________________
દર મહાધર આવે એ વાત
સામે છે એમ પણ નથી કહેતાસાર ચાલવાનું ફરમાવે છે
: ૩૩ : શબ્દો વપરાયા છે. હવે બરાબર સમજવામાં આવે છે. કરવામાં શું દે' છે એમ પૂછે છે. ઉત્તરદાતા પૂ. આચાર્ય અમાસ ધટે અને ચૌદશે ક૯પધર આવે એ વાત તો આ| મહારાજા પણ પ્રથમ તિથિને ફલ્ગ હોવાથી દૂષિત કે નકામી પાઠમાં કોઈએ સ્વીકારી જ નથી, છતાં હાલ ચૌદશમાં પૂનમ | છે એમ પણ નથી કહેતા. તેઓશ્રી તે ઉત્તરમાં પૂ૦ પૂર્વતથા અમાસ મળી જાય એમ કહેવાય છે તે શું સમજવું?| ચાર્યજી મહારાજાના પ્રથાનુસાર ચાલવાનું ફરમાવે છે. ઉ–પૂનમ તથા અમાસની ચચાં સંયુક્ત પર્વ |
આ ઉપરથી એટલું તે બરાબર સિદ્ધ થાય છે કે પ્રથમ પ્રકરણમાં કરવામાં આવશે. અહીં તે એટલું જ વિચારવાનું
તિથિને ફગુ માની દૂષિત ગણવી તે એક કપનામાત્ર છે. છે કે થવા વંતુર વાળો પાઠ “ ક્ષીણ અમાસ કે
ફશુતિથિ ધર્મારાધનમાં નિષિદ્ધ અથવા વર્ષ નથી જેની ચર્ચા ક૯૫ધરનું અનુષ્ઠાન ચૌદશમાં મળી જાય છે ” એ માન્યતાને
આગળ ઉપર સપ્રમાણુ કરવામાં આવશે. સાફ ઈન્કાર કરે છે, અને અમાસ એ ચતુપમાંનું પર્વ છે. પ્રવે--તમે પ્રથમ જણાવી ગયા છો કે લૌકિક તથા લૌકિક પંચાંગમાં તેની હાનિ-વૃદ્ધિ હેય કિન્તુ છઠ્ઠ વિગેરે| દિગંબરામાં વૃદ્ધિ તિથિમાં પહેલી તિથિ પ્રમાણ મનાય છે. તપ આરાધનામાં તેની વધઘટ થતી નથી એ વાત ખ્યાલમાં, વળી તમે ઉપર કહી ગયા અને આગળ ઉપર પ્રમાણથી રાખીને જ લૌકિક પંચાંગના આધારે પ્રસ્તુત પ્રશ્નોત્તર | સિદ્ધ કરવાના છે તે મુજબ પહેલી ફગૃતિથિ ધર્મારાધનમાં થાય છે.
નિષિદ્ધ અથવા દુષિત નથી, તે પછી પ્રથમ વૃદ્વિતિથિમાં આથી એ પણ સિદ્ધ થાય છે કે તે સમયમાં ચૌદશ |
અનુષ્ઠાન કરવામાં શું બાધ છે? અમાસની વૃદ્ધિએ તેરશની વૃદ્ધિ કરવાની આચરણા હતી. 1 ઉ૦--તમને ખબર જ હશે કે જેનશાસને આજ્ઞાપ્રધાન પ્રશ્ન--વર્તમાન નવીન મતાનુસાર તે વૃદ્વિતિથિને ફલ્ગ |
,, | છે. મહાનુભાવ, પ્રથમ તિથિએ અનુષ્ઠાન કરવા જતાં મહાન તિથિ બતાવેલ હોવાથી તમે પૂર્વે જે વ્યામોહ થવાની સંભા
પૂર્વાવિત વાચકવર્ય પૂ૦ શ્રી ઉમાસ્વાતિજી મહારાજની આજ્ઞાવના બતાવી ગયા છો તે ઠીક નથી. એમના મતાનુસાર તો ભંગને દેવ આવે છે. શું આ જેવો તેવો બાધ છે? પૂ૦ પ્રથમ ચાદશ કલ્યુતિથિ હોવાથી વ્યામોહ થવાને સંભવ નથી. | વાચકજી મહારાજાની આજ્ઞા છે કે “ યૌ વા તથા” ઉત્તર--ઠીક છે ભાઈ, તમે પ્રથમ તિથિને ફલ્યુતિથિ
બસ. આજ્ઞાધારી જેને માટે આ આજ્ઞા પ્રમાણે જ તિથિની ગણી જે દૂષિત બતાવો છો એ દેષ પૂ આ શ્રી વિજય
| આરાધના કરવી ઉચિત છે. સેનસૂરિજી મહારાજાએ તે બતાવ્યો નથી. જુઓ, આ રહ્યો | મ--એવી આજ્ઞા આપવાનું શું કારણ હશે ? તે પાઠ. પ્રશ્નકાર પૂ૦ ૫૦ શ્રી પદ્યાનંદજીગણુજી મહારાજ, ઉ--ગણિતથી જે સત્ય છે તે જ આ આજ્ઞામાં અને ઉત્તર આપનાર છે પૂ૦ આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજય-] વ્યક્ત કર્યું છે. તેનું ગણિત આગળ ઉપર આવી ગયું છે, સેનસૂરિજી મહારાજા.
એટલે પૂઢ પા. શ્રી વાચકજી મહારાજાની આજ્ઞાનુસાર ઉત્તરાપ્રશ્ન-તથા કgષાવિશિવૃત તણાં | તિથિ જ પ્રમાણ મનાય છે. માધન થતદિને કથાથવેસ્ટાથાં ઘટા-1 પ્રશ્ન-વૃદ્ધિમાં ઉત્તરા એમ જણાવ્યું, પણ “પૂર્વની વૃદ્ધિ”
દિwા વા મવતિ સાવલા ઘારાવ મતિ તદુIકેમ જણાવી નહિં ? परि नवम्यादीनां भवनात् सम्पूर्णा योस्तु विराधनं जातं
ઉત્તર-ભાગ્યશાળી, એ શ્લેક લગાર વિચારપૂર્વક વાંચો पूर्वदिने भवनात् अथ यदि प्रत्यारध्यानवेलायां विलो
એટલે આપોઆપ તમારી ગુંચવણ નીકળી જશે. જુઓ, હું क्यते तदा तु पूर्वदने द्वितीयमप्यरित प्रत्यारध्यानदेलायां
સમજવું. ક્ષયમાં પૂર્વ સ્વીકાર્ય છે એમ જણાવ્યું છે, કિન્તુ समग्रदिनेऽपीति सुष्टु आराधनं भवतीति ॥
પૂર્વાનો ક્ષય કરવો એમ નથી લખ્યું. એવી જ રીતે વૃદ્ધિ - ઉત્તર-- તિથિ: રજા શુદ્ધોના તોર' | તિથિમાં ઉત્તરાતિથિ સ્વીકારવા યોગ્ય છે એમ વિધાન કર્યું इति उमास्वातिवाचकवचनप्रामाण्यणमिति ॥१८५॥ | છે. આ આખો શ્લોક જ વિધાનાત્મક છે. અહીં પૂર્વાની
નમ્ર, ૩૦ રૂ, g૦ ૭, વૃદ્ધિ થાય એ તે શબ્દથી આપોઆપ આવી જ જાય છે. આ પ્રશ્નોત્તરને ભાવાર્થ એ છે કે પૂ૦ પં. શ્રી પદ્મા. જેમકે ચૌદશના ક્ષયે મુખ્યપણે તેરશને જ ક્ષય થાય નંદગણિજી મહારાજે પહેલી આઠમે અનુકાનમાં વિશેષ લાભ | એમ તમે માને છે, તમને એ વસ્તુ મંજુર છે તેમ વૃદ્ધિમાં બતાવી તેનું આરાધન કરવાની તરફેણ કરી છે; જ્યારે પૂ| મુખ્યપણે બે ચાદશ હોય તે બે તેરશ જ થવાની. તમે આચાર્ય મહારાજા શ્રી વિજયસેનસૂરિજી મ. જવાબમાં લોકના પ્રથમ ચરણમાં તે પૂર્વાને ક્ષય માની લે અને માત્ર ૫૦ પા વાચકવર્ય શ્રી ઉમાસ્વાતિજી મહારાજાની | ઉત્તર ચરણમાં પૂર્વાની વૃદ્ધિ ન માને એ ઉચિત કેમ કહેવાય? આજ્ઞાનુસાર તેની આરાધના કરવાનું ફરમાવે છે.
પૂર્વ ચરણમાં પૂર્વાને ક્ષય નથી લખ્યો છતાં મુખ્ય પણે પૂર્વા અહી પ્રશ્નકાર અને ઉત્તરદાતા બન્ને જ્ઞાની પુરૂષ છે,] ક્ષીણ માની તેમ ઉત્તર ચરણમાં પૂર્વાની વૃદ્ધિ નથી લખી એટલે આ વસ્તુમાત્ર પ્રશ્નોત્તરરૂપે આપણી સામે આવી છે; છતાં પૂર્વાની વૃદ્ધિ માને તે જ તે સમન્વિત કહેવાય. આ પરંતુ આજના અ૯૫૪ મનુષ્યો આવા વ્યામોહમાં ફસે અને નિયમાનુસાર બે ચાદશમાંની પ્રથમ ચૌદશ તેરશ બને, એ ઉપરોક્ત પ્રમાણુની અજ્ઞાનતામાં પહેલી આઠમને પ્રમાણ સર્વથા ઉચિત છે. માનવા લલચાય એમાં આશ્ચર્ય શું છે?
પ્રશ્ન-તમારું આ કથન કેટલીક રીતે તે મને પણ આ પાઠ જોતાં યાદ રાખવાની જરૂર છે કે પ્રકારનુ ઠીક લાગે છે, કારણ કે હમણાં નવીન પ્રથા માનવાવાળાઓમાં વિદ્વાન પંડિતજી ગણિવર પ્રથમ તિથિને કશું નથી માનતા.| બે આઠમ, બે ચૌદશ એમ મનાવા માંડ્યું છે પણ તેમાં ફશુ ગણી તેને નકામી કે દુષ્ટ પણ નથી કહેતા. તેઓશ્રી| વ્યામોહ થવાનો પૂરેપૂરી સંભાવના છે. કારણ? શે બે તે પ્રથમ તિથિ આખી પરિપૂર્ણ હેવાથી તેની આરાધના | પર્વતિયિ હેય તે પ્રથમ તિથિને અનુષ્ઠાન માને છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
