________________
શ્રી અરનાથ પરમાત્માનું સ્તવન
૮૯ પામે જ છે અને કાર્ય પ્રગટ થાય જ છે માટે આ કારણતા ઉત્પન્ન ભાવવાળી છે. સહજ નથી.
કારણમાં રહેલી આ કારણતા કાર્ય કરે ત્યાં સુધી જ રહે છે કાર્ય પ્રગટ થયા પછી કારણતા રહેતી નથી. જેમ કે સાધના કરતાં કરતાં સિદ્ધિપદ પ્રગટ થાય. પરંતુ સિદ્ધિપદ પ્રગટ થયા પછી ત્યાં સાધનારૂપી કારણતા વર્તતી નથી. અન્યથા સિદ્ધદશા પ્રાપ્ત થયા પછી પણ સાધના ચાલુ છે આમ માનવું પડે જે ઉચિત નથી. આ રીતે કાર્ય કારણદાવ જાણવો. | ૮ ||
કત આતમદ્રવ્ય, કાર્ય સિદ્ધિ પણોરી ! નિજ સત્તાગત ધર્મ, તે ઉપાદાન ગણો રી II & II
ગાથાર્થ:- જે આ આત્મા સંસારી છે. તે જ કર્મક્ષય થતાં સિદ્ધિ પદને પામે છે. એટલે કર્તા આત્મતત્ત્વ છે અને કાર્ય સિદ્ધિપદ છે. પોતાનામાં સત્તાગત રહેલા જે ગુણધર્મો તે પ્રગટ કરવામાં આત્મા વિગેરે મૂલભૂત દ્રવ્ય ઉપાદાન કારણ જાણવું. લાં
વિશેષાર્થઃ કર્તા એવા આ આત્મામાં સિદ્ધિ નામનું કાર્ય કરવામાં ઉપાદાનકારણ નિમિત્તકારણ અસાધારણકારણ અને અપેક્ષાકારણ કોણ કોણ છે તે વાત ગ્રંથકારશ્રી સમજાવે છે :
સિદ્ધ દશા પ્રાપ્ત કરવા સ્વરૂપ કાર્ય, કત એવા આત્માથી અભિન્નસ્વરૂપ છે. કારણ કે કર્તા એવો આત્મા પોતે જ કર્મનો વિનાશ થતાં સિદ્ધિભાવ રૂપે પરિણામ પામે છે. માટે કર્યા અને કાર્ય કથંચિત્ અભિન્ન છે.
આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપની રૂચિ થયા વિના તે તરફ પ્રવૃત્તિ થતી નથી. ભૂતકાળમાં આ રીતે મોહની પરાધીનતામાં જ અનંતોકાળ પસાર કર્યો છે. હું આ સંસારમાં બહુ જ ભટક્યો છું. આત્માના મૂલ સ્વરૂપથી ઘણો ઘણો ભ્રષ્ટ થયો છું.
