________________
ગુણકારની ટૂંકી અને સહેલી રીત પરિણામ લાવી શકે છે. ખાસ કરીને મૌખિક હિસાબો કરવા માટે આ રીત ઘણી સહેલી છે.
દાખલા તરીકે ૨૮ ને છા થી ગુણવા છે, તે તેઓ આ રીતે ગુણશેઃ
૨૮ અરધું ૧૪ અને ૧૪ અરધું છે. ૧૪ અને ૭ = ૨૧. તેના માથે મીંડું એટલે ૨૧૦.
અથવા રૂપ ને છા થી ગુણવા છે, તે તે આ રીતે
ગુણશેઃ
૩૫ અરધું ૧૭ અને ૧છા અરધું ૮. ૧છા અને ૮ = દા. તેને ગુણ્યા ૧૦ એટલે રદરા.
અમે એક વાર કહ્યું છે અને અહીં ફરી પણ કહીએ છીએ કે જ્યાં જે રીતે વધારે અનુકૂળ હોય ત્યાં તે અજમાવવી. તેમાં અમુક જ રીતને આગ્રહ રાખ નહિ. વ્યાવહારિક ભાષામાં કહીએ તે આપણે પાડા–પાડીનું કામ નથી, માત્ર બળી ખાવાનું કામ છે.”
૪-સાડા બાર વડે ગુણવાની રીતે
જો તમે એક સંખ્યાને કા વડે સહેલાઈથી ગુણી શકે તે ૧ર વડે કેમ ન ગુણી શકે? બંનેની રીત એક જ છે, તેમાં તફાવત માત્ર ઓછા અને વત્તાને છે. ૧૦ – રા = ળા અને ૧૦ + ર = ૧રા.
આ પરથી એમ સમજવાનું કે કોઈ પણ સંખ્યાને ૧૦ વડે ગુણી, તેમાં તેને ચેલે ભાગ ઉમેરીએ તે તેનું પરિણામ મૂળ સંખ્યાને ૧ર વડે ગુણ્યા જેટલું જ આવે.
