Book Title: Nadi Darpan
Author(s): Krushnalal Dattaram Mathur
Publisher: Gangavishnu Krushnadas
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आयुर्वेदोक्तनाडीपरीक्षा अर्थ-यदि नाडी तर्जनीको सर्वाश और मध्यमा ऊंगलीके चतुर्थांशमें व्याप्तहो प्रतीत होवे और मध्यमाके अवशिष्ट पादत्रय और अनामिकाके सर्वांशमें न प्रतीत होय तो उस रोगीकी तीनदिनमें मृत्यु होय ॥ ९३ ।।
पादाङलगता नाडी कोष्णा वेगवती भवेत्।।
पञ्चभिर्दिवसैस्तस्य मृत्युर्भवति नान्यथा ॥९४॥ ___ अर्थ-नाडी पूर्ववत् तर्जनी और मध्यमाके चतुर्थांशमें व्यापकहो जल्दी जल्दी चले और किंचिन्मात्र गरम प्रतीत होय तो उसरोगीकी चारदिनमें निश्चय मृत्युहोय ॥९॥
पादाङ्गुलगता नाडी मन्दमन्दा यदा भवेत् ।
पञ्चभिर्दिवसैस्तस्य मृत्युर्भवति नान्यथा ॥ ९५ ॥ अर्थ-नाडी पूर्ववत् समग्र तर्जनी और मध्यमाके चतुर्थांशमें व्याप्तहो मन्दमन्द चले तो उसरोगीकी पांचवे दिन मृत्युहोय ॥ ९५ ॥
नाडीद्वारा आयुका ज्ञान ! वामनाडी दीर्घरेखा बाहुमूले च स्पन्दते ।
जीवेत्पञ्चशतं वर्ष नात्र कार्या विचारणा ॥ ९६॥ अर्थ-जिस रोगी वामनाड़ी दीर्घरेखाके आकारसें भुजाकी जडमें तडफे वो १०५ वर्षजीवे इसमें संदेह नहीं ॥ ९६॥
दीर्घाकारा वामनाडी कर्णमूले च स्पन्दते।
जीवेत्पञ्चशतं सार्द्ध धनिको धार्मिको भवेत् ॥ ९७॥ अर्थ-जिसकी वामनाडी आकारमें लंबी होकर कानकी जडमें प्रतीत होय वह सार्धपंचशतवर्ष जीवे और धनिक तथा धार्मिक होय ॥ १७ ॥
वामनाडी स्वल्परेखा हनुमूले च स्पन्दते।
पञ्चवर्षाधिकञ्चैव जीवनं नात्रसंशयः ॥९८॥ अर्थ-जिसकी वामनाडी स्वल्परेखामें हो ठोडीकी जडमें तडफे वो पांचवर्ष अधिक जीवे इसमें संदेह नहीं ॥ ९८॥
नाडीद्वारा भीजनका ज्ञान । पुष्टिस्तैलगुडाहारे मांसे च लगुडाकृतिः। क्षीरे च स्तिमिता वेगा मधुरे भेकवद्गतिः ॥ ५९॥ रम्भागुडवटाहारे रूक्षश
For Private and Personal Use Only

Page Navigation
1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108