________________
૩૭).
પરિચ્છેદ-૮ : સૂત્ર-૯ રત્નાકરાવતારિકા ભાગ-૩ આરંભકના (વાદીના) જેવા મૂલ ભેદો-૨, અને પ્રભેદો-૪ કહ્યા. તેમ આ પ્રત્યારંભકના (પ્રતિવાદીના) પણ મૂલ ભેદો-૨, અને પ્રભેદો-૪ જાણી લેવા. ઉપર જણાવેલાના જેવા જ ભેદ-પ્રભેદો સહૃદય જીવોએ સ્વયં સમજી લેવા. (૧) વાદીની સામે જય મેળવવાની ઇચ્છાથી જે વાદ કરે તે જિગીષ પ્રતિવાદી. (૨) પોતે તત્ત્વ સમજવા માટે વાદીની સામે જે વાદ કરે તે સ્વાત્મનિ તત્ત્વનિર્ણિનીષ
પ્રતિવાદી કહેવાય. (૩) પરને સમજાવવા માટે વાદીની સામે જે છઘસ્થ વાદ કરે તે ક્ષાયોપથમિક જ્ઞાનશાલી
પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિની પ્રતિવાદી કહેવાય. અને (૪) પરને સમજાવવા માટે વાદીની સામે જે કેવલી વાદ કરે તે કેવલી પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિનીષ પ્રતિવાદી કહેવાય.
આ રીતે પ્રત્યારંભકના (પ્રતિવાદીના) પણ જિગીષ વગેરે ચાર પ્રકારો (ભેદો) થાય છે. વાદી-૪ પ્રકારે છે. અને પ્રતિવાદી પણ ચાર પ્રકારે છે. તેથી એક એક પ્રકારવાળા વાદીનો જાદા જાદા એક એક પ્રકારવાળા પ્રતિવાદીની સામે વાદ ગોઠવાય, તો જો કે વાદના ૧૬ ભેદ થાય છે. પણ તે ૧૬ ભેદોમાંથી ૪ ભેદોમાં વાદ સંભવતો નથી. તેથી શેષ ૧૨ ભેદોમાં જ વાદ થાય છે. એમ જાણવું.
પ્રશ્ન- ૧૬ ભેદો કેવી રીતે થાય ? અને તેમાંથી કયા ચાર ભેદોમાં વાદ ન સંભવે ? અને કેમ ન સંભવે ?
ઉત્તર- તે ૧૬ ભેદોનું ચિત્ર આ પ્રમાણે છે. તેમાંથી ૨-૫-૬ અને ૧૬મા ભેદોમાં વાદ સંભવતો નથી. નં. | વાદી
પ્રતિવાદી ૧ | જિગીષ
અને સામે પણ અને સામે સ્વાત્મનિ તત્ત્વનિર્ણિનીષ અને સામે લાયોપ. પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિનીષ અને સામે
કેવલી પરત્ર તત્ત્વનિર્ણિનીષ ૪ ૫ | સ્વાત્મનિ તત્વ. | અને સામે
| સ્વાત્મનિ તત્ત્વ. અને સામે સ્વાત્મનિ તત્ત્વનિર્ણિનીષ
સ્વાત્મનિ તત્ત્વ. અને સામે ક્ષાયોપ. પરત્ર તત્ત્વ. | ૮ | સ્વાત્મનિ તત્ત્વ. અને સામે કેવલી પરત્ર તત્ત્વ.
જિગીષ
x
૨
|
| જિગીષ જિગીષ જિગીષ
જિગીષ
X |
X
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
