________________
: ૬૩ ; તેનું નામ માપવું. તેને ક્ષીણ તિથિ ન માનતા તેનાથી [વિ. સં. ૧૫૬૩ ની આસપાસમાં પૂર્વીતિથિને ક્ષીણુતિથિ માનવી એટલે પૂનમ ઘટે તે પૂર્વલી ચૌદશ પણ પર્વતિથિ હોવાથી તેરશને ફી તિથિ માનવી.
પૂ. મહેપાધ્યાય શ્રી દેવવિજય વાચક મ “પર્વ
તિથિ નિર્ણય” સમાચારી ગાથા સમૂહમાં જાહેર કરે છે કે – પૂ આ શ્રી વૃદ્ધિદેવેન્દ્રસૂરિ મહારાજા ફરમાવે છે કે-]
आसाढकत्तियफग्गुण-मासे खओ प्रणिमा होह ।। पूर्णिमामावास्पयोः क्षये त्रयोदश्या एव क्षयः कार्य
तास खयो तरसो, भाणओ जिणवरिंदेहि ॥१॥ इति वृद्धसमाचर्यो । यदुक्तम्-क्षये पूर्वा० ॥१॥ बीया पंचमी अट्टमी, एगारसी चउद्दसीय ।
जम्हा पुण्णिमाखए तेरसी खओ हवई तम्हा पण्णिमा | तास खओ पूव्यतिहियो, अमावासा एवी तेरसी ॥१॥ वडदिपवि तेरसी बुडांढजा इह वययं पूब्वसूरिहि भणियं ॥ तथा चागमे-अट्रमी चउद्दसी उहिला पुष्णिमाइति वचनात् ॥
इसु पवतिहीसु खओ न हवेह, इह वयणाओ इति वचनात् । अमावास्यापूर्णिमास्योः तये भयस्तु प्रयोदश्या एव । जम्हा पूण्णिमा खए तेरसी खओ होइ, तम्हा प्रण्णिमा एवमेव भाद्रपदशुक्लपंचम्या नये तृतीययाः क्षयो बोध्यः । वुड्ढोएवी तेरसी वुड्ढीजा, इह वयणं पृन्वसूरिहिं भणिय
कस्मादेवं यत् भाद्रपदशुक्लपंचमोक्षय तृतीयायाः | તિ વૃદ્ધસામાવા क्षयः क्रियते इति पृच्छसि, तदुत्तरमेवं
- તથા રો__ " चतुर्थीपर्वतिथित्वेन तस्याः क्षयाभावोत्,चिरंतना- पक्खंते तह मासते, जा भवे पुण्णिमा खुडदिए । चार्यराहतत्वात् ।" अतएवाधुनाप्येवमेवास्माभिः क्रियते ॥| तो तेरसीप भलिया
तो तेरसीए भणिया, करिज जिणआणाए ॥ १८ ॥ यदमावास्या याः तये प्रतिपदः क्षयं करोति तन्मतम- एवं गुरूवएसेण, भणिया भव्वस्स बोहाए । વાતનું છે
सुत्ताणुसारेण कहिया, लिहिया जसविजयेण ॥१८॥ ++ पूणिमाभिवृद्धौ द्वे त्रयोदश्यो। ++ एवं भाद्रपद
(શાહી પુરાવા, સં૮, પૃ. ૨૦ ) शुक्लपंचम्यां वद्धितायामपि वदितपूर्णिमावदवसेयमिति । સારાંશ-પર્વતિથિઓની વધઘટ ન થાય. દરેક પર્વ (૨૩૦ પૃgવતી વતિના સમાચાર, કૃ૦ રૂ૫ ) | તિથિઓની વધઘટમાં પૂર્વતિથિની વધઘટ કરવી. પૂનમ અમા
( શાસ્ત્રીયપુરાવા નં ૫, પૃષ્ઠ-૮)| સની વધઘટમાં તેરશની વધઘટ કરવી. વિગેરે. શ-પૂનમ તથા અમાસની વધઘટમાં તેરશની વધધ | આ નિર્ણયની પહેલી પ્રત વિ. સં. ૧૫૬૦ની આસકરવી, ભા. શ. ૫ ની વધઘટમાં ત્રીજની વધઘટ કરવી. જો કે પાસમાં લખાએલ છે અને તેના ઉપરથી બીજી પ્રતિ વિ૦ પૂનમના ક્ષયે ચૌદશને ક્ષય થાય, કિન્તુ તેને ય ક્ષય કરવાની
સં. ૧૫૭૭ માં પૂર્વ મુ. શ્રી રૂપવિજયજી મ. કરી છે. મના છે, માટે તેરશને ક્ષય કરો અને અત્યારે પણું એT તેની નીચે પૂ. મુ. શ્રી રામવિજયજી મ. લખે છે કે–પૂનરીતે જ કરાય છે.
મિયા મતના જવાબમાં આ નિર્ણય કર્યો છે. પૂ આ શ્રી સં. ૧૭૯૨ માં લખાએલ તિથિ હાનિવૃદ્ધિવિચારમાં
આણંદવિમલસરીશ્વરજી મહારાજાએ પૂનમની વધઘટમાં તેરઆ સમાચારીની સાક્ષી આપી છે.
શની વધઘટ માની છે, માટે અમે પણ એ જ રીતે માનીએ આ સમાચારીમાં પવંતિથિ અને કલ્યાણકને તપ | છીએ. આ પ્રમાણે આરાધવાથી છઠ્ઠ આદિની બરાબર વ્યવસ્થા એકસાથે આવે તે ચાર દિવસમાં તપ પૂરવાની અને પછી થાય છે. ગત સાલમાં એટલે સં. ૧૫૭૬ માં બે શ્રાવણી યથાશક્તિ આરાધવાની આજ્ઞા છે.
પૂનમ હતી જ્યારે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવે બે તેરશ કરી છે વિકમની પંદરમી સદીમાં
અને યતિસમૂહને પણ એ રીતે જ આજ્ઞા કરી છે. પૂ૦ આ૦ શ્રી કુલમંડનસૂરિ મહારાજાનો પ્રૉજ છે ક–|
( શાસ્ત્રીય પુરાવા નં. ૧, પૃ. ૧૧) आसाढकत्तियफग्गुण,-मासाण जा पूणिमा हुंति ॥
તેઓશ્રીના પર્યુષણ પર્વતિથિ વિચાર કે જે તેઓના तास खयं तेरसीओ, भणिओ वीयरागेण ॥१॥
| શિષ્ય પં. શ્રી જખ્ખવિજય મહારાજે લખેલું છે તેમાં પણ ત્રણ ચમાસી પછીની પૂનમને ક્ષય થાય તે તેરશના
| દરેક પૂનમને બદલે તેરશની અને ભારુ શુ. ૫ ને બદલે ક્ષય કરવો. આ કથનમાં પણ છે પૂર્વાને નિયમ જ
ત્રીજની વધઘટ કરવાની આજ્ઞા છે. ભાઇ શુદ ૫ ની સ્વીકારાયો છે.
વૃદ્ધિ બીજી ચોથે સંવત્સરી કરવાની પણ આશા છે. પ્ર–વી. તંત્રી પૂછે છે કે તેઓશ્રીએ રચેલી સમા
( શાસ્ત્રીય પુરાવા નં. ૨, પૃ૦ ૪) ચારીમાંથી જ ગાથા આપવી જોઇએ.
પૂ મહોશ્રી દેવવિજયજી વાચકના ૫તિથિનિર્ણઉ–પૂ૦ વાચકવર્ય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજાના ય
| યના આધારે તેઓશ્રીના શિષ્ય પૂ૦ મુ. શ્રી યશોવિજયજી પૂરા ગ્રન્થો મળતા નથી તે પૂ૦ આ૦ શ્રી કુમંડનસૂરી.
મહારાજે સં. ૧૫૬૩ માં ખંભાતમાં ક્ષ તિવિનિર્ભર શ્વરજી મહારાજાના દરેક ગ્રંથે ઉપલબ્ધ થાય એ આશા
લખ્યો હતો તેમાં પણ પૂનમ, અમાસ અને પાંચમની વધવ્યર્થ છે. પશ્ચાતકાલીન ગ્રંથોમાં જે પૂર્ણા. માણaofથ૦ ઇત્યાદિના હવાલા મળે છે તેથી તે પ્રધષરૂપે | પટમાં ઉપર પ્રમાણે જ વ્યસ્થા છે.
( શાસ્ત્રીય પુરાવા નં. ૪, ૫૦ ૫) પ્રમાણુ મનાય છે.
| મહે શ્રી દેવવિજયજી વાચકછ તથા ૫૦ ૫૦ શ્રી વાસ્તવિક રીતે આ ગાથા જ શ્રી સમવાયીગ સૂત્ર તથા શ્રી કલ્પસૂત્રની આજ્ઞાને સાધક છે, જેનું ગણિત શ્રી સંવત્સરી | મેરૂવિજયજી ગણિની સમાચારીના આધારે અધિક માસ પ. પર્વ પ્રકરણમાંથી જોઈ લેવું.
વિચાર સમ્મતિની પ્રતિમાં એક ટીપ્પન છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
