________________
પ૨૦
જૈનયુગ
આષાઢ-શ્રાવણ ૧૯૮૩
પરંતુ તે તો સંશયરહિત થઈ, સત્ય જ્ઞાન કયાંથી તેમને નિર્વાણકાલ મહાવીરથી અઢીશો વર્ષ પહેલાંને પ્રાપ્ત થશે તે જાણતા હતા અને એવી રીતે અણ ગણવામાં આવે છે. પરંતુ તેનાથી પૂર્વના ગારી થયા હતા. વળી અન્ય જૈન સાધુઓની માફક તિર્થંકર અષ્ટનેમિનું નિર્વાણ મહાવીર નિર્વાણથી કેટલાંક વર્ષો તપસ્યા કર્યા પછી જયારે તેમને કેવ- (૮૪૦૦૦) વર્ષ પહેલાં માનવામાં આવ્યું છે. ત્યજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. ત્યારે પણ તેમણે બુદ્ધની માફક જનાગમમાં પાર્શ્વનાથના અનુયાયીઓનો ઉલ્લેખ નવું સત્ય સ્થાપ્યું અગર નવો પ્રકાશ પાડે અગર આવે છે. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૨૩ માં પાશ્વતેમને નવું તત્વ જડી આવ્યું એમ તેમના માટે નાથના પટ્ટધર (શિ) અને મહાવીરના શિષ્ય (ગાકહેવામાં આવતું નથી. પરંતુ ફકત એટલુંજ જણ- તમ) વચ્ચેનો સંવાદ આવે છે, જેથી પ્રાચીન અને વવામાં આવ્યું છે કે જે તત્ત્વ પહેલાં તેમને અધુરૂં અર્વાચીન શાખાઓનું મિલન થાય છે. આ ઉપરથી સમજતું હતું તે કેવલ્ય સમયે પૂર્ણ રીતે સમજાયું. એટલું સૂચન થાય છે કે પાર્શ્વનાથ ઐતિહાસિક વ્યતેથી જૈન શાસ્ત્ર પ્રમાણે મહાવીર વિષે એટલુંજ ક્તિ હતા, પરંતુ બીજા ઐતિહાસિક પુરાવાની ગેરકહી શકાય કે ઘણાં વર્ષો પૂર્વે સ્થપાયેલા ધર્મને તે હાજરીમાં અનુમાન કરતાં વધુ કહેવાની હિંમત કરી અનુસર્યા હતા; જે તેઓ ધર્મસંસ્થાપક અગર તેવા શકીયે નહીં. કઈ હેત તે તેવા પ્રકારના માન પ્રત્યેના તેમના ૨. જૈનાનું પિતાની ઉત્પત્તિ વિગેરે વિષે અધિકારને દરેક ધર્મપ્રણેતાને પ્રશસવા માટે હંમેશ મતઃ– જેનોની માન્યતા પ્રમાણે તેમનો ધર્મ સનાઆતુર એવી લોકકથાએ તદન દબાવ્યો ન હત; તન છે. અને અનંતા તીર્થકરે એ અનંતી અવસવળી બોધશાસ્ત્રમાં પણ નાતપુત્તને નિર્ગથેના - પિણી ઉત્સર્પિણીમાં તેનો આવિષ્કાર કર્યો છે. આ વર્તક તરીકે જણાવવામાં આવેલા નથી; પરંતુ ફક્ત અવસર્પિણીકાળમાં (જુઓ. Ages of the world એમજ માનેલું છે કે બુદ્ધના સમયમાં આ સંપ્રદાય (Indian) Vol I p. 200 f) પ્રથમ તીર્થંકર હયાતીમાં હતો. તેથી આમ્નાયને અન્યાય આપ્યા ઋષભદેવ હતા અને ચરમ એટલે ચોવીસમા તીર્થંકર સિવાય આપણે મહાવીરને જૈન ધર્મના આદ્ય સંસ્થા. વર્ધમાન છે. ચોવીશ તીર્થકરોનાં નામ, લાંછન અને પક તરીકે કહી શકશું નહિ, પણ તે નિઃસંશય જૈ- વર્ણ નીચે પ્રમાણે છે:નેના ચરમ તીર્થકર છે. ત્રેવીસમા તીર્થંકર પાર્શ્વના ૧. ઋષભ (અથવા વૃષભ) બળદ સોનેરી, (૨) થને જૈન ધર્મના સંસ્થાપક તરીકે કદાચ ગણું શકાય. અછત, હાથી સેનેરી, (૩) સંભવ ઘોડો સેનેરી, ( ૧. કાસલામો પૃષ્ટ પ ની નોટમાં (કલકત્તા (3) અભિનંદન, કપિ, સોનેરી. (૫) સુમતિ કૌચ, ૧૮૯૦) ડ. હોર્નેલ જણાવે છે કે મહાવીરને જન્મ સોનેરી. (૬) પદ્મપ્રભ. પદ્મ રકત. (૭) સુપાર્શ્વ, કલ્યાગમાં થએશ્લે અને તેથી તેમણે પ્રવજ્યા અંગીકાર સ્વસ્તિક, સેનેરી. (૮) ચંદ્રપભ, ચંદ્ર, ધવલ (૯) કરી ત્યારે (કલ્પસૂત્ર પૃ. ૧૧પમાં જણાવ્યા પ્રમાણે) તેઓ સુવિધિ (અથવા પુપદંત) મગર, ધવલ. (૧૦) શીતલ, પિતાના સંપ્રદાયના અને કલ્લાની પાસે આવેલા ફુઈ- શ્રીવત્સ, સેનેરી, (૧૧) શ્રેયાંસ (અથવા શ્રેયાન). પલાસ નામક ચિય”માં ગયા હતા. મહાવીરના માતપિતા ગેડ, સોનેરી, (૧૨) વાસુપૂજ્ય, મહિષ, રક્ત (૧૩). (અને કદાચ “ના” ક્ષત્રિની આખી જ્ઞાતિ ) પાર્શ્વનાથ વિમલ. સુવર, સોનેરી. (૧૪) અનંત(અથવા અનંતના અનુયાયીઓ હતા ( જુઓ આચારાંગ દ્વિતીય સ્કંધ જિત), સિચાણ, સોનેરી, (૧૫) ધર્મ, વજ, સોનેરી, ૧૫ અને ૧૬). એવા અનુયાયીઓ તરીકે કુંદપુર કે વેશ- (૧૬) શાંતિ, મૃગ, સોનેરી (૧૭) કુંથ, બેકડે, લિમાં શિખ્ય સહિત પાર્શ્વનાથના આગમન વખતે ઉતારાની
સેનેરી. (૧૮) અર, નંદ્યાવર્ત, સેનેરી (૧૯) મલ્લિ, સગવડ ખાતર તેઓ નિસંદેહ ‘ચય” રાખતા હોય. સંસાર ત્યાગ પછી મહાવીર કદાચ પાર્શ્વનાથના સાગણ માં પ્રથમ કુભ, નીલ, (૨૦) સુત્રત (અથવા મુનિસુવ્રત), કાચબો. જોડાયા હોય; અને તેમ છતાં તેમાં તુરતજ તેઓ સુધારક ૧. Sacred Books of the East Vol. 45. અને પ્રધાન પુરૂષ થયા હોય.
પ્રસ્તાવના પૃષ્ટ, ૨૧, ફુટનોટ.
