________________
ભગવાન મહાવીર
આવા કુળમાં ક્ષત્રિયકુંડ ગામના સિદ્ધાર્થ નામે એક રાજા થઇ ગયા. તેમને ત્રિશલા નામનાં પટરાણી હતાં. તે વખતે ભગવાન પાર્શ્વનાથનો જૈન ધર્મ ત્યાં પ્રચલિત હતો અને આ રાજારાણી બંને પાર્શ્વનાથનાં અનુયાયી ભક્ત હતાં. માતા ત્રિશલાને ગર્ભાવસ્થામાં જ ચૌદ મહાસ્વપ્ન આવે છે, જેમાં સફેદ હાથી, સફેદ બળદ, લક્ષ્મીમાતા, પુષ્પમાળા, સૂર્ય, અગ્નિ વગેરેનાં દર્શન થાય છે. સ્વપ્નો તો સાંકેતિક હોય છે, મોટે ભાગે તો સ્વપ્નમાં આંતર્મનની અપેક્ષાઓ જ વ્યક્ત થતી હોય છે. પરંતુ ક્યારેક ભાવિ ઘટનાઓના સંકેત પણ એમાં અંકિત થઈ જતા હોય છે. બીજે દિવસે ત્રિશલાદેવી પોતાના પતિને આ સ્વપ્નની વાત કરે છે. મહારાજા તરત જ સ્વપ્નશાસ્ત્રીઓને બોલાવે છે. અને તેઓ સૌ એકમતે પોતાનો મત જાહેર કરે છે : ‘‘રાણીમાની કૂખે જન્મનાર બાળક કાં તો દિગ્વિજયી ચક્રવર્તી સમ્રાટ થશે, કાં મહાન તીર્થંકર થશે. આવનાર સંતાન બધાં શાસ્ત્રોનો જાણનાર, મજબૂત બાંધાવાળો, સુલક્ષણો, તેજસ્વી, સર્વગુણસંપન્ન, કુળદીપક હશે.'' ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માતાના ચિત્તમાં શુભ સંકલ્પો પણ ઊઠે છે, ‘‘ચારે દિશામાં પશુપંખી મરે નહીં એવી અ-મારી ઘોષણા કરાવું; ગરીબ તથા સાધુસંતો માટે દાનગંગા વહાવું, તીર્થંકર પ્રભુની પૂજા કરાવું !''
રાજા પણ પોતાની રાણીના બધા દોહદો પૂરા કરવાની કાળજી લેતા. ‘પુત્રનાં લક્ષણ પારણામાંથી નહીં પણ‘ ગર્ભાવાસમાંથી' સિદ્ધ કરતાં હોય તેમ આ કાળ દરમિયાન રાજ્યના જુદા જુદા વિભાગોમાંથી – ભૂગર્ભમાંથી દ્રવ્યભંડારો પ્રાપ્ત થવા માંડ્યા. આથી રાજ્યની સમૃદ્ધિમાં વધારો થયો, કુટુંબની સ્થિતિમાં પણ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થતી ગઈ એટલે રાજારાણી બાળકના જન્મ પહેલાં જ નક્કી કરે છે કે, ‘‘આ બાળક કૂખમાં આવ્યો ત્યારથી
