-Govt. Ori. Mss. Library, Mysore.
गौतमधर्मसूत्र
No. 391
Size. 11 in. by 5 in.
Extent. 20 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari Characters; handwriting legible; three lines in red ink on either border; paper old and musty. Another Copy.
Age. Appears to be old. Author. Gautama.
D. 22
Gautamadharmasūtra
No.
107 1895-19 02
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
338
Begins. fol. 1.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः
वेदोधर्ममूलं तद्विद्वां etc. as in No. 390.
Ends.- fol. 20b
शिष्टोदिष्टपतिपतौ etc upto धमधमं as in No. 390. इति गौतमीये धर्मशास्त्रे अष्टविंशौध्यायः ॥
References. - See No. 390.
गौतमधर्मसूत्र
No. 392
Size - 121⁄2 in. by 6f in. Extent.— 13 leaves ; 14 lines to a page ; 46 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; it has no marks of punctuation; benedictory phrases and colophons at the end of chapters tinged with red pigment; corrections made with yellow pigment. Paper old and musty.
Another Copy of 390 running upto the 28th chapter. Age. - Appears to be old. Author. - Gautama. Begins. fol. 1a.
ॐ नमः श्रीगौतमाय वेदोधर्ममूलं तद्विद्वा etc. as in No. 390. Ends.- fol. 12b
शिष्टो विप्रतिपत्तयतो यत्प (?) भवाय तोयानि वृत्रिभूतानां हि सानुग्रहयोगिषु धर्मिणा विशेषेण स्वर्ग लोकधर्मे विदामोति ज्ञातिनिशान्यामिति धर्माधर्मः
ĺ 391
References. - See No. 390.
Gautamadharmasūtra
No.
47 1883-84
इति श्रीगौतमीये धर्मशास्त्रे अष्टाविज्ञाति ( त ) मोध्यायः २८ श्रीरस्तु ॥ गौतमस्मृतिः संपूर्णमिति ॥
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. Vibrāma (i)
394) Dharmaśāstra
339 गौतमधर्मसूत्र
Gautamadharmasūtr
180 No. 393 Size.— 114 in. by 5} in.. Extent.- 19 leaves ; 10 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Deyanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border ; paper old and musty.
Another Copy. Age.- Appears to be old. Author.- Gautama. Begins.- fol. 1b.
श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः॥
aal uit afgei etc as in No. 390. Ends.- fol. 198.
शिष्टो किपति पतौ etc. upto अष्टाविंशोध्यायः as in No. 392.
समाप्तोयं गौतमस्मृतिः॥ रामः श्री References.-See No. 390.
No. 1866-68
34 za
गौतमसूत्राणि मिताक्षरा
Gautamasūtra with सहितानि
Mitāksarā No. 394 -Size.— 104 in. by 44 in. Extent.-- 101 leaves ; 11 lines to a page ; 57 letters to a line. Description.- Modern Watermarked paper; Devanāgari characters;
handwriting good ; double lines in purple ink on each border. The text is tinged with red pigment. The work contains the text of Gautama sūtras with the commentary Mitākşarā by Haradatta. It extends upto 28 chapters. Fol. 101b contains the list of contents. The
ms. is bound in half-leather. Age-- Saka 1788, Phālguna vadya 6, Tuesday. Author.- (Text) Gautama; (Comm.) Haradatta. References.- See No. 390.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
340
[ 394
Dharmašástra - Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीगुरुभ्यो नमः नमो रुद्राय यद्धर्मशास्त्रं गौतमनिर्मितं क्रियते हरदत्तेन तस्य वृत्तिमिताक्षरा - वेदो धर्ममूलं ॥ कर्मजन्यो ऽभ्युदयनिःश्रेयसहेतुपूर्वाख्यआत्मविशेषगुणो धर्म: तस्य मूलं प्रमाणं वेदो मंत्रब्राह्मणात्मकः जातावेकवचनं चत्वारो वेदा ऋग्यजुसामा
थर्वात्मका etc. Ends.- fol. 1018.
इति धर्मोधर्मः॥ सोयमादितो वेदो धर्ममूलमित्यारभ्यैवमंतो धर्म उक्तः द्विरुक्तिः शास्त्रपरिसमाएमर्था ॥ गौतमोक्ते धर्मशास्त्रे हरदत्तकृताविह॥ __ अष्टाविंशोयमध्यायो वृत्तौ दायः समापितः ॥२८॥
इति श्रीहरदत्तकृतायां गौतमीयधर्मशास्त्रविवृत्तौ मिताक्षरायां अष्टविंशोध्यायः ॥२८॥२॥शके १७८८ फाल्गुन वद्यषष्ठयां भौमवासरे इदं समाप्तं ॥ ॥ ग्रंथसंख्या ३७..॥ शुभं भवतु ॥॥शुभं भवतु ॥
No.
1875-76
गौतमधर्मशास्त्रटीका
Gautamadharmaśāstraţikā called
called मिताक्षरा
Mitākṣarā
346 No. 395 Size.- 131 in. by 6, in. Extent.- 76 leaves ; 16 lines to a page; 51 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; benedictory phrase, topics and names of authorities quoted are tinged with red pigment. The first 9 folios are added later on; the paper appears to be whiter and of later date. The rest of the ms. is on old and musty paper. Fol. 32 is repeated.
Another Copy. Age.- Appears to be old. Author.-(Text) Gautama : (Comm.) Haradatta. . Begins.- fol. 10.
डों श्रीगणाधिपतये नमः॥ डों नमो रुद्राय यद्धर्मशास्त्रं गौतमनिर्मितं । क्रियते हरदत्तेन तस्य वृत्तिमिताक्षरा॥
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
396]
Dharmaśāstra
341
डों वेदो धर्ममूलं ॥ कर्मजन्योऽभ्युदयनिःश्रेयसहेतुरपूर्वाल्य आत्मगुणो धर्मः। तस्य मूलं प्रमाणं । वेदो मंत्रब्राह्मणात्मकः जातावेकवचनं । चत्वारो वेदा ऋग्यजुःसामथर्वात्मका स्त एव धर्मे प्रमाणमप्रत्यक्षं नानुमानं नार्था
पत्तिर्नशाक्याद्यागमःetc. Ends.- fol. 16.
ज्ञानं समर्था गतिः । अभिनिवेशस्तात्पांनुष्टानं । ज्ञानेनाभिनिवेशेन च केवलानुष्ठातृभ्यो विशेषेण स्वर्ग लोकमाप्नोति । इति धर्मोधर्मः सोयमादितो वेदो धर्ममूलमित्यारम्यैवमंतो धर्म उक्तो द्विरुक्तिः शास्त्रपरिसमापयर्था ।
गौतमोक्ते धर्मशास्त्रे हरदत्तकृताविह।
अष्टाविंशोयमध्यायो वृत्तौ दायः समापितः॥ इति श्रीहरदत्तमिश्रकृतायां गौतमीयधर्मशास्त्रविकृतौ मिताक्षयामष्टाविंशोध्यायः समाप्तः॥२८॥
शुभंभूयात् ॥॥॥ References.- See No. 390.
गौतमधर्मसूत्रटीका ___ मिताक्षरा
Gautamdharmasūtraţikā
Mitāksarā
No. 396
No. _-248
No.
1887-91
Size. - 12 in. by 6} in. Extent.-- 11 leaves ; 10 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Country paper ; .Devanagari characters; several
handwritings, legible ; topics tinged with red pigment upto fol. 39; full of corrections made with yellow pigment; paper old and musty; wanting in the beginning.
__An incomplete Copy. Age.- Sam. 1877. Author.- Haradatta Begins.- fol. 1.
धीयते न पुनरुपचयापचयरूपे उक्त चांन्द्रयणे पिण्डसंख्यानियमः। तथा च याज्ञवल्क्येन स्पष्टमुक्तं । यथा कथंचित् पिण्डानां चत्वारिंश छत;
द्वयम् मासेनैकेन भुञ्जीत चान्द्रयणमथापरमिति etc.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
342 Dharmasastra
[396 Ends.- fol. 110
इति धर्मोधर्मः सोयमादितो वेदो धर्ममूलमित्यारभ्येवमंतो धर्मः उक्तो द्विरुक्तिः शास्त्रपरिसमाप्त्यर्था ।
गौतमोक्ते धर्मशास्त्रे हरदत्तकृताविह ।
अष्टविंशोयमध्यायो वृत्तौ दायः समापितः॥ इति श्रीहरदत्तमिश्रकृतायां गौतमीयधर्मशास्त्रविवृतौ मिताक्षरायामष्टा विंशोध्यायः ॥ श्रीराजराजेश्वरी जयतु मम हृदये सततं सदास्मिन्ग्रंथे मदीयोभिनिवेशं करोतु ॥ संमत् १८७७ वैशाष शुक्लानृसिंह-चतुर्दशी
बृहस्पतिवारे इदं समाप्तिमगमत् ॥ References.- See No. 390
23
No
No.
गौतमधर्मसूत्र
Gautamadharmasūtra No. 397
1869-70 Size.- 104 in. by 44 in. Extent.- 15 leaves ; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; paper old, worn out and musty. ____ A treatise on sins and their expiations in 20 sections, ascribed to Gautama. The pratikas of these sections are like sūtras and they are in reverse order at the end. In proper order they are :
(1) अथातो धर्मशेषान् व्याख्यास्यामः। (2) अथ पंरक्यो वेदमभ्यस्य । (3) ब्रह्महा क्षयरोगी स्यात् । (4) ब्रह्महा कुष्टी स्यात्। (5) अथ ब्रह्महत्यासमं पातकं। (6) मातृगमनदुहितृगमनं । (7) सुरापः सुरांबुघृतगोमूत्र । (8) कामतो गुरुतल्पगामी। (9) कामतः स्वैरिशूद्रागमने। ( 10 ) श्वजंबूकरासभैदृष्ट्वा । (11) अनिदशाहगोमहिषी । ( 12 ) म्लेच्छादीनां पुष्करिण्यां हृदे च। (13) निगडेन बद्धस्य कदर्यस्य। (14) अवतस्यानं ।..( 15 ) धान्ये गृहस्थिते गृहदाहे। ( 16 ) अस्नात्वा भोजने । (17) अंगवंगकलिंगदेशान् गस्वा। (18) भुंजानस्य मस्तकेऽमेध्यपतने ।
(19) भनृतममेध्यगंधं । ( 20 ) पाकयज्ञो विधियज्ञा । Age.- Sam. 1854. Author.- Gautama.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
398]
Begins. fol. 1a.
Fnds. - fol. 15.
Dharmasastra
श्रीकृष्णाय नमः ॥ हरिः ॐ ॥
11
अथातो धर्मशेषान् व्याख्यामोत्यपक्षिस्थावरतां दोषैमनोवाक्कायकर्म जै जीवोऽयं भवयो निशतार्षु प्रयाति परद्रव्याणि मनसा ध्यायन् तथानिष्टानि चिंतयान्वितथाभिनिवेशे जायते etc.
በ
Age.- Appears to be old.
Author. - Gautama. Begins. fol. 1b.
सुरासुरांबुनत गोमूत्र ॥ मातृगमनदुहितृगमन । अथ ब्रह्महत्यासमं पातकं । ब्रह्महा कुष्टी स्यात् ॥ ब्रह्महा क्षयरोगी स्यात् अथ पंक्स्यो वेदमभ्यस्य ॥ अथातो धर्मशेषान् व्याख्यामः ॥ हरिः ॐ ॥ ॥ संवत् १८५४ बाळंभटसुतवासुदेवेन लिखितमिदं रघुनाथभटस्यास्ती सत्यं ॥
በ
343
गौतमसूत्र (आचारकाण्ड)
No. 398
Size - 10 in. by 4g in.
Extent.— 8 leaves ; 12 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; three lines in red ink on either border; mistakes corrected with yellow pigment; paper old and musty.
The work called Kriyākāṇḍa or Acarasutra (but Acārakānda in our ms.) has 18 Khandas. It deals with daily religious duties and is ascribed to Gautama. It is printed in the ( : Mysore Govt. Oriental series, No. 50 ) edition of Gautamadharmasutram with Maskaribhāṣya, pp. 457-475.
Gautamasūtra (Acārakānda)
24 1869-70
॥ हरिः ॐम् ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥
No.
अथ आचारान्प्रवक्ष्याम्याचाराल्लभते धर्ममाचारादेव धनमाच्चारादेव सुखमाचारादेव मोक्षं प्राप्नुयादुत्थाय पश्चिमे यामे शांतमानसो विनिद्रः सत्यविरोधे तं व्यक्त्वा नोचेत्तत्र संस्थितः etc,
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
344
Dharmaśāstra
[398
Ends.- fol.8b
शयीत शुद्धशय्यां भार्यया सह स्वगृहे प्राशिरः सुप्याश्वशुरगृहे दक्षिणाशिरः प्रवासे प्रत्यशिरः कदाचन उदशिर इत्येवं विज्ञाय कर्तव्या दिनचर्या पुन प्रातरुत्थाय यथोक्तक्रियाकांडमाचरितो धर्मार्थकाममोक्षाणां सिद्धिर्भवति भवति ॥१८॥ इति गौतमसूत्रे प्रथममाचारकांड समाप्तं ॥ ॐम् ॥
95
No.
1892-95
प्रहदानप्रयोग
Grahadānaprayoga No. 399 Size.-8 in. by 4g in. Extent.- 13 leaves ; 12 lines to a page; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
bad, but legible; three lines in red ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
The codex starts with godāna ubhayatomukhi-godāna and prāya citta, before dealing with the dānas in honour of the nine planets on fol. 35. This grahadāna ends on fol. 10. After this the eight mahādānas are treated of. The scribe has given the date, day and the month of
copying without giving the year. Age.-- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ गोः पूजनं पृथिव्यै नमः पार्श्वेषु । ब्रह्मणे नमः । शिरसि स्कंदाय नमः। उरसि रुद्राय नमः। ललाटे दिग्भ्यो नमः । कर्णयोः सूर्याय नमः
चंद्राय नमः। etc. Ends.- fol. 130.
अथ ग्रहदानफलं ॥ त्रण चतृणि कोटि स्यात् सप्तकोटिश्च मृन्मयः दी(?)टका सतकोटि स्यात् पाषाणे संख्या न विद्यते ॥३॥
इति दानप्रसंगविधि संपुर्णः ॥ मीतिमाह वदि ७ सोमवारे लिषतो जोसीनाथुः पुंडरीषजी श्रीपरसरामजीकी प्रति सुलिषीः लेषक पाठकयो सुभं भवतुः॥
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1882-83
• 400] Dharmasastra
345 प्रहदीपिका
Grahadīpikā
589 No. 400 Size.- 8} in. by 4 in. Extent.- 35 leaves; 9 lines to a page; 29 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics, and the colophon are tinged with red pigment; paper old.
A treatise on sacrifice offered to planets. Age.- Saka. 1678. Author:- Kasinātha Diksita, son of Sadasiva Diksita. .. . .... Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ ये खेचरा गोचरतोष्ठवर्गा दशाक्रमाद्वाप्यशुभा भवंति । दानानि ते शांतितरां प्रसन्नास्तेत्राधुना दानविधिं प्रवच्मि ॥१॥ माणिक्य गोधूसवत्सधेनुं कौसुंभवस्त्रं गुडहेमतानं ।
आरक्तकं चंदनमंबुजं च वदंति दानं हि विरोचनाय ॥२॥ प्रवाळगोधूममसूरिकाश्च वृषोरुणश्चापि गुडः सुवर्ण ।
आरक्तवस्त्रं करवीरपुष्पं तानं हि भौमाय वदंति दानं ॥३॥ etc. Ends.- fol. 34.
अनेन विधिना यस्तु ग्रहपूजां समाचरेत् । सर्वान्कामानमाप्नोति प्रेक्ष्य स्वर्ग महीयते ॥ इत्यादि ग्रंथाननेकानालोच्य विचार्य सदसच्च यः। कृतश्रमस्तेन विभुः शंकरः प्रीयतां मम ॥१॥ भूयो ग्रंथविचारचंचुमनसा ग्रंथे मया निर्मिते नाभ्या इह सादरग्रहविधौ संतो गुणग्राहिणः। येत्वीया॑मदमत्तमूर्खसुतरास्तेषामशक्यार्थना व्यर्थी वा परदोषदत्तमनसां निर्दोषदोषो क्षणं ॥२॥ ग्रंथेस्मि(न) गुणगणवत्त्वमुच्यते चेत्स्वग्रंथं गुणगणवंतमाहको न। तत्संतः शिरसि कृतांजलिस्तु याचे शोध्यं तत्सदसहिदोदितं मया यत् ॥३॥
इति श्रीयाज्ञिकसदाशिवदीक्षितसुतकाशीदीक्षितकृता ग्रहदीपिका समाप्ता॥७॥ ॥७॥
शके १६७८ धाताब्दे । इषे मास्यसिते पक्षे तिथौ षष्टयां बृहस्पतौ बारे धातावत्सरेस्मिन्लिखिता ग्रहदीपिका ॥३॥
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[400 विराटक्षेत्रस्थ गोपालजोतिषात्मजेन लिखितमिदं पुस्तकं ॥ पास पुस्तकं etc.
Then follows a portion from the Rudrayāmala References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
i, fol. 73o. (under Grahayajñadipikā; it is ascribed to Sadasiva Diksita, our author's father ).
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 393, No. 843 ( ascribed to Sadasiva Diksita, our author's father ).
_No. 1892-95
प्रहमखतिलक
Grahamakhatilaka No. 401
96 Size.-80 in. by 5 in. Extent.-34 leaves%3; 11 lines to a page%3; 27 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad, but legible; two lines in black ink on either border%B paper old, worn out and musty.
A treatise on navagraha-homa by Mādhaya Kavi or Mādhavācārya, son of Krsnācārya of Bhāradvāja gotra. Aufrecht (Catalogus Catalogorum, iii, 370 ) and Kane
(Hist. Dh. I, p. 544 ) notice only our ms. Age.- Appears to be old. Author.- Mādhava Begins.- fol. 1b.
स्वस्ति श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ ग्रहमखतिलको लिख्यते ॥ गगनगगणपेनां भोजयोन्यब्धिवासो भृदधिपतिसुतेनान् दंतिवक्रं च धीदान् । गुहमपिविधि पुत्री सिद्धयेऽहस्करादीन् गगनगमनवर्यान्बुद्धिवृद्धे समीडे ॥१॥
नानाविधग्रंथगंत हिसारमेकत्र कृत्वा तिलको ग्रहाणां । मखस्य लोकोपकृति विधातुं विरच्यतेयं कविमाधवेनः॥३॥ etc,
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
402]
Dharmaså stra
347
Ends.-fol. 24.
ग्रहागावो नरेंद्राश्च ब्राह्मणाश्च विशेषतः। पूजिताः पूजयंत्येव निईहत्यवमानिताः॥२॥ आसीदाचार्यवंशे धरणिसुतवरः श्रीभरद्वाजगोत्रे कृष्णाचार्यः प्रसिद्धः शिवभजनरतो विश्वमित्रः पवित्रः । तत्पुत्री माधवाख्यः कृतिकृतविविधग्रंथसारं गृहीत्वा
चक्रे लोकोपकृत्यै प्रहमखतिलकं सर्वसारं सुबोधं ॥ इति श्रीमाधवाचार्यविरचितो ग्रहमखतिलकः पूर्णः ।।
No. 1882-83
प्रहयज्ञ
Grahayajña
590 No.402 Size.- 8} in. by 4} in. Extent.-24 leaves; 9 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; benedictory phrase and names of authorities quoted are tinged with red pigment; paper old and musty.
It is a compilation from Puranas, Smrtis, etc., dealing
with grahayajña. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ ग्रहयज्ञः॥ स्कंदपुराणात् सुखासीनासमन् (नम् ) गाय कौशिकः परिपृच्छति । निखिला ग्रहशांतिं मे भगवन् वक्तुमर्हसि ॥
गार्ग्य उवाच देवदानवगंधर्वा यक्षराक्षसकिनराः॥ पीडयंते ग्रहपीडाभिः किं पुनर्भुवि मानवा:॥ शनैश्चरेण सौदासो नरमांसे नियोजितः।
राहुणा पीडिते राजा तलो भ्रांतो महीतले । etc. Ends.- fol. 240.
दुर्भिक्षं ग्रहपीडाश्च प्रशमं यांति भूतळे। एतत्पुण्यं पापहनं सर्वकामफलप्रदं । सनकाल्येन मुनिना पार्थिवाय निवेदितं ॥
सर्वोपसर्गशमनं भवने * * वा ये कारयंति मनुजा नृपकोटिहोम । भोगानवाप्य मनसोभिमतान् प्रकामं ते यांति शक्रसदनं सुविशुद्धसत्वाः॥ वज्रका॥
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
544
348 Dharmaśāstra
[403 प्रहयज्ञ
Grahayajña No. 403
1883-84 Size.- 8f in. by 3 in. Extent.-23+1(%D24) leaves%
37 lines to a page3; 27 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari chara
cters; handwriting good; marks of punctuation and topics tinged with red pigment; first two folios mutilated; paper musty.
A manual for performing the homa of nine grahas
ascribed to Kamalākarabhatta. Age.- Saka 1722. Author.- Kamalakarabhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ नवग्रहयज्ञप्रयोगः॥ अद्येत्यादि । नवग्रहपीठदेवतास्थापनं करिष्ये । प्रणवस्थ प्ररब्रह्म मषिः ॥ परमात्मा देवता ॥ दैवीगायत्री दैवी--ध्यक्
देवी बृहसछंदांसि ।। etc. Ends.- fol. 22b.
ब्राह्मणान्भोजयित्वा दीनानाथांश्चान्नादिना संतोष्य सुहृन्मित्रादियुतः सोत्साहः संतुष्टो हविष्यं भुजीतेति ॥
इति श्रीमत्कमलाकरभट्टकृतो ग्रहयज्ञः समाप्तः॥ Then follow the following verses :
अथ समिधाक्रमाः॥ अर्कः पालाशखदिरअपामार्गोथ पिप्पलः। औदुंबरशमी दूर्वा कुशात् गृहसमेत् क्रमात् ॥१५॥ उपवीतं यदा नष्टं गायत्र्याष्टशत हुनेत् । प्राजापत्यं चरेद्यद्वा यद्वा गोदानमिष्यति ॥ २५॥ सायंप्रातस्यहं सायं व्यहमध्या दयान्वितं । अहं परं च नाश्नीयात् प्राजापत्यः स उच्यते ॥३५॥
इदं पुस्तकं शके १७२२ रौद्रनामसंवत्सरे आषाढ शुद्ध १५ रविवासरे तदिनेदं पुस्तकं स पाप्तं ॥ इदं पुस्तकं हडीकरोपण नामकदिवाकरेण लिखितं ॥ ॥ श्रीभैरवार्पणमस्तु " शुभं भवतु ।।
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
405)
Dharmasastra
349
Grahayajñapaddhati
ग्रहयज्ञपद्धति No. 404
545
No.
1883-84
Size.- 73 in. by 4 in. Extent. - 18 leaves ; 10 lines to a page ; 19 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters: hand
writing bad ; two lines in red ink on either border ; paper very old, worn out, musty and brittle.
Another copy of 403 ending with the mantras of homa. Age.- Appears to be old. Author.- Kamalākarabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ अश्वेत्यादिग्रहपीठदेवतास्थापनमहं करिष्ये ॥ प्रणवस्य परब्रह्मऋषिः etc.
as in No. 403. Ends.- fol. 186
विद्याधरेभ्यः स्वा. ३० अप्सरसे स्वा० रक्षभ्यः स्वः इ. भूतेभ्यः स्वा० ço Aguera: FarEt Il gi Rachmat 7 AR II ll Egil fiभट्टेनेदं पुस्तकं लिखितं । शुभमस्तु ॥ ॥
No. 1879-80
ग्रहयज्ञामृत
Grahayajñāmsta
226 No. 405 Size. — 10 in. by 5} in. Extent.- 49 leaves ; 12 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad, but legible ; two rows of one line and two or three lines in red ink on each border ; benedictory phrase in red ink ; paper old, worn out and musty. The last folio has figures indicating the number of mantras to be repeated for every graha.
The work is in the form of a dialogue between Nārada and Brahma. It deals with the rituals connected with the worship and homa of nine grahas. The name of the work is wrongly spelt as Gịha'. Aufrecht notes only our ms. in his Cat. Cat. i, 1738.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
330
Dharmaśāstra
[405
Age.-Sam. 1866 Author.-Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः। अथ श्रीब्रह्मप्रोक्तं गृहयज्ञामृतं लिख्यते ॥ पंचवक्रं विधिं नस्वा नारदस्तीर्थतत्परः। यातस्त्रलोक्यतीर्थानि दृष्ट्वा शीघ्रमिहागतः॥१॥ सत्यलोके सुखासीनं त्रिदशैः परिवारितं ॥
चतुर्मुखविधिं दष्ट्वा नारदो वाक्यमब्रवीत् ॥२॥ etc. Ends.- fol. 49.
न तस्य दुःखलेशोपि कापि जन्मनि जायते । सुप्रसन्नाः सदा खेटाः सर्वव्याधिहरा मुने ॥ मा पुत्रस्व भवो दोषो न दारिद्रं न मुकता। सौभाग्यं सर्वदा तस्य स्वजातिष्वन्यजातिषु ॥ इति श्रीब्रह्मप्रोक्तं यज्ञामृतं संपूर्ण समाप्तिमगमत् ॥ ॥संवत् १८६६ ना आश्वनमासे शुक्लपक्षे तिथौ चतुर्थी गुरुवासरे लिखितं ॥ जर्जराख्यग्रामे वास्तव्यं । उदीच्य ज्ञाति पंच्या श्री ५ वल्लभजी तस्यात्मजपंख्या श्री ५ वल्लभजी तस्यात्मजपंड्या श्री ५ कल्याणजिकेन लिषितमिदं ग्रंथं ।। परोपकारार्थे लिषितं ॥ etc.
49
No.
प्रहशान्ति
Grahaśānti No. 406
NO. 1887-91 Size.-9} in. by 4} in. Extent.-7 leaves ; 11 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagaricharacters with पृष्ठमात्रा
handwriting legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation and verse-numbers tinged with red pigment; paper very old, worn out, musty and worm-eaten; foll. 4-5 and 8 missing.
"A manual of propitiating the 9 grahas, ascribed to
Gobhila. Age.- Appears to be very old Author:-Gobhila.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
407j
Dharmasastra Begins.- fol. 16.
ई नमः श्रीसामवेदाय। उं देवदानवगंधर्वाः पिशाचोरगराक्षसाः। पीडते ग्रहपीडायां किं पुनर्भुवि मानुषाः॥ आदित्ये द्वादशे चैव रावणः सगणोहतः।
अष्टमेन शशांकेन हिरण्यकश्यपुहंतः॥२॥ etc. Ends.- fol. 100.
इति ग्रहाणे कथिता शांतिश्चायुतहोमिका । सर्वेषां तन्विजां चैव नमस्कारं पृथक पृथक् ।। आलोच्य सर्वशास्त्राणि समुहत्य च सार ...। ८०
इति गोभिलाचार्यकृतः समाप्तः ॥ पेटलीवास्तव्य त्रि. पद्मनाभसुत
गोपापठनार्थ उ० गोवर्द्धनलिखितं । शुभं भवतुः श्री ॥श्री॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I, 281; (under Navagrahaśānti); III, 37. Kane : Hist. Dh. I, p. 544.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin mss. p. 80, No. 325.
No.
1886-92
ग्रहशान्तिपद्धति
Grahasāntipaddhati
177 No. 407 Size.-12 in. by 5t in. Extent.— 64 leaves ; 13 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; several
handwritings, legible; benedictory phrase, verse-numbers, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, slightly worn out and musty; righthand top corner of the last leaf is torn off.
A work dealing with śānti ceremonies in order to obviate the evil influence of planets by Yoddhịrāja, son of Harisankara, composed in Sam. 1853. Kane notices another work of this name by Ganapati Rävala, son of Harisankara, about 1686 (See Hist. Dh. I, p.544). Yoddhprāja author of the present codex, cannot be a brother of Gana patis if the l'atter's age is about 1686 A.D.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
332
Dharmaśāstra
[407
as mentioned by Kane. So far no other copy of our ms.
is known to exist anywhere else. Age.-Sam 1873. Author.-Yoddhrraja. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ यामचंति स्वहर्निशं सुरगणा ध्यायंति यां योगिनो व्यक्ताव्यक्तगिरः स्तुवंति सततं यां केशवेशादयः। यां ज्ञात्वा मुनयो व्रजति परमं स्थानं रमासेवितं तां विद्वजनवंदितां भगवती भक्त्याहमीशां भजे ॥१॥ नत्वा श्रीहरिशंकरं स्वपितरं वागीश्वरीं श्रीगुरुं हेरंब गिरिजापतिं गणपतिं ध्यायन परां देवतां । मातृस्थापनपूजनाभ्युदयिकश्राद्धैर्युतां प्रस्फुटां
संक्षिप्तां ग्रहशांतिपद्धतिमहं कुर्वे सतां प्रीतये ॥२॥ etc. . Ends.- fol.644.
धर्माणां मेखलायोन्यादीनां स्थंडिले प्राप्तिः वैदिकानां तु योनिमेखला. रहितस्थंडिलमेवेत्यन्यत्र विस्तरः।।
त्रिशरगजकुसंख्ये विक्रमातीतकाले रवितिथिबुधवारे माधवे कृष्णपक्षे। रचितमिदमनूपं खेटशांतिप्रकारं
सुमतिभिरवलोक्यं योद्धराजाह्वयेन ॥१॥ ... ... इति श्रीग्रहशांतिप्रकारः समाप्तिमगात् ॥ लपकृतं ब्राह्मणपीरागमिति
माघकृष्ण ७ संवत् १८७३ शुभं भवतु कल्याणमस्तु ।
No. __97
प्रहशान्तिपद्धति
Grahaśāntipaddhati No. 408
NO. 1892-95 Size.-91 in. by 4Id in. Extent.— 84 leaves ; 7 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari Characters; handwriting
legible; benedictory phrase, marks of punctuation, topics and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
Not only the benedictory verse of our codex but even the text to a large extent is identical with that of Graha. santipaddhati (No: 407) by Yoddhrraja...Our author
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
409]
Dharmasastra
353
Ganapati Rävala, was the son of Harigankara Raval. See
Kane: Hist. Dh. I, p.544. Age.-Sam. 1928. Author.-Ganapati Ravala. Begins.- fol. 12.
श्रीगणेशाय नमः॥ नत्वा श्रीहरिशंकरं स्वपितरं etc. as in No. 407 Ends.- fol. 83.
यं यं कामं कामयते सोस्मै कामसमर्ध्यते। धनवान् पुत्रवान् लक्ष्मीवान् आयुष्मान् भव ॥१०॥ इति श्रीहरिशंकरसंज्ञास्य सुतौ गणपति व्यधात् ।
विचार्य सरला रम्यां ग्रहशांतिपद्धति समाप्तः॥ मितिश्रावणवदि ६ संवत् १९२८॥ लिखि प्रा अंबालालये भात्मपडनार्यम् ॥शुभमस्तु । Then follows some stray portion
No. ___95
ग्रहशान्तिपद्धति
Grahasāntipaddhati No. 409
o. 1882-83 Size.- 94 in. by 41 in. Extent.- 34 leaves ; 10 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on either border; bene. dictory phrase, marks of punctuation, topics, etc. are tinged with red pigment; paper old and musty.
A work, named as Vāsişthi on the left-hand top margin of each leaf, dealing with the detailed ritual for performing homa, etc., in order to propitiate the grahas. It is
ascribed to Vasistha. Age.- Saka 1666. Author- Vasistha (?) Begins.- fol. 10.
श्री गणेशाय नमः॥ अथ प्रहशांतिपद्धतिः॥ तत्र प्रथममातृस्थापनं ॥ तत्र यजमानो पथाविधिस्नात्वा निस्यानि निवृत्यचंदनाक्षतपुष्पाद्युपहारान् गृहीत्वा प्राम
खोपविश्य मासुपूजनं कुर्यात् ॥ आदौ विस्य देवतार्चनं 110c. D.23
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
354
Dharmaśāstra
[409
Ends.-fol. 340.
भगं ते वरुणो राजा भगं सूर्यों बृहस्पति । भगमिंद्रश्च वायुश्च भगं सप्तर्षयो दधुः ॥२॥ यत्ते केशेषु दौर्भाग्यं सीमंते यच्च मू नि। ललाटे कर्णयोरक्ष्णोरापस्तु नंतु ते सदा ॥३॥
अमृताभिषेकोस्तु ।। ततो ऋग्वेदाधाशिषमंत्रैराशिर्वादः॥ इति वसिष्टोक्ता वासिष्टयाः समाप्ताः ॥ ॥ संवत् १८०१ वर्षे शाके १६६६ प्रवर्तआश्विनशुक्लषष्टयां ६ रवौ सिहोरनामे वासी पंडादेवाकरसुतरस्नेश्वरे लिषितं ।।।
आत्मपठनार्थ ।। शुभं भूयात् ॥ References.
Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 1730; II, 35%; III 37.
No. 1879-80
ग्रहशान्तिपद्धति
Grahaśāntipaddhati No. 410
227 Size:-98 in. by 5 in. Extent.- 16 leaves; 9lines to a page3; 31 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on each border; fol. 16 has pictorial drawing on left border; marks of punctuation in red ink ; topics and the colophon are tinged with red pigment.
A handbook of rituals for propitiating the 9 grahas. Age.-Sam. 1829. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ अथ ब्राह्मणानां वरुण ॥ प्रथमं अबंधंधनं ॥ ॥ आपः क्षीरं शमी पूगंदधीचाक्षतचंदनं ।। कुशदूर्वा हिरण्यं चं अष्टांगो अर्घ उच्यते॥१॥
छेडा बंधनं यजमान पत्नीना,डा बाधवा ॐetc. Ends.- fol. 16b.
.. आशीर्वादः ॥ ध्रुवासि ॥ आब्रह्मन् ॥ इमं देवा विश्वानि देव ॥
मंत्रार्थाः ।। सफलाः संपूर्णाः संतु मनोरथा ॥ शत्रुणां बुद्धिनाशोस्तु मित्राणा...', मुदयस्तव ॥ इति शांतिकपद्धति समाप्त ॥ सवंत १८२९ ना चैत्र सुद ।।
मोमवासरे लषित दवेरवजीसुतरैया । पठार्थ सुक्लमंछा सुतबेचर ।
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
412]
ग्रहस्थान पद्धति
No. 411
Size. 6 in. by 4 in.
Extent.— 28 leaves; 6 lines to a page 17 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; benedictory phrase, topics, directions, vedic accents, some mantras and the last colophon in red ink; paper old, musty and slightly worm-eaten.
A small treatise for the worship of the nine planets (navagrahas)
Age. — Appears to be old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥ ग्रहस्थापन लिख्यते ॥ १ ॥
आकृष्णेति मंत्रेण मध्ये संस्थापयेद्रविं ।
Ends. fol. 28".
सर्वे मंत्राः प्रयोक्तव्या ध्रुवव्याहृतिपूर्वकाः ॥ २ ॥
अविदित्व ऋषिछंदो दैवतं विनियोजयेत् ।
योध्यापये जपेद्वापि पापीयान् जायते तु सः ॥ २ ॥ etc.
Grahasthānapaddhati
No.
355
98 1892-95
यमो यमस्त्रिष्टुप् ॥ स यमभरणीप्रीत्यर्थे स यमभरण्यावा. गः ॥ उं भूर्भुवः स्वः ॥ यमोयमस्त्रिष्टुप् यमाय । परेपि वां संप्र० स्य ॥ सयमभरणी मावा स्था० मि ॥
इति ग्रहस्थापनसमाप्तं ॥ ग्रहस्येशानकोणे रुद्रकलशस्थापनं ॥ मंत्राः ॥ १ ॥
तन
Ghṛtāditulāpuruṣavidhi
No..
घृतादितुला पुरुषविधि
No. 412
Size— 98 in. by 30 in.
Extent.— 4 leaves ; 11 lines to a page; 33 letters to a line. Description.—Country paper; Devanāgarī characters; handwriting small, but legible; two lines in black ink on either border; bendictory phrase, title, topics and verse
99 1892-95
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
356
Dharmasastra
1412
numbers tinged with red pigment; paper.old and musty3 corrections made with yellow pigment.
A brief treatise on tulādana of Ghee and Sesamum. Age.-- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
___ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ संक्षेपतो घृतादितुलापुरुषविधिः॥ तत्र कर्ता अयनादिपुण्यकालेकृत नित्यक्रियः प्राणानायभ्य देशकालौ संकी| अमुककामनया
श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ घृतादिद्रव्येण तुलापुरुषदानमहं करिष्य etc. Ends.-fol.5.
न्यून संपूर्णतां याति सयो वंदे तमच्युतमिति जपित्वा कर्मेश्वरार्पण कृत्वा ब्राह्मणान् भोजयित्वा दीनानाथांश्चान्नादिना संतोष्य स्वयं सुहन्मिप्रादियुतः सोत्साहः संतुष्टो हविष्यानं भुंजीतेति ॥
चतुरशीतिशातिप्रबन्ध No. 413
Caturasītijñātiprabandha
329
No.
1180-81
Size.- 10% in. by 4} in. Extent.- 2 leaves; 9-10 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on all the borders; paper old and musty.
This small work enumerates the 84 varieties of Brahmana families, in 17 verses. The author, Sadasiva, was a resident of Suryapura (Surat).
Aufrecht notes most probably one ms. (Cat. Cat., i,
178a). Age.-- Appears to be old. Author.- Sadasiva. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ भीकृष्णचरणांभोज मस्वा स्मृत्वा च सादरं कुर्वे चतुराशीतिविप्रज्ञात्यभिधाधलीं ॥१॥ तैलंगांभ्रसुचित्तपावनचिपुर्णाभीरमध्यं जिनाः व्यासापकणास्थय महाराष्ट्रा : कराढाभिधा ।
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
414]
Dharmasastra
957
कर्णाटा : शणवाहिकाश्च भटमारादेवदासाभिमा
एते चैव चतुर्दशात्रकथिता : श्रीदाक्षिणात्या द्विजाः ॥ २ ॥ etc. Ends.- fol. 2b.
श्रीमच्चतुर्विंशतिविप्रवयं ज्ञातिः सदा सूर्यपुरस्थितीसौ। सदाशिवः श्रीचतुरन्विताशी
ज्ञातिप्रबंधं विशदं चकार ।। सदाशिवाष्टकीविरचिता चतुराशीतिशातिप्रशस्तिः संपूर्ण । श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।
No.
1887-91
चतुर्थीकर्म
Caturthikarma No. 414
_250 Size.-83 in. by 38 in. Extent.-3leaves%
39lines to a page%3; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; hand.
writing bad ; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, title, marks of punctuation and the last colophon tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
A small treatise on Caturthikarma, a rite to be performed after marriage ceremony, according to Asvalāyana -
sūtra for Gujaratis. Age.-Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः अथ चतुर्थी कर्मः॥ तत्र प्रयोगः। भाचम्य प्राणानायम्य देशकाली
स्मृत्वा मम विवाहांगत्वेन चतुर्थी कम करिष्ये ।। etc. Ends.- fol. 3b.
ततो दव्या भाज्यं निक्षिप्य सर्वेषां चरूणां उत्तरार्धासकृदयदाय दग्या प्रक्षिप्य सुवेण द्विरभिधार्य पदस्येत्यादि कर्मशेष समापयेत् ॥ इति चतुर्थीकर्म समाप्तः ॥ चतुर्थी .कर्म निर्मूलमाश्वलायनसूत्रतः॥ गुजराचारः॥ ॥श्री ॥ ॥
-
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
358
Dharmasastra
[415
49
No.
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (दानखण्ड)
(Dānakhanda) No. 415
No. 1881-82 Size.- 10% in. by 44 in. Extent.- 625 leaves; 9 lines to a page; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible; two lines in black ink on each border; paper old, worn out (specially last few leaves), musty and slightly worm eaten. Foll. 290-96, 406 and 440 missing.
This is the second section of Caturvargacintāmaņi, an encyclopaedia of ancient religious rites, and ceremonies in five sections-vrata, dāna, tirtha, mokṣa and pariţeşa. There is a Prāyaścittakhanda also (which is printed in the Bibliotheca Indica) which is said to be a part of Caturvargacintāmaņi. But according to Mm. Kane (Hist. Dh. I, p. 354) this Prayascittakhanda does not appear to be the
work of Hemadri. Age.-Sam. 1639. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1.
उं नमो गणेशाय॥ कल्याणानि ददातु वा गणपतिर्यस्मिन्नतुष्टे सति क्षादीयस्यपि कम्मणि प्रभवितुं ब्रह्मापि जिह्मायते । जाते यच्चरणप्रणामसुलभे सौभाग्यभाग्योदये रंकस्यांकमनं कुशानिविशते देवेंद्रलक्ष्मीरपि ॥१॥ शश्वत्पुण्यहिरण्यगर्भरसनासिंहासनाध्यासिनी सेयं वागधिदेवता वितरतु श्रेयांसि भूयं सिवः । यत्पादामलकोमलांगुलिनखज्योत्स्नाभिरुद्वेलितः
शब्दब्रह्म सुधांबुधिर्बुधयनस्युच्छंखलं खेलति ॥२॥ etc. Ends.- fol. 634b.
__ इति श्रीमहाराजाधि( रा )जमहादेवस्य समस्तकरणीधीश्वरसकल. विद्याविशारदः श्रीहेमाद्रिविरचिते चतुर्थवर्गचिंतामणी दानखंड समाप्तं ॥ ७ ॥ स्वस्ति श्री ॥ संवत् १६३९ वर्षे शाके ॥ ॥ पोषमासे कृष्णपक्षे तिथौ ६ गुरुवासरे लखितं ॥ व्यासविश्वनाथज्ञातियश्रीगौडलखितं ॥ भौदीच्य ज्ञातीय पं. ढेडकः सुतगोजीपठनाथ ॥ ॥ ग्रंथ
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
4161
Dharmasastra
359
DI
संख्या १२५८ ... पंचशतोपेतद्वादशसहस्साः॥७॥ श्री॥ कल्याणमस्तु ॥
शुभं भवतु ॥ श्री॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I,178b; II,36band 1994% III,380. Kane: Hist. Dh. I, pp. 354-59.
B-Descriptive Catalogues : I. O. Cat. Nos. 1380-81, 5459; see also Nos. 1376-79 and
5460 for other Khandas. Weber's Cat. of Berlin mss. pp. 343-44, Nos. 1218-19. Burnell's Cat. of Tanjore mss. p. 1294.
Stein's Cat. of Jammu mss., p. 88, Nos. 2650, 2559. (2) Printed Editions :
Printed in Bibliotheca Indica Series of Calcutta.
111
No.
1884-1886
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintamani (दानखण्ड)
(Dānakhanda) No. 416 Size.- 13} in. by 6 in. Extent.-- 280 leaves ; 12 lines to a page; 43 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bold and good; three lines in black ink on either border: paper very old, worn out, musty and soiled; foll. 136, 169-71, 176.201-13 and 235-37 missing; it is incomplete.
___Another copy of Dānakhanda, No. 415. Age.- Appears to be old. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 16.
द०॥ नमः श्रीगणेशाय नमः॥
कल्याणानि ददातु etc. as in No. 415. Ends.- fol. 301b.
प्रतापनार्थ राजेंद्रप्रवृत्ते शिशिरे नरः। सिद्धित्यर्थाः सदा तस्य कार्याणि विविधानि च । उपयु(प)रि शत्रूणां च युषादीप्य चेतसः। भगवावास्य सुप्रीतो वह्निर्भवति नित्यशः। समस्यजति पशवः। संग्रामेषु जयस्पपि ।
इत्यग्निष्टकादीपदानं । अथ दीपदानं । श्रीमहा References.- See No. 415.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
360
Dharmasastra
[417
No.
235
No. 41881-82
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (दानखण्ड)
Dānakhanda No. 417 Size.- 111 in. by 5} in. Extent.- 412 leaves ; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; three lines in red ink on either border; paper old and musty and slightly affected by dampness ; foll. 221-242 missing. Although the ms. bears the date of Sam. 1502, the paper and handwriting do not appear to be so old. The present ms. seems to be a copy of the one which was :copied in Sam. 1502. It was copied by Butaka, a Nagara Brahmin of Ahmedabad, son of Nrsimha. deva, the minister of king Muhammad.
___Another copy of 415. • Age.- Sam. 1502 (1)
Author.- Hemadri. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ कल्याणानि ददातु वो गणपतिः ॥ as in No. 415. Ends.- fol. 423b.
इति श्रीमहाराजाधिराज etc. upto दानखंड समाप्तं as in No. 415 followed by
मंगलमस्तु । श्रीरस्तु ।। उ परमगुरुपरमात्मने नमः॥ श्रीरामकृष्णाय नमः॥ ॥ॐकारेश्वरश्रिव्या नमः ॐश्रिधं दानखंडं समाप्तं ॥ ॐधरमसानदानखंडं समाप्तं ।। श्री शुभं भवतुः॥ संवत् १५०२ पंचदशशतद्वयाधिके संवत्सरे माघमासे शुक्लपक्षे १४ चतुर्दश्यां तिथौ रविदिने सकलभूपाल. मुकुटमणिमंडलीमाणिक्यगणप्रभाभारनीराजितचरणकमलस्य । महाराजाधिराजश्रीमन्महमदस्य विजयराज्ये अहमदाबादनगरवास्तव्याम्यंतरमागरान्वयतिलकमंत्रिवरस्य श्रीनृसिंहदेवस्य सूनुबूटाकः सकलसजनमनो. विनोदाय तथा विद्वदुपकृतयेऽमुं दानखंडाभिधं महाग्रंथं लिलेख ॥ लखिति स्म ॥ श्रीरस्तु ॥ ॐ भवानीशंकराभ्यां नम लेषकपाठकयो कल्याणमस्तु ।
ग्रंथसंख्या श्रः॥१२५८० ॥ ग्रंथ संख्या दानखंडः ॥ श्री॥७॥ श्री॥ Reference.- See No. 415.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1891-95
+19] Dharmasastra
361 चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (दानखण्ड)
(Dānakhanda) No. 418
Na _ 351 Size.— 970 in. by 44 in. Extent.-540 leaves%3; 10 lines to a page%3; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; benedictory phrase, verse numbers and names of authorities quoted tinged with red pigment upto fol. 22; fol. 151b blank.
Another copy of Dānokhand a. Age.- Appears to be modern. Author.- Hemādri. Begins.-- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ घोघरो दानखंडं तु विलिखन्कृतमंगलः । विश्वामित्रं कुलगुरुं प्रणनाम क्रतांजलिः॥१॥ नागरूपरसभमिमितेब्दे श्रीधरांकितमलिम्लच कृष्णे
सप्तमी बुधदिने लिखति द्वाक घोघरो गुरुनिदेशसमर्थः ॥२॥
कल्याणानि ददातु etc. as in No. 415. Ends.- fol. 540".
इति श्रीमहाराजाधिराज etc. upto दानखंड समाप्तम् ॥७॥ शुभं
भवतु ॥ References.- See No. 415. चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (दानखण्ड)
Dānakhanda No. 419
236
No.
A1881-82
Size.-118 in. by41 in. Extent.-674 +6 (680) leaves; 7 lines to a page; 31 letters to a line. Description.-Country paper%B Devanagaricharacters%3: handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; paper old and musty ; foll. 128-69 missing ; 6 foll. in the beginning give contents,
Another copy of No. 415.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
362
Dharmasastra
1419
Age.- Sam. 1653. Author.- Hemadri. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ कल्याणानि ददातु etc. as in No. 415. Ends.-fol. 7164.
इति श्रीमहाराजाधिराज etc. upto दानखंड समाप्त as in No. 415 followed by
शुभमस्तु । श्रीवासुदेवाय नमः॥ ॥संवत् १६५३ विरोधिकृतनामसंवत्सरे श्रावणशुक्ल ७ शुक्र इद हेमाद्रिदानखंडलेखनं समारं ॥
शुभं भवतु ॥ ग्रंथसंख्या References.- See No. 415.
चतुर्वर्गचिन्तामणि
दानखण्ड No. 420
Caturvargacintāmaņi Dānakhanda
330
No.
1880-81
Size.-11] in. by43 in. Extent.-444 leaves%3; 10 lines to a page; 42 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters with occa
sional पृष्ठमात्रा'%3handwriting legible: two lines in black ink on each border; benedictory phrase, marks of punctuation and colophons are occasionally tinged with red pigment; paper very old, completely worn out, musty and worm eaten.
___Another copy. Age.- Sam. 1652. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1b.
उनमः श्रीगणेशाय । श्रीसरस्वत्यै नमः ।। गुरुभ्यो नम ॥
कल्याणानि ददातु etc. as in No. 415. Ends.-fol. .
इति श्रीमहाराजाधिराज etc. upto दानखंडं समासमिति as in No. 415.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
421]
Dharmasastra
363
एवं ग्रंथसंख्या १२५८० अशीत्यधिकपंचशतोपेतद्वादशसहसाः ॥ शुभ भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥ संवत् १६५२ वर्षे माघमासे शुक्लपक्षे सप्तम्यां
तिथौ सोमदिने लिखितं ॥ ॥७॥ मंगलमस्तु । श्रीकृष्णो जयतु ॥ References.- See No. 415.
No.
238
No. A1881-82
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (प्रायश्चित्तखण्ड)
(Prayascittakhanda) No. 421 Size.- 141 in. by 6 in. Extent.- 321 leaves%3; 11 lines to a page; 41 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two rows of two lines each in red ink on either border upto fol.510: foll.52-112 have only two lines in red ink on either border; the rest of the leaves have no border lines; no marks of punctuation ; paper old and musty ; topics, colophons and names of authorities tinged with red pigment on several leaves.
This forms a part of Hemādri's Caturvargacintamani
and has been printed in the Bibliotheca Indica. Age.- Sam. 1693. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥
श्रीमातंडभैरवाय नमः कमलादयितं कृष्णं कमळासनसंस्तुतं ।
कमलाक्षमहं वंदे कमलाकरशायिनं ॥१॥ अथेदानी हेमाद्रिकारिणा लोकोपकारार्थ सर्वपुराणस्मृतिसंहितावेदज्योषिवैद्यागमनौतस्मातसूत्रेषु ग्रंथानालोडय ब्रह्मक्षत्रियविशां शूद्रादीनां च ब्रह्महत्यासमानि वाङ्मनःकायसंभवनिहिंसादीनि संभवंति तेषां
पापानामपोदन प्रायश्चित्ताध्याये लिख्यते ॥ etc. Euds.- fol. 320b.
प्रकीर्णकगर्भधारणापनोदकं सर्वप्रायश्चित्तं धर्मशास्त्रमार्गेण उक्तप्रत्यानाथरूपेण यहः संध्यं अखंडप्राच्योदीच्यांगसहितं अचरिष्य इति संकल्प्य उक्तमार्गेण कुर्यात् ।
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
364
Dharmaśāstra
(421
इति हेमादिविरचिते सुवासिनी-विधवा-सर्वप्रायश्चित्तसंकल्पविशेषः ॐ इति हेमाद्रिविरचिते धर्मशास्त्रे प्रायश्चित्ताध्याये सर्वलोकोपकारार्थ प्रायश्चित्तकांण्डं संपूर्ण छ श्रीरामचंद्रार्पणमस्तु छ तैलाद्रक्षेत् etc. शके १६९३ खरनाम संवत्सरे पोश्यकृष्णप्रतिपदा रविवासरे तहिनी इदं ग्रंथं समाता
शुभं भवतु श्रीकृष्णयादवेंदार्पणमस्तु । श्रीकृष्ण जय कृष्ण ॥ ७॥ References.- See No. 415.
चतुर्वर्गचिन्तामणि प्रायश्चितखण्ड No. 422
Caturvargacintāmaņi Prāyascittakhanda
No. Vißrāma (ii)
Size.- 14 in. by 5f in. Extent.-247 leaves ; 11 lines to a page; 46 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good ; two lines in red ink on either border ; benedictory phrase, topics, etc. tinged with red pigment; paper very old, worn out, brittle, partly soaked in oil and musty; some of the leaves are coloured yellow; fol. 53-54, 72-73, 81, 89-90, 142-143, 162-163, 191-192, 197-198,203-204 and 209-210 missing; fol. 116 repeated.
Another incomplete copy of Prāyaścittakhanda. Age.-Appears to be old. Author.- Hemadri. Begins.- fol. 1'.
श्रीगणेशाय नमः॥ हेमाद्रौ प्रायश्चित्तकांडो लिख्यते
वागीशायाः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यात्वा कृतकृत्यास्युस्तनमामि गजाननं ।। १॥ वंदेहं वंदनीयानां वंद्या वाचावधीश्वरी कामिताशेषकल्याणकलजाकल्पवल्लिका ॥२॥
अथेदानी हेमाद्रिकारेण लोकोपकारार्थ सर्वपुराणस्मृतिसंहिता ज्योतिषवैद्याश्रगमभौतस्मातसूत्रेषु etc. as in No. 421,
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
4231
Ends.- fol. 265".
Dharmasastra
पंचगव्यहोमं ब्राह्मणे न कारयेत् शेषमन्यत्समानं इति हेमाद्रौ सर्वप्रायश्चित्तं पित्रोस्तु दिवसे दर्शे श्राद्धात्पूर्वनतर्पयेत् ब्राह्मणाम्भोजयेत्पश्चापिडापूर्व तु तर्पयेत्
इति श्रीहेमाद्रौ विरचिते प्रायश्चित्ताध्याये धर्मशास्त्रे सर्वप्रायश्चित्तं समाप्तं ५ श्रीलक्ष्मीनारायणार्पणमस्तु ४
References. - See No. 238.
365
श्रीगणेशाय नमः ।
कमलादयितं कृष्णं कमलायन संस्तुतं । कमलाक्षमहं वंदे कमलांकविशायिनं ॥
चतुर्वर्ग चिन्तामणि (प्रायश्चित्तखण्ड)
No. 423
Size - 12 in. by 4g in.
Extent.— 400 leaves ; 8 lines to a page ; 36 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper old, much worn out and musty; first leaf and the last three leaves are repaired; foll. 96b, 175b, 350b blank; Nos. 350 and 351 together; fol. 377 lost.
Another copy.
Age. - Appears to be old.
Author - Hemādri.
Begins.— fol. 1b.
Caturvargacintāmaņi (Prāyaścittakhanda)
No.
353 1891-95
Ends. fol. 402b.
सर्वप्रायश्चित्तं धर्मशास्त्रमार्गेण उक्तप्रत्यानाथरूपेण ग्रहः साध्यं अखंड प्रायदीयांगसहितं आधरिष्ये इति संकल्प्य उकमार्गे या कुर्यात् इति हेमाद्रि विरचिते धर्मशास्त्रे प्रायश्चित्ताध्यायः समाप्तः ॥ Referer.ces. - See No. 421.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
366 Dharmaśāstra
[424 चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi व्रतखण्ड
Vratakhanda
234 No. 424
No. A 1881-82 Size.- 131 in. by 5t in. Extent.- 757 + 15 (= 772) leaves ; 8 lines to a page3; 54 letters to a
line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3B handwriting
legible; two, three or four lines in black ink on either border; some of the leaves have their margins tinged with yellow pigment; some leaves have topics and names of authorities tinged with red pigment; generally no marks of punctuation, upto fol. 649b; after this, paper and handwriting both different and there are marks of punctuation%3; paper old and musty: foll. 45, 713-21 missing; fol. 18 repeated ; foll. 735, 736 and 737 are together. 15 folios in the beginning on a different paper of a different size and by a different person, give a list of contents.
First section of Hemādri's Caturvargacintamani dealing
with oratas. Age.- Sam. 1772. Author.- Hemadri. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ॐ नमः सवित्रे श्रीगोपालमपारवैभवभवस्वच्छंदलीलालयं सांद्रस्निग्धतमालकोमलदलश्यामाभिरामाकृतिं । कूजरकोकिलकामिनीकलरवप्रोल्लासिगोपांगना गीतस्फीतपवित्रचिनचरितवातं नमस्कुर्महे ॥१॥ उन्मीलकमनीयकांतिसरसीमध्ये विबुद्धप्रभं सारासारविचारचारुमनसा हंसेन संसेवितं नित्यानंदपरागसंगसुभगं वंदारुवृंदारकश्रेणीसंगमनंगवैरिव रणांभोजद्वयं पातु नः ॥२॥ etc.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... इति प्रतिपायसंग्रहः अथात्र श्रोतृप्रवृत्तिसाधर्म धर्मनिरूपणं ॥
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
367
तत्र भगवती श्रुतिः धर्मों विश्वस्य जगतः प्रतिष्ठा लोके धर्मिष्टं प्रजा उपसर्पति धर्मेण पापमपनुदति धर्मे सर्व प्रतिष्टितं etc. Ends. fol. 769b.
425 j
आत्मानमपि विक्रीय परछे सकलं श्रुतं । नैमित्तिकां च नित्यां च दक्षिणां न ददाति यः ॥ श्रुणोति च यदा तात तस्य तन्निः फलं फलं । चतुर्गुणा भवेद्राजन् पानिज्यं दक्षिणाविभौ ॥ समाप्ते पर्वणि विभो इत्याह भगवान् शिवः ॥ इत्येष कथितो राजन् पुण्यश्रवणो विधिः ।
इति भविष्यपुराणोक्तिः पुण्णश्रवणे विधिः ॥ इति महाराजाधिराज श्रीमहादेवस्य मस्तकाणाधीश्वरसकल विद्याविशारद श्री हेमाद्रिविरचिते चतुवर्गचिंतामणी व्रतखंडे प्रकीर्णकव्रतानि ॥ संवत् १७७२ सम ए नाम जेस्ट (ठ) वदी एकादशीवार सोमानलीः काश्याः
References. - See No. 415.
चतुर्वर्गचिन्तामणि (वतखण्डम् )
Another copy of Vratakhanda.
Caturvargacintamaņi (Vratakhanda)
No.
No.425
Size.-11 in. by 5 in.
Extent.— 499 leaves ; 13 lines to a page ; 49 letters to a line. Description. -Country paper; Devanāgarī characters; with पृष्ठमात्रा's; handwriting good; four lines in black ink on either border ; benedictory phrases, marks of punctuation, verse-numbers, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; full of lacunae ; paper very old, much worn out, musty and much wormeaten ; foll. 20 and 27+ repeated; foll. 27, 158, 245,259 60, 347, 352-54, 483-90 wanting; foll. 104-105 and 283284 are together.
Age. — Sam. 1542. Author - Hemādri. Begins. fol..1b.
109 1895-1902
ॐ नमो गणेशाय ॥ श्री विष्णवे नमः ॥ श्रीगोपाकमपारवैभव etc. as in No. 424.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
368 Dharmasastra
[ 425 Ends.- fol. 576.
यस्मिन्संनिहिता हिताय जगतामष्टौ महासिद्धये देवं प्रादिपदप्रदानचतुरं ध्यानं यदीयं पदा। नित्यं यो वृषमेव पुष्पनिपरं सोयं सतां संततं
लोकानां व्रतखंडपरशुभूयादिह श्रेयसे ॥४॥ इति श्रीराजाधिराज ...... व्रतखंडं समाप्तमिति ॥ ॥लेखकपाक्योः शुभं भूयात् ॥ ७॥
अष्टदोषात स्मृतिविभ्रमाच्च etc.
संवत् १५४२ वर्षे शाके १४०८ प्रवतमाने वैशाषमासे शुक्लपक्षे
द्वितीयायां तिथौ गुरुवारे ...... लिखितं ...... शुभं भवतु References.-- Sec No. 415.
N...
312
No.
1884-87
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi . व्रतखण्ड
(Vratakhanda) No. 426 Size.— 117 in. by 4f in. Extent.- 1012 leaves; 9 lines to a page; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border; foll. 976 1002 have two rows, each of two lines and three lines in red ink, on either border; marks of punctuation in red ink; topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; foll. 16-27, 170 and 806 are missing; foll. 28-29 together.
A complete copy of Vratakhanda of Caturvargacinta
mani. Age.-Sam 1603. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1.
उं नमो भगवते श्रीरामो जयतु ॥ ॥
... ... ... लारुयं । et a etc. a's in No. 424.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________
427 1
Ends. fol. 1026b.
Dharmasastra
References. -- See No. 415.
D. 24
अथाभिचारशांतिं कर्तुकामो दधिमधुपायसाहुतीनामयुतं जुहुयात् ॥ अभिचारकोभ्यो भयं न भवति ।। महाज्वरोपयुते ( ? ) गतायुरपि दीर्घायुभवति ॥
व्रतखंडे शांत्याद्यधिकारसमाप्त ॥
इति श्रीमहाराजाधिराज etc. श्रीरस्तु समाप्तोयं व्रतखंडः ॥
स्वस्ति संवत् १६०३ वर्षे शाके १४६९ प्रवर्तमाने
चतुर्वर्गचिन्तामणि ( व्रतखण्ड - शान्त्याद्यधिकार )
No. 427
Size.- 177 in. by 4f in. Extent. - 233 leaves; 8 lines to a page; 38 letters to a line. Description.—Country paper; Devanāgarī characters; several handwritings; benedictory phrase tinged with red pigment; topics, etc. are tinged on some folios; foll. 89 - 113 have double borders of one line and two lines in black ink on each side; paper old, slightly worn out and musty ; foll. 85; 140-149 and 224 repeated; foll. 152-55 missing. A portion of Vratakhanda dealing with Santi. Age.— Appears to be old. Author. - Hemadri. Begins. fol. 1b.
369
Caturvargacintamani (Vratakhanda-Sāntyādyadhikāra)
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ शांतिकपौष्टिकानि
नीतः शांतमनं तदा न सलिलश्रोतः सहस्त्रै रसौयेनात्यर्थं कथितार्थ निवहोदार- दावानलः लोकं यः सततं कृपालुहृदयः पुष्णाति तृष्णातुरं सोयं शांतिकपौष्टिकानि गदितुं हेमादिरथोद्यतः तत्र विनायकस्त्रप कस्त्रपनमुच्यते आह याज्ञवल्क्यः विनायककर्मचिनसिध्यर्थं विनियोजितः । गतानामाधिपत्येव रुद्रेण ब्रदरणा तथा ॥ ete.
352 1891-95
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________
370
Dharmasastra
[427
Ends.- fol. 225a. ... अथाभिचारशांति कर्त्तकामो दधिमधुपायसाहुतीनामयुतं जुहुयात्
अभिचारकेभ्यो भयं न भवति महाक्षयोपघातो तायोरपि दीर्घायुभवति ___ इति श्रीमहाराजाधिराजश्रीमहादेवस्य समस्तकरणाधीश्वरस्य सकलवि- शारदैः । श्रीहेमाद्रिविरचिते चतुर्वर्गचिंतामणी व्रतखंडे शांत्याद्य
धिकारः समाप्तोयम् ॥ श्रीमहागणाधिपतये नमः References.- See No. 415.
No.
A 1881-82
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi (कालनिर्णय
(Kālanirņaya from परिशेषखण्ड)
from Pariseşakhanda) No. 428
237 Size.- 113 in. by 5 in. Extent.- 363 leaves ; 11 lines to a page; 42 letters to a line. Description.-Country paper%; Devanagari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on either border; benedictory phrase, and upto fol. 27, marks of punctuation and names of authorities quoted are tinged with red pigment; has got lacunae at several places; paper old
and musty; gives the date of composition of Dānakhanda :- .: as 1195 Sam., on the top margin of fol. 363 in a different
handwriting.
The latter section of Pariseşakhanda of Hemādri's
Caturvargacintāmaņi. Age.--Appears to be old. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1b.
ॐ नमः श्रीकृष्णाय नमः॥ श्रीगणेशाय नमः। कल्याणानि ददातु etc. as in No. 415. (दानखंड). fol. 3b.
तत्रोक्तव्रतदानादिकर्मजातोपयोगिनां ।
कुरुते करुणाध्यक्ष्यो हेमाद्रिः कालनिर्णयं ॥२७॥ Ends.-fol. 362b. . . . . . . .
मुख्यकालमुपाश्रिस्य गौणमुख्यस्तु साधर्म। .. न मुख्यद्रव्यलोभेन गौणकालप्रतीक्षणं ।
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________
4293
Dharmaśāstra
371
तदेवमेतत्सिद्धं ॥ वचनमंतरेण गौणकालस्य ग्रहणं न कायं ॥ स विश्ववचने गौणस्य तस्मात्प-पापिकार्यमितिः॥ ॥७॥
इति श्रीमहाराजाधिराज श्रीमहादेवीयसमस्तकरणाधीश्वरसकलविद्याविशारदश्रीहेमाद्रिविरचिते चतुर्वर्गचिंतामणौ परिशेषखंडे कालनिर्णयः समाप्तः॥ ॥ समाप्तोयं पुस्तकः ॥ अदृष्टदोषात् etc. _in margin श्रीमद्विक्रमार्कसमयात् ११९५ पंचांकरुद्रमितेप्वद्वेषु गतेषु
दानखंडस्योत्पत्तिरिति पुस्तकांतरे References.- See No. 415.
NO..
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņ. (कालनिर्णय
(Kālanirņaya from परिशेषखण्ड)
from Pariseşakhanda)
311 No. 429
.. No. 1884-87 Size.- 118 in. by 5t in. Extent.- 375 leaves ; 10 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; benedictory phrases tinged with red pigment; paper old and musty; fol. 106 missing.
Another copy of Kälanirnaya from Pariseşakhanda of
the Caturvargacintamani. Age.- Appears to be old. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1.
ॐ श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीकृष्णाय नमः॥ कल्याणानि ददातु etc. as in No. 49. fol. 3b.
तत्रोक्तवतदानादि etc. up to कालनिर्णय as in No. 428. Ends.- iol. 375b.
मुख्यतालमुपाश्रित्य etc. up to कालनिर्णः समाप्तः as in No. 428.
समाप्तोयं पुस्तकः ॥ अदृष्टदोषान्मति etc.. Reterences. - See No. 415.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[430
चतुर्वर्गचिंतामणि
Caturvargacintāmaņi (परिशेषखण्ड)
(Parisesakhanda)
331 No. 430
No. 1880-81 Size.- 111 in. by 43 in. Extent.— 311 leaves ; 12 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Country paper: Devanagari characters with पृष्ठमात्रा
handwriting legible; four lines in black ink on each border; benedictory phrase, topics and colophons are tinged with red pigment; the ms. is in dilapidated condition; paper is very old, worn out, musty and affected by dampness%3; foll. 141 and 142 repeated; fol. 303 missing.
Parisesakhanda of Hemādri's Caturvargacintāmaņi
dealing with Kāla. Age.- Sam. 1610. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1b.
डे नमः॥ श्रीगणेशहरि ...... * Folio is torn.
yety, old, worn out. mn. dilapidated con
by dampness
...
...
...
...
...
...
...
...
नमस्तस्मै विश्वोदयविलयरक्षा प्रकृतये -बायकशौद्यच्छिरपदपद्मप्रणतये । अमंदस्वछंदप्रथितपृथुलीला ननुभृते
त्रिवेदीवाचामप्यथ निजतस्वस्थितिकृते ॥३॥ etc. Ends.- fol. 310.
तत्कालद्रव्ययोः कस्य मुख्यत्वं गौणतावपि । मुख्यकालमु......मुख्यस्य साधन । न मुख्य द्रव्यालाभो गौणकार प्रतीक्षणं । अहमेवम्मेतत्सिद्धं । वचनमंतरेण......गहणं न कार्य मती तु वच्ने गौणस्य तस्मात्परस्यापि कार्य मिति॥
इति श्रीमहाराजाधिराजश्री......समस्तकणाधीश्वरस्य सकलविद्याविशार(द)श्रीहेमाद्रिविरचिते चतुर्षर्गचिंतामणौ परिशेषखंडे...... निर्णयः समाप्तः॥
संवत् १६०१० वर्षे ज्येष्ट शुद्धि पूर्णिमावास्या बुधे अघेह श्रीमहंदी
पवित्रीकृत ॥ References - See No. 415.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
373
No. Vißrāma (ii)
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi परिशेषखण्ड-कालनिर्णय
Pariseşakhanda-Kālanirņaya
1 No. 431 Size.- 148 in. by 5t in. Extent.- 198 leaves ; 12 lines to a page; 51 letters to a line.. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; paper old, worn out and musty; some of the leaves are soaked in oil and slightly torn; foll. 14-15,59-68,83-84, 128-156 and 215-253 are misssing.
Another copy which is a fragment. Age.- Appears to.be old. Author.- Hemādri. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥ कल्याणानि ददातु etc. as in No. 432.
तन्त्रोक्तवतदानादि etc. Ends.- fol. 280b.
वृतेः श्रावण्याः दाममान्यत्रभोदविध्ये वृश्चिक एवाकार्तिकमासोवर्तन तेन पंचभिम रपिमासैस्तत्रैवोत्थानं आभाकासितपक्षेविति अस्य बहुसंमता:
स्वानाकधिकतात् प्रबुध्यते मासचतुष्टये वास्यप्रा References.- See No. 415.
-
108 No. 1895-1902
चतुर्वर्गचिन्तामणि
Caturvargacintāmaņi -सर्वदेवताप्रतिष्ठाकर्मपद्धति -Sarvadevatāpratisthakarmapaddhati from
from परिशेषखण्ड
Parisesakhanda No. 432 Size.- 111 in. by 5t in. . Extent.- 10) leaves; 10 lines to a page; 44 letters to a line. . Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two rows, each of one line and two or three lines in red ink on either border; marks of punctuation in red ink; paper old, worn qut, musty, brittle and slightly worm-eaten.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________
374
Dharmasastra
[432
Our codex forms part of Pariseşakhanda of Hemadri's Caturvargacintamani. It deals with the consecration of all the gods which forms sub-section of işṭāpurtadharmanirupaṇa. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, vol. III, nos. 1938 and 1942 are identical with our ms. Our ms. does not form part of Kalanirnaya portion of Parisesakhanda. Most probably it belongs to Devataportion of the latter.
Age. — Appears to be very old.
Author - Hemadri. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
कल्याणानि द( दा ) ति वो गणपतिर्यस्मिन्नतुष्टे सति -होदयस्यपि कर्मणिप्रलवितुं ब्रह्मापि जिह्मायते । जाते यच्चरणप्रणामि सुलले सौभाग्यभाग्योदये रंकस्यां कमरंकुशा निविशते देवेंद्रलक्ष्मीरपि ॥ १ ॥ etc.
Ends. fol. 100.
चिंतामणी महाशास्त्रे कृते हेमाद्रिसूरिणा । सोद्यापनं पूत्तंकर्मप्रां (प्रो ) क्तं खंडे तुरीयके ॥ १ ॥ वि... द्विजवेषमेषसपर्व हेमाद्विरितिप्रतिमः उदारसंतानवतोयदस्य कल्पद्रुमं दक्षिण वाहुमाहुः ॥ २ ॥ अथामुना धर्मकथादरिद्रं त्रैलोक्यमालोक्यबळेर्बळेन ।
तस्योपकारे दधतो नुचितां चिंतामणिः प्राहुरकारिचारुः ॥ २ ॥ इति श्रीमहाराजाधिराज etc. ........... • चतुर्वर्गचिंतामणी परिशेषखंडे इष्टापूर्वधर्मनिरूपणं सर्वदेवताप्रतिष्ठा कर्मपद्धतिः समाप्ताः ॥ श्रीरामकृष्ण ॥
चतुर्वर्ग चिन्तामणि परिशेषखण्ड-श्राद्धकल्प
Caturvargacintamaṇi Pariseṣakhanda-Srāddhakalpa
No.
313 1884-87
No. 433
Size - 10 in. by 42 in. Extent. - 707 leaves ; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description. - Country paper; Devanāgarī characters; with occasional gas; handwriting good; two lines in black
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________
433]
Dharmasastra
375
ink on either border; paper very old, last 3 leaves worn out and musty; fol. 706 missing; fol. 706s is pasted with another leaf written by a different hand and bearing the number 706%; the name, etc., probably of the owner, has been besmeared with deep black ink.
The present codex is the Srāddha portion of Parisesakhanda of Caturvargacintamani by Hemādri. For a different work named Srāddhakalpa by Hemādri, see
infra and Peterson's sixth Report, p. 11. Age.- Saka 1615. Author.- Hemadri: Begins.- fol. 10.
नमो श्रीगणेशाय नमः॥ हेमाद्रिविरचितश्राद्धकल्पो लिख्यते।
क्षीरोदार्णवसारसंग्रहकला लीलासमालिंगित- ............ भ्राभ्यन्मंदरकूटकोटिघटनानिम॒ष्टरन्नांगदः। उन्मीलनवनीलनीरजदलश्रेणिप्रभामंडल
श्लाघालंघनजधि( ? )कच्छविरसौ पायादपायाद्धरिः॥॥ etc. Ends.-fol. 7089.
एतस्मादुत्पन्नः पुत्रोपि पित्रादिजातकर्मादिनायास्काचार्यः सत्रज्ञानी भवेत् । एवं दुहिता च तथा चैतत्संततौ यौगिनौ जायंत इति ॥७॥ इति श्रीमहाराजाधिराजश्रीसकलश्रीकरणाधिपतिश्रीपंडितश्रीहेमाद्रिविरचिते चतुर्वर्गचिंतामणौ परिशेषखंडे श्राद्धकल्पे जीवच्छ्राद्धप्रयोगः समाप्तः
Then follows a praise of Sraddhakalpa from the Matsyapurāņa.'
स्वस्ति संवत् १६१५ वर्षे मार्गशीर्ष षष्ठी बुधे भयेह श्रीस्तंभतीर्थ
areasuj etc. References.. (1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
___I, 178b; II, 36%%; III, 38b. Kane: Hist. Dh. I, pp. 354-59.
B-Descriptive Catalogues : I.O.Cat. No. 1383. Weber's Cat. of Berlin mss., p. 324, No. 1116. Burnell's Cat. of Tanjore Mss. p. 129b.
Calcutta Sanskrit.College.Cat. II, 216. : (2) Printed Editions:
Printed in Bibliotheca Indica.
-
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________
376 Dharmasastra
[434 चतुर्विशतिमत
Caturviṁsatimata No.434
No. 1883-84 Size.-- 127 in. by 6 in. Extent. - 16 leaves ; 14 lines to a page ; 42 letters to a line. Description.-Country paper: Devanagari characters%3; handwriting __legible%3; paper old and musty.
An anonymous work giving an analysis of the works of 24 rşis, divided into three sections of ācāra, prāyaścitta and sraddha in 544 anustubha verses. For further details,
see Kane referred to below. Age.- Sam. 1886. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 12.
डों श्रीगणेशाय नमः डॉ मनुना याज्ञवल्क्येन विश्वामित्रेण चात्रिणा। विष्णुना च वसिष्ठेन व्यासेनोशनसा तथा ॥१॥
आपस्तबेन वत्सेन हारीतमनुनारदैः। पाराशरेण गर्गेण गौतमेन यमेन च ॥२॥
चतुर्विशतिभिः शास्त्रं दृष्टं लोकाहिते रतैः।
धर्मसंरक्षणार्थाय संक्षेपेण महामभिः॥३॥ etc. Ends-fol. 16b.
पाराशराय गर्गाय गौतमाय यमाय च । बौद्धायनाय दक्षाय शांबायांगिरसे नमः॥ शातातपाय सांख्याय संवर्ताय नमो नमः भरद्वाजाय देवाय वामदेवाय ते नमः॥
इति चतुर्विशतिमतं समाप्तं ॥ ॥संवत् १८८६ वैशाख कृष्ण
प्रयोदश्यां शुक्रे लिखितं ।। शुभं भूयात् ॥ References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
__ I 179"; II 36". Kane: Hist. Dh. I, pp. 223-225. .
B-Descriptive Catalogues : Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 369, No. 795. Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of vol. III, Nos. 1905-1908.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________
435 J
Dharmasastra
चतुर्विंशतिमतव्याच्या
No. 435
Size. 12 in. by 7 in.
Extent.— 118 leaves ; 13 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanāgarī charac ters; handwriting legible; two rows of double lines in red ink on each border; bound in book form in half leather.
Caturviṁśatimatavyākhyā
Age. - Copied on 6th of January, 1868.
Author.— Bhattoji Diksita. Begins. fol. 1b.
No.
Ends. - fol. 118.
377
A commentary on the first chapter-acarakaṇḍa - of the Caturvimsatimata, a compendium of religious duties based on 24 smrtis. The author of the text is unknown. The commentary, which is very learned and refers to many writers, is by Bhattoji Dikṣita, son of Lakṣmidhara. In I. O. Cat. No 1554, the commentary is ascribed to Ramacandra, son of Nārāyaṇabhaṭṭa.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वती प्रसन् ॥ ॐ सर्वज्ञः सकलेश्वरः श्रुतिगिरां तात्पर्यभूमिः परं द्वैतध्वांतविधूतनैकदुभिः स्वांते चिरं चिंतितः । तेषामात्मतयैवयोउ द्वयवपुर्विद्यातते स्वमभः स्वेक्ष्योपात मनोहरा कृतिमनुं श्रीकृष्ण तुभ्यं नमः ॥ १ ॥
...
35 1866-68
नवा शास्त्रार्थतत्वज्ञ नाहं कुर्वे यथामति । श्रीचतुर्विंशतिमतिस्मृते व्याख्यानमादरात् ॥ ४ ॥ मन्वादिचतुर्विंशतिमत संजिघृक्षुः तश्चितच्छिष्यो निर्विघ्नसमाप्तिफलकं मंगलं शिष्यशिक्षार्थं मुनिकर्तृकतयैव निबध्ननभिधेयं प्रदर्शति ॥ etc.
अथ वैश्यधर्माः ॥ शूद्रधर्मानाहुर्मूले || शूद्रस्य द्विजभुशुश्रूषा पंचयज्ञक्रियास्तथेति ।। शांतिपर्वण्यपि ॥ स्वाहा तथा नमस्कारी मंत्रः शूद्रविधीयते । ताभ्यां शूद्राः पाकयज्ञैर्यजते नियतस्वयमिति ॥ तस्थ वर्ज्यायाध्याहु पराशरः ॥
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________
378
Dharmasastra
[435
विक्रीणन्मद्यमांसानि ह्यभक्ष च भक्षणं ।
कुर्वनगमनागमनं शुद्धः पतति तत्क्षणादिति ॥ शेषमन्यतो बोध्यं ॥ ॥ इति शूद्रधर्माः।। ॥ इति श्रीभट्टोजीदीक्षितकृत चतुर्विंशतिमतव्याख्यायामाचारकांड समाप्तं ।। शुभं भवतु ॥ ॐ तत्सत् कृष्णार्पणमस्तु ॥ followed by शके १७५६ जय नाम संवत्सरे श्रावणकृष्ण ५ पंचम्यां मंदवासरे समापितं ॥ राजेश्री सखो अनंत लिमये यांचे पुस्तकावरून तयार केली आसे॥ शके १७८९ प्रभवनाम संवत्सरे मिती पौष शुक्ल ११ इंदवासरे तारीख ६ माहे जानेवारी सन्न १८६८ इसवी रोजी नकल तयार केली. नकल लिहिणार श्री कन्हाटक क्षेत्रस्थ घळसाशी इत्यपनामक व्यंकटाचार्येन लिखितं ॥ स्वार्थ परोपकारार्थ च॥ श्री सांबसदाशिवार्पणमस्तु ॥ ग्रंथ ॥ ४०००॥ चार
हजार असे ॥७॥ ॥७॥ (1) Mss.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I1799: II 360 and 1998. Kane : Hist. Dh. I, pp. 223-25.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 371, No. 799. See also Nos. 795-8 and 800. I. O. Cat. Nos. 1554,5360. Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal
vol. III, Nos. 1909-1913. (2) Printed Editions:
Printed in Banaras Sanskrit Series, Nos. 137 and 139. (on Samskāra and Sraddha portions only).
चतुर्विंशतिमत
Caturviṁsatimata with
with टीका
Commentary
355 No. 436
-_No. 1
.. 1891-95 Size.- 128 in. by 5t in. Extent.- 50 leaves ; 11 lines to a page ; 41 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad; paper old, worn out, musty and very much soiled ; last leaf is much worn out and repaired. It is incomplete.
Another copy of 435.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________
4371
Dharmasastra
379
Age.- Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीमहागणपतये नमः॥ सर्वज्ञः सकलेश्वरः etc. as in No. 435. Ends.- fol. 50b.
तथा चाह बोधायनः॥ वाग्दत्ता मनोदत्ता अग्निं परिगता सप्तमं पदं नीता भुक्ता गृहीतगर्भा प्रसूता चेति सप्तविधा पुनभूस्तां गृहीत्वा न प्रजां न धर्म विदेदिति ॥ अत्र वादत्ता मनोदत्तयोविनिषेधः पूर्वस्य निर्दोषत्वे सति बोध्यं ॥ अत एव नारदः ॥
दत्तां न्यायेन यः कन्यां वराय न ददाति तां
अदुष्टश्चेद्वरो राज्ञा स दंव्यस्तत्र चोरवदिति ॥ तत्रैव दंड विधत्ते ॥ दुष्टे तु पूर्ववरे वाग्दत्तापि वरांतरा पदे या ॥ ॥ तथा च पाराशरः॥
नष्टे मृते प्रव्रजिते क्लीबे च पतिते पती ॥ पंच References.- See No. 435.
No. A 1883-84
चतुर्विशतिमतव्याख्या
Caturviṁsatimatavyākhyā
45 No. 437 Size.- 118 in. by 4} in. Extent. - 16 leaves ; 8 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
good; four lines in black ink enclosing a thick red line on each border; marks of punctuation in red ink; corrections made with yellow pigment; names of authorities quoted and topics tinged with red pigment; paper old, worn out, and musty ; first 67 leaves are missing.
Another copy of 435. Age.- Sam. 1727. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 68o.
लोकयात्रा तु वहिः संध्याततः पुनरिति ॥ सायं संध्या होमौ च प्रागेव निरूपितौ॥ विष्णुपुराणे वैश्वदेवे कश्चिद्विशेषउक्तः -पुनः पाकमुपादाय सायमप्यवनीयते ।। etc.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________
380
Dharmasastra
[437 Ends.- fol. 83b.
शूद्रधर्मानाहुर्मूले etc. upto इति शूदधर्माः as in No. 435. इति पदवाक्यप्रमाणज्ञ etc. आचारकाडं समाप्तं as in No. 439. संवत् १ : २७ वर्षे फाल्गुनमासे शुक्लपक्षे प्रतिपदायां तिथौ भौमवारे
लिखितं मथुरामध्ये लिखितं व्यासपुष्करणा वंसीधर शुभमस्तु ॥श्री।। श्री॥ References.- See No. 435.
चतुर्विंशतिमतव्याख्या
Caturviṁsatimatavyākhyā आचारकाण्ड
Acārakāņda
66 No. 438
No. 1899-1915 Size.-8g.in. by 41 in. Extent.-37 leaves; 16 lines to a page; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, topics and the last colophon tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and slightly wormeaten.
Another copy without the verses in the beginning. Age.- Sam. 1648. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ भाहिकं लिख्यते ॥ तत्र माधवीये कूर्मपुराणं ॥ ब्राह्म मुहूर्ते उत्थाय धर्ममधं च चिंतयेत् ।
कायक्लेशतदुद्भुतं ध्यायांत परमेश्वर इति ॥ सूर्योदयात्प्रागर्हप्रहरे द्वौ मुहूत्तौं तत्रायो ब्राह्मः। द्वितीयो रौद्रः ॥ तदुक्तं विष्णुपुराणे ॥
रात्रे पश्चिमयामस्य मुहूत्तॊयस्तृतीयकः।
स ब्रह्म इति विज्ञेयो विहितः सप्रबोधन इति ।। etc. Ends.- fol. 38'.
तस्य वान्याह पराशरः।। विक्रीणन्मद्यमांसानि ह्यभक्ष्यस्य च भक्षणं । कुर्वन्नगभ्यागमनं शूद्रः पतति तत्क्षणादिति ।। शेषमन्यतो बोध्यं ।। इति शूद्रधर्माः ।।
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________
+405
Dharmaśāstra
381
इति पदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्षमीधरसूरेः सूनुना भट्टोजीदीक्षितेन रचितायां श्रीचतुर्विंशतिमतव्याख्यायामाचारकोडं संपूर्ण ॥ ॥१६४८
पराभवाद्धे माघशुक्लैकादश्यां संपूर्ण लेखनं ॥ References.-See No. 435.
No. 1895-1902
चतुर्विशतिमतव्याख्या .
Caturviṁsatimatavyākhyā
110 No. 439 Size.-91 in. by 4 in. Extent.- 17 leaves ; 10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on either border: paper old, much worn out, musty, brittle and worm-eaten; first 56 folios are wanting.
Another fragment of No. 435. Age.- Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 568.
सत्येन तेन वै भुक्तं जीर्णस्वन्नमिदं तथा ॥ इत्युच्चार्य स्वहस्तेन परिमृज्या तथोदरं ॥
अनायासप्रदापीनि कुर्यात्कर्माण्यतंद्रित इति ॥ मार्कडेयः । etc. Ends.- fol. 72b.
शूदधर्मानाहुमूले etc. upto शेषमन्यतो बोध्यं as in No. 435, followed by
वैश्यधर्मानाहुर्मूले ॥
वैश्यस्य कृषिवाणि ... गवादीनां च पालनं ॥ चकारादध्ययनादि । इति वैश्यधर्मः॥ इति पदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधरसूरेः सूनुना भट्टोजि
दीक्षितेन रचितायां श्री च(तु)विंशतिमतव्याख्यायामाचारकांडं .. संपूर्ण ॥ शुभमस्तु ।। राम ॥ छ ।
Caturvimśatismrtivyākhyā
Prāyaścittakāņşa
चतुर्विंशतिमत स्मृति व्याख्या
प्रायश्चित्तकाण्ड No. 440 Size.- 12 in. by 5 in.
No. 1886-92
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________
382
Dharmasastia
[440
Extent.- 37 leaves ; 10 lines to a page ; 53 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting ___legible; foll. 10-25 have two rows, each of one line and
three lines in red ink, on either border; paper is thick (foll. 10-27) and thin (1-9 and 28-37 folios) and musty.
The codex contains the commentary on Prāyaścittakanda. See also Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic
Society of Bengal, vol. III, No. 1913. Age.- Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ प्रायश्चित्तप्रकरणं प्रायश्चित्तशब्दश्च पापनिवर्तनक्षमधर्मविषेशे यो रूढः प्रायस्य पापस्य चित्तं शोधनमिति व्यत्पतेः प्रायस्यचित्तिचित
योरिति पारस्करादिगणे पाठासुद etc. Ends.- fol. 373.
यज्ञे संभृतसंभारे विवाहे श्राद्धकर्मणीति सपः शौचमात्रानुवर्तते विवाहग्रहणं च पूर्वप्रवृत्तचौलोपनयनादिसंस्कारकर्मोपलक्षणं यज्ञग्रहणं च पूर्वप्रवृत्तप्रतिष्टा रामाद्युपलक्षणमिति विज्ञानेश्वरः इति सूतकप्रकरणम् ॥७॥ __ इति. पदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधरसूरेः सूनुश्रीभट्टोजिदीक्षितेन विरचितायां श्रीचतुर्विशतिस्मृतिव्याख्यायां प्रायश्चित्तकांडं समाप्त ॥
शुभं भूयात् ॥ References.- See No. 435.
___No. 1891-95
चतुर्विंशतिमतव्याख्या
Caturvimśatimatavyākhyā प्रायश्चित्तप्रकरण
Prāyaścittaprakaraña
387 No.441 Size.-83 in. by 51 in. Extent.- 50 leaves ; 10 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible; two rows, each of one line and two lines in red. ink on either border; benedictory phrase, topics, marks
of punctuation and names of authorities quoted are tinged ...with red pigment; first leaf is full of lacunae; it is ins complete%3; paper old and musty; fol. 50 wanting.
Another copy.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________
442j
Dharmaśāstra
383
Age.-Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीकृष्णाय नमः॥ अथ प्रायश्चित्तप्रकरणमश्च ... पापनिवर्तनक्षमधर्मविशेशे योगरूढः ॥ प्रायस्य पापस्य धनमिति व्युत्पत्तेः प्रायस्य चिति चित्रयोरिति पारस्करादि
गढासुद । etc. Ends.- fol. 50.
अशुभं कारिता कर्म गावादिप्राणिहिंसनं । उछिष्टमार्जनं चैव तथास्यैव भोजनं ॥ खष्ट्रविद्वराहाणाभामिषस्य च भोजनं । तस्त्रीणां च तथा संगं ताभिश्च सह भोजनं ॥ मासो शिते द्विजातौ तु प्राजपत्यं वितौ धनं । संवत्सरैश्च(तु ? )भिश्च तद्भावं सोधिगच्छति ॥
No. 11511
चतुर्विशतिमतव्याख्या
Caturvimśatimatavyākhyā No: 442 Size. in. by 4 in. Extent.- 28 leaves ; 12 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting .... legible; two lines in black ink on either border; benedic
tory phrase, names of authorities quoted, topics and colophon at the end are tinged with red pigment ; paper old, worn out and musty. . This ms. contains commentary on t
tains commentary on the Sraddha-Kānda of Caturuimsatimata. Age.- Sam. 1820. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1.
श्रीगुरुभ्यो नमः॥ अथ श्राद्धनिर्णयो लिख्यते । पुराणसमुच्चये ॥ चत्वारो देवतार्थे च पित्रादीनां त्रयस्त्रयः । त्रयाणां नवसंख्याका एवं सर्वे त्रयोदश एतावतश्च ते ज्ञेया श्राद्धे॥ देवकः॥ etc.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________
384
Ends.- fol. 28b.
सर्ववेद्यैव वेद्याय सच्चिदानंदमूर्तये ।
नमो नमः परेशाय विष्णवे प्रभविष्णवे ॥ तेनैव प्रेरिता यद्यदधरीकृतचापलं ॥
यो तु स एवैतदंतर्यामी महेश्वरः ॥
...
References. - See No. 435.
Dharmasastra
इति श्रीपदवाक्य प्रमाणज्ञ etc. रचितायां श्रीचतुर्विंशतिमुनिमतव्याख्यायां श्राद्धकांडं समाप्तम् ॥ शुभमस्तु ॥ फाल्गुण शुक्ल ४ भौमे लिखितं द्विवेदीजीवनरामेण ॥
॥ संवत् १८२०
11. ॥
Age.— Appears to be old.
Author.— Bhattoji Diksita. Begins. fol. 1b.
...
चतुर्विंशतिमतव्याख्या
Caturviṁśatimatavyākhyā
No. 443
No.
Size. 10 in. by 4 in. ( fol. 1-21); 4 in. by 10 in (22-23). Extent. - 23 leaves ; 13 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; three or four lines in black ink on either border; last two leaves smaller in size and thinner; paper old, worn out and musty; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and pratikas are tinged with red pigment upto fol. 5 only.
Another copy of Sraddhakanda with a different text in the beginning.
Ends. fol. 23b.
श्रीविश्वेश्वराय नमः ॥ वक्रतुंडाय नमः ॥ अथ श्राद्धनिरूपणार्थे तृतीयोध्याय आरभ्यते ॥
तत्र प्रेतोद्देशेन श्रद्धया द्रव्यत्याग विशेषः श्राद्धं ॥ etc.
[442
315 1886-92
सर्वदेकवेद्याय etc. upto श्राद्धकांडं समाप्तम् as in No. 442. References. - See No. 435.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________
445 ]
Dharmasastra
385
No.
1895-1902
चतुर्विंशतिमतव्याख्या
Caturvimsatimatavyākhyā संस्कारकाण्ड
Saṁskārakāņda
172 No. 444 Size.- 9 in. by 31 in. Extent.-82 leaves; 9lines to a page%3; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; three lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment ; paper old, much worn out, musty and soiled ; last leaf is repaired; fol. 64 missing.
The codex contains the Saṁskārakānda from the Catur.
viṁsatimatavyākhyā. Age.-Sam. 1715. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ सर्वज्ञः सकलेश्वरः श्रुतिगिरां तात्पर्यभूमिः पराद्वैतध्वां
as in No. 435. Ends.- fol. 83b.
एतदेवाभिप्रेस्याह हारितः। सोदरीणां तु सर्वेषां परिवेत्ता कथं भवेत् ।
दारैस्तु परिविद्यते नाग्निहोत्रेण नेज्ययेति हेमाद्रिः॥ इति पदवाक्यप्रमाणज्ञ etc. ... चतुर्विंशतिमतव्याख्यायां संस्कारकांड संपूर्णः॥ ॥ शुभमस्तु ॥ ॥संवत् १७१५ समयशावन
शुदि नौमी ग्रंथसंख्या १८८०॥ References.- See No. 435. चमत्कारचिन्तामणि
Camatkāracintamani No. 445 Size.-88 in. by +g in. Extent.- 47 leaves : 6 lines to a page ; 21 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters ; handwriting
legible; three lines in black ink o'n eithér border; paper
old, worn out and musty. D. 25
112
___No. 1895-1902
Na
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________
386
Dharmasastra
(445
"On संस्कारs of two kinds, ब्राह्म (गर्भाधान and other) and दैव (such as पाकयज्ञ), on मुहूर्तs for गर्भाधान and संस्कारs and on मलमासकृत्याकृत्य ” ( Kane), along with tithinirnaya.
फल माना
Age- Sam. 1719. Author.- Vaidyanātha. Begins. fol. 1b.
ॐ नमो ब्रह्मणे ॥
मखादिकम्मं विज्ञान कुमुदोब्दो धहेतवे । नमस्तस्मै गणेशांहि नखचंद्रमरीचये ॥ १ ॥ हुतीष्टभक्तिस्मृतिबुद्धिलजा शांत्यादियोषिद्वरवल्लभोहं ।
ब्रवीमि संस्कारविधिनिषेका
ब्राह्मयं प्रणम्याब्जभवांहि पद्मं ॥ २ ॥ etc.
Ends.- fol. 46b.
प्रागुद्वतः शिशुरत्रितयंसित स्यात् पश्चादशा - मिह पंचदिनानि वृद्धः । प्राक् पक्षमेव कथितोत्र वसिष्टमुख्यै जीवस्तु पक्ष मपवृद्ध शिशुविवयः ॥
शुक्राशुक्रास्तनिरूपणं । इति वैद्यनाथविरचिते चमत्कारचिंतामण प्रतिपदादितिथिनिर्णयो देशकथनं नामाध्यायः ॥ श्रीशुभमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १७१९ वर्षे आसो जवदि ७ सोमदिने लिपतं ॥ व्यासजी श्री सुंदरजी
References.
(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 183".
Kane Hist. Dh. I, p. 545.
Calārcā.
182
1886-92
चलार्चा
No. 446
Size:- 81 in by 5th in.
Extent.— 10 leaves; 8 lines to a page ; 2 + letters to a line. Description. Country paper; Devanāgari characters; handwriting. good; benedictory phrase and marks of punctuation in red ink ; paper old and musty..
No.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________
4451
Dharmasastia
A work of similar import as No. 563 ( Calārcāsthāpanāvidhi ), but the texts of the two differ..
Age. - Appears to be old. Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथैकाध्वरमार्गेण चलाचा ( च ) स्थापने विधि सर्वलोकोपकाराय वक्ष्ये बौधायनोदितं ॥
अस्मिन्पक्षे कुंडमंडपानां करणं कृताकृतं । अत्र यजमानो उदगयनादौ पुण्यकाले सुतीर्थादौ etc.
Ends. fol. gb.
गोदान सरपमृत्तिका || तंदूल ॥ हिरण्य यथाशक्ति ।। मधूतांदुल चित्रान्न हे । सामग्री । धोतरे कंचुकी
पातलः ॥
सर्व पूजाद्रव्यहरिद्रा कुंकुमादि ॥ श्री ॥ समाप्तः सागर | लंघन कष्टं etc.
इति बौधायनोक्त चलार्चा समाप्ता ॥ ५ ॥
387
Tarafafa
No.-447
Size. 8 in. by 4 in.
Extent.— 4 leaves ; 10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgarī characters; handwriting good; two lines in red ink on either border; paper old, worn out and musty.
A section from Rajadharmak austubha by Anantadeva (See No. 296 of 1889-91) dealing briefly with the consecration of moving images and their worship, based on - Baudhāyana's work. Haraprasād Shāstri says about this work.(see below) that there is no mention of Calārcā in it. Age.- Appears to be old. Author. - Anantadeva.
Calarcăvidhi
113 1895-1902
No.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________
388
Dharmaśāstra
[447
Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ नृसिंहपरिचर्यायश्चलाचाविधिरुच्यते कुंडमंडपादि अवश्य यजमान:
सुस्तातः सपरनीकः कृतनित्यक्रियोदेशकालौ संकीर्त्य etc. Ends.-fol.46
अथ यजमानो गवादिदक्षिणां आचार्याय अन्येभ्यश्च दक्षिणां दस्वा यथाशक्ति ब्राह्मणान्भोजयित्वा परमेश्वरार्पणं कुर्यात्
इत्यनंतदेवराजधर्मकौस्तुभे बोधायनोक्तसंक्षिप्तचलार्चाविधिः समाप्तः ॥ पराडकरोपनामककृष्णभट्टात्मजभास्करेन लिखितं ॥ ॥ स्वार्थ परार्थ
References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
III, 39b. Kane : Hist. Dh. I, pp. 447-53.
B-Descriptive Catalogues :Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
Vol. III, No. 2844.
No.
563 1883-84
चला स्थापनाविधि
Calārcāsthāpanāvidhi No. 448 Size.- 84 in. by 4 in. Extent.- 16 leaves; 9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Devanagari charac.
ters; handwriting legible; paper musty and soiled ; two lines in red ink on either border upto fol. 12.
A work dealing with the method of sanctifying a moving image according to Baudhāyana. The other mss. noted be. low in Catalogus Catalogorum are very small and do not
agree with our text, but are of similar nature. The author ... . names Trivikrama's Paddhati, i.e. Pratisthāpaddhati. Age.- Saka 1683. Author:- Anonymous.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________
4491
Begins. fol. 1o.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
बोधायनादिसम्मूला खै विक्रम्यादिपद्धतिः । atraक्ष्यामि विष्ण्वादि चलाच स्थापनाविधि ॥
तत्र प्रतिष्ठाकालः । उदगयने माघादिपंचमासेषु । माघे तपस्ये नभनि प्रतिष्ठाधानायुरारोग्यकरोति कर्त्तुः ॥ etc.
Ends. fol. 16b.
एवं प्रतिष्ठां कुर्वन् सर्व फळप्राप्नोति दीर्घायुर्लक्ष्मीवृद्धिस्वर्लोके सुखमभूयमर्त्यलोके सुखमभूय सर्वकामसमृद्धिमान् भवतीति बौधायन इति ॥
इति चलार्चाप्रतिष्ठाविधिः समाप्तः ॥ श्रीसांबार्पणमस्तु श्रीरस्तु ॥ इति संव ।। त् ॥ शके ॥ १६८३ वृषानामाब्दे
References.—
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :i, 184b ; ii, 37b. ; iii, 36b (by Anantadeva). B-Descriptive Catalogues :
389
Stein's Cat. of Jammu mss. p. 89, No. 4695. B. B. R. A. S. Cat. No. 772.
Age. - Appears to be modern.
Author.— Anonymous.
Begins. fol. 1a.
·
लार्चास्थापन विधि
No. 449
Size. - 8 in. by 4 in.
Extent.— 3 leaves ; 11 lines to a page ; 26 letters to a line. Description. - Modern water-marked paper ; Devanāgarī characters; handwriting legible; two lines in red ink on either border ; paper musty.
Calarcāsthapanavidhi
No.
3
1907-15
Our text begins like that of Calārcā No. 446, but is smaller.
श्रीगणेशाय नमः ॥
भयैकाध्वरमार्गेण चलार्चास्थापन विधि | वक्ष्ये लोकोपकाराय सर्वबौधायनोदिते ॥ १ ॥
अत्र यजमानः विधिरुदगयनादौ पुण्ये काले सुतीर्थादौ पुण्ये देशे निष्पादितनित्यक्रियः etc.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________
390
Ends.- fol. 3b.
चातुर्वर्ण्यधर्मसंग्रह
No. 450
Dharmasastra
मूर्ती प्रतिष्ठाप्य कर्मसिध्यर्थं आचार्यादीनां दक्षिणा देया आशिषी गृहीत्वा यथाशक्ति ब्राह्मणाम्भोजयेत् इति प्रतिष्ठा समाप्तिमगयत् श्रीगजाननार्पणमस्तु
Age.- Appears to be old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
[449
Caturvarṇyadharmsamgraha
No.
Size.-9 in. by 5 in.
Extent.— 45 leaves; 10 lines to a page; 27 letters to a line. Description.—Country paper; Devanāgarī characters; handwriting legible; two lines in red ink on each border; benedictory phrase in red ink; paper old, worn out and musty. fol. 1b has 3 verses on the top margin.
The work is a mixture of dialogues between several people and quotations from Skandapurāṇa, Gitāmāhātmya, Bṛhannaradiyapurana, etc. It begins with a talk between Dharmadasa and Satyakāma, and introduces several new works and speakers. It deals with the conduct of yatis. Many of the verses are commented. Its name Caturvarņa(xya? )samgraha is doubtful.
श्रीगणेशाय नमः ॥
नरवा नत्वा भाविनो भूमिपालान् भूयो भूयो याचितो रामचंद्रः ॥ सामान्योयं धर्मसेतुर्नृपाणां स्वे स्वे काले पालनीयो महीन्द्रैः ॥ १ ॥ अविज्ञातप्रबंधस्य वाचो वाचस्पतेरपि
47 1872-73
विफलतां याति नयदुहे इवेहितं ॥ २ ॥ इहान्वय मुखेनैव सर्व व्याख्यायते मया । नामूलं लिख्यते किंचिज्ञानपेक्षितमुच्यते ॥ १ ॥ etc.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________
4311
Dharmasastra Ends.- fol. 450.
पुनश्चाकामसंयोगादिच्छादेर्दोषवजनात् इत्येवं कारणैः शुद्धास्तेऽमृतत्वं हि भैजिरे ॥ आभूतसंल्यवंस्थानममृतस्वं हि भाषते । त्रैलोक्यस्थितिकालोयमपुनारउच्यतेति ॥
नागवीथ्युत्तरं अश्विन्यादित्रयोत्तरं ॥ राज्ञप्रतिबोधकचातुर्वर्णधर्मसंग्रहसमाप्तोयं धर्मसंग्रहः ॥ ॥श्री॥ सं.॥
No.
1883-84
चौलोपनयनप्रयोग
Caulopanayanaprayoga - from
from प्रयोगरत्न
Prayogaratna
514(ii), No. 451 Size.-81 in. by 4g in. Extent.- 8 leaves ; 11 lines to a page; 25 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari chara
cters ; handwriting legible; two lines in red ink on either border ; paper old, musty and soiled ; fol. 8b has 3 verses from a different text by a different hand.
A part of Nārāyaṇabhațța's Prayogaratna, dealing with
tonsure and upanayana ceremonies ; incomplete. Age.-- Appears to be modern. Author:- Narayanabhatta. Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चूडाकरणं ॥ तत्र कालस्तावत् ॥ तच्च पूर्णे वर्षे तृतीये वासंपूर्ण।
उपनीत्या सह वा यथा कुलाचारं चौलं कार्य ।। etc. Ends.- fol.8b
चौलोपनयनं तं तं कुलधर्मानुसारतः। वृद्धिश्राद्धं तु तंत्रेण वपनं तु पृथक स्मृतं ।। ज्येष्ठे स्वकृतसंस्कायें गांधानादिकर्मभिः। कनिष्ठो नेव संस्कार्यों इति शातातपोप्रवीत् ।।
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________
392 Dharmasastra
1452 छन्दोगमायश्चित्त
Chandogaprāyascitta
252 No.452
No. 1887-1891 Size.-91 in. by 4g in. Extent.-7leaves%3; 12 lines to a page; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, title and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty ; corrections made with yellow pigment.
A treatise on expiatory rites for the Sāmavedins based on Kalpabhāsya, Upagranthasutra and Dhanvin's commen.
tary on Drahyayana's Srautasutra. Age.- Sam. 1822. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगुरुभ्यो नमः अथ छंदोगप्रायश्चित्तानि। कल्पभाष्योक्तानि उपग्रंथशिल्पग्रंथाम्यपि संक्षेपप्रकारणोच्यते। तत्र प्रथमं तावत्प्रस्तोतापरिसायस्सुस्खलनं चेत्तदा
पुनर्गीस्वा महाव्याहृतीजुहुयात् ॥ etc. Ends.- fol. 78.
आभिर्गीर्भिर्यजतो न उनमायाय हरि वो वर्द्धमानः। यदा स्तोतृभ्यो. महिगोत्रारूजासि भूयिष्ठभाजो अथ ते स्याम ॥ ब्रह्मप्रावाजिष्यतनो माहासीत् । इति कल्पभाष्योपग्रंथकारेण धन्विभाव्यसंग्रहदाहथायणप्रायश्चित्तदीपिका समाप्ता॥ संवत् १८२२ श्रावणकृष्ण ७ चंद्रे लिखित द्विवेदीजगनाथात्मजजीवनरामेण ॥ शुभं भूयात् ।।
छन्दोगानां तर्पणम्
Chandogānāṁ tarpaņam
356 No. 453
No. 1891-95 Size.-83 In. by 4 in. Extent.- 3 leaves ; 11 lines to a page; 36 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible%3; paper old, slightly worn out and musty.
____A small manual of tarpana for Chandogas (Samavedins). Age.- Appears to be old.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________
434]
Dharmasastra
393
Author.-Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः। अयेत्यादि देशकालौ संकीयं । देवपितृमानुषाणां स्थावरजङ्गमानां तर्पणमहं करिष्ये ॥ प्राङ्मुखः पातितदक्षिणजानुर्दक्षिणहस्ते इतकुशलयः
शुक्लैस्तिलैः कुशाप्रैः ।etc. Ends.- fol. 3".
उं शं नो देवीरभिष्टये शं नो भवंतु पीतयोशंयोरभिस्रवंतु नः ॥७॥ उं कयानश्चित्र आभुवदूती सदावृधः सखा। कथाशस्विष्ठया वृता ।। ८॥ उं केतुं कृ एवं केतवे पेशोमर्या अपेशसे। समुषगिरजा यथाः ॥९॥ इति छंदोगानां तर्पणं ॥ लि. त्रि. रविशंकर ॥ ॥भीरस्तु ।
No. 1899-1915
जन्मदिनकृत्य
Janmadinakrtya
71 No. 454 Size.- 94 in. by 4 in. Extent.-4 leaves%
37 lines to a page3B 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; benedictoy phrase, topics, marks of punctuation and the colophon are tinged with red pigment ; four lines in red ink on either border; paper very old, almost every leaf repaired, musty and worn out.
A manual for performing birth-day rites, by Dviveda
Visrāmadīkşita; mentions Dipika and Sivarahasya. Age.- Appears to be very old. Author.-Dviveda Visramadiksita. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ जन्मदिनकृस्यम् । तत्रादौ मंगलस्नानपूर्व नवावरधरः स्वलंकृतः
कृतनित्यक्रियः पूजितस्वेष्टदेवतो मार्कडेयादीनां पूजनं कुर्यात् । etc. Ends.- fol. 4.
तस्या माहोरानं धारणं । अत्र जन्मतिथित ... ... ... पूजनमयुक्त। . भानक्तौ तु माकंडेयस्यैव पूजनमिति केचित् । इति द्विवेद ... ... ... ... कृतविरचितं जन्मदिनकृत्यम् ॥ शुभमस्तु ॥ ॥
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________
394 Char nasastra
[455 जन्माष्टमीनिर्णय
Janmāsťaminirņaya
228 .. No. 455
No. 1879-80 Size.- 101 in. by 4 in. Extent. - 6 leaves ; 9 lines to a page ; 31 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; paper old, worn out and musty..
A work which fixes the time of performing worship on !! janmāstami-Sri Krşņa's birth-day. The author, Vitthala
dikşita or Vitthaleśvara was the son of Vallabhācārya and was born in 1515 A.D. He is said to have composed
several works (for their list, see Kane: Hist. Dh. I, p.739). Age.- Appears to be old.
Author.- Vitthaladiksita or Vitthalesvara. __Begins.- fol. 1b.
श्रीकृष्णाय नमः॥ प्रणम्य पितृपादाब्जयुगलन्विगलन्मथु।
..: जन्माष्टमीकाष्टमीति संशयानाशयाम्यहं ॥१॥ तत्र जन्माष्टमीव्रतनिस्यस्वं जन्माष्टमीजयंत्यो दश्च माधवाचार्यादिभिः
प्रपंचित एवास्तीति नास्माभिः प्रपंच्यते ।। etc., Ends.- fol. 60.
एकादश्या दशमीवेधे शुद्धद्वादशीवदिति वदति ॥ यथेतद्वचनं समूलक तदा तथैव ।। नो चेपूर्वोक्तरीतिरेवानुसतव्या।। इति श्रीगोकूलाधीशप्रादुर्भावदिनव्रतम् ॥ अस्माभिर्निरणारयेतत्पादाभोजप्रसादतः ॥१॥
इति श्रीविठ्ठलदीक्षितविरचिती जन्माष्टमीनिर्णयः समाप्तः ॥ ॥
शुभं भूयात् ॥ यादृशं etc. References.(1) Mss. — A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 198b. ___B-Descriptive Catalogues :Burnell's Cat. of Tanjore mss., p. 1404.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaidstra
456]. जन्माष्टमीनिर्णय
No. 456
in.
Size. 9 in. by 5 Extent. - 3 leaves ; 30 lines to a page; 61 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting very small; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
The codex contains the following works :जन्माष्टमीनिर्णय
foll. 1-2a
foll. 2a-2b-see No. 114 (ii)
(i) (ii) एकादशीनिर्णय (iii) निबन्ध foll. 2b - 38 – see No. 114 (iii) of 1895-1:02 (iv) विजयादशमीनिर्णय fo11. 38-3b-see No. 114 (iv))
Age.— Appears to be very old. Author — Raghunatha. Begins. fol. 1a.
395
Ends. fol. 2.
Janmaṣṭaminirnaya 114 (i)
1895-1902
No.
The Janmaṣṭaminirnaya is a short disquisition on the exact day and time of observing the Janmäṣṭami fast and festival, by Raghunātha, pupil of Vitthaleśa, son of Vallabhācārya, and author of a commentary on Vallabhācārya's Sannyāsanirnaya.
श्रीकृष्णाय नमः ॥ अथ जन्माष्टमीनिर्णयः ॥ नवा श्रीकृष्णपादाब्जयुग्मं जन्माष्टमीव्रते । सप्तविधसंदेहं दूरीकर्तुं विचार्यते
स्तुत्वा श्रीकृष्णपादद्वयममलमहं ब्रह्मचिह्नलभात्यं । नानाशास्त्रेतिहास स्मृतिनिगमगता निर्णयांस्तत्रदृष्ट्वा । जन्माष्टम्या जयंस्यामिलन विधिनिर्णयामीति लोके
शिष्ठाः श्रीकृष्ण भाजः सदसि बुधतया मत्सहायाः भवतु ॥ २ ॥ etc.
तेन वैष्णवे निशंकतया बहुनां वचनानां विप्रानत्वानिर्णयानुरोधेन व्रतद्वये कार्यमाचार्यबलात्तेनानुपपत्तिः काचित् ॥
इति श्रीरघुनाथेनाचार्य यत्कं तसे विना । थामपि सुनिर्णीतं कृष्णजन्माष्टमीव्रतं ॥ सुधियः शोधयंश्वेव निर्णये मत् कृत्ते शुभे । दृष्ट्वा विचार्य शास्त्राणि पुराणानि विशेषतः ।।
इति श्रीमदाचायं चरणैकनिष्ठश्रीरघुनाथकृतो जन्माष्टमीनिर्णयः समाप्तः
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________
396
जयन्तीनिर्णय.
No. 457
Dharmasastra
Age.- Appears to be old. Author.-- Anonymous. Begins. fol. 1b.
Jayantinirnaya
104
1884-86
No.
Size. - 8k in. by 4g in.
Extent. - 11 leaves; 14 lines to a page; 27 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible ; two lines in black ink on either border ; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted, marks of punctuation with verse numbers and colophon are tinged with red pigment; paper old and slightly wormeaten ; incomplete.
A compilation from different Puranas dealing with the celebration of the jayantis (anniversaries) given below. It seems to be a different work from other works going under this name.
Ends.- fol. 11.
(1) Rāmanavami ; (2) Krsnajanmāstami ; (3) Nxsimhajayanti ; ( 4 ) Vāmanajayanti ;
it is followed by ekādaśinirnaya after the colophon. The work contains 216 verses.
[457
श्रीगणेशाय नमः ।। हारितस्मृतौ रामनवमी ॥ तस्मिन्नवम्य शुक्ले तु नक्षत्रे दिति दैवते ।
तर्हि जातो जगन्नाथो राघवः पुरुषोत्तमः १ ॥ परासरस्मृतौ ॥
मेषे चैत्र शुक्लपक्षे नवम्यां च पुनर्वसौ ।
तस्यां जातो जगन्नाथ काकुत्स्थो रावणद्विषत् ॥ etc.
हारितः ॥
मेखला जिन दंडादिधारिणं बहुरूपिणं । कलधौतमयं पात्रं दद्यात् धान्यसमन्वितं ॥ २१५
'बुधे श्रवणसंयुक्ता द्वादशी संगमोदके ।
दानं दध्योदकं शस्तं उपवासः परो विधिः ।। २१६
इति श्री जयंतीनिर्णयः ।। श. १८५८ ना भाद्रपद शुददशमी बुधे
समाप्तं ॥
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
397
488 ) जयमाधवमानसोल्लास No. 458
Jayamādhavamānasollāsa
241
No. A 1881-82
Size.- 11f in. by 5in. Extent.-- 203 leaves ; 13 lines to a page ; 43 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border; paper old and musty ; no marks of punctuation.
The work deals with Vaisnava ritual both optional and compulsory. In the Asiatic Society Cat. (referred to below), a complete list of contents is given. In the räjaprasasti given at the beginning of our work, we find the following list of ancestors of Jayasimha :
(1) Mugdhasimha (not Mumbasimha as in the Asiatic Society Cat.), (2) Madanasimha, (3) Atmasimha, (4) Asimasimha, (5) Kusumasimha, 16) Krşnasimha, (7) Deva simhz, (8) Lakşmanasimha, (9) Kaivartasimha, (10) Amarasimha, (11) Vikramasiṁha, (12) Tejaḥsimha, and (13) Saktisimha. If we compare this list with that given in the Rūpanārāyaniya (paddhati) No. 240 of 188182 we find that they are identical. According to Rūpao, the name of Saktisiṁha's son is Udayasiṁha. According to this ms. the name of Saktisimha's son is Jayasimha. Hence, either Jayasimha and Udayasimha are identical or brothers. At the present state of our knowledge nothing more can be said. Haraprasad Sāstri identifies the town Gorakşapura where Jayasimha reigned, with modern Gorakhpur and thinks him to be a descendant of some Brahma-k satriya Karnāṭaki leaders who came wit). Gängeya Cedi to Goraksa pura. He further thinks that Jayasimha took part in the rebellion of Khwājā Jahan against Mahmud Tughlak in 1342 A.D. The ms. noted in the Asiatic Society Cat, bears Sam. 1526 (A.D. 1470); the work might have been compos
ed in the 14th century A.D. Age.--Sam. 1827. Author Jaya'simha.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________
398 Dharmaśāstra
1438 Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः शुद्धज्ञानस्वरूपो नरहरितिश्चित्यते योगयुक्तैयंत्र ब्रह्मांडमुच्चैरणुरिव परमः शाश्वते संनिविष्टं। ब्रह्मानंदात्मकं समतमुपनिषदामूर्मि बहीति गं यः। सर्वात्मा वासुदेवः स भवतु भवतां भक्तये मुक्तये च ॥ १॥ सत्तामात्रमलक्षणं परमजं शुद्धं सदावादिनां सर्वेषामविवादसिद्धमखिलं येस्मादुदीतं जगत् । सत्कारं यदनुग्रहाय जगतामाब्रह्मणः कल्पते कल्याणं विदधातु यस्तदमलं नीलोत्पलाभं महः ॥२॥
तस्य श्रीजयसिंहदेवनृपतिर्जातः सुतः पुण्यधीः आधारः सुधियामुदारचरितश्चातुर्यलीलालयः। विख्यातो जयमाधवप्रतिकृतेरेष प्रतिष्टापकः
शौर्यावर्जितपूर्वपश्चिमसुरत्राणो रणे दंतिनां ॥ २१ ॥ etc. 'Ends.- fol. 202b.
यत्र श्रीकृष्णलीलाशुक इति भणितः सार्थिकापार्थिवेंद्रे नानादेशार्थिसार्थेरधिगतवसुभिः सद्भद्रियते स्म । सर्वस्वं येन विष्णोरुपकरणतले कल्पितं भक्तिगर्भः .
संदर्भस्तस्कृतोयं जगति विजयते सजनानंदकंदः छ इति श्रीनारायणचरणारविंदमकरंदमधुव्रतमहाराजाधिराजश्रीमज्जयसिंहदेवविरचिते जयमाधवमानसोल्लासे राजप्रशस्तिकारी हरिदासोः राजपण्डितः करणः समाप्तः छ
समाप्तोयं जयमाधवमानसोल्लासः स्वस्त श्रीसंव भाषाढादि १८२७ वर्षे वर्तमानशाके १६७३ प्रवत्तमाने ज्येष्टमासे सितपक्षे १४ चतुर्दशी सोमवासरदिने लिखितमिदं पुस्तकं जयमाधवमानसोल्ला(सा)ल्यं
परोपकारार्थ श्रीवासुदेवप्रीत्यर्थ छ References.- (1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 2018
B-Descriptive Catalogues : · Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 708, Nos. 1562-63. Haraprasada Shāstri's Cat. of Asiatic Society of 1 Vol. III, 2837.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________
२००
No. 1587-91
459j
Dharmaśāstra जयसिंहकल्पद्रुम
Jayasimhakalpadruma
253 No. 459 Size.- 123 in. by 58 in.. Extent.- 920 + 11 leaves; 9 lines to a page; 41 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
very good; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, names of authorities quoted, topics and the colophons are mostly in red ink; at some places they are tinged with red pigment; last leaf slightly worn out; 11 leaves in the beginning give contents%3; fol. 642 twice repeated%3; foll. 649 and 676 repeated%3; 21 extra leaves as addenda between foll. 700 and 701.
A voluminous digest of Hindu law in 19 chapters by Ratnakarabhatta, surnamed Mahasabda, son of Devabhatta, i Guru of Savai Jayasimha of Amber. The author officiated
at the Paundarika sacrifice of Jayasimha. The work was composed in Sam. 1770 (1713 A.D.) and gives the genealogy
of Jayasimha. Age.- Sam. 1900. Author.- Ratnakarabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ करीन्द्राननं चारु चंद्रावतंसं स्रवद्रपालीमिलनंगमालं। अपर्णासुतं विघ्नपूर्ग हरंतं गणेशं सुरेशं तमाचं प्रपये ॥१॥
तेन श्रीजयसिंहन सर्वशास्त्रार्थसंविदा।। संप्रार्थितं तिथेः कृत्यं कुरुतेति सुसंप्रहं ॥२५॥ : रामाघ्रिप्रवणः सुकर्मनिरतः शांडिल्यगोत्रोमयः
काशिस्थद्विजदेवभट्टतनयः सम्राट् सुविद्याम्वितः। . संधधनसंधरहुविधैः सर्वान् ऋतूनाचरन् ............ तात्य प्रकाशामिनम, निमोति रमाकर।२७etc.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________
400
Dharmasastra
Ends.-fol.9304.
श्रीमत्पंडितदेवभट्टतनयः श्रीराघवांघ्रिद्वयध्यानावप्तसमस्तकामनिवहः सम्राट स रत्नाकरः। तुष्टयै श्रीजयसिंचवर्मनृपतेः कल्पद्रुमेष्टादशं । वारादिव्रतविस्तरं समकरोद्गुच्छ लसस्कामदं ॥२॥ ... ... ... ... ... रत्नाकरेण जयसिंहसमर्चितेन सद्वाक्यरत्ननिवहैः परिसंगृहीतः। ग्रंथोर्थदः सफलकल्पमहीरुहाख्यः श्रीजानकीशपदपव्ययुगेर्पितोयम् ॥६॥
ग्रंथान् बा(ब)हून्सुविततान्सुचिरं विभाग्य कष्टेन यः कविकरैरधिगम्यतेथः। निर्मस्सर बुधवराः परितो विचार्य
ग्रंथादुरीकुरुत तं हि विना प्रयासम् ॥ ७॥ दिवि पंचकल्पतरवः परं श्रुता जयसिंहवर्मनृपतेः समानते । कथमन्यथा सुरगणोंविकापुरे वनितुं सदाध्वपासमाययो॥८॥
इति देवमहात्मज पौंडरीकयाजिरत्नाकरविरचिते श्रीजयसिंहकरप. मोधोते अष्टादशस्तवकः ॥ संवत् १९०० पाके १७६५ मार्गशीर्ष
शुक्ल ॥२॥ गुरुवासरे॥ References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 2023; II, 41 and 2000%; III, 430. Kane : Hist. Dh. I, p. 548.
B-Descriptive Catalogues :Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 285*, Nos. 665-67. I.O.Cat. Nos. 1595-99. Mitra's Notices, IV, 1705. Calcutta Sanskrit College Cat. II, 68.
Peterson's Cat. of Ulwar mss., No. 1322, Extract 305. (2) Printed Editions:
Lakshmivenkatesvara Press, Kalyan, 1925.
जयसिंहकल्पद्रुम
Jayasimhakalpadruma No.460
No. 1895-98 Size.- 123 in. by 6, in. Extent.— 604 + 8% = 612) Ieaves ; 12-15 lines to a page } 42 letters
to a line.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________
-461]
Dharmasastra
Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in black ink on either borders; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment irregularly; paper old, slightly worn out and musty; on account of dampness, about 100 folios are stuck together in the beginning; one extra leaf between foll. 231 and 232; of fol. 448" and fol. 448 are blank; foll. 552-556 are numbered together; 8 leaves give contents at the end.
Age. Sam. 1859.
Author.
Begins. fol. 1b.
-
Another copy.
Ratnākarabhaṭṭa.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीवरदमूर्त्तिर्जयति ॥ izradi argdgrad etc. as in No. 459.
Ends. fol. 607".
D. 26
श्रीमत्पंडित देवभठ्ठतनयः etc. upto एकोष्टविंश स्तबकः as in No. 459.
इति श्रीसमाप्तोयं श्रीजयसिंह कल्पद्रुमश्चायं ग्रंथः ॥ मीती जेष्ठशुक्लपक्षे faut & Tatarz ६ थं संमत् १८५९ Then follow the contents.
References. See No. 459.
... .......
401
जयसिंहकल्पद्रुम
No. 461
Size. 10 in. by 4 in.
Extent. 752 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; paper old and musty.
Another copy which is incomplete.
Age. Appears to be old.
Ratnākarabhaṭṭa.
Author.
Begins. fol. 542".
Jayasimhakalpadruma
No.
102
1892-95
मृम्भाजनं सौरधर्मेषु एकतश्वानिहोत्रादिद्वादशीमेकतः प्रभुः तुझ्या तोलयत्तत्र द्वादशी च विशिष्यते
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasåstra
t46i Ends.- fol. 1293.
दिवि पंचकल्पतरवः परं श्रुता जयसिंहवर्मनृपतेः समानते कथमन्यथा सुरगणोंविकापुरे वनितुं सदाध्वरमिषारसमाययौ ९ ।।
इति श्रीदेवभट्टात्मजपौडरीकयाजिरत्नाकरविरचिते श्रीकल्पद्रुमे एकोन
विंशस्तबकः References.- See No. 459.
No.
1887-91
जयाभिषेकप्रयोग
Jayābhișekaprayoga No. 462 Size.- 101 in. by 44 in. Extent.-19 leaves%3; 10 lines to a page; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper old, slightly worn out and musty.
A small treatise on the ceremonies to be performed by a king before starting for march against his enemies (digvijaya-yātrā) etc. by Raghunathabhatta, son of Madhavabhatta and grandson of Rāmeśvarabbațţa. Aufrecht
notes only our ms. in his Catalogus Catalogorum, iii, 436. Age.-Appears to be old. Author.-Raghunathabhatta. . Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः। श्रीरामविघ्नेशगजाननादी प्रणम्य मातापितरौ गुरुश्च । परोपकाराय जयभिषेकविधि विधत्ते रघुनाथशर्माणि जयाभिषेकश्च त्रैवर्णिके नृपेणापमृत्युजयार्थ सर्वशत्रुजयार्थ वैरिविशेषेण युद्धोपस्थितौ यात्रातः पूर्व तज्जायार्थ
च कर्तव्यः । etc. ELds.- fol.19b.
हेमाद्रिग्रंथमालोच्य लैंगं ग्रंथांतराणि च । अंगानि चोपसंगृह्य कर्मोत्तरगतान्यपि ॥ अपेक्षितानि सभ्यायैरभ्यूह्ये च विनिर्णितः भट्टरामेशविद्वध्यसुतमाधवसूनुना।। रघुनाथेन लोकानामुपकृत्यै समासतः॥ जयाभिषेकसंबंधि प्रयोगक्रमसंग्रहः ॥३॥ संपूर्ण
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________
4631
जलयात्राविधि
No. 463
Size— 128 in. by 58 in.
Extent.– 6 leaves; 10 lines to a page ; 43 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border; no marks of punctuation; margins full of supplementary passages; fol. 14 and about 5 lines after the end of the ms. of work contain passages about daksinā bali, etc.; paper old and musty.
Age.— Appears to be old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 1b.
Dharmasastra
Ends.- fol. 6b.
Jalayātrāvidhi
255
1887-91
No.
A treatise on the ceremony of jalayatra which consists in sacrificer's going along with his wife and priest to a tank or well and there, filling the jars with water, worshipping Varuna and the animals of water. It is a ceremony preliminary to other religious ceremonies. Vaṣiṣṭha is mentioned.
'श्रीगणेशाय नमः ॥ उं अथ जलयात्राविधि वसिष्ट: 1: शांतिकं पौष्टिकं चैव जलयात्रां विना वुधः
कुरुते यदि वा मोहात् कर्म तस्य च निष्फलं ॥ १ तडागादिप्रतिष्टास्तु देवतायतनादिषु ।
लक्षहोमे कोटिहोमे युतहोमे तथैव च ।। etc.
403
20
References. -
(1) Mss. -A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I, 202Þ ; III, 41b (our ms.).
तिष्टं ब्रह्मणस्पते इति मंत्रेण कलशोत्थानं कलशान् सुभगा नाय नयेयुः पीठोपरिस्थापितदेवतानां जले प्रक्षेपः मार्गमध्ये सूकपाठः शाकुंभ सूक्तं पावमानं शांतिकाव्यापः शांतिसूक्तानि
इति जलयात्रा समाप्तं लिखितं उदयरामेण पाठकानां शुभं
B-Descriptive Catalogues :
Haraprasada Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 3003.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________
1464
74
No.
Dharmasåstra जलाशयोत्सर्ग
Jalāśayotsarga No. 464
No. 1895-98 Size.-12 in. by 5t in. Extent.-13leaves%3; 12 lines to a page%3 34 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; topics and colophons are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty and brittle.
The codex contains Falāśayotsar gavidhi, Afuatthopanayana, Taruputrakavidhi and VỊkşadāna topics from the Purtakamalakara by Kamalākarabhatta. See our number
38 of 1866-68 and Mitra's Notices, V,1831. Age.- Sam. 1807. Author.- Kamalākarabhatta. Begins.- fol. 16.
श्रीगणाधिपतये नमः अथ जलाशयोत्सर्गः स चोदगयने माघादिपंचसु श्रावणं वर्जमासेषु वा
शुक्लपक्षे द्वितीया तृतीया पंचमी सप्तमी दशमी etc.. .... Ends.- fol. 12.
वागाः दक्षिणां दद्यात् । नात्र नागयष्टिः॥ दिनचतुष्टयं वृक्षमूले क्षीर. वपनं ॥ चतुर्थेति चतुर्थी कर्म सयो वा ॥ अन्यत्सषं प्राग्ववत् ॥
इति कमलाकरभकृत आरामोत्सर्गः॥
Then follows अश्वत्थोपनयनं fol. 13.२. संवत् १८०० शाके १६७२ वैशाकृष्णे । बुधे नणसुखणालेखि ॥
सपादजयपुरग्रामी॥
358
No. 1891-95
जलाशयारामोत्सर्गपद्धति
Jalāsayārāmotsargapaddhati No. 465 Size.-10 in. by4t in. Extent. — 58 leaves ; 11 lines to a page ; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper very old, much worn out, musty and in a decaying state; many of the leaves have been repaired; foll. 1, 4-5 and 27 missing.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________
4661
Dharmasastra
. . Narayanabhatta's treatise on the dedication of forests,
lakes, etc. Age.- Sam. 1652. Author.-Narayanabhatta. Begins.- fol. 2'.
सलिले कचित् । तडागं ताहां कृत्वा स्वर्गे दशयुगान्वसेत् । यो वापीममिसाक्षेण विधिवत्प्रतिपादयेत् ॥ कोणेषूदककुम्भस्थान समुद्रानयं श्रद्धया।
चतुरश्चतुरं तातु तेन दत्ताम ... भवेत् । etc. Ends.- fol. 62.
अशक्तस्तु etc. upto जलाशयारामोत्सर्गविधिः etc. .
संवत् १६५२ समये वैश(शा)खे कृष्णपक्षे ७ शनिवासरे ...... References.- See No. 97. (under आरामात्सर्गपद्धति) .....
No.
1891-95
जलाशयारामोत्सर्गपद्धति
Jalāśayārāmotsargapaddhati
359 No. 466 Size.— 8f in. by 4 in. Extent.-97 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a liner . . Description.- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting legible; two lines in red ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers, names of authorities quoted and colophons tinged with red pigment.
A complete copy of Jalāśayārämotsargapaddhati. Age.-Saka 1677. Author:- Narayanabhatta. Begins.-fol.10.
श्रीगणेशाय नमः। सरस्वती नमः श्यामः etc. Ends.- fol. 97.
इति श्रीभट्टरामेश्वरसूरिसूतनारायणभट्टकृते जलशयोत्सर्गविधी वडागोत्सर्गविधिपद्धतिः समाता | शके १६६७ क्रोधननाम संवत्सरे भाषा:
कृष्णत्रयोदश्यामिदं पुस्तकं सोमणोपनामरघुनाथेन संपादितम् ॥ References. -See No. 97..
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________
406
A fragment of 465.
Age.- Appears to be very old. Author.— Nārāyanabhatta. Begins.- fol. 1a.
Dharmasastra
जलाशयारामोत्सर्गपद्धति
No. 467
Size. 8 in. by 4 in.
Extent.— 39 leaves ; 10 lines to a page ; 33 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting very bad; two irregular lines in black ink on either border ; paper very old, much worn out, musty, soiled and in a decaying state; fol. 5a blank; foll. 31-43, 4869, 71, 73missing.
Ends. -- fol. 76.
श्रीगणेशाय नमः ॥
सरस्वतीं नमस्यामः प्रत्यूहं व्यूहशांतये । यदेकतानचित्तानां चित्ते संविति ऊन्तमा ॥ १ ॥
जलाशयोत्सर्ग
No. 468
Jalāśayārāmotsargapaddhati
No.
विघ्नाधिप नमस्तुभ्यं विघ्नसंत्रं विघातय । प्रचयं रचयात्ysi बुद्धिबुद्धिं विधेहि च ॥ २ ॥ etc.
References. - See No. 97.
[467
ततो ब्राह्मणाशिषो गृहीत्वा दृष्टः सुहृहुंजीतेति एष मुख्यः करूप्यः । अशक्तस्तु त्रयोदशभिऋत्विग्भिरेकेन वा गुरुणैका निविधानेन कुर्यादिसर्वमनवद्यं । इत्यारामोत्सर्गपद्धतिः ॥
निधाय हृदि विघ्नेशं सर्वकारणकारणं ।
पाठकोपाख्य बल्लाळ स्वलि खज्जळपद्धतिः ।
357 1891-95
No.
Jalāśayotsarga
258 (ii) 1886-92
Size.-78 in. by 5 in.
Extent. - 1-4s leaves ; 19 lines to a page ; 28 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting
• legible; paper not old.
A short treatise on digging of tanks, etc.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________
469 1
Age. — Appears to be modern.
Author - Anonymous. Begins.
Ends. - fol. 4.
fol. 1".
अथ जलाशयोत्सर्गः वाप्यादिपश्चात् प्राक् प्रवर्णे देशे मंडप कुर्यात् मध्ये वेदि कुर्यात् । यथासंभव कुंडल स्थंडिलं कुर्यात् । etc.
Dharmasastra
मित्रशत्रुभिभूतानामिति वरुणं विसृज्याचार्यांय दत्वा अभि संपूज्य विभूतिं वा गच्छ गच्छेति विसृज्य तदर्घ विंशति विप्रान् संपूज्य परमेश्वरार्पणं कृत्वा ॥ रू...द्यतो भूंजित जलोत्सर्ग संपूर्णम् ॥ १ ॥
Author.— Anonymous. Begins.- fol. 1".
407
जलाशयोत्सर्गप्रयोग
No. 469
Size. 11 in. by 5 in.
Extent.- 6 leaves ; 11 lines to a page; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; paper slightly worn out.
A small treatise for digging and consecrating tanks, etc. There are numerous small works of this nature, slightly different in names. Most of them are taken out from larger works of Raghunandana, Nārāyanabhatta, and others. Age.— Appears to be modern.
Jalāśayotsargaprayoga
No.
अथ जलाशयोत्सर्गः । तत्र जलाशयप्रशंसा विष्णुधर्मोत्तरे उदकेन विना तृप्तिर्नास्ति लोकद्वये सदा । तस्माज्जलाशयाः कर्माः पुरुषेण विपश्चिता ।
Ends. fol. 6".
यमः ॥
तडागे यस्य पानीयं सततं खलु तिष्ठति । स्वर्गलोकगतिस्तस्य नात्र कार्या विचारणा ।। etc.
213
1884-87
तत उत्सर्गं कुर्याद्देवपितृमनुष्याः प्रीयंतामिति जलैश्चोत्सृजत इत्याह शौनको ब्राह्मणान् भोजयित्वा स्वस्त्ययनं वाचयेत् ॥ अथ जलाशयोत्सर्गप्रयोगः संपूर्णम् ॥ शुभमस्तु ॥ श्रीरस्तु कल्याणमस्तुः श्री ॥
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________
408
.
No. 1886-92
Dharmasastra
[410 जातककर्मपद्धति (1)
Jatakakarmapaddhati (1)
184 No. 470 Size.- 8} in. by 4} in. Extent. — 77 leaves ; 8 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
good; two irregular lines in black ink on either border; paper old, worn out and musty ; folio 1 is missing : it ends abruptly.
The work has been named as Jātakakarmapaddhati, because this was perhaps the first convenient name that occurred to the mss. collectors. It deals with Santi and Saṁskära. It starts with rajodarsana, its effects when it occurs on particular tithis, nakșatras, lagnas and yogas.
Here, Sridhariya, Kasyapa, Smrtiratna, Garga, Daivajriamanohara and Nșsimha are quoted; then rajasvalāśuddhiprakāra according to Smrtyarthasāra, which is followed by navagrahahoma, etc. for rajodarsanasānti. On fol. 49%, the colophon reads इति कौस्तुभे दुष्टरजोदर्शनशांतिः। अयं च शौनकोक्तप्रकारो बचानां । अन्येषां प्रकारांतरं मदनरस्ने। ऋषिपुत्रसंहितायां । This is followed by garbhadhāna, orddhiståddha and
simantonnayana. Age.-Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.-fol.24.
तप्रजाप्रोक्ता श्रावणे धनधान्यभाक् । नभस्ये दुभंगाक्लिष्टाप्याश्विने च पयस्विनी॥ ऊर्जेप्यायुष्मती नारी मार्गशीर्षे बहुप्रजा।
पौषे तु पुंश्चली नारी माघे पुत्रसुखान्विता ॥ etc. Ends.-fol.78.
नांदीश्राद्धे दक्षकनुसंज्ञका विश्वेदेवाः पृथक्त्वे पुंसवनाधर्थमोपासनं पवमानसंज्ञकं प्रतिष्ठाप्य केवले सीमंते त्रयाणां सहस्वे वा मंगलनामानयनि प्रतिष्ठापयेत्। ध्यानादि। अस्मिन्पुंसवनानवलोभेदे। करिष्य इति पृथक्त्वे । एषु पुंसवनानवलोभनसीमंतोनयनहोमेषु दे. करिष्य इति संकल्पः । इति
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________
4721
जातकर्म
No. 471
Size. 9 in. by 37 in.
Extent. 5 leaves; 7 lines to a page; 24 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; paper very old, much worn out, repaired, brittle and musty.
Dharmasastra
Age.- Appears to be old. Author. Anonymous. Begins. fol. 1b.
No.
etc.
Ends.- fol. 5b.
409
An extract alleged to be from the Samskārabhaskara on the jätakarma ceremony after child-birth.
Jātakarma
360
1891-95
श्रीगणेशाय नमः ॥
एवगुणविसेशणविसिठायां पुण्यतिथौ ॥ ममा अस्य कुमारस्य गभांबु - पानजनितसकल दोषनिबर्हणायुर्मेधाभिवृद्धि बीज
जातकर्म करिष्ये ॥
अमिरायुर्भानित्यादि सजीव शरदः शतमित्यंतकालातिक्रमेपि क्रियते ॥ संस्कार कर्मत्वात् ॥ इति संस्कार भास्करे जातकर्म समाप्त ॥
No.
anfafade
No. 472
Size.- 11 in. by 5 in.
Extent.- 11 leaves; 12 lines to a page; 44 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting
good; paper old, musty and brittle.
A short work on castes, their sub-divisions, occupations, etc. The present ms., which is identical with B.B.R.A.S. Cat. Nos. 684-5, does not, divide the subject-matter into chapters. Like the B.B.R.A.S. ms., this also is from Visvambhara-vastuśästra. The work seems probably to form the 1st chapter on miśrajātis and the name of the author, is Vyasa Gopinathakavi of Vasistha gotra, son of Särngadhara, grandson of Viśvanatha and a resident of
Jātiviveka
361 1891-95
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________
410
Dharmasastra
[472 Pratyandapura (which is probably identical with Parāņķa in Maharastra, according to Kane). The name of the
author and his pedigree given on fol. 2", verses 20-23. Age.- Appears to be old. Author.-Vyasa Gopinathakavi. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ विश्वंभरवास्तुशास्त्रात् सत्यलोकाधियो देवो ब्रह्मा वै चतुराननः । आधे कृतयुगस्यादौ निविष्टः कमलासने ॥१॥ सृष्ट्वा प्रजातिपूर्वदेवान्देस्यांश्च राक्ष सान् । स्वमुखान् ब्राह्मणान् जजे वैश्यान् शूद्रांश्च पादतः॥२॥ आहूयद्विश्वकर्माणं ब्रह्मा कमलसंभवः ।
भागस्य विश्वकर्मा वै नमश्चके स्वयंभुवं ॥३॥ etc. Ends.-fol. 11'..
एक शय्यासनं पंक्तिः भांडं पक्वान्समिश्रणं । यजनाध्यायने योनिस्तथा च सहभोजनम् ।। नवधा संकरः प्रोक्तो न कर्त्तव्योधमैः सह याजनानि चतुष्के सद्यपातित्यमुच्यते ॥ .
तत्पूर्व पंचकेनैव विभिर्वस्तु तत्समः। अन्यच संस्यां पस्पर्श निश्वाससहपानासनाशनात्
यजनाध्यापनाद्यौनास्पयं संक्रमते नृणां । उत्तमैः सहसंसर्ग कुर्यानेवाधमैः सह । उत्तमैः सततं लोकानधमैरधर्म व्रजेत् ॥
इत्यादि ॥ इति आ(जा)तिविवेकः समाप्तः ॥ ॥ ॥ References.: (1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 205b3; II, 420 and 2018. Kane : Hist. Dh. I, p. 549.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. Nos. 1638-39. B. B. R. A. S.Cat. Nos. 684-5. Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
vol. III, No. 3025.
Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 396, No. 849. . . . . Peterson's Cat. of Ulwar Mss. No. 1323.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. __185
No.
1886-92
4741
Dharmasastra जातिविवेक
Jātiviveka No. 473 Size.- 94 in. by 4 in. Extent.- 15 leaves ; 10 lines to a page ; 39 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
legible; paper old, worn out, musty and worm-eaten.
Another copy of No. 472. Age.- Sam. 1879. Author.- Vyāsa Gopināthakavi. Begins.-- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ विश्वभरवास्तुशास्त्रात्
सत्यलोकाधियो देवो etc. as in No. 472. Ends.- fol. 15.
एकशय्यासनं पंक्तिः etc. up to ... धमैरधमान् व्रजेत् as in No. 472
इत्यादि इति जातिविवेकः सं. १८७९ चैत्र कृष्णा ५ रवौ ग्रंथसंख्या ३१९. References.- See No. 472.
-
115
-
No. 1895-1902
जातिविवेक
Jātiviveka No. 474 Size.- 101 in. by 3g in. Extent.-9leaves%3; 12 lines to a page%3; 531etters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible ; paper very old; worm-eaten; worn out, musty and affected by damp; names of speakers and topics are tinged with red pigment.
Another copy of No. 472. Age.-- Appears to be very old. Author.- Vyāsa Gopināthakavi. Begins,- fol. 12.
श्रीगणपतये नमः॥ अथ विश्वंभरधर्मशास्त्रात् ज्ञातिविवेकः।.. ....सत्यलोकाधियो देवो ब्रह्मा वै चतुराननः etc. as in No. 472,
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________
412 Dharmasastra
[474 Ends.- fol. 96.
एकशण्यासनं पंक्ति भांड पस्यसमिश्रणं etc. upto ... नधमेरधन बजेत् ॥ इत्यादि as in No. 472 followed by:-इति शातिविवेकः समाप्तिमगमत् ॥ ग्रंथसंख्या। ३.०॥ श्रीरस्तु पत्रे ९ श्रीमगोपीनाथकृत
ज्ञातिविवेकीयं हरिदिक्षितेन लिखितः शुभं कुर्यात् । References.- See No. 472.
46
. No.:
जातिविवेक
Jātiviveka No. 475
NO. A1883-84 Size.-8 in. by 4g in. Extent.- 16 leaves ; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.--Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; paper thin ; last leaf slightly damaged in the centre.
Another copy of 472. Age.- Sam. 1880. Author.- Vyāsa Gopināthakavi. Begins.- fol. 1.
श्रीरामो जयति । श्रीगणेशाय नमः .. अथ विश्वभरवास्तुशास्त्रात् सत्यलोकाधिपो देवो etc. as in No. 472. Ends.- fol. 150.
एकशल्यासनं पंक्तिः etc. upto धर्मरधमान् व्रजेत् as in No. 472. इत्यादि इति जातिविवेकः संपूर्ण संवत् १८८० ज्येष्ट शुक्ल ९ भौमे
दिने शुभं References.- See No. 472.
No. 1885-91
'जातिविवेक
Jātiviveka
347 No. 476 Sizc.- 10} in. by 47 in. Extent. - 24 leaves ; 9.lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase and topics tinged with red pigment; paper old and musty.
Another copy of No. 472 but with slightly different text.
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________
457 .
Age.- Appears to be old. Author.— Vyāsa Gopīnāthakavi. Begins.- fol. 1o.
Dharmasastra
॥ श्रीगणपतये नमः ॥
अथ जातिविवेकः ॥ अथ वर्णजातिविवेकः । प्रस्तुयते गोपीश्वरमध्वानुसारेण ।
आचारे व्यवहारे च प्रायश्चित्ते विशेषतः ।
ज्ञावा जातिविवेकं हि विप्रः सम्यक्त्वभर्हति ॥ १ ॥
ब्राह्मणाः क्षत्रविदशुद्रा वर्णाः प्रोक्ताः स्वयंभुवा ।
तेषां धर्माः पृथक् प्रोक्ता स्त्रयः पूर्वे द्विजातयः ॥ २ ॥ etc. Ends.- fol. 24b.
गौडी माध्वीं सुरां कृत्वा जीवते विक्रयेणतः । अस्पृश्यः कथितो लोके सुरा विक्रयकारकः ॥
कल्पपालः । कललः ।
अन्याः सहस्रशः संति जातयो जगतीतले । ताभिल्लजातिसदृशाः भिल्लधर्माश्रयते जनाः ॥ इति जातिविवेकप्रकरणं समाप्तं
References.-See No. 472.
Then follows the following portion in a different hand: विधिना ब्राह्मणं प्राप्य नृपायां तु समंत्तकं । जातः सवणं इत्युक्तः सोनुलोमो द्विजः स्मृतः ॥ मध्यस्रष्टमहच्छायो दयास्ताः पुष्यवत् ग्रहौ । पातः शृंगोशतिश्वाष्टावधिकारा इमे स्फुटाः ॥ व्रात्य वैश्यसमुत्पन्नो वैश्यायां व्यभिचारतः । विभूतिं धारयेद्भाले कंठे लिंगं प्रपूजयेत् ॥ मरीच हिंगुसामुद्रजीर्णोर्णा पटविक्रयः ।
जीविका चास्य कथिता शूद्रधर्माधिकोपि सः ॥ इति लिंगाइतवाणी ॥
413
जातिविवेक
No. 477
Size - 12 in. by 42 in.
Extent. - 26 leaves ; 7-8 lines to a page; 44 letters to a line.
No.
Jātiviveka
258 Visrāma (i)
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________
414
Dharmačástra
[477
Description.- Modern water-marked paper; Devanāgari chara
cters; handwriting legible; three lines in red ink on either border.
A treatise which starts with the description of Candraseniya-kāyasthotpatti and ends with jātiviveka alleged to form part of Sahyadrikhanda from Skandapurāņa. Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 3020, very much resembles our text; there
it is said to be an extract from Gagabhatta's work. Age.- Appears to be modern.. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः। अथ गंगाभट्टीये चांद्रशेनीयकायस्थोत्पति(त्ति )रुक्ता भार्गवकथाप्रसंगेन ॥ सा यथा ॥ एवं हस्वार्जुनं रामः संधाय विशितान् शरन् । भन्वधावत्स तान् हंतुं सर्वान् क्षत्रियसत्तमान् ॥१॥ तत क्षात्रवराः सर्वे प्रादुद्रावत तद्भयात् । पाताले प्रविशस्केचित् केचिद्गनमाश्रिताः॥२॥ कैचित्यक्त्वा स्व स्व जातीब्रह्मवेषमधारयन् ।
बभूउ(बु)स्तापसा केचिद्वनमाश्रित्य तद्भयात् ॥३॥ etc. Ends.-fol. 26.
तेभ्यूः प्रतिग्रहः कार्यः ब्राह्मणैः कालभीरुभिः । आमानं भूमिरापश्च गावो वस्त्रं धनं फलं ॥२५॥ तेभ्यो द्रव्यसमादाय भग्न्याधानं द्विजेश्चरेत् । मा दोषं प्राप्यते तेन संपूर्णफलमश्नुते ॥ २६ ॥ ग्यांशो यस्य पुण्यांशः तस्यैव परमा गतिः । यस्य कस्यापि वित्तेन स्वधर्माचरणं परं ॥७॥
इति श्रीस्कंदपुराणे सिंहाद्रि( सह्याद्रि ? )खंडे जातिविवेको नाम चतुर्दशोध्य(ध्या )यः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीगुरुमध्वेशार्पणमस्तु ॥ ॥
जातिविवेक
Jātiviveka
91 No. 478 Size.— 8 in. by 4 in. Extent.- 11 leaves ; 7-8 lines to a page ; 32 letters to a line.
No. 1907-15
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________
415
478]
Dharmaśāstra Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
good.
A small treatise showing the position of each caste in
a tabular form. Age.-Saka 1737. Author.-Anonymous. Begins.-fol. 1. श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ अथ जातिविवेकानुक्रमणिका लिख्यते ॥
लोकनाजनकः | जननी तयोः पुत्रः
संख्या
तस्य धर्माः जीवनोपायरूपावृत्तिश्च क्षत्रियेभ्योधिकः क्षत्रियवृत्तिः अग्निहोत्राधिकाराः
वैशेभ्योधिकः वैश्यधर्मानरवाजिब्राह्मणः वैश्या अंबष्ठः
गजचिकित्सावृत्तिः वैश्याः यज
नादित्रयाधिकारी च॥ | निषादः महाशूद्र शूद्रधर्मस्नानं धौत्रं पवित्रकम धिक ब्राह्मणः
पारसवः स्वर्गकारः शूद्वेभ्योधिकः॥
बामणः क्षत्रिया मूर्धाभि
षिक्तः
क्षत्रियः वैश्या । माहिष्यः
वैश्यधर्मा ज्योतिषिकः अस्याष्टाधिकाराः चतुःषष्ठिकलाश्च ॥
| क्षत्रियः | शूद्रा | उग्रः । रजपूत | ५ | शूद्रधर्मासंग्रामजीवनं ॥
etc.
Ends.-fol.9.
चांडालः | क्षत्रस्नी
अंत्या . वासा
डोंब
श्मशाने वसन्प्रेतवस्त्रादिविक्रयणं वृत्तिः ।
चांडालः | अंध्रस्त्री | प्लवः
हाडी
| ८७
मृतानामश्वोष्टुगदंभानानिहरणं मांसभक्षणं वृत्तिः।
चांडालः
मेदस्त्री | श्वपचः | मांगणं
८८ | अस्पृश्यः साहसकृत् श्वगवादीनां मांसभक्षणं चमरज्जुकर
समाप्तः॥ ७ ॥ ॥
इदं पुस्तकं ज्योतिषोपनामकदिनकरस्य ॥ शके १७३७ युवनाम संवत्सरे आश्विनशु ६ भानुवासरे समाप्तं ।
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1891-95
Dharmaśāstra
[479 जीवत्पितककर्त्तव्यसंचय
Jivatpitřkakartavyasaṁcaya
362 No. 479 Size.- 91 in. by 4} in. Extent.-40 leaves%3; 8 lines to a page%3 20 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; handwriting
legible ; benedictory phrase tinged with red pigment; no marks of punctuation.
A treatise on duties and prohibitions for a man whose parents are alive by Rāmakrṣṇabhatta, son of Nārāyaṇabhatta and grandson of Rāmeśvarabhatta. For contents see Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol.s I and II, No. 1711. According to Kane it was composed between 1570-1590. See also B.B.R.A.S. Cat.
No.686. Age.- Appears to be old. Author.- Ramakrsnabhatta. Begins.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः रघुवीरपदद्वंद्व निधाय हृदि मंगलं । कुर्वतां सर्वकार्याणि निर्विघ्नाः कार्यसंपदा ॥ इह जीवरिपतृकस्य साधारणेषु संध्यादिब्रह्मयज्ञोपासनादिषु निस्येषु
प्रहणस्नानदानादिषु etc. Ends.- iol. 404.
अंतर्वस्न्याः पतिः कुर्याचप्रजा जायते ध्रुवमिस्यायन्यन्त्र दर्शनात इस्यल. मतिविस्तरेण श्रीमहरामेश्वरसूरिसूनुः श्रीमनारायणसूरिसूनुः श्रीरामकृष्णस्वधिया विधत्त जीवस्पितर्यास्मजकार्यशुद्धिं इति श्रीमहिंदुवृंदवंद्यपादश्रीरामेश्वरभट्टसूनुश्रीमद्विद्वन्मुकुटभाणिक्यश्रीनारायणसूनुरामकृष्णभट्टविर
चितो जीवत्पितककर्त्तव्यसंचयः समाप्तीमगात् शुभमस्तु . References.(1) Mss.-A Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
12074%; II 42b3; III 44b. Kane : Hist. Dh. I, p. 549. . B-Descriptive Catalogues : Haraprasad Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, vols. I and II, Nos. 1711 and 1711". Mitra's Notices III, 1319. Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 397.. . B. B.R.A.S. Cat. No. 686.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. Višrāma (i)
479] Dharmasastra
417 जीवत्पितृककर्त्तव्यसंचय
Jīvatpitřkakartavyasaṁcaya
176 No. 480 Size.- 11g in. by 5t in. Extent.— 25 leaves ; 10 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; marks of punctution in red ink; paper old, slightly worn out and musty.
Another copy. Age.-Appears to be old. Author:- Ramakrsna. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ रघुवीरपदद्वंद्व निधाय हृदि मंगलं । कुर्वतां सर्वकार्याणि निर्विघ्नाः कार्यसंपदः॥१॥ इह जीवस्पितकस्य साधारणेषु स्नानसंध्याब्रह्मयज्ञोपासनादिषु नित्येषु
ग्रहणस्नानदानादिषु etc. as in No. 479. Ends.- fol. 25.
अंतर्वन्याः। पतिः कुर्वन्नप्रजो जायते ध्रुवमित्यायन्यत्र दर्शनादित्य. लमतिविस्तरेण श्रीभट्टरामेश्वरसूरिसूनुश्रीभट्टनारायणसूरिसूनुः ॥ श्रीरामकृष्णः स्वधिया व्यत्ति जीवस्पितर्यात्मजकार्यशुद्धिं ॥
इति श्रीजीवत्पितृककर्तव्यसंचयः समातः॥as in No. 479.
or
No.
1882-83
ज्ञानभास्कर
Jhānabhāskara
or कर्मविपाक
Karmavipāka
96 No. 481 Size.-108 in. by41 in. Extent.— 97 + 88 + 29 ( = 214) leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters
to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters with occa.
sional पृष्ठमात्राs; handwriting legible; two lines in black D.27
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________
418
Dharmasastrà
[ 481
ink tinged with red pigment on either border; names of speakers, topics, marks of punctuation and colophons tinged with red pigment. The ms. contains 3 fragments.
(i) Paper old, worn out and musty: bears Sam. 1607. It deals with vipäkas (results of sinful acts in the previous birth) due to misdeeds committed by a wife ; foll. 1-40 missing; the last folio bears the number 137.
(ii) Paper older and so also the writing than (i); it contains foll. 175-262; the subject matter deals with the vipākas in the form of so many diseases. It is therefore identical in content with I. O, ms. No. 2719, foll. 98b to 1986.
(iii) Paper is worm-eaten; handwriting very bad; consists of foll. 148–189; foll 151-53 are together ; foll. 156, 158, 160, 167, 169-70, 176–77, 181 and 186-87 missing; deals with vipākas like bahuputrata, anapatyatā, etc.
jñānabhāskara is a series of conversations between Sūrya and Aruņa, on the evils of human existence and their causes and remedies. There are many vipäkas passed off as parts of jñānabhāskara. See also No. 236 (Karmavipäka) which is a part of this work. Compare Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 398, Nos. 853 and 854. The Calcutta Sanskrit College Cat., part IX, No. 39 discusses in detail as to whether the work should be classified under Astronomy or Dharma. The late Dr. Rajendra. lal put it under Dharma and in spite of the arguments in Calcutta Sanskrit College Cat., we cannot ignore the Karmavipaka aspect of the work and hence it is included
in Dharma. Age.-- Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.-- fol. 40%.
BAT01914 #:11 पुरा यावंस्य एवास्त्र नार्यों भूवन् प्रयोजकाः। स्त्रियो भूत्वाप्यताः सर्वाः पंचधापत्यदुःखिताः ।
अकस्मान्मृतिमायाति मुख्यामावशिष्यते। qargåiu: safarga: gai 11 etc.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________
482]
Ends. fol. 262b.
Dharmasastra
fol. 137b.
इति श्रीज्ञानभास्करे सूर्यारुणसंवादे भार्यावियोगभार्याभिवेदन कर्मप्रकाशः ।। ७९ ।। स्मात्पोयं अपत्याधिकारः ॥ संवत् १६०७ वर्षे पौष्यशुदि ३ बुधे भथेह सोलावास्तव्य भटश्रीलाल लिषितं । जानी श्रीलचूनाम्ना परोपकारः कृतः उभयोः शुभं भवतुः ।
श्रीसूर्य ॥ शृणुष्व स्वशुरस्याथ भार्यागं रूपदंशजं । लक्षणं निःकृतिं यापि यथा श्रुतिनिरूपितं यथा स च कामस्वश्रूमकामां काममोहितः । लौल्यादिदोषारसं दुष्टांत रस पतिलाभसः । उपदेशो व्रणो लिंगे रतिघातविधायकः यथातत्संगतैः सर्व संजहार्यं मुहु
ज्ञानभास्कर
or
कर्मविपाक
References.—
(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 2104 ; II 43 and 201b ; II 18b (Karmavipāka) (under Franabhāskara).
B-Descriptive Catalogues :
"
419
I. O. Cat. No. 2719.
Weber's Cat. of Berlin mss., p. 287, No. 939.
-Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, vol. III, 2557-8.
Jñānabhāskara
or
Karmavipäka
No.
97 1882-83
No. 482
Size. 10 in. by 5 in.
Extent.— 120 leaves; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.—Country paper; Devanāgarī characters; handwriting legible; benedictory phrase, topics, etc. tinged with red pigment in the first few folios and the last few folios; paper old, very much worn out and musty.
A part of Jñanabhäskara dealing with the vaidhavyavipäka. Cf. fragments (i) and (iii) of No. 481.
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmašástra
482
Age.--- Appears to be very old. Author.-- Anonymous. Begins.-fol. 1.
अरुणोवाच॥ यत्त्वया कथितं स्वामिन् विषाद्यैः पतिद्यातनात् । वैधग्यमिह नारीणां लक्षणं तस्य कीर्तय ॥
___ श्रीसूर्योवाच पुरा जन्मनि या नारी दंपस्योस्नेहभंगकृत् । मिथ्योक्तिभिः प्रमादाद्वा कौतुकाद्वेषतोथवा ।। स्वस्थानुजनां नृणां प्रतिवेश्म स्त्रियामथ । पूर्वोक्तहेतुभिः पत्युः स्नेहभंगविधायिनी
विधवा जायते स्तत शृणु तस्याश्च लक्षणं ॥ etc. Ends.- fol. 120.
तैस्तैरुपायदानाचैः सतीः पापान्यकारयत्। तानि तानि च तैः पत्युदंतिदेशांतरे भवेत् ॥ एवं वैधव्यमापना भृशं दुःखैः प्रबाध्यते। अपस्यैबंधुभिर्वापि विप्रयुज्येत सा सती। परीवादाभितस्पांगी ततो नैकाश्रया भवेत् ॥ इतिवीद्ध(विध )वा प्रकरणं स्मा( समा)तं ॥ इति श्रीज्ञानभास्करे कर्मप्राकाक्षिके सु(सूर्यारुणसंवादे विधवाधर्मप्रर्कणं( करणं) स्मातं ॥ ॥ स्मातोयं ज्ञानभास्करग्रंथः श्रीरस्तु॥ तैलाद्रक्षेति ॥ ज्ञानभास्करना
पत्र १२०॥ References.- See No. 481.
No. __186
शानभास्कर
jñānabhāskara or
or कर्मविपाक
Karmavipāka No. 483
NO. 1886-92 Size.- 11 in. by 4g in. Extent.-44 + 281 + 90 + 68 (= 423) leaves ; 13 lines to a page3B
36 letters to a line. Description.-Country paper: Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border ; benedi.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________
4811
Dharmasastra
421
ctory phrases, marks of punctution, names of speakers and colophons are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty and worm-eaten. The codex can be divided into 4 sections according to pagination.
(1) Extends upto foll. 46%3; foll. 1 and 45 missing%3B deals with anapatyadhikara. The chapters are not numbered.
(2) Extends from fol.1 to fol. 286%; foll. 118,266-7. 269 and 285 missing%3; deals with mrtāpatyadhikara, rogadhikära, etc. The rogādhikara continues in the next section also.
(3) Extends upto fol. 89; has got one fol. extra in the beginning; topics are varied like sāmānyācāra, vaidhavya, etc.
(4) Has got 68 leaves ; deals with rogas in different
parts of the body. . The whole ms. is a hotch-potch. Age.-Appears to be very old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 2.
...... मोजयेत् ब्राह्मणं प्रार्थयेत्। ब्राह्मणत्वं महाभाग भूमिदेव द्विजोत्तम । शास्त्रार्थपरिविज्ञाय प्राचीनं च शुभाशुभम् ।
कर्मणां कथय स्वामिन् कृपां कृत्वाममोपरि ॥ etc. fol. 67.
इति श्रीज्ञानभास्करे मुखाधिकारे शोपिरकाहा शौषिरकर्मप्रकाशः॥ Ends.- fol. 68.
एवमस्विति भाषाद्रुईक्षाशास्ताननुव्रजेत् । गृहमागत्य विधिवत् भुंजीत सहबंधुभिः॥
एवमेव च वैदर्भः व्याधौ कुर्यात्प्रतिक्रियाम् । षट्त्रिंशमोजयेद्विमान्
पूर्वोक्तविधिना खग । पूर्ववृत्तान्तमभ्यय ...... मंत्रमुचरेत् ॥ References.- See No. 481.
Jõānabhāskara or Karmavipäka
187
शानभास्कर or कर्मविपाक No. 484 Sizę.— 124 in. by 5} in,
No.
1886-92
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________
422
Dharmasastra
Extent.- 74 leaves ; 12 lines to a page; 28 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting bad; two lines in black ink on either border; benedictory_phrase, topics, etc., tinged with red pigment irregularly; wherever ink has penetrated the other side of the leaf, it is left blank ; paper old, very musty, worn out and slightly worm-eaten.
The first eight chapters (upto fol. 14) describe Karmavipāka according to Horāsāstra. After this, anapatyādhikāra, mxtaputrādhikāra, etc. start, ending with the 41st Chapter on गर्भपातकृतकर्म प्रकाश. The 41st Chapter ends abruptly with the 7th verse.
Age. - Sam. 1849. Author:— Anonymous. Begins. fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ नमः श्रीसूर्याय नमः ॥ अथ पृच्छकविधिः ॥
रविवारे च संक्रांती शुभे योगे तथा तिथौ ॥ वैष्टतोच व्यतीपाते विप्राणां च गृहाश्रमे ॥ १ ॥ देवतायतने चैव नद्यां वै संगमोत्तरे । अथवा सुगृहे चैव शुभे स्थाने विशेषतः ॥ २ ॥ स्नानं समाचरेद्रोगी अपुत्रो मृतवत्सकः । कर्मणा पीडितो योसौ नारी वा पुरुषोपि वा ॥ ३ ॥ etc. Ends.- fol. 74b.
[484
विप्रस्योद्वाहनं कुर्यात् प्रदानमतः परं । कुर्याद्वैनायकीं शातिं विप्राणां तस्य भोजनं ॥ १५ ॥ एवं कंतविधिः सूत मोचयेद्रां वधं स्थितां । सर्पिष्यात्मानमालोक्य पलषोडशसांमिते ॥ १६ ॥
इति श्रीज्ञानभास्करे श्रीसूर्यारुणसंवादे कर्मविपाके गर्भपातक्रतकर्मप्रकाश: नोनामतृ (ती) यः चत्वारींशोध्यायः ॥ ४३ ॥ समाप्तोयं कर्मविपाक शुभं मस्तु ॥ संवत् १८४९ का पौष शुक्ला ६ बुध वासरे लिष्यतं मिश्र विद्यादत्त उवैदत्तपठनार्थं परोपकाराय कल्याणमस्तु ॥ पोथी लिपील्ये नगरमैमहाराजप्रतापसिंघराज्येन वांचै सुणैजी सकूंज्यै गुणालंबचा । यादेषां पुस्तकं etc.
References. See No. 481.
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________
485 1
ज्ञानभास्कर or कर्मविपाक
No. 485
Size.- 11 in. by 5 in. Extent.- 139 leaves ; 11 lines to a page ; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters with occa _sional पृष्ठमात्रा ; handwriting good; names of speakers, and colophons tinged with red pigment; two lines in black ink on either border tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and slightly worm-eaten ; foll. No. 1, 21-26, 43-64missing; foll. 88-89 together ; after foll. No. 150, 18 additional foll. numbered as 7, 30, 131-146 are given.
Age.- Appears to be very old.
Author.— Anonymous. Begins. fol. 24.
fol. 149b.
Dharmasastra
The work is called सौरगणितशास्त्र in its colophons upto fol. 150; after that the colophons read इति श्रीज्ञानभास्करे सूर्यारुणसंवादे, etc. The principal topics dealt with are apatyapraśamsā, anapatyadhikara, mṛtāpatyādhikāra, vaidhavyādhikāra, mṛtabhāryādhikāra, hīnapramādalakṣaṇa, and rogādhikāra.
Ends. fol. 149b.
Jñānabhāskara or Karmavipäka
188
1886-92
References. See No. 481.
423
No.
नामन्यः कर्मप्रकाशनात् । राज्यभोग्यसुखाढ्यानां नानाभोगभुजामपि । देहिनां मनसो विद्धि आधयो भृशदुःखदाः ॥ धनिनां लब्धराज्यानां नीरुजां च चिरायुषां । यशोज्वलितलोकानामवार्य बलशालिनां ॥ etc.
इति श्रीज्ञानभास्करे श्रीसूर्यारुणसंवादे सूकवणाधिकारे स्वसृगमनोस्पन्नशतपोताह्वसूकत्रणकर्मप्रकाशः ॥
मनपसूकाख्य व्रणनाशकरो विदा । दानां पूजयेत्सम्यक् दैवज्ञान् द्विजसत्तमान् । चिह्नमै किमप्येतद्वक्तव्यं दैववेदिना । दोषोऽल्पः शस्त्रवाताश्म वह्निजो वदमादिषु ॥ अंगेषु कटिरुद्वाहुनाभि ends abruptly.
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________
424
Dharmasastra
[486 Jfānabhāskara or Karmavipāka
TIETATERT or
fargra
No. 486
No. ____436
No. Visrāma (i)
Size.- 10 in. by 44 in. Extent.- 98 leaves ; 10 lines to a page; 27 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters with occa
sional पृष्ठमात्रा': handwriting legible: two lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, names of speakers and colophons are tinged with red pigment, paper old, slightly worn out and musty.
A part of tñanabhāskara: dealing with ffve kinds of miseries due to rey described in the verse,
एकापत्थमृतापत्यकन्यापत्यानपत्यता।
मृतपुत्रत्वमित्येते पंचधापत्यव्याधयः ॥ fol. 16. Age.- Sam. 1658. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
डं नमः सूर्याय ॥
भरुण उवाच भगवन् व्याधयः सर्वे कथिता पापकर्मजाः। तेषामपि च लक्ष्माणि निःकृती च पृथक्पृथक् ॥१॥ स्वया कर्मप्रकाशोयं कथितः खलु देहिनां ।
व्याधिदुःखक्षयकरः परत्रामुत्र शर्मकृत् ॥२॥ etc. Ends.- fol. 98b.
एवं कृत्वा विधि नारी बह्वपस्या यशस्विनी।
बंधुपूज्या पतिप्रेष्टा जायते नात्र संशयः॥ . इति श्रीज्ञानभास्करे सूर्यारुणसंवादे बालद्वेषोत्पश्चचिरापत्यकर्मप्रकाशः॥पंचपत्याधिकारः समासं ॥ संवत् १६५८ वर्षे ज्येष्टमासे कृष्णपक्षे तृतीयां तिथौ भृगुवासरे। श्रीश्रीमालिज्ञातीयः बहरा श्रीमहादेवलिषितं ॥
शुभं भवतु ॥ कल्याणं भारोग्यं यशस्विनं ॥ References.- See No. 481.
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________
C
4871 Dharmasastra
425 बानभास्करor कमविपाक
Jřānabhāskara or Karmavipäka No. 487
_ 627
No. Visrāma (i) Size.- 113 in. by 5t in. Extent.— 161 leaves ; 9 lines to a page ; 34 letters to a line. Description- Modern water-marked paper; Devanagari charac
ters; handwriting legible ; two lines in red ink on either border; fol. 60° blank'; fol. 100 missing; incomplete.
A section of ñanabhaskara dealing with the evil con.
sequences of illegal sexual intercourse. Age.-- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1. श्रीमन्महागणाधिपतये नमः ॥ श्रीलक्ष्मीनारायणाय नमः॥
अरुण उवाच ॥ प्रभसंख्या हता बाणैः स्वरैश्च त्रिगुणीकृतः।। पंचमिस्तु हरेडागं शेषं स्याद्वर्णनिश्चयः ।। रचिराजातपस्वींद्रो भौमः सुवर्णकारकः ।
वाणीज्ञः गुरु ब्राह्मणः शुक्रो वैश्यपुरो भृतः ॥ etc. Ends.- fol. 162b.
जन्यंतरेस्य रोगास्युरस्न्या अप्रतिकुर्वतः । जन्मजात्यादिकं सर्व प्रश्नभादेव कीर्तयेत् ॥ अकृत्सकृदाद्यांश्च इच्छानिच्छादिकांस्तथा ।
भेदानपि वदेत्सूकवणचिहाल्पगौरवात् ॥ इति श्रीज्ञानभास्करे श्रीसूर्यारुणसंवादे सूकत्रणाधिकारे भिन्नमातृस्वसगमनोपनावमथाख्यव्रणकर्मप्रकाशः॥२५॥
सूर्य उवाच ॥ गुरोरधीतविद्यस्य सुता मदनविह्वल
तहलेसहनोत्पन्नहर्षस्तामग References.— See No. 481.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________
426
No. 1884-86
Dharmasastra
[483 ज्येष्ठाविधान
Jyesthāvidhāna
106 No. 488 Size.-6 in. by 4 in. Extent.-5 leaves ; 8 lines to a page; 20 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting - good; two lines in reddish black ink on either border.
A small treatise prescribing the rites to obviate the evil consequences of a child-birth on a day having jyesthā.
naksatra. Age.- Appears to be old.. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ .
॥ अथ ज्येष्टाविधानं ॥ शुभदिने स्नानादिनित्यकर्मशुद्धवाससी परिधाय आचमनं प्राणायामकुशोपग्रहः। पूर्वाभिमुखोपविश्य गणेशस्मरणं ॥ सुमुखश्चेत्ति। प्रयोगः । अचश्री० गुण. तिथौ मम सुतस्य इंद्रनक्षत्रमध्ये जन्मनि तदोषपरिहारार्थ मम गृहेषु कुटुंबस्य सपरिवाराणां भायुरारोग्यसंपत्तिप्राप्त्यर्थ तथा च
नवग्रहसानुकूलार्थ गृहमांतिसंयुक्तं गणेशपूजनपूर्वकं ज्येष्टाविधानमहं करिष्ये॥ Ends.- fol.5..
कृष्णतिलपरिधानवस्त्रहोममूलकं बल सर्वोपहारं आचार्याय दद्यात् ॥ तिलकआशीर्वादः॥ इति ज्येष्टाविधानं समातं ॥ - ॥
No. 1883-91
ज्येष्ठाविधान
Jyeșthāvidhāna
256 No. 489 Size.— 9 in. by 4in. Extent.-8 leaves%3; 7 lines to a page; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
good ; one line in black ink on either border ; paper old, worn out and musty.
Another treatise of the import of No. 488, Ager- Sam. 1822.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________
4901
Dharmasastra
422
Author - Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ ज्येष्टाविधानलिख्यते। तत्रादौ यजमानेन स्मानं ॥ संध्यावंदन नित्यनैमित्तिकर्म। मातृस्थापनं । घृद्धिश्राद्धं। मंडपे भागत्य शांतिसूर्क
पठेत् || etc. Ends.- fol.70
इति नमस्कारः । अभिषेकतिलक आशिर्वादः ।। इति ज्येष्ठाविधानस्माप्तः ॥ Then follows a list of things required for the ceremony which ends thus:
पंचामृत। पोतियु । अंगुच्छो १ पत्नीपरिधानार्थवस्त्र कांबलो। कृष्णजिन । छिकु १ सावडी १ मुखावलोकना धृतपात्र । तिलपात्र । (fol. 84) पूर्णपात्र । भूरसीः ब्राह्मण भो २७॥ आचार्यद। दर्भ। समिद । दूर्वा । जव । तिल। खांडा। पुष्प। धूप ॥ सं. १८२२ शा० १६८०
कार्तिककृष्ण ६ शनौ ।। अथ इंद्र सूक्त लिख्यते etc. References. . (1) Mss.-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
___1211° see No. 488; III 45° our ms.).
No.
1886-92
ज्येष्ठाशान्ति
Jyesthāśānti
189 No. 490 Size.— 9f in. by 4 in. Extent.-- 3 leaves ; 11 lines to a page ; 41 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; paper old and musty.
An extract on śānti with prayoga of the star jyeșthà
from Kamalākarabhatta's Santikamalakara (see injra). Age.- Appears to be old. Author:-Kamalakarabhat
atta.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________
428 Dharmasastra
490
490 Begins.- fol. 1..
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ नक्षत्रशांतयः तत्रादौ ज्येष्ठाशांतिः तदुत्पत्तौ फलं ब्रह्मयामले ज्येष्ठादी जननी माता द्वितीये जननी पिता। तृतीये जननी भ्राता स्वयं माता चतुर्थक ॥ आस्मानं पंचमे हंति षष्ठे गोत्रक्षयो भवेत् ।
सप्तमेस्वी भयकुलं ज्येष्ठाभ्रातरमष्टमे ॥ etc. Ends.- fol. 38.
भज्ञानाद्वाथवा ज्ञानाद्वैकल्पा द्वानस्य च यन्न्यूनमतिरिक्तं वा तत्सर्व क्षतुमर्हसीति संप्रार्थ्याचार्याय दत्वाग्निं संपूज्य विभूति भूत्वा विसृज्याष्टशतं विप्रान् सदक्षिणं संभोज्याशिषां गृहीत्वा भुंजीतेति इति नारायण.
भट्टसुतश्रीमद्रामकृष्णभसूनुकमलाकरभट्टकृता ज्येष्टाशांतिः इति Then follow 2-3 verses.
टोडरप्रकाश
Todaraprakāśa No.491
214
1884-87 Size.-11 in. by 41 in. Extent.-76leaves; 9-11 lines to a page%3 29 letters to a line. Description.-Country paper: Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; marks of punctuation in red ink; topics and names of authori. ties quoted tinged with red pigment; handwriting different from fol. 9303; paper old, worn out and musty. It is a fragment; foll. 1-3 and 27-43 missing.
The work is composed by Raghunandanamiśra, pupil of Mahesa, and patronised by Rājā Țodar Mal, minister of
Akbar. It deals with acāra, asauca, sraddha, etc. Age- Appears to be very old. Author.- Raghunandanamiéra. Begins.-fol.30.
राति दुहात्तपक्षाः॥ आसन् ये पूर्व भस्मोति विमलकुले पूरुषास्तानिदानी वक्तुं कः स्यात् समर्थः त्रिजगति विविनादीशमलपैकजिह्वः ॥९॥
राजन्यान्वयवारिधौ विधुरिव श्रीकृश्नपादांबुज । द्वं दे भुंग इव प्रसिद्ध महिमाभूलोकभूषामणिः ॥
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________
492j
Dharmaśāstra
वालावालमिमांसुनिर्मलयशः प्रोद्दीप्तदिग्मण्डल । श्रीमत् टडनवांशपंकजरविः प्राक् पुण्यभारभूत् ॥ १०॥
नानास्मृतिपुराणादिशारसाकृष्य तत्वतः ।
श्रीटोडरमहीपालप्रकाशमहमारभो॥२७॥ etc. Ends.- fol. 96b.
स्पृष्टानि वासांस्युत्सृज्य तिलकल्कावपमृज्य गौरसर्षपैः शिरः स्नाता अहतवाससः शुक्लवाससो वाश्मारिष्टगोहिरण्यादीन्या लम्य प्रविशेरन्
इति ॥ स्पृष्टानि शवेनेति शेषः॥ कृतस्म References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 2140; II 440 (our ms.). Kane : Hist. Dh. I, p. 550.
No. 1899-1915
तत्वमुक्तावली
Tattvamuktavali with
with बालभूषा
Balabhūsā
88 No. 492 Size.- 10in. by 4if in. Extent.- 135 leaves; 11 lines to a page; 51 letters to a line. Description.- Country paper; Deyanāgari characters; handwriting
legible; four lines in black ink on either border; paper old, musty and worm-eaten; foll. 119-135 are slightly damaged.
Tattvamuktavali is a summary of the author's Smrtisindhu. It contains 825 verses. The author, Nanda. pandita, was a well-known writer on Dharmasastra. The work is accompanied by Balabhūşā, a commentary by his son Venidatta. For details, see Haraprasad Shāstri and
Kane referred to below. Age.- Sam. 1831. Autot.- (Comm.) Venidatta. Author.- (Text) Nandapandita.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________
1492
430
Dharmaśāstra Begins.- fol. 10. श्रीगणेशाय नमः।
धवाय नमः॥ Text.-प्रचंडकरदंडाप्रविघ्नखंडनपंडितं ।
अलिपिंडलसद्वंडं वक्रतुंडमुपास्महे ॥१॥ इंदिरामंदिर किंचिदिदीवरसहोदरं।
गोपीमुखारविंदानां मिदिदिद मुपास्महे ॥२॥ etc. Comm.- पर्वतदनान्विघ्नान्निघ्नोपप्रात्स्वकीलयाप्ततं ।
विश्वाराधितचरणं शरणं करपाणिवारणं कंचित् ॥३॥
श्रीरामपंडितसुतं पितरं नंदपडित। वितनिष्याम्यहं नत्वा बालभूषामिमां शुभम् ॥४॥ श्रीनंदपंडितकृतां तत्वमुक्तावलीमिमां। ,
व्याचष्टे बालभूषार्थ वेणीदत्तस्तदात्मजः॥५॥ etc. Ends.- fol. 1354. Text.- अनंतभट्टहेमाद्रिकविवल्लभमाधवैः।
कृताः सिद्धांलसरितः स्मृतिसिंधौ समाविशन् ॥ ८२४॥ - - तत्वमुक्ताः समुद्धृत्य स्मृतिसिंधोः स्वयं कृतात् ।
तत्वमुक्तावलीमंतां निरमानंदपंडितः॥ ८२५॥ Comm.- कविवल्लभः कालादर्शः ॥ शैषं स्पष्टं ।
श्रीनंदपंडितसुतो वेणीदत्तोर्थतत्ववित् । तत्वमुक्तावलीव्याख्यां बालभूषां व्यधादिमां ॥१॥. ...: तत्वमुक्तावलीव्याख्या बालभूषा कृता मया। बाललीलाधरः कृष्णःप्रीयतामनयामपि ॥
इति श्रीधर्माधिकारिनंदपंडितास्मजवेणीपंडितकृता तत्वमुक्तावलीव्याख्या बालभूषा समाप्ता ॥ शंवत् १८३१ सौम्ये संवत्सरे अगहन शुद्ध ६
चतुर्थ्यां वार शुक्रवार ग्रंथ समाप्त ॥ शुभमस्तु ॥ श्रीराम ॥ शिवार्पणमस्तु References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :.I, 219". Kane : Hist. Dh. I, pp. 423-432.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 476, No. 1207. Haraprasād Shāstri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, Nos. 2743-44...
.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1883-84
Lad
493j Dharmaśāstra
431 तस्वशुक्ति from सारसागर Tattvaśukti from Sārasāgara
62 No. 493 Size.- 12 in. by 5, in. Extent.-- 21 leaves ; 14 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
bad; four lines in black ink on either border; paper old, worn out and musty; at places ink has disappeared.
A general work on Dharmaśāstra based on Purāņas, Mahabharata, etc., by Sathurādāsa, son of Mathurādāsa of Sahigal family. The topics dealt with are-Vişnupūja, Māmsabhaksananisedha, Varnadharma, Stridharma, Ksamā, Sraddha, vivaha, putralaksana dattakanirnaya,
sanātanadharma, etc. Age.- Appears to be very old. Author.-- Sathurādāsa, son of Mathurādāsa of Sahigal family. Begins:-fol. 1b...
निर्दोषानंतकल्याणसद्गुणात्मकविग्रहं । ब्रह्मादिसेवितं वंदे रुक्मिणीरमणं हरिं ॥१॥ सर्वोत्तमत्वे जीवेश भेदे चक्रादिधारणे। अवतारेवभेदे च संतत्वे जगतस्तथा ॥२॥ श्रुतिस्मृतिपुराण ... कतिचिन्मया।
संगृह्यते महोदारमथुरादासशासनात् ॥ ३॥ etc. Ends.- fol. 212.
ज्ञानविज्ञानसंपन्नो विरक्तः समुपैति मां। वर्णाश्रमवतां धर्म एव आचारलक्षणः॥४७॥ स एव मद्भक्तियुतो निःश्रेयसकरः परः। एतत्तेऽभिहितं साधो भवान् पृच्छति यच्च मां॥ यथा स्वधर्मसंयुक्तो भक्तो मां समयात्परं ॥४८॥ श्री।
इति श्रीभागवते महापुराणे एकादशस्कंधे भगवदुद्धवसंवादेऽष्टादशोध्यायः॥ ॥श्रीभगवानुवाच ॥
इति श्रीमत्सहिंगलकुलालंकारमथुरादासतनूजसथुरादासकारिते सारसागरे तत्वशुक्तिः संपूर्णा ।। श्री॥
शुभं भूयात् ॥ श्री॥ ॥श्रीरस्तु॥
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________
432
Dharmaśāstra
[494 Tattvasaṁgraha
190
तत्त्वसंग्रह No. 494
No.
1886-92
Size.- 11 in. by 43 in. Extent.- 8 leaves ; 13 lines to a page; 28 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3 handwriting
legible; four lines in black ink on either border; marks of punctuation, topics, names of authorities quoted, and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, much worn out, musty and soiled ; first 12 folios wanting.
The work starts with pūja, and goes on to describe japa, tarpana, brahmayajina, vaisvadeva, nityasrdddha, bhojana, and ends with sayana. It is a compilation from different Smrtis and Puranas. The present codex, accord. ing to its last verse, dealing with ähnika forms part of acārakānda, the second section of Tattva samgraha. Aufrecht notices only our ms. in his Catalogus Catalo
gorum, ii, 46a. Age.- Appears to be very old. Author:- Koneribhatta. Begins.- fol. 13.
पतंगकृष्णः । श्रीशंभुसूर्याखुरथांबकृष्णाः प्रदक्षिणं मध्यविदिक्षु पूज्याः। स्वस्थानगाः सर्वमनोरथ ... अर्घ विनिम्नंति परत्रसंस्था ।
इत्युभयमपि समानं अथ प्राचीविचारः । भागमे । देव साचक्योरं...तः
पूर्वासादिगिहोच्यत इति । etc. Ends.- fol.8b मार्कडेयः शून्या लये श्मशाने च एकवृक्षे चतुष्पथे।
महादेवालये चापि मृतके सति न स्वपेत् ॥
न स्वप्याच तया देर्भ विना दीक्षां कथं चनेति । स्त्रीगमनविधिः। भागवनाये वीक्ष्यते।
इति श्रीभट्टकोनेरिरचिते तत्वसंग्रहेभाचारकांडे संपूर्णमाहिकं तु द्वितीयके।
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________
496:1
तर्पणप्रयोग
No. 495
Size. 8 in. by 5 in.
Extent. 2 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; paper very old, worn out and musty.
Age. Appears to be very old.
Author.- Anonymous. Begins. fol. 1a.
Dharmasastra
Ends.- fol. 2b.
A short manual of offering tarpana. It mentionsHarihara, Devayājñika, Karka, Vaidyanatha-miśra, Nāgadeva, Kāśīdīkṣita, Gadadhara and Viśvanatha.
D. 28
आचार्य पुरुषा आचार्यसमीपं गदाधर विश्वनाथकर्कादि सर्वेषां चकारानुषंगा भोजनपूर्व वपनं ॥ ततो भोजनमिति ॥
433
Tarpanaprayoga
270
A 1881-82
No.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ तर्पणप्रयोगः ॥ संबंधं पूर्वमुच्चार्य नामगोत्रमतः परं ।
ततो रूपं विजानीयादित्येवं तर्पणक्रमः ॥ संबंधः ॥ अस्मपिता ॥ अस्मपितामहादिरूपः ॥ नाम ॥ भमुकशर्मा इत्येवं गोत्रं ।। etc.
Age. Sam. 1843.
Author.Raghunandana Bhaṭṭācārya.
आनयंति ॥ इति सूत्रार्थः ॥ इडगेव भाष्यकर्तृणां संमतं ॥ पूर्वसूत्रोस्थित
fafuata from faaza
No. 496
Size. 12 in. by 4 in.
Extent. 183 leaves; 8 lines to a page; 42 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper is coloured yellow.
A section from Raghunandana's Smrtitattva dealing with dates, etc.
Tithitattva from Smṛtitattva
No.
257 1887-91
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________
[496
434
Dharmasastra Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणम्य सचिदानंदं जगदात्मकमीश्वरं । तिथ्यादितत्वं तत्प्रीत्यै वक्ति श्रीरघुनंदनः॥ तत्र तिथिस्वरूपमाह। हेमाद्रिकालमाधवीययोः। स्कांदे प्रभातखंडे। भमा षोडशभागेन देवी प्रोक्ता महाकला।
संस्थिता परमा माया देहिनां देहधारिणी ।। २॥ etc. . Ends.- fol. 183".
संवत्सरफलं तत्र वाहण्यां कार्तिके तथा। मन्यादौ च युगादौ च मासत्रयफलं वदेत् ॥ . विरुद्ध गुरुवाक्यस्य पदासितमिदं मया।
तत् क्षेतव्यं बुधैरेव स्मृतितत्वबुभुस्सया॥ इति वंधषटीयहरिदासभट्टाचार्यात्मजश्रीरघुनंदनभट्टाचार्यविरचित स्मृतितत्वे तिथितत्वं समासं भों नमो Then follows a stanza.
संवत् १८४३ चैत्र शुक्ले । गुरौ - References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
1, 230%; II 49" and 203", III 50. Kane: Hist. Dh. I, pp. 416-19.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin mss. p. 334, No. 1177. Aufrecht's Cat. of Oxford Mss., p. 287, No. 679.
Calcutta Sanskrit College Cat. II, 70-74. (2) Printed Editions:
Printed in the Smrtitattva, Serampur, 1834-35.
तिथितत्व from स्मृतितत्त्व Tithitattva from Smộtitattva
72 No.497
No. 1899-1915 Sizc.- 121 in. by 48 in.'' Extent.-63 leaves%39lines to a page%3 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; paper old, much worn out, musty and wormcaten; almost all the leaves have been repaired.
An incomplete copy of Tithitattva, beginning with ekādasi.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________
498 )
Dharmaśāstra
435
Age.- Appears to be old. Author.- Raghunan dana Bhattācārya. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ इति श्रीमहोपाध्यायश्रीरघुनंदनभट्टाचार्यविरचितं दुर्गाफ( ? )जातत्त्वं समाप्तं ॥ अथैकादशी ।। सा च परयुता प्राधा युग्मात् भाग्नेये
गृहस्थो ब्रह्मचारी च आहिताभिस्तथैव च ।
Varga ja Toota 11 9 11 etc. Ends.- fol. 63o.
संवत्सरफलं तत्र etc. upto तिथितत्वं समाप्तम् as in No. 496. References.- See No. 496.
No. 1887-91.
तिथिनिर्णय
Tithinirņaya
258 No. 498 Size.- 11 in. by 45 in. Extent.- 23 leaves; 11 lines to a page; 46 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible: two lines in black ink on either border; marks of punctuation and topics tinged with red pigment; paper very old, worn out, with writing disfigured, and musty ; foll. 1-11, 27, 33 missing ; a fragment.
A work on fixing the dates for sacred ceremonies by Misra Devadāsa, son of Nāmdeva and grandson of Arjuna of the Gautama gotra and patronised by some Malwa ruler. He mentions Kalpataru, Karka, Maharnava, Mitākṣarā, Smytisära, Visvādarśa, Lalla, Bhimaparākrama, Sumantu. He is the author of Devadāsaprakāśa or Sad granthacüdāmani. It is probably this latter work which is referred to as Devadasiya in Nirnayāmīta and Vidhānapārijāta. According to Kane (Hist. Dh. I, p. 703), he flourished between 1250 and 1500 A.D. Aufrecht mentions only our ms. in his Catalogus Catalogorum,
iii, 50. Age.- Appears to be very old. Author.- Devadāsa miéra.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
[498
Begins.- fol. 12.
व भष्टमी अष्टमीनोपवासवेश। पुत्रहा नवमी विद्धा स्वन्नीहस्ताद्धंगौरवौ। धर्मनी त्रिदिने प्रोक्का त्याज्या चैषवमे हि सा ॥ स्वं द्रव्यं हंतीमिस्वती पूजनीया गृहस्थेन
अष्टमी प्रावृषि श्रियः । etc. Ends.- fol. 36°. तथाह ॥ स्नाने वाभ्यंजने चैव दंतधावनमैथुने ।
तिथिस्तात्कालिकी ग्राह्या तथा मरणजन्मनोरिति ।। आसीद्रौतमगोत्रजोर्जुन इति श्रीमालवक्ष्माभृतं वंचस्तत्तनयो महर्षिसाशः श्रीनामदेवः कृती। तस्योपासनकर्म भस्मृतिवणः श्रीदेवदासः सुत. स्तेनाकारिनिबंधरस्नममलग्रंथार्थसारास्पदम् ।। मिश्रावसथिकदेवदासकृतौ तिथिप्रकरणम् ॥ अथ श्रावप्रकरणमारम्यते ॥ _ श्राद्धं नामादनीयस्य तत्स्थानं यस्य चाद्रव्यस्य पितृनुद्दिश्य श्रद्धया प्यागो प्रामणः स्वीकरपर्यन्तः श्रद्धा चास्तिक्यबुद्धिः॥ यदेवकः॥ प्रत्ययो धर्मकार्येषु सद्भिः श्रद्धात्युदाहृता। __ नास्तिह्मश्रद्दधानस्य धर्मकृत्यैः प्रयोजनम् ॥ श्रद्धास्स्यस्येति श्राद्धं । पितृकम्मनामेति यावत् । दैविक श्राद्धमित्यौपचारान् । श्रद्धया दीयमानवा() .
548
तिथिनिर्णय
Tithinirnaya No. 499
No. 1883-84 Size.- 10g in. by 5t in. Extent.— 41 leaves; 13 lines to a page; 33-letters to a line. Description.--Country paper ; "Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; bene... - dictory phrase, topics, names of authorities quoted and
the last colophon tinged with red pigment; paper very old, musty and brittle.
A manual of tithis and the religious ceremonies to be
performed on them by Bhattoji-diksita. Age.-- Appears to be old. Author:- Bhattojidiksita.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________
5001 Dharmasastra
437 Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ चैत्रशुलप्रतिपदि वस्सरारंभः॥ तत्र औपकीर्तिथि प्रामा ।।
चैत्रे मासि जगह्मा ससर्ज प्रथमेहनि । शुक्लपक्षे समनं तु यथा सूर्योदये सतीति हेमाद्रौ ब्राह्मोक्तः ॥ दिनद्वये.
पितस्वाती अव्याप्ती वा पूर्वैव । etc. Ends.- fol. 41:.
अष्टकपा(?)भयत्रस्तकृतास्वहीलिकाशे । अतस्त्वां पूजयिष्या भूतेभूति प्रजा भवेत इयमपि भादि ।
इति श्रीपदवाक्यप्रमाणज्ञलक्ष्मीधरसूनुना भटोजिदीक्षितेनविरचि(तः) तिथिनिर्णय समातं ॥ ॥शुभमस्तु ॥ ग्रंथसंख्या १००. शुभमस्तु ।
उभयो कल्याणमस्तु । References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I, 230b: II, 49" and 203b; III, 508. Kane : Hist. Dh. I, p. 552. ____B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 478, No. 1028. Burnell's Cat. of Tanjore mss., p. 140". Haraprasāda Shastri's Cat. of Mss. Asiatic Society of Bengal, Vol. III, Nos.2729-2732.
Mitra's Notices, IV, 1689. (2) Printed Editions :
Printed at Banaras and Bombay.
No. 1886-92
तिथिनिर्णय
Tithinirņaya
191 No. 500 Size.- 94 in. by 44 in. Bxtent.-48 leaves; 8 lines to a page; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; topics and the last colophon tinged with red pigment; paper old, worn out and musty,
Another copy of No. 499, Age.-Sam. 1876. Author.- Bhattoji Diksite:
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________
438
Dharmasastra
1500
Begins.-- fol. 16.
डों श्रीगणेशाय नमः॥ चैत्रशुलपतिपदिवसरारंभ etc. as in No. 499. Ends.- fol. 48b.
भष्टकूपभयत्रस्तैः कृत्वा स्वं होलिवालिशैः भतस्त्वां पूजयिष्यामि भूते भति प्रदायवेति दिक् as in No. 499. इति होलिकानिर्णयः॥
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणश्री ... ... ... ... तिथिनिर्णयः समासः॥ शुभमस्तु ॥ followed by कुशाग्रविंदुमानं हि विप्रपादोदकं पिवेत् । स स्नातः सर्वतीर्थेषु पुण्यात्मा नात्र संशयः॥१॥ शालग्रामोदकात्पूर्व विप्रपादोदकं पिबेत् । विपरीतं पिवेधस्तु ब्रह्महा स निगयते ॥२॥
संवत् १८७६ भाषाढशुक्ला - लिखितं गुलाबसिंहेन शुभम् ।
श्रीरामाय नमः॥ ॥ References.- See No. 499.
तिथिनिर्णय
Tithinirņaya No. 501
No. 1891-95 Size.-98 in. by 4g in. Extent.- 43 leaves ; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
legible; two rows, each of two lines and one line in rod ink on either border ; benedictory phrase, topics and colophon at the end are tinged with red pigment; paper old, very much worn out, musty, worm-eaten and brittle.
Another copy of 499. Age.- Sam. 1854. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ चैत्रशुक्लप्रतिपदि वस्सरारंभः etc. as in No. 499,
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________
302]
Dharmasastra
439
Ends.-fol. 430.
भष्टकपा etc. upto भूतिप्रदाभव as in No. 499 इति होलिकानिणयः॥ इति श्रीपदवाक्यप्रमाण etc. तिथिनिर्णयः समासः ॥ संवत् १८५४ वर्षे चैत्रमासे शुरूपक्षे तृतीयावां गुरुवासरे श्रुतिभूषणाक्यपुरिनिवासिना भट्टावटंकेन मंछारामात्मजेन सेवकरामेणात्मपठनार्थ लिखितोयं तिथिनिर्णयः॥ श्रीरस्तु ॥ कल्याणमस्तु ।
शुभं भवतु॥ References.- See No. 499.
तिथिनिर्णय
Tithinirņaya
141 No. 502
No. Vibrāma (i) Size.-118 in. by5t in. Extent.-- 25 leaves ; 12 lines to a page ; 44:letters to a linc. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; handwriting
legible ; two lines in red ink on either border ; paper old and musty.
This is a different version of Tithinirnaya. Although it agrees with regard to its contents with the other mss. of this work, yet it differs in the arrangement and language. In the colophon at the end it is ascribed to Bhattoji
Dikşita. Age.-Appears to be old. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ संवत्सरप्रतिपदामारभ्य तिथिनिर्णयः॥ तत्र मीनसंक्रांती पवाद षोडशपटिका पुण्यकालः ॥ रात्रौ तु निशिथात् प्राक् परतल संक्रमे
पूर्वोत्तरदिनाई ।। etc. Ends.- fol. 250.
इति रत्नावलिकारादयो निबंधः ॥ तत्रादीमध्ये पानुष्टाने तदर्य पाक: कार्य: ।। श्रादेतिपदा स्वं तदा तच्छेपण भादशेषण वैभषे समाचरेत् ॥ इति चतुविशातिमतात् ॥
इति तिथिनिर्णयः भट्टोजीदिक्षितकृतसमासः
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________
from
No.
1895-98
440 Dharmasastra
[503 तिथिनिर्णय
Tithinirņaya
from स्मृत्यर्थसार
Smộtyarthasāra
134 No. 503 Size.- 94 in. by 47 in. Extent.- 20 leaves; 7 lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
bold and legible; paper old and musty ; one extra folio marked 17 after fol. 16 'which is repeated.
A treatise discussing various dates and the religious ceremonies to be performed on those dates, taken from
Smrtyarthasāra (not by Sridharācārya). Age.-Appears to be old. Author.-Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः अथ प्रतिपदादितिथिनिर्णय ॥ लिख्यते ॥
अमाप्रतिपरसंयोगे क्रीडनं तु गवां मतं । परविद्धे त यः कुर्यास्पुत्रदारधनक्षयः॥१॥
प्रतिपस्यरविद्धाया ज्या सा पूजये गवां ।
.. नीरांजनोत्सवाभ्यंगदर्श विद्धां परित्यजेत् ॥२॥ etc. Ends.- fol. 17b.
फाल्गुनस्य अमावास्या पुष्पस्यैकादशी सिता।
कार्तिकी फाल्गुनी चैत्री ज्येष्टी पंचदशी सिता ॥ ५६ ।। मम्वतरादयश्चैतादतस्याक्षयकारकाः इति मन्वंतरादयः
इति स्मृत्यर्थसारे सर्वतिथिसाधारणो निर्णयः शुभं भवतुः ।। भाईरामस्थ .. पुस्तकं लिः रामः॥ भीरसु ॥
तिथिनिर्णयसंग्रह
Tithinirņayasaṁgraha with
with
Commentary No. 504
No __192 Size.- 8 in. by 37 in. Extent,- 39 leaves ; 8 lines to a page ; 24 letters to a linç.
_-_No. 1886-92
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________
50+ ] Dharmasastra
441 Description.-Country paper; Devanagari characters with occa.
sional पृष्ठमात्राs: handwriting bad; two irregular lines in black ink on either border; paper very old, much worn out and musty.
The codex contains the text of Tithinirnayasangraha, a treatise on the determination of proper time or tithis, by Rāmacandrācārya, with a commentary by his son
Nrsimhācārya. Age.- Sam. 1568. Author.- $(Text) Rāmacandrācārya. Author:- (Comm.) Nrsimhācārya. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ Text.-प्रणम्य स्व...स्वंतगं पां...शंग
सुविद्यासमुद्रं गुरूरामचंद्र सदीयं तिथेनिर्णयबोधयनस्वां
स्ततदर्थश्च तीत्यै स्वशक्त्या पतिष्ये ॥१॥ Comm.-तिथिनिर्णयसंग्रह कर्तुकामास्तरसमाप्तिप्रचयगमनाभ्यां शिष्टाचारपरि
पालनाय च विशिष्टेष्टदेवतानमस्का(र)मंगलाचरणमा चरंतो etc. Ends.- fol. 38b.
एष निर्न(ण)यसंग्रह इति । एष उक्तस्तिथिनिर्णयसंग्रह इति ॥७॥ स्वकृतेरनंतभट्टीयमूलतां दर्शयति। अनंतमहातस्तिथ्यादिनिर्णयो महत् । आचार्य रामचंद्रात्यैः समग्रहिमथिनीति ॥ श्रीरामचंद्रायः गृहीतस्तिथिनिर्णयः॥ तत्पुत्रेण नृसिंहेन तद्वयाख्या निर्मिता ॥७॥
इति श्रीशकलशास्त्रविशारदसकलस्वाचार्यपरमहंसपरिव्राजकाचार्यकृता तिथिनिर्णयव्याख्यासमाता श्री॥ शुभं भवत ॥
स्वस्ति श्रीसंवत् १५६८ वर्षे आश्वनमासे कृष्णपक्षे चतुर्थ्या तिथौ काव्यवासरे काणिनामेघेलेखि श्रीरामचंद्राय नमः। भट्टश्रीचिंतामणिन्ये
नमः। भट्टसारंगधरेण लिखितं । References.(1) Mss.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
___I,2310%; II,49. Kane : Hist. Dh. I, p. 552.
B-Descriptive Catalogues :Aufrecht's Cat, of Oxford mss., p. 356, No. 845. Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 479, No. 1029, contains
only Ramacandra's text of Tithinirnayasarigraha.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
442 तिथिनिर्णयोद्धार
[505 Tithinirņayoddhāra
107
No. 505
No.
1884-86
Size.- 10 in. by 6, in. Extent. — 16 leaves ; 12 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible: has got lacune%3; fol.9 is half blank towards the left border; paper old and musty.
Another copy of Nirnayoddhāra (No. 121 of 1892-95),
with slightly different text. Age.- Sam. 1973. Author.- Raghavabhatta. Begins.- fol. 1.
॥श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीगुरवे नमः ॥ अथ निर्णयोद्धारना(मा):मकं तिथिनिर्णय लिल्यते।
स्मृत्यर्थसारं हेमादि माधवं निर्णयामृतं । वीक्ष निर्णयसिंधुं च स्मृतिदर्पणमादरात् ॥ निर्णयोदन्वतः सारमुक्ताहारं करोम्यहं ।
राघवो विदुषां प्रीत्यै निर्णयोद्धारनामकं ॥ etc. Ends.- fol. 168.
फाल्गुनकृष्णप्रतिपतिश्च पंचत्वं स्पृष्ट्वा स्नायादिति कमलाकरः तहिने प्रातहोलाकाभूमिविभूतिं च वक्ष्ये तथा स चंदनं चूतकुसुमप्राशनं च कुर्यादिफाल्गुनः
इति श्रीराघवभट्टकृततिथिनिर्णयोद्धारः समाप्तः Then follows
अथेदानी रतिरहस्य सर्वाजातिसाधारणी चंद्रकलाकथ्यते अंगुष्टे । पद २ जानु ३ गुल्फ ४ जघने ५ नाभौ च ६ वक्ष ७ स्तने ८ कक्षा ९ कंठ १० कपोल ११ दंतवसने १२ नेत्रे १३ अलिके १४ मूर्ध्नि १५ इती संवत् १८७३ ना वर्षे चैत्रशुद्ध ८ भृगौ पुण्यकारिणी श्रीरेवायां कोरेमक्षेत्रे
रदितोयमुमाशंकर वि. धरणीधरेण लघुनिर्णयः संपूर्णमगमत् स्वार्थ परार्य च References.- See निर्णयोद्धार.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________
507]
farferfarofeter
No. 506
Size. 14 in. by 5 in.
Extent. 9 leaves; 11 lines to a page; 41 letters to a line. Description.- Modern water-marked paper; Devanagari characters; several handwritings in different inks-on some leaves black, on others, red; paper soiled and musty. Another copy of No. 505.
Age. Appears to be old. Author.Raghavabhaṭṭa. Begins. fol. 1a.
Ends. fol. 8".
Dharmaidstra
KinÒMA ZA: || ere fafufadig: || arif etc. as in No, 505.
References. — See निर्णयोद्वार.
Tithinirṇayoddhāra
No.
Author.Raghavabhaṭṭa. Begins. fol. 1b.
443
ततो होलाका मंभेन सिंचेत् ॥ तद्दिने चूतकुसुमप्राशनं च कुर्यात् ॥ इति mega: 11 gfa ¿nda fafuanáng: ga18: 11
इदं पुस्तकस्थावरक्षेत्रवासिना सखारामेण लिखितं स्वार्थं परार्थं च ॥ श्रीगणपतिर्जयतु
32
1902-07
तिथिनिर्णयोद्धार
No. 507
Size. 12 in. by 4 in.
Extent. 8 leaves; 9 lines to a page; 49 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting good; paper old, musty and slightly worn out. Another copy of No. 505.
Age.- Saka 1717.
श्रीगणेशाय नमः ॥ dari turf etc. as in No. 505,
Tithinirṇayoddhāra
No.
33***
1902-07
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________
444
Dharmasastra
1507
Ends.- fol.9.
फाल्गुनकृष्णप्रतिपत्तिश्च etc. upto इति फाल्गुनः as in No. 505.
अथ चैत्र कृष्णाष्टम्यां जानक्या उत्पत्तिः॥ इति निर्णयोद्धारे विशेषतिथिनियः॥ ॥७॥ ____ ग्रंथांतरे सोमवतीविशेषनिर्णयः ।। शंकरस्यापराहे तु स्पृशेरिंकचिरसहेंद्वमा। शिवशक्त्यात्मको योगः कोटिसोमवती फलं ॥ शके १७१७ राक्षसनाम संवत्सरे अधिकशुक्लचतुर्थीभोमवासरतदिन
समाप्तः ॥ इदं पुस्तक कृष्णात्मजआनंताल्यास्ति । References.- See निर्णयोद्धार
No. _
75
No.
1895-98
तिथिनिर्णयोद्धार
Tithinirņayoddhāra No. 508 Size.-10 in. by 37 in. Extent.- 12 leaves; 11 lines to a page; 51 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handw
small and legible%B paper old, musty, slightly worn out and worm-eaten; right-hand border has been eaten away by worms, but no harm has come to the text.
__Another copy of No. 505. Age:- Saka 1699. Author.-Raghavabhatta.. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः ।। अथ तिथिनिर्णयो लिख्यते ॥
स्मृत्यर्थसारं हेमादि etc. as in No. 505. Ends.-fol.12.
फागुन कृष्ण प्रतिपदि etc. as in No. 505.
मासा शिवरात्रिस्त प्रदोषण्यापिनी माझा ।। दिनदूये चंद्रोदये चतुर्थी असत्वे वा परैव कार्या ॥ इति राघवीयस्तिथिनिर्णयः॥ ॥शके १९९९ हेमलंबिनामसंवत्सरे माहभाद्रपद शुक्ल १२ भानुवासरे तहिने हस्ताक्षर रामचंद्र गणेश भट ठोंबरे कोपरगाग्रामवासि गंगापनिमवाणिरिवसे तिथिनिर्णय समासः॥५॥५॥
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________
516!
.
Dharmasastra
445
No. 1884-86
तिथिप्रदीपिका
Tithipradipikā No. 509 Size.-8] in. by43 in. Extent.- 5 leaves ; 7 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.-Country paper : Devanagari characters: handwriting
bold and legible; . benedictory phrase, topics and colophon at the end are tinged with red pigment ; paper old and musty.
A small treatise discussing the proper time of tithis in
.9upajati verses by Ramasevaka, son of Lokamani. Age.-Sam. 1873. Author.- Rāmasevaka. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ नस्वा भवानीचरणारविन्द सूतन्यमं मंडलदान दक्षम् । श्रीलोकम यामाजसेवकेन बालप्रबोधाय तिथिप्रदीपः॥१॥
संषे( ? )व शास्त्राणि वरूनि लोके धर्मक्रियोत्पादनमूलकानि
-- तथापि तत्रालरामानसानां नृणं मुदे स्यानुममप्रपासः॥ २॥ etc. Ends.- fol. 5b.
भातरर्य तनुविप्रनिर्मितं शास्त्रमेतदति मा वृथा त्यज। यद्वसिष्टभृगुनारदादिमिन( ? )खितं तदनुरोधनो मया ।। २९ ।।
इति रामसेवककृतं तिथिप्रदीका समाप्तः ।। शुभमस्तु संवत् १८७३ शाके १७४८ मिति ज्येष्टकृष्ण ७ सप्तमी शुक्रवार शुभमस्तु ।। राम ।। राम ।।
No.
1895-96
तिलकमुद्राधारणविधि
Tilakamudràdhāranavidhi
76 No. 510 Size.-88 in. by 4 in. Extent. - 6 leaves ; 7 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper; Levanagari charac.
ters; handwriting legible%3; parer bluish in colour.
A small treatise on faintirg religious naks on the body for vaisnavas.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________
446
Dharmasastra
1510
Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ नारसिंहवाराहादिषु तिलकमुद्राधारणविधिः॥ भगवन श्रोतुमिच्छामि ऊर्ध्वपुंड्रस्य लक्षणं मुद्राणां धारणं देव कथं कार्य वदस्व तत् ॥१॥ येन स्याद्वैष्णवो मस्यौं यत्त्यागात्स्यादवैष्णवः।
केण द्रव्येण कत्र्तव्यं तिलकायुधधारणं ॥२॥ etc. Ends.- fol. 6.
वामस्तने त्रिशंखं तु चक्रमेकं स्वघी न्यसेत् ।
मध्ये गदाद्वयं धार्य नाम सर्वत्र विन्यसेत् ॥ इति तिलकमुद्राधारणविधिसमाप्तः ॥ श्रीराम
तीर्थप्राप्तिदिनकृत्य
Tīrthaprāptidinakstya
591 No. 511
1882-83 Size.- 8} in. by 3} in. Extent.- 8 leaves ; 10 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; handwriting
legible%3; four lines in red ink on either border; paper old and musty.
A short treatise dealing with the ceremonies to be
performed on the day of arriving at a sacred place. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 18.
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ तीर्थप्राप्तिदिनकृत्यं ॥ तत्र तीर्थदृष्टे अष्टांगप्रणामः कार्यः॥ ततः फुलपुष्पादि तीर्थे समर्पयेत् ॥ ततः प्रणवेन जलमालोज्य तीर्थमावाह्य ॥
ॐ नमो देवदेवाय शितिकंठाय दंडिने । रुद्राय चापहस्ताय चक्रिणे वेधसे मनः॥ etc.
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________
512]
Dharmasastra
447
Ends.-fol.80.
अग्निं वायु सूर्य अग्निवरुणो अग्निवरुणो अग्निं वरुणं सवितारं विच्र्छ विश्वान्देवान् भ(म? )रूतः स्वर्कान् वरुणं प्रजापति एता अंगप्रधाना। देवताः पुनराज्ये नास्मिन्कर्मणि वक्ष्ये । अग्नेर्दक्षिणतो ब्रह्मासनास्तरणं । ब्रह्मवरणं ब्रह्मास्वासने उपविशति ।
तीर्थश्राद्धविधि
Tirthaírāddhavidhi
193 No. 512
No.
• 1886-92 Size.— 101 in. by 3} in. Extent.- 6 leaves; 9 lines to a page; 44:letters to a line. Description.-Country paper%3 Devanagari characters: handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper old and musty; benedictory phrase, title of the work, topics coloured with red pigment on fol. 1 only. Corrections made with yellow pigment.
A small treatise for performing śräddha ceremony at
a sacred place. Age.-Sam. 1820. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ तीर्थश्राद्धविधिः॥ तत्राग्निमता पूर्व वैश्वदेवः कर्तव्यः॥ ततः श्राद्ध देशमुपल्लिप्य श्राद्ध
सामग्री स्थापयेत् ॥ अत्र तीर्थश्राद्धे देवतानुक्रमो यथा। etc. Ends.- fol. 6.
आचमनं ॥ प्राणायामः॥ आयुः प्रजां० महाः।
यं यं का ध्यते। इत्यनेन विष्णोपरि तुलसीदलप्रक्षेपः । तीर्थ श्राद्धं परिपूर्णमस्तु॥ पिंडानां तीर्थजले प्रक्षेपो नियमेस्यलं विस्तरेण ॥ अय॑मावाहनं चैव द्विजांगष्टनिवेशनं। .
तृप्तिप्रमं च विकिरं तीर्थश्राद्ध विवर्जयेदिति ॥ संवत् १८२० वैशाखशुद्ध १५ लिखितं द्विवेदीजीवनरामेण ॥
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________
No. 4 1881-82
448 Dharmasastra
[513 तीर्थेऽस्थिप्रक्षेपविधि
Tirthe'sthiprakṣepavidhi
304 No. 513 Size.-81 in. by 4} in. Extent.- 3 leaves; 7 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible%3; paper old, worn out and musty.
A short manual for throwing of bones into a sacred stream after cremation; it is incomplete, breaking off abruptly at the end of fol.203; fol.3 is a part of some work on prohibition of marriage when the mother of the bride
is in her menses. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ तीर्थेऽस्थिप्रक्षेपः ।। यत्राथानि निखातानि संति तत्र गत्वा सचैलं स्नात्वा अस्थीनि निखननभूमि च आप्याय स्वेति पयसा दधिक्रान्णेति दुधना गायध्या
गोमूत्रेण गंधद्वारामिति गोमयेन घृतं मिमिक्ष etc. Er.ds.- fol. 20. हिरण्यशकलमधुघृततिलमिश्रितानि कृत्वा मृरिपडे निधाय ॥
ends here abruptly. fol. 34.- भालाभे सुमुहूर्तस्यारजो दोषे च संगते ।
श्रियं संपूज्य तत् कुर्यात् पाणिग्रहणमंगलं ॥ fol. 3b.- हमी भाषमिता पद्मां श्रीसूक्तविधिनाम्नाचयेत् ।।
प्रत्युचंपाय सं हुत्वा अभिषेकं समाचरेदिति ।।
No.
1895-98
तुलादानप्रयोग
Tulādānaprayoga
77 No. 514 Size.- 81 in. by 4 in, Extent. - 11 leaves ; 7 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; benedictory phrase, colophons and marks of pur ctuation tinged with red ink; paper very old, much worn out, musty and slightly worm-eaten; fol.5 missing.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________
515] Dharmaśāstra
449 A short treatise on tulādāna, being abridged from Kamalākarabhatta's Dänakamalakara on tulādāna section.
It is incomplete. Age.- Appears to be very old. Author.-Kamalakarabhatta. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः। अथैककुंडी यक्षे तुलादानप्रयोगः ॥ तत्र चतु:कुंड्या असंभवे वेदेरीशान्यां पश्चिमतो वा एकमेव कुंडं.
कुर्यात् । etc. Ends.- fol. 124.
ततः शेषमपि यथा संकल्प विभज्य दत्वा प्रमादात् ॥ यस्य स्मृत्येति च जपिस्वा कर्मेश्वरार्पणं कृत्वा सुहृद्युतो भुंजीतेति ।।
इति श्रीमन्नारायणभट्टसूरिसूनुरामकृष्णभट्टकमलाकरभट्टरचितः
संक्षेपेण तुलादानप्रयोग समाप्तः॥ Then follows certain portion which ends as follows :
आतिज्यादौ तु वयं श्चांद्रायणे इत्येवं नव ॥ इदं च कामृतो बहुधनस्य चशे
No. 1919-24
तुलादानप्रयोग
Tulādānaprayoga
23 No. 515 Size.- 94 in. by 41ų in. Extent.- 5 leaves ; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two lines in red ink on either border; topics and the colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
It appears to be an abridgment of Tulå dänaprayoga
No. 514. Age.- Appears to be old. Author.- Kamalakarabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः अथ कुंडमंडपाकरणपक्षे संक्षेपेण सानतादि तुलाप्रयोगः। तत्र पूर्वोक्तहोमाघशक्तौ तद्रहितमेव कुर्यात् । म तत्र मंत्रा होमो वा एवमेष
प्रदीयत इति वचमात् ॥ etc. D. 29
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________
450 Dharmasåstra
[515 Ends.- fol. 5..
यस्य स्मृत्येति जपिस्वा कर्मेश्वरार्पणं कृत्वा सुहृद्युतो भुंजीतेति ।।
इति श्रीकमलाकरभट्टकृते सूरिसूनुरामकृष्णभट्टारमजभट्टकमलाकरभट्टविरचित संक्षेपेण तुलादानप्रयोगः॥ ॥विनायकेन लिखितं ।
तुलापुरुषदान No. 516
Tulāpuruşadāna
82 (i)
No.
1884-86
Size.- 7 in. by 4} in. Extent.-1-80 leaves; 12 lines to a page%3 27 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good : three lines in red ink on either border upto fol. 4; no marks of punctuation. The ms. contains two works viz:
(i) तुलापुरुषदान foll. 1-86. __(i) अश्वदानविधि foll. 8b-gb (No. 49).
The Tulāpuruşadana deals with giving to the priests the weight of one's body in gold, silver, etc. The author, Vedängarāya, formerly Mālajit, according to Aufrecht, was son of Tigalabhatta (our ms. Tyagalabhatta), grandson of Ratnabhatti, (of Sristhala in Gujarat), father of
Nandikesvara (Ganakamandana). and wrote for Shah Jahan (1627-57) in 1643-Parasikaprakāsa and Sraddhadi. pikå. He composed also Aśaucacandrika and Mahāru. drapad dhati or Rudrārcanapaddhati. See Kane : Hist.
Dh. I, p. 745 under Vedāngarāya. Age.- Sam. 1903 (on fol. ५). Author.- Vedāngarāya. Begins.-fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः। अथ तुलादानं नस्वा देवीं गणेशं च भट्टश्रीत्यगलाम्मजः।
.. धूहि ते वेदांगरायास्य तुलादानस्य पद्धति ॥ १ ॥ ...... मायं तु सर्वदानानां तुलापुरुषसंज्ञकं ।
अयमे विषुवे पुण्ये व्यतीयातादिसर्वसु॥२॥ etc.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________
517]
Dharmaśāstra
Ends.- fol. 80.
पांतु देवगणाः सर्वे पूजामादाय कृत्स्नशः
इष्टकामसमृध्यर्थं पुनरागमनाय च १३ तिष्ट ब्रह्मण. सुता सोमधुमतमा इति विसर्जनसर्वदेवानां
इति तुलापुरुषदानप्रयोगसंपूर्ण ॥
तुलापुरुषमहादानप्रयोग
Tulāpuruşamahādānaprayoga
127
No. 517
No.
1884-86
.
Size.- 94 in. by 4 in. Extent.- 42 leaves; 9 lines to a page; 41 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; four lines in black ink on either border; benedictory phrase, marks of punctuation, and the last colophon are tinged with red pigment; paper very old, much worn out, musty, soiled and worm-eaten ; foll. 6-15, 17-19 and 22 are missing.
A work on Tulādāna by Nārāyaṇabhatta. This work seems to form part of a bigger work called Mahādānaprayogaratna in the last colophons of its mss. It does not seem to form part of the Prayogaratna for it is not included in the printed copies of Benaras edition. Our author was the son of Rāmeśvarabhațţa and grandfather
of Kamalākarabhatta. Age.- Saka 1518. Author.-Narayanabhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ विघ्नेशवाण्यौ रघुनाथतातौ प्रणम्य रामेश्वरभट्टसूनुः । नारायणाल्यस्तंनुते विचार्य तुलामहादानविधिप्रयोग ।
तुलापुरुषमहादानं चिकीर्षुः शुभदिने तीर्थादौ मंडपं कत्तुं यथायोगं मार्जनदहनखननादिना स्मृत्युक्तमार्गेण भूमि संशोध्य . सम्यक्यमी कुर्यात् ॥ etc.
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmaśāstra
[517 Ends.- fol. 56b.
पुमान्प्रद्युम्नवस्सस्यानारी स्याल्पार्वती समा। सुभगौ रूपसंपनी भुंजीतां जे त्रिविष्टपां ॥ हिरण्यदक्षिणायुक्तं सवस्त्रं भूषणान्वितं । अलंकृत्य द्विजाम्यं तं परिवा ... वाससी ॥ खंडादितोलितं पश्चाद्विप्राय प्रतिपादयेत् । सर्वकालं समृद्धाज्यानंतकालं वसेद्दिवि ।।
इति तुलादानविधयः॥ इति श्रीमट्टरामेश्वरसूरिसूनुरनारायणभट्टकृते महादाने प्रयोगरस्ने
तुलामहादानप्रयोगः ॥ रामचद्रंदीक्षितेन लिखितः॥ शके १५१८ कार्तिक References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:I, 2349; II, 499; III, 50°.
B-Descriptive Catalogues :Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 485, No. 1043. Stein's Cat. of Jammu.mss., p. 90, No.4610. Calcutta Sanskrit College Cat. II, 506. Haraprasāda Shāstri's Notices, I, 154. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2402.
तुलापुरुषमहादानप्रयोग
Tulāpuruşamahādānaprayoga
259 No. 518
No. 1887-91 Size.- 108 in. by 4g in. (foll. 1-13).
___ 103 in. by 41 in. (foll. 14-24). Extent.- 22 leaves ; 16 lines to a page; 50 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
grows smaller towards the end ; legible ; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, verse-numbers, topics, names of authorities quoted and the last colophon tinged with red pigment; paper not of uniform size, old, worn out and musty; foll. 10-11 missing.
Another copy of No. 517.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________
5191
Age. — Sam. 1848.
Author.— Nārāyanabhatta.
Begins. fol. 1".
Ends.- fol. 24b.
श्रीगणेशाय नमः ॥
विनेशवाण्यौ रघुनाथ तातो etc. as in No. 517.
तुला प्रयोग
No. 519
Dharmasastra
ततः कृतेनानेन तुलापुरुषदानेन परमेश्वरः प्रीयतामिति ईश्वरार्पण कुर्यात् ॥ ततो भूयसीः दत्वाशिषो गृहीत्वा ब्राह्मणान्सानुनयं विसृज्य सुहृन्मित्रादियुतः सोप्लाहो भुंजीतेति ॥
References. See No. 517.
इति श्रीविद्वन्मुकुटमाणिक्यश्रीरामेश्वरभट्ट सुतनारायणभट्टकृते तुलापुरुष महादान पद्धतिः समाप्ता ॥
संवत् १८४८ माघकृष्ण १० गुरौ लिखितं द्विवेदी जीवन रामेण ॥
453
Age.- Sam. 1814.
Author. Anonymous. Begins.— fol. 1b.
Tulāprayoga
260
1887-91
No.
Size.- 8 in. by 4 in.
Extent. - 5 leaves ; 9 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two irregular lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, marks of punctuation and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
An abridged treatise on tulādāna of articles like ghee,
etc.
श्रीगणेशाय नमः ।
अथ घृतादितुलादानविधिर्लिख्यते । गणेशन वप्र स ( ? ) हस्थापनं आचभ्य । प्राणानायम्य । प्रथमं स्वस्त्ययनं । प्रतिष्ठा । तुकां त्रिः प्रदक्षिणी कृत्य | etc,
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________
454 Dharmasastra
1519 Ends.— fol. 45
मंत्राशीर्वादाः। ब्राह्मणभोजनसंकल्पः। भाचार्य दक्षिणा। भूयसी संकल्पः। अद्य पूर्वोच्चरित. तिथौ तुलादानकृतस्य कर्मणो विधेर्यन्यू० परिपूर्णमस्तु ॥ इति संक्षेपेण तुलाप्रयोगः समाप्तः॥ संवत् १८१४ चैत्रकृष्ण ८ रविवारेण लिखितं शुक्ल इच्छेश्वरतत्पुत्र श्रीवस्सेण प()नार्य शुभमस्तु॥
No.
229
त्रिकालसंध्या
Trikālasaṁdhyā No. 520
No. 1879-80 Size.- 10 in. by 44 in. Extent. — 6 leaves ; 8 lines to a page ; 29 letters to a line. Description- Country paper ; Devanagari characters ; handwriting
good ; paper old, worn out and musty.
A small treatise dealing with the performance of
Sandhya. Age.- Appears to be old. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः। अथ प्रातःसंध्या ॥ सव्यहस्ते कुशत्रयं ॥ दक्षिणे कुशद्वयं धृत्वा भाचम्प संकल्पं कुर्यात् ॥ उपात्तदुरिक्षयाथं ब्रह्मवर्चसकामार्थ प्रातः संध्योपासनमहं
करिष्ये ॥ etc. Ends.-fol.5b.
उदुस्यं ॥ चित्रं ।। गायत्री संजप्य संकल्पं कुर्यात् ।। अनेन गायच्या मस्कृतेन जाप्येन विस्वास्मारविप्रीयतां उत्तरे शिखरेति विसर्जयेत्॥ इति सायसंध्या समातं॥
No. 5:4 (iii)
त्रिपादशान्ति
Tripādaśānti No. 521
- 1883-84 Size.-87 in. by4t in. Extent.- 14--20 leaves; 9 lines to a page; 27 letters to a line.
A small work dealing with śānti ceremonies to avoid evil results occurring to the relatives of a person who dics
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________
5221
Dharmasastra in the pañcakas (the five nakşatras from Dhanisthā to Revati) and Tripāda.
Burnell mentions two separate works of these names in
his Tanjore catalogue, p. 1490. •ge.-Appears to be old. Author. - Anonymous. Begins.- fol. 148.
श्रीगणेशाय नमः। अथ पंचकमरणे शांतिकक्रमः ॥ गरुडपुराणे
अदी कृत्वा धनिष्टार्द्धत्तं नक्षत्रपंचकं ।
रेवत्यंतं सदादूष्य न शुभं सर्वदा भवेत् ॥ etc. Ends.- fol. 20..
या लक्ष्मियं च मे दौष्टयं सर्वगात्रेशु संस्थितं । तत्सर्व नाशमायातु लक्ष्मीतुष्टी च. वय ॥ ब्रह्मविष्णुमहेशेंद्रवरुणप्रीतये ततः। माषमुद्यवव्रीहि प्रियंग्वादि प्रयच्छति ॥ इति त्रिपादशांतिः ॥
No.
1886-92
त्रिपिण्डीविधान
Tripiņdividhāna
- 197 No. 522 Size.-3 in. by 41 in... Extent.- 4 leaves ; 9 lines to a page; 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; handwriting
good ; two lines in red ink on either border ; benedictory phrase, marks of punctuation and the last colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and worm-eaten; first folio slightly torn; fol. 1" contains a list of things required for the ceremony. :
A short treatise on the ceremony called tripindi or offering of three piņņas to a departed soul in order to release it from pretayoni. It is in the form of a dialogue between Krşņa and Garuda and is taken from Garuda. purana. This text is quoted in Kamalakara's KarmaviPakaratna; see Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, vol. III, no. 2325,
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________
456
Dharmasastra
6522
Age.- Sam. 1834. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः। ताक्ष्य उवाच।
देव देव जगन्नाथ लोकानां हितकाम्यया। अवंदैहिकमाख्यातं प्रेतमोक्षस्य कारणं ॥१॥ नारायणबलिः प्रोक्तस्तथा पुत्तलको विधिः ।
विधिहीनविदग्धानां विदेशहरणे सति ॥२॥ etc. Ends.- fol. 42. वित्तशाढ्यं न कुर्वीत सत्यं सत्यं मयोदितं ।
भगवानुवाच । एतत्ते सर्वमाल्यातं यत्पृष्टोसि स्वया खग । कल्याणं ते सदा भूयाद्यथा स्थानं व्रजाम्यहं ॥४३॥
इति श्रीकृष्णगरुडसंवादे इतिहासे त्रिपिंडीविधान समाप्तं । संवत् १८३४ मार्गशीर्षशुदी ८ चंद्रे नागरज्ञातीय पंड्या शामदेवसूनुना सूर्य देवेन
लिखितं । शुभं भूयात् । References. (1) Mss.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I,2370%3; II, 50g. Kane : Hist. Dh. P. 556.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin mss., p. 326, No. 1132. Stein's Cat. of Jammu mss., p. 90, No. 4572. For different works dealing with the same topic see Calcutta Sanskrit College, Cat., II, 442 and 461.
___No. Visrāma (i)
त्रिपुंधारणविधि
Tripuņdradhāraṇavidhi
160 No. 523 Size.-8 in. by 38 in. Extent.- 12 leaves ; 7 lines to a page ; 18 letters to a line. Description.-Modern water-marked paper ; Devanagari charac.
ters%3D handwriting logible; two lines in red ink on
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________
324]
Dharmasastra
either border; a big hole of about one inch diameter has been made by worms in the centre of the last leaf.
A manual of painting three lines with ashes on forc.
head for Saivas. It mentions Smrtisangraha. Age.- Appears to be modern. Author.- Anonymous. Begins.- fol. 1".
श्रीसदाशिवाय नमः॥ अथ त्रिपुंडधारणविधिः॥ सर्वेषामेव भस्मानामग्रिहोत्रसमुद्भवं । विरजानळजं चैव सुधार्य भस्मभक्तितः॥१॥ भायासं न समुत्पन्नं धार्य वै ब्रह्मचारिणा।
शुदाणां श्रोत्रियागारे पंचमानिसमुद्भवं ॥२॥ etc. Ends.- fol. 12-.
यासा तृती... न देवस्या कपिलावणेन यस्ता ध्यायते स निस्य सं ...॥ या सार्था चतुर्थी माना सर्वदेवस्या व्यक्ति भू... शुद्धस्फटिकमावहिंद्राश्चतुर्दश ॥ ७॥ प्रसन्न ॥ श्रीराम ॥
त्रिस्थलीसेतु
Tristhalisetu
104 No. 524
No. 1892-95 Size.-11 in. by58 in. Extent.-77 leaves ; 12 lines to a page; 38 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; two rows, each of one line and two lines in red ink, on either border ; fol. 16 has a flowery border, benedictory phrase, marks of punctuation, alternate letters of names of authorities quoted and topics, and colophon in red ink; paper slightly worm-eaten.
A work dealing with the ceremonies to be performed generally at all sacred places and particularly at Prayāga, Kasi and Gaya, by Narayanabhatta, son of Ramesvarabhatta, and grandson of Govindabhatta. The present
codex contains only part I or Sämānyapraghattaka. Age-Sam. 1879.. Author.-Narayapabhatta.
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasastra
1521
Begins.
fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः। सरस्वती नमस्यामः प्रत्यूहव्यूहहानये । यदेकता न चित्तानां चित्ते संवित्तिरुत्तम ।।१।। विनाधिप नमस्तुभ्यं विघ्नसंच विधातय । प्रचयं रचयात्युच्चं बुद्धि शुद्धिं विधोह च ॥२॥
शास्नेष्वधीती पितुरेवमः श्रुतीः स्मृतीः समालोच्य च देशरीतीः ।
नारायणस्त तनयोऽविमुक्ततार्थत्रपी सेतुमी विवत्तो॥ ६॥ etc. Ends.- fol. 7/b.
पुण्यतीर्थेषु सहस्रगुमनतं शिवसंनिधौ अन्यश्च । येषु तीर्थेषु यदेवा । येषु तीर्थेषु द्विजाप्येषु तीर्थेषु यत्तीयं विचिकित्सेन तत्र तु ॥ एतेषुषूपहतेष्वपि न दोष इत्याशयः॥ तथा न देवः। पर्वताप्नेयु । न देवा विष्णुसमनिदुपश्विदा वंदमयो दिविभावेन दंश्यते ।
पत्र यत्र दृढा भक्तिर्यदा यस्य महात्मनः तत्र तस्य महादेवः प्रसादमुपगच्छति ॥ इत्यादि बहुनालां ॥८॥
इति श्रीद्वि(वि)द्वन्मुकुटमाणिक्यश्रीमद् रामेश्वरसूरिसूनुनारायणत. विरचिते स्त्रित्र(?)स्थलीसेतो सामान्यप्रघट्टके प्रकीर्णकतीर्थधर्मप्रकरण
समाप्त ॥११॥ शुभं ।। संवत् १८७९ के References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 2400%; II, 51 and 20403; III, 52'. Kane : Hist. Dh. I, P. 556 and pp. 419-421.
B-Descriptive Catalogues :I.O. Cat. Nos. 1719-22. Mitra's Notices II, 797; III, 1115. Mitra's Cat. of Bikaner Mss. p. 488, No. 104. Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal,
vol. III, Nos.2430-2436. (2) Printed Editions :
Printed in Anandasrama Series, Poona,
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________
526)
त्रिस्थली सेतु ( गयाप्रकरण )
No. 525
-
Dharmasastra
Ends. fol. 44b.
Size.- 118 in by 4g in.
Extent.— 44 leaves ; 9 lines to a page ; 48 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; four lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics and the colophon are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty; back side of fol. 1 pasted with paper.
A part of Tristhalisetu dealing with Gaya. Age.- Sam. 1643. ( विक्रमार्कागते काले वह्नयब्धिरसभूमिते) Author— Nārāyanabhatta Begins. fol. 1b.
Tristhalisetu (Gayāprakarana)
No.
References. - See No. 524.
त्रिस्थली सेतु (प्रयामप्रकरण)
No. 526
Şize.—– 11t in. by 4g in
459
श्रीगणाधिपतये नमः ॥
वादीभयुक्तिकुंभस्थल दलनाकुंठमाननखगर्भात् । विकिम्प्रमेयमुक्ता विद्यावनकेसरी गुरुर्जयति ॥ १ ॥ नत्वाखिलोद्धारधुरंधरं परं गदाधरं बुद्धिविशुद्धिसाधकं ।
संदेहमुत्सार्य विचार्य सादरं मया गयाकार्यमुदीर्यतेधुना ॥२॥ etc.
200 1886-92
एवं गया कृत्ये निष्यूँढे ततो निर्गमनकाले गदाधरपूजा स्तुतिप्रार्थना:कार्याः ॥ स्तुत्वा संप्रार्थयेद्देवमादिदेवं गदाधरमित्यभिपुराणवचनात् । स्तुतिशयाने प्रयोगे वक्ष्यते ॥
इति श्रीमद्भट्टरामेश्वरसूरि सूनुनारायणभट्टविरचिते त्रिस्थलीसेती गयाप्रकरणे गयाकृत्थं ।
विक्रमागते काले वन्द्यब्धिरसभूमिते ।
गयाप्रकरणं भट्टरामलिषितं रघुनाथ ॥
No.
Tristhalisetu (Prayāgaprakarana)
201 1886-92
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________
460
Dharmasastra
[526
Extent.— 41 leaves ; 10 lines to a page; 50 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3B handwriting
good; four lines in black ink on either border ; paper old, worn out, musty with part of left-hand border eaten up by insects.
A part of Tristhalisetu dealing with Prayāga. Age.- Sam. 1640. (विक्रमार्कागते काले व्योमान्धिरसभूमिते ) Author.- Narayanabhatta. Begins.- fol. 1.
श्रीगणाधिपतये नमः॥ सुरमुनिदितजेंद्रैः सेव्यते योस्ततंद्रेगुरुतर दुरितानां का कथा मानवानां । स्वभुवि सुकृतकर्तुं वांच्छितावाप्तिहेतु
जयति विजितयागस्तीर्थराजः प्रयागः॥१॥ etc. Ends.- fol. 41b.
एवं देवान् देव देवस्तदुक्त्वा तत्रैवांत नभागास्सवेधाः देवाः सर्वेप्यंशकैस्तत्र तस्थुश्चांत नं प्रापुरिंद्रादयस्ते ॥ इमां कथां यः श्रुणुयानरोत्तमो यः श्रावयेद्धापि विशुद्धताः । सतीर्थराज वदरीवनयद्गत्वा फलं तत्समवाप्नुयाच ॥ विक्रमादिते काले etc. as in No. 525.
इति पद्मपुराणे प्रयागमहिमा । राम ॥ नाम ॥ References.- See No. 524.
त्रिस्थलीसेतु (प्रकीर्णकतीर्थप्रकरण)
Tristhalisetu (Prakirnakatirthaprakarana)
61 6)
No.527
No. 1881-82
Size.-10% in. by 44 in. Extent.- (92 + 168 + 46 + 38 = 344) leaves ; 10 lines to a page3B
39 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; several
handwritings, legible ; four lines in black ink on either border; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophons are tinged with red pigment; paper old, worn out and musty.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________
5271
Dharmaśāstra
161
A complete copy of Tristhalisetu with separate pagination for different chapters.
(1) Sāmānyapraghattaka or Prakaranakatirthaprakarana, foll.92. (2) Kasiprakarana, foll. 168. (3) Prayāgaprakarana, fol. 46.
(4) Gayaprakarana, foll. 38; foll. 1-10 missing. Age.-Sam. 1649 (found in the4th part). Author.-Narayanabhatta. Begins.- fol. 1.
उनमो श्रीमहागणपतये श्रीनृसिंहाय ॥
सरस्वती नमः स्यामः etc. as in No. 524. Ends. -- fol. 926.
पुण्यतीर्थेषु साहस्रमनंतं ctc. upto प्रकीर्णकतीर्थ धर्मप्रकरणं
समाप्तं ॥ ७॥समाप्तश्च प्रघट्टकः Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय । नमः । . भवानीसंकरी नत्वा etc. as in No. 528. Ends.- fol. 1686.
आदेहयतनायेतु etc. upto समाप्त काशीप्रकरणं as in No. 528.
श्रीरस्तु ॥ श्रीविश्वनाथो विजयते ॥ एवं समूदाय प्रप ३५८ ॥ ग्रंथ
संख्या सहस्त्र ९०००॥ श्री ॥७॥ Begins.- fol. 1b.
श्रीमहागणपतये नमः॥ सुरमुनिदितिजेंद्रैः सेव्यते etc. as in No. 526. Ends.- fol. 46.
स्वरूपविस्तरं वक्तुं न शक्तः कोपि तत्त्व: कार्तिक शुक्लपक्षे तु द्वितीयायां विशेषतः माहात्म्यं यमुनायास्तु यः शृणोति हरेः स्तनुरिस्युक्तं
इति यमुनामहिमा ॥
इति भट्टरामेश्वरसूरिसूनु ... प्रयागप्रकरणं समास ॥ Begins.- fol. 11.
वसिष्टः॥
नंदति पितरस्तस्य पुष्टया इष कर्युकाः : .. पडपारयोरप पितरस्तेन पुषिणः। : ..
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________
462
Dharmasastra
[527
मास्ये॥ गौरीस्थानप्रतिपादनं प्रक्रम्य । वाराणस्यां विशालाक्षी प्रयागे
ललिता तथा । etc. Ends.-fol. 480.
एवं गया कृत्ये नियूंढे etc. upto गयाप्रकरणे गयाकृत्यं as in No. 525. श्रीरस्तु संपूर्ण
गयाप्रकरणं त्रीस्थलीसेतुः संपूर्णः ॥ ॥ संवत् १६४९ वर्षे पौष सितेतरे पक्षे हरेदिये कुजे वासरे वाराणस्यां लिखितमिदं रघुनाथेन ।। श्रीविश्वनाथो विजयते ॥
त्रिस्थलीसेतु काशीप्रकरण
Tristhalisetu (Kasiprakarana)
का
199
No. 528
No.
188-52
Size.-11 in. by4t in. Extent.-74 leaves; 14 lines to a page; 60 letters to a line.. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; two lines in black ink on either border; paper old and musty ; a part of right border of the last leaf destroyed; no marks of punctuation.
A part of Tristhali setu dealing with Kāsi. Age.-Sam. 1809. Author.-Narayanabhatta. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः । अथ काशीप्रकरणं भवानीशंकरौ नस्वा भट्टरामेश्वरात्मजः।
भहनारायणः काशी विविनक्ति सदुक्तिभिः॥१॥ तन्त्र माहात्म्पज्ञानस्य प्रवृत्यौपयिकस्वेन तनावश्यवक्तव्यत्वात्तदेव प्रथम निरूप्यते भतरावय प्रपुराणे पातालखंडे भृगं प्रतित्राषिकृतेषु पंचप्रभेषु
प्रथम माहात्म्यप्रभ एव कृतः etc. Ends.- fol.74b.
आदेदयतनाथे तु क्षेत्रं सवंति(?) मानवाः से भृता सपानेन दिव्यं यास्यकुलो भयाः॥ इत्यादीनि तु सलोकसा विषयाणीति सर्वमनपाई ॥
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________
530]
463.
Dharmasastra इति श्रीमद्विद्वन्मुकुटमाणिक्य .. ... ... ... त्रिस्थलीसेतो काशीप्रकरणे तन्मरणान्मुक्तिविचारः समाप्तं काशीप्रकरणं ॥ इत्यलं गयाप्रकरणं भवि. ध्यति ।। शुभमस्तु ॥ संवत् १८०९ मीति वैसास्यवदी ११ वारसोमारके पोथी कासीषंड समाप्तं ॥
इदं पुस्तकं तिलकरामदीक्षितानाम् ॥ १८०९ वैशाखवदी ११ लेखापितं Rererences. -Se No. 524...
Na _ 149
No. Visrama (i)
त्रिस्थलीसेतु
Tristhalisetu No. 529 Size.- 103 in. by 4, in. Extent.-82 leaves; 11 lines to a page; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; handwriting
legible: two lines in red ink on either border: benedi. ctory phrase and the last colophon in red ink ; names of authorities quoted and topics tinged with red pigment; paper old, worn out, musty and soiled.
Another copy of part I, same as 524. Age.- Appears to be old. Author.- Narayanabhatta. Begins.- fol.1b.
श्रीदुंढिराजाय नमः॥ श्रीभट्टरामेश्वरचरणयुगलाय नमः ॥
सरस्वती नमस्यामः etc. as in No. 524. Ends.- fol.82.
पुण्यतीर्थेषु साहस्रमनंत etc. upto तीर्थधर्मप्रकरणं समाप्तं ॥ as in No. 524.
समाप्तश्च प्रघट्टकः॥७॥ श्रीमद्विश्वेश्वराय नमः॥७॥ Re. iences.- See No. 524.
230
त्रिस्थलीसेतु (सार)
Tristhalisetu (sāra) No. 530
No. 1879-80 Size.- 97 in. by 3} in. Extent.- 23 leaves ; 1) lines to a page ; 33 letters to a line.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________
464
Dharmaśāstra
[530
Description.- Country paper; Devanāgarī characters; handwriting
legible ; two lines in black ink on each border ; benedictory phrase, topics and the last colophon are tinged with red pigment. Paper old, worn out and musty.
The work in reality is an abridgment of Nārāyaṇabhatta's Tristhalisetu. It deals with pilgrimage in
general, with special reference to Prayāga, Kāśiand Gayā. Age.- Appears to be old. Author.- Bhattojidiksita, son of Laksmidhara. Begins.- fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः। साधारणस्तीर्थविधिः प्रथमं सम्यगुच्यते प्रयागादित्रयविधिः पश्चादित्यत्र संग्रहः॥१॥
तत्र या याः :काश्चित्तीर्थयात्रामुनींद्रैः कृताः प्रयुक्ताह्मनुमोदिताश्च ता .... ब्रह्मचारी विधिवत्करोति सुसंयतो गुरुणा संनियुक्त इति ब्रह्मपुराण. . वचनात् ॥ etc. Ends.- fol. 23b.
तद्वदेव । तस्मादयुक्त पित्रादौ नरको द्वारादि यथा यथं प्रलं। काशीमरणान्मुक्ते तु तस्मिन् कर्तृगतः प्रत्यवायाभाव एव प्रलंभवतीति सिदं । इति गयाप्रकरणं ।
इति श्रीसर्वशास्त्रसर्वस्वाल्ये निबंधे तीर्थविशेषकर्तव्यताधिकारः।
भट्टोजीदीक्षितेन रचितस्त्रिस्थलीसेतुः रचितस्त्रिस्थलीसेतुः ॥श्रीः॥श्रीः॥ References.(1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
I, 240%; II, 510 and 204"; III 528.
B-Descriptive Catalogues :Weber's Cat. of Berlin mss., p. 346, No. 1234. Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 485, No. 1042.
Haraprasad Shastri's Cat. of Asiatic Society of Bengal, ___vol. III, 2437. Burnell's Cat. of Tanjore Mes. p. 137".
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________
No.
1887-91
$32] Dharmasastra
465 त्रिस्थलीसेतुसार
Tristhalisetusāra
262 No. 531 Size.- 121 in. by 53 in. Extent.- 18 leaves ; 12 lines to a page ; 42 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and the last colophon are tinged with red pigment; first 9 folios on older paper; some of the leaves are patched up with paper; paper old and musty ; fol. 14 blank.
Another copy. Age: - Sam. 1892. Author.- Bhattoji Dikṣita. Begins.- fol. 1
श्रीगणेशाय नमः॥ Errorrateffafa: etc. as in No. 530. Ends.- fol. 184.
agga etc. upto #tisgarfart: as in No. 530.
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधरसूरेः सूनुना भट्ठोजीदीक्षितेन .... विरचित त्रिस्थलीसेतुसारः समाप्तः संवत् १८९२ लिपिकृतं श्रीनंदेन
स्वपठनार्थ पराथं चेति शुभं भूयात् श्री श्री References.- See No. 530.
No. 1892-95
बिस्थलीसेतुसार
Tristhalisetusāra
105 No. 532 Size.- 104 in. by 5 in. Extent.-- 25 leaves ; 16 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters ; handwriting
good ; benedictory phrase, topics, names of authorities quoted and colophon at the end tinged with red pigment; no marks of punctuation ; notes on the margin ; paper musty, soiled and slightly worm-eaten.
Another copy of 530. D. 30
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________
466 Dharmasastra
(532 Age.- Appears to be modern. Author:- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ साधारणस्तीर्थविधिः etc. as in No. 530. Ends.- fol. 240.
तद्वदेव तस्मादयुक्ते etc. upto कर्तव्यताधिकारः as in No. 530.
इति श्रीपदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधरसूरेः भट्टोजीदीक्षितेन विरचिता
त्रिस्थलीसेतुसारः समाप्तः॥ References.- See No. 530.
No. 1895-1902
त्रिस्थलीसेतुसार
Tristhalisetusära No. 533
119 Size.- 9 in. by 4 in. Extent.- 31 leaves ; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description.-Country paper: Devanagari characters; handwriting
legible; two lines in black ink on either border; paper old, worn out, musty, soiled and worm-eaten ; benedi. ctory phrase tinged with red pigment.
Another copy of 530. Age.-Appears to be old. Author:- Bhattoji Diksita. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ साधारणस्तीर्थ विधिः etc. as in No. 530. Ends.- fol. 300.
तस्मादमुक्त पित्रादौ etc. upto त्रिस्थलीसेतुः समास: as in No.532.
श्रीविश्वेश्वरार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ References.-See No. 530.
तत
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________
467
No.
1886-92
3351
Dharmasastra त्रिस्थलीसेतुसार
Tristhalisetusāra
198 No. 534 Size.- 11 in. by 5 in. Extent.-15 leaves; 13 lines:to a page3; 40 letters to a line.. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
bad; corrections made with yellow pigment; paper musty; three leaves joined together.
Another copy of No. 530. Age.- Sam. 1903. .. Author.- Bhattoji Diksita. Begins.- fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ साधारणस्तीर्थविधिः ॥ etc. as in No. 530. Ends.- fol. 15b
__तद्वदेव तस्मादमुक्त etc. upto त्रिस्थलीसेतु समाप्त as in No. 532 References.- See No. 530. दक्षस्मृति
Dakşasmrti
27 (iii) No. 535 Size.- 12} in. by 71 in. Extent.- 6 leaves ; 13 lines to a page ; 49 letters to a line.
A work in 7 chapters. It has various versions. Our ms. agrees with the printed text of the Anandāsrama Series and I. O. Cat. ms. no. 1320. For a detailed
account of contents, see Kane: Hist. Dh. I, p. 225. Age.- Appears to be modern. Author.-- Dakşa. Begins.-fol. 1..
श्री॥ ओंम्।
सर्वशास्त्रार्थतत्वज्ञः सर्ववेदविदां वरः। पारगः सर्वविद्यानां दक्षो नाम प्रजापतिः॥१॥ ब्रह्मचारी गृहस्थश्च वानप्रस्थो यतिस्तथा । एतेषां तु हितार्थाय धर्मशास्त्रमकल्पयत् ॥२॥ जातमात्र शिशुस्तावद्यावदष्टौ समावयः। स हि गर्भसमो ज्ञेयो जातिमात्रप्रदर्शकः॥३॥etc.
No.
1866-68
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________
[535
468
Dharmasảstta Ends.-iol. 6.
, कृत्वा पर्यकबंध करकमलपुटे न्यस्य हृसंज्ञदेशे
नासाने स्थाप्य दृष्टिं स्थिरनिभृतपदं निश्चलं स्वस्थकायः। इच्छन्नोंकारमेकं स भवति सुकृती योगमार्गानुकारी. तत्वज्ञानेन सर्व भुवि भुवनमिदं मंडलं याति भिस्वा ॥५२॥ य इदं पठते शास्त्रं विप्रेभ्यश्च प्रयच्छति
सर्व पापविशुद्धात्मा ब्रह्मलोके महीयते ॥५३॥ इति श्रीदक्षप्रजापतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं संपूर्ण ॥ इति दाक्षे धर्मशाने
सप्तमोध्यायः ७ श्रीविश्वेश्वरार्पणमस्तु ग्रंथ २२० References.(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I, 241"; II, 519; III, 529. Kane : Hist. Dh. I, pp. 225-6.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. Nos. 1318-20, 5362-68.
Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 372, No. 801. (2) Printed Editions:
Printed in Smrtināṁ Samuccayah, Anandāśrama Series, ___No.48, pp.72-84. Jivananda's Dharmasastrasamgraha pt. II, pp. 383-402.
दक्षस्मृति
Dakşasmsti
643 No. 536
No. Visrāma (i) Size.- 114 in. by 57 in. Extent.-9 leaves; 10 lines to a page; 45 letters to a line. Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; two lines in red ink on either border; paper soiled and slightly worn out at the right-hand border.
Another copy of No. 535. Age.-Appears to be modern. Author:- Daksa. Begins.- fol. 12.
. श्रीगणेशाय नमः। सर्वश्चास्त्रार्थतत्वज्ञः etc. as in No. 535
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________
469
538]
Dharmasastra Ends.- fol. 9b.
al quai etc. upto attrafagotá as in No. 535
HET II References.— See No. 535.
ETTİ FATİ
दक्षस्मृति
Dakşasmsti
120 No. 537
No. 1895–1902 Size.— 11} in. by 5} in. Extent. — 10 leaves ; 11 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible; three lines in red ink on either border; paper musty and worm-eaten.
Another copy of No. 535. Age.- Appears to be modern. Author.- Dakşa. Begins.- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः॥ Agroracant: etc. as in No. 535. Ends.- fol. 105.
gear gået etc. upto margfagurtă via AHIR
as in No. 535. Tarafa HATAT: 11 References.- See No. 535.
N.
196
No. A 1881-82
दक्षस्मृति
Dakşasmsti No. 538 Size.- 11} in. by 4} in. Extent.— 9 leaves; 11 lines to a page ; 40 letters to a line... . Description.-Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible: three lines in red ink on each border; paper old and musty.
Another copy of No. 535, Age.- Appears to be old. Author.- Dakşa.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________
538
Dharmasastra
470
538
Begins.-fol.1b.
श्रीगणेशाय नमः। सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञः etc. as in No.535. Ends.-fol.9b.
कृत्वा पर्यकबंधं etc. upto ब्रह्मलोके महीयते as in No. 535.
इति श्रीदक्षप्रजापतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं संपूर्ण ।। References.- See No. 535.
दक्षस्मृति
Dakşasmsti
195 No. 539
No. A 1881-82 Size.- 118 in. by 5t in. Extent. - 9 leaves ; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; handwriting.
legible; no marks of punctuation or verse numbers ; paper old and musty.
___Another copy of No. 535. Age.-Appears to be old. Author.- Dakşa. Begins.-fol. 10.
श्रीगणेशाय नमः॥ सर्वशास्त्रार्थतत्वज्ञः etc. as in No. 535. Ends.— fol. 106.
कृत्वा पयकबंधं etc. upto ब्रह्मलोके महीयते as in No.535.
इति श्रीदक्षप्रजापतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं संपूर्ण श्रीरस्तु शुभं भवतुः श्री. कल्याणमस्तु ।। श्रीरामः
___No. 1866-68
दक्षस्मृति
Dakşasmsti No. 540
32 (ii) Size.— 124 in. by 54 in. Extent.- 6 leaves ; 14 lines to a page; 52 letters to a line,
Another copy.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________
5421
Dharmasastra
Age.-Modern. Author.- Dakşa. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ ओम् ॥ सर्वा(शास्त्रार्थतत्वज्ञः etc. as in No. 535. Ends.-- fol. 6b.
कृत्वा पर्यकबंध etc. upto ब्रह्मलोके महीयते as in No. 535.
इति श्रीदक्षप्रजापतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं समाप्तं ॥ इति दाक्षे धर्मशाने
__ सप्तमोध्यायः समाप्तः॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु । ग्रंथ २२०॥ References.- See No. 535.
No.
1879-80
दक्षस्मृति
Dakşasmsti
231 No. 541 Size.-- 68 in. by 5 in. Extent.- 14 leaves ; 12 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.-Country paper3 Devanagari characters: handwriting
good; paper old and musty.
___Another copy. Age.-Appears to be old. Author.- Daksa. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ ॥
सर्वशासार्थतत्वज्ञ etc. as in No. 535. Ends.- fol. 14.
कृत्वा पयंकबंधं etc. upto ब्रह्मलोके महीयते as in No 535.
इति श्रीदक्षप्रजापतिविरचितधर्मशास्त्रं संपूर्णः ॥ श्री॥ References.— See No. 535.
57
No.
दक्षस्मृति
Dakşasmsti No. 542 Size.— 104 in. by 6} in. Extent.-6 leaves%3; 15 lines to a page; 37 letters to aline.
A 1879-80
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________
472
Dharmasastra
1542
Description.-Country paper; Devanagari characters%3B handwriting
legible: two lines in red ink on each border: paper old, worn out and musty.
Another copy. Our text runs upto the 39th verse of the VIIth chapter of the printed text in the Anandāśrama
edition. Age.- Appears to be old. Author.- Dakşa. Begins.- fol. 16.
श्रीगणेशाय नमः॥ सर्वशास्त्रार्थतत्वज्ञः etc, as in No. 535. Ends.- fol. 6b.
ध्यानं शौचं तथा भिक्षा निस्यमेकांतशीलता। भिक्षाश्चत्वारि कर्माणि पंचमं नोपपद्यते ॥ तपो जपे कृशीभूस्का व्याधितावसताहिरधिगृहीतास्तु ये चान्ये विकलेंद्रियाः
इति श्रीदक्षस्मृति समासः ॥७॥ References.- See No. 535.
No.
1884-86
दक्षस्मृति
Dakşasmsti
:. 109 No. 543 Size.- 13 in. by 5 in... Extent.— 8 leaves ; 8 lines to a page ; 50 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good; one thiok line in red ink on either border; benedictory phrase and verse numbers upto fol. 3b are tinged with red pigment; marks of punctuation in red ink; corrections made with yellow pigment.
Another copy of No. 542. Age.- Sam. 1881. Author.- Daksa. Begins.-- fol. 1b.
श्रीगणेशाय नमः। सर्वशास्त्रार्थतत्वज्ञः etc. as in No. 535, .
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________
543
Ends.- fol. 8b.
ध्यानं शौचं etc. upto विकलेंद्रियाः as in No 542, followed by आत्मनो व्यतिरेकेण द्वितीयं नैव पश्यति
Dharmaidstra
ततः शास्त्राण्यधीयते श्रूयंते ग्रंथविस्तराः ॥ १६४ ॥
इति श्रीदक्षकृता स्मृतिः समाप्तः ॥ संवत् १८८१ ॥ मीति ज्येष्ट शुक्ल । ५ ॥ वार बुधवार के संपूर्ण ॥ ग्रंथसंख्या ॥ १६४ ॥ पत्र संख्या ॥८॥ References. See No. 535.
Description. See No. 250 (i). Another copy of No. 535. Age.- Appears to be very old. Author. Dakṣa. Begins. fol. 74b.
Careefa
No. 544
Size.- 11 in. by 4 in.
Extent.-74b-82b leaves; 10 lines to a page; 33 letters to a line.
Ends.- fol. 82b.
उ नमो दक्षाय || aaaaaa: etc. as in No. 543.
canafanı
No. 545
References. See No. 535.
473
Dakṣasmrti
250 (vi) 1884-87
ध्यानं शौचं etc. upto ग्रंथविस्तराः as in No. 543. gfa zarezfa:
Age- Sam. 1874. Author.- Kubera,
No.
Dattakacandrikā 62 (ii) 1881-82
No.
Size. 10 in. by 4 in.
Extent. 25-35 leaves; 15 lines to a page; 43 letters to a line. For Description. See No. 546 below.
An excellent work on adoption and held in high esteem. For details, see I. O, Cat. ms. noted below.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________
474
Begins. fol. 254.
Dharmasastra
श्रीगणेशाय नमः ॥
चन्द्रिकाsनुक्तआतसंशयध्वान्तचन्द्रिकाः चंद्रिकाल ( ? ) नुभावेन कृता दत्तकचन्द्रिका
Ends.- fol. 34b.
वादिवाक्यविवतेषु विवाद सार्गेष्टादशस्वपि मया स्मृतिचन्द्रिकायाम् boयुक्त दत्तक विधि विवेचिता यः सर्वा स चात्र विततो विवृतो विशेषात्
etc.
अन्यजातीय दत्तकस्यापि नाशभागित्वमित्याह
यदि स्यादन्यजातयो गृहीतोपि सुतः कचित् अंशभाजन्न तं कुर्यां स्थैनकस्य मतं हि तत् इत्युक्तप्रायभित्यास्तां विस्तरः
रम्येषा चन्द्रिकादत्तपद्धतेर्दशिका लघुः । मनोरमा सन्निवेशैरंगिनां धर्म्मतारणी ॥
इति महोपाध्यायश्रीकुवेरकृता दत्तकचन्द्रिका समाप्ता ॥
शिवाय ॥ श्री ॥ श्री ॥ followed by
शाके रन्ध्रगुणर्षभूनियमिते ज्येष्ठार्जुने वत्सरे वेदाध्यष्टधराङ्किते स्मरतिथौ बारे बरे गौरवे ?
शाके १७३९ सम्वत् १८७४
वेदनेद्विधारिणी सम्मिते यवनाब्दके अपि दत्तकमीमांसाङ्किता दत्तकचन्द्रिका २
सन १२२४ सालः ।। सप्तेन्दुवसुभूलक्षे वर्षे मै मै मासि भासिते श्रीगौरन र तारिषेप्यष्टाविशतमेऽङ्कितम् ३
सन १८२७ तां २८ मे
श्रीमल्लाटनरेन्द्रकौशल कृपामाश्रित्य विहप्रियां विज्ञाप्सद्वरलंय्यतो जनहितादार्य्याङ्किता ४. शुचीभिः सचितासता सुरचिता विद्धरसभेद चिंता मीमासाद्दचिता परिचिता पुत्रार्थमन्त्रार्थिभिः ५ शुद्धिबुद्धिमतातिधाय विधिना श्रीश्यामलालेनया । दत्ता दत्तकचन्द्रिका सुकृतीनां भूयान्मनश्चन्द्रिका ६ सेयं दत्तकमीमांसा मीमांसा न्यायपालिता संशुचि सूचिता सिध्धै श्यामलालेन धीमता ७
[545
Then follow the contents.
नमः
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________
546]
References.
(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :I 243; II 52 and 205; III 53.
B-Descriptive Catalogues :
Dharmafdstra
I. O. Cat. No. 1541.
Peterson's Cat. of Ulwar Mss. No. 1346.
(2) Printed Editions :
See No. 546.
quminier
No. 546
Size. 10 in. by 4 in. Extent. Description.
475
Dattakamimāmsā 62 (i) 1881-82
No.
1-24 leaves; 15 lines to a page; 43 letters to a line. Country paper; Devanagari characters; handwriting good; two lines in red ink on each border of fol. 1b; the remaining foll. have two rows of two lines and one line in red ink; benedictory phrases on foll. 1b and 25" and colophons on foll. 24 and 34b are in red ink; marks of punctuation in red ink upto fol. 24b.
The ms. contains Dattakacandrika by Kubera, No. 545, besides our work.
It is an original treatise on the law of adoption, held in very high esteem. For details about the author and the
work, see Kane below.
Age. Sam. 1874 (given on fol. 34b). Author. Ends. fol. 1b.
Nandapaṇḍita.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अभिवंद्य जगद्वंद्यपदद्वंद्वविनायकं । पुत्रीकरणमीमांसां कुरुते नन्दपण्डितः ॥ १ ॥ केन की एकदा कस्मै कस्माटकः क्रियतां सुभ fafasu ìm gegs eagà¶fìgìeyà || 2 || arargift: 1
अपुत्रेण कर्तव्या पुत्रं प्रतिनिधिः सदा । पिंडोदकक्रिया देतोयंस्मत्तिस्सोत्प्रयत्नत इति ॥ etc.
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________
476
Dharmasastra
[546
Ends.-fol. 240.
तस्मादौरसेन क्षयाहे मातापित्रोः। पार्वणमेव कार्य इतरदक्षकादिमेरेलोद्दिष्टमेव इत्येष व्यास्था साधोयतीपल विस्तरेण ॥ अथ दत्तकविभागः। तत्र वशिष्टः । तस्मिश्चेत् प्रतिगृहीते। औरस उत्पधेत च(तु)थ भागभागिस्याहत्तक इति । तदभावे तु सर्वहरः॥
इति श्रीधर्माधिकारिरामपण्डितात्मजश्रीनन्दपण्डितविरचिता दत्तकमीमांसा समाप्ता॥
Then follow the contents and the errata. References.(1) Mss. A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
I,24303; II, 520 and 20533; III 539. Kane: Hist. Dh. I, p. 423-32.
B-Descriptive Catalogues :I.O.Cat. Nos. 1539-40. Aufrecht's Cat. of Oxford mss., p. 295b, No. 717. Mitra's Cat. of Bikaner mss., p. 378, No. 814. Burnell's Cat. of Tanjore mss., p. 1428.
Stein's Cat. of Jammu Mss. p. 91, No. 2478. (2) Printed Editions:
This work is printed along with Dattakacandrikā of
Kubera. Calcutta, 1817; Calcutta, Education Press, 1834. Baptist Mission Press, Calcutta, 1834. Calcutta,
1857.
No. A 1881-82.
दत्तकमीमांसा
Dattakamimāṁsā
242 No. 547 Size.-8 in. by43 in. Extent.-54 leaves; 10 lines to a page%3; 27 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
legible ; names of authorities quoted and topics are tinged with red pigment; handwriting irregular; mistakes corrected with yellow pigment; paper old and musty ; fol. 16 has 41 lines from some other work.
Another copy of No. 546. Age.- Appears to be old. Author:- Nandapandita,
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________
$461
Dharmasástra Begins.- fol. 15.
श्रीगणेशाय नमः॥ fag Fogy etc. as is No. 546. Ends.- fol. 546.
तस्मादौरसेन etc. upto दत्तकमीमांसा समाप्ता as is No 546. References.--See No. 546.
दत्तकमीमांसा
Dattakamīmāṁsā No. 548
No. 1884–87 Size.- 10% in. by 5 in. Extent.- 37 leaves ; 11 lines to a page; 37 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good ; benedictory phrase, names of authorities quoted, topics, etc. tinged with red pigment upto fol. 10°; mistakes corrected with yellow pigment.
Another copy of No. 546. Age. Sam. 1898. Author.- Nandapandita. Begins.- fol. 1b.
BUTTORIT 74: 11 afhaig sgu etc. as in No. 546. Ends. fol. 372.
तस्मादौरसेन etc. upto दत्तकमीमांसां समाता as in No. 546. ___ संवत् १८९८ शुभं भवतु । श्री References.- See No. 546.
No.
7386-92
दत्तसिद्धान्तमञ्जरी
Dattasiddhāntamasjari
203 No. 549 Size.- 104 in. by 4f in. Extent.- 27 leaves ; 9 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; handwriting
good, benedictory phrase is tinged with red pigment ,
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________
Dharmasåstra
[549 corrections made with yellow pigment; paper musty, worn out and worm-eaten.
A treatise on adoption by Balakrsna Sarmā, son of Devabhadra dīksita of Palnitkara family, and a disciple
of Advaitānanda. Age.- Sam. 1900. Author.- Balakrsna Sarma. Begins.- fol. 1.
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणम्य पर ............ तानंदविग्रहं । क्रियते युक्तिमुक्ताभिर्दत्तसिद्धांतमंजरी १ मान्यान्प्रणम्य विहितांजलिरेष भूयो भूयो विधाय विनयं विनिवेदयामि। दृष्यं वचो मम परं निपुणं विभाव्य
भावावबोधविहितो न दनोति दोषः ॥२॥ etc. Ends.-fol. 27.
दशनाचा ब्राह्मणानरो जयेत् कर्मणः संपूर्णतां वाचयित्वा ईश्वरार्पण कुर्वीत् इति शौनकरीत्या पुत्रप्रतियहविधिः
सतां संतोषसिध्यर्थ दत्तसिद्धान्तमंजरी ..
भकारि बालकृष्णेन तेन तेषां मुदेस्तु सा ।। इति श्रीमस्परमहंसपरिव्राजकाचार्यसवंतंत्रस्वतंत्रश्रीपदे दैतानांदयभगवत्पादारविंदभृगोयमानांतःकरणेन श्रीमत्पळनीटकरकुलोतंसश्रीमदेव भट्टदीक्षितपंडितात्प्र(स्म?)जेन बाळकृष्णशर्मणा विरचिता दत्तसिद्धांतमंजरी समाता ॥ संवत् १८०. ज्येष्टमासे शुक्लपक्षे १० म्यां सौम्यवासरे लिखितं नृसिंहब्राह्मणेन रामघाटवास्तव्यं ॥
References. ... .(1) Mss.-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
II, 5203; III, 534. --.. Kane : Hist. Dh. I. p. 558.
B-Descriptive Catalogues :Calcutta Sanskrit College, Cat., II, 168. Haraprasāda Shastri's Cat. of Mss. in Asiatic Society of Bengal, Vol. III, No. 2387.
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________
$50 1 दयार्क
No. 550
Size. — 128 in. by 4 in.
Extent.— 72 leaves ; 9 lines to a page ; 44 letters to a line. Description. - Modern water-marked paper; Devanāgari charac ters; handwriting legible; corrections made with yellow pigment; paper brittle; bound in half-leather. The work deals with adoption. The author, Dada Karajgi, son of Madhava, son of Nrsimha, was a Madhva and of Vasistha gotra. He resided at Nasik. The work mentions various writers like Saunaka, Hārīta, Mayūkha, etc. It is a compilation and was composed in Saka 1691 and not in 1661 A.D. as Aufrecht mentions it (C. C. I, 244b). Age. — Saka 1789, Jyestha Krsna 11, Friday. Author.— Dadaji Karajgi. Begins.- fol. 1b.
Dharmasastra
Ends. fol. 728.
श्रीगणेशाय नमः ।
श्रीगोत्रासहितं प्रणम्य सुधियै श्रीव्यंकटेशं मुदा मध्वाख्यं परमं गुरुं च मतिमन्कुच्छार्थशिष्योऽमतिः । दत्ताकं कुरुते नृसिंहतनुजश्रीमाधवायात्यभूदादाख्योज्ञमुदे करज्यभिजनस्थानगोवैष्णवः ॥ १ ॥ केन कीदृक् कदा कस्मै कस्मात्कः क्रियतां सुतः । विविच्य सर्वग्रंथेभ्यो राद्धांतं च विशेषतः ॥ २ ॥ etc.
No.
श्रीकृष्णाचार्य शिष्येण माधवाचार्य सूनुना नृसिंहाचायपौत्रेण दादाख्येन करजिगना ॥ वसिष्ठगोत्रिणा गोदातीर नासिकतिष्ठता दत्ताकार स्वपरबोधाय क्षम्यतां बुधैः ॥ यदि शुद्धमशुद्धं वा प्रार्थये शोध्यतामिति ।
479
Dattärka
36 1866-68
विस्मृत्या वा भ्रांत्या वा प्रत्यभिज्ञानाभावात् समीपवर्त्तिशूद्राऽस्थीनि गृहीत्वा तेष्वस्थिषु संबंधनाम गोत्रादीन्युच्चार्य दहनादिकं सर्व प्रेतकृय कृतं चेत् सप्रेतस्तत्क्षणात् शूद्रस्वं याति । तदस्थि संचयनमंत्र वहनादिकार्यकरणत्वात् तेषां प्रायश्चित्तं पृथगेवानुक्तमपि विचारणीयं ॥
"
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________
1550
Dharmasástra अनेन व्यंकटेशो मे प्रीयता कुलदैवतं ॥ नभासिबहुले पक्षेऽनंगतिध्यां कुजेति काशिनहरसभूयुक् शाककेन्दे विरोधिन् व्यरचि खलु निबंधो दत्तपुत्रार्कसंज्ञो। विबुधचरकरजगी कोनेरीस्याभिधेन ।
इति जनस्थानस्थकरगीत्युपनामकनृसिंहाचार्यपौत्रेण माधवाचार्य" सूनुना विरचितो दत्तार्कः समाप्तिमगमत् ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
॥शके १७८९ प्रभवं नामाब्दे जेष्ठ कृष्ण ११ भृगुवासरे ॥ ॥ References.
(1) M88.- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :12 '. I,24403; III 53.
'Kane: Hist. Dh. I, pp. 558 and 702.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
_