________________
પાંડવ ચરિત્રમ્
૨૮૮
સર્ગ - ૧૩ અંગુલી વડે (૪) ધનુષ્યની દોરી ખેંચી ટંકાર કર્યો. આથી ચારેય જણા એક બાણથી વિંધાયા. પિતામહે સેનાને બાણથી અલંકૃત કરી. એ પ્રમાણે ધનુર્ધારીમાં બલવાળા અર્જુને ગાંગેયની સેનાને બાણ વડે શ્વાસ વગરની કરી. બાણોથી ભરાયેલા અંગવાળી તે ગાંગેયની સેના હાલતા-ચાલતી બંધૂક વનની જેમ શોભવા લાગી. હજારો રાજાઓને હણવા છતાં, પણ અધિક ગાંગેય હણાયા. તેથી પાડુપુત્રો આનંદિત થયા. હણાયેલા, ત્રાસ પામેલા સૈન્યવાળા અસ્ત્રારૂપી બાણ વડે મુંડિત થયેલા મસ્તકવાળા કૌરવો ગાંગેયની સાથે પોતપોતાની છાવણીઓમાં આઠમે દિવસે આવી ગયા. એ પ્રમાણે જય પામેલા પાંડવો પણ પરિવાર સાથે આઠમા દિવસે પોતાના સ્થાનમાં આવ્યા. નવમે દિવસે ગાંગેયની પાસે દુર્યોધને આવીને વિનયથી નમેલા શરીરે પિતામહની આગળ બેસીને ઉપાલંભ સાથે કહ્યું :
તમે પાંડવોની દાક્ષિણ્યતાથી યુદ્ધમાં અર્જુન વડે નિત્ય આપણા સૈનિકો હણાઈ રહ્યા છે, તેની ઉપેક્ષા કરો છો.”
“જો આપણા શત્રુ એવા તે પાંડવોને રાજ્ય આપવાની તમારી ઇચ્છા છે તો હે તાત ! જલ્દી પોતાના (તમારા જ) હાથે મને હણી નાખો.”
એ પ્રમાણેના દુર્યોધનના વાક્યને સાંભળીને ગાંગેય દુર્યોધન તરફ બોલ્યો : “હે વત્સ ! તું આવા તુચ્છ લોકોને ઉચિત વચન કેમ બોલે છે ? જો આ પાંડવો પર મને વાત્સલ્ય છે અને પ્રાણથી પણ પ્રિય છે તો પણ મેં આ મારું જીવન તને આપ્યું છે. તારી ભક્તિથી ખુશ થઈને મેં તારો જ સ્વીકાર કર્યો છે. આથી પાંડવોની સાથે લડીશ. પરંતુ જ્યાં અર્જુન હાથમાં ધનુષ્ય લે છે, તે યુદ્ધમાં આપણો જય શંકાને ઉત્પન્ન કરનારો થાય છે.” તો પણ આ જીવન બાણકલાના અભ્યાસના કારણે પ્રાતઃ પૃથ્વીને બળ વગરની કરી નાખીશ. એ પ્રમાણે ગાંગેયે દર્શાવેલી પ્રીતિવાળો દુર્યોધન પોતાના આવાસમાં આવ્યો.
નવમે દિવસે તૈયાર થયેલા લશ્કરના સમૂહથી પરિવરેલો ગાંગેયે બાણોના વરસાદ વડે પાંડવોની સેનાના સૈનિકોને હલાવી નાખ્યા. ત્યારે કેટલાક પાંડવ સુભટો ગાંગેયની સામે ધનુષ્ય ધારણ કરી શકતા નથી અર્થાત્ શક્તિહીન થઈ ગયા. કેટલાક પાંડવોના સુભટો યુદ્ધમેદાનમાં ઉભા રહેવા માટે શક્તિહીન બની ગયા. કેટલાક પાછા જઈને સેનામાં પ્રવેશે છે. કેટલાક સારથિને આગળ કરીને પોતાનું રક્ષણ કરે છે. કેટલાક અપકીર્તિ સ્વીકારીને ધનુષ્ય અને તેના ભાથાને મૂકીને યુદ્ધભૂમિને છોડીને બીજે ચાલ્યા ગયા. એવી બાણોની વર્ષા ગાંગેયે કરતાં ધનુષ્ય ધરનારી પાંડવ સેના નિર્જીવ ધનુષ્યની સાથે નિર્જીવ બની ગઈ. પિતામહીની તેવી બાણક્રીડા (રમત) જોઈને દિવસના અંતે કમળોની જેમ પાંડવો સંકોચને પામ્યા. સંધ્યાકાળે છડીદારોએ યુદ્ધ અટકાવ્યું ત્યારે બંનેયની સેના પોતપોતાના સ્થાનમાં ચાલી ગઈ.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
