________________
રૂપ પાપ દૂર થાય છે. આ સુપાત્રદાન દ્વારા મોક્ષ ન મળે તો સ્વર્ગનું આયુષ્ય બંધાય છે અને અંતે કેમે કરીને મોક્ષની પ્રાપ્તિ સુપાત્રદાનથી થાય છે.
(૨૨) તપ :
વિનયના ફળરૂપે જ્ઞાન ઉન્નતિને પામે છે. આજે સાધુ-સાધ્વીની નિશ્રામાં કેટલી આવક થઈ - એ જોવાય છે. અમારી કિંમત પણ પૈસાના કારણે છે, જ્ઞાનના કારણે નહિ. ઉપધાનના પ્રસંગે કેટલી આવક થઈ એ લોકો પુછાવે પરંતુ આ પ્રસંગે કેટલું જ્ઞાન મળ્યું - એ કોઈ પુછાવતું નથી. કરોડોની આવક થાય તો રાજી થાય, પણ જ્ઞાન ન મળ્યું એનું દુ:ખ ન હોય ને ? આપણું જ્ઞાન પરાકાષ્ઠાએ ન પહોંચે તો સંસાર નહિ છૂટે. આપણને જ્ઞાન પણ જોઈએ છે, વિનય પણ જોઈએ છે અને ચારિત્ર પણ જોઈએ છે. સાધુ પાસે જઈને જ્ઞાન ન મળે તો સંસારનું સ્વરૂપ ઓળખાશે કઈ રીતે ? સાધુ પાસે જ્ઞાન મેળવવા જવાનું છે, બીજી પંચાત કરવા માટે નહિ. ડોક્ટર પાસે જાઓ તો તમારાં બૈરાં-છોકરાંની વાત કરો કે તમારા રોગની વાત કરો ? તો સાધુ પાસે જઈને તેઓ ક્યાંના છે, કયો ધંધો કરતા હતા. એ બધું પૂછવાનું કે શાસ્ત્રની વાતો કરવા જવાનું ? સાધુ પાસે જવાથી પ્રશમભાવ પુષ્ટ થાય છે. સાધુની ક્ષમાશીલતા જોવાના કારણે આપણો ગુસ્સો શાંત થાય છે અને આપણામાં પ્રશમભાવ આવે છે. સાધુ પાસે જવાથી સહનશીલતા ખીલે છે. કારણ કે જેટલા મહાપુરુષો મહાપુરુષ થયા છે તે સહનશીલતાના કારણે થયા છે. જે સહન કરે તે સાધુ, આવા સાધુના સમાગમથી સહનશીલતા પ્રગટે. તેમ જ સાધુભગવંત શરીરને ક્ષીણ કરે અને કર્મને ખપાવવાનું કામ તપ દ્વારા કરે, આવો તપ કરવા માટે મનને પ્રબળ બનાવવાનું કામ આ સુપાત્રદાન કરે છે. સુપાત્રદાનથી આગમનો અભ્યાસ કરવાનું સદભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
ત્યાર બાદ સુપાત્રદાનથી પુણ્ય બંધાય છે પરંતુ એ પુણ્ય સંસારના સુખની સામગ્રી આપનાર નહિ, પરંતુ જે ચારિત્ર, વિનય, જ્ઞાન વગેરેની વાત કરી તેની સામગ્રીને સુલભ બનાવનાર પુણ્ય સુપાત્રદાનથી બંધાય છે. સુપાત્રદાનથી અશાતા વગેરે પાપ દૂર થાય છે - એવી વાત નથી. મોહનીયાદિ ઘાતિકર્મ
ધર્મના પ્રકાર અનેક છે પરંતુ તેનો ઉદ્દેશ તો એકમાત્ર મોક્ષ જ છે. આપણે અત્યાર સુધી ધર્મના એકવીસ પ્રકાર જોઈ ગયા. હવે બાવીસમો પ્રકાર તપ જણાવ્યો છે. સંસાર છોડવા માટે દાનધર્મ છે અને સંસારથી મુક્ત થવા માટે તપધર્મ છે. અર્થકામથી મુક્ત બનવા માટે દાનધર્મ છે અને કર્મથી મુક્ત થવા માટે તપધર્મ છે. સંસારનો ત્યાગ કર્યા પછી પણ જ્યાં સુધી કર્મનો ત્યાગ ન થાય ત્યાં સુધી મોક્ષ મળતો જ નથી. ખાવાનો ત્યાગ કરવો એ તપ નથી, ખાવાનો રાગ છૂટે એ તપ છે. આપણે દ્રવ્યનો ત્યાગ કરીએ, ટંકનો ત્યાગ કરીને તેને તપ કહીએ છીએ. શાસ્ત્રકારો કહે છે કે ઈચ્છાનો નિરોધ એ તપ છે. વસ્તુ મળે છે તેના કારણે આપણે સુખી નથી, વસ્તુનો રાગ જાય તેના કારણે આપણે સુખી છીએ. તપ ઈચ્છાનો નિરોધ કરવા માટે છે, ઈચ્છાની પૂર્તિ કરવા માટે નહિ. ઉપધાન કરનારા પણ કેટલા ઉપવાસ કર્યા, કેટલાં આયંબિલ કર્યા - એ ગણ્યા કરે પરંતુ આટલા દિવસમાં આહારની આસક્તિ કેટલી ઓછી થઈ એ ન વિચારે ! કોઈ વેપારી એવો જોયો છે કે માત્ર ઘરાકી જોયા કરે ? વેપારી તો કમાણી કેટલી થઈ એ જુએ. એમાંથી પણ ખર્ચા બાદ કર્યા પછી કેટલા બચે - એ જુએ. તેમ આપણે પણ ખાવાનો, વિગઈઓનો રાગ કેટલો ગયો – એ જોવું છે. આપણે ત્યાગ ઘણો કરીએ છીએ પરંતુ તપ બાકી રહે છે. ઈચ્છાનો નિરોધ ન થાય ત્યાં સુધી તપ થયો નથી - એમ સમજવું. આ તો તપમાં પણ એટલું દબાવીને વાપરે છે જેથી બીજા દિવસે ભૂખ ન લાગે. આપણે કહેવું પડે
