________________
ગુણાકારની ટૂંકી અને સહેલી રીતે
૮૭
જે દેશમાં આંક ન હતા, ત્યાં સામાન્ય ગુણાકાર કરવા માટે પણ તકલીફ પડતી અને જૂદી જૂદી અનેક રીતે અજમાવવામાં આવતી. તાત્પર્ય કે આંક એ આપણે વિશિષ્ટ પ્રજ્ઞાનું પરિણામ છે અને તેથી તેને જાળવી રાખવા જોઈએ.
જે ૪૦ થી ઉપરની રકમને ૯ વડે ગુણવી હોય તે સામાન્ય રીતે ચાલુ પદ્ધતિને આશ્રય લેવામાં આવે છે. જેમ કે ૯૨ તથા ૩૧૬ ને ૯ વડે ગુણવાના છે, તે–
૩૧૬ ૪ ૯ X ૯ ૮૨૮ ૨૮૪૪
પરંતુ આ દાખલાઓ બીજી રીતે પણ ગણી શકાય છે અને એ રીત પ્રમાણમાં વધારે સહેલી છે. ઉપરના બંને દાખલા આ રીતે ગણુએ, એટલે તેને સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવી જશે.
૨૦ મૂળ સંખ્યાના દશગણું
૯૨ મૂળ સંખ્યા ૮૨૮ ૩૧૬૦ મૂળ સંખ્યાના દશગણું
૩૧૬ મૂળ સંખ્યા ૨૮૪૪
ગુણ્ય રકમને દેશગણી કરવા માટે માત્ર મીંડુ ચડાવવાનું હોય છે. તેમાં કંઈ તકલીફ નથી કે લાંબે વિચાર
