________________
સુખની ચાવી : આપણા જ હાથમાં
આપણા જીવનનાં મોટા ભાગનાં દુઃખો આપણે જ નામના પ્રદેશને શોધી લે છે. જેમકે ભક્ત કવિ નરસિંહ નોંતરેલા અને આપણે જ ઊભા કરેલાં, આપણે જ મહેતાના જીવનમાં બનેલી દુ:ખદાયક ઘટનાને પોતે ઉછેરેલા હોય છે. તેના બે કારણો હોઈ શકે, અદ્રષ્ટ ‘ભલું થયું ભાંગી જંજાળ, સુખે ભજશું શ્રી ગોપાળ'કારણ અને કૃષ્ટ કારણ. અદ્રષ્ટ કારણમાં તો આપણે એ શબ્દોમાં નવાજે છે. ભાગ્ય અને કર્મને નિમિત્ત માની લઈએ છીએ. જ્યારે આપણે એટલી ઊંચી અપેક્ષા આપણી જાત પાસેથી દ્રષ્ટકારણમાં તો આપણે સ્વયં જવાબદાર હોઈએ છીએ. ભલે ન રાખીએ, તોયે એવી એક વિચારસરણી જરૂર આમેય આપણા સ્વભાવને કારણે આપણા જીવનમાં ખીલવી શકીએ કે: સુખ અને સુખના કારણો કરતાં દુઃખ અને દુઃખના કારણો જે કાંઈ બન્યુ હોય તે ભલે બન્યું; તેનાથી વધારે વધુ જ મળવાના.
અનિષ્ટ તો નથી બન્યું ને ! છે માનવી જીવનની ઘટમાળ એવી,
આ નજરથી જોઈને હળવાશ અનુભવવાનું આપણે દુ:ખ પ્રધાન, સુખ અલ્પ થકી ભરેલી. જરૂર શીખી શકીએ. જુઓને ! આ નાનકડો પ્રસંગ આવું શરીરના રોગો અને એવા એવા દુઃખ, જીવન જ શીખવે છે ને ? જીવવાની આપણી અણઆવડત અને આરોગ્યના એક શહેરમાં એક નોકરીયાત ભાઈ હતા. સીધું નિયમોની અણસમજની જ નીપજ છે! મોટા અને ભારે સાદું એમનું જીવન! માતા, પત્ની અને ત્રણ બાળકોનો રોગોમાં પૂર્વે બાંધેલા કર્મ પણ નિમિત્ત બનતાં હોય છે. એમનો પરિવાર. નામું લખવામાં એ ભાઈ નિષ્ણાત
જ્યારે, મનની ચંચળતાને કારણે, ખોટા દ્રષ્ટિકોણને હતા. રૂપિયા સાતસો નો પગાર, દર મહિનાની સાતમી કારણે, ખોટી રીતે વિચારવાની ટેવને કારણે ઊભા થતાં તારીખે મળે. રોજનિયત સમયે નોકરીએ બસમાં જવાનું દુઃખો તો પારાવાર છે, ઢગલાબંધ છે !
અને નિયત સમયે બસમાં ઘરે આવવાનું. જાણે, જે રીતે વિચારવાથી સુખ ઉપજે એવી રીતે “નિશાળેથી નીસરી જવું પાસરું ઘેર.” આડે અવળે વિચારવાની ટેવ પાડીએ તો આપણે વિષમ પરિસ્થિતિમાં ક્યાંયે એમની બેઠક નહીં. એકવાર સાતમીએ પગાર પણ દુઃખી દુઃખી થઈ જવાને બદલે સ્વસ્થ રહી શકીએ. થઈ ગયા પછીના દિવસે એક ઘટના બની. સુખ શોધવાની એક અલૌકિક દ્રષ્ટિ ઉઘડી જાય તો રોજના ક્રમ મુજબ બસમાં સાંજે ઘેર આવવા સર્વત્ર સુખની સૃષ્ટિનું નિર્માણ થઈ જાય. લૌકિક રીતે નીકળ્યા. રોજ જ્યાં બેસતાં ત્યાંજ બેઠક મળી. ઘર ભલે જીવનનાં તમામ સુખચેનને હરી લેનાર ઘટના બને નજીકનું સ્ટોપ આવ્યું ત્યાં ઉતર્યા. ઘેર આવ્યા. પત્ની ત્યારે પણ તેમાં ક્યાંક છૂપાયેલા, લપાયેલા એક સુખ રસોડામાં સાંજની રસોઈ કરી રહ્યા હતા, ભાખરી
કથા-પરિમલ: ૨૫૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
