Jain Yug 1926 Ank 11 12

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 69

અધ્યાત્મરસિક પ'ડિત દેવચ’દ્ર અધ્યાત્મરસિક પડિત દેવચંદ્રજી.
ગતાંક પૃ. ૪૮૦ થી ચાલુ
ઐકયભાવ.
૬૫. પેાતાનામાં અને પરમાત્મામાં સત્તાએ એકપણું છે છતાં ખતેમાં ભેદ શું કારણથી છે તે સંબંધમાં પાતે કહે છે કેઃ—
પૂછું પૂર્વવિરાધના, શી કીધી ઇણે' જીવ, લાલ અવિરતિ મેાહ ટલે નહી, દીઠે આગમ દીવ, લાલ. ૫. (૧૯ મા વિહરમાન જિનસ્ત॰ ૨-૮૦૪)
*
*
માહરી પૂર્વવિરાધના, જોગે પડયા એ ભેદ, પણ વસ્તુધમ વિચારતાં, તુજ મુ નહી છે ભેદ—૧૫ —સીમધર વિનતિરૂપ સ્ત૦ ૨-૯૩૨ જિન પ્રતિમા જિન સરખી-આત્મપૂજા,
૬૬. જિન પ્રતિમા-પૂજા કરવાથી જિનની પૂજા થાય છે, અને જિનવરની પૂજાથી આત્મપૂજા–નિ જપૂજા થાય છે, એમ પાતે કહે છેઃ—
એમ પૂજા ભક્તે કરા, આતમ હિત કાજ
તય વિભાવ નિજ ભાવમાં, રમતા શિવરાજ. દેવચ’દ્ર જિનપૂજના, કરતાં ભવપાર,
જિન પડિમા જિન સારખી, કહી સૂત્ર મઝાર. (સ્નાત્રપૂજા કળરા. ૨-૮૬૮)
*
嵌
*
જિનવર પૂનરે તે નિજ પૂજનારે, પ્રગટે અન્વય શક્તિ, પરમાન'દ વિલાસી અનુભવેરે, દેવચંદ્ર પદ વ્યક્તિ(વાસુપૂજ્ય સ્ત૦૨-૬૭૫)
પૂર્ણાનન્દ પ્રાપ્તિ.
૬૭. વિભાવ તજી દેવાય તે નિજભાવમાં રમાય તે માટે પહેલાં પુષ્ટાલખન જિનપ્રતિમા સેવી તે દ્વારા આત્મગુણુ-આત્મસપતી પુષ્ટી કરી અનુભ વથી કૉવરણુથી આવૃત્ત થયેલી પરમાત્મતા-પૂર્ણતા, નિરાવરણુતા, નિરામયતા, તત્ત્વèાગતા, સ્વરૂપાનંદતા રૂપ પ્રકટ કરવી ઘટે; માટે પ્રભુને વિનંતિરૂપ કહે છેઃ• પ્રભુ ધ્યાનરંગ અભેદથી, કરી આત્મભાવ અભેદ, એન્રી વિભાવ અનાદિના, અનુભવું રસસ વેદ્ય. વિનવું અનુભવ મિત્રને, તું ન કરીશ પરરસ ચાહ, શુદ્ધાત્મરસરંગી થઇ, કર પૂણુશક્તિ અબાહ.
**
*
૧૬
૧૭
૫૬૭
નિજ શક્તિ પ્રભુ ગુણમાં રમે, તે કરે પૂર્ણાનન્દ, ગુણ ગુણી ભેદ અભેદથી, પીજીએ શમમકર’દ. પ્રભુ સિદ્ધ બુધ્ધ મહેાદી, ધ્યાને થઇ લયલીન, નિજ દેવચંદ્ર પદ તે લહે, નિત્યાત્મ રસ સુખ પીન. ૨૧ ——સીમંધર વિનતિ સ્ત૦ ૨૯૧૨.
૬૮. આ વિનતિરૂપ સ્તવનમાં કવિ પોતાના મનારથ બતાવે છે તેમાં પેાતાના આત્મામાં અપૂર્વ શ્રદ્દા ઉલ્લુસે છે. કવિ પોતાના દીનભાવ સર્વાનુભૂતિ જિન સ્તવનમાં ( ૨-૮૧૮ )‘ જગતારક પ્રભુ વીનવું, વિનતડી અવધારરે, તુજ દરશન વિષ્ણુ હું ભમ્યા, કાલ અનંત અપારરે ' એમ કહી જીતાવે છે તે છેવટે પેાતાનુ પ્રશ્નલ આત્મશ્રદ્ધા બતાવી આત્મસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી પૂર્ણાનન્દના વિલાસના મનોરથ અંતે બતાવવાનું ચૂકતા નથી. અધ્યાત્મરસિકતા.
૨૦
૬૯. તેમનું' ચિત્ત અધ્યાત્મ વિષયમાં પેાતાની યૌવનાવસ્થાથીજ હતું એ પ્રતીત થાય છે. સ ૧૭૬૭ માં પેાતાની ૨૧ વર્ષની વયે વ્રજ ભાષામાં રચેલ દ્રવ્યપ્રકાશમાંજ પોતે લખે છે કેઃ— ‹ અધ્યાતમ શૈલી સરસ, જે માનત સા જૈન, તે વાચેંગે' ગ્રંથ યહ, જ્ઞાનામૃત રસ લીનગુન લચ્છન પહિચાનિક, હેય વસ્તુ કરિ હેય, ચિદાન'નૢ ચિન્મય અગમ, શુદ્ધ બ્રહ્મ આદેય. પરમાત્મ ( ? પરમાર્થ ) નય શુદ્ધ ધરિ, શિવ મારગ એહીજ, યહે' માહમેં નવ ભમે, હું ગ્રંથકા ખીજ. (૨-૫૪૪)
—પારમાર્થિક-નિશ્ચય નય ઉપાદેય કરી શુદ્ધ બ્રા-પરમાત્માનાં ગુણુ લક્ષણ ણી જ્ઞાનામૃતરસલીન થઈ અધ્યાત્મશૈલિ માન્ય રાખે તેજ ખરા જૈન, તેથીજ મેહભ્રમણ ન કરતાં શિત્રમાર્ગની પ્રાપ્તિ થશે.
૭. આ રચના પહેલાં એક વર્ષે–૨૦ વર્ષની વયે એટલે ૧૭૬૬ માં પાતે શુભદ્રાચાર્યના જ્ઞાનન ર્ણવતા ભાષાનુવાદ ધ્યાનદીપિકા ચતુષ્પદી એ નામથી કરી નાંખ્યા હતા. અધ્યાત્મ પરની રસિકતા તા તેમણે રચેલ . અધ્યાત્મગીતા પરથીજ જણાય છેઃ—તેમાં