________________
૧૩૮
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૨
ચૌગતિ મારગ બંધ, ભવિક નિજ ઘર રહ્યા રે, ભવિક નિજ ઘર રહ્યા રે |
ચેતન સમતા સંગ, રંગમેં ઉમાહ્યા રે, રંગ મેં ઉમાહ્યા રે || ૩ ||
ગાથાર્થ ઃ- પ્રશસ્ત એવી શુભલેશ્યાની જે પંક્તિ છે. તે બગલાઓની શ્રેણી છે એમ જાણવું. પવિત્ર ગુણોવાળા મુનિમહારાજ રૂપી હંસો બન્ને શ્રેણી રૂપી સરોવ૨માં જઈને રહે છે. વદમાં જેમ ચારે દિશામાં જવાઆવવાના રસ્તા બંધ થાય છે. તેમ જિનેશ્વર પ્રભુની ભક્તિથી ચારે ગતિમાં રખડવાનું બંધ થાય છે ચોમાસામાં જેમ સૌ પોતાના ઘરમાં જ રહે તેમ ભક્તિવંત આ જીવ સ્વગુણોનો અનુભવ કરવારૂપ સમભાવના રંગમાં જ એટલે કે (પોતાના ઘરમાં જ) રમ્યા કરે છે. ॥ ૩ ॥
વિવેચન :- કવિરાજ નવી નવી ઉપમાઓ આપીને પરમાત્માની ભક્તિને વરસાદની ઉપમા સાથે ઘટાવે છે.
-
જેમ મેઘઘટા ચડી આવી હોય ત્યારે ઉજ્જ્વલ બગપંક્તિ ચારે બાજુ ફરતી હોય છે. તેમ પ્રશસ્ત એવી જે શુભલેશ્યા - પદ્મલેશ્યા અને શુક્લલેશ્યા, આ બન્ને લેશ્યાના શુભ પરિણામ રૂપી બગપંક્તિ આનંદપૂર્વક ફરતી હોય છે ક્યાંય કાળા પરિણામ નજરે પડતા નથી.
મેઘઘટા વરસતી હોય ત્યારે હંસપક્ષીઓ સરોવરે જઈને બેસે છે. મધુરઆનંદ કલ્લોલ કરે છે. તેમ હંસપક્ષી તુલ્ય મુનિમહારાજાઓ ઉપશમ શ્રેણી અને ક્ષપકશ્રેણી તે બન્ને શ્રેણીરૂપી સરોવરની પાળ ઉપર જઈને બેસે છે શ્રેણી ઉપર આરોહણ કરે છે.
ઘણો વરસાદ વરસવાથી એકગામથી બીજે ગામ જવાના તથા આવવાના ચારે દિશાના માર્ગો જેમ બંધ થાય છે તેમ જિનેશ્વર પરમાત્માની ભક્તિનો યોગ એવો આ જીવને લાગે છે કે જેનાથી ચારે
