Sindur Prakar Stava Vachna

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 5

सौजन्यं गुणिसङ्गमिन्द्रियदमं दानं तपो भावनां, वैराग्यं च कुरुष्व निर्वृतिपदे यद्यस्ति गन्तुं मनः ।।८।।
શ્રી તીર્થંકરભગવંત, ગુરુભગવંત, જિનમત અને સંઘ પ્રત્યે ભક્તિ; હિંસા, જૂઠ, ચોરી, અબ્રહ્મ અને પરિગ્રહાદિથી વિરામ પામવો; ક્રોધ, માન, માયા, લોભ આ ભાવશત્રુનો જય કરવો; સુજનતા; ગુણીનો સંગમ; પાંચ ઇન્દ્રિયોનું દમન, દાન, તપ, ભાવના અને વૈરાગ્ય આ ઉપાયોને જ મોક્ષમાં જવાનું મન હોય તો તમે સેવો. આ મોક્ષના ઉપાયમાં સૌથી પહેલો ઉપાય પરમાત્માની ભક્તિ જણાવી છે. આ ભક્તિનું ફળ જણાવે છે : (૧) તીર્થંકર ભગવંતની ભક્તિ :
पापं लुम्पति दुर्गतिं दलयति व्यापादयत्यापदं, पुण्यं सश्चिनुते श्रियं वितनुते पुष्णाति नीरोगताम् । सौभाग्यं विदधाति, पल्लवयति प्रीतिं प्रसूते यश:, स्वर्ग यच्छति निर्वृति च रचयत्यर्चाहतां निर्मिता ।।९।।
આપણે જ્યારે પણ મોક્ષે જવા તૈયાર થઈશું ત્યારે શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માનો ધર્મ આરાધવો જ પડશે. મોક્ષે જવાના જેટલા ઉપાયો છે તે આ શ્લોકમાં જણાવ્યા છે. તેમાં સૌથી પહેલાં તીર્થંકરભગવંતની ભક્તિ જણાવી છે. ધર્મની શરૂઆત ભક્તિથી કરવાની છે. ભવથી તરવાની ભાવના સ્વરૂપ ભક્તિ વિના ધર્મની શરૂઆત થતી નથી. પહેલાં જિનેશ્વરભગવંતની ભક્તિ કરવાની અને ત્યાર બાદ જિનમતની ભક્તિ કરવાનું જણાવ્યું છે.
સ૦ મત એટલે ? મત એટલે માન્યતા.
સવ જિનમત અને જિનશાસનમાં ફરક ?
મત અને શાસનમાં ફરક છે. મત એટલે દરેકની માન્યતા અને શાસન એટલે જેનું રાજ્ય ચાલે, જેની આજ્ઞા માનવાની હોય છે. આપણને જિનશાસન તો મળી ગયું, પરંતુ એ શાસનની આરાધના કરતી વખતે મત આપણો ચલાવીએ છીએ ને ? તેથી અહીં ‘શાસન’ ન લખતાં “મત’ લખ્યું છે. જિનશાસનની આરાધના જિનમત પ્રમાણે કરવાની છે, આપણા મત (ઈચ્છા) પ્રમાણે નહિ. એ જિનમતની ભક્તિ કરવાની વાત છે. આજે તો જિનશાસનમાં પણ બધા પોતપોતાની ઈચ્છા મુજબ ક્રિયા કરે ને ?
સ0 ઈચ્છા મુજબ નહિ, શક્તિ મુજબ કરીએ, સહનશક્તિ નથી.
સહનશક્તિ નથી એમ બોલીને નહિ ચાલે, સહનશક્તિ કેળવવી પડશે. તમે દુ:ખના ડરથી ધર્મ કરો છો તેથી શક્તિ ઓછી પડે છે. પાપનો ડર પેદા થાય તો શક્તિ પ્રગટે. દુઃખના ડરથી સહનશક્તિ ખલાસ થાય છે, પાપના ડરથી સહનશક્તિ પ્રગટે છે, 'દુ:ખ પડશે’ એવા ડરથી શક્તિ ખલાસ થાય ને ‘પાપ લાગશે !” એવા ડરથી શક્તિ ખીલે છે. મત અને શાસન બંન્ને એક જ નથી. બે વચ્ચે ઘણો ફરક છે. જ્યાં મોહનું સામ્રાજ્ય હોય તેને મત કહેવાય. જ્યાં આજ્ઞાનું સામ્રાજ્ય હોય તેને શાસન કહેવાય.
અહીં શ્લોકમાં છેલ્લે પૂછ્યું છે કે વસિ નું મન: | જો તમને નિવૃત્તિપદે જવાનું મન હોય તો જિનેશ્વરભગવંતની ભક્તિથી શરૂઆત કરવાની છે. જેઓ મોક્ષની આરાધના કરવા જ આવ્યા હોય તેમને આવો પ્રશ્ન પૂછવો - એ એમનું અપમાન કર્યું કહેવાય ને ? છતાં અહીં એવો અપમાન કરવાનો ભાવ નથી. સંસારના સુખની ઇચ્છાથી પણ ધર્મ કરનારા લોકો હોય છે, એવા લોકો માટે આ પ્રશ્ન છે. આપણને મોક્ષમાં જવાનું