________________
(૨) ગુરુભગવંતની ભક્તિ :
विदलयति कुबोधं बोधयत्यागमार्थ, सुगतिकुगतिमार्गी पुण्यपापे व्यनक्ति । अवगमयति कृत्याकृत्यभेदं गुरुयों, भवजलनिधिपोतस्तं विना नाऽस्ति कश्चित् ।।१४।।
તીર્થંકરભગવંતની, ગુરુની, જિનમતની અને સંઘની - એમ ચાર પાત્રના ભેદના કારણે ચાર પ્રકારની ભક્તિ છે. તેમાંથી તીર્થંકરની ભક્તિ અગિયાર પ્રકારે જોઈ. એ સિવાય પણ ભગવાનની ભક્તિના પ્રકાર અહીં જણાવ્યા છે. છતાં આપણી પાસે સમય વધુ ન હોવાથી આપણે હવે ગુરુની ભક્તિ કેવા પ્રકારની છે તે શરૂ કરવું છે. ભગવાનની ભક્તિ કરતી વખતે એક વસ્તુ નક્કી છે કે તેમાં આપણે પાત્ર જોવાની જરૂર નથી, આપણે પોતે પાત્ર બનવાની જરૂર છે. તીર્થંકર પરમાત્માનું પાત્ર નિર્વિવાદ છે. તેમની ભક્તિ કરવા માટે આપણે આપણી પાત્રતા કેળવવી જરૂર છે. આપણા પરમાત્મા તો એવા છે કે જેમનામાં એક પણ દોષ કાઢવો હોય તોય કાઢી ન શકાય. તેમ જ જેમનો એક પણ ગુણ ઢાંકવો હોય તો ઢાંકી પણ ન શકાય - તેવા આપણા ભગવાન છે. આથી જ કહ્યું છે કે ‘આંગળીએ મેરુ ન ઢંકાય.’ આવા ભગવાનની ભક્તિ કરવા માટે આપણે પાત્ર બનીએ તો આપણું કામ થાય.
હવે આપણે ગુની ભક્તિ વિચારવી છે. આપણા ગુર કેવા હોય તે માટે અહીં જણાવ્યું છે કે આપણા ગુરુ આપણા કુબોધને એટલે કે દુષ્ટ બોધને દૂર કરે છે. આજે તો ગુનાં વિશેષણો આપે તો એવાં આપે કે ‘ચંદ્ર જેવા શીતળ, સાગર જેવા ગંભીર...!' તમને ડોકટર કેવો ગમે ? તમારા રોગને
દૂર કરે એવો કે ચંદ્ર જેવો શીતળ ? આપણે ગમે તેટલા ગરમ હોઈએ છતાં ગુર તો ચંદ્ર જેવા શીતળ જોઈએ – એ ચાલે ? ગુરુ કેવા ગમે ? આપણા અજ્ઞાનને ટાળી આપે એવા કે આપણી ભૂલો ચલાવી લે તેવા ? તમને જ્ઞાની ગુર ગમે કે રૂપવાન ગુર ગમે ? જેની અક્કલ સારી હોય તે ગમે કે જેનું રૂપ સારું હોય તે ગમે ? આપણી પોતાની પણ કુરૂપ અવસ્થા ખટકે કે આપણું અજ્ઞાન ખટકે ? આજે આપણે શરીરને સજાવવા માટે જેટલો સમય આપ્યો છે એટલો સમય જ્ઞાન મેળવવા માટે નથી આપ્યો. ભાઈઓ કે બહેનો શરીરને શણગારવાનો સમય જે જ્ઞાન માટે આપે તો આજે વિદ્વાન થઈ જાય. શરીરને સજાવવા ગમે તેટલો સમય આપો એ બગડવાનું જ છે. જ્યારે અજ્ઞાન ટાળીને જ્ઞાન મેળવીએ તો એ ટકાવીને એનો ક્ષયોપશમ ભવાંતરમાં લઈ જઈ શકાય છે. જેઓ જ્ઞાન મેળવવા માટે મહેનત ન કરે તેવાઓ એમ કહે કે ‘ગુર ગમે છે' તો એ બનાવટ છે. જ્ઞાન વગર ચાલે કે રૂપ વિના ચાલે ?
સવ જ્ઞાન સાથે રૂપ હોય તો ?
જ્ઞાન સાથે રૂ૫ ન મળે તો ? પહેલાં જ્ઞાન કે પહેલાં રૂપ ? આ તો કહે કે 'જ્ઞાન સાથે રૂપ હોય તો પહેલાં, ને મળે તો એકલા જ્ઞાનથી ચલાવીશું.’ આપણે તો કહેવું છે કે “પહેલાં જ્ઞાન જ જોઈએ છે, જ્ઞાન સાથે રૂપ મળતું હોય તો તે વધુ સારું છે.'
સ૦ જ્ઞાન સાથે રૂપ હોય તે પહેલું ગણાય ને ? ભગવાનને પણ જ્ઞાન સાથે રૂપ હતું તો તેમનો પ્રભાવ ઘણો પડયો ને ?
ભગવાનનું રૂપ તો જનમથી હતું. ભગવાનનો પ્રભાવ તો ભગવાન કેવળજ્ઞાન પામ્યા પછી જ પડવા માંડ્યો. ભગવાનના વચનાતિશય વગેરે
