________________
ગણિત-સિદ્ધિ હોય તેને “ગુણક” કહેવાય છે અને તેનું જે પરિણામ આવે તેને “ગુણાકાર” કહેવાય છે. એ રીતે ૧૧ એ ગુણ્ય છે, ૩ એ ગુણક છે અને ૩૩ એ ગુણાકાર છે.
ગુણાકાર કરવા માટે જુદી જુદી અનેક રીતે ચાલે છે, પણ તેની સહુથી વધારે પ્રસિદ્ધ અને અનુકૂળ રીત નીચે મુજબ છે :
પ્રથમ ગુણ્ય સંખ્યાની સ્થાપના કરવી, તેની નીચે * આવું ચિહ્ન મૂકીને ગુણકની સંખ્યા લખવી અને તેની નીચે લીટી દેરવી પછી ગુણવાની ક્રિયા કરવી. તેમાં પ્રથમ ગુણકના એકમ વડે ગુણ્યના એકમ આદિ દરેક અંકને ગુણવા. એ કિયા પૂરી થયા બાદ ગુણકના દશક વડે ગુણ્યના એકમ આદિ દરેક અંકને ગુણવા, પણ તેનું પરિણામ એક અંકસ્થાન છેડીને નીચે લખવું આ પ્રમાણે અન્ય તમામ અકેતુ સમજી લેવું. આ રીતે ગુણવાની ક્રિયા પૂરી થાય, એટલે નીચે લીટી દરવી અને બધી રકમનો સરવાળે. કરે, એટલે ગુણાકારની સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય
દાખલા તરીકે ૧૨૫ ગુણ્ય છે અને ૩૭ ગુણક છે. તે તેનો ગુણાકાર નીચે મુજબ થશે –
૧૨૫ ગુણ્યા ૪ ૩૭ ગુણક
૮૭૫
૩૭૫૪ - ગુણવાની કિયા
૨૧
૪૬ર૫ ગુણકાર
