________________
મુજબ કરો, શક્તિ-સંયોગો પ્રમાણે કરો - એની ના નથી. પરંતુ તેનું લક્ષ્ય તો એકમાત્ર સાધુપણું જ છે. જેમ લોકો ધંધા અનેક પ્રકારના કરે તોપણ તેનું ફળ પૈસો જ ને ? જમતી વખતે પણ સત્તર જાતની વસ્તુ વાપરો પણ તેનું ફળ તો પેટ ભરવાનું જ હોય. તે રીતે ચારિત્ર માટે જ શ્રાવકપણાનો ધર્મ છે. પુણ્ય ભોગવવા દે તે ભાગ્ય અને પુણ્ય છોડાવી દે તે સૌભાગ્ય. તમારે ત્યાં પણ કહેવાય છે ને કે રોગની દવા મળે તે પુણ્ય અને દવા લેવાનો વખત જ ન આવે તે મહાપુણ્ય. તેમ પુણ્ય-સુખ ભોગવવું પડે તે ભાગ્ય અને સુખ ભોગવવાની જરૂર જ ન પડે તે સૌભાગ્ય.
ભગવાનની ભક્તિનાં જે ફળો બતાવ્યાં છે - તે આપણને જોઈએ છે ખરાં ? કે એના વગર ચાલે એવું છે ? જો આપણે પાપને દૂર નથી કરવું, દુર્ગતિ ટાળવી ન હોય... તો ભક્તિ કરવાની જરૂર જ નથી. અહીં છેલ્લે આપણે જોયું કે ભગવાનની ભક્તિથી લક્ષ્મી મળે છે. આ લક્ષ્મી પુણ્યથી મળનારી નથી. ક્ષયોપશમભાવથી તથા ક્ષાવિકભાવથી જે લમી મળે છે તેની અહીં વાત છે. જ્યોપશમભાવ કે ક્ષાયિકભાવના ગુણો મળે એ જ લક્ષ્મી છે. ત્યાર બાદ જણાવે છે કે ભગવાનની ભક્તિથી (૭) સૌભાગ્ય મળે છે. જેને પૈસો મળે અને સંસારનાં સુખો પૂરતા પ્રમાણમાં મળે તે ભાગ્યશાળી કે જેને સાધુપણું મળે અને કેવળજ્ઞાનની યોગ્યતા પ્રગટે તે ભાગ્યશાળી ? અહીં ભાગ્યના બદલે ‘સૌભાગ્ય’ શબ્દ વાપર્યો છે. કારણ કે ભાગ્ય તો આપણે જનમતાં જ લઈને આવ્યા છીએ. મનુષ્યજન્મ, જૈનકુળ, પંચેન્દ્રિયપૂર્ણતા વગેરે લઈને આવ્યા તે ભાગ્યથી જ લઈને આવ્યા છીએ ને ? હવે એ ભાગ્યનો ઉપયોગ ચારિત્ર પામવા માટે કે કેવળજ્ઞાન પામવા માટે કરીએ તો જ સૌભાગ્ય મળે. સૌભાગ્ય સાધુપણામાં હોય. ગૃહસ્થપણામાં માત્ર ભાગ્ય જ હોય. કેવળજ્ઞાન પામવાની યોગ્યતા સાધુમાં છે, ગૃહસ્થમાં નહિ. માટે સાધુ સૌભાગ્યશાળી છે, ગૃહસ્થો નહિ. જે સુખ ભોગવે તે ભાગ્યશાળી નથી, જે સુખ છોડે તે ભાગ્યશાળી છે. પુણ્ય ભોગવવા મળે તે સૌભાગ્ય નથી, સાધુપણાની યોગ્યતા મળે તે સૌભાગ્ય, પુણ્ય ભોગવવું પડે તે ભાગ્ય, પુણ્ય છોડવાનું મન થાય તે સૌભાગ્ય, પુણ્ય છોડવાની યોગ્યતા મળે તે જ સૌભાગ્ય છે. પુણ્ય ભોગવવા મળે તે ભાગ્ય છે. તમને સાધુમહાત્મા પુણ્યશાળી કે ભાગ્યશાળી કહે તો તમે રાજી થાઓ ને ? કે આપણી પાસે ભાગ્ય હોવા છતાં સૌભાગ્ય નથી – એનું દુઃખ થાય ? ગૃહસ્થપણાનો ગમે તે ધર્મ કરો તેનું ફળ એકમાત્ર સાધુપણું જ છે. શ્રાવકપણાનો ધર્મ શક્તિ
ત્યાર બાદ જણાવે છે કે ભગવાનની ભક્તિ કરવાથી લોકોને આપણી ઉપર (૮) પ્રીતિ પ્રગટે છે. ભગવાનની ભક્તિથી સાધુપણું મળે છે અને સાધુ પ્રત્યે શિષ્ટ લોકોને કુદરતી રીતે પ્રીતિ ઊપજે છે. ગૃહસ્થપણામાં જેની સાથે બોલવાનો વ્યવહાર ન હોય એવાઓ પણ વંદન કરવા આવે - આ પ્રભાવ સાધુપણાનો છે. શત્રુ પણ નમવા આવે એવું આ સાધુપણું છે અને મિત્ર પણ આપણી નિંદા કરે - એવું ગૃહસ્થપણું છે.
પ્રીતિની સાથે ભગવાનના ભક્તનો યશ પણ ચારે દિશામાં ફ્લાય છે. લોકોના કોઈ કામ ન કરે છતાં લોકોમાં સાધુનો જે (૯) યશ ફેલાય છે - આ પ્રભાવ ભગવાનની ભક્તિનો છે. જૈનેતરો પણ સાધુનું ગૌરવ જાળવે છે - તે આ યશનો પ્રભાવ છે. ત્યાર બાદ જણાવે છે કે જે આ ભક્તિ કરનાર આત્મા મોક્ષમાં ન જાય તો નિયમા વૈમાનિકમાં જાય. આ રીતે આ ભક્તિ (૧૦) સ્વર્ગ આપે છે અને અંતે આ ભક્તિ (૧૧) મોક્ષે પહોંચાડે છે. આ અગિયાર વસ્તુઓ જોઈએ છે ને ? ભગવાનની ભક્તિ આ રીતે પાપનો લોપ કરીને અંતે મોક્ષે પહોંચાડે છે. માટે જ આ ભક્તિ મોક્ષનો પહેલો ઉપાય છે.
