________________
પાંડવ ચરિત્રમ્
૩૪૮
| સર્ગ - ૧૬ એ પ્રમાણે પુત્રના વચન સાંભળીને શિવાદેવી બોલ્યા : “હે વત્સ ! તે શું કહ્યું? આ દ્વારિકા નગરીમાં રૂપને જીતનારી ઘણી કન્યાઓ રહી છે. આ નગરીમાં અગ્રસેન (ઉગ્રસેન) રાજાની પુત્રી રાજીમતી નામની કન્યા રૂપથી, વયથી તને અનુરૂપ (તારે યોગ્ય) રહી છે, તો તેને ગ્રહણ કર.” નેમિએ કહ્યું : “હે માતપિતા ! માયામાં ચતુર મનવાળી (માયાવી નારીઓ) મને રૂચતી ગમતી નથી. કારણ કે તેઓ દુઃખની એક ખાણ તુચ્છ, નિર્વિવેકી હોય છે, પરંતુ જેઓ પૂર્ણ સૌહાર્દ ગુણવાળી, મહાઆનંદને આપનારી, અમૃતની નદી (ચંદ્ર) જેવી ઉપમાવાળી હોય તેમાં મારું મન લાગે છે. બીજી સ્ત્રીઓમાં નથી લાગતું, તેથી સમય અવસર પ્રાપ્ત થયે છતે તમારી આજ્ઞા લઈ લગ્ન કરીશ. આથી માત-પિતા ! કેટલોક કાળ તમે પ્રતિક્ષા (રાહ જુઓ) કરો.” એ પ્રમાણે કહીને માતા-પિતાને સંતોષ આપ્યો અને ખુશ કર્યા.
એ પ્રમાણે ઘણા વર્ષો વીત્યા પછી એક વખત કૃષ્ણ સભામાં બેઠેલા હતા, ત્યારે આવા પ્રકારનો કોઈક મહાધ્વનિ (અવાજ) ઉત્પન્ન થયો. અવાજ શું કરતો ઉત્પન્ન થયો. બધા અવાજને દબાવતો હતો, મહેલના શિખરની શ્રેણીને ત્રાસ પમાડતો હતો. આકાશ (દેવલોક)ની ભૂમિને ભરી દેતો, ક્રોધથી ઉદ્ધત થયેલા હાથીઓને અહીં તહીં ભમાવતો, ઘોડાઓના બંધનને તોડી ત્રાસ પમાડતો, દ્વારિકાના કિલ્લાને કંપાવતો, સમુદ્રને ખળભળાવતો (ક્ષોભાયમાન કરતો) હતો. ત્યારે ભીતિથી ત્રાસ પામતી નારીઓ પોતાના પતિઓને બાથ ભીડતી હતી. કેટલાક મનુષ્યો વાદળના ગર્જરવથી અધિક, બ્રહ્માંડને ફાડી નાખવા જેવો મહાધ્વનિ (અવાજ) સાંભળી નાસી ગયા. સુરેન્દ્રો ભયથી ડરી ગયેલા અહીં-તહીં ભાગી ગયા. કેટલાક યાદવ રાજાઓ પણ મૂચ્છને પામી ગયા. કૃષ્ણની સભામાં રહેલા કેટલાક સભાજનો ડરીને અહીં-તહીં વિખરાઈ નાસી ગયા. તે ધ્વનિ (અવાજ) સાંભળીને કૃષ્ણ વિચારે છે–
આ ધ્વનિ પંચજન્ય શંખનો છે. એને કૃષ્ણ સિવાય કોઈ વગાડી શકે નહિ, તો શું કોઈક મારો શત્રુ ઉત્પન્ન થયો છે, જેનો આ પંચજન્ય શંખનો ધ્વનિ છે? એ પ્રમાણે જ્યાં કૃષ્ણ આકુળવ્યાકુળ મનવાળા થયા તેટલામાં આયુધ (શસ્ત્ર) શાળાના રક્ષકે આવીને કૃષ્ણને જણાવ્યું, હે દેવ ! તમારો ભાઈ નેમિકુમાર કુમારોની સાથે ફરતાં ફરતાં તમારી આયુધ શાળામાં આવી ગયા. ત્યાં સુદર્શન ચક્રને જોઈને આંગળીના ટેરવા (ટોચ)થી ભમાવીને (ફેરવીને) મૂકી દીધું. પછી શાર્ગ ધનુષ્ય લઈને કમલની નાલની જેમ વાળીને મૂક્યું. ત્યારબાદ કૌમોદકી ગદા હાથથી લઈને લાકડીની જેમ અહીં-તહીં (આમ-તેમ) ફેરવીને પોતાના સ્થાને મૂકી.
પંચજન્ય શંખને હાથમાં લેતાં તમારા ભાઈ નેમિને મેં અટકાવ્યો. સ્વામિન્ ! આ શંખને કૃષ્ણ વિના બીજો કોઈપણ વગાડવા માટે સમર્થ નથી. એ પ્રમાણે મેં બહુ વાળવા છતાં પણ કરેણની (હાથીની સૂંઢની) જેમ લાંબા હાથ વડે પંચજન્ય શંખને પુંડરિક કમળની જેમ ગ્રહણ કર્યો (લઈ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
