Book Title: Bharat Bhaishajya Ratnakar Part 01
Author(s): Nagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
Publisher: Unza Aayurvedik Pharmacy
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
६००
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः
[ककारादि
-
अम्लवर्गस्य तोयेन दिनं धर्मे विभावयेत् । देवदारु, त्रिकुटा, इलायची, चीतामूल, पुनर्नवामूल, तथैव दोलिकायन्त्र दिवस पाचयेत्सुधीः ॥ शुद्ध शिलाजीत और अंकोल १-१ भाग तथा शुद्ध कान्तपाषाणशुद्धौ तु रसकर्म समाचरेत् ॥ गूगल सबके बराबर लेकर सबको एकत्र मिलाकर कान्तपाषाण (लोहचुम्बक ) को राजपट्ट,
भंगरेके रसमें खरल करके गोलियां बना लें । महापट्ट, शिखीग्रीव और विराटक भी कहते हैं।
। इसके सेवनसे प्रमेह और वातकफज अन्य
रोग नष्ट होते हैं। कान्तपाषाणको पीसकर (दोलायन्त्र विधिसे) लोहपात्रमें, भैसके दूध, गोघृत, नमकके पानी,
( मात्रा-२ माशे ।) जवाखारके पानी तथा सहजनेके रसमें (पृथक् पृथक
(९४८३) कामकलावटी २-२ दिन) स्वेदित करके १ दिन अग्लवर्ग के (र. र. । वातर.) रसमें धूपमें भावना दें और फिर अम्लवर्गके रसमें | अङ्कोटमूलं त्रिफला कुण्डली मरिचं निशा । १ दिन दोलायन्त्र विधिसे स्वेदित करें। इस विधिसे सप्तच्छदा कुटी कुष्ठं प्रत्येकं कार्षिकं भवेत ॥ कान्त पाषाण शुद्ध हो जाता है।
विडङ्ग मुस्तक काचं तालकं टणं त्रिवत् । (९४८२) कान्तलोहादियोगः रसगन्धकलोहानां प्रत्येकार्दपलं क्षिपेत् ।।
गुग्गुलं त्रिपलं दत्त्वा घृतेन परिपेषितम् । (र. चं. । वाजीकरणा.)
वटी कामकलानाम गहनानन्दभाषिता ॥ স্কাসিদানি
चतुर्मासा वटी खाधा गोमूत्रेण जडी कृता । रजनीताप्याब्ददेवद्रुमः ।
वातरक्तं निहन्त्याशु नानादोषसमुद्भवम् ॥ व्योपैलानिपुनर्नवाधि
कुष्ठं नानाविधं हन्ति नानादोषसमुद्भवम् । गिरिजाकोलैः समं गुग्गुलुम् ।।
द्रद्रं कण्डूं विचर्चिश्च व्रणार्थीगण्डमालिका ॥ पिष्ट्वा भृाजलेन सूक्ष्म
भगन्दरोपदंशांश्च विद्रधीं गईभार्बुदे । __गुटिकां खादेयथासात्म्यतो। मेहः श्लेष्मसमीरणोल्वण
श्लीपदं शोथशूलानि कासवासमरोचकम् ॥
प्लीहगुल्मोदराष्ठीला मेहमेदोगलामयान् । __गदेष्वन्येषु वा पूरुषः॥
जीर्णज्वरमानाहश्च पाण्डादि त्रितयं जयेत् ॥ कान्तलोह भस्म, अभ्रक भस्म, त्रिफला,
सङ्ग्रहग्रहणी दुष्टां बलवर्णाग्निवर्द्धनीम् ।। बायबिडंग, हल्दी, स्वर्णमाक्षिक भस्म, नागरमोथा,
___ अंकोटकी जड़, हर्र, बहेड़ा, आमला, गिलोय, * अम्लवर्ग–अम्लबेत, जंबोरी नीबू, | कालीमिर्च, हल्दी, सप्तपर्ण ( सातविन ) की छाल, बिजौरा, चणकाम्ल, नारंगी, तिन्तडीक, इमलीके पत्ते, | मुरामांसी और कूठ; इनका चूर्ण १।-१। तोला नीबू , चांगेरी (चूका ), दाडिम, करौंदा और | तथा बायबिडंग, नागरमोथा, काचलवण, हरताल कमरख ।
(रसे. सा. सं.) | भस्म ( या शुद्ध हरताल ), सुहागेकी खील और
For Private And Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700