________________
दीधितिः८
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
भवति । व्याप्यवृत्तिसाध्यकस्थले साध्यतावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नप्रतियोगिताकः एव अभावः स्वरूपसम्बन्धेनैव हेत्वधिकरणे वर्तमानो ग्राह्यः । तत्प्रयोजनमतु अग्रे वक्ष्यते । स्वयमेव वा विभावनीयम् । स्पष्टत्वात् नोच्यते । अत एव अत्र कालिकावच्छिन्नप्रतियोगिताकस्याभावस्य स्वरूपेण हेत्वधिकरणे वर्तमानत्वं स्पष्टतयोक्तं इति भावनीयम् । तथा च
अत्रातिव्याप्तिः भवत्येव । કે ચન્દ્રશેખરીયાઃ પૂર્વપક્ષઃ સૃષ્ટિકાલવૃત્તિત્વવિશિષ્ટગોત્વ તો મહાપ્રલયકાળમાં કાલિકથી પણ રહેવાનું જ નથી. એટલે તેનો અભાવ એ મહાપ્રલયમાં મળી જાય. આ વિ.ગો– નિત્ય જ હોવાથી તેનો ધ્વંસ મહાપ્ર.કાળમાં નથી. અને એટલે જ ત્યાં મ.પ્ર.માં તેનો અત્યન્તાભાવ માનવામાં કોઈ વાંધો ન આવે.
दीधिति ' संसर्गाभावमात्रोक्तावपि,- 'यदा स्पन्दस्तदा द्वयणुकम्,'- 'यदाऽदृष्टं तदा जन्यं ज्ञानं, दु:खं वा,'-.
___ 'यदा तस्याऽदृष्टं तदा तदीयं ज्ञान'मित्यादावतिव्याप्तिः; द्वयणुकत्वादेर्द्वयणुकादिशून्यखण्डप्रलयादिनिष्ठध्वंस-प्रागभाव-प्रतियोगितानवच्छेदकत्वात्, न हि "तयोः सामान्याभावत्व" वादिमतेऽपि,- एकविशेषप्रागभावविशेषान्तरध्वंसवत्यपि समये
सामान्यावच्छिन्नध्वंस-प्रागभावयोः,-सम्भव इति, चेन्न, प्रतियोगिमत इव ध्वंसादिमतोऽपि कालस्यात्यन्ताभाववत्त्वेऽविरोधात्,
अन्यथाऽत्यन्ताभावस्य कालमात्रावृत्तित्वप्रसङ्गात् ।।८।।
। जागदीशी -- मिश्रमतं निरसितुमाह-*संसर्गाभावेति । 'अत्यन्ताभावपदेनेत्यादिः । तथा च प्रलये गोत्वावच्छिन्नध्वंसवत्त्वादेव नातिव्याप्तिरिति भावः।
चन्द्रशेखरीयाः अत्र पूर्वपक्षखण्डनाय मिश्रः समुत्तिष्ठति-लक्षणे निविष्टं अत्यन्ताभावपदं संसर्गाभावपरकं ज्ञेयम् । तथा च महाप्रलयकाले गवात्यन्ताभावस्य स्वरूपेणाविद्यमानत्वेऽपि तत्र गोत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकगोध्वंसस्य सत्वात् स एव लक्षणघटकः । तस्य प्रतियोगितायाः अवच्छेदकं गोत्वं इति नातिव्याप्तिः।
ચન્દ્રશેખરીયાઃ મિશ્ર: [આ આખા પૂર્વપક્ષનું ખંડન ગ્રન્થકાર તો પછી કરશે. તે પહેલા મિશ્રમત આ પૂર્વપક્ષને ખંડિત કરવા માટે કહે છે કે લક્ષણમાં જે "અત્યન્તાભાવ" પદ છે. એનાથી "સંસર્ગાભાવ" એવો અર્થ લેવો. એટલે મહાપ્રલયમાં ગોત્વાવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતા, ગોધ્વસ મળી જાય છે. અને તે સંસર્ગાભાવ તરીકે
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
-
સિદ્ધાન્તલક્ષણ ઉપર 'ચન્દ્રશેખરીયા' નામની સંસ્કૃત+ગુજરાતી સરલ ટીકાઓ - ૧૬૮
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
