________________
ગુણાકરેની ટૂંકી અને સહેલી રીતે
૧૭
તે શ્રમ તથા સમય બચાવી શકીએ. દાખલા તરીકે ૧૫ ને ર૪થી ગુણવાના છે, તો ત્યાં ચાલુ પદ્ધતિ ન અજમાવતા આટલું જ કરવાનું કે
૧૫ × ૨ = ૧૫ ૪૪ = ૬૦
3६०
અથવા ૬૬ થી ગુણવાને છે, તે–
૧૫ x ૩ = ૪૫ ૧૫ ૪ ૬ =
૫૪૦ અથવા ૪૮ થી ગુણવાન છે, તે
૧૫ × ૪ = ૬૦
૧૫૪ ૮ = ૧૨૦ અહીં પ્રથમ દશકની સંખ્યા વડે ગુણાકાર કરવાનો છે અને બીજી લીંટીમાં તેનાથી બમણું સંખ્યા મૂકવાની છે પછી તે બંનેનો સરવાળો કરતા જવાબ આવી જાય છે. શું આ રીતે આપણા શ્રમ અને સમયને બચાવ કરનારી નથી?
૫૧૦, ૬૧૨, ૭૧૪, ૮૧૬, ૧૨૨૪, ૧૪૮, ૧૮૩૬ વગેરે આ પ્રકારની જ સંખ્યાઓ છે. તેના વડે કેઈ પણ રકમને ગુણવી હોય તે ઉપર બતાવ્યા મુજબ સહેલાઈથી ગુણ શકાય છે. દાખલા તરીકે ૩૮૪ ને દર વડે ગુણવા છે, તે ત્યા આંટલું જ કરવાનું કે
