Book Title: Kumarpal Charitra Sangraha
Author(s): Muktiprabhsuri
Publisher: Singhi Jain Shastra Shikshapith
View full book text
________________ कुमारपालप्रबोधप्रबन्ध पानदण्डकादीनां यतनया धरणमजीवसंयमः 10, स्थण्डिलादिकं चक्षुषा प्रेक्ष्य शयनासनादिकुर्वीतेति प्रेक्षासंपमः 11, सावधप्रवृत्तगृहस्थव्यापारणेनोपेक्षासंयमः 12, स्थण्डिलादौ रजोहरणादिना प्रमृज्य शयनासनादीनि कुर्वतः प्रमार्जनासंयमः 13, भक्तपानादिकमनेषणीयमनुपकारि च निर्जन्तुस्थण्डिले परिष्ठापयतः परिष्ठापनासंयमः:१५; मनसोशुभपरिणामनिवृत्तिः शुभप्रवृत्तिः मनःसंयमः 15, अशुभभाषात्यागः शुभमाषाभाषणं वाक्संयमः 16, अशु. मुक्रियानिवृत्तिः शुमप्रवृत्तिः कायसंयमः 17, इति प्राणियारूपः सप्तदशधा संयमो यतीनामन्यया यतित्वाभावः / / ___ अथ राजा गृहस्थानां कथमयं संयम इत्यपृच्छत् / तदा श्रीसूरयः प्राहुः- 'राजन् ! देशतो विरतान गृहस्थानां देशतः संयमोऽस्तीति श्रृयताम् / यथा२०४. थूला सुहमा जीवा संकप्पारंभओ अ ते दुविहा / सावराहनिरवराहा साविक्खा चेव निरविक्खा // . - तत्र प्राणिवधो द्विविधो ज्ञेयः, स्थूलजीवानां सूक्ष्मजीवानां च / तत्र स्थूला द्वीन्द्रियादयः, सूक्ष्मास्त्वेकेन्द्रि- " यादयः; नतु सूक्ष्मनामकर्मोदयवर्तिनस्तेषां व्यापादनाभावात् स्वयमायुष्कक्षयेण मरणात् / तत्र गृहस्थानां स्थूलप्राणिवधान्निवृत्तिः नतु सूक्ष्मप्राणिवधात्, पृथ्वीजलानलादिषु प्रवृत्तत्वादारम्भास्तेषाम् / स्थूलप्राणिवधोऽपि द्विविध संकल्पज आरम्भजच / संकल्पान्मारयाम्येनं कुलिङ्गिनमिति मनःसंकल्परूपाजातः। आरम्भजस्तु कृष्यादिषु प्रवृत्तस द्वीन्द्रियादिव्यापादनं न तस्मान्निवृत्तः, शरीरकुटुम्बादिभरणनिर्वाहाभावात् / संकल्पजोऽपि द्विविधः सापराधो निरपराधश्च / तत्र निरपराधान्निवृत्तिः, सापराधेऽपि जयणा विधेया / इति गृहस्थानामपि देशसंयमः। ... _ अथ द्वितीयलक्षणं सत्यं नाम / तत् सत्यं दशधा जणवयं संमय ठवणी नामे रुवे पडुच्चर्सचे य। ववहार-भार्वं जोगे' दसमे उ कम्मसचे य॥ इति // . 206. एकनासत्यजं पापं पापं निःशेषमेकतः / द्वयोस्तुलाविधृतयोराद्यमेवातिरिच्यते // . 207. . दीक्षा भिक्षा गुरोः शिक्षा ज्ञानं ध्यानं जपस्तपः / सर्व मोक्षार्थिनामेतत् सत्येन सफली भवेत् // अन्यैरप्युक्तम् - 208 यदा सत्यं वदे वाक्यं मृषाभाषाविवर्जितः। अनवद्यं च भाषेत ब्रह्म संपद्यते तदा // .. अथ राजन् ! तृतीयं धर्मलक्षणं अदत्तादानपरिहाररूपम् - 106. अयशःपटहं दत्त्वा भुक्तवा विविधवेदनाः।इहलोके नरकंयान्ति परलोकेऽदत्तहारिणः॥ 210. परद्रव्यं यदा दृष्ट्वा संकुलेऽप्यथवा रहः / धर्मकामो न गृह्णाति ब्रह्म संपद्यते तदा // अदत्तदानेन भवेद्दरिद्री दारिद्र्यभावात्तु करोति पापम् / पापं हि कृत्वा नरकं प्रयाति पुनदेरिद्री पुनरेव पापी // अय राजन् ! चतुर्य धर्मलक्षणं ब्रह्मचर्यरूपम् / यतः- . 212. विदन्ति परमं ब्रह्म यत् समालम्ब्य योगिनः। तद् व्रतं ब्रह्मचर्य स्यात् धाराधौरेयगोचरम् // 913. या खदारेषु सन्तुष्टः परवारापराबुखः।स गृही ब्रह्मचारी च मुक्तिमामोति पुण्यवान् /

Page Navigation
1 ... 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242