Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. - The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ KASHMIR SERIES OF TEXTS AND STUDIES No. XLIII. THE SHIVASUTRA-VARTIKAM BY YARADARAJA. EDITED WITH PREFACE AND FOREWORD BY PANDIT MADHUSUDAN KAUL, SHASTRI, M. A., M. O, L., SUPERINTENDENT OF THE RESEARCH DEPARTMENT, JAMMU AND KASHMIR STATE, SRINAGAR PUBLISHED UNDER THE AUTHORITY OF THE GOVERNMENT OF HIS HIGHNESS LIEUT.-GENERAL MAHARAJA SIR PRATAP SINGH SAHIB BAHADUR G. C. S. I., G. C. I. E., G. B, E., LL D.. MAHARAJA OF JAMMU AND KASHMIR STATE. NT JAMMU RESEARA Sripagar PRINTED AT TAE KASHMIR PRATAP STEAM PREBS, 1925. (All rights reserved.)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsomAnandanAthaprabhRtiguruvarAdiSTasannItimArgo labdhvA yatraiva samyakpaTimani ghttnaamiishvraadvaitvaadH| kazmIrebhyaH prasRtya prakaTaparimalo rajayansarvadezyAn deze'nyasinnadRSTo ghusRNavisaravatsarvavandhatvamApa // 1 // tarata tarasA saMsArAbdhi vidhatta pare pade padamavicalaM nityAlokapramodasunirbhare / vimRzata zivAdiSTAdvaitAvabodhasudhArasaM . prasabhavilasatsadyuktyAntaHsamutlavadAyinam // 2 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzmIrasaMskRtagranthAvaliH / -=o-:*:-= granthAGkaH 43 zivasUtravArtikam varadarAjakRtam zrIbhAratadharmamAtaNDa-kazmIramahArAja zrIpratApasiMhavarapratiSThApite pratnavidyAprakAza (risarca) kAryAlaye tadadhyakSa-paNDita-madhusUdana kaula-zAstriNA addiSTakAryAlayasthapaNDitasahAyena __ saMgRhya , saMzodhanAdisaMskaraNottaraM pAzcAtyavidvatpariSasamatAdhunikasugamazuddharItyupanyAsasaMskAraiH pariSkRtya zrInagare "kazmIra pratApa sTIma presa" mudraNAlaye mudrApayitvA prakAzyaM niitm| DEPARTMA SEARCO AL TASHMIR CESS E RESEAA pAritA THILESS khaistAndaH 1925 saMvat 1982 kAzmIra-zrInagara (asya granthasya sarve prakAzana-mudrApaNAcadhikArAH proktamahArAjavaryaiH svAyattIkRtAH santi)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 050814 Accession No...* Shantarakshita Library Tibetan Institute-Sarnath (All rights reserved). Printed by P. Vishi Nath & Sons, Photographers and Proprietors of 'Kashmir Pratap Steam Press Srinagar and Published by The Research Department, Jammu & Kashmir State, Srinagar.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 MAHADEVA MOUNTAIN
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ B VA MOUN!
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ PREFACE. The number forty-three of the Kashmir Series of Texts and Studies, which is being placed now before the students of the Shaiva philosophy, contains a metrical exposition by Varadaraja of the Shivasutras. It is at once clear and concise, as all works bearing the imprint of the Vartika are expected to be. Its present edition is based on the transcript prepared by the departmental Pandits from the original manuscript kindly lent out by Pandit Raghunath Godabole, a renowned Sanskrit scholar from Bombay side. It is, from the beginning to the end, fraught with various mistakes. The preparation of the text, therefore, seemed at the outset rather hazardous. But later on, prompted by the . desire to bring it out, I tried all possible means of constructing the text. First, I carefully looked into the quotations from the Vartika given by the learned scholar and writer, Bhasvaranandanatha alias Bhaskararaya, in his commentary on the Lalitasahasranama. Their condition, I am sorry to record, is as deplorable as, or worse than, that of the text I had to handle. What helped me to steer safely through the blunders and to arrive at a comparatively better state of the text was
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ the careful examination of the Shivasutravimarshini, a commentary by Kshemaraja on the Shivasutras. Here I have to record my thanks to Rajanaka Maheshvara, a pandit of this Department, who, as usual, helped me to a fairly good extent in bringing out the Shivasutra-vartika of Varadaraja. Srinagar, Kmr. July 23, 1925. l . Madhusudan Kaul.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ FOREWORD. Little need be said on the philosophical contents of the Vartika, as the reader is already made aware of them in the Shivasutravimarshini and allied works brought out by this Department It is written entirely in the light of the interpretation given to the Shivasutras by Kshemaraja in the Shivasutravimarshini. Varadaraja also puts his faith in the traditional history of the origin of the Shivasutras. The Shivasutra-vartika, forming No. 7 of the Series, by Bhatta Bhaskara who claims to have inherited an accurate interpretation of the sutras through a succession of teachers from Bhatta Kallata, one of the chief disciples of Vasugupta, differs from the present one inasmuch as Varadaraja depends entirely on the interpretation of Kshemaraja. Both Kshemaraja and Bhatta Bhaskara, though laying claim to one common source, differ from each other in their views as to the meaning of the sutras, In absence of any extant work on the sutras by Kallata, it is very difficult to decide which of the two authors inherited the true traditional interpretation. But differences in their respective expositions lead one to suppose either that the distance of time, that elapsed
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ between Kallata on the one hand and Kshemaraja' and Bhatta Bhaskara on the other, had distanced the true tradition from the both or that both the interpretations existed even at the time of Kallata. A careful study of the two Vartikas will show the reader the differences between the two interpretations of the sutras. The date of Varadaraja alias Krishnadas, the author of this work, is not positively known. All that can be The date of tho author. said with regard to it is that he lived sometime before the beginning of the 16th century A. O. The reason for the assertion is that Bhaskararaya, the commentator of the Lalitasahasranama and a contemporary of Narayana Bhatta, belonged to the latter half of the same century according to the statement of Kamalakara Bhatta, the author of the Nirnayasindhu and grandson to Narayana Bhatta. In the closing lines of his Vartika, Varadaraja gives a short description of his parentage. He says that Family connection of the he was the youngest son of Madhuraja. The appearance of the word "raja' in the names Madhuraja and Varadaraja on the one hand and Gambhiraraja and Bhaskararaja on the author with Bhaskararaya.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 other tempts one to surmise that all the four persons named above belonged to the same family and, therefore, Varadaraja was one of the ancestors of Bhaskararaja. The reverent attitude with which Bhaskararaya refers to him and quotes his passages in season and out of season in the Bhashya on the Lalitasahasranama strengthens the surmise. Srinagar, Kmr. 23 July, 1925. } Madhusudan Kaul,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ DaoN namaH paraprakAzavapuSe shivaay| atha zrIzivasUtrANi / -=-000-:-- kRSNadAsAparaparyAyavaradarAjaviracitavArtikopetAni / -=0-*:--- prathama unmeSaH nAgabodhyAdibhiH siddhairnAstikAnAM puraHsaraiH / AkrAnte jIvaloke'sinnAtmezvaranirAsakaiH // 1 // rahasyasampradAyo'yaM mA vicchedItyatucchayA / khecchayA zivasUtrANi samAlikhya zilAtale // 2 // mahAdevagirau svagne mAhezvarazikhAmaNeH / / upadizya prabhuH zrImAnumayA saMprayojitaH // 3 // dayayA svayamevAsIdeziko yasya zaGkaraH / daizikaM daizikAnAM taM vasuguptaM prabhuM numaH // 4 // mahAmAhezvarazrImatkSemarAjamukhodgatAm /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zivasUtravAtikam / [. anumRtyaiva sadvRttimaJjamA kriyate mayA // 5 // vArtikaM zivasUtrANAM vAkyaireva tadIritaiH / tatra narezanakAtmyavAdinAM prAtikUlyataH // 6 // cikriyAtmakacaitanyamUrti vajaDAtmanaH / paramaH ziva evAtmA prapaJcasyeti kathyate / / 7 / / caitanyamAtmA // 1 // caitanyaM citkriyArUpaM zivasya paramasya yat / svAtantryametadevAtmA tato'sau paramaH zivaH // 8 // athavA ko'yamAtmeti praSTana bodhayituM zizUn / nAtmA deho naca prANo na manaH khaM na zUnyabhUH // 6 // kintu caitanyamevAtmetyAdiSTaM parameSThinA / atha caitanyamevaitadAtmA khAbhAvikaM vapuH // 10 // vizeSAcodanAdasya jagatazcetyarUpiNaH / acetyamAnaM kasyApi vapuH kimapi no bhavet // 11 // cetyamAnaM tu cidrUpatAdAtmyAcinmayaM bhavet / evaM zivoknayA nItyA jaGgamasthAvarAtmanaH // 12 // caitanyameva vizvasa svarUpaM pAramArthikam / // 1 // nanvevaMvidhavizvasya caitanyaM cedvapustadA / / 13 // kathaM bandhasya saMbandha iti zaGkAM vyapohitum / prazleSAzleSapAThAbhyAM sUtramAha mahezvaraH // 14 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / jJAnaM bandhaH // 2 // ajJAnamiti tatrAdyaM caitanyasphArarUpiNi / mAtmanyanAtmatAjJAnaM jJAnaM punaranAtmani // 15 // dehAdAvAtmamAnilaM dvayamapyetadANavam / malaM khakalpitaM khasminbaMdhaH svecchaavibhaavitH|| 16 // 2 // kimANavamalAtmaiva bandho'yaM, netyudIryate / yonivargaH kalAzarIram // 3 // yonidaprathAheturmAyA vargastadutthitaH // 17 / / kalAdiditiparyantatattvarAzistadAtmakaH / mAyIyAkhyaM malaM tattadbhinnavedyaprathAmayam // 18 // kaleti kAyamAvizya paricchedakarI nRNAm / vyApRtiH puNyapApAtmA zarIraM yasya tatpunaH / / 16 // kArma ca malametamindvaye bandho'nuvartate / IzvarapratyabhijJAyAmuktametanmalatrayam // 20 // 'svAtantryahAnirbodhasya svAtantryasyApyabodhatA / dvidhANavaM malamidaM svasvarUpApahArataH // 21 // bhinnavedyaprathAtraiva mAyIyaM, janmabhogadam / kartaryabodhe kAma tu, mAyAzaktyaiva tattrayam / / ' 22 / / ityathaiSAM malAnAM tu bandhakalaM nirUpyate /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [1 u. jJAnAdhiSThAnaM mAtRkA // 4 // apUrNammanyatArUpaM bhinnavedyaprathAtmakam // 23 // zubhAzubhAtmakAzeSakarmasaMskAravigraham / trividhaM malamuktaM yattadeva jJAnamucyate // 24 // 'na so'sti pratyayo loke yaH zabdAnugamAdRte / anuviddhamiva jJAnaM sarva zabdena gamyate // ' 25 / / ityuklanItyA jJAnasya vividhasyAsya mAtRkA / akArAdikSakArAntapaJcAzadvarNavigrahA // 26 // zivAdikSitiparyantatattvagrAmaprasUtibhUH / / 'karaMdhracitimadhyasthA brahmapAzAvalambikAH // 27 // pIThezvaryo mahAghorA mohayanti muhurmuhuH / ' itizrItimirodghATaprokkanItyanusArataH // 28 // svarAdivargAdhiSThAtRmAtRcakrapariSkRtA / apUrNo'hamahaM pUrNo'haM kRzo'haM kRzetaraH // 26 / / iti zabdAnuvedhena zokaharSAdikArikA / adhiSThAnamadhiSThAtrI, tadadhiSThAnato nRNAm // 30 // alabdhAntarmukhakhAtmavizrAntIni nirantaram / bahirmukhAni jJAnAni kathyante bandhahetavaH // 31 // 4 // athedRmbandhasaMbandhaprazamopAya ucyate / paramopeyavizrAntisatattvaH parameSThinA // 32 // udyamo bhairavaH // 5 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / yo'yaM vimarzarUpAyAH prasarantyAH khasaMvidaH / jhaTityucchalanAkArapratibhonmajanAtmakaH // 33 / / udyamo'ntaHparispandaH pUrNAhambhAvanAtmakaH / sa eva sarvazaktInAM sAmarasyAdazeSataH // 34 // vizvato bharitatvena vikalpAnAM vibhedinAm / alaM kavalanenApItyanvarthAdeva bhairavaH // 35 // 5 // athegbhairavApatterbandhaprazamakAraNAt / vyutthAnaM ca bhavecchAntabhedAbhAsamitIryate // 36 / / zakticakrasandhAne vizvasaMhAraH // 6 // yojyamuktaH svasaMvitterudyamo bhairavAtmakaH / asyAsti mahatI zakiratikrAntakramAkramA / / 37 / / niHzeSanijacicchakticakrAkramaNalampaTA / riktAritobhayAkArApyanetadrUpiNI parA // 38 // yayaiva svAtmacidbhittau prameyollAsanAditaH / parapramAvizrAntiparyantaspandarUpayA // 39 // sRSTisthitilayAnAkhyAbhAsAzaktiprasAraNAt / prapaJcaviSayaM cazcatpazcakUtyaM prapaMcitam // 40 // tayA prasAritasyAsya zakticakrasya yatpunaH / sandhAnamAntarAmnAyAmnAtakramavimarzanam // 41 / / tasinsatyasya vizvasya kAlAgyAdikalAvadheH / saMhAraH syaatsvsNvittivhnisdbhaavlkssnnH|| 42 // 6 // evaM khasaMvitkAlAgnipluSTabhedasya yoginaH /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [1 u0 na syAtsamAdhivyutthAnabhedaH ko'pIti kathyate // 43 // jAgratvapnasuSuptabhede turyAbhogasaMbhavaH // 7 // udyamo bhairava iti proktarUpaM sphuradvapuH / turya nAma paraM dhAma tadAbhogazcamakriyA // 44 // bhede'pi jAgradAdInAM yoginastasya saMbhavaH / anusyUtiH parAnandarUpA syAditi ziSyate // 45 // 7 // jAgradAditrayaM sUtratrayeNa lakSyate kramAta / jJAnaM jAgrat // 8 // svapno vikalpAH // 6 // aviveko mAyA sauSuptam // 10 // jJAnaM bAhyAca jAgrat sarvasAdhAraNArthakam // 46 // svamaH svAtmaiva saMprokko vikalpAH svAtmasaMbhavAH / aviveko nijAkhyAtirmAyA mohastadAtmakaH / / 47 // sauSuptaM , yoginAmetattritayaM dhAraNAdikam / IzvarapratyabhijJAyAM jAgarAdyapi lakSitam // 48 // 'zUnye buddhyAdhabhAvAtmanyahantAkartRtApade / asphuTArUpasaMskAramAtriNi jJeyazUnyatA // 46 // sAkSANAmAntarI vRttiH prANAdiprerikA matA / jIvanAkhyAthavA prANe'hantA pUryaSTakAtmikA // 50 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / tAvanmAtrasthitau proktaM sauSutaM pralayopamam / savedyamapavedyaM ca mAyAmalayutAyutam / / 51 / / manomAtrapathe'pyacaviSayatvena vibhramAt / spaSTAvabhAsA bhAvAnAM sRSTiH svapnapadaM matam // 52 // sarvAkSagocaratvena yA tu bAhyatayA sthirA / sRSTiH sAdhAraNI sarvapramAtRNAM sa jAgaraH ' / / 53 / / iti vistarataH prokte lokayogyanusArataH / jAgarAditraye'muSminnavadhAnena jAgrataH / / 54 / / zakticakrAnusandhAnAdvizvasaMhArakAraNAt / turyAbhogamayAbhedakhyAtirakhyAtihAriNI / / 55 / / sphuratyavirataM yasya sa tadvArAdhirohataH / turyAtItamayaM yogI proktacaitanyamAmRzan // 56 // tritayabhoktA vIrezaH // 11 // jAgarAditrayaM proktazakticakrAnusandhitaH / turyAnandarasAsArAcchuritaM bhedavarjanAt / / 57 / AnandarasanirmagnaM paramaM vyoma bhAvayan / tritayasyAsya yo bhoktA camatkartA sa yogirAT // 58 // ' triSu dhAmasu yogyaM bhoktA yazca prakIrtitaH / vidyAttadubhayaM yastu sa bhuJjAno na lipyate // 56 // ityuktaniSpratidvandvisaMvitsAmrAjyavaibhavaH / cinaH svAtmavijJAnaparamAnandanirbharaH / / 60 / /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtrabArtikam / vIrezo yena vIrANAM bhedagrasanakAriNAm / antarbahirvisaratAmindriyANAmadhIzvaraH // 61 // 11 // kimasya paracittattvArohavizrAntimUcikAH / bhUmikAH santyayaM yAbhiryAti sarvottarAM sthitim // 62 // ityantevAsihacchaMkAzAntyai santItyudIryate / vismayo yogabhUmikAH // 12 // yathA sAtizayAnande kasyacidvismayo bhavet // 63 // tathAsya yogino nityaM tattadvedyAvalokane / niHsAmAnyaparAnandAnubhUtistimitendriye // 64 // pare svAtmanyatRptyaiva yadAzcarya sa vismayaH / sa eva khalu yogasya paratavaikyarUpiNaH // 65 // bhUmikAstatkramArohaparavizrAntisUcikAH // 12 // IdRgvismayavadyogabhUmikArUDhacetasaH // 66 // icchA zaktirumA kumArI // 13 // parabhairavatAM yuktyA samApannasya zAzvatIm / tasyaiva yogino yecchA zaktiH saiva bhavatyumA // 67 // parA bhaTTArikA saiva kumArIti prakIrtitA / sadAzivAdikSityantavizvasargAdilIlayA // 68 // kumArI kuM mahAmAyAbhUmi mArayatItyapi /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / kumArI copabhogyAsya yogino bhairavAtmanaH // 66 // kumArI nAnyabhogyA ca bhokAtmyena tiSThati / umA kumArI saMtyaktasarvAGgA mahezituH // 70 // ArAdhanaparA tadvadicchA zaktistu yoginaH / ayameva sphuTaH pATho dRSTo'nuttaradaizikaiH // 71 // vyAkhyAtazca paraiH zaktitametipaThanAtpunaH / prakarSo vyAkRto'muSyAH zakterjJAnakriyAtmataH // 72 // evamIdRkprabhAvecchAzaktiyuktasya yoginaH / dRzyaM zarIram // 14 // yadyadRzyamazeSaM taccharIraM tasya yoginaH // 73 // ahamityapRthaktvena pativatpratibhAsanAt / zarIraM dehabhIprANazUnyarUpaM ghaTAdivat // 74 // dRzyamevAsya, pazuvat draSTRtvena na bhAsate / evaM dehe ca bAhye ca sarvatraivAsya yoginaH // 75 // mayUrANDarasanyAyAtpratipattirabhedinI // 14 // dRzyaM zarIratAmeti zarIraM cApi dRzyatAm // 76 // ityuktaM yogino yattanna durghaTamitIryate / hRdaye cittasaMghaTTAddRzyasvApadarzanam // 15 // 'hRdayaM tadvijAnIyAdvizvasyAyatanaM mahat // 77 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [ 1 u0 ityuktanItyA hRdayaM vizvavizrAntibhittibhUH / svasaMvit tatra saMghaTTazcittasya calataH sataH // 78 // tadaikAtmyaparAmarzajAgarUkasvabhAvatA | tasmAdRzyasya vizvasya nIladehAdirUpiNaH // 76 // svApasyaitadabhAvasya zUnyasyApica darzanam / 'svAGgarUpeSu bhAveSu pramAtA kathyate patiH // 80 // iti zrImatyabhijJeoktanItyA patyuriva prabhoH / svAGgakalpatayA tasya yathAvatprathanaM bhavet // 81 // 15 // 10 ukte'pyevaM prameye'sminnupAyAntaramucyate / zuddha tattvasaMdhAnAdvA'pazuzaktiH // 16 // zuddhaM tattvaM paraM vastu yattatparazivAtmakam // 82 // tatsaMdhAnaM prapaJcasya tanmayatvena bhAvanam / tenaiva yasya pazvAkhyA bandhazaktirna vidyate // 83 // tatsadAzivavatso'pi vizvasya jagataH patiH // 16 // zuddhatattvAnusaMdhAnavata evAsya yoginaH // 84 // vitarka AtmajJAnam // 17 // vitarkaH proktasaMdhAna dhvastabandhasya yoginaH / vizvAtmA ziva evAhamasmItyarthavicintanam // 85 // etadeva sphuradrUpamAtmano jJAnamucyate // 17 // kiMcAsya proktavaitarkasvAtmavijJAnazAlinaH || 86 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / lokAnandaH samAdhisukham // 18 // lokyaM lokayitA ceti lokazcetyacidAtmani / tattadrUpatayA tasiMlloke sphurati yoginaH // 87 // 'grAhyagrAhakasaMvittiH sAmAnyA sarvadehinAm / yoginAM tu vizeSo'yaM saMvandhe sAvadhAnatA' // 88 // ityuklanItyA tatsarvamahamityanusaMhiteH / Anando yo bhavatyantastatsamAdhisukhaM smRtam // 86 // yatsamAdhisukhaM tasya svAtmArAmasya yoginaH / tadeva loke lokAnAmAnando'ntarvicinvatAm // 60 // vibhUtiyogametasya darzayatyatha yoginaH / zanisandhAne shriirotpttiH|| 16 // icchA zaktirumetyAdisUtroktA zaktirasya yA // 61 // sandhAne yoginastasyAstanmayIbhAvane sati / tadvazAttattadicchArhazarIrotpattiriSyate // 12 // 16 // anyAzca siddhayastasya saMbhavantItyudIryate / bhuutsNdhaan-bhuutpRthktv-vishvsNghttttaaH||20|| bhUtAnAM dehadhIprANazUnyAnAM grAhakAtmanAm // 63 // grAhyANAM sthAvarANAM ca saMdhAnaM paripoSaNam /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [.u. pRthaktvamatha vizleSo vyAdhyAdiklezazAntaye // 14 // vizvasya dezakAlAdiviprakRSTasya yatpunaH / saMghadRzcakSurAdyakSapratyakSIkaraNAdikam // 15 // etatsarva bhavecchaktisaMdhAne sati yoginaH // 20 // yadA parimitAH siddhIranicchanpunaricchati // 16 // vizvAtmatAprathArUpAM parAM siddhiM , tadAsya tu / zuddhavidyodayAccakrezatvasiddhiH // 21 // vaizvAtmyaprathanAkAGkSI sandhatte zaktimAtmanaH // 17 // yadA yogI tadA tasya sadAzivapadaspRzaH / 'Izvaro bahirunmeSo nimeSo'ntaH sadAzivaH // 8 // sAmAnAdhikaraNyaM ca sadvidyAhamidaMdhiyo' / iti nItyA jagatsarvamahameveti yA matiH // 6 // sA zuddhA nirmalA vidyA, tadIyAdudayAtsphuTam / unmajanAtsa cicchaktimAtmano nityamAmRzet // 10 // yadA yogI, tadA tasya cakrezabamanuttaram / mAhezvarya samAvezotkarSAtsiddhyati yoginaH // 101 // - vizvAtmakataduttIrNakhAtmArAmakhameva saH / icchati svacchacidrUpo yadA yogI , tadAsya tu // 102 // mahAhadAnusandhAnAnmaMtravIryAnubhavaH // 22 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / parA bhaTTArikA saMvidicchAzaktipuraHsaram / sthUlaprameyaparyantaM vamantI vizvamAntaram // 103 // pramAtrantarvahIrUpahaSIkaviSayAtmanAm / khecaryAdipravAhANAM bAhyAbhyantararUpiNAm // 104 // pravartakakhAt svacchatvagambhIratvAdidharmataH / mahADdo jagadyApI dezakAlAdhagocaraH // 105 // antastasyAnusandhAnAttAdAtmyasyAvamarzanAt / akArAdikSakArAntazabdarAziprathAtmanaH // 106 // kSityAdizivaparyantatattvAntaHkSobhakAriNaH / matravIryasya sarveSAM mantrANAM prANarUpiNaH // 107 // parAhantAparAmarzamayasyAnubhavaH sphuTam / / akhilaM vAcakaM vAcyamahamityavamarzanam // 108 // yoginaH sAvadhAnasya bhavatItyeva ziSyate / sphuTIkaromi saMkSepAcaprameyaM puroditam // 10 // mahAda iti proktA zaktirbhagavatI parA / anusandhAnamityuktaM tattAdAtmyavimarzanam // 110 // mantravIryamiti proktaM pUrNAhantAvimarzanam / tadIyo'nubhavastasya sphuraNaM svAtmanaH sphuTam // 111 / / iti zrIzAmbhavopAyaprakAzanaparAyaNaH / unmeSaH prathamaH samyaksvarUponmeSalakSaNaH // 112 / iti zrIkRSNadAsAparaparyAyavaradarAjaviracite zivasUtravArtike zAmbhavopAyaprakAzanaM bAma prathama unmeSaH // 1 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dvitIya unmeSaH IdRzaM zAmbhavopAyaM pradarzya parameSThinA / idAnImetadantasthazAkkopAyaH pradarzyate // 1 // tatra zaktirmahAmantravIryavisphArarUpiNI / iti prAthamikonmeSaparyante prakaTIkRtA // 2 // tatsvAtantryaM vivicyAdAvunmeSAntaramAntaram / samyagdarzayatA mantrasvarUpaM tAvadIryate // 3 // cittaM mntrH||1|| cetyate'nena paramaM svAtmatattvaM vimRzyate / iti cittaM sphurattAtmaprAsAdAdivimarzanam // 4 // tadeva mantryate guptamabhedena vimRzyate / svasvarUpamaneneti mantrastenAsya daizikaiH // 5 // pUrNAhantAnusaMdhyAtmasphUrjanmananadharmatA / saMsArakSayakRttrANadharmatA ca nirucyate // 6 // tanmantradevatAmarzaprAptatatsAmarasyakam / ArAdhakasya cittaM ca mantrastaddharmayogataH // 7 // asya coktasya mantrasya mananatrANadharmiNaH /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / 15 prayatnaH saadhkH||2|| uktamantrAnusandhAnAvaSTambhodyantRtAtmakaH // 8 // prayatno'ntaHsvasaMrambhaH sa eva khalu sAdhakaH / yato mantrayitumantradevataikyapradaH smRtaH // 6 // 2 // - IdRksAdhakasAdhyasya mantrasya prathamoditam / vIrya vistarataH samyag varNyate'tha salakSaNam // 10 // vidyAzarIrasattA mantrarahasyam // 3 // vidyeti paramAdvaitasaMpravedanarUpiNI / zarIraM yasya bhagavAn zabdarAziH sa ucyate // 11 // tasya sattA samastAdhvapUrNAhantAsvarUpiNI / sphurattA saiva mantrANAM mananatrANadharmiNAm // 12 // guptArthatAyA jananaM rahasyamiti kathyate / etacchIkSemarAjena tantrasArAtsamuddhRtaiH // 13 // saMvAdaiH saMmataiH samyagvarNitaM nijavRttigaiH // 3 // samyagevaMvidhaM mantravIrya yeSAM yathAtatham // 14 / / mahAdAnusaMdhAnaprakArAveditaM tvapi / icchayaiva mahezasya hRdayaMgamatAM dRDham // 15 // na gacchatyatha tucchAyAM cittaM siddhau prarohati / bindunAdAdijAtAyAM, teSAM tu mitayoginAm // 16 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [2 u0 garbhe cittvikaaso'vishissttvidyaasvpnH|| 4 // garbho'khyAtirmahAmAyA tanmaye siddhisaMcaye / vikAso nAma cittasya tAvanmAtre kRtArthatA // 17 // saivAviziSTA vidyeti kiMcijjJatvasvarUpiNI / azuddhavidyA sA svapno vikalpamatyayAmakaH // 18 // 4 // AgatA api tAH siddhIH khalIkRtya yadA punaH / avaSTanAtyasau yogI parAM siddhiM tadAznute // 16 // vidyAsamutthAne svAbhAvike khecarI zivAvasthA vidyAyAH prAksamAkhyAtarUpAyAH zaMkarecchayA / svAbhAvike samutthAne samullAse svabhAvaje // 20 // unmajane sati cudrasiddhimajanatatpare / avasthA yA zivasyAntaravasthAturabhedinI // 21 // sphurattA saiva saMpUrNasvAnandocchalanAtmikAm / mudaM rAtItyato mudrA khecarI ca nabhazvarI // 22 // vyajyate yogino vizvam vizvottIrNasvarUpiNaH / evaMprabhAvayorvIryAsAdane maMtramudrayoH // 23 // gururupAyaH // 6 // samyagjJAnakriyAprANamantramudrAyathAsthitim /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / gRNAtyupadizatyarthaM tadvIrya cetyato guruH // 24 // sa eva mantramudrANAM vIryavyAptiprakAzanAt / upAyaH kathyate sAkSAdapeyaM paramaM prati // 25 // yadvA guruH parA zaktirIzvarAnugrahAtmikA / avakAzapradAnena saiva yAyAdupAyatAm // 26 // 6 // 'sa gururmatsamaH prokto matravIryaprakAzakaH / ' 'AdimAntyavihInAstu matrAH syuH zaradabhravat // 27 // gurorlakSaNametAvadAdimAntyaM ca vedayet / ' iti zrImAlinIzAstrasiddhAtatroktavaibhavAt // 28 // akRtrimAhamAmarzasvarUpAdyantavedakAt / parameSThisamAttasmAtparamopAyato guroH // 26 // mAtRkAcakrasaMbodhaH // 7 // matramudrAnusaMdhAnasantatoyuktacetasaH / bhavatyuknaguroH prItAtsAdhakasyeti ziSyate // 30 // 'athAdyAstithayaH sarve svarA bindvavasAnagAH / tadantaH kAlayogena somasUryo prakIrtitau // 31 // pRthivyAdIni tattvAni puruSAntAni paJcasu / kramAtkAdiSu vargeSu makArAnteSu suvrate // 32 // vAyvamisalilendrANAM dhAraNAnAM catuSTayam / tarce zAdi vikhyAtaM purastAdbrahmapaJcakam // 33 // amUlA tatkramAjjJeyA kSAntA sRSTirudAhRtA /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [.u. sarveSAM caiva matrANAM vidyAnAM ca yazasvini // 34 // iyaM yoniH samAkhyAtA sarvatatreSu srvdaa|| iti zrItrIzikAzAstraproknanyAyena mAtRkA // 35 / / akArAdivisargAntasvaraSoDazagarbhiNI / ata evAdibindvantadazapaMcatithikramA // 36 // tadAtmakataduttIrNabindudvandvavibhUSitA / ata eva jagatsarva sRjatyantaranuttare // 37 // tatpaMcadazakasyAntaruddhRtaiH paMcabhiH svaraiH / a-i-u-a-lavinyAsaiH kAdimAntaM ca vAcakam // 38 // cityAdipuruSAntaM ca vAcyaM tattvakadambakam / paMcapaMcakabhedena paMcapaMcavijRmbhitam // 39 // bahizcAnuttarAdeva sRjatI vizvamIdRzam / vAyvagnisalilendrANAM kramAd ya-ra-la-cAtmanAm // 40 // anuttarecchonmeSAkhyatritayAnyonyasaMdhitaH / kiMcAnuttaraSaNDhAkhyadvayasaMdhivazAdapi // 41 // utthitAnAM kalAvidyAmAyArAgAbhidhAyinAm / svarUpagopanAtsarvakartRtvAdyapasArataH // 42 // khaNDitasya pazoH kiMcitkartRtvAdipradAyinAm / mAyordhvazuddhavidyAditacArohanirodhanAt // 43 // mUlAdadho'varohasya nirodhAcca trizaGkhacat / madhye saMsthApitasyAsya dhAraNAddhAraNAtmanAm // 44 // 'yatistu bhAvAbhAvAnAM vyavasthodayadAyinI / kAlo'pi tAM mahAmAyAM svatatrAmanuvartate // 45 // ityuktyA kAlaniyatiyuktalAt SaDDidhAtmanAm /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / sphArayantI vapuH pazcAt durdhva zAdipaMcakam // 46 // sadyojAtAdikezAnaparyantabrahmavigraham / sUkSmarUpamahIvArivahnivAyunabhomayam // 47 // krameNa zuddhavidyezasAdazaktizivAtmakam / visphArayantI svAntaHsthaM visargakalayA bahiH // 48 // kAdisAntAkSarAntasthaH cakAro'pyantimo yataH / ato'kArahakArAbhyAmahamityapRthakkayA || 46 // prapaMcaM zivazaktibhyAM kroDIkRtya prakAzate / asyAstvevaMprabhAvAyAcakraM yattadihoditam // 50 // anuttarecchonmeSAdispandazaknikadambakam / tatsaMbodhazcidAnandaghanasvAtmAnusaMhitiH // 51 // 7 // athedmAtRkAcakrasaMbodhodbodhitAtmanaH / zarIraM haviH // 8 // 16 'zUnyaM dhIH prANa ityetatsRjyate kSIyate'pica // 52 // sthairyamasti paraM dehApekSayA natu tattvataH / ' ityuktanItyA zUnyAdeH pramAtA vasya bhittibhUH // 53 // zarIraM sthUlasUkSmAdi cidazau parayoginaH / hUyamAnaM haviH proktaM tanmAtRtvanimaJjanAt // 54 // paripUrNaprakAzAtmapramAtrunmajJjanapradAt // 8 // evaM zarIrahavyena jvaladbodhordhvarociSaH // 55 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam | jJAnamannam // 6 // jJAnaM bandha iti proktaM yatprAkkatparayoginaH / anAtmanyAtmatAjJaptiranaM grasyata ityataH // 56 // kiMca yadyatprakAzAtmasvarUpAmarzanAtmakam / jJAnaM tatparamAhlAdakAritvAdannamucyate // 57 // 6 // [ 20 yadA lavahitaH zazvadyogI naivaM bhavatyasau / tadA jJAnavato'pyasya samAdhAnAvalepataH / / 58 // vidyAsaMhAre tadutthasvapnadarzanam // 10 // vidyeti jJAnavisphArarUpA yA tu puroditA / zuddhavidyAtha saMhAre'nutthAne'syA nimajane // 56 // tadutthasya krameNAzcadvidyAsaMhArajanmanaH / svapnasya bhedaniSThasya vikalpaughasya darzanam // 60 // unmajjanaM bhavatyasya prAgvyAkhyAtottamAtmanaH / avadhAne'valiptasya sAdhakasyeti ziSyate // 61 // iti dvitIya unmeSaH zAknopAyaprakAzakaH // 10 // iti zrIkRSNadAsAparaparyAyavaradarAjaviracite zivasUtravArtike zAktopAyaprakAzanaM nAma dvitIya unmeSaH // 2 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha tRtIya unmepaH idAnImANavopAyaM krameNa pratipAdayan / atisaMkucitaM tAvatsvarUpaM darzayatyaNoH // 1 // AtmA cittam // 1 // vizeSabhogyazabdAdivAsanAdezarUpitam / tattadadhyavasAyAdivyApArakaraNonmugvam / / 2 / sattvAdivRttyavaSTambhi budhahaMkRnmanomayam / cittaM tatproktacaitanyasvarUpAnavamarzanAta // 3 / / tattatkarmAnusAreNa nAnAyonIranuvrajan / atatItyata evAtmA tataH so'NuH prakIrtitaH // 4 // AtmanazcAtanaM nAsti saMvidekamvarUpiNaH / atazcaitanyamAtmeti dhIkriyAtmakamAtmanaH // 5 // vizvasvabhAvabhUtaM tattAtvikaM rUpamIritam / idAnImetadIyena svAtantryeNAvabhAminAn / / 6 // saMkocAdaNutAyogAJcittamAtmeti lakSitam / iti pUrvAparAdezavaiSamyaM nAsti kiMcana // 7 // 1 // asya cicasvarUpasya dehAderAtmanasvaNoH /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / 30 jJAnaM bandhaH // 2 // antaH sukhAdisaMvedyavyavasAyAdivRttimat // 8 // bahistadyogyanIlAdidehAdiviSayonmukham / bhedAbhAsAtmakaM cAsya jJAnaM bandho'NurUpiNaH // 6 // tatpAzitakhAdevAsAvaNuH saMsarati dhruvam // 2 // 'jJAnaM prakAzakaM loke AtmA caiva prakAzakaH // 10 // anayorapRthagbhAvAjjJAnI jJAne prakAzate / ' ityuktanItyA jJAnaM ca svasvarUpaprakAzakam // 11 // AtmavattatkathaM tasya bandhakakhaprasaGgitA / ityAzaGkayAha yadyevaM prasannAtparamezvarAt // 12 // pratyabhijJA bhavatyeSA tadA satyaM vadIritam / tanmAyAzaktito naiSa vimarzo'sya yadA, tadA // 13 // kalAdInAM tattvAnAmaviveko mAyA // 3 // antarantaHsphuratkicitkartRvAdipradAyinAm / kalAdikSitiparyantatattvAnAM kaJcukAtmanAm // 14 // puryaSTakamayakhena sthUladehAdirUpataH / sthitAnAmavivekasteSvAtmanAnusaMhitiH // 15 // saiva saMmohinI mAyA tattvAkhyAtimayaM jagat // 3 // - atazcaitajanyamAyAprazamAyAsya yoginaH // 16 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / AD zarIre saMhAraH kalAnAm // 4 // mahAbhUtAtmake sthUle sUkSme puryaSTakAtmani / mUlAdisamanAnte ca zarIre yoginaH pare // 17 // kalAnAM tatra bhAgAnAM kAryANAM kAraNe nije / saMhAraH saMvidekAnisadbhAvo layacintayA // 18 // dAhAdyAmarzayuktyA vA dhyAtavya iti ziSyate // 4 // evaM dhyAnAbhidhAno yaH saMhAropAya IritaH // 16 // evametatpradhAnAMzca prANAyAmapuraHsarAn / anyAnsamAdhiparyantAnupAyAndarzayatyasau // 20 // nADIsaMhAra-bhUtajaya-bhUtakaivalya bhUtapRthaktvAni // 5 // bhAvanIyAni yuktena sAdhakeneti ziSyate / prANAdivAhinADInAM saMhAraH prANasaMyamAt // 21 // recakAdikramotpAdAdudAnadahanAtmani / madhyanADyAM vilInakhApAdanaM tanmayatvataH // 22 // bhUtAnAM bhUjalAdInAM jayo yaH sa udIyate / 'vAyavI dhAraNAGguSThe AgneyI nAbhimadhyataH // 23 // mAheyI kaNThadeze tu vAruNI ghaNTikAzritA / AkAzadhAraNA mUrdhni sarvasiddhikarI smRtA // 24 // iti svacchandazAstroknadhAraNAbhirvazIkRtiH /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / bhUtebhyaH kila kaivalyaM cittapratyAhRtistataH / / 25 / / pRthaktvaM tadanAliptasvacchasvAtmaikarUpatA / 'bhUtasandhAna' ityAdisUtroktaM yatphalaM purA // 26 // aprayatnena sAdhyaM tacchAmbhavopAyazAlinaH / ANavopAyasAdhyaM tu yaneneti viziSyate // 27 // 5 // ityevaM dehazuyAdyaiH samAdhyantaizca yA bhavet / siddhiH sA mohavaraNAnnAtmajJAnAditIryate // 28 // mohaavrnnaatsiddhiH||6|| moho vimohinI mAyA tatkRtAvaraNAtkila / pUrvoktadhAraNAyuktyA siddhiH parimitA bhavet // 26 // tattattattvopabhogAtmA navasya paracitprathA // 6 // vinaSTamohAvezasya samAdhau cAgrataH punaH // 30 // 'madhyamaM prANamAzritya prANApAnapathAntaram / Alambya jJAnazaktiM ca tatsthaM caivAsanaM labhet // 31 / / prANAdisthUlabhAvaM tu tyaktvA sUkSmamathAntaram / sUkSmAtItaM tu paramaM spandanaM labhyate yataH // 32 // prANAyAmaH sa uddiSTo yasmAnna cyavate punaH / zabdAdiguNavRttiyo cetasA hyanubhUyate // 33 // tyaktvA tAM paramaM dhAma pravizettatvacetasA / pratyAhAra iti prokko bhavapAzanikRntanaH // 34 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / dhIguNAnsamatikramya nidhyeyaM cAvyayaM vibhum / dhyAlA dhyeyaM svasaMvedyaM dhyAnaM tacca vidurbudhAH // 35 // dhAraNA paramAtmavaM dhAryate yena sarvadA / dhAraNA sA vinirdiSTA bhavabandhavinAzinI // 36 // svaparastheSu bhUteSu jagatyasinsamAnadhIH / zivo'hamadvitIyo'haM samAdhiH sa paraH smRtH||37|| ityevaM mRtyujittatrabhaTTArakanirUpitaiH / prANasaMyamanArambhaiH samAdhyantaiH kramairapi // 38 // paratattvasamAvezo bhavatyeveti kathyate / mohjyaadnntaabhogaatshjvidyaajyH||7|| moho mAyA nijAkhyAtistajayAttatparAbhavAt // 39 // udyamArkotthito'nantaH saMskAraprazamAvadhiH / Abhogo yasya vistAra IdRzAdarzitAtmanaH // 40 // bhavetsahajavidyAyA jayo lAbho'sya yoginaH // 7 // evaM mohajayopAttazuddhavidyAmahodayaH // 41 // jAgrahitIyakaraH // 8 // bhaktvaivaM sahajAM vidyAM tadekavAvalambane / bAgarUkaH sadA yogI jAgradityayamucyate // 42 / / saMpUrNAhavimarzAtmaskhAhantApekSayA jagat / dvitIyamidamAkAraM karo yasya vadIdhitiH // 43 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [370 zivasUtravArtikam / tathAbhUto bhavatyeSa svakarIbhUtaviSTapaH // 8 // IdRzo'yaM sadA khAtmavimarzAvezitAzayaH // 44 // nartaka AtmA // 6 // nRtyatyantaHparicchannasvasvarUpAvalambanAH / khecchayA svAtmacidbhittau svaparispaMdalIlayA // 45 // jAgarAsvamasauSuptarUpAstAstAH svabhUmikAH / AbhAsayati yattasAdAtmA nartaka ucyate // 46 // 6 // evaMvidhajagamAvyanartakasyAssa yoginaH / bhUmikAgrahaNasthAnaM raGgamAha jagadguruH // 47 // raGgo'ntarAtmA // 10 // rajyate'sin jagannAvyakrIDAkautukinAtmanA / iti raGgo'ntarAtmeti jIvaH puryaSTakAtmakaH // 48 // yogI kRtapadastatra khendriyaspandalIlayA / sadAzivAdikSityantajagannAvyaM prakAzayet // 46 // 10 // dehAntaraGge raGge'sminnRtyataH vAntarAtmani / - prekSakANIndriyANi // 11 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / prakSakANIti saMsAranATyaprAkaTyakRdvapuH // 50 // cakSurAdIndriyANyantazcamatkurvanti yoginaH // 11 // ityevaM prekSakIbhUtakhAkSacakrasya yoginaH // 51 // dhIvazAtsattvasiddhiH // 12 // dhIstAttvikasvacidrUpavimarzakuzalA matiH / tadvazAdeva sattvasya spandasyAntarvivartinaH // 52 // sphurattArUpiNaH siddhirabhivyaktiH sphuTaM bhavet // 12 // evaM nijasphurattAtmasattvAsAdanavaibhavAt // 53 // siddhaH svatantrabhAvaH // 13 // siddhaH saMpanna evAssa bhavetparamayoginaH / khatatrabhAva: sahajajJakhakakhalakSaNaH // 54 // khAtantryaM vazino vizvastravazIkaraNakSamam // 13 // khatatrabhAva evAsya khAnandabharitAtmanaH // 55 // yathA tatra tthaanytr||14|| yatra svAbhAvike dehe sphuTIbhUtA svatantratA / yathA tatra tathAnyatra dehe bhavati yoginaH // 56 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam | [ 30 sphuTIbhavati yuktasya pUrNAhantAsvarUpiNI // 14 // 28 nacaivamapyudAsInena bhAvyaM yoginApitu // 57 // bIjAvadhAnam // 15 // sphurattAtmA parA zaktirbIjaM vizvasya kAraNam / tatrAvadhAnaM cittasya bhUyobhUyo nivezanam // 58 // yoginA sAvadhAnena kartavyamiti ziSyate // 15 // evaMvidho mahAyogI parazaktyavadhAnavAn // 56 // AsanasthaH sukhaM hRde nimajjati // 16 // Asyate sthIyate yasminnaikAtmyeneti cAsanam / zAktaM balaM yattatrasthastadevAntaH parAmRzan // 60 // yogI parihRtadhyAnadhAraNAdiparizramaH / khecaryAdimahAsrotovAhaprasarakAraNe // 61 // svacchatvAdiguNairyukte svAnandabharite de | saMplutedapadadvIpe saMpUrNe saMvidave // 62 // nirastasakalopAyo nimajjati yathAsukham / dehAdibroDanenaiva tanmayIbhavati sphuTam // 63 // 16 // ityevamANavopAyAsAditAnmohanirjayAt / unmajacchuddha vidyAtmazAktAvezaprakarSataH / / 64 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / AtmIkRtaparAnandadagADhAvagAhanAt / prasphuracchAmbhavAvazavaibhavaH sAdhakottamaH // 65 // khamAtrAnirmANamApAdayati // 17 // khasya saMbandhinI mAtrA caitanyasyoktarUpiNaH / AzyAnatA mitAtmAMzo grAhyagrAhakalakSaNaH // 66 // nirmANApAdanaM tasyA nirmitalena darzanam / saMpAdayati yogIndro yatheSTaM spaSTamicchayA // 67 // evamIdRzazaktyutthavizvarUpasya yoginaH / punarjanmAdisaMbandho na kazciditi kathyate // 68 / / vidyA'vinAze jnmvinaashH||18|| vidyeti sahajA tasyA avinAzaH sadodayaH / tenaivAjJAnasahakRttattatkarmAnuSaGgiNaH // 66 // dehaprANamanISAdisamudAyasya janmanaH / vinAzo mUlavidhvaMso bhavatyasyeti ziSyate // 70 // yadA tu zuddhavidyAyAH svarUpaM tasya majati / tadA tanmohanAyaiva samuttiSThanti zaktayaH // 71 // kavargAdiSu mAhezvaryAdyAH pshumaatrH|| 16 // kavargAdiSu tiSThantyastadadhiSThAtRtAM gatAH /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam [ 340 mAhezvaryAdikAH proktakarandhracitimadhyagAH // 72 // pazUnpramAtRnAvizya tattatpratyayabhUmiSu / tattacchabdAnuvedhena mohanAtpazumAtaraH // 73 // vRvAnA nijaM rUpaM cidAnandaghanAtmakam / atimAnaM vivRNvAnAH zarIrAdau jaDe'pica // 74 // pazuvatsAdhakamapi pramattaM mohayantyamUH / tasmAdbhAvyaM sadAnena sAvadhAnena yoginA // 75 // uktaM sAmAnyato jJAnAdhiSThAnaM mAtRketyataH / idaM tu prAptatatvo'pi pramAdyansAdhakaH punaH // 76 // pazvadhiSThAnabhUtAbhirmodyate mAtRbhistviti // 16 // 30 yata evamataH zuddhavidyA prAptApi yuktibhiH // 77 // bIbhiH sA punarmoDhyAdyathAsya na vinazyati / tathA sarvAsvavasthAsu yukto bhUyAditIryate // 78 // triSu caturthaM tailavadAsecyam // 20 // triSviti proktarUpeSu jAgarAdiSu tailavat / caturthamiti pUrvoktaM zuddhavidyApradhAtmakam // 76 // turya dhAma sadAsecyaM yathA syAttanmayaM trayam / yathA tailaM kramAtsvIyamAzrayaM vyApnuyAttathA // 80 // AdyantakoTyoH sphuratA jAgarAdeH parisphuTam / turyAnandarasenAdrakuryAnmadhyadazAmapi // 81 // jAgradityAdisUtreNa pUrvamudyamavattayA /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / zakticakrAnusandhAnazAlinaH parayoginaH // 82 // svarasaprasarajAgratsvapnasauSuptabhUmiSu / / udIritaH svatoniyatturyaprasarasaMbhavaH // 83 // tritayetyAdisUtreNa zAmbhavopAyasAdhitAt / haThapAkakramAjAgratsvamasauSuptasaMhRtiH // 84 // darzitAnena sUtreNa khANavopAyayuktitaH / dalakalpatayAsthAyi jAgradAdipadatrayam // 85 // siJcatturyaraseneti vizeSaH samudIritaH // 20 // atropAyaM punazcAha turyAmRtaniSecane // 86 // magnaH svacittena pravizet // 21 // prANAyAmAdikaM tyaktvA sthUlopAyaM vikalpakam / avikalpakarUpeNa svacittena svasaMvidA // 87 // antarmukhaparAmarzacamatkArarasAtmanA / manasturyarasenAtra svadehAdipramAtRtAm // 88 // majanena prazamayan pravizattatsamAvizet // 21 // itthaM parapadAviSTabuddhervastusvabhAvataH // 86 // yadA bhUyaH prasaraNaM yogino jAyate, tadA / prANasamAcAre samadarzanam // 22 // prANasya prasphuracchAktasaurabhAvezasaMskRteH // 10 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / samyagvikasitAzeSagranthyavaSTambhadhIbalAt / ISadvahirmandamandaM cAre prasaraNe sati // 11 // samaM cinmuddhanAtmakhAtsarvadAbhedadarzanam / saMvedanaM bhavatyarthAtsarvAvasthAsu yoginaH // 12 // turyAvaSTambhato labhyaM turyAtItamanAmRzan / pUrvAparAtmanoH koTyoH saMvedhe turyamAtrake // 13 // Aste yogI, tadAmuSya tAvanmAtreNa tupyataH / madhye'varaprasavaH // 23 // pUrvasyAmaparasyAM ca koTau turyaniSeviNaH // 14 // avadhAne'valiptasya kadAcittasya yoginaH / madhyAyAmavaro'zreSThaH kutsitaH sarga Apatet // 15 // vyutthAnAtmA, tato yogI sAvadhAnaH sadA bhavet / avaraprasave vRtte hyevaM madhyapade punaH // 16 // turyAvaSTambharasatasturyAtItaM parAmazet / mAtrAkhapratyayasaMdhAne naSTasya punarutthAnam / 24 / mAtrAH padArthAH rUpAdyAstAsvebhizcakSurAdibhiH // 17 // akSaH svapratyayo nAma tattatsvagrAhyavedanam / saMdhAnaM tu samastaM tadahamityanusaMhitiH // 8 // amuSminsati naSTasya hAstisyokavargataH /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / . 33 turyasya punarutthAnaM bhUya unmajanaM bhavet // 66 // tadaikyasaMpatpUrNatvaM yogIndrasyeti ziSyate // 24 // evamudyatsamAvezaprakarSaH sAdhakarSabhaH // 100 // zivatulyo jAyate // 25 // turyAbhyAsaprakarSaNa turyAtItAtmakaM padam / saMprAptaH sAdhakaH sAkSAtsarvalokAntarAtmanA // 101 // zivena cinmayasvacchasvacchadAnandazAlinA / tulyo'vigalanAdehakalAyA galane zivaH // 102 // 'arjitaM dIkSayA dagdhaM bhaviSyanti yamAdibhiH / yenedaM sAdhitaM yatra tadbhaktyA vinivartate // 103 // 'anekabhAvikaM karma dagdhaM bIjamivAgninA / bhaviSyadapi saMruddhaM yenedaM taddhi bhogataH // 104 // ityuktanItyA prArabdhaprAptabhogopabhogabhUH / / kalevarasthitistasya kartavyetyupadizyate // 105 // zarIravRttivratam // 26 // evaM pUrvoktayA nItyA zivatulyasya yoginaH / / zazvacchivAtmakasvAtmasaparyAtatparAtmanaH // 106 // 'antarullasadacchAcchabhaktipIyUSapoSitam / bhavatpUjopayogAya zarIramidamastu me // 107 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / iti lokottarazrImadutpalapoknayA dizA / zivabhaktisudhApUrNe zarIre vRttirasya yA // 108 // vratametadanuSTheyaM na tucchaM tasya dhAraNam / / 26 // evaMvidhasya tasyAsya yA yA svAlAparUpiNI // 106 // kathA japaH // 27 // 'mahAmatramayaM naumi rUpaM te svacchazItalam / apUrvAmodasubhagaM parAmRtarasolvaNam // 110 // iti zrIpratyabhijJAkRdaizikaproknayA dizA / akRtrimAhamAmarzamayasvAtmAvamarzinaH // 111 // yA yA svairAbhilApAtmA kathA yAthArthyavAdinaH / 'bhUyobhUyaH pare bhAve bhAvanA bhAvyate hi yaa||112|| japaH soz2a svayaM nAdo matrAtmA japya IdRzaH / ' 'padzatAni divArAnaM sahasrANyekaviMzatiH // 113 // japo devyAH samuddiSTaH sulabho durlabho jaDaiH / ityuktanItyA sA sarvasvAtmezAmarzasaMpadaH // 114 // janipAlanadharmatvAjapa ityabhidhIyate / athegvidhayogIndraviSayApi ca yA kathA // 115 // japaH so'pi janasyokto janipAlanayogataH / athacAsyocyate caryA maryAdAnuvidhAyinI // 116 // dAnamAtmajJAnam // 28 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / proktacaitanyarUpasya sAkSAtkaraNamAtmanaH / yattajjJAnaM tadevAsya dAnaM yatnena dIyate // 117 // paripUrNa svarUpaM svaM , dIyate khaMDyate bhidA / dAyate zodhyate rUpamAtmIyaM, dIyate punaH // 118 // rakSyate pratyabhijJAtaH zivAtmA svasvabhAvatA / dIyate ceti yatnena svAtmajJAnamanuttaram // 116 // kRpayA svAtmaziSyebhyastadanenaiva dIyate // 28 // evaM samyagnataM proktaM japaM caryA ca pAlayan // 120 // zivatulyaH sadA svAtmazivArAdhanatatparaH / ayameva mahAyogI mahAmatradhurandharaH // 121 // antevAsijanasyAntastattvatastattvabodhakaH / ityAha bhagavAnIzo nityAnugrahakArakaH // 122 // yo'vipastho jJAhetuzca // 26 // avInpazujanAnpAtItyavipaM zaktimaNDalam / mAhezvaryAdikaM proktaM kavargAdyadhidaivatam // 123 / / adhitiSThati yaH svairamavipasthaH sa ucyate / jAnAtItyakhilaM tat jJA jJAnazaktirudIryate // 124 / / tasyA hatustayA ziSyAnpratibodhayituM kSamaH / anyastu zakticakreNa paratatrIkRtatvataH // 125 // svAtmanyevAsamarthaH sankathamanyAnprabodhayet / 'yacchabdApekSayA sUtre tacchabdo'dhyAhRtaH svayam // 126 // cazabdo hyarthavAcyatra yamAjjJAnaprabodhane /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / yogI hetustato dAnamAtmajJAnamitIritam // 127 // 26 // ityevamavipasthasya jJAhetorasya yoginaH / svazaktipracayo vizvam // 30 // 'zaktayo'sya jagatkRtva zaktimAMstu mheshvrH|| 128 // ityAgamadizA vizvaM svazaktipracayo yathA / zivasya, tatsamasyApi tathAsya parayoginaH // 126 // svasyAH svAtmAvimuktAyAH zakteH saMvedanAtmanaH / pracayaH sphuraNArUpo vikAso vizvamiSyate / / 130 / / 30 // na paraM sRSTyavasthAyAmamuSya parayoginaH / svazaktipracayo vizvaM yAvattatpRSThapAtinau // 131 / / sthitilayau // 31 // svazaktipracayau prokto tAvapItyanuvartate / vikAsitasya vizvasya kriyAmayyA svasaMvidA // 132 // tattatpramAtrapekSAtaH kiMcitkAlamidantayA / yA sthitizcinmayAhaMtAvizrAntyAtmA ca yo lyH||133 // tAvubhau yoginastasya svazaktipracayAtmakau / vikasatsaMkucatsarva vedyaM yatsaMvidAtmakam // 134 / / anyathA tasya vedyasya vedanAnupapattitaH // 31 // nanu sRSTisthitidhvaMseSvevamanyonyabhediSu / / 135 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / anyathAtvaM samAyAtaM svasvarUpasya yoginaH / ityAzaGkAnivRttyarthaM sUtramAha mahezvaraH || 136 // tatpravRttAvapya nirAsaH saMvettRbhAvAt // 32 // teSAM sRSTyAdibhAvAnAM pravRttAvapyanAratam / unmajjane'pi niSkampayogAvaSTambhazAlinaH // 137 // 'avasthAyugalaM cAtra kAryakartRtvazabditam / kAryatA kSayiNI tatra kartRtvaM punarakSayam // 138 // kAryonmukhaH prayatno yaH kevalaM so'tra lupyate / tasmiMllupte vilupto'smItyabudhaH pratipadyate // 136 // natu yo'ntarmukho bhAvaH sarvajJatvaguNAspadam / tasya lopaH kadAcitsyAdanyasyAnupalambhanAt // 140 // iti zrI spandazAstroktanItyA tasyAsya yoginaH / nirAsaH svasaMvettRbhAvAdapracyutirnijAt // 141 // udyatturyacamatkArAdupalabdhRsvabhAvataH / nirAse tasya sRSTyAdeH sRjyasyApyaprakAzanAt // 142 // vizvasRSTisthitidhvaMseSvaprakampasya yoginaH / sukhAsukhayorbahirmananam // 33 // 37 uttIrNadehaprANAdipramAtRtvasya dhImataH // 143 // vedyasparzajayostasya mananaM sukhaduHkhayoH / idantAbhAsarUpeNa nIlapItAdivadbahiH // 144 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [330 ahaM sukhIti duHkhIti lokavannatvahantayA / svazaktipracayo vizvamiti sUtrArthanItitaH // 145 // ahantAcchAditalena sarvamasya prakAzate / yogino laukikasyeva sukhAdyeva na kevalam // 146 // atikrAntamahAmohAkrAntadehAdyahaMkRtiH / lokavatsukhaduHkhAbhyAM kathaM spRzyeta yogirAT // 147 / / udaMcaccittamAtRtvanyaMcatpuryaSTakasthiteH / yato na tatsukhAdyantastata evaiSa sAdhakaH // 148 // tadvimuktastu kevalI // 34 // tAbhyAM mukto vizeSeNa yogIndro yattayoryataH / saMskAreNApyasaMspRSTaH kevalI cinmayaH smRtH||146 // tuzabdo'ntaramAkhyAti vakSyamANavyapekSayA / evamuttarasUtrastho'pyetatsUtravyapekSayA // 150 // 34 // tadevAha tuzabdoktamantaraM candrazekharaH / mohapratisaMhatastu karmAtmA // 35 // mohaH svAkhyAtirajJAnaM tena yaH pratisaMhataH // 151 // tadekaghanatAM prAptastato duHkhAdyupAzrayaH / tata eva sa krmaatmaashubhaashubhklngkitH||152||35|| tasyaivamIdRzasyApi tattatkarmAtmano yadA /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / anargalamahezAnazaktipAtAtsamunmiSan // 153 // svAtantryayogaH sahajaH prAdurasti, tadAsya tu / bhedatiraskAre sargAntarakarmatvam // 36 // bhedasya dehaprANAdimitAhaMkRtijanmanaH // 154 // kalAdivalitabhrAntasakalAdhucitAtmanaH / tiraskAre sthitasyApi svonmeSAdapahastane // 155 // matramatrezatAdAtmyasvamAhAtmyaprakAzanAt / syAtsargAntarakarmakhamamuSya parayoginaH // 156 // yathAbhilASanirmeyanirmAtalaM sphuTaM bhavet // 36 // nacaitadapyasaMbhAvyaM sraSTalaM yogino yataH // 157 // karaNazaktiH khato'nubhavAt // 37 // svataH svasAdanubhavAt svapnasaMkalpanAdiSu / karaNaM nijasaMvedyagrAhyagrAhakanirmitiH // 158 // zaktistakartRtonmeSaH svasaMvittyaiva sidhyati / saMbhavantI tathA sRSTiM yadi dAna bhAvayet // 156 / / sarvasAdhAraNAzeSanirmitizca bhavettadA // 57 // yataH karaNazaktyAtra zaktiH svAtantryarUpiNI // 160 // pramAturbodharUpasya sAraM, tasmAtsvamAyayA / tirohitAyAH svAtantryazaktaruttejanaM prati // 161 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [3 u0 tripadAdyanuprANanam // 38 // tripadaM jAgarAsvapnasauSuptAnAmanukramAt / pratyekamAdimadhyAntarUpaM bhaMgyA nirUpitam // 162 // bhAvonmukhyatadAsaktitadekIkaraNAtmakam / sRSTisthitilayAkAraM turyeNaiva tadAdinA // 163 // tattrayAntazcamatkArarasAnandadhanAtmanA / mAyayAcchAditenApi tirodhAnasvarUpayA // 164 // tattadviSayabhogeSu vidyudvatsphuratA kSaNam / anuprANanamAdadhyAdavadhAnena sAdhakaH // 165 // tenaiva jIvitenApi jIvitasya nijAtmanaH / samyaguttejanaM kuryAdyanAsau tanmayo bhavet // 166 // turyAnuprANanaM proktaM jAgarAdau purA triSu / caturthamiti sUtreNa, tripadetyAdinAmunA // 167 // jAgarAdhAdimadhyAntaparvasviti viziSyate // 38 // antarmukhasvarUpAyAmavasthAyAM na kevalam // 168 // tripadAdiprANanamityetaduktamathApitu / cittasthitivaccharIrakaraNabAhyeSu // 39 // anuprANanamityetadAdadyAditi ziSyate // 166 // antarmukhasvarUpAyAM yathA cittasthitau tathA / anupANanamuktena turyeNAnandavapiNA // 170 // kuryAdvahirmukhale'pi dehAkSaviSayAtmani /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / tanmayaM bhavatItyarthAttadA sarva carAcaram // 171 // evaM svAnandarUpAsya zaktiH svAtantryalakSaNA / / yatheSTabhAvanirmANakAriNI bhavati sphuTam // 172 // 36 // yadA punarasau yogI proktAM turyAtmikAM dazAm / AntarI nAmRzatyantastadA dehAdyahaMkRteH // 173 // apUrNammanyatArUpAdasyANavamalAtmanaH / abhilASAbahirgatiH saMvAhyasya // 40 // tatvaiH zaktigaNAkrAntairdharaNyantaiH klaadibhiH||174 // yoneryonyantaraM neyaH saMvAhyaH pazurucyate / tasyANavamalAkArAt tattatkarmAnusAriNaH // 175 // apUrNammanyatArUpAdabhilASAdahirgatiH / viSayonmukhataivAsya naantstttvaanusNhitiH||176 // 40 // yadA punarmahezAnazaktipAtakzonmiSat / AtmIyameva vimRzannAste rUpaM, tadAsya tu // 177 // abhAvAdabhilASasya na bahirgatirApatet / apitUtacarasvAtmArAmataiveti kathyate // 178 // tdaaruuddhprmitesttkssyaajiivsNcyH||41|| tadityuktacare dhAgni saMvettRvasvarUpiNi / ArUDhA pramitiH saMvit tadvimarzanatatparA // 176 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / [330 yasya tasyAsya taditi proknANavamalAtmanaH / abhilASasya rUDhasya cayAjIvasya saMkSayaH // 180 // puryaSTakasvabhAvasya prazamastattvato bhavet // 41 // prApnoti dehapAto'sya nanvevaM jIvasaMkSaye // 181 // nAsau kadApi kasyApi dRzyatenApi yoginaH / tasmAtkathaM tadAruDhapramitiH sAdhako bhavet // 182 // ityAzaMkyottaraM vakti bhagavAnvizvadaizikaH / bhUtakaMcukI tadA vimukto bhUyaH patisamaH paraH // 42 // tadetyuktAbhilASasya prazamAjjIvasaMkSaye // 183 // puryaSTakapramAtRvAbhimAnagalane'pyasau / dehArambhakarairbhUtairaspRzadbhirahaMpadam // 184 // kaMcukIva vizeSeNa mukto nirvANabhAgyataH / bhUyo bAhulyataH patyA samo'yaM paramezinA // 185 // tatsvarUpasamAviSTacidAnandaghanAtmakaH / tata eva paraH pUrNaH samyaktanmayatAM gtH||186|| 42 // bhUtakaMcukitApyasya tadaiva na nivartate / kasmAdityapi zaMkAyAmuttaraM vakti zaMkaraH // 187 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / naisargikaH prANasaMbandhaH // 43 // prANe pariNatA saMvit prAgiti proklayA dizA / nisargAtsahajAtsvasya svAtantryAdanivAritAt // 18 // caMcatprapaMcavaicitryaprakarSakaraNecchayA / saMkocaM parigRhAnA saMvidbhagavatI svayam // 186 // prApnoti saMkucattattatprANagrAhakabhUmikAH / ukkamarthaM dRDhIkartuM saMvAdaH so'yamatra tu // 10 // 'yA sAzaktiH parA sUkSmA vyApinI nirmalA zivA / zakticakrasya jananI parAnandAmRtAtmikA // 161 // mahAghorezvarI caMDA sRSTisaMhArakArikA / trivahaM trividhaM triSThaM balAtkAlaM prakarSati // 162 // iti vAjasaneyAyAmiyameva citiH parA / svAtantryeNAvaruhya prAk prANarUpe pramAtari // 163 // candrabhAskaravahnayAtmanADItritayavAhinam / antarbahirvizaniyanizvAsocchvAsalakSaNam // 164 // atItavartamAnAditrividhaM kAlamAtmani / karSantyantarbahizceti kathyate kAlakarSiNI // 165 // tato naisargikastasyAH prANasaMbandha AgataH // 43 / / sthite'pi prANasaMbandhe yastadArUDha AntarIm // 166 // saMvidaM vimRzannAste sa lokottaratAM vrajet / ityupAyopasaMhAramukhenAha mahezvaraH // 167 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ je zivasUtravArtikam / nAsikAntarmadhyasaMyamAt kimatra savyApasavyasaSumneSu // 44 // ! 340 netrAdi romarandhrAntanADInAM niviDAtmanAm / sarvAsAM mukhyabhUteSu sarvAvaSTambhadAyiSu // 168 // savyApasavyasauSumnanADImArgeSu sarvadA / nADInAM nAsikA prANazaktiH kuTilavAhinI // 166 // antarityAntarI saMvit tatsvarUpasya yatpunaH / madhyaM sarvAntaratvena pradhAnaM vizvabhittikam // 200 // parAmarzamayaM rUpamuttIrNa tasya saMyamAt / nibhAlanaprakarSotthAt svAtmabuddhivimarzanAt // 201 // kimatra saMyame vAcyamiyameva samAhitiH / dedIpyamAnA sarvAsu dazAsvantarnirantaram // 202 // nirvyutthAnAvadhAnena yoginaivAnubhUyate // 44 // 'mayyAvezya mano ye mAM nityayuktA upAsate // 203 // zraddhayA parayopetAste me yuktatamA matAH / ' iti zrIbhagavadgItAproktanItyanusArataH // 204 // vizvottIrNanijAhantAsamAvezitacetasaH / paryante yogino yogaphalaM samyak pradarzayan // 205 // upasaMharati zrImAnuktaM prakaraNaM zivaH / bhUyaH syAtpratimIlanam // 45 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadarAjaviracitam / punazca proktacaitanyasvarUponmIlanAtmakam // 206 // parayogAdhirUDhasya bhavetparamayoginaH / bhUyaH syAditi vAkyasya sphuTamevAyamAzayaH // 207 // yacchivatvamamuSyoknaM nApUrva tattu yoginaH / svabhAva eva, tanmAyAzaktiprotthApitAnijAt // 208 // nAyaM vikalpadaurAtmyAdbhAsamAnamapi svataH / vigraSTuM tama ityasya proknopAyakrameNa tat // 206 // zivatvaM vyaktimetIti zivanodIritaM zivam / ityunmeSastRtIyo'yamANavopAyasUcakaH // 210 // iti zrIzivasUtrANAM rahasyArthopahitam / . prAguktavArtikAMzena sahitaM vArtikAntaram // 211 / akhaNDasaMvitsAmrAjyayauvarAjyAdhikAriNAm / parAkramahaThAkrAntapatriMzattattvasaMpadAm // 212 // madhurAjakumArANAM mahAhantAdhirohiNAm / pazcimena tadAlokavastapazcimajanmanA / / 213 // mayA varadarAjena mAyAmohApasArakam / zrIcemarAjanirNItavyAkhyAnAdhvAnusAriNA // 214 / kRtinA kRSNadAsena vyaJjitaM kRpayAJjasA / anugRhNantu nAmaitat santaH santoSamAgatAH // 215 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivasUtravArtikam / iti zrIkRSNadAsAparaparyAyavaradarAjaviracite zivasUtravArtike ANavopAyaprakAzanaM nAma tRtIya unmeSaH // 3 // samAptaM cedaM zivasUtra vArtikam / zrImatpratApabhUbharturAjJayA prItaye satAm / madhusUdanakaulena sampAyedaM prakAzitam //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
_