Book Title: Bharat Bhaishajya Ratnakar Part 01
Author(s): Nagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
Publisher: Unza Aayurvedik Pharmacy
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
लप्रकरणम् ]
परिशिष्ट
%3
अथ खकारादितैलप्रकरणम् (९५७९) खदिरादितैलम् कल्क-चन्दन ( सफेद ), अगर, केसर, (वा. भ. । उ. अ. २२ मु. रो. चि.)
मोथा, सुगन्धबाला, खस, देवदारु, लोध, दाख
(मुनक्का), मजीठ, दालचीनी, पनाक, बायबिडंग, खदिरतुलामम्बुघटे पक्त्वा तोयेन तेन पिष्टैश्च ।
स्पृक्का ( लज्जालु ) तगर, नखी, कायफल, छोटी चन्दनजोगककुङ्कुमपरिपेलवबालकोशीरैः॥
इलायची, ध्यामक ( कत्तण ) और पत्तंग; इनका मुरतरुरोधद्राक्षामभिष्ठाचोचपकविडङ्गैः।
चूर्ण १।-१। तोला लेकर सबको पानीके साथ स्पृक्कानतनखकट्फल
एकत्र पीस लें। सूक्ष्मैलाध्यामः सपतङ्गैः ॥
२ सेर तेलमें यह क्वाथ और कल्क मिलाकर तैलपस्थं विपचेकांशैः पाननस्यगण्डषैस्तत्। पकावें । जब पानी जल जाए तो तेलको छान लें। हत्वाऽऽस्ये सर्वगदाञ्जनपति
इसे पीने, इसकी नस्य लेने और इसके गण्डप शीघ्रं दृशं श्रुति च वाराहीम ॥
धारण करनेसे मुखके समस्त रोग नष्ट होकर दृष्टि क्वाथ-६ सेर खरसारको ३२ सेर पानीमें और श्रवण शक्ति बराहके समान ( आयन्त पकावें और ८ सेर शेष रहने पर छान लें। तीक्ष्ण ) हो जाती है।
इति खकारादितैलमकरणम्
अथ खकारादिरसप्रकरणम् (९५८०) खगेश्वररसः । श्वेतकुठं निइन्त्याशु श्वासकासगदानपि । (र. र. सं.। उ. अ. २० ; र. चं. । कुष्ठा.)
| सघृतः पित्तनं कुष्ठं मधुना मेहमेव च ॥
पथ्यं दोषानुरूपेण बुद्धेन मुनिनोदितम् ॥ पलेन प्रमितः सूतः पलेन प्रमिता वसा।
___ शुद्ध पारद, शुद्र गंधक और स्वर्णमाक्षिक खगः पलमित: सर्व मर्दयेदर्जुनद्रवैः ॥ भस्म ५-५ तोले लेकर तीनोंको एकत्र खरल करके गोलीकृत्य विशोष्याय गोलं कृप्यां निरुध्य च। कजली बनावें और उसे ( १ दिन ) अर्जुनकी ततस्तां सुदृढे भाण्डे मषां क्षिप्त्वा निरुध्य च ।। छालके क्वाथमें घोटकर गोला बनाकर सुखा लें। पचेत्साधुदिनं पश्चात्स्वाशीसं विचूर्णयेत् ।। इस गोलेको भूषामें बन्द करके बालकाखगेश्वरो रसो वल्लपमितः कुटजान्वितः ॥ यन्त्रमें रखकर हाण्डी पर शराव ढककर सन्धिको
For Private And Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700