________________
કેવલ્યપ્રાપ્તિ પછીનું પ્રબોધનપર્વ ૫૩ સંસારત્યાગ કરવા તૈયાર જ નહોતો થતો. છેવટે વેશ્યા પોતે ત્યાં હાજર થઈ ગઈ અને નંદિષેણને જમવા માટે આગ્રહ કરતી રહી. નંદિષણ બોલ્યો, “પણ દસમો કોઈ તૈયાર થાય ત્યારે હું જમું ને ?''
ત્યારે પ્રેમપૂર્વક હસીને પેલી સ્ત્રી બોલી, ‘‘ત્યારે એ દસમા તમે જ થાઓ ને !''
તેજીને ટકોરો ઘણો ! નંદિષેણ ચોંકી ઊઠ્યો. આ તે મારો કેવો ધર્મબોધ? હું પોતે ઘરમાં વસું, ભોગો ભોગવું અને બીજાને ગૃહત્યાગ માટે કહું? અને હાયવોય કરીને છાતી ફાટ રડતી ગણિકાને છોડી તે પાછો મહાવીર પાસે પહોંચી ગયો, પ્રાયશ્ચિત્તપૂર્વક ફરી દીક્ષા ગ્રહણ કરી અને મૃત્યુપર્યત પોતાના વ્રતમાં આંચ આવવા ન દીધી.
મહાવીર પાસે સ્ત્રીઓ પણ દીક્ષા લેતી, તેમાં રાજકુળની સ્ત્રીઓ પણ હતી. કૌશાંબીની રાજકન્યા જયંતીના મહાવીર સ્વામી સાથેના સંવાદ પરથી ખ્યાલ આવે છે કે તે વખતની ભારતીય નારી તત્ત્વજ્ઞાનના વિષયમાં કેટલું જાણતી-સમજતી હતી અને જીવનના સત્યને પામવા કેટલું ઝંખતી હતી. ભગવાન સાથેની પ્રશ્નોત્તરીથી આત્મસમાધાન મેળવી છેવટે તે પ્રવ્રજ્યા સ્વીકારે છે અને ઘણાં વર્ષો સુધી પોતાના સાથ્વી પદને શોભાવે
મહાવીર સ્વામીની આ ધર્મયાત્રા દરમિયાન મગધમાં યુદ્ધ થઈ રાજ્યક્રાંતિ થાય છે. શ્રેણિકનો રાજ્યકાળ લાંબો ચાલવાથી અધીર થઈ એના પુત્ર કૂણિકે એને કેદમાં પુરાવી રાજ્ય છીનવી લીધું. આ કૂણિકનો વૈશાલીના રાજા ચેટક સાથે નાનકડી તુચ્છ વાતમાં ઝઘડો થાય છે, પરિણામે એ વૈશાલી પર ચડાઈ કરે છે. આ મહાભયંકર યુદ્ધમાં કૂણિકના દશે ભાઈઓ મરાય છે.
