________________
ભગવાન મહાવીર વચન તો અમોઘ વચન, લક્ષ્યસિદ્ધ વચન !
અને એના હૃદયનું આ તુમુલ તોફાન જ એના આસક્તિનાં બંધનો છેઠવા નિમિત્ત બન્યું. એકાએક એમના ચિત્તમાં અજવાળું થયું. ““મહાવીર ભગવાન ઉપર જ બધું છોડી દઈ, હું સાવ નિશ્ચિત થઈ બધો પુરુષાર્થ છોડીને બેસી ગયો હતો. મારા માટે કેવળજ્ઞાન' સાધ્ય નહોતું રહ્યું, “પ્રભુ પોતે જ' સાધ્ય થઈ ગયા હતા. કેવળજ્ઞાન માટે મેં કદી કમર કસી જ નહોતી. આ બાબત તરફ ભગવાને એમના જીવતાં ધ્યાન દોર્યું હોત તો કદાચ મમત્વના અંધાપામાં એ હું ના સમજી શકત. એટલે પ્રભુએ પોતાના મૃત્યુની અંતિમ ક્ષણે મને દૂર રાખી જીવનના આ મહાસત્યને સમજાવ્યું છે !''
વિચારોના મહાસગારમાં ખોવાઈ ગયેલા ગૌતમના અંતર પરનો આસક્તિનો છેવટનો કર્મબંધ ખસી જાય છે અને તે જ ક્ષણે એમને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી તો જ્ઞાનીનો જે વિહાર તે જ ગૌતમનો વિહાર બન્યો. મહાવીર સ્વામીના વિચારતત્ત્વને સર્વત્ર ફેલાવતા બાર બાર વર્ષ સુધી તેઓ ફર્યા. અને અંતે રાજગૃહ નગરમાં એક માસના અનશન કરી સંથારા-પદ્ધતિથી દેહત્યાગ કર્યો.
આસો વદ અમાસ એટલે કે દીપાવલીનો દિન. એ ભગવાનનો મહાપ્રયાણ દિન છે. તે રાતે એમણે ધૂળ જીવનની લીલા સંકેલી કેવળ પ્રકાશની કાયામાં કાયારહિત પ્રવેશ કર્યો. એક રીતે જોઈએ તો મહાવીર પૂર્ણવિરામ પણ છે અને બીજી રીતે જોઈએ તો તેઓ આરંભનાય આરંભ એવા પ્રારંભ છે. એક મહાન સંસ્કૃતિના તેઓ અંતિમ તીર્થકર ગણાય છે. જૈન વિચાર અને પરંપરાનો કાળ ઓછામાં ઓછો દશ લાખ વર્ષ જૂનો છે, આટલા દીર્ઘ કાળ, સુડી જૈન વિચારનો મહાસાગર હિલોળા
