________________
સર્ગ - ૧૨
રિ૭૩)
પાંડવ ચરિત્રમ્ તેઓની ચારે બાજુ ચારે દિશાઓના રાજાઓના મંડપો હતા. તેના પછી સામંતોના, તેની ચારે બાજુ સૈનિકોના સુંદર શોભાવાળા મંડપો હતા.
હવે એક દિવસ ત્રીજા પ્રહરે પલંગમાં સૂતેલા શ્રમ વિનાના થયેલા યુધિષ્ઠિરની પાસે કોઈક પ્રતિહાર- પહેરેગીરે શીઘ આવીને જણાવ્યું કે : “હે રાજન ! માદ્રી માતાના ભાઈ મદ્રદેશના શલ્ય નામના રાજા તમારા આંગણમાં આવ્યા છે.” .
યુધિષ્ઠિરે કહ્યું: “જલ્દી આવવા દે. એમ કહીને ભાઈઓ સાથે યુધિષ્ઠિર સામે ગયા. પહેરેગીરે આપેલા હાથને અવલંબી (પકડી)ને રહેલા મદ્રદેશના રાજા એવા તે મામાને યુધિષ્ઠિરે (ભેટી) આલિંગન આપ્યું. તે પછી બધાય રાજાઓએ યથાયોગ્ય ઔચિત્ય દ્વારા આચાર ઔચિત્ય આચર્યું.”
પ્રેમથી ભીંજાયેલા આનંદના કંદરૂપ યુધિષ્ઠિરે પોતાના આસન સમાન આસનરૂપ સિંહાસને બેસાડ્યા. પછી તેના કુટુંબના નામ કહેવા પૂર્વક ક્ષેમકુશળ પૂછ્યું મદ્રશે પણ કહ્યું તમારી ક્ષેમદષ્ટિથી બધા ક્ષેમકુશળ છે. હે યુધિષ્ઠિર ! મારે તમારી આગળ કંઈક કહેવું છે. જો તું મારા કહેવાથી દુઃખવાળો ન થાય અથવા મારા કહેવાથી તને કંઈ દુઃખ ન થાય તો કંઈક તને કહું.
યુધિષ્ઠિરે કહ્યું : “કહો.” મદ્રી રાજાએ કહ્યું : “હે યુધિષ્ઠિર ! તારો દૂત આવ્યો તે પહેલાં મારી પાસે કુરુ (કૌરવ)નો રાજદૂત આવ્યો હતો. તે દૂતે તે તે ભક્તિરૂપ ક્રિયા કરવા થકી મને વધાવ્યો.” પછી મેં તે દૂતને કહ્યું કે : “હું તારા સ્વામીને સહાય માટે આવીશ. તેમાં તારે સંદેહ ન કરવો.” તે વચન સાંભળીને દુર્યોધન દૂત ચાલ્યો ગયો. પછી તમારો દૂત આવ્યો છે.
તેણે પણ તે રીતે કહ્યું: “તમને યુધિષ્ઠિર રાજા બોલાવે છે. તેનું કહ્યું સાંભળીને હું મારી સેનાને ત્યાં જ મૂકીને હું તમારી પાસે આવ્યો છું. આથી તમારું વચન પ્રમાણ-શિરોમાન્ય છે.” યુધિષ્ઠિરે કહ્યું: હે મદ્રશ ! દુર્યોધન તમારો જમાઈ છે. અમે તો તમારા ભાણિયા છીએ. તમે તો મારા મામા છો.” મદ્રશે કહ્યું : “હે ભાણજા ! હું અહીંયા રહું તો મારું વચન જાય છે. શું કરું?” યુધિષ્ઠિરે કહ્યું દુર્યોધન પાસે જાઓ. તમારા વચનનું પાલન કરો, પરંતુ તમારે ઔચિત્ય જાળવવું.”
શલ્ય રાજાએ કહ્યું : “યુદ્ધમાં કર્ણનો ઉત્સાહ નષ્ટ કરી નાખીશ. હે મામા ! તમે ત્યાં જવાનું વચન આપ્યું તે યોગ્ય કર્યું નથી. ઉલટું આચર્યું છે. માદ્રી માતા લોકમાં શું કહેશે ?” શલ્ય પણ કહ્યું : “હે ભાણિયા ! તને જે રૂચે (ગમે) તે કહે. પરંતુ હવે હું શું કરું ? જો હું ન જાઉં તો મારું વચન જાય છે, વચન જાય તો બધું ગયું.”
કહ્યું છે કે – મહાપુરુષો, સજ્જન પુરુષો બોલેલા (સ્વીકારેલા) વચનને પ્રલયકાળે પણ તોડતા નથી. દીનતાને પામતા નથી, પ્રાર્થનાનો ભંગ કરતા નથી.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
