________________
૧૫૬
ગણિત-સિદ્ધિ ૧૪૦૦ ૪ ૮ = ૧૧૨૦૦ - ૧૦૦ = ૧૧૨ શું ચાલુ પદ્ધતિના ભાગાકાર કરતાં આમાં સરળતા નથી?
અહીં ૨૩૫ તથા ૨૭૦ ની સંખ્યાઓને આ રીત પ્રમાણે ૧૨૩ થી ભાગી બતાવી છે :
ર૩૫ ૪૮ = ૧૮૮૦ * ૧૦૦ = ૧૮૦ = ૧૮. ર૭૦ ૪૮= ૨૧૬૦ – ૧૦૦ = ૨૧ = ૨૧૨
આ રીત ચાલુ પદ્ધતિ કરતાં વધારે સરસ છે અને જવાબ ઝડપથી લાવી શકે છે.
પ–સાડી સાડત્રીશ વડે ભાગવાની રીત
કેઈ પણ સંખ્યાને ૫, ૧૫, ૭ અને ૧૨ વડે કેમ ભાગવી? તે જોઈ ગયા. તેમાં જે પ્રકારની રીતે અજમાવી છે, તેવી જ રીત ૩૭ વડે ભાગવામાં અજમાવવાની છે. ૩૦૦ = ૮ = ૩૭ એ પરથી એટલું નક્કી કે કઈ પણ સંખ્યાને ૮ વડે ગુણીને ૩૦૦ વડે ભાગીએ તે તેનું પરિણામ ૩૭૩ વડે ભાગ્યા બરાબર આવે. દાખલા તરીકે ૭પ ને ૩૭ થી ભાગીએ તો જવાબમાં ૨ આવે છે અને ૭૫ ને ૮ વડે ગુણી ૬૦૦ બનાવીએ અને ૩૦૦ વડે ભાગીએ તે પણ જવાબ ૨ જ આવે છે. મુગ્ય વાત એ છે કે ભાજ્ય તથા ભાજકને જો દશના પાયાવાળી રકમમાં પરિણુત કરીએ તો આપણું કામ સરલ બની જાય છે. તે માટે જ અહીં ૮ થી ગુણીને ૩૦૦ વડે ભાગવાની હિમાયત કરવામાં આવી છે. નીચેના બે દાખલાઓમાં પણ આ રીતની અજમાયશ
