________________
શ્રી મલ્લિનાથ પરમાત્માનું સ્તવન
૧૦૯
આત્મા પોતે ચેતન છે જડ નથી. તેથી સમયે સમયે નવા નવા પર્યાયવાળા ચૈતન્યભાવમાં જ સમવાયસંબંધથી પ્રવર્તે છે.
મોક્ષે ગયેલો આ આત્મા સર્વથા પરભાવદશાથી પર થઈને સાદિ-અનંતકાળ સુધી પોતાના ક્ષેત્રમાં જ પ્રવર્તે છે એટલે કે પોતાના શુદ્ધ સ્વાભાવિક ગુણ-પર્યાય રૂપ ક્ષેત્રમાં જ પ્રવર્તે છે. ક્યારેય પણ પરભાવદશાના ક્ષેત્રમાં પરિણામ પામતા નથી. તેના કારણે ક્યારેય ફરીથી કર્મ બાંધતા નથી. પોતાના પ્રગટ થયેલા અનંતગુણો ફરીથી ક્યારેય અવરાતા નથી.
""
એકવાર જે શુદ્ધદશા પ્રાપ્ત થઈ તે સદાકાળ તેવો જ આ આત્મા રહે છે. તે શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ કેવું હશે ? જે માણે તે જ જાણે એવો ન્યાય છે.” ચક્ષુથી દેખાય કે ક્ષયોપશમભાવના આપણા મતિ શ્રુત જ્ઞાનથી જાણી શકાય તેવું આ સ્વરૂપ નથી. અમાપ અને અનંતકાળ સુધી રહેવાવાળું આ સ્વરૂપ છે. ॥ ૪ ॥
પરકર્તૃત્વ સ્વભાવ, કરે ત્યાં લગે રે, કરે ત્યાં લગે રે ॥ શુદ્ધકાર્ય રૂચિ ભાસ, થયે નવિ આદરે રે, થયે નવિ આદરે રે II શુદ્ધ આત્મ નિજ કાર્ય, રૂચે કારક ફિરે રે, રૂચે કારક ફિરે રે તેહિ જ મૂલ સ્વભાવ, ગ્રહે નિજ પદ પરે રે, ગ્રહે નિજ પદ પરે રે પા
ગાથાર્થ :- જ્યાં સુધી આ આત્મા પરભાવના કર્તૃત્વના સ્વભાવવાળો થઈને રહ્યો છે ત્યાં સુધી તેને પરનું કર્તાપણું રહે છે. પરંતુ જ્યારે શુદ્ધ ક્ષાયિક ભાવના આત્મગુણોનું કર્તૃત્વ કરવાની રૂચિ જાગે છે ત્યારથી તે પરભાવને આદરતો નથી. તેના કારણે સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગ્નાન ઈત્યાદિ જે ગુણો મુક્તિનું જ કારણ છે તેની ચિ જાગૃત થવાથી બાધક કારકચક્રી એવો આ આત્મા બાધકભાવમાંથી
