________________
उ७४
પરિચ્છેદ-૭ : સૂત્ર-પ૭ રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩ प्रकर्षवत्त्वेन वा । प्राचि प्रकारे कुतः स्त्रीणां रत्नत्रयाभावः ? । स चीवरपरिग्रहत्वेन चारित्राभावादिति चेत् । तदचतुरस्त्रम् । यतः परिग्रहरूपता चीवरस्य शरीरसंपर्कमात्रेण, परिभुज्यमानत्वेन, मूर्छाहेतुत्वेन वा भवेत् ।प्रथमपक्षेक्षित्यादिना शरीरसंपर्किणा-ऽप्यपरिग्रहेण व्यभिचारः । द्वितीयप्रकारे चीवरपरिभोगस्तासामशक्यत्यागतया, गुरूपदेशाद् वा । नाद्यः पक्षः, यतः संप्रत्यपि प्राणानपि त्यजन्त्यो याः संदृश्यन्ते, तासामैकान्तिकात्यन्तिकानन्दसंपदर्थिनीनां बाह्यचीवरं प्रति का नामाशक्यत्यागता ? नग्नयोगिन्यश्च काश्चिदिदानीमपि प्रेक्ष्यन्त एव । द्वितीयपक्षोऽपि न सूक्ष्मः, यतो विश्वजनीनेन विश्वदर्शिना परमगुरुणा भगवता मुमुक्षुपक्ष्मलाक्षीणां यदेव संयमोपकारि, तदेव चीवरोपकरणं । "नो कप्पदि निग्गंथीए अचेलाए होत्तए" इत्यादिनोपदिष्टम् , प्रतिलेखनकमण्डलुप्रमुखवत्, इति कथं तस्य परिभोगात् परिग्रहरूपता ? । प्रतिलेखनादिधर्मोपकरणस्यापि तत्प्रसङ्गात् । तथा च-“यत् संयमोपकाराय वर्त्तते प्रोक्तमेतदुपकरणम् ।।
धर्मस्य हि तत् साधनमतोऽन्यदधिकरणमाहाऽर्हन् ॥१॥" उपकारकं हि करणमुपकरणम्, अधिक्रियन्ते घाताय प्राणिनोऽस्मिन्निति त्वधिकरणम् ।
પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓ હીન છે” આવા પ્રકારનો હેતુ તમે જે કહ્યો છે. તે કેવી રીતે ? તે સ્પષ્ટ કરો. ૧) શું સ્ત્રીઓમાં સમ્યગ્દર્શનાદિ રત્નત્રયીનો અભાવ છે ? (૨) શું વિશિષ્ટ સામર્થ્યનો અભાવ છે ? (૩) શું પુરુષો દ્વારા અવંદનીય છે ? (૪). શું સ્મરણાદિ (સારણા-વારણા આદિ) કાર્યોની અર્જા છે ? (૫) શું અમહર્થિક છે ? (૬) શું માયાદિનો પ્રકર્ષ છે માટે ? આ છ પ્રકારનાં કારણો પૈકી કયા કારણે તમે સ્ત્રીઓમાં પુરુષોથી હીનત્વ જણાવો છો ?
(૧) જો પ્રથમ પક્ષ કહો તો સ્ત્રીઓને સમ્યગ્દર્શનાદિ રત્નત્રયીનો અલાભ જ હોય. આનું કારણ શું ? સ્ત્રીઓને રત્નત્રયીના અભાવનું કારણ શું ?
દિગંબર જૈન– સ્ત્રીઓના શરીરની રચના એવા પ્રકારની છે કે જે વસ્ત્રથી આચ્છાદિત જ રાખવી પડે. તેથી વસ્ત્રોનો પરિગ્રહ હોવાથી ચારિત્રનો અભાવ છે. કારણકે નિષ્પરિગ્રહપણું (કંઇપણ ન રાખવું) એ જ ચારિત્ર છે.
શ્વેતાંબર જૈન– તમારું આ કથન મનોહર નથી. શરીર ઉપર ધારણ કરાતા “વસ્ત્રને” તમે જે પરિગ્રહ માનો છો તે શું શરીરના સંપર્કમાત્રથી વસ્ત્રની પરિગ્રહતા થાય છે ? કે વસ્ત્રનો ઉપભોગ કરવાથી પરિગ્રહતા થાય છે ? કે મૂચ્છનું કારણ વસ્ત્ર છે માટે પરિગ્રહતા થાય છે ? આ ત્રણમાંથી કયા કારણે તમે વસ્ત્રને પરિગ્રહ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
