________________
.: ૪૨ : ઉ–તમારા હિસાબે પણ પૂનમના ક્ષણે દોષ જેવો ને | ઉ૦-પુનમ ધટે ત્યારે પણ ઉદય તેરશ ચૌદશન ભાગ
જે ઘર્ષ કારણિક ક્ષય તેવો ઊભા છે, તમો સમવારે પૂનમ માનશે પણ તે | વટ છે જ. એ જ કારણે ચાદશને દિવસે ઉદય પૂનમ નથીજ. આ સ્થિતિમાં તે રોમ થાય ત્યારે તેરશ જ ચદશ બને છે.
લઃ જેવું થયું. દોષ તો બનેમાં છે માત્ર રે ઊં. | એ તે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે કે-ઈસાન એક વસ્તુને ચાહે ની આજ્ઞાથી સોમવારે પૂનમ અને રવિવારે ચૌદશ માનવી છે તે તેની પ્રાપ્તિ માટે તમે
| છે તો તે તેની પ્રાપ્તિ માટે સંબંધી પૂર્વ કે પૂર્વતર એ જ તે દોષને સનાતન પરિવાર માર્ગ છે. આમ કરવાથી
સાધન તરફ પણ દુલ કરતું નથી. જુઓ. પર્વલોપનું પાતક નહીં લાગે એ મહાન લાભ થશે. પૂ૦
ઘીને વ્યાપારી ઘી ની પ્રાપ્તિ માટે ઘી, માખણ, દહીં શાસ્ત્રકાર મહારાજેની આજ્ઞામાં અનેકવિધ લાભ સમાયેલા
તેમજ દુધ તરફ ધ્યાન આપતા રહે છે. ધનાથી ધન માટે છે. ક્ષદ્ધ જીવને તેનો ખ્યાલ આવતો નથી. તેમાં પણ ક્ષય
| રતન, સોનું કે સનાવાળા ધુળને પણ ઉઠાવી થે વિધિમાં તેરશ જ ચૌદશ બને છે એ તે માને છે જ,
છે. છવિતાથી જીવન કલ્યાણ માટે અનાજ, કડવા પ્રત-પૂનમના વૃદ્ધિ પ્રસંગે પહેલી પૂનમે અને ક્ષયમાં | કવાથ કે મારેલા સેમલને પણ ખાઈ જાય છે. મેક્ષાથી ઉદય તેરશે ચૌદશ કરશે તો ઉદય સમાપ્તિવાળી ચૌદશની | દીક્ષા લ્ય, શ્રાવક વ્રત લે કે સમ્યક્ત્વને સ્વીકારે છે. પાંચમાં વિરાધના થશે.
આરામાં મોક્ષ નથી એમ માની કદાપિ કોઈ પણ મોક્ષના ઉ–ઉદય સમાપ્તિને નિયમ અપવાદમાં નભી શકત] સાધનને તરછોડતા નથી. નથી, જે વાત હું ઉદય તિથિના વિવેચનમાં બતાવી ગમે છું. આ જ રીતે ક્રિયાચી છવ ચતુષવ પિકીની પુનમ વાગે
અપવાદના પ્રસંગે જે તિથિ પર્વતિથિનું સ્થાન લે છે ! રને બરાબર ઉપાસે છે. હાનિવૃદ્ધિમાં એ પુનમ કે ચાદશ તે તિથિ આરેપિત ઉદયવાળી હોઈને જ પર્વતિથિરૂપ છે.
વિગેરે કોઈ પણ પર્વના અનુષ્ઠાનને જતું કરતો નથી, એટલે
સમવારે પુનમ, રવિવારે ચાદશ અને શનિવારે ક્ષો પૂ૦ વાચકવર્યજીની આજ્ઞામાંય અપવાદ પ્રસંગે ઉદયન
તેરશ
ઇત્યાદિ વ્યવસ્થા કરીને ચાદશ પુનમ બનેની અવશ્ય યથાઆગ્રહ રાખવાની સાફ સાફ મને છે.
શક્તિ આરાધના કરે છે. પ્ર–તે કઈ રીતે?
વાસ્તવિક રીતે અનુષ્ઠાનની આરાધના માટે આ બધી ઉ---તેઓશ્રીના પ્રધેષ કમાં જ પૂર્વાર્ધમાં ઉદયતિથિ |
વ્યવસ્થા છે. શું વિના કારણે કોઈ તેરશને ચાદશ બનાવે લેવાની મના છે અને ઉત્તરાર્ધમાં ઉદય દશમે જ્ઞાન પર્વ કરવાની
ખરા? યદિ શુદ્ધ પુનમ, શુદ્ધ ચૌદશ કે શુદ્ધ પર્વ તિથિ મળે તેમજ ઉદય અમાસે નિર્વાણપ–દીવાળી કરવાની મના] તે ક્ષણે પૂર્વ કે પદ્ધ સત્તા ની જરૂર શી છે ! જે જરૂર છે. છે. તમારી ઉદય સમાપ્તિવાળી અમાસ હોય છતાં તે દિવસે | તે તે પર્વનું અનછાને બરાબર સેવાય તેને માટે જ છે. અને દિવાળી પર્વ ન કરી શકાય એ મના નહીં તે બીજું શું?! એ જ ઉદેશથી પર્વતિથિને શુદ્ધ કરવાની આજ્ઞા છે.
પ્ર–જરૂર એ આજ્ઞા પ્રમાણે તે ઉદય સમાપ્તિવાળી | બાકી જેને પર્વની તમન્ના નથી તેને મન તે પર્વ વધે અમાસને તે ઈરાદાપૂર્વક છોડવી પડે છે.
| તેય શું અને પર્વ ઘટે તેય શું? ઉ૦-એ જ પૂજય શાસ્ત્રકાર ભગવાન, એ જ શ્લેક, એ જ ! અર્થાત-આ બધી આજ્ઞાઓ શાસ્ત્રાનુસારી અનુદાનાર્થી આજ્ઞા તથા એ જ અપવાદ; છતાં એક પ્રસંગે ઉદય સમા- |ક્રિયાચી ઓને આશ્રીને છે. પ્તિને અભાવ ચલાવી લેવો અને બીજા પ્રસંગે નહીં. આનું | તત્ત્વતરંગિણી વ્યવહાર પથમાં આવી નથી. કારણ? વળી બે લૌકિક અમાસ હોય ત્યારે તમે તમારી
- પ્રવે--તમે તcતરંગિણીને અંગે શું કહો છો? ફશું અમાસે પણ દીવાલી આરાધશે. ત્યાં તો તમારો ફલ્મને હાઉ પણ કયાંય ચાલ્યો જાય છે.
ઉર--પૂ. પા. આ. શ્રી વિજયહીરસૂરીશ્વરજી મ, પુ.
આ. શ્રી વિજયસેનસૂરીશ્વરજી મ. પૂ. આ. શ્રી વિજયાનંદ પ્ર–પહેલી અમાસે ચૌદશ કરનારા વિરાધક છે. સૂરિજી મ. પૂ. પં. શ્રી ગંભીરવિજયજીમણીજી મ, પૂ આ. ઉપહેલી અમાસે દિવાળી કરનારા વિરાધક મનાય શ્રી સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી મ. કે પૂ આ. વિજયદાનસૂરિજી તે જ પહેલી અમાસે ચૌદશ કરનારા વિરાધક મનાય. મ. વગેરે કાઈએ તિથિની ચર્ચામાં કે નિર્ણયમાં આ ગ્રંથની સારાંશપર્વની ક્ષયવૃદ્ધિમાં ઉદય તિથિને નિયમ
સાક્ષી આપી નથી, તે સંભવ છે કે તત્ત્વતરંગિણી રહી શકતું નથી.
મોટે ભાગે ગત ત્રીજા ચોથા વર્ષ સુધી કોઈ કારણે વિશેષ તિથિનો ભોગવટો–
વ્યવહારમાં આવી નથી. પ્ર–ક્ષય વિધિમાં સાતમે આઠમ મનાય તેમ ચૌદશે !
- પ્રવે--વી. તંત્રીજીએ તો મુખ્યતયા આ ગ્રંથના આધારે પુનમ મનાય કિન્તુ તેરશે ચૌદશ શી રીતે મનાય ?
જ બધી ચર્ચા ઉપાડી છે. ઉ૦-પુનમ ધટે ત્યારે ચૌદશ જ પુનમ બનવાને યોગ્ય છે. | આ ગ્રંથ ભિન્ન હેતથી રયા
ઉ--વી. તંત્રીજીના લખાણુથી જ એ તે નક્કી છે કે એ જ હક્કથી અહીં ચૌદશ જ પુનમ બની ગઈ છે એટલે અંશે.
છે. જુએ, તેમના લખાણના ચૌદશ ઘટે ત્યારે તેરશ જ ચિદશ બનવાને યોગ્ય છે. ચૌદશ નથી. આ ચિદશને બનાવવા માટે ચિદશની ઘડીઓ
વી. તંત્રી–“ચૌદશના ક્ષયે પૂર્ણિમાને દિવસે ચૌદશનું વાળી તેરશ જ લેવાય. હું પહેલાં બતાવી ગયો છું તેમ
કાર્ય કરનારાઓને શ્રી તવતરંગિણીના કર્તાએ એવો સચોટ ૫૯ ઘડીવાળું તિથિ ગણિત પણ આ જ વ્યવસ્થાને સંગત છે.
ઉત્તર આપે છે કે " (વી. પુ. ૧૫, અંક ૪, પૃ. ૫૦ ) પ્ર-ઉદય તેરશે ચાદશને ભગવટો છે એ જ કારણે તેમની માન્યતાનું ખંડન કરતાં તેમને આપત્તિ દર્શાવી કર્યું
“ ખરતરગર છવાળાઓ ચૌદશના ક્ષયે પૂનમે ચૌદશ કરે છે ચાદશ ઘટે ત્યારે તેરશ જ ચદશ બને છે.
છે કે”(વી. પુ. ૧૫, સં. ૯, પૃ. ૧૫૧ ) વિગેરે
ચર ઉ તેરો ચને અવસ્થાને સંગત છેઉત્તર અને શ્રી તલ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
