Book Title: Prashamrati
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba

View full book text
Previous | Next

Page 455
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૪૩૪ પ્રશમરતિ * આંખનું વચન તે પ્રવચન આગમી. તેનાં અર્થનિર્ણય તે આજ્ઞા-વિચય. અને આસવ, વિકથા, ગારવ, પરીષહ વગેરેમાં અનર્થનું ચિંતન કરવું, તે અપાયરિચય. છે અશુભ અને શુભ કામના વિપાકનો વિચાર કરવા તે વિપાક-વિચય કહેવાય અને દ્રવ્ય તથા ક્ષેત્રના આકારનું ચિંતન કરવું તેને સંસ્થાન વિચય કહેવાય. વિવેચન : મહાન કૃતધર આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી “ધર્મધ્યાનની સ્તુતિ કરતાં કહે છે : "સેંકડો ભવોમાં ઉપાર્જન કરેલ અનંત કર્મોના વનને બાળી નાખવા માટે ધર્મધ્યાન અગ્નિ સમાન છે. આ તપના સર્વ પ્રકારોમાં ધર્મધ્યાન શ્રેષ્ઠ તપ છે. ધર્મધ્યાન આંતરતપ ક્રિયારૂપ છે. "આવો ઉત્તમ ધ્યાનયોગ જે મહાત્માને પ્રાપ્ત થયો હોય, તેમનામાં ચાર લક્ષણો ઓછાવત્તા પ્રમાણમાં પ્રગટેલાં હોય. ૧. આજ્ઞારુચિ : શ્રી જિનેશ્વર દેવના વચનની અનુપમતા, કલ્યાણકારિતા, સર્વ સત્તત્ત્વોની પ્રતિપાદકતા.. વગેરે જોઈ તેના પર શ્રદ્ધા થાય. ૨. નિસર્ગરુચિ: આત્મપરિણામ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રમય બને. ૩. ઉપદેશરુચિ : જિનવચનના ઉપદેશનું શ્રવણ કરવાનો ભાવ અને અન્ય જીવોને જિનવચનનો ઉપદેશ આપવાની ભાવના જાગે. ૪. સૂત્રચિ : દ્વાદશાંગીના અધ્યયન-અધ્યાપનની ભાવના જાગે. 'ધર્મધ્યાનનાં ચાર આલંબન, શ્રી પપાતિક સુત્રમાં બતાવવામાં આવ્યાં છે : ૧. વાચના, ૨. પૃચ્છના ૩. પરાવર્તના, અને ૪. ધર્મકથા. સદૂગુરુ પાસે વિનયપૂર્વક આગમનું અધ્યયન કરવું. તેમાં શંકા પડે તો વિધિપૂર્વક ગુરુદેવ પાસે જઈ પૃચ્છા કરવી. નિઃશંક બનેલા સુત્રાર્થ ભૂલી ન જવાય તે માટે વારંવાર તેનું પરાવર્તન કરવું અને એ રીતે આત્મસાત્ થયેલા ११०. भवशतसमुपचितकर्मवनगहनज्वलनकल्पम् | अखिलतपःप्रकारप्रवरम् । आन्तरतपाक्रियारूपम्। - हारिभद्रीय अष्टके १११. धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारी लक्रवणा. आज्ञारूई, णिसग्गरूई, उवएसरूई. सुत्तरूई - औपपातिकसूत्रे ११२. धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारी आलंबणा वायणा, पुच्छणा, परियट्टणा, धम्मकहा। - औपपातिक सूत्रे For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610