________________
કેવલ્યપ્રાપ્તિ
૩૧ ઉપવાસોની તો કોઈ ગણના જ ન થઈ શકે. કેટલા દિવસ એમણે આહાર લીધો એનો જ હિસાબ કદાચ સહેલો થઈ પડે. રાતોની રાતોનાં જાગરણ. તેમાંય દેહને આરામ અપાઈને કરાતાં જાગરણ નહીં, આખી રાત અમુક દિશામાં ઊભા રહી સતત સાવધાનીપૂર્વક મૂળ સ્વરૂપમાં સ્થિર થવું. મહાવીરનું જાગવું તે ઉજાગરો નહીં પણ જાગરણ સિદ્ધ થતું, કારણ કે આ જાગૃતિમાં એમનું મૂળ સ્વરૂપ જાગી ઊઠતું. આવી જાગૃતિનો કાળ વધુ ને વધુ ટકી રહે તે માટેનો એમનો પુરુષાર્થ હતો.
અને આ બધું સીધું સરળ સડસડાટ પાર ઊતરી ગયું તેવું તો ક્યાંથી જ બને ? તૃષ્ણાનાં બંધન, અપેક્ષા-આકાંક્ષાઓનાં બંધન. વાસનાનાં પડળો છેદવાનાં હતાં. એકેક બંધન- છેદ ત્યાગ-તપસ્યાની આકરી તાવણી કરાવી જતું. એમના નિશ્ચયો જ એવા આકરા હતા કે જે ચારે બાજુ કસોટી જ કસોટીની વાડો ઊભી કરી દેતા. બીજા કોઈની સહાય લેવી નહીં, વળી સામે જે કાંઈ ઉપસર્ગો, વિદનો આવી પડે તેમાંથી ઊગરવાનો પ્રયત્ન ના કરવો. જે થાય તે થવા દેવું. તેમાં પોતાની કેવળ ઉપસ્થિતિ, કોઈ જ દખલગીરી નહીં. નર્યો સાક્ષીભાવ. ધીરે ધીરે સાક્ષીભાવ પણ નહીં, પોતે જાણે કશું છે જ નહીં, સાવ ગેરહાજર. અદ્ભુત છે એમની આ આખી પ્રક્રિયા. આ પ્રક્રિયા નિષેધાત્મક, પલાયનવાદી કે ભાગેડુવૃત્તિને પોષક તેવી નિષ્ક્રિય પ્રક્રિયા નથી. અત્યંત જીવન ભર્યું છે. આ પ્રક્રિયામાં. પ્રાણ એના સમગ્ર ચૈતન્ય સાથે ધબકી ઊઠે છે.
તપસ્યાને આકરી તાવણીએ ચડાવવા વળી એક નવો પ્રયોગ મહાવીર આદરે છે. અત્યાર સુધી તો પિતાના ઓળખીતા લોકોના પ્રદેશોમાં એ વિચર્યા. હવે કોઈ સાવ અજાણી
