Book Title: Prem Prvarutti
Author(s): Charitravijay
Publisher: Mahavir Jain Charitra Ratnashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035215/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ODLUCOC onlod I: 0278-2425322 3004846 PODOC - ITI III Ibollebic 1% 7 Ike. 50 [UE Vii dAdAsAheba, bhAvanagara, prema, pravRtti." lekhaka, 0 [ boc 0L prasiddha vaktA muni mahArAjazrI cAritravijayajI. cha0 TJ0 SUCC LCO 0 [UE udAra carita eka suzIla benanI Arthika sahAyathI chapAvI prasiddha karanAra, zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama. sonagaDha, ( kAThIyAvADa. ). SOUCIC DOUCO kIMmata rUA. 7-0-0 12-7 saMvata 1993, IsvIsana 1937. ED BLESSLFREITH US Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat, www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " "prema, pravRtti." lekhaka, prasiddha vaktA muni mahArAjazrI cAritravijayajI. udAra cirata eka suzIla menanI Arthika sahAyathI chapAvI prasiddha karanAra, zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama. seAnagaDha. ( kAThIyAvADa, ) savat 1993, kIMmata rUA. nA = 1-4-0 IsvIsana 1937, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat nmngmented a www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 pAlItANA-zrI bahAdurasiMhajI pIM. presa mukAzA, amaracaMda bahecaradAsa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanA lekhakaH-- prasiddha vaktA munimajjArAjazrI cAritravijaya. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA premathI mukti ane pravRtti nivRtti e bane pustake prasiddhavaktA munimahArAja zrI cAritravijayajI mahArAjanI kalamathI lakhAelAM che. banne pustakano upaghAta paNa mahArAjazrIe teija lakhela che. darekane upadyAta che te viSayanA AgalA bhAgamAM dAkhala karavAmAM Avela che. vAcakene ame khAsa bhalAmaNa karIe chIe ke darekane upodaghAta pahelAM vAMcI ja, kemake pustakanA viSayanI spaSTatA upodaghAta vAMcyA pachI vAMcanArane vadhAre saraLa thaI paDaze. A bane pustako pahelAM chapAI gaelAM paNa enI mAMgaNI eTalI badhI thaI paDelI ke tenI nakale tarataja khapI jaI A pustaka A jamAnAne anukula hevAthI amArA samayadharmanA grAhakene bheTa tarIke ApavA amoe khAsa vicAra pUrvaka pasaMda karela che. banne pustakanuM eka nAma prema pravRtti rAkhavAmAM Avela che. hAlamAM vArtAonAM pustaka bheTa tarIke ApavAno rivAja vadhAre pracalita che e ame jANIe chIe paNa amAre udeza che ke vAcakomAM tAtvika bhAvanA jAge e vadhAre yogya che, ema lAgavAthI amee A pustaka pasaMda karyuM che. amArA samayadharmamAMnA agra lekhe paNa nutana prakAza pADanArAja ame ApI rahyA chIe e vAcakone suvidita che. li. pragaTa kartA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema e uSmA, prajavalanta Ansara jyoti che. prema be AtmAone AdhyAtmika saMga che. prema kalpanAtmaka athavA te. kayo karAya evA heta nathI, paNa pote jAte janme che; ane tethI te eTale badhA to kIMmatI che ke, enI kIMmata prema sivAya bIjuM koIja AMkI zakatuM nathI. prema e te svataMtra che ke enA upara koI zAsana calavI zakatuM nathI, mAtra premanI ja sattA prema upara amala calAvI zake che. prema svabhAve e te saraLa ane udAra che ke jyAM enI kRpA thAya tyAM te svasamarpaNa karI de che. bena jenasana, premanA suvarNa sAthe DahApaNanA trAMbIAnI kiMmata kadApi sarakhAvI zakAya tema che ja nahIM. duniyA to bhapakAdAra rIte zaNa-- gArAyelI eka kumArikA jevI che. ane je potAne jAna kurabAna kare che (premamAM sva-samarpaNa) kare che tene ja e AdhIna thAya che. premane sAgara e eka e sAgara che ke jene sImAja nathI. premanA zabdo e evA zabdo che ke jene purepurI rIte vANImAM mUrta svarUpa ApI zakAya nahIM. jIvanamAM teja kSaNa dhanya che ke je kSaNe hRdayanuM premane samarpaNa thAya che premanA rastA te ajAyaba che, ane te antara dRSTi vinA jANI zakAtA nathI. jeo mAtra tarkazakti, kalpanA, vAdavivAda, ke chaTAthIja premanI vAto viSe bole che temane te kazuM ja kahevAnuM nathI-temane amArI chellI salAma che. divAna I hAphija Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upapadyAta. kAraNavinA kAi pravRtti saMbhavatI nathI. ApaNe pANI pIe chIe zA mATe? ApaNane pyAsa lAge che, zarIramAM rahelA rasa ane dhAtuo pANI mAgI le che te mATe, bhAjana jamIe chIe zA mATe? ApaNane bhUkha lAge che, zarIranA nityanA ghasArAne khArAkathI pUravAnI agatya che te mATe, nitya cha sAta kalAka prazAMta rIte nidrA laie chIe zA vAste? eTalAja mATe ke zarIranA zramita taMtukaNA tema karavAnI-vizrAMti levAnI ApaNane kja pADe che. turata sava prasaMgomAM te te lAgaNIonuM jJAtA mana ApaNane te tenA anubhava karAvI te te pravRttimAM niyeAje che ane avila e ApaNe te karavIja paDe che; kemake nahi te! ApaNe bhUkhathI, tarazathI, thAkathI, ujAgarAthI pIDAie chIe. zarIranI A sahu thatI pravRtti ApaNane jarA paNa asvAbhAvika lAgatI nathI ane ApaNe te AcarIe chIe, iMdriyAnA viSayA prati jIve! AkarSAI tad viSayaka bhAga vilAsAdi ceSTAmAM joDAya che ane e paNa teone prakRta jaNAya che. te prazna karavAmAM Ave che ke mumukSatA meAkSa temAM prIti e pramANe sahunI thAya che kharI? nahija zA mATe? khAvuM, pIvuM, uMdhavuM, ityAdi ApaNane aprakRta jaNAtAM nathI ane karIe chIe. zu mumukSatA e aprakRta che? zuM mAnava janmanI khAvuM, pIvu, UMdhavu, iMdriyAdinI vilAsAda ceSTA karavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalAja udezamAM parisamApti thAya che? je temaja heya te kaI nItikAranuM vAkaya che ke - "AhAra nikA mA meyu 4. ___sAmAnyametatpazubhirnarANAM // athota manuSyanA aMge upara kahI AhAra, nidrA, bhaya ane mithuna; e cAre hAjatemAM pazuonA jIvananI paNa parisamApti thAya che te zuM manuSyane pazu samAna ja gaNavA? te ubhayamAM kAMIja taphAvata nahi. manuSyamAM manuSyatva tarIkenuM Adhijya kAMI nahi? te vAtanA spaSTIkaraNamAM eja nItikAra uparanAja zlokanA uttarArdhamAM kahe che ke - je vire ghadhi manuSya . vivedInA pazu: samAnA: athata eka viveka manuSyamAM adhika che. jeo te rahita che teone pazu barAbaraja samajavA. astuH ukata nItikAra vivekane manomAM ekavAra adhika varNavI punaH te vinAnA pazu samAna jANavA ema vade che. tethI zaMkAne avakAza maLe che ke viveka koIne maLe che ane keIne nathI maLatuM zuM? tenuM tAtparya ja huM che. viveka mAnava samASTimAM sattArUpe rahe che, paNa jemAM tene prAdurbhAva thAya che ane tene jeo upayoga le che tethI yukta manAya che, ane jenAmAM te prAdurbhata. te nathI ane tethI karI tene upayoga levA jeo benasIba rahe che te viveka rahita eLakhAya che. ukta vivekane manuSya mAnavadeha dharavAnI saphaLatA je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSAbhilASAdehathI atirikta cetanya je AtmA tenA paricayamAM oLakhANamAM karavAnuM che. paNa aphasaprAyazaH kALabaLanA prAbalya manuSyonI mumukSatA upara te zuM paNa sAmAjIka, dhArmika pravRtti ane niyamomAMthI paNa Adara buddhi uThADI mUkI che. suzraddhA samyakatva bhakti, ImAna, dIna, e sahu vANInA kathana mAtraja yAtA ghaNuM bhAge bolAya che. paNa temAM ekAgratA tema bolanArAomAMthI prAyazaH ghaNu thoDAnI ja hoya ema daSTie paDe che. AvI sthIti AjakAla sarva saMsthAomAM prAyazaH daSTigocara thAya che. paNa huM te kathana mAtra amArA jaina anuyAyIo paratveja karIza, kAraNa, dUSita samAnamAMthI pitAne pazcAta rAkhI prathama anyanA dUSaNe kheLavAnI pravRtti mane AdaraNIya nathI. amArA keTalAeka jaina zrAvake taraphathI mane anekavAra praznonI keTIo puchavAmAM Ave che ke muni mahArAja ame pratikramaNa karavA besIe chIe, pujA karIe chIe, navakAravALI gaNIe chIe, paNa kema jANe amAruM mana temAM parevAtuM nathI, TharatuM nathI, ekAgratA pAmatu nathI, nirALuM ja rahe che, yatraputra citta bhaTakayAM kare che. ukata sahu kriyAo karavI evuM dhArmika pharamAna che mATe te karavIja jekae. mAtra eTalI ja samajaNathI ame te karIe chIe. Apa je amAre bolavAno artha avinayanA rUpamAM na lyo te amane te parizrama ane TharUpaja thaI paDe che. Ama thavAnuM zuM kAraNa haze te ame samajI zakatA nathI te Apa kRpA karI samajAvaze. A kathanano vanyAzaye mane evo artha samajAya ke jeTalI prIti jeTale prema saMsAranA strIsaMtAna ityAdi eNika sukhemAM temane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udbhave che eTale ja prema pAralaukika sukhamAM temane prAdUbhUta thata nathI ane tethI ja teone prabhu viSayaka, mekSaviSayaka, AtmakalyANaviSayaka, zraddhA, bhakti, prema pratIti jaNAtAM nathI. ane tema nahi thavAnuM kAraNa teone saMsAra viSayaka sukhe karatAM te sukha ucca prakAranuM che. ema samajAyuM nathI eja che ane tamArI aSa sahartha athota prIti samAna guNa sAthe sthiti karavAvALI hovAthI, teonI prIti ucca koTInA sukha pratye samAnatAvALI nathI ane aihika sukha sAthe vadhAre baMdhabesatI hovAthI, te sAthe vizeSa pravRtti kare che ema samajAyuM. samAnatA eja haMmezAM svAsthanuM mULa che. traguNya prakRtinI samAnAvasthA eja manaHsvA zyanuM parama kAraNa che. kiMcita paNa ekanuM nyUnAdhikaya, mane bhaMga kiMvA mAnasika avyavasthA ANI muke che. detrayI zarIramAM jyAM paryata eka saMpa rahI samAna vate che, tyAM paryata zarIra yaMtra svastha rahe che. paNa temAMthI ekanuM nyUnAdhiya thatAMnI sAthe zarIra svastha sthItimAMthI kathaLI aTakI paDe che. vyavahAramAM paNa sabaMdhamAM AvatI vastuo kiMvA vyakitaone parIcayane vivekathI upayoga levAmAM Ave che to ja te te pratye sneha, prIti, Adara, saMbaMdha e sarva suvyavasthA jaLavAI rahe che, nahi te turata temAM nyUnatA kiMvA hAni pahoMce che ane e vidhi sarvatra samajavuM. AthI e phalita thAya che ke je dizAmAM mananI adhika pravRtti tethI viruddha dizAmAM tenI alpa pravRtti pratyuta samuLagIja nahi kahIe te cAle ke nivRtti ja samajAya che. A pramANe ekamAM Adhikaya ane anyamAM prItine asaddabhAva jana manane mehaja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAve che. prAyazaH prabaLa Asakita aMtamAM duHkhanuM kAraNa thaI paDe che. saMsArI jIvo putra, strI, mAtA, pitA sahodara ityAdimAM sukhabuddhine sthApI AsakitamAM baMdhAI rahe che. paNa kharuM sukha zuM che te kheLatA nathI ane nAzapariNAma padArthane saMbaMdha hovAthI tevA eka anyanA viyoge mohamAM paDI rahyA kare che. cirasukhanuM sAdhana ISTa zaraNAnugrahane teo zodhatA nathI. tevAone A saMsAranA nazvara sukha pratyene meha dUra thaI satya ane sthIra sukhamAM Adara thAya evI ja koI prabaLa IcchAne A viSaya lakhavAnI pravRtti e pariNAma che. pUrve grahionI grahastha sthIti jJAnanA pAyAvALI hatI. teo grahasthAzramamAM rahyA chatAM paNa zrI ISTa zaraNAbhimukha vRttimAM ja tatpara rahetA hatA. TuMkAmAM kahIe to teo tyAgamaya prahasthAzrama ja gALatA hatA ane caturthAzramakALanI vayasaMdhie saMyamAdi svIkArI, saMsArathI nivRtta thatA hatA. arvAcIna grahasthAzrama kAI eraja pitAnuM rUpa dRSTi AgaLa raju kare che. saMsArIonI hAlanI sthItI mahA meha nimagna nihALavAmAM Ave che. teo pArthiva sukhe aihika vAMchAonA lAbhamAM nAnA prakAranA duHkhe karI nirata daSTie paDe che. teonI rUcI ISTa zaraNanugraha Atmika kalyANa tarapha bhAgyeja vaLatI hoya ema dekhAya che. A sahunuM muLa teonu ajJAnaja, teomAM rahele padArtha viSayaka prANI viSayaka mehaja hoya ema samajAya che. teonA A mohaja-Aja ArUDha ajJAna temanI avanatinuM mULa che. AtmikakalyANa tarapha prIti utpanna nahi thavA devAnuM parama kAraNa che. A moha premanuM kharUM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa samajAvI, TALavA temaja prItine viSaya satya zuM hoI zake arthAta ISTa zaraNAbhimukha vALavA premathI mukti e viSaya niyojI pratipAdana karela che tyAM prema e mukitane sAdhaka che, ema siddha karavA jaina ane jainetara zAstra temaja prAcIna arvAcIna paMDitanA mata pramANe ApavA paNa banate prayatna karyo che. prAraMbhamAM jIvamAtrane mukita e lakSya che. mumukSatA e mAnavane svabhAva che. baMdha e vibhAva che, e mohakRta che. kahIe te atizayokti nathI ke prAyaza: bhavya jIva mAtra mumukSu che. vikAsakrama sarvane priya che. mukti e vikAsakramanI parAkASTA che. ahIMyAja manuSyone zAsvati zAMti che e pratipAdana karyuM che. yadyapi A mokSanA asaMkhya go sazAstroe kahyA che, temAM e premane paNa samAveza AvI jAya che e samajAvavA paNa sapramANa prayatna sevyuM che. zrI zaMkare kevalAdaitarUpe, vallabhe zuddhAta rUpa, rAmAnuje viziSTAdvaita rUpe. maNe daitAdvaitarUpe parabrahma sAthenA premaneja pratipAdana karyo che. te sUtra vAkaya tarIke bolatAM leza paNa pratibaMdha nathI ke premaneja laIne samasta pravRtti che, nivRtti paNa premathIja che. dhyeyamAM eka layatA te anahada nivRttinuM prathama pagathIyuM che ane tadanaMtara dhyAnanI nivikalpAvasthA e e muktinuM apara sAdhana che. A lekhake agrasthAne muktinA anya yogane gauNatA arpI mukitane sAdhaka prema kahI teneja pramukhasthAne varNavyo, kivA mukitanA yogamAM anya koIja yoga nahi ane premane kAM pasaMda karyo che? evA praznane sahaja avakAza maLe che. priya vAcake ! tenuM eka kAraNa te agAu darzAvI gayA chIe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSamAM e che ke yadyapi mukitanA asaMkhya yoge che paNa te adhikArAdibhede sarvathA sarvanAthI azakaya che. premanA sarva kaI adhikArI che. premamAM sahu otaprota che. premaja sarvanI parAkASTA che, sarvadA sarvathI prema pivAya che. pazuomAM apatyasneha, suputromAM prasasevA, kuladAramAM kaMtabhakti, kaMtanI priyatamAmAM paramAvadhi laganI, svAmI pratye sevakanI sevyabuddhi, svAmInI sevaka upara dayA-udAratA, rAjAne viSe prajAnI prabhubuddhi, rAjAnI prajAmAM svasaMtAna sadaza daSTi, prajArAdhana-lokaraMjana tatparatA ItyAdi ityAdi jyAM jyAM nihALIe tyAM tyAM acaLa premanI ja jhAMkhI thAya che. bhinna bhinna vyaktiomAM judA judA svarUpamAM vyavaharate e raMgIlo premaja pitAnI ajaba caTaka banAvI rahyo che. yogIoe yugaH zivAya, bhakatae bhakita zivAya, jJAnioe jJAna zivAya, tyAgIoe tyAga zivAya, rAgIoe pitAnA rAganA viSaya zivAya, TuMkAmAM e sarva koIe eka nijaISTa zivAya anyamAM upekSA karI che. paNa zeya, dhyeya ItyAdinA svarUpamAM premane te loja che. premane sarva keAIe pivyo che. tenI adyAvadhi keIe upekSA karI nihALI nathI. AthI sarvane sAmAnya ane hAle evAja viSayane sarvAtmabhAvamAM mokSanA mArgamAM paNa upayogI samajAvavA ane te sarvane sAmAnya hoI sahuthI zakaya che, e daDhAvavA A lekhake banate prayAsa uThAvyo che. ane A premathI mukti e viSaya lakhavAnI pravRttine dvitIya hetu che. adhyAtma viSayamAM premanA athAta asala mukitanA premanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikArI thatA pUrve gauNAdhikArIo, madhyamAdhikArIo, jeo mokSanA premane pitAne prIti viSayaka prema na karI zake teone mATe prathama vizuddha dAMpatya premanuM maMDana karyuM che ane te prema paNa pariNAme tenA sAdhaka daMpatIne mekSane sAdhaka nIvaDe che e rAjula nemanAthanA bhavAMtarathI cAlyA AvatA Atmika premanuM kathana karI yathAzakya pratipAdana karyuM che. purANakAra vyAse gopAMganAone kRSNa pratye adhyAtma premaja jaNAvyo che, ane gopAMganAone mekSanI parama adhikArI-mukataja varNavelI che. paMDite vade che ke zAstrIya vAtanA mAtra vAcyArthaja skUla rIye avalakAya che ane vyAsa, premAnaMda, dayArAma, ItyAdioe ge pAMganAone zrI kRSNa pratye varNavela prema viSayI, niMdanIya prema prAkRta manuSya avaleke che ane kRSNa pratye paradAra laMpaTa ItyAdi kalaMka ane AkSepa mUke che. game te he ApaNe te takarArI viSayane bAju upara mUkI teonA kabajAmAM rahelA rahasvArthanuM kevI rIte vikAne tAraNa kADhe che te avalokIe. teo ema kahe che ke bhale kRSNane temaja patiene tarachoDI tenA pratye jatI pAMganAone prAkRta ane vyabhicArI pAtro mAne, paNa koI ThekANe vyAse ropAMganAonA mukhamAM amArA yAra, amArA Azaka evo artha thAya, evA zabdo vyavaharAvyA nathI. rAsamaMDaLanI rAtrIe kRSNanA veNunAdathI AkarSita banelI gopAMganAo tenA pratye deDI AvI che te vakhate teonI potAnA pratye acala bhakti niSTA prema-niSTanI parIkSA levA kRSNa aMtardhAna thayA te vakhate pAMganAoe prazasta rIte AvA ja zabdo uccAryA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhalu gopikA naMdano bhavAn / akhiladehinA maMtarAtmaham // athata he vibhu Apa gopikA-yazodAnA naMdana nathI paNa samasta prANInA daSTArUpe aMtarAtmA cho; AvI rIte kRSNane prabhu rIte oLakhatI jetI e gopAMganAomAM viSaya vArAnAne-vyabhicArI saMbaMdhane leza paNa kayo buddhimAna svIkArI zake? Ama teonuM maMtavya che. AthI ame ema mAnIe chIe ema koIe svIkAravAnuM nathI. ame bhinna bhinna zAstrakAree varNavelA rahasyane raju karI aLagA rahIzuM. zuM mAnavuM e sahu sahunI rUcI upara AdhAra rAkhe che. ukata premathI mukti e viSayane amArAthIja prAdurbhAva maLyo che ema nathI, paNa tene jaina temaja jainetara zAstroe temaja prAcIna arvAcIna bhakatoe, kavioe, paMDitae paNa anumegho che. juo pravINasAgaramAM premanA saMbaMdhamAM nIce pramANe lakhavAmAM Ave che. kavita, premahIme paratIta rasarIta premahIme, premahIme rAjanIta hArajIta jaMga hai, premahIme hAvabhAva sahita samUha prema, premahIme rAgaraMga umaMga anaMga hai; premahIme dhyAtAya jJAtAya premahIme, premahIme jegoga paMcabhUta aMga hai; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 premakA prakAza sa tA kartAkI karAmAta, jahAM dekhe! tahAM eka premakA prasaMga hai. arthAt eka premamAM sarva prakAlanI pratitI samAyalI che, temaja rasanI rIti paNa premamAMja AvI rahI che. rAjanItinuM hAravu, jItavuM temaja rAya, jaga paNa premamAMja che. hAvabhAva Adi sa samUha premamAMja che. rAgaraMga, umaMga temaja anaga-kAmadeva paNa premamAMja che. dhyAna karanArA yAtA, dhyAna karavAnuM-dhyeya, jJAtAjANanArA, jene jANavAnu che te jJeya, e sakaLa premamAMja AvI rahyuM che. jogabhAga temaja paMcamahAbhUtAnA aMge paNa premamAMja che. mATe je premane prakAza che te te jagat kartAnIja karAmata-lIlA che. arthAt jyAM juo tyAM premaneja prasaMga che. A Azayane lagatuM amArUM mULa viSayamAM " hai nAha haragija sAhe prema kArdU hayAti " e padya nihALeA. priya vAcA ! AthI samajavAmAM AvyuM haze ke prema sarvavyApaka che. krAimAM te vyakata, kAimAM avyakata, keAImAM lakSya, kAImAM alakSya rUpe prema satra ane samAM che ane tethI premathI mukti e viSayanI amArI pasaMdagI prazasta che, ema sahune lAgaze. AthI te mATe anya pramANa pachI kevu' Avu joie ? bhakti e zu che te premaja che. iSTanI premavALI upAsanA che tenI vyAkhyA nArada bhaktisUtramAM mA ma madremA arthAt te krAi prabhu pratye premarUpa che, e pramANe vyAkhyA karelI che. te premamaya bhakita kevI oie te bAbata nArada bhakita sUtranA khIjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdamAM lakhyuM che keH 34 tA 2 jAnavamanA niteSav tha" arthAta te bhakita kAmanAne arthe nahi joIe. kemake te niSedha rUpI che eTale te kAyika, vAcika ke mAnasika sukhArthe premavALI nahi hevI joIe. e te upakAra pratyupakAra kiMvA levaDadevaDane svArthI vyavahAra che. zuddha prema sarvadA kAmanA zUnya hoya che. AthI viSaya janya premanuM paNa nivAraNa thAya che. je manuSyo saMsAranA viSayanA kiMvA jeo Idriya janya sukha kiMvA abhilASAnA lAbhathI prema seve che ane vaLI ame prema AcarIe chIe evuM kahe che, teo premanI hAMsI karanArA che ema gyAnInI sAthe kahevuM paDe che. A bAbata ame vikRta, kRtrIma premanA nirUpaNamAM yathAzakaya batAvI gayA chIe te saMbaMdhe - "vyartha viSayI jane premanI ja vAta kare mAnuM nahi satya huM jarA beTI vitaMDA kare " e padya viSayamAMthI nihALe. Adarza premamAM ame zuddha dAMpatya prema gaNAvyo che ane tenI vyavasthA paNa mAyika premamAM thaI jatAM mULa mAyika ane zuddha e be svarUpe ja jaNAya che. paNa mAyikanuM kharuM svarUpa samajAvatAM temAMthI udbhavatA vikRtakRtrIma ane zuddha dAMpatyasneha evA traNavibhAgo ame lIdhelA che. Adarza prema che ke mAyika che chatAM te mukitane sAdhaka che kemake tevA prakAranA nehamAM ekAMgI upAsanA rahelI che ane tenAM tenAM pAtro taditara sarva kAmanA zUnya hovAthI ekadeziya mukita temane sahaja prApta hoya che ane te ekadeziya prema uThI jatAM tenAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtre mukataja banI rahe che ema pratipAdana karyuM che. enA samarthanamAM sAkSarattama abheda mArga pravAsI maNIlAla nabhubhAIe lakhelA prema jIvanamAMnA zabdo atre levA anupayogI nahi gaNAya teo "prema eja brahmarUpa che athavA sarvatra brahmarUpe je samajAya teja khare prema ema jaNAvI lakhe che ke " prema athota mAyika prema te paNa kharekhara kayAre thayo gaNAya che ke jyAre pUrNa abheda keI be vyakitane thaI rahe tyAre AvA abhedanuM rahasya e che ke eka vyakita pitAnuM jIvita dhanamAla sarvasva bIjI vyakitamaya samaje che arthAt sva athavA ahaMbhAva nIkaLIne kevaLa nirmULa thaI jAya che A sAkSaravaryanA kathanane maLatuM. he khAmukhA ApasameM kharI damanakI prema, dekhe na detI bIcameM sagAI tanakI prema, e amArUM padya nihALe. vaLI uparokata mAyika premanI vAtanA kathanamAM e sAkSaravarya maNIlAla nabhubhAI AgaLa vadhIne lakhe che ke "khubI e che ke AvuM thavA mAMDayuM eTale brahmabhAvanI chAyA paDavA mAMDIja, brahmabhAvanAne pahele pagathIe caDAyuM ja. zrImad vidyAraNya svAmIe paMcadazImAM kaheluM che ke ghara surva matta - raNava tivivanAta tema viSayAnaMda paNa brahmAnaMdano aMza che eTale A abheda prema samajAvA mAMDayo ke brahma samAdhinuM prANAyAma hAtha AvyuM jANavuM. AvI bhakita thavI e eka rItine virAgaja che, kemake virAgamAM paNa tyAga mAtra svasaMbaMdhaneja che. eka vyakitaniSTa prema dhIme dhIme sarva vizvane samAna gaNavA yogya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI brahmabhAvamAM paryavasita thAya che. ApaNuM dharmazAstramAMnI mUrtipUjA, sUphI dharmamAMnI mAzukanI bhakita, vedAMtazAstramAMnI gurUbhakita e sarve AvAja kaI vicAranAM rUpAMtara che ,, ItyAdi. priya vAcaka! AvA abheda vyavahAra zuddha dAMpatya premamAM hoI zake e nirvivAda che ane tevuM yugala parama mokSanA mArga upara muktinuM ja adhikArI gaNAya ema ame pratipAdana karyuM che te vaparataH zAstra temaja sAkSaronA zabdAnubhava pramANathI siddha thAya che. AkarSaNayukta ane AvaraNa rahitaja haMmezAM prema manAyo che. cuMbaka ane lehazucine AkarSaNa saMbaMdha che, paNa je te ubhayanA AkarSaNa saMbaMdhane khALanArI tRtIya vastu vacamAM AvI to kheMcANa aTakI paDaze. sarasija sUryane nihALI praphullita bane che paNa te ubhayanA vinarU5 rAtrI AvI ke kamaLa bIDAI jaze, sUrya asta pAmaze. premIo potAnA saMbaMdhamAM eka bIjAne upAdhirUpa tRtIya vastu IcchatA ja nathI. premIoe potAnA prItipAtranA viSayamAM hamezAM upAdhirahita prIti mAgI che. zayAvAsamAM athavA ekAMtamAM vallabha ane vilAsInI paraspara jevI amaryAda nehathI premanA hAvabhAvothI maMdamRdugoSTi kare che, jema vilAsAdi ceSTA kare che te samUhamAM karI zakaze nahi. kAraNa te samUha e pitAnA ISTa pratyenI vecchA vihArI pravRttimA AvaraNarUpa upAdhirUpa temane jaNAya che. premIone parasparanA Ama tRtIya vasturU5 upAdhinA kALe A saMkucita vyavahAra joI temanA bAdhakarUpe vacamAM AvelI tRtIya vastu khALe che ema samajAya che. paNuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 premane khALavAne kAija samaya nathI. tevA pramagAmAM premIonuM e khaLAvu potAnA iSTa pratyenA tenA yAganA adhairyamAM yAgathI cAga anicchi tathA yAga thai javAthI bhaya kiMvA vivekathI ane che. Ane vyavahAre pAtAnI sattA-maryAdA mAnI che, dhamakartAe peAtAnI dRDhatA Teka kahI che ane premIoe potAnu* prema nihapaNa athavA priyetaranA paricayathI aLagA rahevAnA viveka mAnyA che. ApaNA Ayadhama zAstramAM vivAhita patipatnie eka khIjAthI ananya bhAve khatI rahevAnI AjJA, patiene mATe nAkhA nAkhA zayyAvAsanI vyavasthA, saMpradAyAnA sasthAonA amuka gacchA, taDAM, bhinna bhinna deva madiza e vigere vyavasthAnA hetu, eka khIjAthI seLabheLa nahi banI javAnA temaja ekAMgI bhaktinA vicAranAja pariNAmeA che. ema lAge che ke tyAM bhakata-premIe peAtAnA ISTane premApacArathI pujavAnA temaja bhajyamAnanI bhaktinA niraupAdhika sukha temaja samaya meLavI zake. amArA jainAe pAMca prakAranA caityA gaNAvelAM che temAM bhakita caityane paNa varNavela che. bhakita caitya eTale peAtAnI khAsa sagavaDa-anukuLatAne mATe dhera derAsaranI vyavasthA sUcavelI che. AvA premanI bhaktinI sattAmAM masta premIe bhakatAe ravanI paNa spaSTa vANImAM avagaNanA karI kADhI che. peAtAnA bhajyamAna pratyenI premamaya bhakita upAdhi rahita karavA maLe tA janmAjanama meAkSa prApti paryaMta evI bhakitaja mAgelI che. vaiSNuvAe teA premanA mattapaNAmAM muktinI paNa avagaNanA karI che. A prasage geApAMganAenA mukhamAM vyavaharAvelAM kavivara dayArAmanA vA vAyakAne yAda devaDAvIe te anucita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 " nahi gaNAya. traja vahAluMre vaikuMTha nahi AvuM, tyAM naMdalAlA kayAMthI pAvu.... " gujarAtanA prasiddha bhakata narasiMha mahetAnI A matalabanI apAra vANI che. kRSNe gIradharalAlanI ananya bhakta parama vaiSNavI mIrAMe bhakti rasanA premanA AvezamAM AvAM sekaDA po gAyAM che. 'taHkaraNane vizuddha prema priyetarathI udAsIna banAve che, paNa kAnu... apamAna kiMvA anAdara karatA joyA nathI, paNa anyane ulaTA premanA rastA tarapha vALe che. rAgadveSanA thI rahita virAga dazAmAM jaLahaLatA e prema jaNAya che. evAthI judA svarUpamAM dana ApatA prema te prema nahi paNa mAha-bhrAMti che. paramavaiSNavI mIrAMnu rANA tarakanuM vartana unnatanA rUpamAM varNavI premane nAme mehane sevatA prAkRta paMDitoe samAjanI dRSTimAM utaratuM athavA svaccha dAcAranA dhaDA maLe evu' cItarI batAvyuM che. vaghAti zreSTattavatta nanaH e leAka saMgrahanA niyamane mIrAM jevI parama sAdhvI bhUlI jAya ane rANA pratye viveka rahita vana calAvI, strI samAjane pativirakta banI prabhumAM bhakti levAnA dhaDA Ape tema aneja nahi. strInI unmatatA ane apamAnane ApaNe A saMsAra Azraya Apeja nahi, temaja ananya bhakita rasamAM bhIMjAyalI mIrAM rANAnI manetti avivekI banI du:khAveja nahi; chatAM svaccha MdAcArane sevavA svacchaMdAcAri kAi mahAna ADuM AgaLa dharavA mIrAMne dhagatu matanA meLe tevI mAnatA manAvatA hAya to lAkAne tethI leza paNa glAni nathI. parama jJAnie to tyAM paNa mIrAMnA AThe parama vegamAM ubharAtI te u MkhalAnIja ucchaMkhalatA mAne che, mIrAnI potAnIja kRtirUpe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com ** Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 manAyalA padyomAM paNa jo evu kAi padya hAya to tene paNa ame te tevA svaccha MdAcArIoe pAchaLathI dhusADI dIdhelAM mAnIe chIe. mane kAi kavinuM kathana yAda che ane te e che ke vya mIrAMne viSe bhakatANI mAnI lIdhI che, te te! sAdhuonA TALAMne ekatra karI vyabhicAra karatI hatI. kema jANe e vAta pote joI AvyA hAya athavA pAte kevaLI hAya ! AvA vizirAmaNI mIrAMnI kAI AkhyAyikA caritra kiMvA nATaka lakhavA bese te zuM lIluM ukALe ? avazya te peAtAnA jevIja tene unmatta cItarI batAve. peAtAnI uddhatAIne mahAnanA vicArAnu vananuM rUpa ApavuM e paNa eka dASApattimAMthI bacavAnI unmattonI yukita che. dhama, kavya, viveka, prema e sahu nikaTanAja zabdo che. kahie tA ucita che ke zabdAMtare te ekaja che. dhama kiMvA ke vyanu jJAna ane pravRtti e premaja karAve che. prema rahitAja - vyabhraSTa dharmabhraSTa, vivekabhraSTa jovAmAM Ave che. prabhu paNa prema ne bhakitane Adhina banI rahe che. te zu vyakitanu eTalu badhu sAmarthya che ke te peAtAnA prema pAyA kAine ApI zake nahi paNa ulaTu apamAna kare? mArAM samajatI nahotI ke mArA pratye rANAnI je kAMi pravRtti che te mAtra mAre temanA pratye prema thAya te mATe che--huM temane cAhuM te mATe che, paNa te zuddha asala premanI adhikArI hatI ane tethI rANA sAthe dAMpatya snehamAM joDAvA te azakata nIvaDI, tethI peAtAnuM temanA pratye viveka rahita vana calAvI dAMpatya snehane khUrA dAkhalA besADe te kadI khaneja nahi. bhakitanI ghelachAmAM ghelI banI patisevA patipratyenuM kartavya bhUlatI ajJAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALAone A prasaMga kharekhara dhaDe levA jevo che. manamAM pati putraviSayaka aneka kAmanAo bharelI hoya ane patisevA tyAgI, mIrAM banI besavuM kaI paNa rIte AryabALAone ucita nathI, haMmezAM bhakti niredhavALI varNavelI che. aneka saMsAraviSayaka lAlasAo-kAmanAo AvI manane redhatI hoya ane bhakata banavA prayatna kare e ubhaya bhraSTa vyavahAra temaja paramArthathI pati-myuta thavA jevuM che. prathama ADe avaLe bhaTakatA premane eka pati kendrApagAmI kare ane e AraMbhathI mAMDI adhikArI thaye prabhubhakta banatAM zIkhe. premanA saMbaMdhamAM bhakita mArgIya vallabhAcArya pitAnA niSedha lakSaNa nAthanA graMthamAM lakhe che ke - ahaM nirudhdho rodhena nirodhapadavo gata : nirudvAnAM tu rodhAya nirodhaM varNayAmi te // hariNA ye vinirbhuktA te magnA bhavasAgare ye nirUddhAsta evAtra modamAyAMtyaharnizaM // 1 // bhAvArtha-huM repathI nirUddha chuM ane padavIne pahoMcele chuM. paraMtu niSedhanA adhikArIone vAte nidhanuM lakSaNa varNana karUM chuM. jemane harIe tyAga karyo che te A bhavasAgaramAM DUbelA che ane jemane nirUddha karyA che te aharniza paramAnaMda bhogave che. ahA kevAM suMdara vacanAmRta che! sarvadA abAdha satya, jyAM juo tyAM zabdAMtare, prakArAMtare, paryAyarUpe, paNa ekanuM ekaja nIkaLI Ave che. game te samAja ke dhArmika saMsthA nihALe te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema uparaja te maMDita che ema jaNAyA vinA nahi rahe. premarUpI sUtre parevelA e sau judA judA maNakAo che; Avidhi Akho vizvano khela prema uparaja maMDita che. zrI vallabhAcAryane "jeone harIe tyAga karyo che, te A bhavasAgaramAM DUbelA che ane jemane nirUddha karyA che te aharniza paramAnaMda bhogave che." e vacanene rahasyArthI avakIe, ane te e che ke jemane harIe tyAga karelo che, eTale prabhunA pratinI prItine jeonA hRdaye uchedanirAdara karyo che, e vyaMga atra sUcavyuM che. vAstavikarIte harI keine tajatAja nathI, ane harithI atirikata anya padArthonI kAmanAmAM AsakitavALuM tevAnuM hadaya A saMsAranA ISTaniSTa bhalA bhuMDAnA saMyega, viyega, janya sukha duHkhamAM pathyamAna rahe, ane tevA sarvezvaranI mAyA je saMsAra temAMja parevAyelA-tUbelA rahe te dekhItuM ja che; ane jemane nirUddha karyA che eTale sAkSAta prabhupratyenA premanI paravazatAe jemane te harithI atirikata kAmanAnA vegathI aTakAvyA che te paramAnaMda bhogave che, e akSarazaH satya che. jyAM hRdayane prema, jyAM AtmAne akhaMDa prema tenI pravRtti emAM zuM Azcarya! harine, ISTane-eyane, paLa vAra cheDe tyAre tevA nirUddha bhakatanuM hRdaya anya kAmanAnAM viSayamAM AkarSAya, ane AthIja ame amArA viSayamAM pratipAdana karyuM che ke premano pravAha akhaMDa che, te vibhAgarahita che, ane tene vibhakata karavAthI ubhaya bAjumAM vikRta banAvavAthIja manuSyane janma maraNanI beDI prApta thAya che. sAtheja ApaNo Adhunika A gRhasaMsAra prAyazaH prema zUnya che, premAtizayathI rahita che, ane tethI ja mokSa-Atmika kalyANanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgathI dUra che, e paNa maMDana karyuM che. Adarza prema eka vyakita niSTa prema je mukitane hetu che, tethI bhinna vikRta kRtrima ItyAdi premanuM khaMDana karI sItA ane rAma, rAjula ane nemanAthanA Adarza premanuM caritra citra AMkI tevA prema pratye daMpationI rUcI jagADI che, e vagere bhinna bhinna kakSAe nirIkSaNa karI premanuM svarUpa samajAvavA prayatna uThAvyo che. premanA rAjya AdazyamAM, pratyeka paristhItimAM uddabhava prema kayAM nihALavA besIe? jo ema karIe te pAra paNa Ave nahi. mAtra premathI mukita e ApaNe viSayanA pratipAdanamAM prema muktine kevI rIte sAdhaka che, te daDhAvavA pUratuM varNana karyuM che ane temAM prema che ema siddha karatA hRdayathI, tene paricaya meLavatA, mAnava premanuM savizeSa avalaMbana lIdhuM che ane e premane ja udAharaNa rUpe mUkI premathI mukita e viSaya samajAvyo che ane te prayatna paNa manuSyone samajAvavA mATe hoI tyAM mAnava premanuM ja avalaMbana levuM yathAsthAne che. eka vyakita niSTa premapAtro vAsanAnuM baLa nimULa karI. virakata banI rahe, ane mokSanA mArga upara sulabhatAthI vahe che, e samajAvyuM che. nirodhane e uttama rasta che. vAsanAne joito viSaya apa tRpta nahi karavI te ThIka che, paNa viSayathI ekama tene dUra rAkhI nirodha meLave e paNa durlabha che. vAsanAne, tenI tRSNAnA viSayane samIpa rAkhI vivekathI nirAdha sAdhavo, e salAmatI bhareluM che. Ama nahi karavAthIja ghaNIvAra tyAgIo-virAgIo tyAgathI-vairAgyathI patita thAya che, kemake dabAvelA netaranI peThe tRSNAnA viSayane nihALatAM ja vAsanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 tenA upara ceTI bese che. chevaTa AvI bhAvanAne jItI iSTanA mukitanA asala premamAM masta banI gayelA masta virakata kiMkarA, premIonI dazA batAvI che. A dazAne pradarzita karatuM. prathama jaina paramabhakata AnaMdadhanajInu RSabhadevanu stavana nihALIe, ' stavana. pela jInezvara pritama mAhArAre, ora na cAhuM 2e 'ta; rIjhayA sAheba saMga na pariharere, bhAge sATTi ana'ta-kSaNa bhAvA --zuddha cetanA-zraddA sukhIne potAnA gharanI vArtAne dekhADatI kahe che ke, huM sakhI! zraddhA ! mArA bhatAMnA vRttAMta sAMbhaLavAthI mArA gharane! sava vRttAMta tuM potAnI meLe samajI jaIza, kramaka potAne bhartA strInA kathanamAM hAya, teA bIjA teA hAyaja, ane khIjA sarva mArA kathanamAM eka bhatAMne pachavADe che. rAgAdika zUnya evA RSabhadeva bhatAM pAmIne rAgade pariNatie pariNamyA evA devAne bhatAMpaNe vAMdu nahi; te mArA bhartAnA evA svabhAva che ke mArA vinA bIjA kAIthI enu N mana rjana thAyaja nahiM, eTale je divasathI mArA sAthe e rIjhayeA che, te divasathI Aja pa ta . mArA sAhebe mArA saMga kayAre paNa mUkayA nathI, tema Avate kALe mUkaze paNa nahi.kemake abhedarUpe maLyA, kayAreya paNa bhinna thAya nahi, AthIja mArA sAhebanu' rIjhavuM bhAMge mAde anaMta pravacanamAM kahyu che, zuddha svabhAva pragaTayA te sAde ane te svabhAva trikALe akSayya mATe anaMta, athavA vItarAgapaNe pratIta karyo te sAda ane tatvabhAva svarUpatA bhAvi tanmayibhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcaraNa hetue karI ke, te anaMta, tethI mAre sAheba rIjhayA pachI vichoDavAmAM samajeja nahi. prIta sagAIre jagamAM sahu kare, prIta sagAI na keya; prIta sagAI nirapAdhika kahIre, sopAdhikadhana kheya naSabha. bhAvArtha-have lattara prIti, tene laukika prItipakSa daDha karate katAM kahe che ke, jagatamAM anya prIti vadhAravA mATe samasta jagatanA jIva putra putrInI sagAI saMbaMdha kare che, paraMtu te prItinA milApane vicArI jouM chuM, te he zraddhA sakhI! mArA bhatanI prItinI rIta, temAM evI sagAI saMbaMdha mAtra koI nathI, kemake mArA bhatanI prIti te svabhAvane milApa che, mATe te nirUpAdhika prIti che, ane siddhAMtamAM paNa prIti nirUpAdhika kahI che, te he zraddhA ! vibhAvI chatAM svabhAvi RSabha paramAtmA sAthe saMpAdhika prIti karavA vAMcchato, svabhAvanI prApti saMbaMdhI bhajananI prItirUpa paramadhanane khove eTale ke Atma guNano nAza kare. ke kaMta kAraNa kaSTa bhakSaNa karere, maLazuM kaMthane dhAya; e meLe navi kahiye saMbhavera, meLo ThAma na hAya-rASabha, | bhAvArtha-pharI sopAdhika prItipakSane dRSTAMtathI nirUpAdhika pratipakSa daDha kare che. he zraddhA ! keI strI bhartAne maLavA vAte kASTa caDe, eTale satI thAya, athavA pakSAMtare koI kumatavAdI niraMjana bhartAne maLavA sArU paMcAgni japopAta kare. e mATe ke kaMthane dhoIne deDIne bheTazuM-maLazuM, tathA dharatImAM pesavuM ityAdi mahA kaSTo karavAthI niraMjanathI tarata maLazuM, paraMtu evI rIte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhartAne milApa traNa kALamAM saMbhava nathI, kemake amuka gatimAM tuM paNa jaje ane huM paNa teja gatimAM teja sthAnake AvIza. evA vicArathI agnimAM bhasma thaI baLI maravuM, e milApanuM ThAmasthAna nathI, temaja milApa nizcaya thAya nahi, tathA paMcAgni japApAtAdike maraNa pAme tepaNa bALa-ajJAna maraNa che, mATe siddhasthAnaka nizcayathI tene nahi ja maLe. kaI pati raMjana atighaNuM tapa kare, pati raMjana tana tApa; e patiraMjana meM navi cita dharyuM re, raMjana dhAtumilApa, bhAvArtha-vaLI he zraddhA ! mArA rASabha bhartAthI maLavA mATe koI kriyArUci jIva te mArA patine raMjana-rAjI karavA mATe atyaMta tapa kare che, tethI paNa mAre bhata rAjI thAya nahi, kemake je ekAMta tapazcaryAdi bAhya karaNa, e mArA patine rAjI karavuM, te he zraddhA sakhI ! meM cittamAM na dhayuM TharAvyuM nahi, kAraNa ke mArA bhartAne rAjI karavAnI rIti te dhAtu milApa jevI eTale tenI dhAtu prakRti che, te tevI prakRtivaMta thaI maLe, tethI rAjI thAya. keI kahe lIlA alakha alakha taNI, lakha pUre mana Aza; deASa rahitane lIlA navi ghaTe, lIlA deSa vilAsa-haSabha, bhAvArtha-vaLI kaI IzvaravAdI ema kahe che ke, alakha je izvara tenI lIlA alakha-lakhI jAya nahi-jANI jAya nahi te pitAnI zakita pheravIne lIlAnI parama kArUNabhUtta mAyA strI te sarva jagatanuM yaTanaviyaTana rUpa lIlA lakhavI-jANavI, ane te janamananI lakSAvadhi AzA pUre che, paNa he zraddhA sakhI! e te bAdhaka vacana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, kemake rAgAdi doSa rahita na hoya tene alakha kahevAya nahi, ane alakha kahI, pharI tene vaLI lIlA kahevI e ghaTita nathI. lIlA e te deSone vilAsa-laharI che. rAgAdi deva vinA lIlAne vilAsa naja hoya, to alakha kahI vaLI paramezvarane lIlA che, ema TharAvavuM e te ghelInuM paheraNuM sAruM evuM thayuM. citta prasanere pUjana phaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTa rahita thaI Atama apaNAra, AnaMdaghana pada reha , | bhAvArtha-tethI he zraddhA ! tapa, saMyama, niyama, vrata pAlana e tArI lIlA che. athavA tuM tapa saMyamAdi kIdhA vinAja lakSAvadhinA mananI AzAne pUraNahAra che, evI adhInatAnuM bhAkhavuM te pUjA nathI; paNa cittanI prasannatA AhalAdapaNuM, teja pUjananI saphaLatA che. je akhaMDa taMDula, vastra, dhUpa, dIpa, naivedya, phaLa, jaLa, phUla, kesara caMdanAdi sarva sAmagrI akhaMDa chatAM, cittanI prasannatA je zubha bhAve tenA abhAve te akhaMDa pUjA nathI, je zubhabhAva teja akhaMDita pUjA jANavI. tethI he sakhIje prANI AnaMdaghana pada pAmavAnI cittamAM abhilASA kare, te prANI mArA ghabha bhartAthI kapaTa rahita-niSkapaTI thaI, bahirAtmApaNuM mUkI, aMtara AtmAvata chato sthira svabhAve paramAtma svarUpane potAnA AtmAmAM ciMtave, e rIte jhaghabha paramezvarathI AtmAnuM arpaNa kare, te prANI AnaMda zabda jJAnAnaMda pada-mukita pada tenI reha rekhA-milApa karI siddha bane. devacaMdajI kRta vIzImAthI paNaSabhadevajInuM stavana nihALIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUSabha jINuMzuM prItaDI, kImi kIje he, kahe catura vicAra, prabhujI jai aLagA vasyA, tihuM kizuM navi che ke -vacana ucAra--Sabha, bhAvArtha-vItarAga paNa purUSottama sAthe zI rIte prIti karavI! vItarAgathI prati mArA AtmAe pUrve kayAreya anubhavI nathI; te paramezvarathI prItine arthI prItinI cAlane ajANato pUche che ke, he catura mAyA jJAnI purUSo athavA potAne AtmA je catura che tene pUche che ke, te prItine vicAra kahe. je najIka hoya tethI to prIti bane, paNa prabhujI to sarva rIte aLagA rahyA che, aLagA kevI rIte ! tyAM prathama dravyathI huM azuddha parikRti vibhAva kanubhavi pudgala bhAva bhogI tethI azuddha chuM, ane zrI bhagavAna te zuddha pariNamI, nirAvarNa svabhAvI, niSkarma, anaMta akSaya jJAnAdi svaguNubhagI che, tethI zuddha dravya che. bIjuM kSetre karI huM saMsAra kSetrI, zarIrAvagAhI chuM, ane zrI RSabha prabhu te lekAMtara kSetre rahyA che, azarIrI svapradezAvagAhI che. tethI kSetrathI paNa bhinna chIe. ane bhAvathI huM rAgI hepI tathA aDhAra pApa sthAnake bhaya chuM, ane zrI devAdhideva te nirAgI sarva pApasthAna rahita che. ema zrI prabhujI hamaNAM to sarva rIte mArAthI vegaLA che. vaLI aLagAne paNa vacanAdithI maLIe paNa e te siddha thayA, siddhAvasthAmAM koI vacananuM uccAravApaNuM nathI, tyAre te prIti kema karAya ! kAgaLa paNa pahoMce nahi, navi pahoMce che, tihAM ke paradhAna je pahoMce tetumasamA, navibhAkhe che, keinuM vyavadhAna-jhASabha, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-vaLI eka bIje paNa prItine upAya che. te kAgaLa vaDe prIti thAya che. paNa siddha viSe kAgaLa paNa pahoMce nahi. vaLI kAgaLa na pahoMce te mANasa mUkIe; paNa tyAM siddhAvasthAne viSe kaI pradhAna paNa pahoMce nahi. ke jenI sAthe vinaMti karAvIe. ahIM koI jIvane zaMkA thAya ke ratnatrayI ArAdhIne aneka jIva mese jAya che, te kaI na pahoMce ema kema kaho che ! tyAM samAdhAna ke tyAM siddhAvasthAne viSe je pahoMce, te tamArA jevo prabhutAmaya, vItarAga, ayogI, asaMgI, sakaLajJAyaka paNa vacana rahita, eTale te paNa parama pUjya, eTale te paNa keIne vyavadhAna-AMtare-bheda kahe nahi, tethI prItinA A traNe upAyo niSphaLa che. te zrIyugAdi deva sAthe prIti kema karavI ? prIta kare te rAgIyA, chanavaracha he, tame te vItarAga; parama purUSathI rAgatA, bheLavI te ho, ketara bhAga-garaSabha, bhAvArtha-vaLI kahe che ke muja sarIkhA saMsArI jIva samyaphadaSTi paNa jethI sarvajJa aileka tilakathI prIti karavA cAhe, te te rAgavALI rAga sahita che, ane he jInavarajI? tame te vItarAga cho, rAga rahita cho, rAgIne aneka rIte rIjhavIe, paNa je pote rAgI nahi, te kema rIjhe ! ahIM koI jIva kahe je te vItarAgathI prIti na karavI, tyAM samAdhAna ke te zrI prabhu arAgI athota rAga rahita che, tethI temanAthI prIti meLavavI te lekottara mArga che. eTale ke rAgIthI rAgI thaye te maLe, paNa kaze rAgAMza jenAmAM nathI, tenAthI prIti karavI te lattara mArga jANa, arthAta arAgIthI rAga kare te Azcarya jANavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIti anAdinI viSabharI, te rIte ho karavA muja bhAva; karavI niravISa prItaDI,kiNabhAte ho kahe bane banAva-RSabha, | bhAvArtha-saMsArI jIva madhya prItinI pariNati anAdi che, te pudagalanA varNa, gaMdha, rasa, sparza, maneja saMga upara iSTatA che te e prIti aprazasta che, navA karmanA baMdhanuM kAraNa che, tethI e anAdinI prIti viSa bharI che. jema aizvaryAdi dekhIne pudgala azuddhatA upara je ISTatAne svajana kuTuMba parigraha upara rAga che, te rIte prabhujI tamArA upara rAga karavAne mATe bhAva che, paNa te rAga kAmane nathI, mamakAra-kulAcAre je arihaMta upara rAga, te mokSa mArgamAM nahi. zA mATe? jagatamAM mamakAre koNa rAga karate nathI? e saMsAra hetu che, kemake aprazasta che, mATe arihaMta upara je rAga kare, te nirviSa kare. eTale prazasta kare. jemAM viSayAbhilASa nathI. varNAdikanI rIjha nathI, tathA Ihaleka paraloka Idriya sukhAbhilA nathI. prabhunA jJAnAdi guNa che, te mane Ape, evI abhilASA nathI. eka arUpI, aja, avinAzI akRtrIma, zuddha jJAnAdi sakaLa guNa vyakata thayA che jenA, svarUpabhegI, svarUparamaNI, svarUpazrita, evA guNone rAga, athota ekale guNa pragaTa karavA vAste je rAga karavo, te nirviSayI jANo. te nirviSayI prIti karavAnI mArAmAM te zakita nathI, te mATe have e banAva kema banaze. te upakArI purUSo ! te tame kahe. prIta anati parathakI je toDe che, te je eka paramapurUSathI rAgatA, ekatvatA he, dAkhI guNa geha-raSabha, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-have catura purUSa upAya batAve che ke prIti kahetAM rAga anaMta parathakI eTale pudgala bhAvathI athavA zarIrI jIvathI te sarva je jIva taDe-TALe, te aguNI arihaMtAdithI prIti joDe, eTale ke sarva para bhAvathI rAga taje, ne guNI rAga karI zake. tyAM koI pUche je guNI arihaMtAdithI guNa maLe, paNa rAga te pApasthAna che te zA mATe karavo? tyAM kahe che je paramapurUSa vItarAgathI vAgatArAgIgaNuM te paNa guNanu ghara kahyuM che, ane zrI arihaMtAdi thakI guNa evadhyAne maLavuM te guNanuM geha mAnyuM che, mATe prathama e zrI arihaMta upara rAga kare, tehIja vItarAganuM kAraNa che. prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA ho pragaTe, guNa rAsa, devacaMdranI sevA Ape, muja he avicaLa sukhavAsa-haSabha, bhAvArtha e rIte prabhujIne avalaMbatAM-AzrayatAM nija-patAnI prabhutA anaMta guNa paryAya rUpe pragaTe, nirAvaraNa thAya, guNanI rAzI-samUha vyakta thAya, te mATe deva je cAra nikAyanA devatA athavA naradevAdimAMhi caMdramA samAna zrI arihaMta deva, temanI sevA bhakita dravyathI tathA bhAvathI karavI, te Apede mane avicaLa avyAbAdha sukha tene vAsa athata rahevuM, bhAvArtha e ke zrI paramAtmA parama purUSottamanI e sevanA, asaMyama-AzravatyAga tathA saMyama saMvararUpa pariNamana kahIe. tyAM arihaMta prabhu pote to pitAnI sevAno artha nathI paNa sarva jIvoe svahita karavA mATe te karavAnI che. arihaMtanI keAIne AjJA hukama manAvAnI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa zrI prabhujIe kevaLajJAne dIThuM ke jIva mAtrane pitAnuM jJAna, darzana, cAritra paramAnaMdano hetu che te mATe je rIte jJAnadarzana cAritra utpanna thAya te mArga upade che, mATe prabhunI sevA te avicaLa sukha Ape. te kAraNa sarva bhavya jIvone sakaLa saMsAra kAya tache, eTale parabhAvathI nispRha banIne, eka paramopakArI zrI arihaMtadevanI sevA karavI, te pramANe vartatAM te arihaMtanI sevA karatAM nizcaya sarva uttama chava mokSapadane pAme. A zivAya premane pinArAM aneka jaina bhakatonAM kAvyo che, paNa sthaLa ane saMkecane lIdhe A be kAvyothIja saMtoSa sevyo che. najhIranAmanA koI bhakta kavi masta phakIre hAla A pramANe varNave che. hai Azaka era mAzuka jahAM vahAM zAha vacharIhe, bAbA. nA nA he, nA dhenA he, nA dardI asIrI hai, bAbA, dinarAta bahAre e helI hai, aura izaka sagIrI hai, bAbA je Azaka have se jAne yaha, bheda phakIrI hai, bAbA haraAna heMsI haraAna khuzI, hara bAta amIrI hai bAbA, jaba Azaka mastaphakIrI hai, phira kayA dilagIrI hai, bAbA hai cAhaphakira eka dilabarakI, phera aura kisikI cAha nahi,bA. eka rAha usIse rakhate hai, phera aura kisIse rAha nahi, bATa hyAM chatanA reje taraghuda hai hama, eka selI AgAhanahi, bA kucha maranekA aphasa nahi, kucha jInekI paravAha nahi, bA haraAna hesI, haraAna khuzI, harakhAta amIrI hai, bAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaba Azaka masta phakIrI hai, phira kyA dilagIrI hai, bAka kucha kuma nahi, kucha aura nahi, kucha pApa nahi, phariyAda nahi, kucha keda nahi, kucha baMda nahi, kucha sabara nahi, AjhAda nahi. zAgIrda nahi, ustAda nahi, vIrAna nahi, AbAda nahi, hai jItanI bAte duniyAkI, saba bhUla gaye kucha yAda nahi, haraAna hesI,haraAna khuzI, harabAta amIrI he, bAbA. jaba Azaka masta phakIrI he, phira kyA dilagIrI hai, bAbA, bhAvArtha-jyAM Azaka ane mAzuka athata khUdA ane tenA baMdAne abheda vartI rahyo che, tyAM paramAnaMda che. e vAtanuM pratipAdana kare che. AvA ja vicArane maLatuM "premI masta phakIra" ane "nahi paravA kazAnI jehanI mokSe banI prIti e amArAM padyo nihALo. kavi najhIre jaNAvelA " je Azaka have so jAne yaha bheda phakIrI hai bAbA ene lagatAM amArAM kathane mULa viSayamAM vAMce. AvIja sthIti anubhavanA kathananI che. premIe prema jA. mA, nA basa masta banI gayo. sarve tene hArda samajaze, kahI zakaze nahi. je premI hoya te ja te pichANI zakaze. ItyAdI. pravINasAgaramAM paNa e premanA matonuM nIce pramANe varNana karyuM che. savaiyA, zadha samAdhi lagI sulagI rahe, aibakI aMga prakAza ujyArI; AzabilAsa udAsa ahoniza, nekI burIkI kahe to kahArI ApakI Apasabe samaje, sigare jagaka gatiseMgati nyArI; sAgara prema videhI ke paMcakI, rammata hai na karAmata bhArI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 nara mumukSu AjanA samAdhi lAgI te bhAvArtha-dhanI samAdhi lAgI te lAgI ja rahe che, arthAta niraMtara mumukSu AtmatatvanA ciMtanamAM kheLAmAMja lAgyo rahe che, ane zarIramAM guhya ujIyArU prakAza prakaTI rahe che. eTale e dhane pariNAme paramatatvane prakAza paDavA mAMDe che, pachI rAtrI divasa vilAsa krIDAnI AzAmAM ane AzAmAM dazya saMsAranA anya viSaye prati udAsIna banI rahe che. sadara ke para nekInI yA burAInI vAta kahe, te paNa te bhale kahe, tene te lekhato nathI. dhyAna parevata nathI ane manamAM samajI rahe che, arthAta eja saMsArane hAla che, ema samajI masta rahe che, ema A saMsAranI gati-rasmathI tenI gati-razna nyArI che. ema prema videhionA paMthanI oLakhANa kaI ramatanI vAta nathI, paNa bhAre karAmata eTale kharAkharIne khela che, mukatanI sthItine A vidhi premI prApta hoya che. enA pratipAdanamAM AthI adhika pramANunI agatya rahe che kharI ! masta kavivara bAlAzaMkara ulAsarAma kaMthArIyA prema paMcadazimAM premIne jIvanamukta kahetAM lakhe che ke - thayo je premamAM pUre, thaye che mukta sarvethI; mahA mastAna jJAnAnA, magajamAM tAra judo che. bhAvArtha-vaLI mahAtmA Igreja kavi milaTana paNa pitAnA svarga tyAga (Paradise lost) nA AThamA sagamAM premane mekSarUpa gaNI lakhe che ke - In Loving thou dost well, in passion not, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. wherein true love consists not, Love refiues the-thought; and heart enlarges; hath his seat in reasen, and is Judicious is the scale by which to heavenly love thou mayst ascend, not sunk in carnal pleasure, forwhich cause Among the beasts no mate for thee was found. bhAvArtha-je tuM prema samaje te to sAruM kare che paraMtu vikArarUpa mAyika moha, jyAM satya prema rahyo nathI, te karavAmAM to khoTuM kare che. prema vicArane nirmaLa kare che, ane aMtaHkaraNane udAra banAve che. premamAM viveka che, ane te manuSyane vivekI kare che. premato Izvara padane pahoMcADanAruM parama sAdhana che. je Ikriya tRptine arthe prema hoya to te hINAmAM hINuM che. je manuSya thaI tuM na samaje to pachI pazu vargamAM paNa tArI jeDa maLaze nahi. buddha deva paNa premane bhUlI gayA nathI. teo nirvANa prAptine mATe kahelA tRtIya sopAnamAM jaNAve che. trIjuM ucca pagathIyuM anagAmInuM che. anAgAmI eTale jeNe pharI janma levAne nathI te purUSe A sthAnamAM viSayopabhoga pratinI Asakitane saze tyAga karavo joIe. krodha athavA deva ane tenA saMbaMdhI purUSonI upAdhi pratyenA rAgane vAte tenA hRdayamAM kAMI paNa sthAna maLavuM joIe nahi. rAgane tyAga kare te upathI zuddha ane uttama prakArano prema je jIvAtmAo vacce Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra ja kAraNa e viSaya sAMkaLa rUpa che, athavA je prema vizALa sarvagata ane sarva prANI pratyene che, tene tyAga karavAne nathI. priya vAcako ! "mitine dara mUygsarve prANuo sAthe mane maMtrI che, ema jaine aharniza svAnuSThAnamAM bole che, ane mAne che. karUNA, pramoda, mAdhyastha ane maitrI, e cAra bhAvanAmAM mitrI bhAvanA paNa lIdhI che, e cAre bhAvanA premane ja sUcave che. priya vAcake ! prastAvanAne pramANunI bahAra keTaluMka bAdulya arpI zakAya ! kAraNa e viSayanuM samarthana-paryAcanA che, temAM pramANethI banatuM divyadarzana karAvI saMte mAnaveja joIe. ame mULa viSayane jaina temaja jainetara bhinna bhinna matavAdionA premanA saMbaMdhamAM maMtavyonA pramANe ApI banatuM pratipAdana karyuM che. tethI upasaMhAramAM lakhavAnuM ke mAnava hRdayamAM sahaja uddabhavato prema bAhya nimittomAMja bahughA niyukata rahe che, tene teo AMtara viveka karI, AtmAmAM prIti joDe. svasaMbaMdha tyAgI, sarvAtmabhAve premane nihALe ane premane mukitane hetu kahyo che tethI mAtra duniyAdArInA premamAM paDI rahevAthI mukita che, evo kathanAzaya nathI, paNa pUrve tevA premane paNa avalaMbI, uttaretara zuddha premamAM prIti sajavI, ethI ja mukita che, ema pratipAdana karI viSayane samApta karyo che. saMtoSa mAnavajAtinA sujJa vAcake ! ukta lekha saMsAranI ramatIyALa vArtA nathI, paNa mahAna vicAre che, siddhAMta che, ane sahu sahunA vicAre pineja vizeSa samajI zake evA pravartatA niyama laIne lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33 A viSaya saMbaMdhe pitAnA vicAro pUrNa kaLAmAM pragaTa-spaSTa ne karI zakayo hoya to kSamA arpaze, temaja saMkaLanAmAM kAMI khalana athavA pUrvApara vicAramAM virodha, kiMvA artha asaMgati thatI kavacita jovAmAM Ave to hasavata nIrakSIra nyAye sudhArI vAMcI leze, ane je je khAmIo tamane avalokatAM-nihALavAmAM Ave to te jaNAvavA kRpA karazo, to have pachInI bIjI AvRttimAM sudhArI levA banato prayatna karavAmAM Avaze. atra sUcanA hAlamAM bahu vakhatathI lakhAtA chapAtA ane ane prasiddha thatA graMthanI prastAvanAmAM bahulatAe amArI bhula hoya te sudhArI vAMcaze ane te jaNAvavAnI kRpA karaze to bIjI AvRttimAM sudhArI leIzuM, Ama lakhavAne prabaMdha cAle che ane te pravAharUpe athavA to dareka lekhakane anukaraNa thaI paDayuM heya tema mAnavAne keTalAka kAraNe maLe che. prathama to vAcakoe ane graMthAvalokanakAree svahRdayamAM vicAravuM joIe ke hRdayastha vicAre bhASAmAM lekhinIdvArA jAhera spaSTa karavA keTalAka duSkara che, ane tema karatAM avazya yatra mutracita kSati thavA saMbhava paNa rahe che, to te kSatine sudhAranAra kSati karanAra pitaja hoya che, ane te vAcaka ane avalokanakArathI sArA zabdomAM graMtha lekhakane sUcavavAmAM Ave to te upakArArtha thaI paDe che, ane lekhakone utsAha AgaLa vadhe che. paNa keTalAka paMDitamAnIo graMthamAM sAruM keTaluM che, te bAju upara rAkhI, mAtra bhulathI thayelI bhulane moTuM rUpa ApI graMtha lekhakane vAgabANathI prahare che; vyaMgamAM niMde che ane upahAsya kare che, sAthe sAthe pitAnI avalokana zakitanI mahattA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. janasamUhamAM batAvavA prayatna seve che. jene laine keTalIkavAra lekhakone avalokananuM paNa avalokana karavuM paDe che, jethI mULa vAta dabAI jAya che ane lAbha thato nathI, keTalAka lekhakone to tyAM sudhI bane che ke AvA avalokakAbhAsethI graMtha lekhanamAM kaMTALo pAmI nirUtsAha banI te pravRtti choDI koI itara svIkAravI paDe che, to avalokanakAre lekhakane sUcanA karavAmAM zabdone viveka rAkhavAnI jarUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yi Le Er Jin Ying m premathI mukti. vicArazIla manuSyAne manana ane vicAra karavAnI Teva-svabhAva hAvAthI ane te sAthe jagatnI sthiti, jagamAM rahelA manuSyA temaja jagadAtIta manuSyAnu vatana citavatAM teone aneka vicArA kure che. pRthak pRthak vyaktionI avaNaeNnIya ane jIMdagInA cheDA sudhI sudRDhapaNe TakI rahelI sthitimAM aMtagata uMDA kAi gabhIra hetuo rahelA hAya che; jenA vicAra karatAM buddhi anusAra te samajI zakAya che. je A nibaMdha paratve lakhavAnI IcchA thai che te niSadhamAM kathelI hakIkata hRdayamAM sphurelA vicAra rUpe che. jagat manuSya mAtrane zikSaNanI zALA che, mANasAnA hRdayamAM utpanna thayelA vicAro jagannA samukha mUkI devAthI ghaNI vakhata navu zikSaNa maLe che, pheTalIvAra sakucita vicAranA manuSyeA zAstronA zabdonI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sAthe Azayane sarakhAve che ane tethI ghaNIvAra duniyAmAM khaLabhaLATa ane kelAhala utpanna thAya che. zabdonI mArAmArI tarapha durlakSa rAkhI AzayathI Azaya meLavavAmAM Ave te jagatamAM aneka vicAronI ekatA thaI zake che. maharSioe paNa eka niyama e svIkArela che ke amuka Atmika viSaya bIjAne samajAvavuM hoya te tene mATe jagatane pracalita upanAthI hadayastha gaMbhIra vicArone samajAve che. amuka lakhANe te eka hRdayamAM upajatA vicAre che ema vAcakoe samajavAnuM che. lakhanAra kAMI paNa lakhe tethI e teno siddhAMta che kiMvA svIkAra che athavA te eja mAnya che ema mAnavAmAM keTalIkavAra moTI bhUla thAya che. vicAraka ane lekhake keTalAeka viSayamAM-vivecanamAM taTastha-daSTA tarIke rahIne paNa kArya kare che. jeo potAnI saMkucita parisImAmAMja AnaMda mAne che, tevAone mATe A kathana nathI eTalA upodaghAta pachI lekhaka jUdA jUdA rUpe oLakhAyalA viSayane eka rUpamAM mUke che. muktinI sarvane abhilASA che e vAtanuM samarthana. chaMda harigIta. mukhathI sahu haravAra, mAnava baMdhuo bAlI kahe, IcchA ane mokSanI, bhedu batAve mAga ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi e pralApa kadI maratha, manataNe che satya je, Avo batAvuM mArga emaja, A kahe nibaMdha te, manuSya ! mAnava baMdhuo ! ApaNe ghaNIvAra kahIe chIe nahi vArU ke amane muktinI-mokSanI abhilASA che? A janma maraNanuM baMdhana amArI pAchaLa lAgyuM che, amAre te nathI joItuM, kaI amAro belI, sAce utsAda-sadagurU maLI jAya ke tethI ame chuTakAro meLavI zakIe e mArga--rasta amane batAve, ame te baMdhanate jALane chedI mukata thaIe evI yukita amane prAdhe. bhAIo ! te pralA5 na hoya, manerathanA havAI killA na hoya, arthAt satyaja manoratha hoya te A nibaMdha ninAda- -gajanA karI kahe che ke Aje tamane te huM batAvuM, mArI abhimukha thAo, mArI samipe vRttine sthApe, mane lakSa pUrvaka avaloke, mane laI mananapUrvaka vAMce. tamane te raste, te yukti, tenI kuMcI, jaDI Avaze. koI kaheze A jamAnAnI paNa kAMIka ajaba balihArI che. vartamAnapatro ane chApAo manuSyane dhaMdhA meLavI ApavAnI, nokarI ityAdinI jAhera khabaro ApavAneja dhaMdhe ane udyama laI beThAM che. A nibaMdha vaLI mekSanI jAhera khabara Ape che. gALakhALa saba barAbara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Take zera bhAjI Take zera khAjAM. mekSa paNa dhaMdhA ane nekarI je sulabha ane salabe ke enIe jAhera khabara ! A vikamanI visamI sadIne kAMI ajabaja raMga che ! temAM pAkhaMDo na bane teTalA thoDA. chApAMo ane pepara romAM jyAM joIe tyAM Aja vAMcavAmAM Avaze paNa tamAre joIe chIe zuM ? nokarI ke bIjuM kAMI? te phAMphAM zAne mAre che ? lakhe amane kiMvA rUbarU maLe !" basa patyuM? nokarI dhaMdhe sahu to jANe gajavAmAMja. A nibaMdha paNa jAhera khabara Ape che ke tamAre mukti joIe chIe nahi vArU ! to Ave, mane vAMce, tene raste tamane maLI Avaze. tame te meLavI zakaze kema? jANe mekSa e to kAMI nAnI sUnI cIja hoya. bhAIe ! kahe, bhale kaho? abhiprAya sahu sahunA mananI rUcI upara che. yadyapi piparo ane chApAMo dhaMdhA nekarI ItyAdine pitAnA gajavAmAM nathI rAkhatA e vAta nivivAda che paNa te gharagatu jAhera khabara ApatAM nathI ane te jAhera khabaradvArA tame jANI temAM prabodhyA pramANe arajI karI kiMvA jenA taraphathI te jAhera khabara pragaTa karavAmAM AvI che tene oLakhI rUbarU maLI nekarI meLavI che ! dhaMdhe lAgyA che, ane yadyapi evuM utAvaLIyu ucca che tathApI tamArAmAMnA te chApAMo kiMvA peparanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAhaka banI temane maMgAvI Adara pUrvaka avaloke che, dhArIdhArIne vAMce che. kAlanA "sAMja " peparamAM eka eDavaraTAIjhamenTa hatI. "gujarAtI"nA A aMkamAM amuka khAtAmAM eka karlokanI jarUra che evI jAhera khabara che. mIsTara tame evI arajI Ape, avazya TIkI lAgI jaze. Avidhi dhaMdhA ane udyamanA be nasIba tamArAmAMnA ghaNaeka prabodhe che tyAM tevI azakayatA, asaMbhavitapaNuM ke khoTI gapa tame mAnatA nathI, to A nibaMdhane sAMgopAMga avalekayA pahelAM ekadama te abhiprAya ApanAra tame utAvaLIo apUrNa vicAra bAMdhanAra nahi gaNuo zuM? tamArAmAMnA ghaNAoe chApAnI jAherakhabara dvArA rojagAra kiMvA nokarI meLavyAM che. A vastu aparicita che, taduparAMta nekarI kiMvA rojagAranI jema e mokSa e kAMI nAnI sUnI vAta nathI, tethI tevI apratIti pragaTe te svAbhAvika che. paNa ukata nibaMdha kahe che ke ekavAra mane lakSa daI avaloko ane je chApAonI jAhera khabare vAMcI nokarInI jarUravALA tamArAmAMthI kaI nahi to keIja te meLavavA bhAgyazALI thayA che e nirvivAda che, te A nibaMdha paNa kahe che ke mAnava ! mArA avalekanathI saghaLAmAMthI keAIka paNa e ja nimRtinI jALane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 chedI ajarAmaratA-mukita suMdarInI vijayamALa urane viSe dhAraNa karavA bhAgyazALI banazeA. jema e jAherakhabare| ane eDavarTAijhamenTo jaNAve che ke amuka dhaMdhAmAM, amuka rAjagAramAM, amuka AvA mANasanI jarUra che, tema A nibadha muktine mATe kevA purUSanI mAgaNI kare che, ane tene meLavavAmAM kayA mAganI apIla kare che, ema kAi pUchaze te e te mAgamAM premanI apIla kare che ane muktine mATe premIne pasaMda kare che. koI kaheze ke maMDana to mATu' mATu' karI dIdhu' paNa meAkSanI icchA vinAnAone te zA kAmanu che ? kAi strI, saMtAnanA kivA evAja khIjA du:khathI kaMTALI gayelA be cAra tema khelatA haze tethI badhAneja mATe te icchAne viSaya kAM ghaTAvI devAmAM Ave che? amAre te saMsAramAMja saghaLeA meAkSa che. strI, parivAra, saheAdaranA sneha, sukha, e sahu amAre meAkSanuja madira che. nAnA prakAranA khAnapAnamAM, suMdara vastrAbharaNeAmAM ane e vidhi, vaibhava ane sAhIkhImAMja amane te meAkSanu sukha jaNAya che. ethI vadhIne vaLI meAkSamAM te kevuM sukha haze ke prApta sukha, jemAM ame saMtuSTa chIe, tene cheADI aprApta mukti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com . Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke jemAM sA5 kivA dyo arthAt sukha che ke zuM che tene kAMIja nizcaya nathI; tenI abhilASA-tenI IcchA karIe? ThIka che. ApaNe tenI sahaja abhilASA che, e vAta siddha karIe. kaI becAra saMsArathI kaMTALI gayelA tema bolatA haze ema tame kaho cho nahi vArU? to tamArA bAlavAthI paNa eTaluM te siddha thAya che ke saMsArathI sarva kaI te saMtuSTa sukhI nathI. ane je sarvane mATe sukhamaya nathI te vAstava sukha ja nathI. tamArUM te bAlavuM samajaNathI ulaTuM bane che. vAstava jene tame sukha mAnI beThA che te ja tamArA muktinA mArgamAM duHkharUpa che, kaMTaka-vina rUpa che, teNe tamane bhUlAvyA che. paNa je jJAne tema belanArA AvyA che teja jJAne sahune vaheluM meDuM AvavAnuM che. priyatama, be cAranA apavAde saha koIne tevI abhilASA nathI ema tame kaho cho to ame kahIe chIe ke asaMkhyanI mukti taraphanI upekSA buddhie-apavAde saMsAranA sukhamAM kharuM sukha paNa nathI, ane mokSamAM sahanI abhilASA che; e zAstra mAnya sarvamAnya siddhAMtane hAni paNa pahoMcatI nathI. pANInI tRSAvALAneja mATe pANI che, bhUkha jene lAgI hoya tenAja mATe bhejananI apekSA che. vyavahAra che evuM kAMI hotuM nathI. tarasya pANune turata upaga kare che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUkhe turata annane ArogI udara bhare che, tRSA rahita kiMvA sudhA rahita kSaNeka pANI kiMvA annanI upekSA kare to tethI tene pANI vinA ke bhajana vinA cAlavAnuM che ema kahIja zakAya nahi. tRSA rahitane paNa tarasa lAge, gaLe kAMTA paDaye, jIbha, hoTha ane tALavuM sUkAvA lAge, pANInI upagItA jaNAvAthI pANIne mATe phAMphAM mAravA deDavuMja paDavAnuM, bhUkhyAM rahIne paNa bhUkha lAge, peTamAM maNamaNanA khADA paDaye, peTamAM bhukhyAM bIlADAM belavA lAgya, anna vinA avaya-gAtro kaMpavA-dhu javA lAgyuM, AMkhe cahe gaye ane huM khAlI leTanI kathaLInI mAphaka utarI gaye, bhejanane mATe bhUrAMTA-hAMphaLA-phAMphaLA banavuMja paDavAnuM. tema hAla tame muktinA satRNu nathI, saMsAranA viSaya khAnapAna ItyAdi mithyA sukhanA AhArathI-sevanathI tamane bAdine-mukti tarapha pramAdane vyAdhi thaye che, tamArI muti taraphanI rUcI uDI gaI che ane tethIja A kALe tame tenI upekSAe te tarapha durlakSa karI rahyA che, paNa saddagurU, sazAstrarUpI vaidyonA upadezanuM ane vizeSe svAnubhavanuM auSadha AvI maLe e bAdI uDI javAnI. tamArI mukitamAM rUcI upajavAnI ja. mekSanI mastI jAgavAnI ja. ugavuM te bIjane svabhAva che, tema mokSamAM rUcI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 upajavI te bhavya manuSyane prAyazaH prANane svabhAva che. je ugavAna bIjane svabhAva na hoya to tevA manuSyane mokSanI paNa abhilASA na hoya. vahelAM veravAmAM AvelAM bIja vahelAM ugI bahAra Ave che, ane moDAM veravAmAM AvelAM bIja moDAM ugI bahAra Ave che, tema vivekIne, vahelA samajanArane mekSamAM vahelI rUcI pragaTe che, gAphalane rahI rahIne janma janmAMtare te jAge che. bIjI yukitavaDe bolIe te samaju, udyogI, samayanI kIMmata samajanAre vahANAmAM vahele jAge che. uMghaNazI, ALasu, edI, pramAdI, gAphala pahera dahADe caDatAM paryata nasakorAM ghasaDate paDa rahe che, uMghI rahe che. paNa tethI te jAgataja nathI ema thoDuM che? ubhaye jAge che. vivekIudyogI vahele jAge che, vahelo pravRttie vaLage che. mUrkha, gAphala, ajJAnI moDe moDe AMkhe ceALato uThe che, moDe moDe ane rasaLato pravRttie vaLage che. samajaNanA, jJAnanA, vivekanA, vahelA utthAne mekSamAM-muktimAM, svasvarUpAnubhavamAM vahelI meDI rUcI upajavI te vAta saMbhavI zake che paNa tenI IcchA-abhilASA to sarvane ja che ane tethI mokSanI-muktinI abhilASA sarva koIne che e vAta siddha che. baMdhana keIne priya nathI. mukita sarvane abhilaSita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jANe kiMvA ajANe bhUta mAtra te taraphaja pravRttidhAvana-gati karI rahyAM che. paramANuone kalaha parataMtratAnI be toDavAne, temAMthI mukata thavAnuM ja che. ekedriyathI paMcaMdriya paryata kaIne duHkha nathI joItuM. sukhanI abhilASA che zAne mATe? du:khanA baMdhananI nivRttine mATe, temAMthI mukata banavAne mATe. vikAsakama, unnatikama, urdhvagati ISTa taraphaja sarva keInuM AkarSaNakheMcANa-pravRtti che. sUryane nihALI kamaLa vikasita thAya che, jaLa-jalIya paramANu te sUryanI uSNimAMthI varALa banI urva gati dhAraNa kare che. bhramara guMjate iSTa kamaLa pratye deDaye jAya che, jaLacara mIna jaLa pratye vihare che. caMdrakAta ISTa caMdradarzananA AlhAdathI drave che, nalinI cakara vikasita AhAdita bane che. A vikAsakama, unnatikama, urvagati, ISTa sImAnI mukti e parAkASTA che. saMpUrNa aMtima hada che. uttarottara pitAnI pravRttimAM AgaLa vadhatAM vadhatAM sarva keIne ahIMja AvI aTakavAnuM che. ahIMja viramavAnuM che, ahIM pahoMceja temanA zramane cheDe che. ahIMja zAzvata sukha, zAzvatI zAMti che. pAramArthika kAryomAM, satkAryomAM, zubha pravRttimAM, sunIti ItyAdimAM e vikAsakama, unnatikama, urva gatine kahevA dyo ke muktinI abhilASAne-te taraphanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 AkarSaNaneja saMketa najare paDe che. keTalAeka puNyanAparamArthanA kAryamAM dravyane vyaya kare che, pAThazALA, kUpa, vApikAe baMdhAve che, annakSetro bAMdhI abhyAgatone, anAthone annavastranI kherAta kare che. zAne mATe ? unnatine mATe-pAralaukika kalyANane mATe koI zrImAno hajAre lAkha rUpIA kharacI derAsaro, upAzraye, jainazALAo, pAMjarApoLa ItyAdi baMdhAve che. zAne mATe? A saghaLI pravRtti mokSane ja rasto ane te taraphanI ApaNI pravRttine pratipAde che. ekedriyathI paMcendriya paryata sahunI prakArAMtare paNa eja pravRtti che. enIja pAchaLa dhAvana che-gati che ane tethI mokSanI abhilASA sarvane che. e vAta pUrvApara siddha thAya che. prema e muktino mArga che-muktine vega che. A muktinA, zAstroe aneka nirALA nirALA rastAo prabodhyA che. temAMthI jene je pasaMda Ave, je sulabha jaNAya te mAga rahe che. A prema paNa tene eka mArga ane te sahune pasaMda Ave tevo sahuthI bane tevo sulabha mAga che. pharI kahuM ke e premathIja manuSya mukta bane che, zabdAMtare sahueja premane svIkAre che. prema vinA te mokSa paNa nathI. meSa upara je ApaNane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhirUci prema che toja tene mATe prayatna che. gIo gamAM masta rahe che, tapasvIo tapathI kAyAne zoSI nAkhe che, bhakto-bhaktinI layamAM dehanuM-dehanA vyavahAronuM bhAna bhUlI jAya che, zAne mATe? te mekSane mATe. e muktine mATe, prayatna zAne mATe? kAraNa tenA upara prema che premathIja padArtha sAthe pega bane che, teja ga karAve che. mukitamAM mumukSuone yoga paNa prema ja karAve che. A vidhi jotAM premaja mukitanuM Adi kAraNa che. e prema sahitaja e mukitanA anya anuSThAne-mArgo saphaLa che. e prema vinA to e mukitane mATe anuSTAnaja nathI to tenI prAptinA anya mArgo cheDI teneja kAM, na vaLagIe? e premane ja tenI prAptinA prayatnamAM kAM na prajIe? yadyapi ApaNe jeno prabhune akartA mAnIe chIe. teo te mekSamAM gayA che, chatAM " bAMhya grahyAnI lAja" ItyAdi ApaNe bolIe chIe, temanI pratimAne sthApI pUjA phaLa, naivedya gaMdhAkSate karI sevIe chIe, zAne mATe? mekSa ApaNane ApanAra te ApaNe-svaprayatna ja che paNa tyAM pUjya pratyenA premanuM ApaNe avalaMbana laIe chIe. ahIMA pUjakamAM-upAsakemAM eka prakAranI brAMti thAya che. prati mAsamAM ApaNI prabhu buddhi te che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 paNa te temanI pratimAnA rUpe che. te sAkSAta prabhu nahi paNa prabhunI pratimA che evuM ApaNuM daSTimAM bhAna rahe che. A prema che paNa bheda buddhivALo prema che. ApaNane keI AvI khabara Ape ke tIrthaMkara mahArAja amuka vanakhaMDamAM AvI samosaryA che te e vAta sAMbhaLI ApaNe eTalA badhA AnaMdanA AvezamAM AvI jaIzuM ke game teve vyavasAya, game tevuM kArya, game tevI pravRtti cheDIne paNa tarata tyAM ulaTabhera doDayA jaIzu. Aja prema e tIrthakara mahArAjanI pratimAmAM upaje tyAre ja e prema, e abheda prema, e yajana, e pUjana ApaNane mekSanuM sAdhaka banI zake. vyavahAra paNa premathI ja maMDita che. vyavahAra paNa premathIja maMDita che. putra pitAmAtAnI AjJA pALe che, strI svAmI sevAbhimukha vRtti dharI rahe che, rAjA prajAnA hitamAM tatpara rahe che, prajA rAjAno yaza, kIti, kalyANa Icche che, rAjAnI vaphAdArI uThAve che, samAja samAjanA AgevAnanI AmanyA uThAve che, AgevAna samAjanuM hita manamAM dharAve che, nekara zeThanI paricaya uThAve che, zeTha tenA upara prasanna rahe che, eka deza bIjA dezathI vyavahare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sarvanuM mULa kAraNa prema che, vikama rAjA eTale badhe prajAhita tatpara hato, eTale badhe prajAne raMjanazIla hatuM ke te potAnI prajAnA ArAdhanamAM-tenA duHkhonI nivRttinA kAryamAM TADha, taDake, bhUkha, tRSA, nidrA kazAnIja paravA karato nahi. te pitAnA prajArAdhana vRttamAMja mA raheto to tene para upakArI paraduHkhabhaMjana vikama ApaNe kahIe chIe. te vakhatanI prajA te tene cAhatI paNa adyAvadhi ApaNe paNa e vikamanA saMvatane mAna ApIe chIe. saMsArane sakaLa suvyavyasthita vyavahAra A premavaDeja cAle che. jeTale aMze premane abhAva teTale aMze pitA, putra, rAjA, prajA, samAja, samAjanA nAyaka vigeremAM kusaMpa-kaMkAsa ane avyavasthA najare paDe che. prema taMtuthI ja AkhA jagane laukika ane lokottara vyavahAra cAlI zake che. premanA phaLe, premanA paryAye, premanA kAryo premaja parama dharma che, premathI ja sarva keinI hayAti che ItyAdi. mukti, vaikuMTha, hasta, svarga ItyAdi premanoja phaLe che; ane dIna, ImAna, cakIna-zraddhA, AstA, bhakti, vizvAsa e saha premanAja paryAya che, premathI ja teo SiAya che. je prema nathI te emAMnuM kAMIja nathI. vaphA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArI, zIyaLa, saM5, satya e sahu zabdAMtare prema ja che. pati strI pratye, sI pati pratye vaphAdAra konAthI rahe che. pati eka patnivRta, strI pAtivRtya zAthI pALe che? e premaja te paLAve che. je prema nathI te patine iMdriAnA vikArone poSavA strIo bahu che. strIne jAre ghaNuM che. uttama gharasaMsAra-grahasthAzramane avakAza ja nathI. satyane ApaNe cAhie chIe, asatyane dhikkArIe chIe, zAne mATe ? satya upara ApaNane prema che te mATe. A saghaLuM jotAM ApaNe kahI zakIe ke "ka prazno : " arthAt prema eja parama dharma che, premathIja sava maMDita che, premathI atirita kAMIja nathI. premamAMja saha otaprota che, premaja sahunI parAkASTA che, premathI ja sahUnI hayAtiastitva che. gajhala. hai nahi haragija sivAhe prema kAhUkI hayAti; hai banI una premahUke nemaseM sabakI hayAti hai nahi, sAMsa sage dehake yaha nehake nAto banyA hai, je gaI nikalI te phira unakI hui khatame hayAti. hai. Agike lAkaDIkI saMga nitake have hai naha yAre; nA milI te khAka jala he jAyagI na rahai hayAti hai,. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 hai . kucha yiA aizAna de caMdA suraja jagaka ujAlA; he nadillagikI haragija kAnune kudata hayAti, ImAnadArI taphadArI yA vaphAdArI kahe; he na unapara premato unakI kahAMse he hayAti. hai. diladAra apanA haraghaDI nahi AkhI dekhanaka khaDA hai. rahai nAra dAmanape sacI ke premakI nA he hayAti. hai, zurabIra duzmanakI kahe karyo kalakA bIDA uThAve, je na ho zurabIratApe premathI saccI hayAti. hui gine gunakI kahe cAhe vahI sabakI ajala; hena jaya cArita jaha una premakI pUrI hayAti, hai. arthI-haragija prema vinA koI vastunI hayAtiastitva ja nathI. bIjA zabdomAM belIe te evI koIja hayAti dharAvanAra vastu nathI ke jemAM prema na hoya. e premanA nemathI ja sahanI hayAti che. zvAsanI sAthe dehane-zarIrane pUre prema che. te je cAlyA gaye ke basa muraja samaje-tenI paNa hayAti khatama thaI samaje. agnine lakaDI-kASTanI sAthe nehacAre che. je lAkaDI-IMdhaNuM maLyAM te agni jIvaze, nahi te baLI rAkha thaI jaze. vaLI kAMI ezAna karyo che ke caMdra ane sUrya jigane ajavALuM prakAza ape? je teonI kudratanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnunathI dillagI, dastInI, premanI hayAtI che teja prakAza Ape che. ImAnadArI, taphadArI, vaphAdArI ityAdi je je kaho te tenI hayAtine je temanA upara prema na hoya te kayAM saMbhava che ! arthAt prema na hoya to emAMnuM kAMIja nathI. aurata pitAnA dAmanazIla upara sAbuta rahe che te zuM tenA upara tenA mAlike potAnI AMkhane pere mUko che? tAtparya ke haraghaDI nihALavA beThe che? nahi ja. e premaja tene zIla paLAve che. zuravIra maravuM aMgIkAra karI duzamananI kallanuM bIDuM uThAve che, kezarIyAM karI raNamAM utarI paDe che, zAthI? jo tenI zuravIratAparanA premanI hayAtI che teja. cAritravijaya kahe che ke guNanI kiMvA je kaho te badhAnI jyAM prema nathI tyAM behayAtI. hayAtija nathI tenI ajala, aMta, cheDe ja che. premanA ubhaya prakAra jaNAvI tenA cAra vibhA gomAM viSayanI samajaNa mATe vaheMcaNI. ukta prema ubhaya-be prakAranuM che. eka malina, bIje zuddha prema. zuddha premane sUphI matavALA izka hakikI khudAI-prabhu saMbaMdhI Izka-prema kahe che. anya majahabanAe tene bhakita, bhajana, sevA, suzraddhA (samyakatva) ityAdI nAmothI oLakhe che. taditara malinane suphio Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkamijAjI, Azaka mAzukane Izka-prema kahe che. bIjAo tene duniyAdArIne saMsArI-vyavahArI Iccha-prema kahe che. bannemAM bhakti to aMtargat rahelI che. ekamAM sAtvika, bIjAmAM malinarUpe rahelI che; paNa suvarNa jema tApathI tejAbathI zuddha hema-kuMdana banI rahe che tema e malIna prema paNa uttarottara zuddha sAtvika banI rahe che. sUphI matavALAone prathama izka mijAjInA avalaMbanane kama kAMIka ThIka lAge che. kemake haMmezA janamanane svabhAva evo hoya che ke tene premavikAra, AkarSaNa, kheMcANanA viSaya vinA ekadama satva upara ceTato nathI. game tema ho. ApaNe avasthAne premathI muktine ApaNe viSaya samajAvavA pracalita duniyAnA vyavahAra pramANe judo krama grahaNa karIzuM. ApaNe premane samajAvavA cAra vibhAgomAM vaheMcIzuM. prathama Adarza prema, bIje vikRti, trIje kRtrima cotho vizuddha sAtvika prema, e kama leIzuM. Adarza premamAM Amika premane ApaNe aMgIkAra karIzuM. pachI te dAMpatya arthAt daMpati pratyeno ho kiMvA Azaka mAzuka pratyeno he; vikRtamAM parakIya prema-IdriIonA mananA mehajanya vikAra janya premane lezuM. kRtrimamAM kevaLa piMDa ane pazyane premalezuM. A premamAM vezyA ane tenA jAne samAveza thAya che. cethA zuddha sAtvika premamAM te keInA be mata che ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe nahi, te te prabhunI bhaktinA-svasvarUpanA anubhavanA muktinA prema tarIke sarvatra pracalita che. ATaluM pratipAdana karI te te prema muktinA viSayamAM kevI rIte vyavahare che-kayA muktine sAdhaka che te te, te tenA sthAne batA vavA udyama sevIzuM. premI muktinI sImAmAM prathama caraNa Ape che. ApaNe viSaya premathI mukti che; tenuM pratipAdana thavuM joIe. premathI mukti-premI mokSane bhAgyazALI kevI rIte? te batAvavuM joIe. yegIonuM dhyAna kahe, jJAnIonuM jJAna kahe, bhaktonI bhakita kaho, yAne premIene prema kahe sarva koI niranirALA nAmamAM premanAja rUpAMtare che. ane te te pratyekanA upAsaka judI judA paNa premIeja che. nava tArUNyavatI koI strIne aMbara oDhADavAmAM Ave to paNa te suMdarI ja che. rezamI sADa kiMvA ghALuM ke bAMdhaNIne sAle oDhADavAmAM Ave to paNa te suMdarI ja che. pozAkanA badalAthI te suMdarIja che. pozAkanA badalAthI te suMdarInuM badalavApaNuM cheja nahi. te te je che tenI teja rahe che, temaja - gIo dhyAnathI, jJAnIo jJAnathI, bhakate bhakitathI vibhUSita premIo ja che. sahune ya ane dhyeya bhakitanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayamAM prema che. mAtra upakaraNeja judAM judAM che. upakaraNonI sthiti vastunA lAbha paryata ja rahe che. gIee-jJAnIoe reya ane dayeyanI sImAmAM caraNane sthA -A . ya ane zreyAkAra banI gayA pachI jJAna ane dhyAna nirUpayogI che. te mAtra reya ane dhyeyanI samipe laI janArAM upakaraNe, sAdhana, mArgo che. ahIMA paNa ApaNe premI sahuthI prathama caraNa Ape che. te premIne rasto yadyapi vikaTa paNa bahuja TuMke che. jJAnIone, cegIone, tyAM pahoMcatAM vakhate janmanA janma vahyA jAya che. arthAta eka janma ke janmAMtare te sAdhe che. ApaNe masta premI prathama ekaja eja jame tene bheTe che; kAraNa anyoe bhaktinA ganA ItyAdinA lebAzamAM-pizAkamAM premane pALe che, premIe premanAja lebAzamAM-pizAkamAM premane pALe che, sundu samajAvavA mATe - zArdUlavikrIDitata. ya dayeya svarUpa beya, samaje rUpAja agni taNAM jJAnI yogIja jJAna dayAna, sahite enA gaNe idhaNAM; che saMgI tathApi, kASTa baLatA emAM kazI vAra le, che premI vRta madhya AvI paDatAM javALA mahI jaI maLe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-3ya ane dayeya ubhaya agninuM svarUpa che ema samaje. megIo ane jJAnIe jJAna ane dhyAna sahita tenAM Idhana-iMdhaNAM che ema samaje. yadyapi Idhana kASTa agninuM saMyegI che paNa temAM prajavalatAM kAMIka paNa vAra-vakhata le che. premI te ghatarUpa che. madhye paDatAnI sAthe vALAmAM arthAt svarUpamAM maLI jAya che. zamI jAya che. egIe ane jJAnIone dayAna ane vicAra svarUpe hRdayamAM prema-Asakita vinA zuSkatA rahe che. premInuM hRdaya premathI pIgaLI raheluM hoya che, draveluMja hoya che. mAtra saMga thavAnIja vAra che. tho ke maLI gayuM-mukata banyuM. prAyaza jethI baMdhana ethI ja mukti ane jeTaluM te prabaLa teTalI tethI mukti satvara. premathI mukita ane premI mokSane adhikArI te siddha karI gayA, paNa premIone satvara svasvarUpanI sAthe yoga keNuM karAve che te nihALIe. mekSa zuM che? baMdhathI nivRtti enuM ja nAma mokSa kahevAya che. e baMdhate ApaNI janivRti; tenuM TALavuM ane svarUpamAM bhaLavuM tenuM nAmaja mukita, prAyazaH je baMdhanuM kAraNa teja mukitanuM kAraNa , paNa kalpI zakAya-kahI zakAya, ane kahevAya paNa che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 mana gva manuSkALAM sArAM vaM bhakSA:" arthAt manudhyane manaja eka prakAranuM rAgadveSAdikanuM baMdhana karAve che. e manaja tethI mukata thatAM pAchuM ApaNane mekSanI sIe laI jAya che. zuLanI zULathIja nivRtti, e kathana paraMparA che. deha ApaNane baMdhana prApta thayuM che, e dehanAja prayatna ApaNe pite tarI paNa jaI zakIe. jeTaluM prabaLa baMdhana teTalIja tethI satvara mukita e siddhAMta samaja, kAraNa temAM tene teDavAnA udyamanuM Adhikaya rahe che. bahuM je sAthamAM hoya te deva jhaTa ghara bheLuM thavAya che. premIomAM baMdhananuM prabaLapaNuM rahe che ane tethIja jyAM tyAM premI satvara tarI pAra-kinAre gayAnA dAkhalAo maLI Ave che. premInA baMdhananA saMbaMdha nIcenI kavitA nihALIe - gajhala. premI premIthI atirikata anyane nahi pakhatA che, AkhA jagatamAM eka nijanA premIne e pekhatA che, premI. saMsAra madaye eka e ethI vaye saMsAra sahu, enA vinA A vizvane e zunya saghaLe pekhate che premI eka e nijane sage nijanI sagAi ehathI, nA avaranI AMkhathI premI sagAi khita che. premI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 ajAyabI abhinavapaNu' sukha saMpatti ke sAhitrI, je kahe te sahu sanamamAM yAra nijanAM pekhatA che. premI. Ave najaramAM nA kazI dilabara vinA duniyA viSe, caDatI na eke cIja e premI nigAhe pekhatA che. premI. cheADI sanamanA pekhatA premI avara kAi prabhu, premI sanama peAtAnIne prabhunI pratimA pekhatA che. premI. varSA ke Atapa zItamAM aTatAM nizA adhArImAM, nahi vyAla vIMdhunA lagAre premI bhayane pekhatA che. premI. kara pada chatAM paMgu lulA cazmA chatAM e AMdhaLA, kara pada peAtAnA mAzukA diladArane daMga pekhatA che. premI. nA tuccha sevaka sevyanI maryAdanA sa`kAca tyAM, mAlIka sanama nijane peAtAnA nAja nAkara pekhatA che. premI. nA hayAti premInI jaLathI vikhuTA mIna jyama, cAritravijaya premInI evI dazAne pekhatA che. premI. bhAvAtha--premI premIthI atirikata anyane pekhateAja nathI, arthAt premanA kendra tarIke pichANatAja nathI. khIla zabdomAM kahIe te premI peAtAnA prItipAtranA zivAya bIjAmAM napharataja rahe che, AkhA vizvamAM peAtAnA premIneja te nihALe che; arthAt e maya AkhA vizva nihALe che. saMsAra madhye te ekaja ane ethIja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 A saMsAra vaselo te nihALe che, pitAnA prItinA pAtra vinA AkhA vizvane te zunyavata pekhe che, e premIne eka pitAne premIja sage che, eka enAthIja sagAI che. anyanI sagAI te draSTimAM lekhateja nathI, arthAt te duniyAna, vyavahArane, sagAMne, strI, putra, sahadara parivAra kazAne e sago raheto nathI. e premI ajAyabI, Azcarya, abhinavatA, navalatA, mahakatA, sukha saMpatti, sAhibI je kaho te potAnI mAzuka kiMvA prItipAtramAM ja dekhe che, ane pitAnI dilabara vinA te premI kaI caDatI vastu vizvamAM nihALatA nathI, arthAta AkhA vizvane are pitAne paNa tenA paranI dhULa samAna lekhe che. tenI draSTimAM mahad koI vastu hoya, tene kazAmAM prabhutAnuM darzana thatuM hoya, to potAnA prItipAtrajamAM thAya che. te pitAnI sanamaneja-prItinA pAtraneja pabhunI pratimArUpe nihALe che. e masta phakIra e te niDara hoya che ke potAnA prItipAtrane-pitAnI mAzukane maLavAbheTavAnA AlAdamAM varSA, ghAma, kaMDa ke meghalI aMdhArI rAtrImAM, aDavANe page aTatAM sapa viMchu kazAnA bhayane lekhavato nathI, tyAM tucha sevya sevakanI maryAdAne saMkoca paNa nathI, premI pitAnI sanamane pitAnI mAlika ane pitAne teNInI ja jUtIne nokara samaje che. hAtha paga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5Te chatAM te premI jUle che-paMgu che, casma chatAM AMdhaLe che, hAthapaga tenA mAzuka ane mAzukanAja daga cazmathIja te dekhe che-nihALe che. arthAt eTaluM badhuM temAM prabaLa baMdhana, prabaLa rAga tene hoya che ke dehana vyavahArane pite svataMtra cAlasa raheto ja nathI. badhAja parAdhInapitAnA prItipAtraneja svAdhIna banI rahe che, jaLathI vikhUTA mInanI peThe petAnI hayAti paNa prItipAtranA vicage e premI jete nathI. cAritravijaya premInI A dazA nihALe che. jyAM vaphAdArI rahe che tyAM prema rahe che; bevaphAI prema rahitapaNAnI pariNati che. ApaNe tyAre ja pitAnAthI vaphAdAra rahI zakIe chIe, jyAre ApaNuM premathI anatirikta-apRthakatva joI zakIe chIe. premImAMja otaprota banI jaI potAnA svatvane vIlAvI daIe chIe. pitAne bevaphA baje koIne kayAre sAMbhaLe che? premIo dehathI jUdA chatAM paNa advitiyaja, otaprotaja, nijamayaja, eka bIjAnA cAlaka, nahi ke svataMtra cAlaka banI rahe che. A pramANe bAhyAvyaMtara premInI iMdrio potAnA premIne AdhIna banI jatAM te iMdrio svataMtra kAMI paNa kriyA karI zakatI nathI ane tema hatAM teone anya vikAranAM sAdhana tarapha AkarSavAne avakAza rahetuM nathI, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e premI pitAnA premI zivAya anyavizvamAM rahelA lAlacanA viSayothI sadA virakata rahe che, tene eka dezIya mukti svataH siddha thayelI hoya che. A vizva kharA virakatanI mAphaka pitAnI dASTramAM jUTho TharI gayuM hoya che. virakatathI je koI vAte te utarato hoya to mAtra eka pagathIyuM, te pitAnI muktinA mArgathI nIce potAnI prItipAtrathI anurakatapaNAnA baMdhanane lIdhe che, teja che; e baMdhana uparathI rAga-prema uThAvI lIdhuM ane prabhumAM sthAge ke te mukataja che; tenI muktimAM eTaloja vilaMba che. tene te rAga-te Asakti uThI jAya che, ane te ethIja ke tenI pitAnA baMdhanamAM atyaMta pariNAmI pravRtti hoya che, teNe baMdhana mAtramAM abhAva ANI ekaja e baMdhanamAM Asakti jevuM hoya che. AsakitanuM pratyeka nAnuM nAnuM e baMdhana paNa manathI toDI zakAtuM nathI, tevAM asaMkhya kahIe ke sarva baMdhana toDavAnuM jeNe sAma-parAkAma karyuM che te eka game tevA prabaLa baMdhanane paNa toDI zakavA sazakata banI zake che; ApaNA e premInI tenA baMdhanamAMnI atyaMta pariNAmi pravRti tenA mokSamAM paNa upaga Ape che. mUSaLadhAra vRSTi paDatI hoya te ApaNA kAryanA vegane rekI, lakSita sthaLe javAnI pravRttine aTakAvI, ApaNe kSaNeka ubhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahIe chIe. kayAMka prayANa karavuM hoya to meghalI tamArA ItyAdinA zera jorathI gAjI rahelI ane uDIne khAvA AvatI rAtrImAM ApaNe te karatA nathI, divasa thatAM sudhI tene mulatavI rAkhIe chIe; premIo tema karI zakatA nathI. teo nathI gaNatA vRSTine, nathI gaNatA TADha taDakAne, bhukha tRSA kivA uMghane, nathI gaNatA rAtrInA cera, zatrunA ke kazAnA bhayane. vyAla, sarpa, viMchienA upara paga mukatA e masta sarva bhAna zUnya eka pitAnA lakSa tarapha pradhAvana kare che. AvI atyaMta pariNAmI pravRttinuM Akhara e pariNAma Ave che ke comAsAnA tophAna pachI sAgara ane saritAonAM nIra jema paDayAM ane prazAMta banI rahe che, tema e premIonI mastI paNa zAMtimAM zamI jAya che. prazAMtanI zAMti ane nizAnI khumArI pachInI zAMtimAM taphAvata hoya che. madyapI nizAnA utAra pachI kAMI oraja atyaMta zAMti anubhave che, ane AvI sthitimAM potAnI sahu bhUla premIne sUjhe che. ane jevI bhUlavAnI pravRttimAM prayatnanI atyaMtatA tenI hoya. che, tevI ja tethI adhika prayatnanI atyaMtatA pitAnI sudhAraNA tarapha uThAvI zake che. je jevuM jora cala svabhAvanuM-priyanA virahe akaLAI uThavAnuM hoya che, tevuM ja nigrahanuM jAme che. jevI Asakita prItipAtramAM pitAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI tevIja Asakita prabhumAM-mekSamAM lAge che. je upAsaka pitAnI mAzukane hoya che, teja-prabhune-mukitano banI jAya che. mukata banI jAya che. koNa sAmAnya laMpaTa-upalakIo premI, pitAnI ekaja kSaNamAM laMpaTatA tajavAnuM ane punaH laMpaTatAmAM draSTi jatAM pitAnA cazuo pheDI nAkhavAnuM zaurya, sUradAsa jevA asAdhAraNa laMpaTa Adarza premI jevuM batAvI zake tema che! sAmAnya viSayAMdhenuM lAMpaTayaprema paNa sAmAnya hoya che, calita hoya che, hRdayanI samajaNa paNa calita hoya che; arthAt aMtaraMga nathI hotAM, tevAo kSaNe virAgI paNa banI zake che, punaH lAlaca temane laMpaTatAmAM ghasaDI pheMkI de che. " tu jo " e vAkaya ApaNuM aMtaraMga asAmAnya masta premIoe ja pracalita karyuM che. sAmAnyanuM to karma paNa maMda che, dharma paNa maMda che, AthI ja teo beya bAjuthI laTake che. teo Asakita kiMvA virAga bannene vikAranA rUpamAM ja anubhave che, arthAt temanAM mana kSetramAM te aMtaraMga jAmatAM nathI. mATInA DhephA jevuM temanuM mana game te jaLathI bhIMjAya che. AvA upalakI Aone bhavobhava mukta thavA vAre nathI. zubha karmo kSaNeka udayamAM Ave che, punaH lAlacamAM vicalita banI khapAvI de che. ApaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 ubhayabraNa sthitimAM vizeSa Aja kAraNa hetubhUta che. ApaNe mokSane pukArIe chIe, paNa ApaNI pravRtti mekSa tarapha paNa baLavattara nathI, arthAt baMdha ane mekSanI vacamAM aTavAyAja karIe chIe, janmIe chIe ane marI jaIe chIe. e vidhi baMdha ane mokSane Are kayAreya paNa Avateja nathI. ApaNe baMdha kiMvA mekSane mAthA sATe karI letA nathI, baMdhanamAM paNa rahetA nathI. baMdhAtA nathI, mekSa mATe paNa macatA nathI, badhuMya upalakIyuM ja karIe chIe tenuM pariNAma paNa upalakIyuM kiMvA nahivat ja hoya che. premanA vibhAga hetA nathI, te AdarzarUpa ekaja hoya che, tethI anya to vikAraja che. ApaNane je baMdhanuM kAraNa, teja mokSanuM kAraNa. te baMdhana jeTaluM baLavattara teTalI tethI satvara mukita. aMtaraMga premIomAM tevuM baMdhana baLavattara rahe che ane tethIja te satvara tarI mukta bane che. upalakI ApaNuMja muktimAM bAdhaka thAya che. e vIgere yathAzakya siddha karI gayA. have prathamanA samajaNane khAtara pADelA premanA vibhAgo tarapha lakSa karIe. temAne karyo prema mukitane sAdhaka che te tapAsI prathama ApaNe kahyA mujaba Adarza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 premane avalokIe. jo ke prakArAMtare arthAt Azaka mAzukanA premanA pratipAdanamAM tenuM kevuM svarUpa hoya che te samajAvavA prayatna karI gayA chIe, paNa ApaNe premanI bAbatamAM-tenA pratipAdanamAM Azuka mAzukanA vyavahAra sAMbhaLavA jANavA karatAM, daMpattione zuddha prema zuddha vyavahAranuM pratipAdana sAMbhaLavA vizeSa IcchIe chIe. vyavahAranI dRSTimAM yadyapi te prema Adarza che, Atmika che, ane yadyapi ekadezIya che, te chatAM te parakIya hoI tenuM kathana zravaNa gahita lAge che; ApaNe paNa Adarza premamAM daMpatInA vyavahArane ja pradhAna mAnazuM. je prema Amika che, aMtaraMga che, ekadezIya che te Adarza prema kahevAya che. AvA premIo Adarza premIo, Adarza yugale, Adarza patie ItyAdI nAmethI oLakhAya che. naLa ane damayaMtI, rAma ane sItA, nemanAtha ane rAjula ItyAdi yugalane, Adarza yugalemAM samAveza thAya che. e Adarza yugalone prema ekaja satata akhkhalita pitAnI priyA-priyatamanI taraphaja vahe che, priyA priyatamane, priyatama priyAne AbhAnA-hRdayanA asAdhAraNa premathI cAhe che, ekabIjAnA sukhe sukhI ane duHkhe du:khI rahe che. ekabIjAthI vikhuTA paDeye prANe tajavAnI aNI upara AvI jAya che, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avazya viracheda nathI maTate, saMyoga nathI sadhAte te marI paNa jAya che. jenI hadaya ane mananI sAthe gAMTha paddha nathI jatI te premaja nathI; kiMca- pare nahi gAMThi hiye mana sAtha, na prema usI ucare matinAtha; khare bire para jAya rahyA, nahi prema usI parabIna kahyA yaha nehIkI rIta hame nirakhI, nija nahi hajura cahe harakhI; bhalamaitaginI unakuM bhajI hai,. nahi nehike saMga kabhI tahai, yaha sAMsathI deha saneha dikhe, ukha damata murado parakhe; jalase puni mIna saneha juDo, marI jAta na chabata hai bichu, puni jAnahu nahi rANakI jerI, jIte lagI saMga sake nahi charI; ubhe Ika sAtha bhuvi janame, puni ekI sAthe marI birame. janake bIna aita duje pratikAra, biga bhaye nahi ema bikAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyahi bastra phaTe vighaTe nahi pota. tye prema na tyAge baDa dura hota. bhAvArtha -jenI graMthI hRdaya ane mana sAthe paDatI nathI. arthAt je hadaya ane manathI paSA nathI te premaja nathI, premIthI vichuDatAM viccheda thatAM paNa jyAM jIvananI sthiti che tene praviNe-pramIe prema vyavaharatA-oLakhatA nathI. nehI je premIe tene eka A acaLa nema che ke teo niraMtara potAnA premIne pAse ja-najaranI samIpeja Irache; premIe matane zreSTha gaNuM tene bhajaze-aMgIkAra karaze, paNa premInA viyege jIvanane rAkhI viga sahI zakaze nahi. A deha arthAt zarIra tene zvAsaprANAnI sAthe khare prema che, te dama UkhI gaye-cAlyo gaye ke e paNa muDaduMja banI rahevAne; jaLathI mInane-mAchalAne sneha che tene viha thayo ke turata marI jaze, jIvanane dhArI zakaze nahi. vaLI kharA premI te jIrApha parikSanI jeDI che ke jIvatAM sudhI saMga cheDatAM ja nathI. ubhaya ekaja sAthe (saMlagna) bhUmi upara janme che ane sAthe ja marI aLapAya che. premIne viga thaye jenA jIvitane aMta nathI, premI vikhuTu paDaye je jIvitane dhAraNa karI rahe che, tene prema te kharo prema nathI, mAtra e te iMdriAnI IcchAone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikArene piSanA zarIra saMbaMdha che. vastra phATe paNa pota je raMga pAko te upaTate nathI, tema snehInA vi ge zarIra tajI zakAya paNa prema tajI zakAto nathI enuM ja nAma prema che. zivAya te premanA pavitra nAmane vagovavA tulya A lekhaka mAne che. AvA Adarza premIone prema je dizAmAM vahe te vahyo, jA te jAye, je kadIja ukhaDavAno nahi. kiMvA ghaTavAne nahi, te ekaja avicchinna rahevAne, kendragAmI ja rahevAne. aneka kiMvA ne be ne e sthAne proDyUta nahi thavAne, e prema e te vikAra che, e vikArane te laMpaTa piSe che, kAmukaja zarIranA IdrienA vikArajanya premanA upAsaka hoya che. laMpaTe Aja ekamAM suMdaratA nihALI prIti saje che, kAle bIjuM caDiyAtuM saundarya nihALatAM pahelAMne taja anyathI lapaTAya che. kharA premIo-Atmika premIe pitAnA AtmAthI vaselAM priyA ke priyatama ekane ja suMdara, ekane ja zreSTha, ekane ja suzIla, ekane ja zuravIra, ekaneja sarva kAMI dukAmAM sarvasva mAne che. ane tethI atirikata surUpane paNa kurUpa, divyane paNa adivya, zreSTane paNa naSTa, suzIlane paNa duzIla, zuravIrane paNa kAyara nihALe che. premIthI atirikata anyamAM nirAdAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 vinA tenA premamAM joie tevI sthiti rahevI asabhavita che. AvA premIe-purUSA vizva badhA purUSamaya arthAt peAtAnI priyatamAthI bhinna-atirikata nArIonI sthiti hayAtithI rahita nihALe che. sI--vallabhA peAtAnA valrabhathI vizvanA tamAma purUSa vane purUSatvathI rahita lakha-napuMsakeA vya'DaLAja kivA nijanA svarUpe arthAt nArImaya ja nihALe che. premIe priyatamA kivA pati, pAtapAtAthI bhinna jAtirUpe kAine pekhatAMja nathI. eTale ke pati patnimAM samasta nArI jAtane vilaya kare che, patni patimAMja badhI purUSa saMsthAnA vilaya kare che, khIjA zabdomAM kahIe te strInI dRSTimAM svAmI vinA apara keAi purUSaja nathI, svAmInI dRSTimAM peAtAnI srI vinA apara kAI srIja nathI. sasAra manuSyAthI vacce che, vyavahAra manuSyeA vaDe karIneja che. manuSyAthIja vizeSe karI vyavahArIne vyavaharavAnu che, tethI temanAthI kheAlavA, cAlavA vyavaharavA mATe judAM judAM nAmanu-vyavahAranuM pRthakatva aMgIkAra karavu paDe che; tethI khAIe, baheneA, mAtAo; bhAie, pitAe ItyAdi svAmI bhAvanA strI bhAvane paricaya ane oLakhANu banyAM rahevA tevA jUdAM jUdAM nAmeA vyavaharAyAM che, pRthaka dhama, pRthaka vyavahAra niyeAjAyA che, ane te te pratyekane anukuLa dharma pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 vavAnA viveka samAreApita karavAmAM Avye che. vizuddha vyavahAra, vizuddha prema vinA sa`bhavateAja nathI, ane ApaNe nihALIe chIe ke keTalAka premanI pichANu rahita la'paTa kAmukAmAM jenI sAthe na zele, na ghaTe tevA gahiMta vyavahAre sevavAmAM Ave che. game temAM yatheccha viparIta AcaraNa sevAtu' jovAmAM Ave che. dhama mAtrane pAce| zIla che. dhanA anuSTAnane phalitArtha zIla A premathIja haiyAtI dharAve che. A premathIja prANAMta saMkaSTa paDatAM chatAM paNa purUSAe-patniee peAtAnA zIlanu sarakSaNa karyuM che; A premathIja svAmIbhakata patibhakata pramadAee peAtAnA priyatama svAmInA paraleAkagamane jyAM vRkSa tyAM chAyA, jyAM brahya tyAM tenI mAyA, jyAM jIvitanAtha tyAM jAyA, e niyamanA svIkAra karI tene mAna ApI saMsAranI, sagAMnI, saheAdaranI, saMtAneAnI mAyA ane mamatAnA tyAga karI, satItvane prakaTAvI, tenI sAthe citA praveza karI sahagamana karyuM che. A premathIja priyatamAnA viyeAge premALa patiee hRdayanni AkraMda-rUdana karyuM che. sthAvara jaMgama mAtrane peAtAnA sakarUNa rUdanA-lApathI dayAmAM-karUNAmAM dravIbhUta karyAM che. pIgaLAvI dIdhAM che. manuSyA, prANIo, pazuo, vanA, vRkSA, latAo, patAne rUdanathI gajAvI mUkayAM che. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hf kuMdanA AkrozathI gadgad gIrAthI sthabhita-kapita karyAM che, dayAthI-karUNAthI DAlAvyAM che. ( AnA purAvAmAMsAkhItImAM raghuvaMzamAM ajavilApa suprasiddha che. ) priyA vinA vizvane zunya samajI Atmavisarjana karI jIvitane cheDA ApcA che, kivA nirAsakata virakatanI jema zunyatAmAMja AkhI jIMdagIne gALI che; keTalAMka premI yugaleAe bhavAMtaranA-AtmAnAM premInA sayeAga mATe khIjAthI napharata batAvI che, kaumAravratta dhAraNa karela che, pAtAnA AtmAnA premI zivAya bIjAne pasada karyAM nathI. te te prApta thayeja temane varyAM che. AvA Adaza prema, Ave aMtara`ga prema, AveA Atmika prema, AveA vibhAga rahita arthAta sthAne sthAne rUci-Asakita nahi samajanArAekadezIya prema, eja kharA adhyAtma prema che. ane e premaja mukitanA sAdhaka che. gRhasthAzramane je sarva AzramanuM zirAmaNI, vinA tyAga, vinA ceAga, vinA tapazcaryAnI pravRtti, je mukitanu sAdhaka mAnavAmAM AvyuM che, te sakAraNa che, niraka amathuMja tema mAnavAmAM Avyu nathI. temAM vikRta premanA tyAga che. gRhi gRhiNIthI, gRhiNI gRhithI, kivA pati patnithI, patni patithI, AtmasaMtuSTa rahe che, kRtakRtya rahe che; temanA ISTathIja premanA yAga banyA rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 , patinA ` ArAdhanA-anurajanA patni prANa ke piMDa kazAnI paravA karatI nathI. prANAMta kaSTo sahIne paNa anukuLa sevAthI--paricaryAthI peAtAnA hRdayezvarane prasanna rAkhe che, pati tenuM lAlanapAlana kare che, ItyAdi temAM premanA upacArA ugra tapazcaryA che. atithi satkAra jevA uttama ceAga paNa gRhieneja sAMpaDayeA che, ane tethIja te mukitanuM sAdhaka che. gRhiA ? gRhiNIe ? Ave gRhasthAzrama calAvatAM tamAre mukitane mATe, Atmika kalyANa-AtmAnA uddhArane mATe; nathI teA ceAganI agatya, nathI te| tapazcaryAnI agatya, nathI tyAganI agatya ke nathI virAganI agatya. tame e sahunA AdhArabhUta premanA ceAgathI, premanI tapazcaryAthI peAtAnA anusa`gI vinA anyamAM prIti-vikAranA tyAga-rahitapaNAthI-virakatapaNAthI svayameva mAkSanAja mArga upara che.-- jJAnasyaiva mAhAtmyaM vairAgya syaiva vA punaH / yatkeA'pi karmabhiH karma bhuMjAneo'pi na badhyate // bhAvA--A te jJAnanuM mAhAtmya che ke vairAgyanu ke keAI kathI, kamane bhAgavatAM chatAM paNa khaMdhanane prApta thatA nathI. ukta subhASita jJAnIoe-anubhavIee gRhienI sthitine lakSIneja ucAyu che. gRhie ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha te strI patimAM sukha dehanA vilAsAdika karyAMthI kane bheTagavatAM chatAM, paNa te gRhastha dharmanA yathA paripAlanavaDe tenA adhanane prApta thatA nathI, ane mukitanAmeAkSanA mAtra adhikArIja rahe che. pAtAne prApta dharmanA yathA pAlananuMja A mAhAtmya che. te jJAnanuM kivA vairAgyanuM kazAnuja mAhAtmya nathI, ane kharuM kahIe te yathArtha gRhasthadhamanuM pAlana karanArA gRhie jJAnI ane virakataja che. vicAra e jJAnanuM svarUpa che. kharA gRhiemAM dAMpatya kanyanA vicAra rUpe jJAna, ane peAtAne dAMpatya vyavahAramAM maLelAM zarIrA zivAya anyamAM AsaktinA tyAgarUpe vairAgya ubhaya rahelAM che, ane AthIja te jJAnI ane virakta hAI meAkSane muktine pAtra che. yadivA kevaLa prAthamika kanA abhAve mukti-maiAkSa hAya teA jJAnIonA vicAra, vikatAne vairAgya e kama nathI te khIju zuM che? e paNa karmAja che. pratyeka sthitinAM AzramanA dharma vyavahAranA rUpe sthuLa kivA sUkSmarUpe kama te temAM rahyuM ja che. kevaLa karmAbhAva te| tyAreja thAya che ke jyAre jIva mukata bane che, mukitanI prApti pata teA kama raheluMja che, pachI te jJAnIonA vicAra rUpe hA, virakatAMnA tyAga rUpe hA, tapasvIenA taparUpe hA, bhakatAnI bhakita rUpe hA kivA gRhasthAnA dAMpatya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra rUpe che, pitapotAne prApta dharmonuM-kartavyanuM yatha tha pAlana e karma chatAM akarma-kamarahitapaNuM ja che. je ema na hoya te jJAnIo svasvarUpane vicAra karatAM tyAgIo tyAganA dharmone aMgIkAra karatAM, paNa karmathI lepAvA joIe. e paNa teTaluM karma Acare che. bhAIo ! tenuM rahasya e nathI. enuM rahasya A che ke taddata viSayaka je vidhi ane niSedhanA jJAna rahita karmarUpe je akama-virUddha kama tene baMdhananuM kAraNa mAnyuM che. spaSTa che ke svasvarUpanA vicAramAM bhrAMti rUpa vicArane Adara Ape arthAta jJAnI bhUle, virakata tyAgI tyAganI sthitine tene ucita karmone cuke te, yadyapi te jJAnI ane virakta chatAM ulaTAM baMdhanane prApta thAya che. temaja gRhi pitAnA gRhastha dharmane-dAMpatya zuddha vyavahArane cuke, eka bIjA pratye vaphAdAra rahevA, ane anyathI nirAsakta bheganI vAMchA rahitapaNAnA tyAgarUpa karma, arthAta akama eTale ke gRhastha dharmathI virUddha karmane kare to te badhaMnane ja prApta karAve che. jJAnIo anubhavIo ApaNuM jevA alpa mativALA nathI hotA ke karmanA niyamamAM, tenA saMketamAM eTaluM badhuM ajJAna-jJAna rahitapaNuM batAve. ane "e te jJAnanuM kiMvA vairAgyanuM mAhAsya che ke zuM ?" tevI zaMkAnA guMcavADAmAM paDe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 teoe prazna rUpe e subhASita ghaDI-upajAvI tamane prabedhyAM che ke bhAIo ! grahIo! tamArA jevA koNa bhAgyazALI che ke je sthiti arthAta baMdharahitapaNuM jJAnanuM kiMvA vairAgyanuM mAhAsya che, jenA mATe amAre vicAranI-tyAganI parAkASTAe pahoMcavuM paDe che, tene tame saddagurUe satazAstra, vyavahAre batAvelA sAmAnya niyameneja aMgIkAra karI-pALI te pramANe vatI sulabhatAthI prApta karI zake che. amArI peThe tamAre vicAranI kiMvA tyAga ane tenI kachaparaMparAvALA dharmonI kAMIja khaTapaTamAM paDavAnuM nathI, tamAre vicArane mATe matine zrama ApavAnuM nathI, tyAganA viSama niyamanuM kaSTa sahavAnu uThAvavAnuM nathI. tamArA mATe jJAnio-anubhavio e badhuM karatA gayA che, temanA bAdhelA mAge tamAre mAtra vatavAnuM che, ane te paNa kaNarahita banI zake tevA, aNagamatA nahi paNa manane rUce tevA che. tamane teoe gRha bAMdhI besavAnI chUTa ApI che, paraNavAnI brahmacarya dharma pALI na zake mATe pati patni karavAnI chUTa ApI che, niyamita rIte potAne prApta svAmI kiMvA strInI sAthe bhegavilAsAdika dehanA sukhanI paNa chUTa ApI che. AthI adhika pachI tamAre zuM joIe? ane AthI sulabha niyama paNa kevA hoya? eTaluM paNa tame na pALI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 zake . chUTamAM vizeSa chUTa laI dehanA-IdrinA sukhamAM atyaMta Asakta banI jaI umAge vahana kare, paraspara patipatnie pALa joIte dharma lepa te, tame mekSanA nahi paNa baMdhananAja adhikArI che, maNi nahi paNa mezanAja grAhaka che, sukha nahi paNa duHkhanAja abhilASI che. ame jJAnIo-tyAgIo kevI kaSTa paraMparA sahIe chIe, tamAre temAMnuM kazuM ja sahavAnuM nathI. beThAbeThA ja eLaseLe baMdhana rahita thavAnuM che. amArI sthiti jotAM tamane sukhanI-saralatAnI paraMparA che. tene upayoga na seva ane prApta sukhamAM paNa ochapa-nyUnatA-khAmI nihALe te ame kahIe chIe ke tame AMkhe chatAM paNa AMdhaLA che, mati chatAM paNa mUDha che, jJAna chatAM paNa jJAna rahita gamAre che, viveka chatAM paNa viveka rahita pazuo che. gRhi ! AvA mokSanA sAdhaka uttama gRhasthAzramanuM yathArtha pAlana kare, vikAra nahi paNa premane bhaje, zarIramAM nahi paNa svarUpamAM-AtmAmAM prIti saje, AtmAmAM-AtmAnA guNemAM anaMta sauMdarya, anaMta tRpti rahelI che. tame zarIramAM sauMdarya, zarIra vyavahA mAMja sukha ane tRptinA bhUlAvAmAM paDayA che, tame Atmika prItine anubhavavA tenuM sauMdarya, tenuM sukha, tenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRpti anubhavavA prayatna karyo nathI. te anubhavyAM nathI, ane tethIja zarIramAM prItine sajIne beThA che, iMdri ane tenA vikArone piSI rahyA cho, prayatna karo ane te anubhavo. prItino-premane svasvarUpamAM upaga eja phalitArtha che. nahi ke dehamAM. kiMca - mAlinI vRta. jarUra prIti saje che, dehamAM kAma aMdha, svarUpa thakI rahe che, zreSTane re saMbaMdha; gaNatI na kadI preme, temane deha nema, taryuM jaga nija neme, rAjule kIdhuM tema, yadi zarIraja hoya, je saMbaMdhe pramukha, maLatuM ja kadI hoye, nitya enAthI sukha, kayama nathI sukha thAtuM, bAlIe snAna lAge, jarIka sparazI jAtAM, cetane piMDa tyAge, sukha gaNuM bahu jene, seDamAM le sUtA, nirakhI raja bharANI, pAMpaNe nija latA, priyatama vapu evuM prANathI mukta thAtAM, bahu jana nirakhyuM che, vAyase pholI khAtAM, tadapi kayama jaNAe, e thakI lagna prAMti, nathI vilaya jaNAye, tyAM sudhI prema bhrAMti; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marIja aLaguM thAya, AyunI dArI khUTe, nija cuka nirakhAye, mehanAM cazama phUTe. murakha samajunuM che, aMtima jJAna eka, samaju karI lIe che, prAyazAghe viveka; murakha hadaya bhrAMti, mahamada paDe che, prathama thavuM ja joIe, jJAna che? jaDe che. bhAvArtha-kAmuka, viSayAMdhanIja prIti zArIrika arthAta dehika hoya che, zarIranAja upabhegamA tene tuSTi samajAtAM tenA premanI sthiti eTalAmAM ja arthAta zarI2mAMja rahe che. zre-Adarza premIo-Atmika premIone vihAra-preme pacAra Atmika ja hoya che, rAjulane nemanAtha pratye prema Atmika prema hatuM, daihika nahi hate; te nemanAthe saMsAra tajI tyAga aMgIkAra karyo, teNe paNa tyAga aMgIkAra karyo. je zArIrika tene prema hota to, upabheganA sukhanI lAlaca te mUkI zakata nahi, ane temanAthane bhUlI bIjAne varata-paraNata; paNa nahi, teNe to bAhya upabhagaiDhionI pazu ceSTAvALI kAmukonI-viSayAMdhAnI sthitine dhikkArI che; nemanAthano nAno bhAI rathanemI te rAjulanA zarIra upara, tenA rUpa upara mehita hatuM, tenAthI zarIra saMbaMdhane achuka hato, paNa ApaNI nemanAthanA AtmAnI premIe-masta ginIe tene dhikArI-tiraskArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kADhayo hate. vikArIo ? premanA viSayamAM je zarIrane saMbaMdhaja mukhya hoya, ethI ja kharA premanuM ane nityanuM sukha maLatuM hoya te, e zarIrane caitanya-AtmA cheDI cAlyA gaye pachI kema jaNAtuM nathI ? ane ulaTA tene jarAka sparzI jatAM snAna lAge, abhaDAIe ema bele che ? tamArI e pravRtti paNa jaNAvI Ape che ke prItine-premano zarIra sAthe dAvo nathIja; paNa AtmAnI saMge che, ane tenI saMge e prIti-e prema paNa sidhAvI jAya che. e dehamAM ja premane dAva hoya to jene umara paryata seDamAM laIne vyavaharatA-sUtA evuM mAzukanuM zarIra prANathI mukata thatAM e Azake eja bALI bhasma kIdhuM che, kiMvA vAyasa, gIdha, zRMgAlee phelI khAtAM jeyuM che, caitanya rahita anya upabhegane mATe saMgrahI zakAyuM nathI, e paNa batAvI Ape che ke prema AtmAne upabhegI che, zarIrane nathI. koI kaheze tyAre temAM laganI-prIti kema lAge che ? prema kema jovAmAM Ave che? ene eTaleja uttara ke jyAM sudhI vilaya jevAmAM tene AvyuM nathI-nitya manAI gayuM che, tyAM evI premanI bhrAMti manAyelI che; jyAre eja marI aLaguM thAya che tyAre tenA virahio-viyogI Azake vicAranI-jJAnanI-samajaNanI dRSTi upara Ave che, temanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehanA paDaLa tUTe che, ane bhAna ThekANe Ave che. pachI ja te nazvara zarIranA premanA-prItinA paNa nazvarapaNAne khyAla lAve che. zAzvata AtmAthI ja prema hovo joIe, e viveka karI zake che. mUkha ane samaju-vivekInuM A vidhi te aMtime ekaja jJAna hoya che. arthAt je samajaNa upara vivekI che, teja samajaNa upara mUkha paNa vahele moDo anubhavanI Thekara khAtAM janma janmAMtare paNa Ave cheja. vivekI prAyazaH A samajaNanI sthitine pahelo viveka kare che, mUkha moha kiMvA bhrAMtimAM parva jaI te vivekane bhUlI jAya che-visArI de che, ane Ama thatAM prathama je jJAna thavuM Avazyaka hatuM; te rahI rahIne cheDe-aMte maLe che, bhUkha ane samaju kiMvA Adeza premIo-Atmika premIo ane kAmuka-viSayAMdhe, iMdricenA vikArone piSanArAomAM, temanI samajaNamAM ATale - taphAvata che. gRhi ! naranArIo, AtmAmAM ja prItisAMdarya e samastane dekho. zarIramAM nihALe nahi. tamane eja zarIranI prIti unamArga upara caDAve che, kharA premanA-mukitanA paMthathI vicalita banAve che; dAMpatyadha-- mazIla, tamArI priyA ane priyatama taraphanI saccAI, vaphAdArInI pharajathI tamane naSTabhraSTa banAve che. jenuM sthityaMtara che, jenuM parivartana che, jene jarA mRtyu, vyAdhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 upAdhi lAgelAM che, je mUtra puraSa jevA durgaMdhI padAnuM Alaya che, je asthi, cama, rakata, mAMsa, meda, majajA, zleSma, kapha, vAta, pitta jevA gahita padArthonuM aneluM che evuM zarIra prItimAM mukhya, lalacAvavAmAM suMdara AkarSIka kemaja hAi zake? Aje te suMdara che. kAle vyAdhi, upAdhi, ciMtAthI kiMvA kicit kALe vRdhdha vaye kurUpa ane meDALa bane che, te ghaDIe temAM prIti te zAnI upaje ? paNa tene jovuM e gamatuM nathI. ApaNe tenA sAmuMe jotA nathI. te ghaDIe, te pratye ApaNeAja te napharatavALA vyavahAra sAbIta karI Ape che ke, prItimAM e zarIra mukhya nathI, suMdara nathI, AkarSaka nathI. paNa aksesa ! ApaNe prAraMbhe te jJAna bhUlI jaie chIe, temAM juvAnInA--tArUNyanA leAhInA madamAM prItine sajIe chIe. Atmika prIti, Adaza prema, zIla ItyAdine bhUlI jaI hRdayamAMthI dezavaTA daie chIe, pApanI yAtanAmAM pIMDane nAkhIe chIe. mAnava janma je muktine meLavavAnA phalitAtha mATe maLyA che tene tuccha jArImAM paDI * janma maraNanI yAtanAmAM nAkhI daIe chIe. AtmAmAM, AtmAnA guNAmAM prItine bhUlAvI iMdrieja-tajajanyavikAraja asatya--jUThA premamAM tamane joDe che. huDA kaDavA leA athavA tadna hAtha phivA paga rahita, kazIja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 hAthanI, ke paganI pravRtti karI zake che ? nahija, mAnA ke tame paNa huMMThA kivA lUlA athavA teA hAtha kivA paga rahita che. AMdhaLA kAMIja nihALI zake che? nahi. tenI cakSuiMdriyanA abhAva hAtAM, tenI dekhavAnI pravRtti TaLI jatAM, tenI dRSTimAM A sArUM, A narasuM, A surUpa, A kurUpa ane tajanya rAga, meAha, vikAra kiMvA nirAdara e samastanA abhAva che arthAt tene te zreSTa kivA neTTa, surUpa ke kurUpa, sudara ke beDAla badhuMja sarakhuM che; tame paNa AMdhaLA banI jAo. mAhanA, Aka NunA, vikAranA ane tenA pASaNanA leAbhamAM nAkhe tevA viSacAne nahi nihALavA kaTIbaddha thAo, AMkheA mIcI jAo, tamane pachI temAMnu kazuja jaNAze nahi. tame kazI vastu nihALeA tA temAM zreSTatA-suMdaratAnuM bhAna thaI tamArI budhdhine vikAra-meAha thAyane ! basa nihALeAja nahi. AMdhaLA tema karI zake. dekhate chatI AMkhe dekhatA chatAM evuM nirodhanuM kaSTa para'parAvALuM vatta zI rIte pALI zake ? evI tamArAmAM azakti-sAmarthyanA abhAva, niaLatA tamane lAgatI hAya-jaNAtI hAya tA bhale nihALeA -jIe ! paNa te tamArA patipatninAM zarIra je tamArA premanA kendro che teneja nihALeA, teneja juo, teneja suMdara nihALA, tamArI dRSTimAM teneja zreSTa sarvAM kAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane temAM ja tamArUM samasta che ema nihALo. bIje trIje jevAnI-lalacAvAnI pravRtti karatAM, dhUmADAthI bAcakA bharatAM jhAMjhavAnA nIrathI tarasane chIpAvAnI mithyA lAlasAne poSavA rUcI joDatAM to tame avazya virame. upaga rahita paNa upabhoganI tuSTi, upabhegane AnaMda bhagavI zake tyAre ja tame kharA Atmika premIo-Adarza premIo cho. camaceSTAmAM sukhane nihALe nahi. ane e tamArI camaceSTAmAM paNa sukha buddhinuM bhAna zuM e vidhi niyojAyelI cameMdriya karAve che ? nahi ja. e te jaDa che, sukhanuM bhAna karavA te zuM paNa svataMtra pravRtti karavA paNa te sazakata nathI, AtmAja tene cAlaka che; eja sukhanuM bhAna karAve che. vikAramAMthI rAga TaLI gaye, iMdrione nigraha siddha thaze, paravAMcchA kiMvA dehamAMja prItinuM bhAna bhulAyuM, AtmAthI prema jA ke evAM daMpatio, Asakita rahita dehanA zudhdhAcAra-zudhdha vyavahAra karatA chatAM paNa mukitanA mArga upara che. koI kaheze ke mukitano mArga avadhe evuM te indrionuM jera ane e ikrio te zuM che? te sAMbhaLo. tamArI dhIraja, daDhatA nigRha tamArA AtmAnA premane oLakhavA muktie te kasoTIo mUkI che; te dvArA tamArI te parIkSA kare che. te kahe che ke te parIkSAmAM-te kasoTImAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 je dhIravIra vijayI nIvaDe che teneja svasvarUpane anubhava huM karAvuM chuM. huM mukti te viralanI dAsI banI tene varU chuM. tame AtmAmAM prItine bhUlI jaI iMdri ane tenA vikAranA vyavahAramAM-upabhAganI AsaktimAM joDAo che! ane muktinI e kasoTImAM mUkelI IMdriAnA nigrahathI upayAga karavAne che, tene vikArAthI tapavAnA durUpayoga karI; tenI parIkSAmA-kaseATImAM--vijaya meLavavAnA pariNAmamAM niSphaLa nIvaDA che. mukti kahe che ke tamane IMdrie vikArane mATe, tenA pAzava upayAgane mATe nahi paNa tenA nigrahane mATe ceAjavAmAM AvI che, tame keTalA darajje e saMketane samajI zake! che, te samajaNunA upayAga kareA che, te huM beThI beThI nihALyA karU chu-tapAsyA karUM chuM, tamArI kimatane AMkayA karU chu, ane tenA upara nigraha karanArane mArI kasoTImAM pasAra thayA samajI e vijayazALIne kahuM chuM ke priyatama, AvA ane mane bheTo; ane e vidhi e varepyuene bheTI-AligI mukta banAvuM chuM. Adarza premanA kathanamAM ApaNe bahu lakhI gayA. have e prema je muktinA mAga che, muktinA sAdhaka che te gRhinI sthitimAM, AjanA patiemAM kevA rUpe dRzyUna ApI rahyo che ? tenuM digdarzana karAvI pazcAt Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanI matine e Adarza premane mATe ucca bhAvanA pragaTe, e mATe ekAda be Adarza premIonA dRSTAntane kathI e viSayano upasaMhAra ANazuM. AjanA jamAnAno gRhasthAzrama-dAMpatya vyavahAra, gRhiona Ajane gRhasthAzrama, gRha vyavahAra, dAMpatya vyavahAra anekazaH premanya jovAmAM Ave che. teo premanA vibhAga je saMbhavatA nathI te premane aneka bAjumAM vaheMcI daI vikRta banAve che. paralaMpaTa banI vyabhicAra ItyAdi kukarmo kare che. mAtra premanA nAme premanI to bhrAMtino-ajJAnano paricaya Ape che. je prema sUradAsa jevA Azake-laMpaTe ciMtAmaNI nAmanI strImAM ane ciMtAmaNI jevI paNyAMganAe sUradAsamAM pige; vicAro, te prema-tevuM baMdhana, pANI gRhita-pavitra lagnanI graMthIthI joDAelA daMpatiomAM paNa Aja jevAmAM Ave che? patideva, patninA tenA pitAnA uparanA vaphAdArInA pavitra lagnanA hakane hRdayamAMthI hAMkI mUkI pAMca sAta ke tethI vadhIne pacIsa pacAsa lalanAonA lAla banyA hoya che, patni vaLI judIja rIte jArIne jIvana arpI pativaMcanA karI rahelI hoya che. AthI gRhasthAzrama je svarganuM maMdira kahevAya che, te narkanA AShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laya-narkanI yAtanAmaya banI rahyuM che. daMpatiomAM jyAM tyAM premAbhAvaja najare paDe che. Ama thavAnuM kAraNa bALalagnathI. vRddha lagnathI, kiMvA prema sUtrathI joDAyA vinA eka bIjAnI pasaMdagI vinA, mananI rUcInA meLa vinA Ajane gRhasthAzrama maMDAya che eja lAge che. AthI mAtra mananA meLa vinAnA upalakI A joDAyelA lagnathI premabIja naSTabhraSTa thayuM che; jeTalA anAcAra jagamAM vezyAothI-vArasIothI nathI thayA teTalA balake tethI vadhIne anAcAra AvA premarahita lagnathI thatA haze ane thAya che ema manAya che. jyAM tyAM AjakAla A premarahita ghara saMsAra samajaNI strIne kiMvA patine ragasIyA gADAnI peThe parANe jema tema ghasaddha pUre kara paDe che. evuM ja daSTigocara thAya che. pati eka strInI hayAtimAM bIjI athavA uparAchAparI be traNa barIo paraNe che. juo A prema! strI vaLI patinuM gharaja nahi TeLI, paraNya mATe pAlava kahI, kherAkI pizAkI laI patithI vikhuTI-khI paDe che. juo A prema! kahevAya che ke sUradAsa ane ciMtAmaNu jevA jAre tarI gayAM. AjanA AvA premarahita, pANI gRhita yugale tarI pAra jaze ke? premanI zuddha bhAvanA vinA te banavuM azakaya ja che. Aja jyAM joIe tyAM premanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAmI-premano abhAvaja daMpatiomAM dRSTigocara thAya che. premarahita eja punarlagna, premarahitoeja nAtarAnA rIvAjo pedA karyA che, e premanA khAmI janyaja kaniSTa banAve che. hadayamAM vaselI eka vastu nAza pAmatAM-khovAI jatAM AkhI ummara khaTake che, tenA abhAve bIjI vastu vaDe paNa hRdayathI saMtoSa sevAtuM nathI. AkhI umara tenA vinA calAvI levAya che ane vidhavA ane vidhuro pati kiMvA patni marI gaye tene-tenA nehane bhUlI jaI anya patinI, anya patninI IcchA kare te zuM premane puravAra kare che? jyAM khare prema hoya che tyAM anyAbhAvaja rahe che; pharahAde bicAre zirI zUnya jagat bhALyuM. anyamAM zirabhAva sthApi mana na vaLAyuM. zirI ja tenuM jIvana hatI, zIrIja tene prema hatI, tene mRta jANa pote deha vilaya A-Atma visarjana karyuM. satya premamAM anyAbhAva te zuM paNa tiraskArathI, mArathI, tADanathI, paNa abhAva pedA thato nathI. damayaMtine vanamAM choDI naLa cAlyo gayo. te bicArIne araNyamAM mahA kaSTonI paraMparA sahevI paDI, pArAdhIne yoga thayo, tenAthI mahAkaTe chUTavuM paDayuM, vaLI viTaMbaNAthI mAsIne ghare 2 reTa khAdhe. e vidhi kaSTa te naLanI premI patni damayaMtie sahyAM, naLanI bhakita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi cho. sItAne durmationA, dujajanA niMdA-apavAdathI rAmacaMdra dulyAM; paraMtu Akhara sudhI hRdaya rAmamayaja rahyuM. AnuM kAraNa tapAsIe to te prema vinA anya kazuM ja nathI. temAM prema hato te zAthI hato ? temanA premamaya lagna-svayaMvara lagna hatAM, keIe tAruM tuMsIne meLavyAM hatAM, teo hadayathI rIjhIneja eka bIjAne varyA hatA. ApaNe bodhIe ke sannArIe ? zIlane sAcava, purUSo? eka patnivRta pALe, badhAMja tuMbaDImAM kAMkarA, badhIja durAzA, premathI mana-hRdaya kharIdAyA vinA e sarve AzA phekaTaja che-vyartha ja che. kiMcaH beta. hai khAmukho ApasameM kharIda manakI prema, dekhe na dostI bIcamaM sagAI tanakI prema; nA paravAhakI nigAha yAre heta dhanakI prema, dhanamAla daulata dekhe jAna yAre janakI prema, haise dekha dasta nijaka kIkI daganakI prema, aikhI na cAha rakhe aire darasanakI prema; laya eka lagI rahe yAremeM laganakI prema, ghaDIA na bIte labarpe binA rasanakI prema, Umada ceka manameM yAreka milanakI prema, napharata je keu hete unake bIjuDanakI; prema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jahAM cAha vaphAdAra pyAreke bananakI prema, cAritavijaya sabase sabutI dAmanakaja prema, bhAvArtha-jyAM khAmukho ApasamAM hRdaya-mananI kharIda thaI che eja prema che, arthAt hadaya ane mana svAdhIna karI devAmAM AvyA che eja prema che. dostImAM zarIranI sagAI arthAta prIti nahi te ja prema che. pitAnA priyatamanA mATe zarIra dhana kazAnI paravA nahi eja prema che; dhana, mAla, delata je kahe te potAnA prIyatamanI jAnamAM ja rahyA che e bhAva eja prema che. pitAnA desta-priyatamane nihALI AMkhanI kIkI hase ane anya darzananI lAlasA nahi eja prema che. pitAnI lagana-je prIti tenI priyatamamAM laya lAgI rahe, jabhAna upara tenA uccAra-raTaNa vinA eka paNa ghI na jAya eja prema che; eka pitAnA vhAlAneja maLavAnI umeda, ane napharata-tiraskAra je koI vAtamAM hoya te pitAnA priyatamathI vichuMDavA-nokhA paDavAnIja vAtamAM che eja prema che; jyAM priyatamane vaphAdAra rahevAnIja cAha che; e prema che lekhaka jaNAve che ke zIlanI sAbuti e sauthI mATe premano purAve che. * zIla-brahmacarya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavagamya vArtA che. eka strI kiMvA purUSamAM paraspara premI hRdayathI-premathI joDAyA vinA eka bIjA pratye vaphAdAra ane pAkadAmana-zIlanA saMrakSaNavALAM rahevAnI AzA vyartha che. zuM purUSa pitAne kAma dhaMdhe che oratanI ceSTA jevA besI rahyo che? athavA strI potAne svAmI anyathI na bagaDe eTalA mATe tene potAnI pAse besArI rAkhI kiMvA gharamAM pUrI rAkhI zake che? ane tema karavAmAM Ave te paNa jenuM mana Itara-jUdu prema rahita che tene bagaDavAnA hajAre rastA che. mAtra premathIja tenuM saMrakSaNa thAya che. premaja ene paheregIra che. eja ubhayane avaLe raste caDavA deto nathI-vaphAdAra rAkhe che. jyAre premabhAve rakSaNanA upAye paNa niSphaLa nivaDe pache tyAre premanI hayAtie, abaLA paNa prabaLA banI game tevA saMjogomAM paNa nara-pizAcenA hAthathI potAnA dAmananuM-zIlanuM paripAlana-saMrakSaNa kare che, potAnA yArAnI sAcI vaphAdAra rahe che. sItAne koNe zaurya ApyuM hatuM? sItAmAM zuM zarIrabaLa hatuM ke devone dhrujAvanAra" durmadAMdha-kAmanA madAMdha-viSayAMdha rAvaNathI potAnA zIlanuM saMrakSaNa karavA zaktimatI banI zakI? tenuM satitva eja tenuM baLa hatuM. tene rAma upara prema, rAmamaya hRdayane prema eja tenuM baLa, eja tenuM zaurya hatuM. eNeja e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abaLa, ala5vayaska bAlikAmAM ugrapaNuM mUkayuM hatuM ke jenA bhayanA pratApe e kAmakAtara rAvaNane dhULathI paNa Dhaga banAvI dIdho hato, abaLAthI paNa abaLa banAvI dIdho hato. tenA mukhane gahita bhASaNa-ucchiSTa uccAra karatuM raMdhavA, e rAmane prema vajanuM tALuM banyo hate; e duSTanA viSayanA nizAvALA lAlasA-pyAsavALA netre ghaNuM pipAsita hatAM paNa vikArabharyo kaTAkSapAta karatAM tene aTakAvavA e dazaratha-kauzalyAnaMdananA sItAnA hadayamAM jAgatA preme ninimiSa khIlI lIdhAM hatAM. bhuja bAthamAM laI AliMgavA atyaMta Atura hatA paNa e satinA zApanA bhaye sthAna gruta thavA zaktivAna nahatA, khabhe cATI ja rahelA niSkrIya banI rahyA hatA. te rAkSasanA rAkSasa guNakatane rAmamaya premanI agninI AMce e satie pANI tulya banAvI mukayuM hatuM. sajIva chatAM jIvarahita-muDaduM e jAlimane banAvI dIdho hate. mAtra kAmakAtare jema mane rathamAM AvelI tarUNInI kRpA Icche che, tema kRpAnI ja yAcanA karate rAvaNane banAvI dIdho hato. paNa zuM sationI-sAdhvIonI evI kRpA evI tuSTi kayAreya hoya che ? alabatta, sItAnI te adhamanA upara kRpA hatI ke dumukha jIvatuM hatuM. te svAmIbhakta satio-rAmamaya ratie tene zrApane svAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cakhADaye nahAtA, sau saune vyavahAra sau saunA hAthamAM hAya che. te duSTa gametevI nIca lAlasA hRdayamAM peASI rahyA hoya paNa ApaNI sItA pAkadAmana-zuddha zIlavatI hatI. peAtAnI prItinA viSayamAM rAmanIja prItinI pratijJA Teka upara pagabhara hatI, te rAmamaya hatI, e keNe rAkhI hatI ? tenA rAme, rAmanA preme. rAma heA, deva kaheA, prabhu kaheA, je kaheA te strInA patija che. kema sau kAi sItA vigere sadeza Adaza satie kahAtI nathI. ghere ghere daMpatie che paNa e rAma sItA ItyAdi Adaza gRhienI peThe Adaza dRpatie tarIke keTalAMka bahAra AvyAM, te kAi batAvazeAM ? kayAMthI Ave? vizeSe karIne sarvathA yugalAmAM premAbhAvaja vate che; sItAe rAvaNane kahyuM:-" e pitAtulya rAvaNu ? '' ahA ! satinA meADhAmAM eja uccAra zAle che. vAcakeA satine e uccAra vAMcI rAmAMca nathI udbhavatAM zuM ? satya che, sati nArIne svAmI zivAya anya purUSa peAtAnA putra sahedara ke pitAtulyaja che. satie kahyuM, " e mArA apara janaka rAvaNu! mane tu' ahIM zAmATe laI Avye che? huM sati chuM, A hRdaya rAmanuM che, rAmamaya che, mAre kahevuM joie ke tuM kAMI anya IrAdo rAkhI rahyA hoya tA e tArI durAzA che. paNa nahi, huM bhUluM chuM. tuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI, mArA rAma pratyenA premanI kasoTI kare che. priya tAta? te Ama na ja bane. tene huM tane ucita rasto batAvuM." gajhala. je khuzIthI tuM parIkSA premanI tujane batAvuM, hama pIttaLanA dazAnana huM taphAvatane batAvuM. ' je. pAMce na sarakhI AMgaLI sahRke na strIo haze sati, hu tane muja rAma pratyenI vaphAdArI batAvuM. je. tAta e tujane vaLI rahI jAta manamAM eArate, sujhI tane e beza buddhi bApa je tujane batAvuM. A hadaya che rAmanuM e rAma emAM rAjato, AtAvANuthI kahe te A ghaDI teDI batAvuM. lIdhI haze te bahu parikSA leje have je lAbhaje, je karI jabarAI ene svAda mITho huM batAvuM. je. AvaDe nahi tAta, Ama nahi lahAye e parikSA, Apa khaMjara hAthamAM khelI chagara prIti batAvuM. je. "o tAta rAvaNa! tuM khuzIthI parikSA je, dazAnana? huM tane sonA ane pittaLanuM, arthAt kharA ane kheTAnuM pArakhuM karI batAvuM. pAMce AMgaLIo sarakhI nathI, tema sau koI strIo sati nahi haze, vakhate koI nabaLIe haze. gametema he, paNa huM tane mArA rAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat je. www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyenI vaphAdArI batAvI ApuM. tAta? e vaLI tArA manane Arate rahi jAta, e tane ThIka buddhi sUjhI ! khUzIthI parikSA je? huM ApavAne taiyAra chuM. zuravIra raNamAM zatrune bheTaye, potAnA duzmananA raktanuM pAna karavA tenI talavAra myAnathI bahAra na nIkaLI to te zUravIra nathI, paNa kAyara che; bhIrU che. asine upaga karavAnA ucita sthAne upaga na thaye te asinuM 5rAkama zuM? tRNane-ghAsane kApavA kAme lagADavAnuM che? nartakI sabhAmAM nRtya karavA AvI, pachI pagane cAre to te na kIja nathI; tyAM nahi te tenuM nRtyakauzalya zuM gharanA khuNAne batAvavAnuM hatuM ? tema sati paNa narAdhanA-kAma pizAcanA paMjAmAM AvI te vakhate potA nuM sati parAkrama na dekhADe te pachI zuM paMDha-napuMsako pAse dekhADavAnuM che? eja khara-tenI kiMmata ane zIyalanI-pratijJAnI pratIti ApavAne samaya che. tuM purUSa che, prabaLa che, huM strI chuM, abaLa chuM. e daSTie jotAM mAruM tArI pAse kAMIja baLa nathI, jera nathI, gajuM nathI; paNa huM sati chuM, zIlane mArAmAM pratApa che, rAmanA premanuM zaurya che. tuM jarAka jabarAIne upayoga karI che, ane huM tenA phaLane svAda cakhADuM. are zaTha! Ama te parIkSA levAtI haze ke? A khaDaga mArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 hAthamAM Apa ? huM mArA jIgarane chAtIne khAlI mArA rAmanA premanI sAkhItI tane ApuM, rAmanI mUrtithI aMkita mAruM bhItara khAlI batAvI tane khAtrI karI Apu'. ema kahI AvezamAM AvI jai rAvaNanI kamaramAM laTakatuM khaDga-kRpANa, tema karI khatAvA levA hAtha lAMkhe karyo. kSaNeka tA duSTa rAvaNu peAtAnI duSTatAne visarI jaI e satinA prabhAvamAM ajAI gayeA. citra likhitanI peThe nizceSTa-stabdha banI gayA. pazcAt mauna tyajI te elye:- " janakanadinI, rAma upara tArI ATalI badhI * bhakti-ATalI badhI prIti che, enu' zuM kAraNa ? zu' eNe kAMi tane jAdu karyu che ? nakkI e jAdugara hAvA joie." sItA kheAlI hA, " tAta rAvaNu! mArA rAma, hRdayezvara rAma, tuM kahe che tevA jAdugaraja che, teNe mane premanA jAdu karyAM che. teNe ekaja patni ane te paNa A tArA samipe ubhelI madghabhAginImAMja peAtAnA premanu kendra sthApyuM che. A maMdabhAginI zivAya je svamamAM paNa anya strIne nihALatA nathI, e eka patnivRttapaNAne mane teNe jAdu karyAM che, ane pitA ! e khulAsA tA tArA gharathI paNa spaSTa thAya tevA che. paNa te tane AvI tArI durAzAmAM jANavAnI kayAM purasada che? tuja kahe te mArI mAtAtulya maMdodarI satimAM zuM jAduM kIdhA che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 77 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 ke tArA jevA anyamAM Asaktane te paNa ekaja-advitIyaja nihALe che. kAmAMdha ? tArAmAM eka strI jeTaluM paNa hRdaya nathI, zaurya nathI, prema nathI. mArI mAtAtulya maMdodarI, tenA patinA vizeSaNane lajAvanAra, tArI paralaMpaTa pravRttithI; hRdayane prajAne-aherAtra hRdayane ukALe che, paNa tArA pratyenA satya premane pALe che. bAla, teM karyo jAdu karyo che? adhama? dharmanI vAtamAM jAdu ke? patie patnine, patnie patine cAhavuM e te dharma che. e patidharmamAM premavALI sati tane prANa-sarvasva mAne che; bhajatAne bhajavAnI rItine te bhagavAne paNa mAna ApeluM che. e satI je tane mana vacana ane zarIrathI bhajI rahelI che tenA pratye bevaphAnuM sAhasa te tuM ja zuravIra karI zake, ane e kArya tane ja zobhe! mArA rAma, huM nidhura pratye paNa pitAnI bhaktine sthApI mArA upara upakArI che, tenA upakAranI huM bhabhava anRNa thaI zakuM tema nathI tene prema huM kema tajI zakuM! ane premamAM jAdu kevo? e premaja pote svayameva jAdu che. kiMcaH-- gajhala, premamAM jAdu karaze e prema che pekeja jAdu, je pAmavA abhilASa te, prIte pA e sarva jAdu, prema, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyAmA cahe nija zyAmane, ne zyAma cAhezyAminI; basa maMtraezikAra, jANe eha jANe jaMtra jAdu, prema, sAdhavA e nA javuM paDatu, smazAne rAnamAM, besI ghera pitA taNe, zIkhI zakAe eha jAdu, prema, nija akalanA adhikAramAM, matithI agamya nahi jarA, jA nathI paDate gurUgama, zIkhavAne eha jAdu prema, premIe nahi jAdu ene, premanuM pratibiMba dekhe; cAritravijaya premarahitAne jaNAye eha jAdu, prema, ukta padane bhAvArtha spaSTaja che. premIone pitAnA premI upara mAtra prema rahe che. anyathI rAgadveSa rahita te udAsIna rahe che. AvA premIo vizva ane tenA viSayathI udAsIna oLakhAya che, AvA premIo uktavidhi baMdhana mAtrathI sahaja mukta thatAM temane mAtra potAnA premInA baMdhanathI ja mukata thavApaNuM rahe che. e baMdhanA vilaye purNa mukta banI kevalyajJAna meLavI zake che. zrI mahAvIra upara gaiAtamasvAmIne prema hato te te sivAya AkhA jagathI teo virakataprema rahita hatA. je kazuM baMdhana hatuM to te zrI mahAvIra uparane premajaeka baMdhana hatuM, te mahAvIranA abhAve nAza pAmyuM ane tema thatAM kevalyajJAnanuM redhaka anya AsakitanuM te kazuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa hatuM nahi, mAtra mahAvIra uparane prema eja eka kAraNa hatuM te TaLI jatAM teo kevalyajJAnane pAmyA ane vitarAga banyAM. . rAjulane nava bhavathI mAtra nemanAthanA AtmA sAtheja prema hate. nemanAthanA bhavamAM temaNe tene nahi paraNatAM dIkSA aMgIkAra karI te rAjule paNa temanI pAchaLa vyavahAra saMsAra taLe. A rAjulane bodha karanAra kayuM jJAna, kayA. jJAnine upadeza hato? anya keIja nahi paNa tenA pitAnA hadayamAM rahele nemanAthane premaja bAdhaka hato. ane tethI have mAre saMsAramAM rahI zuM karavuM che, kone mATe rahevuM che? e pramANe temanAthanA prema pAchaLa masta banI, rathanemI jevA kAmukone dhikkArI-tiraskArI virakata yoginI banI dIkSA aMgIkAra karI. pariNAme temanAtha pratyeno prema paNa nAza pAmyA. bIje kayAMI te prema tene hato nahi ane tethI sahaja kevalyajJAnane meLavI muktine pAmI. A rAjulane mokSe laI janAra temanAtha pratyeno prema ane pazcAta premAbhAvaja hato. sarvathA satya prema, Adazaprema, vibhAga vinAne prema, arthAta ekAMgIprema, nahi ke jUdA jUdA sthAne rUcI joDanAro vikAra, tenA pAtrane avazya vahele moDe paNa mukitane upadezaka-sAdhaka bane che AvuM premI, pAtranA abhAve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyamAM premane sthApI zakatuM nathI ane tethI pAtranA vilaye kiMvA premanA utthAne virakata banatAM pitAnA premane tenI pAchaLa tilAMjalI ApI de che, premazunya, udAsIna-mastavirAgI banI rahe che. vAMcanAra, je vikArane paSanArA, eka vastunA virahe bIjAthI manane vALanArA premarahita, pAtranA naSTa thaye athavA to viyoge, pitAnA sahu manoratho naSTa thatAM punaH tene upAya-pratikAra paNa na rahetAM kharA premIonI zI dazA-zI sthiti thAya che, tene yathArtha anubhava kayAMthI ANa zake? kiMca - harigIta chaMda bhUkhe pIDAtuM piTa bharavA, ane AdhAra che, nivRtta karavA vyAdhine, auSadha taNuM upacAra che, zrama bhUlavA pravRttine, nidrA prayoga prakAra che, premI kharAne pAtra vaNaze, nava kaze pratikAra che. arthAta bhUkhe pIDAtA peTane annathI paNa zAMti arpavI te tene upAya che. roganI nivRtti mATe auSadhane paNa IlAja che, AkhA divasanI pravRtti bhUlavAne nidrAuMgha e upacAra che, kharA premIne pAtranA abhAve anya kazeja pratikAra nathI. hoya te Atmavisarjana kiMvA prabhumAM laganI-prItija chesaMga viga kALane niyama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, mRtyuthI, vigathI kiMvA saMsAra tyAgathI aneka rIte viyoga thAya che, je viyoga saMyogamAM pariNamI zake te zivAyanA saMsAra tyAga ane mRtyuvALA viga atyaMta viyoga che. A viga premIone vajAghAta sadaza bane che. tenuM hRdaya phaTakI jAya che, e premane masta phakIra kharekhara phakIra banI jAya che. ahA hA! nemanAthanI pAchaLa jAnanI nichAvara karatI rAjule, je ghI nemanAtha teraNa AvyA pharyA, pitAne paraNavAnI ghaDI jAya che, evAmAM mAtra pazunA A zabdathI virAga upajatAM saMsArathI rUcI uThADI cAlyA gayA-tyAga aMgIkAra karyo, te vAre e bALA rAjule je jaTIyAM pIkhyAM che, je rUdana-je-premapralApa karyo che, te pratyakSa te sAMbhaLavA ApaNe hatA nahi; paNa tenuM varNana sAMbhaLIne paNa koNa e pASANa hadaya che ke jenuM hadaya zekathI, karUNAthI pIgaLe nahi? keNu e nRzaMsa che ke jenA cakSuomAMthI codhAra AMsu na paDe? keNu e vAtmA che jenuM varNana karatAM gaga6 girA na thAya? keNu e lekhaka kiMvA kavi che ke jenI kalama lakhatAM kaMpe nahi? teNe rUdana karyuM che ke rAga sAraMganI chAyA. zaNI jAyAre rANI jAya, raDha lagADI gayA rANI jAya; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 nArI navajemanA te paNa rAjulazI rAcanArI tamane ja rAyA, purUSa nahi prabhu tamane vakhANuM, bIjA purUSe mukAya nahi | mAyA. rANI kAMte purUSanA hAtha hRdaya nahi, bheLavAi jAya bharamAvyA mAnuM nakI muja veraNa ThagaNI, mukti nArInA kaTAkSe mahAyA. rANI varavA banyA ene evaDA utAvaLA, rathane turata kheDAvyA thAlyA nahi ghaDI eka paNa ThAkura, nathI neNe dharAI nirakhAyA, rANI pAMkhI jamAIne purA keDe karI, maMDapamAM na padharAvyA. paraNAvI duhitA potAnI muja mAvatara, manakhAmAM nAtha nahi AvyA. rANu muja taNuM kathanI zu karUM dukha jIbhe na jAya vaNyA ; svAmI sakaLa hatabhAgI, rAjulanA mAthe manamAM zamAyA, rANI khAte caDayA nahi sAjana madhyamAM, cerImAM lAla harakhAyA jamI na kaMtha karathI kaMsAra nahi karathI kavala AregAvyA re, rANI dAna die karathI dAnazALI le che, garIba lalacAyA; hAtha upara nAtha hAtha jete hate, gayA emAMthI e yadurAyA. rANIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 sAcI rAjula tava samajo priyatama, bhale tajI manetA tame vAhyA; cAritravijaya dIkSA same karAvuM, zire abhaya hasta chAyAre. rANI bhAvArtha spaSTaja che. vAcakeA, Adaza premanA pratipAdanamAM, te muktinA sAdhaka che, te dAkhalA dalIleAthI sAkhIta karavA yathAzakya prayatna karI cukayA chIe. Adaza premane vikAra premathI jUdo oLakhAvA anya teTaluM vikAravALA arthAt ApaNe gaNAvelA vikRta premanuM paNa svarUpa tenI sAthe lakhAyuM che. spaSTa samajaNune mATe svalpa rIte nirALA te viSaya carcIe. vikRta prema. vikRta prema eTale dehanA, iMdriAnA, mananA vikArane pASavA mAtramAMja jenI parisamApti thAya che, te bahurAgI, spaSTAkSaramAM elIe te parakIya prema che. A premane sAhityavALAoe paNa rasAbhAsa mAnyA che, arthAta rasanA-mAnadyanA AbhAsa mAtra te Ape che. temAM kharI AtmAnI tuSTi, AtmAnA AnaMda nathI. mAtra iMdriyajanya AnaMda-upaleAgajanya sukhaja temAM raheluM che. A prema lapaTa che, chinALuM kivA vyabhicAra ItyAdi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 A vikRta premanA kAryAM che. A vikRta premane sevanAra iMdrinA pAzava sukhamAM magna strI purUSa rUpe paNa pazuoja che. A prema muktinA sAdhaka nathI paNa tenA ulaTA bAdhaka kivA narakanI-janma maraNanA duHkhAnI yAtanAne karAvanAra che. A adhama pAtra AtmAnA premane oLakhatA nathI, mAtra dehamAMja premane oLakhe che. lagnanI pavitra graMthImAM joDAyA chatAM parala paTapaNuM svIkArI pati patninA pavitra dhane leApe che. eka bIjAthI virakata manI sneha-prema ItyAdine badale irSyA, premAbhAva ityAdi dugu NAne pAje che, eka bIjAne ThaMge che, chetare che, e vigere aneka tenA kaniSTa manAveA che. AvA premarahita kema jANe kharA premIo-Adaza premIo na heAya, eve vanamAM peAtAnuM dUSaNa DhAMkavA dabha vyavahAra seve che. duniyAne meADha premanI DAhI DAhI meATI meATI vAta kare che, temanAja AcAramAM zunya hoya chatAM khIjAne prema samajAvavA jAya che, paNa te vyartha che. kacA -- rAga mAlakAsa. vyatha viSacI janA premanIja vAtA kare, mAnuM nahiM satya hai' jarA khATI vitaDA kare. vya premanA sthAne iMdrie taNA vikAra pASa, kahe mukhathI vaLI gamAra ehu prema kare. vya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 ajAyaba pAmuM e patarAnI patarAjI sUNI, kare nahi prema eha premanIja hAMsI kare. vyartha. karI nava jANyo te chatAM huM karI jANa mAnuM, jUThA patarAjakhera premanI je vyAkhyA kare. vyartha, rame paradArathI svadAra smRti tyAgI dhare, kiMvA bharathAra vAra sIthI vyabhicAra kare. vyatha. vaLI bharathAra nija deva tulya dAra tajI, jugArI cAra jAra saMga nIca jArI kare. vyartha. are vyabhicArIo tame zuM Ane prema kahe che, eto vyavahAra iMddhionA iMdrieja kare. vyartha kare che evI te pazuo paNa camaceSTA, kahI zu zakAya ethI e zuddha prema kare. vyartha. vizuddha prema ehane vANI thakI vakhANuM, sadA je svarUpa saMga nijanA vihAra kare. vyartha, gaNe nahi prema rUpa ke kurUpa gaNanAmA, premasurUpa kurUpane Adivya divya kare, vyatha. nahi upabheganA satu zuddha premIo che, vinA upaga mAtra premathIja tRpti kare, vyartha, tamA zI heta je rAjula nemanAtha gaye, bIjAthI nijanA nakI vivA kareja kare. vyatha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 vivAhe AtmA hato eNe nema AtmA thakI, vadhu bane keNunI pitAne ke vihArI kare. vyartha. cAritravijaya premamAM zarIra mukhya mAnI, premanA nAmane kAmuka kalaMkita kare. vyartha. bhAvArtha_viSayIo-kAmAM premanI vyartha vAtoja kare che. huM tene jarApaNa satya mAnato nathI, teo khoTI vitaMDAneja kare che, te pApAtmAo premanA sthAne idrionA vikArane ja poSe che. ane vaLI te gamAM bolatA phare che ke ame prema samajIe chIe, prema oLakhIe chIe, prema karIe chIe. huM tevA patarAjakherenI patarAjI sAMbhaLI ajAyaba pAmuM chuM. teo prema nahi paNa premanI hAMsI ja kare che, prema teoe karI nahi jAye te chatAM karI jANe che ema huM mAnuM, je jUThA patarAjakhera premanI vyAkhyAja karI batAve te. aMdha-viSayI patio svadArane potAnA AvAsamAM sUtI cheDI padArathI ramatA phare che athavA te vArasI je vezyAo, tethI vyabhicAra karatA rahe che, to bIjI bAju devatulya svAmIne cheDI puzcalI, jugArI, cora ityAdi durgaNuMojAronI sAthe nIca jArI kare che. arthAt pitAnI iDhionA vikArone saMtuSTa kare che, te prema nathI. enI camaceSTA te pazuo; zvApade paNa kare che, tethI zuM e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 vizuddha prema kare che ema kahI zakAze! e zuM prema viveka rahita che ke jyAM tyAM rUcIvALe rahe che? nahi ja. tenuM ekaja kendra hoya che. vizuddha prema e che ke je svarUpanA saMge vihAra kare che, arthAta premIo zarIramAM paNa prIti sajatAM AtmAmAM prItivALA hoya che, ane tene purA dekhIte ja che. premapAtra surUpa hai kiMvA kurUpa game tevuM che tenI kAMIja pRchA teo karatA nathI, arthAta kurUpane paNa vizvamAMnA svarUpavAnathI paNa svarUpavAna jue che; teone Atmastha prema kurUpane surUpa, adivyane paNa divya nihALe che. vaLI kAmuke? tamArI jema zuddha premIo upabhega-iMdrionA upabheganA satRSNa hetA nathI, teo upabhoga vinA mAtra premathIja tRpti anubhave che, purNa tRpta rahe che. tamArA jevI tuccha IMdrionA upabheganI tRSNAvALI je rAjula hota, te nemanAtha teNunuM pANa grahyA vinA che cAlyA jatAM jarUra bIjAthI pitAne vivAha karata. paNa teNIe tamArI jema vivAhamAM zarIrane saMbaMdha sAce ja nahi hato teNe pitAne AtmA temanA AtmAthI vivAhya hato. kahe pachI te konI vadhu bane? kone pitAne vihArI kare? kAmIonI rUcI zarIramAM hoya che, ane tene upabheganA sAdhana tarIkene upagaja teo samaje che. cAritravijaya-lekhaka kahe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ke kAmuka premamAM zarIranA sabaMdhane mukhya mAnI arthAt iMdrione paritASavAmAMja peAtAne kRtyakRtya mAnI, ame prema karIe chIe, premane jANIe chIe, premane pichANIe, ema kahI premanA pavitra nAmane kalaMkita kare che. A vikRta premane sevanArAM pAtrA-srI purUSA, AtmAnA premathI-Adaza premathI vaMcita che. bIjA zabdomAM kheAlIe te AtmAnAM vaheMcako che; muktinA anadhikArIe che, tenA mULa premaja mithyA tyAM svasvarUpAnubhavanI-AtmAnA svarUpane nihALavAnA muktinA premanI temane kRpAprasAdi kevI? vikRta premanuM svapa digdarzana karAvyuM. have sakSepe kRtrima premane kahIe. kRtrima prema. mAtra IMdrionI havaseAne mAga ApavAnA je prakAra te kRtrima Mdriya prema che, tenA upAsakeA badhA kRtrima premIA che. vezyAe ane tenA jArAnA AmAM samAveza thAya che. A prema vikArathI paNa halakA darajjAne che. vikAramAM te ekamAMthI khIjAmAM mana vikRta-Asakta banatAM sudhI paNa cittanI Asakti badhAya che. kRtrimamAM kevaLa bhautika svAmaya piMDa ane panAja sabadha che. vikAra e premanA halakA-utaratA prakAra che--kRtrima-a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 dhama vyApAra che; guNI, nirguNI gametevAne paNDanA ceAge vezyA nihALatI nathI. jArA dravya ApI, tuccha jArI mATe dehanA krayane prameAde che; jeTalA darajje A premamAM jArA khAnArA thAya che teTalI te vAravezyA thatI nathI, kAraNa tene anA paNa cAga rahe che. vAstava badhu khAyA pachI tene khAvApaNuM zuM rahyuM che? ApaNe jArAnI te sthiti nihALIe. tee paisA ApI, nIca jArI karI bahAra AvyA, na tA te paisAnA ceAga temaja na te jene mATe te kharacyA che, te zarIrane ceAga. tApa ke jArA vitta-vIya samastanA kharacamAMja rahe che; evA jArAne upadeza ke bhAie ? prema e amUlya vastu che; tenu mUlya hAtuMja nathI, tenuM mUlya kharacI kraya karavA jatAM tame tamArU ja mUlya karAvA che arthAta duniyAmAM, vyavahAramAM mUlya vinAnA lekhAe che, paisAnu vyatha pANIja kare che, ane vaLI iMdrionI kSaNika tRpti anubhavI te lekhe kharacyA mAneA che. sAmAnya vAtamAM jeTalA tamArA paisAnA, udyamanA, ItyAdinA tenA lekhepaNAnA niyama-saMketa samajo che; teTalIja kharI sama jaNanI vAtamAM-kharA paramAnA sukhanI dizAmAM upekSA karI che. iMdrionI tRpti kayAre kAIne thaI che ? tenA svAda khArA nIranA jevA che. jema jema te pIze tema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 tema tarasyA ane tarachyAja. gharanA mAtra zAka ane jeTalA jevI tRpti kayAreya vIzIonA, dukAnanA pakavAvAnethI thaI che? gharanI strI e gharanuM bhejana che, vezyA ane parAI dArA, dukAnadAranI mIThAI ane vIzInA jamaNa tulya che. ekane AgavuM-jamavuM kahevAya che; anyane eMTha cATavI kahevAmAM Ave che; eka jyAre sarvAga tRpti AtmatRpti arpe che, tyAre anya Idrione kevaLa svAdaneja caTake lagADe che, tene mATe bhUkhyA ane bhUkhyAja rAkhe che, IndrionA AsvAdamAM IndrionuMja sukha hAI zake. paisAthI kharIdelI prItimAM paisA jeTaluM ja balake tethI paNa nirmAlya prItinuM sukha maLI zake. Atmika prema, IndrionA upaganI lAlasA rahita che. tethI ja temAM AtmatRpti-nitya tRpti che. Atmika premIo vagara upabhege saMtuSTa rahI zake che, cakSuo joIne ja dharAya che, kaTAkSapAtanI tene agatya nathI, hadaya hRdayanA bhAvathI rIjhavAra rahe che, paraspara AliMgananA upacAranI tyAM agatya nathI. IndriyasvAda Apo ane tye te paNa bhale, nahi te paNa bhale, tenI lezapaNa tuSA-tRSNa temane hotI nathI. bhejya ane bhaktAne evA premamAM abheda bane che, tyAM Upaga levA devApaNuM kayAM rahyuM? AtmAthI AtmAne yoga bane che, tyAM gahita zarIrane saMbaMdha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 maLamUtra ane rUdhira mAMsanA anelA zarIranA sa`khadha kayAM rahyo ? aphsAsa. A lakSa viSayAMdhA, vezyAnA jArA, tenI paTAvavAnI mAyAjALamAM paDI temanA vilAsahAvabhAva svabhAva ityAdi kRtrima premApacAramAM aMjAI jaI bhUlI jAya che, ane tenI sAthe tuccha jArImAM paDI AtmAnA sukhathI-muktinA seApAnathI-pathathI unmAge vahe che; e adAsI, vittadAsI vezyAo, AvA hRdaya rahitAne-kALajAA vinAnAne paise paDAvI levAnI khAtara kRtrima premajALamAM nAkhI, mAvatarathI, strIthI, vyavahArathI, vizvathI vimukha banAvI, sava ane sarvasva bhraSTa manAve che ane vittanA svAsthya vyavahAra baMdha paDatAM dhakko mUke che; ane evA durbhAgIe vyavahArathI, paramArthathI ubhaya khAjIthI laTake che; vAcakAne jaNAvavAnI agatya nathI rahetI ke A premathI mukti nathI, paNa ulaTu janmamaraNa ItyAdi nAnAvidha duHkhAnI yAtanAnu adhana che. premanI kharI kiMmata samajanArA, kharA premanA pathamAM vahenArA, amArA keTalAka vAcakone A viSayathI AnaMda. mancu haze; tyAre anyathA premamAM premane samajanArA keTalAkane * A lAMmA lAMmA hitazikSAnA kaDavA eAdhathI arUcIkaMTALA paNa chUTayeA haze. vAcakA te lekhakanI prajA che. sahune cAgyarIte Anada arpI prasanna rAkhavA e tenu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 kartavya che, tethI sva5, mastapremI ane virakta-mokSanA premInI tulanAnI rUce viSayAMtara karI sahunA cittane pramAdavA kSaNeka udyama sevIzuM. tyArapachI zuddha sAtvika prema-muktinA premanuM yathAzaya vAcakone digadarzana karAvI A lekhane upasaMhAra ANIzuM. masta premI ane viraktanI tulanA. masta premI ane virakta ubhaya tulanAmAM keTalA maLatA che te saMbaMdhenuM nIcenuM pada nihALIe. rAga dhanAzrI, premI masta phakIra jANe, premI masta phakIra phera gaNe nahi premI phakIramAM, lAyaka manathI lagIra. jANe. phakira baje tajIne jaga kakkaDa, premI to jaga pIDa. jANe, nahi phakira sama premI ghare paravA, mAnAdhAtA ke he amIra jANe, eka acaLa mana prabhuthI phakIranuM, premInuM premInI tasabIra, jANe, phakira phidAnija phakirIvibhavamAM, premI premanI lakIra, jANe, nide stave jaga phikanA phakira, dile nahi premI dilagIra jANe, ulaTA kahe mukha masta e, ame banyA jaga apavAdanA - AmIra, jA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 hAya paravA kazI te premInA, viSayamAM paDe nahi kAMI takasIra jANe, AvI paDe snehi bheTatAM, saMkaTa sahavA na eke che adhIra, jANe, na lekhe virakata sama ISTa, viharatAM zIta tApa varSIsamIra jANe bahire phakira suNavA jaga carcA, priyAlApa viNa premIe badhIra, jANe, vasavA sadana vana jema phakirane, premIne premInuM maMdira. jANe. pAna pAtra kadI heya phakira, kare kara talapAtra premI vIra jANe, paheravA ajana oDhavA kabala pAgIne, premIne premInuM zarIra, jANe vacce sarakhAvatAM e vidhi, virakatathI masta premI mahA kathatAM bhUla kahuM cAritravijaya pharI, premI pharine phakira, jANe, bhAvArtha-manuSya, premIne masta phakIra jANe, phakIra ane premamAM tame, lAyake, kaze paNa taphAvata na jANe. teo ubhaya potapotAnI dizAnA phakireja che. phakira jagatane cheDI phakkaDa bane che, premI paNa jagatanI pIDA tyajI de che. mAnadhAtA ke amIra game te he tenI virakta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 phakIranI jema premI paNa manamAM paravA dharAvatA nathI. eka prabhumAMja-sutinI dizAmAM ja phakiranuM acala mana rahe che. premInuM premInI tasabIra-pitAnA prItipAtramAM ja lAgeluM rahe che. arthAt phakirane jema bAhya vyavahAramAMthI dhyAna chUTI eka prabhumAMja dayeyamAMja ciMtana rahe che temaja premInuM paNa priyatamanA viSayamAMja ciMtana rahe che. phakira pitAnA phakirInA vibhavamAMja arthAt phakIrI hAlamAMja masta-phIdA-kRtakRtya rahe che, tema premI premanI lakIra-je lahara temAM Dolato rahe che, jagata nide ke stave; phakIra jema tenI kAMIja phIkara-paravA dharAvatuM nathI, tema premI paNa pitAnI bIjAthI thatI stuti kivA niMdAthI dilamAM harSa ke zekane sthAna ApatA nathI. ulaTA e banne masta ame jagaapavAdanA amIre banyA ema mukhathI bele che. nehI-ISTa samipe jatAM game te saMkaTa AvI paDe te sahavAne teo banne zasajaja rahe che, adhIra-kAtara nathI hotA. ITe viharatAM jema virakata, zIta, tApa, varSo, samIra ityAdinA bhayane lekhavate nathI-e kazAM duHkha te mastavirakatanI ISTavihArI pravRttimAM kazuM paNa khalana nAkhI zakatAM nathI; tema premI paNa priyAne bheTavAnA udyamamAM masta, zaradI, tApa, vRSTi kathAnA bhayane lekhavatuM nathI. dayeyamAM lIna phakIra jema bAhya carcA suNavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahere hoya che, priyAlApa vinA ApaNe premI paNa bIjI vAta sAMbhaLavA tarapha badhira-bahere hoya che. phakIrane vasavAne mATe vana-upavana ItyAdi sadana je gRha ya che, premIne vasavA mATe AkhI sRSTimAM eka premInuM maMdIraja hoya che. arthAta enI ekalAmAMja sRSTi vase che. phakIrane kadI pAnapAtra, bhikSApAtra paNa hoya che, premI-virakata karatalapAtrathI ja calAvI che, paheravA ajana, eDhavA kaMbala, bichAlA tRNane ghAsano sAtha paNa virakatane hoya che. premIne e sahu sAdhanamAM premInuM zarIraja che. te nagna-digaMbara sthitithI paNa lajAtAM nathI. kAraNa teo pitAne premI zivAya nihALanAra koI dekhatAM ja nathI. Ama jotAM te premI virakatathI caDI jate jovAmAM Ave che. cAritravijaya kahe che, huM kahetA bhUlyA. pharIthI kahuM ke premI te phakIrane paNa phakIra che, A prema che teja phalitArthane sAdhaka che, pachI te A dizA ke bIjI dizAmAM hoya. zuddha, vikRta ane kRtrima premanA svarUpe kathAI gayAM. have yegIonA-mahAtmAonA svasvarUpAnubhavamuktinA asala prema upara AvIe, tene nihALIe. premanI utkRSTamAM utkRSTa laharI kaI hoya te te vasvarUpanA anubhavamAM mukitamAM rUci prakaTAvI te che, e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 premanu' a'timamAM atima utkRSTa svarUpa che, tethI AgaLa vadhIne pachI premanI hada nathI. jJAnione, yAgIone jJeya ane dhyeyanA vicAramAM ramatAM kayAre e laharI lAgI jAya che, yadivA te lAgIne vahI jAya; paNa tenI laya mUkatI jAya che. pachI tenA eja vicAramAM-eja ciMtanamAM samaya jAya che, anya badhAthI udAsIna-nirAsakata khanI jAya che. tene anya kazuMja rUcatuM nathI, e dhyAne--e laharIe sthira kayAre thavAya eja vicAva, eja udyama tenA rahe che, emAMja masta anI DAlatA rahe che. kyAreka nRtya kare che, kayAreka ceSTA kare che, kavacit gAvA mAMDe che, kavacit rAvA mAMDe che. ahAhA ! saheja nijAnaMdanI laharI lAgI gaI temAM ATaleA AnaMda; te| sapUNu mukitanA sukhanu te kahevu'ja zuM? khasa enAja eka banI jAya che, enAja premI banI jAya che, sa`sArane zUnyavat samajI masta virakata anI nikaLI jAya che. mukitanAja sukha-mukitanA vicAramAM mazagula ane che. araNyamAM, giri kadarAmAM, guphAomAM, smazAnamAM kazA paNa bhayane na gaNakAratAM zIta, Atapa, varSA, samIrathI utpanna thatA dehAnA duHkhAne visAratA masta, mukitanI pAchaLa banelA phakIra, mukitanAja alaka jagAve che, mukitanIja dhUNI dhIkhAvI bese che, svasvarUpanA vicAramAM vihare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 che, bAhya bhAna mAtra bhUlI jAya che. tene nathI rahetuM bhUkhanuM bhAna, nathI rahetuM nidrAnuM bhAna, nathI rahetuM deha ke tenA vyavahAranuM bhAna, nathI rahetuM pIDAnuM bhAna; temaja zastrathI tene vidhe to paNa pIDA nahi anubhave, puSpathI pUje AphlAda paNa nahi anubhave, sarpo AvI zarIrane daMza de, zRMgAla, gIdha, vAyaso, mAMsAhArI pazuo dehanI game te durasthiti kare; enI, e mekSAbhilASI kAMIja pRcchA nahi kare. mukitanA upAsaka-pipAsunI sthitine batAvanAruM nicenuM pada nihALIe: gajhala, nahi paravA kazAnI, jehanI ekSe banI prIti; na lekhe e kazAne, che svarUpAnaMdamAM prIti. nahi saMsAranI paravA nahi ghara dAranI paravA; nahi parivAranI paravA, tajI de sarvanI prIti, mumukSu mukita saMge, tAna lAgyuM sarvane tyAge; nakAmI mahAmAyAmAM, nahi ghAle pachI prIti. tanaka nA dehanI darakAra, taje ke bhale tADe; bIjAe mata mukitane, taje nA mekSathI prIti. bhale ko puSpa laI pUje, bhale ke zULathI vIMdhe; na ethI dukha ke AnaMda, sahajAnaMdamAM prIti kyAMthI bAhya vyavahAra, taNuM vartAya ene bhAna; banAvI dhyAna jyAM beTho, lagAvI dayeyamAM prIti. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 mumukSu jJAnanA yAge, vadhu viyAgane icche; du:khI viSapAna yAge, jema vapu tajavA dhare prIti, vapue AvIne viMTaLAya, vyAlA vizruo 'khe; zRgAlA gIdha phAlI khAya, tAye AtmamAM prIti. mumukSu ekalA ho ne, badhA saMsAra hA sAmeA; na upasargo thakI pratikULa, cUke ISTamAM prIti prabhu mahAvIra kerA, kAnamAM khIlA khale DAkayA; tathApi e rahyA'tA khelI, sama paTarANIthI prIti. suni khadhaka taNI jIvatAM, khaLe kAI khAla kheMcI lIdha; bharyAM nA duHkhanA kramane, nahAtI dehamAM prIti. vaLI khadhaka suni ziSyA, pIyA pApIe ghANI madhya; na visaryAM dehanA du:khe, tanaka paNa TekamAM prIti, sahyAM che sa sakaMTA, sahI che kaThIna carcAo; suni cAritravijaya jehanI, mukita te prIti. bhAvAtha:----jenI meAkSamAM prIti manI-lAgI che te kazAnI paravA karatA nathI, te kazAne lekhatA nathI. tenI svarUpAnaMdamAMja prIti-laganI lAgI rahelI hAya che. tene nathI saMsAranI paravA. nathI vaLagatI gharadvAranI paravA ke nathI lAgatI parivAranI paravA. te savanI prIti manathI utArI de che. mumukSu jenu' mukitanA saMge tAna lAgyuM che, te sa kAIne tajI sasArathI cAlI nIkaLe che. nakAmI meAha ke mAyAmAM te pachI prIti dharatA nathI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene pitAnA dehanI paNa darakAra rahetI nathI. bhale koI taje, bhale kaI tADe, tethI muMjhAI mukitane masta kSathI prItine taja nathI. bhale koI puSpa laI pUje. kivA zuLathI vidhe, ene AnaMda kiMvA duHkha kAMIja tene lAgatuM nathI. potAnA sahajAnaMdamAM-svarUpanA AnaMdamAM te sarvakALa masta rahe che. tene bAhA ceSTAnuM bhAna kayAMthI ja hoya? te te dhyAnane banAvI, dayeyamAM prIti lagAvI-layalIna banI gayela hoya che. zarIre sarpo AvIne viMTaLAya, viMchuo DaMkhe, ziyALa kiMvA gIdho phelI khAya, paNa dehane viSe duHkhanuM bhAna te dharate nathI, tenI AtmAmAM ja prIti banI rahe che. mumukSu jJAnanA gathI vapu-je zarira tenA vicagane Irache che, jema koI duHkhI, viSapAnathI vadhune tajavA prIti kare che. mumukSu bhale ekale hoya ane A saMsAra sAme hoya tathApi zuM thayuM? tenA pratikuLa upasargothI ISTamAM te kadIja prIti cukavAno nahi. mahAvIra prabhunA kAnamAM kha-duSTae khIlA ThekayA, paNa e muktine viSe saMlagna manavALA bhagavAna samatA paTarANathIja prItine khelI rahyA hatA; arthAt rAgadveSa rahita rahyA hatA. khaMdhaka muninI koI khaLe jIvatAM khAlaja kheMcI lIdhI hatI. paNa e dhIravIra munivare eka paNa uhuM e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - duHkhane dama bharyo nahote; kAraNake temanI dehamAM prItija nahi hatI. vaLI anya baMdhaka muninA zirSone eka mAlIka pApIe ghANImAM ghAlI pItyA hatA, paNa dehanA duHkhe potAnA mukita vatanI Tekane visaryA nahatA. evI evI kaThina caryAe, evAM evAM aneka saMkaSTa, cAritravijaya kahe che, jenI mukitamAM prIti thaI che, teoe sahyAM che, paNa potAnI Tekane nirvAhI che. AvA mumukSu yegIo bAhya ceSTA bhUlI tatvanA parama AnaMdamAM lInaja banI rahe che, ane e lInatAthI dvidhA bhAva-ata TaLI huM ane mAre deha, A deha ane anya deha yAne kahe ke saghaLo prapaMca-dazya saMsAra TaLI jAya che. pUrNa ekatva bhAse che. zukala dayAnane eka prakAra che. A dhyAnanI sthitimAM dayeyamAM prathama savitarka, ane savicAravALI sthitimAM dhyAtAne vyavahAra thAya che. pRthakatva, vitarka ane vicAra viramI, avitarka ane avicAranI sthitimAM dhyAtA pahoMce che, tyAre kevalyajJAnane meLave che. yadyapi mukitanA asaMkhya vege che, lekhakanI daSTimAM prema e paNa mukitane vega jaNAve che ane tethI ja banyuM teTaluM te vAtanuM pratipAdana karavA prayatna sevyuM che, e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 lakhavAne hetu eja ke anubhavanuM kathana vANathI para che. vANIne upaga anubhavanI vAtamAM niSphaLa che. koI kavI kahe che ke "jANyuM kema Ave? mANyAne paramANe" akSarazaH satya che. muMge sAkara khAdhI, tene svAda jA paNa moDhethI kahI hakaze nahi; AvI ja sthiti anubhavanA kathananI che. premIoe premane jA, mA , nA . basa masta banI gayo. sarva tene hArda samajaze, kahI zakaze nahi. premI hoya te ja tene AnaMda pichANa zake; tepaNa banatA prayatna sevyuM che, vAMcanAra; premanA anubhavathI jenuM hRdaya anubhavApanna che, evA premIo AnaMda meLavI zake e A lekha lakhavAne hetu che. ane yadyapi prema rahita to koI prANa vizvamAM che nahi, paNa jeo tevI pravRtti pitAthI thAya che paNa te koNa karAve che, te konI preraNAthI thAya che te aMtarmukha daSTinA abhAve samajI zakatA nathI, ane zaMkAmAM paDI bAhya vyavahAromAM-bAhya nimittomAMja tevI pravRttine dhArI rahe che; teneja pitAnA hRdayanA saMdhAnanuM mULa mAnI le che, A sArUM, A divya, A anukuLa, A gamatuM ema bAhya premanA tamAMja guMcavAI rahe che, tene AtyaMtara teo viveka karI zake. zarIramAM nahi paNa AtmAmAM AtmAnA guNemAM patine joDI zake. divyAdivya, priya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 apriya, surUpa kurUpa ItyAdi rAgadveSavALI pravRtti TALI, sarvAtmabhAve premane nihALI zake. e samajAvavA, tethIja koI kahe che ke ame jInamaMdiramAM jaIe chIe, amAruM tyAM mana lAgatuM nathI; koI kahe che tIrthayAtrAmAM ame jaIe chIe tyAM amane pUro joIe te AnaMda ma te nathI; ame vyAkhyAna sAMbhaLavA AvIe chIe paNa temAM amArI rUcI utpanna thatI nathI. A sahu premanI khAmI che, prItirahitapaNuM che, e daDhAvavA. yadyapi premane mukitane hetu ko paNa tethI ema nathI samajavAnuM ke duniyAdArInA premamAMja guMcavAI rahevAnuM che ane ethI ja mukita che. e prakAranA malina premane avalaMbI tene zuddha saMskAranA-zuddha bhAvanAnA puTa ApI vizuddha banAvI, uttarottara AtmAmAM-svasvarUpanA ane bhavamAM premane-prItine sajavAnI che, ane Akhara eja prema, evIja prIti evIja premamaya bhakitathI mukita che. e A lekhakane kathitAtha ane mathittAtha che. simApta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaghAta svabhAva ane vibhAva, e pratyekamAM pravRtti nivRtti ubhayane samAveza thAya che. svAbhAvika pravRtti te vibhAvanI nivRtti che. vibhAvanI pravRtti te svAbhAvika pravRttinI nivRtti che. vibhAvanI pravRttine ApaNe pravRtti kahIe chIe. svAbhAvika pravRttine ApaNe nivRtti kahIe chIe. AvI nivRtti upara ApaNo rAga hovAthI ApaNe vibhAvanI pravRtithI nivRtti svIkArI che. svabhAvamAM vibhAvanuM mizraNa rahe che. A mizraNa te mana che. e mana nAnA prakAranA bAhyAbhyatara karaNe sAthe joDAI svabhAvane Avarita karI vibhAvanI dizA tarapha pravRttine vahevaDAve che. e vibhAvathI manane rokI svabhAva tarapha tenI vRttine vALavI, eTale ja nivRttine kathitArtha ane mathitAtha che. je Ama che te ubhaye pravRtti ja che. ekamAM pravRtti ane anyamAM nivRtti, ema apekSAe kahI zakAya. vartamAna rUpe to koIne koI pravRtti ja che. bhuta mAtra vibhAva pravRttine hAsasvabhAvasiddha pravRttine svIkAra ane bhaviSya paryata tene nirvAha emAM pravRtti nivRttinI carcAne avasAna AvI rahe che. ahIM have vijJAna, sAyansane jaDavAda, bhautika pravRttivAda ane pUrvane nivRttimArga-AstikavAda-AtmavAda sAma sAmAM khaDAM rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJAnavAdIo kahe che ke pratyakSa teTaluM ja amane te pramANa ane A durAgrahathI je apratyakSa che ane je nivRtti mArganuM zaraNa lIdhA vinA apratyakSa ja rahevAnuM che. tene pitAnA vijJAnathI ananubhuta mAnI jIva, AtmA, caitanya ityAdimAM nahi mAnatAM nAstikatA tarapha vahe che. sAyansathI jeTaluM siddha teja pramANa ane satya teo mAne che. caitanya te paramANuonA saMgathI AvatuM svIkAre che. AvA jaDavAdathI bhautika pravRttimAM zodha khoLa ItyAdi Arthika unnatimAM ane vyaSTibhAvanAmAMja te rIjhavAra che. A vijJAnavAdioe jANavuM joIe ke satyanI AgaLa hajI satya che, satyanI amuka Aja sImA e nirNaya temanAthI thaI zaka nathI, eja temanA vijJAnanI apUrNatAne purAvo che. sthApita siddhAMta vinAja temaNe pUrvanA nivRttimArga sAmo jaDavAda ubho karyo che ane tethI te adhUre vAda che. AvI bhautika pravRttithI aihikAmumbika keTalAka lAbha che paNa pUrvavAsIo-nivRtti mArgAvalaMbIo -AstikavAdio, pApa punya Izvara AtmAnuM astitva ityAdimAM mAne che ane tethI sAMsArika pravRtti savizeSa bhautika hovAthI pApa ItyAdi karmonI baMdhanakatra mAnI tene gauNatA apa savize nivRtti mArgamAM vahe che. cheka AstikapaNuM ane chekaja nAstikapaNuM ubhaye eka bIjAnA virodhI chatAM, satyanI khyAtine mATe eka bIjAnAM sahakArI che. ubhayathI satyanI sImAe AvI zakAya che. ekamAM * aMdha zraddhA rahe che. bIjAmAM azraddhA rahe che. eka, amukamAM zraddhA dharI tene anusare che, eka azraddhA ANI prathama asvIkAra kare che; punaH ajamAvI, anubhavI svIkAra kare che. eka guNathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 cAritra udbhave che. anyathI buddhi udbhave che. paNa buddhine chevaTa tarkavitarkathI vaLIne cAritranA AdhAra levA paDe che. cAritra, buddhine svataH ANe che. AthIja avitarka paNa zraddhAnuM avalaMbana karnArA pUvAsIe AstikavAda upara taTastha che, jyAre cAritra vinA buddhinA vilAsamAM avaTAtu pazcima ana`ta zodhakhoLeAthI paNa satyanI parAkASTAne pAmyu nathI. sAyansanI-vijJAnanI pAra pUrvavAsIe pahoMcI zakayA che ane te anubhavanA graMthAnA puSkaLa vArasA a`tA gayA che. hAlanA vijJAnane paNa teeAnIja vidyA AbhArI che. pUrvavAsIe te sa jANatA chatAM temAM paDavAthI Atmika-pravRttimAM-nivRttimAM bhaMga paDe che, te jANatA hovAthI temAM pravRtti karavAthI udAsIna rahyA che. chatAM nAstikavAdIone izvaranA-AtmAnA viSe Astika buddhinuM bhAna karAvavAne e amUlya vArasAnA bhaDALa mUkatA gayA che. mUkatA gayA che eTaluMja nahi paNa kAI kALe jaDavAda ane caitanyavAdanA utthAna vakhate teoe camatkArathI jaDavAdIone AzcayamAM cakita karI nAMkhI, caitanya viSe AsthAnuM bhAna karAvyu` che. AvA aneka prasaMgA zAstro, purANA, temaja itihAsa paraMparAthI ApaNane maLI Ave che. pAzcAtyA nivRttimArgane nAnA prakAranI taMgI. duHkha jarUrIAta ityAdinA utpAdaka mAne che, paNa te temanI bhautika dRSTithI che. tenI ati kAmanAne aMge tema jaNAya te svAbhAvika che. vizeSamAM teoe jANavu joie ke je kAMi tevuM jaNAya che tema thavAmAM nivRttinA nAme ALasaja mukhya kAraNa che. prAcInathI bhAratavarSanI paraMparA nivRtti mArgovalI hAvA chatA, kaLA, zilpa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAvAdimAM unnata hAlata hatI ane ekathI vadhAre pazcimanI prajAnAM teNe mana AkaLyo che. eja tene prabala purAvo che; AvI unnata hAlatamAM paNa rAjAo ane zrImAne bhautika sukha-vilAsane nirAdara karI nivRttinA sukhane mATe masta phakIra banI sarva tajI cAlI nIkaLatA ane cAlI nIkaLyA che, je hAlanA bhautika draSTinA vijJAnane baja durghaTa dekhAze. pUrvavAsIo meLavatA, paNa temane je aMtima meLavavAnuM che tenI AgaLa temane te miTTI samAnaja lAgatuM, je pazcimamAM bhAgyeja banavuM saMbhavita che. pravRttinI upAdhithIja, nivRttinA sauSThavane bhaMga thavAnA bhayathI ja pUrve zatrunI sAme niHzastra, kSamA, sneha, apakAranI sAme upakAra, zAyanI sAme saralatA; ityAdi udAra guNane paricaya Apyo che. samaSTi bhAvanAja pUrvanuM lakSya che. pUrve AdithI ataH para nivRttine jALavavAja prayatna karyo che. je kAMI sama viSamatA 25 deva uddabhave che te paNa e vijJAna ane jaDavAda tathA AstikavAdanA saMghamAMthIja udbhavyo che. chala-pratAraNA-daMbha ityAdi paNa e ubhayanA saMghadanI ja saMtatIe che. avyavasAyane deza paNa pUrva upara pAzcAtyonA ati vayavasAyane mukAbaleja AvI lAge che. atyAvazyakatA paNa sarvathA uNapa ane agatyanI ja pazcimanI daSTimAMthI pedA thaI che. pUrvane nivRtti mArga saMteSa ane aparigrahane pazcimanA saMsargathI Aja paNa mUkI zakayo nathI. jaDavAdane bhautika unnatinAM lebhamAM Aje paNa pazcima svIkArI zakyuM nathI. paNa AthI yatratracita duHkha, pukAra, duSkALa, bhUkhamare, Arthika pratikULatAnA pUrvavAsIo bhoga thaI paDyA che. AvA drazyathI kama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamATI khAI, pazcimanA jaDavAdamAM-pravRtti mArgamAM vAstavika tA nivRtti nathI, chatAM temAM paNa kAMika nitratta khatAvI je jenI pratikULatA te tenI upalabdhi jeTalI pravRtti karavAmAM pazcimanuM udAharaNa levA pUrvaghne TAra karavI paDI che, pUrvIvAsIo upara avyavasAyanA doSa AreApyA che. chatAM chekaja tene utArI pADayA nathI, mAtra pUrva pazcimane amuka vinimaya ane ubhayamAM kAMIka kAMika hayA pAdeya nirdezavA yatna karyo che. Ama banyu paNa che. tathApi ubhaya bhraSTa banyu che, 'mezAM ubhaya prabaLanA yuddhamAM khaM tRtIyanuM rUpAMtara thAya che. vyavahAramAM, vyApAramAM, dharmAMmAM, samAjamAM apramANikatA, ati leAbha, vigraha, supa-svA evu mizraNa thayuM che, vyApArI joIzuM te apramANika, vyApAranuM te nAma, vastu ApIne vitta levAnu', paNa sthiti thoDA ghaNA aMze gajavA kAtarUnI, pelA chUpA ane A ughADA eTalA taphAvata. A vidhi vyakti, kuTuMba, grAma, deza, prajA, rAjA samAM mizra vyavahAra dana ApI rahyo che. paramA mAM tyAgI, mahAnAyA. saMpradAya saMpradAyanA AcAryAM, madirA, gAdi, yati, gAmA, girAsA dukAnA khAMdhI beThA che. prAcIna arvAcIna maMde AvuM sAMka` pedA karyu che. arvAcIna vicAranuM pazcima paNa AvA sAMka`thI mukta rahyuM nathI, jevA gaMdha pUrvane pazcimana, teve pazcimane pUnA paNa lAgyA che. thIosApIkala sAsAiTInA udbhava, keTalAka pAzcAyAmAM, jaina, advaita, bauddhAdi siddhAMtone svIkAra e pUnA paricayanA pariNAmeA che. pacAsa mAilanI spIDathI cAlatuM enjIna, trIza mAIlanI spIDavALA enjInathI AgaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya, paNa sImAe te jaine ubhayane ubhuMja rahevAnuM. temaja pAzcAtya vicAre pUrvamAM sAMka vizeSa pragatimAM mUkAyuM che teTaluM pazcimanA saMbaMdhamAM thayuM nathI; ane udAharaNathI pitAnI asara karavAmAM pUrva pazcima karatAM pachAta che, paNa ethI to pUrvanA nivRtti mArganuM bhuSaNa jaLavAI rahe che. svataH Adarza rUpe paricita thatAM pAzcAtya prajA pUrvanA saMskAra gRhe te tenI pUrvane darakAra ochIja che. paNa teNe pitAnuM mIzana sthApavA pazcimanI peThe jyAM tyAM bIzapa-mIzanarIo doDAvyA nathI. amerikA vigeremAM jaina-jainetara philesopharoe je kAMI te tenA siddhAMta tarapha pAzcAtyonI rUcI vALI che, te paNa Adarza rUpe pitAne siddhAMta vicAranA rUpamAM raju karIne, anukaraNarUpa AmaMtraNa karIne nahi. ekanuM khaMDana karIne nahi paNa svasiddhAMtanuM samarthana-maMDana karIne-utkRSTa samajAvIne ja. niSkAraNa eTale sAhajIka pravRtti e kharI pravRtti che. ane te kAMka ajAyaba jAduI asara kare che, je upacArathI-prayatnathI thavI muzkela che. pUrvanI pazcima upara thayelI sAhajIka asara che, ane tethI jyAM jyAM te asara thaI che te nirmaLa ane Adarza rUpe pratIta thAya che. pazcimanI pUrva upara kRtrima ane aupacArika asara che ane tethI te virUpatAmAM najare tarI AvatI dekhAya che. rUdrAkSamALA ane lalATamAM bhasmaSAthI aMkita, pUrvanA zAstra sidhdhAMtane abhivaMdatI, te te e kathelA mArge vahatI, anyane te tarapha AkarSatI, anudatI, viduSI aMgreja bAnu enIbI sAMTa, ahiMsAthI vistaratA jaina matane svIkAra karatA harmana jekobI jevAnA daSTA krazciyana thatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucita pravRttimAM nika janma Apyo che. te vRttine pUrvanA bAlakae nihALavA, manana karavA tathA pitA tarapha ane temanI bAju tarapha tulanA karI jevA jevAM che. pAzcAtya vicArene saMparka thatAM je je vicAre e pUrvamAM AcAra vicAra sAMkaya karyuM che, varNAzrama vibhinnatA e mithyAtva che, vidhavA punarlagna ityAdi sudhArA Avazyaka che, evA jaDavAdanA vicAre pitAnA satya sidhdhAMtane mUrjita karyo che. pravRttinuM vailakSaNya vadhAyuM che. mithyA pravRttimAM pravRtti, ucita pravRttimAM nivRtti ityAdi dene janma Apyo che, tenI nivRttine arthe pravRtti nivRttine viveka karavA A viSayane carcA paDayo che. AryAvarte svIkArele nivRtti mArga e svAbhAvika AtmAnI pravRtti che, e vidhi siddha karavA prathama te e nivRtti mArgane pariNAma kevA rUpamAM Avyo che, e batAvavA nivRtti zuM e viSayane ukta viSaya lakhatA pahelAM hAthamAM dharyo che. ane tyAM vibhAvanI pravRttine hRAsa karavA sUcavI svAbhAvika-Atmika pravRtti eja nivRtti; ema samajAvavA judI judI kakSAe uhApoha karyo che. tema karatAM mananI nirvikalpAvasthA e nivRttinuM lakSyabiMdu karI jyAM paryata vikalponI sthiti manamAM che, tyAM paryata pravRttine nirAdAra e te daMbha-anudyoga ItyAdi durguNonuM janmasthAna che ema sapramANu yathAzakya batAvavA prayatna sevyo che ane tatsaMbaMdhe vistarazaH carcAnA aMte zuddha pravRtti eja nivRtti evuM phalita kADhayuM che. Ama karatAM pravRttimAMja nivRtti zodhavAnA sarvamAnya siddhAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tane lakSya che. e siddhAMta te phalAsakti rahita-yathAprApta pravRttine nirvAha kahI zakAya. nutana evI vastu-viSaya te kAMija che nahi. anaMta evI nisarganI kaLAmAM sarva kAMI saMgrahita ane sthApita rUpe rahelja che. mAtra je je kALe vicAraka hadayamAM e nisarganA paDadAmAM agamya rUpe rahelA tatvarahasyane mananazIlane dIrghamanananA pariNAme sAkSAtkAra thAya che, tyAre tyAre te potAne sUjelA e vivekane lokahitArthe janaprabhRti samakSa mUkI de che. ane leke pita pitAnI rUcI anusAra temAMthI tattane grahaNa kare che. Ane nUtana kahevAtuM hoya to bhale. | nivRtti mArga (pesImIjhama) nA saMbaMdhamAM aneka vidvAnonA lekhe che temAM A paNa eka umerAyo ethI kAMI adhikatA? Avo AkSepa karatAM pahelAM huM mArA vAcakene temAM yathArtha praveza karavA sUcavuM chuM ane tema karatAM temane jaNAze ke tenA aMtima nirNayane mATe e kAMka vizeSa hoI zake. pachI ene dIrgha manananuM pariNAma kahe, zAstranA nirIkSaNane-vAMcanane paripAka kahe, kiMvA sarva vidvAnonA tatsaMbaMdhI nizcayane eka nirNaya kahe, game te kaho. A eka abAdha siddhAMta che ke parama satya sarvadA ekaja hoya che ane tene anubhava paNa ekaja rUpe mananazIle te thAya che. Ama thavAthI amuka siddhAMtamAM paraspara vicAra sAmyatAthI, amukanA anukaraNarUpa amuka prastAva che, evo AkSepautAvaLIo abhiprAya bAMdhavA keTalAkanI pravRtti thatI jovAmAM Ave che. temaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAravuM joie ke satya satyarUpe batAvatAM, kathatAM, varNavatAM, te emaja bane. je ekane dvitIyarUpe arthAta satyane asatya rUpe kahevAnuM hoya te tema bane nahi. AvA saMjogamAM mananazIlanI svIkArelI kakSAja svataMtra ugAranA purAvA mATe AdhArabhUta banI zake che. koI amuka vyaktine kivA vastune amukanI utti kahI varNave che, koI te tene amukanI utpAdakarUpe varNave che. varNave che te ubhaye ekane, mAtra kakSA bhinnatAthI te tenA bhinna bhinna praNetA che ema manAya che. ukata viSayamAM ATalo uhApoha karavAne hetu e che ke pravRtti nivRtti e kAMI nUtana viSaya nathI. aneka vidvAnoe tene carcA che. meM paNa tene carcA che. siddhAMtarUpe temAM sAmyatA che. nutana siddhAMta taviSayaka meM koI ghaDI kADhaye nathI. je che te te che. mAtra tenA saMbaMdhamAM koI yathArtha viveka vAcakane thAya evA AzayathI mane smarelI kakSAthI tenA saMbaMdhamAM vistarazaH uhApoha meM kareluM che ane emAM saphaLatA maLe te huM mArA taviSayaka pazcimane tenA abhilASio pAse eka nUtana sAdhana rUpe raju karuM chuM ema samajI AnaMda mAnIza. AtmAnI zuddha pravRtti e nivRttinuM phalita kADhI te mATe prathama zubha pravRtti-yogamAM joDAvuM ane kramAdhikaye te tethI nivRttine prApta karatAM karatAM AtmAnI zuddha pravRttinA adhikArI thavuM, ema samajAvavA paNa yatna karyo che. tyAM prAptanA nivAMhamAMthI javuM e nivRtti nathI ema niSpa che. juo padya "paLe paMtha pitAnA sahuko." vaLI, uttarottara nivRtti sAdhavAnA saMbaMdhamAM pravRtti ne pravRttimAM, mAnavo? nivRtti che. A padyamAM pravRtti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne pravRttimAMja nivRtti kema zodhavI tenA saMbaMdhe bhinna bhinna yuktiothI samarthana karavAmAM AvyuM che. cAra purUSArtha, cAra Azrama e vigere te pravRttimAMja nivRtti zedhavAnAM sAdhana che. vyavahAra ane zAstra eka bIjAmAM otaprota che. zAstra teja vyavahAra kahI zakAya-te vyavahArano nirNaya kare che. vyavahArathI ja te uddabhavyAM che. vyavahArane zAstrathI judu pADI zakAya. zAstrane vyavahArathI juduM pADI zakAze nahi. islAmanuM kurAna, krizcayananuM bAIbala. manusmRti e vidhi vyavahAre zAstrathI judA paDI zAstra bhinnatA karI che. paNa te te pratyeke te koIne koI prakAre vyavahAra nizcayaja varNavela che, A vyavahAra zabdamAM vyavahAra temaja paramArtha bane samajI levAM, kemake vyavahAra temaja paramArtha vyavahArano temAMja nivaha thAya che. vyavahArane je saMkucita artha ApaNe karIe chIe te samajavAne nathI. vyavahAra eTale pravRtti eTale ja artha samajavAnuM che. A pravRtti vyavahAra temaja paramArtha UbhayanI che. tyAre vyavahAra eTale pravRtti ema phalita thayuM. e pravRttine ja Aga pratipAdatAM AvyAM che. tyAre nivRtti rahI kayAM! kharuM kahIe te zAstroe nivRttine je khyAla adhunA nirvAhavAmAM Ave che tevI nivRtti varNavIja nathI. temaNe pravRttine ja nirUpI che. mAtra je vyavahAra je pravRtti karatAM je tadAtIta vyavahAra-pravRtti che tenI nivRtti kahI che ane te enI meLeja hoya che. beThA haIe, e cAlavAnA vyavahAranI nivRtti ja che. koIne koI svarUpe te te pravRtti ja che. Ama sahaja nivRttine zAstromAM pratipAdana karI che. pravRttina-vyavahArane nirivyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. mAtra kahyuM che ke te saMkucita karo, Azakti rahita kare, pravRttinA bhAgadAra zodho. ane e vidhi pravRttimAM ja nivRtti zodhe. nivRtti eTale apravRtti samajavAnI nathI. A rIte zAstramAnya pratipAdana yathAzakaya karyuM che. apravRtti nivRttinA sthAne bharAI beThI che te heya che. tadanaMtara mithyA pravRtti apravRttinI sahacarI che. ubhayano ekaja pariNAma che ema niSkarSa kADhayo che. A vAtane mArgIo, vaiSNava, ziva, rAmAnuja, jaina temaja pAzcAtya vijJAna ityAdinA udAharaNathI batAvI ApyuM che. TUMkamAM nivRtti eTale zuM e battAvavA jemAMthI nivRtta thavuM joIe te batAvI, jemAM pravRtti karatAM je nivRtti ApaNane abhilapita che tenuM digadarzana karAvyuM che, ane temAM vyavahArane yogya pravRttimAMthI paNa javAthI je dizA bagADI che tene laineja AryAvartanI avanati che ema dekhADI ApyuM che. vibhAvanA vilAsamAMja ghasaDAtI pAzrAnI vyavahAranI unnata sthiti-udyoga kaLAnuM darzana karAvyuM che. temanA udyogamAM nivRttine avakAza batAvI, avyavasAyI buddhi je nivRtti mArganA nAme bhAratavAsIomAM ghara karI beThI che tene khyAla ApavA banatuM karyuM che. chatAM pAzcAtyane caDAvI nivRtti mArganA pUrvavAsIone utArI pADavAmAM AvyA nathI. pravRttinivRtti, vyavahAra paramArtha, gauNa mukhya pramANe pratyeke te temAM pravRtti kriyA-gati karavI eTalI ja Takora karI che ane te nivRtti mArganA nAme durdazAne bhega thaI paDelA AryabhAIone mATe hita kartavyanI vArtA che. sAtheja gauNa dizA tarapha gauNa pravRttinA paNa anAdarathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ApaNe apramANika banIe chIe. chala, pratAraNA, daMbha ityAdi dvAne ApaNAmAM sthAna maLe che ane nivRtti mAnAM nAme ApaNe sa'pa, virodha, dharmAbhimAna, dha kalaheAmAM macI paDayA chIe. nivRtti- Atmika pravRtti tA kayAMya paDI rahI che ane AvA prakAranI mithyA pravrutti te vagara samajI apravru-itanA pariNAma che. nivRtti eTale vyavahAra pravRttine uchinna karIne besavuM e samajaNa bhUla bharelI che. vyavahAramAM rahI pravRtti karatAM tenA dRSTA rahevuM tyAMja nivRtta che. jo tema rahevAya te dhara teja araNya, araNya jevuMja dhara che; AvI vyaMjanAthI vagara samajyA tyAgane paNa nirAdhyA che. prakArAMtare tyAganA saMbaMdhamAM paNa karmAMnA anAra`bhathI ki`vA kriyA tyAgathI siddhi samadhigata nathI, mUrchAne tyAga eja kharA tyAga che ema nirdezya che. svabhAva--AtmA svaguNAnurAgI che. vibhAva mana viguNAnurAgI che--svabhAva sAnidhya pratratti te vibhAvAtIta pravRtti che. vibhAva sAnidhya pravRtti te svabhAvAgata pravRtti che. paNa khUbI e che ke vibhAvamAM svAbhAvika nivRtti nathI hotI. jaLane uSNa karavAmAM Avyu te ghaDIe tenI svAbhAvika zItaLatA hayAta che. svabhAvanI sattAmAM vibhAvanI nivR-itaja rahe che, vibhAvanuM baLa evu' che ke svabhAvane peAtAnI sattAmAM mUti kare che, sa'harI zakatA nathI. vibhAvanA svabhAva saMhAra kare che, AvA kAraNathIja keTalAka nArakIe paNa svabhAvAye tarI pAra-kInAre paheAMcI gayA che. e svabhAve svasvarUpe ramavA vibhAvanA kaTakAhAra karavA vyavahAra eTale pravRttinA nizcaya karavA Avazyaka che, tema karatAM zubha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRttinuM avalaMbana rahI azubhane dUra karI pazcAta zubhathI paNa svataMtra banavuM ema zAstra nizcaya samI che. vyavahAra nizcaya evI vastu che ke jethI manuSya aMtabaMthisvaparataH eka rUpe rahI zake che. didhA pravRtti arthAta aMtaramAM kAMIka, bahAra kaMIka e vyavahAra anizcayanuM pariNAma che. vyavahAra jene nizcaya nathI tene paramArtha nivRtti paNa anizcitaja samajavI. ane e dekhItuM ja che. svalpa vAra patinA sarvodaye vyabhicArI viSayalAlasAne tilAMjalI arpI beThA. punaH dumatI thaI AvI pratijJA bhuMsAI gaI. ane pAche te ene e, AvA nirodha kAtarethI kAMIja banI zakavAnuM nahi, te bahu kare te daMbha karI zake ethI vadhIne bIjuM temanAthI kAMIja banI zakavAnuM nahi. tevAnA saMbaMdhamAM amArUM "dekho e darpaNamAM" e padya nihALe. daMbha mahatvAkAMkSAmAMthI janme che. je pitAmAM nathI te dekhADavA jagata-duniyA bahu hoMzIlI dekhAya che, paNa te dekhADI zakAtuM nathI. pItaLane caLakATa kayAM sUdhI! pANI aDatAM paryata agni sparzatAM sUdhIja sparyo ke zyAmaja banI rahevAnuM. kavacita Ama paNuM bane che ke jevA nathI eTale zreSTa nathI tevA banI batAvI ApavuM. paNa capala mananuM zuM ThekANuM! te nirodhane teDI nAMkhe che ane pachI pratijJA lepanI zarmathI lajajAI mANasa khe daMbha svIkAre che. A sthAne "mana jAya te jAna de tu mata jAya zarIra" e siddhAMtane rahasyapUrvaka avalekI uhApoha karavAmAM Avyo che ane mananA nirodheja zarIra nigraha thaI zake ema tAtparya zodhI te pakSane gauNa hoya ema ame te avaloko che. kemake vicAra niradhathIja AcAra niSedha siddha thatuM manAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravRtti nivRttinA saMbadhamAM ame traNa kathAe avalokI che. pravRti eTale zuM! nivR-ita eTale zu ! ane pazcAt bannenuM aMtima biMdu eka che. e pramANe, * brahmaniSTa paMDita maNIlAla nabhubhAI pUrva ane pazcima ' e nAmanA pAtAnA samullekhamAM lakhe che ke-- rAjadhama, vyavahAra, keLavaNI, gRhazALA, catutha ityAdi vibhAge karI ApaNe sAmAnyarIte nirIkSA karI joI ke pUrva ane pazcima eTale hiMdustAna ane iMglAMDaneA saMbaMdha thavAmAMthI A dezanI sthiti upara kevI asarA thaI che. sAta AThasA varSothI unnatine mArge caDI hajI bhautika unnatinAja sthULa kendra upara AvI caDheluM iMglAMDa ane pAMca hajAra karatAM vadhAre varSothI aneka asteya bhAgavatAM chatAM AtmAnnatinI samatAnA mArgane jANanArU hiMdustAna e ene! yAga thavAmAMthI zI asara thAya e samajavu. kiMDana nathI. .. pazcimanA vicAro hajI prApacika vizvanI ramatAne vaLagI rahelA che. dhIme dhIme sukSma ane sUkSmatara bhAvanAnA pradeza upara vaLavAnA paNa temanA samaya Avaze. pUrvanA vicAro prApa'cika tema sUkSma ane sUkSmatara evA vizvamAtranI ramateAmAM ragadoLAi chevaTa kAi vilakSaNa prakAranI chinnabhinna jAte sate paNa aMtaramAM akSubdha evI sthitimA paDelA che. ekane jagata pravRttimaya che. khIjAte pravRtti sate nitratimaya che, eka kevaLa rAjasI kahevAya tA bIjAne sAtvika athavA tAmasI kahevAya. pazcimanA itihAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 tenI rItI kRti, vicAra, bhAvanA, bhASA, leAkeAti baMdhutva ane svasukhanI pAchaLaja viTAyaluM ane vyaktinA prAdhAnya upara racAyalu che. pUnA ItihAsa, dharma, vyavahAra, kathA, vArtA, rItarIvAja, vANI te sarve prapa`canI pAra keAI bhAva upara AdhAra rAkhatA ane samaSTi bhAvanAne vaLagatA jaNAya che. samaSTipradhAna nItinA nivRttimArgavALA le!ka upara vyaSTi pradhAna nItinA pravRttimArga - vALA lAka, rAjya bhAgave emAM kAMi AzcayaeN nathI paNa e zarIra Upara thai zake che, vicAra, mana, hRdaya, bhAvanA, AtmA tenA upar e rAjya sthapAtuM nathI, videzIya ane svadezIya rAjya vacce je moTA aMtara che tethIja A dezanA rAjataMtranI aneka asare ApaNA dharanA chAnA khUNA sudhI paNa kASTha vicitra jAtanA pheraphAra karI dIdhA che. ethIja ApaNA vyavahAramAM, ApaNA zikSaNumAM, ApaNI nItimAM ApaNI bhAvanAomAM, ApaNA dharmAMmAM, ApaNI samRddhimAM anekAneka anukUla pratikUla vyavasthAe dAkhala thatI jAya che. kavacit rAjA prajAnuM eka mata thAya che, kacit vaimatya thAya che. kAipaNa sudhArA karavA hoya, kAipaNa navA mArga uparakAine dorI javu hAya tyAre te vyakti ke te dezanA pAchalA ItihAsamAMthI je sAmagrI upalabdha thatI hoya tenA upayAga karI, tenI sAthe anusaMdhAna rAkhI ane navIna mAg yeAjavA e vadhAre sutara ane ane zAMtikAraka upAya che, ema ghaNAka ItihAsa vettAonu mAnavuM che, vibhinna prakRtti ane vibhinna ItihAsa para parAvALA e dezanA yAga emAMthI ekane hAnIkAraka thAya che. temAM paNa jyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparI sattAvALA kevaLa kalyANa mAtranI bhAvanAne ja anusare che tyAM sudhI ThIka rahe che paNa jema jema janasvabhAva sulabha vRttione AvirbhAva thatuM jAya che tema tema vikSepanA saMbhava Ave che. pAzcAtya prajA pAsethI ApaNe DuM zIkhavAnuM nathI tema ApaNuM pAsethI temane paNa thoDuM zIkhavAnuM nathI. ApaNA bhUtamAMthI temane zIkhavAnuM che. temanA vartamAnamAMthI ApaNe zIkhavAnuM che. pravRtti eja jIvanane hetu ane phala nathI. anaMta pravRtti paNa AtmAnA abheda bhAnathI upajatI samatA e sarva jIvanane mukhya udeza che, ATaluM pazcime grahaNa karavA jevuM che. A dezamAM te temane anupade jaNAze. pUrve eTaluM samajavAnuM che ke nivRttirUpa je A Atmabheda bhAvanAnI samatA te kevaLa jaDatA, Alasya, svArtha Adi je tAmasI vRttio temAM rahelI nathI. anaMta pravRttimAMthI ja eka anAdi samatA ubhave che, ne kRSNa arjunane gItAmAM samajAvyuM che tema kamaMgamAM ApaNA jIvananuM sAphalya ane kalyANa che. ema lAge che ke gItAmAM batAvelI bhAvanA jevI keI bhAvanA pUrva ane pazcima ubhayanA kalyANane parama mArga pratyakSa che. vartamAna saMmayamAM evAM sucinha paNa thoDAM nathI. aneka prakAre aneka sthaLe, AvI pravRttimAM nivRttinI bhAvanA pAdurbhAva pAmI, sabala thatI jAya che, mANasa jAtanA hRdayane AkarSavA lAgI che. e bhAvanA je rIte adhika vistAra pAme, ene je rIte adhika samarthana thAya te rItine Azraya karavAmAMthI ApaNuM tema ApaNA rAjakartAonuM ne AkhI sudharelI duniyAnuM kalyANa thavAne saMbhava che, ItyAdi." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bhagavadgItA, upaniSadu, brahmasUtra e prasthAnatrayano samanvaya karI-eka vAkayatA karIne ja zrI zaMkara, rAmAnuja, vallabha, ItyAdioe potapotAnAM bhinnabhinna darzane sthApyAM che. prasthAnatrayamAM agragaNya sthAna gItAe prApta karyuM che ane temAM te pravRttimAM ja nivRtti, vyavahAramAMja paramArthane mArga be vyo che ane te uparakta temaja vedamAganuyAyI anyAcAryone mAnya che tethI pravRtti nivRttinA saMbaMthamAM siddhAMta, gItArtha uparathI ja e sarvane nivahI levA jevo che. teonA saMbaMdhe prathapha kathananI kAMIja AvazyakatA nathI. - pAzcAtyomAM pesImIjhama-nivRttimArga mAtra pravRttinA hRda mATeja -tenA virodhI tarIke oLakhAvavA mATeja-mAtra vyavaharAyo hoya ema teonI bhautika unnatyartheja thatI pravRttithI samajI zakAya che. spensarane bhautikavAda, DAvinane "sarvAivala ophadhI phiTesTa ityAdimAM nivRtti mArgane leza paNa kaI rItIe svIkArI zakAya? ubhaya jaDavAdane ja vistAre che ema kahI zakAya. sarvAIvala ophadhI phiTesTa eTale utkRSTaja utkarSa. A utkRSTa karyuM utkRSTa? keTalA pramANamAM? haMmezAM utkRSTa nikRSTa bane bAjumAMthI ekane niSkarSa kADhavA ubhayanI parAkASTA joIe je ApaNA tattvadarzanamAM maLI Ave che. sUphIonuM phanAphilazeha, jainenI kaivalya sthiti buddhanuM nirvANa vedAMtinuM advaita, brahmabhUmI e paramatkRSTatAnI parAkASTAe che, ane A ba ane ene siddhAMta rUpe sthApI nikRSTathI pAyo letAM letAM tyAM sa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paryatamAM te bhavya maMdIra baMdhAI rahyuM che. aMtima zikhara rUpe te te pratyeka darzanamAM zobhI rahyAM che. sarvAIvala opha dhI phITesTanI jema anavasthAne tyAM avakAza nathI. jyAM tene avakAza che, te DArvinano siddhAMta kaI rItie nivRttimArgane pramANa gaNuM zakAya? maNIlAla nathubhAI te DArvInanA saMbaMdhamAM lakhe che ke "mANasa vAnaramAMthI thayA ema mAnavAnuM kayAMthI prApta thayuM ! AkhuM jagata jaDamaya che, jaDanA kramika vikAsamAMthI jaMtu, mAchalAM, pakSI, pazu, vAnara manuSya ema krame krame ubhaLyuM. cetana evuM kAMI che ja nahi. ema mAnavAmAMthI e vicAra pedA thayo che. chatAM DArvIna jeNe ivolyuzana athavA pariNAmo A vAda upajAvyo, tenA parama mitra ane bhakta tathA te viSayamAM pramANabhUta prophesara hakSalI je kahe che te te ApaNe joyuM ke game tevA pariNAma mAne, paNa cetana koI eja vAta che. ene jaDamAMthI upajAvI zakAvAnuM nathI ja. paNa Ama kahevAthI DAvananI mahattA zuM ochI thAya che? leza paNa nahi. eka paramANuthI te moTA bhavya manuSya sudhI jeNe abhedanI sAMkaLa joDI ApI che, jeNe AkhA brahmAMDanA brahmAMDane sAMkaLone cheDe joDI dIdhAM che, jeNe prAcIna dharma pustakenA baMghanamAMthI vicArane choDAvI, agAdha-ananta jIvananuM bhAna karAvyuM che, jeNe svataMtra vicAra, svataMtra aiya anubhavavAne mArga karyo che; tenA kAmane nAnuM kahevAnI konI tAkAta che? paNa e badhe jaDane nahi, anaMta, abhedamaya, nirvikAra, ekAkAra cetanane vilAsa che eTale ja sudhAro karavAnI nAnI sarakhI apekSA che." amArUM paNa eja mAnavuM che. jo ema hoya te mahAtmA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29. DArvinane siddhAMta sArtha che. jaDane nahi paNa cetanane e vilAsa che, eTalAja sudhArAnI AvazyakatA che. AthI ja pAzcAtyone nivRtti mArga mAnI zakAya nahi. ane apravRtti kiMvA miyApravRttine paNa bhulathI svIkArI beThelA AryavAsIone nivRtti mArga kahI zakAya. kAraNake ekanuM paryAvasAna bhautikavAdamAM che. bIjAnuM paryavasAna AstikavAda-catanyavAdamAM Ave che. mAtra kevA prakAranI nivRtti eTaleja viveka pUrvaka bhulyuM che. pazcima to temAM aMtamukhaja thatuM nathI. je Ama che te pachI te saMbaMdhe pAzcAtya pramANene parizrama nirapekSa che. jaino azubha pravRttine aviratinA nAmathI oLakhAve che. ane zubha pravRtti be jAtanI mAne che. eka puNyAzrava, bIjI saMvara. saMvaramAM vaLI dezavRtti ane sarvatti evA be bhAga pADe che. sarvattimAM paNa be bhAga eka bhAga pramatta ane bIjo apramatta. taduparAMta be jAtanI zreNuo mAne che. te upazama ane lAyaka. upazamAM zreNInA ahaNamA zubha pravRttine samAveza thAya che. ane patana avataraNamAM azubha pravRtti manAya che. kSAyaka zreNImAM patana mAnatA nathI, eTale te zubhatara pravRttinA aMte kevaLajJAna thAya che. matalaba jaine cauda guNa sthAnaka mAne che, tenA ArahaNamAM karma sattAnI maMdatA, abhAva agara upazama mAne che. ane patanamAM karmodaya mAne che. kevaLajJAna teramA guNa sthAnake heAya che paNa te sayogI eTale tyAM yoganI pravRtti manAya che. caudamuM guNasthAnaka ayogI eTale chevaTanI nivRtti rUpe manAya che. te caudamAnI prApti pahelAM ane teramAne aMte seleSikaraNa AtmA kare che ane tethI vega rUMdhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI eTale gajanya pravRttine aTakAvI-baMdha karI ayoga guNa, sthAnaka prApta kare che. A badhI pravRtti nivRtti ja che. priya vAcaka, pravRtti nivRttino upadyAta have ame pUrNa karIe chIe. muLa viSaya sAthe teno samanvaya karI jevAthI tenA sUkSma rahasyane mananazIlone AnaMda maLaze. sva5 lekhane ATale upadyAta hoya nahi paNa viSayanI sAthe tulanA karavA eka vastusthitine nirNaya vAcakone daDhAvavA tene ATaluM bAhulya ApyuM che. upodaghAta pravezaka pithI che. temAM sArI rIte praveza thayo hoya te vAcaka jIjJAsune mULa viSayane mArga sutara paDe che; eTalAja hetuthI bhinna bhinna rItie upodaghAtamAM yukti prayukitaethI temaja vidvAnonA anubhava pramANe cojI viSayane samajAvavA prayatna sevyo che. apUrNatA vyatijanya saguNa che. samaSTi temAM pUrNatA ANe. che, A samullekhamAM rahelI apUrNatA paNa sudhArI levA huM tene samaSTinI sevAmAM samapu chuM. tathAstu. kartA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = R pravRtti ane nivA. pravRtti zabda nI vyAkhyA karatAM pahelAM, kAMIka vizeSa phuTa khulAse karavAnI AvazyakatA che. aneka tattvono jemAM samAveza thAya che tevA, ApaNe be padArtho svIkArIe. eka AtmA. bIje jaDa. padArtha tene ja kahevAmAM Ave che ke, jemAM aWkiyAkAritva heya. AtmAnI svataMtra svasvarUpamayi paramAnaMdAnubhava rUpa je kiyA te AtmAnI zuddha kiyA kahevAya che, ane tene bIjA zabdomAM Atmika pravRtti kahI zakAya. jaDanI jaDAtmaka kiyA te jaDa padArthanI svataMtra kiyA-pravRtti che. have AtmA sAthe rahela jaDane -kamane saMbaMdha ane tenAthI AcchAdita thayela AtmaguNane laIne, AtmA karmAdhIna banI, je kiyA eTale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pravRtti ane nivRtti. pravRtti kare che, tene vikArI pravRtti kahI zakAya. ahIM ApaNe, te vikArI pravRttinA be bheda pADIe, eka ka prAdhAnya, karmyAnmukha pravRtti. bIjI Atma prAdhAnya, AtmAnmukha pravRtti. Atma prAdhAnya, AtmAnmukha pravRttine ApaNe zuddha pravRttithI oLakhazu; ane taditarane azubha pravRttithI khelAvazuM. te zubhAzubha pravRittinuM utthAna kevA rUpe thAya che tenI zarUAta, ame atre prathama teA karIe chIe, ane tethIja pravRttinI nIcalI vyAkhyA zarUAtamAM anukuLa thai paDaze. vRtti eTale AtmAnA pariNAmathI maneAbhAva, tenA praka eTale prakaTa vyApAra, vANithI ke kamathI tenuM nAma pravRtti che, ane teja vRtti manAbhAvAnA, tenA kAraNa-manamAM niHzeSa virAma, te savathA nivRtti che. AthI spaSTa thayu haze ke e mananA bhAveAnA niHzeSa virAma paryaMta-apunarUddabhava paryaMta, prakaTa kivA aprakaTa mana pravRttaja rahe che, ane tyAM paMta, nivRttine abhAvaja che, eTale ke prakaTa vANithI ke kriyAthI, pravRttimAna thayA vinA paNu jyAM paryaMta, e uThatA vikalpAnI manamAM sthiti che, tyAM paya ta, te pravRttija che, nivRtti nahIM, ane evA prakAranI nivRttine nivRtti mAnI IcchavI, e te daMbha, anudyoga, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. akartavya kiMvA pramAdane prazasya rIte priya karI teDuM karavAne parama duguNa che. kaI atre zaMkA karaze ke, ApaNA bhAratavarSane nivRtti mArga eja parama mAnanIya mArga che, tene taracheDI toDI pADI, tame te pravRtti mArganuM ja pratipAdana karavA je A kAMIka udyoga kare che. alabata, A mAre teja udyoga che, kemake te viSayamAM je jabarA ajJAne ApaNI unnatinAkharI nivRttinA mArga ADA kaMTaka veryA che, tene sApha karI, tenI satyatAne-yathArthatAne, mane jyAM parvata viveka sUje che, tyAM paryata e Arya baMdhuone karAvo, ene huM mArI ujavala pharaja samajuM chuM. bhAratavarSa, tenA darzane ane RSi maharSioe nivRtti mAgane mAnya hoya che, te mananI nivikalpAvasthAne mAnya che; ane tevI sthiti jene suprApta hoya tene te svIkAravAnI chUTa che. paNa mananI vikalapAtmaka sthiti chatAM, mAtra pravRttine cheDI, besI rahevAnuM teoe kahyuM nathI. evA prakAranI nivRttine te teoe cokhkhI daMbha, Alasya, anughoga evA durgaNa rUpe ja varNavelI che. ApaNe adhunA e nivRttimArgane sthAne e daMbha, AlakSya, anudyoga akartavya ityAdi apravRttirUpa durguNene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. prAyaH piSI rahyA chIe, ane tethI kharI nivRttinA mAgathI dUra-atidUra jatA jaIe chIe. viveka e ApaNuM AryazAstrakAranuM parama bhUSaNa che. jeTale ukata pravRtti nivRttinA viSayamAM ApaNuM zAstrakAe viveka karyo che, eTale kaI ja karI zakyA nathI. paNa aphasosa, ApaNe hAla teonI ja saMtati e vivekadIpa ApaNuM sannidhimAM chatAM, AMkha mIMcI, ajJAnakRpamAM paDavAne durUdyoga karI rahyA chIe. pratyuta anya prajAne ApaNA pUrvajonI, te viSayamAM ajJAnatAno paricaya ApI rahyA chIe. ApaNA prAcIna zAstrakAroe nivRttimArganI A dhArabhUta je nivRttine saMketarUpe svIkArI che, teja ApaNe nahi samajavAthI, nivRttinA bahAne hAtha paga je besI rahenAra daMbhI, ALasu, anudyogInA pIra banI beThA chIe. eTale ke chatI AMkhe AMdhaLA, chatI jIbhe avAku, chatA hAtha page ThuMThA ane lUlA, chatA jIve muDadAla-jananI janmabhUmine bhArabhUta, banI gayA chIe. nisarga ApaNane dayA ANIne ja nibhAve che, pRthvI dayA ANIneja pAka ape che. parjanya dayA ANIne ja vRSTi-pANI ape che, vAyu ApaNA prANa tattvane dayA ANIne ja poSe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRti ane nivRtti. ApaNe tene ApaNuM jIvana, vyavahAra, ItyAdimAM upa ga levAmAM bIlakula bedarakAra chIe. ApaNe nispRhI bedarakAra nathI; athI bedarakAra chIe. vinimaya-Apa-le je parasparane guNa-dhama che; temAM levAmAM ApaNe udAra chIe, devAmAM-ApavAmAM kaMjusa=kRpaNa chIe. AthI e nisargAdinI denagI paNa ApaNane kaMjusAI bharelI thAya che; chatI sAmagrIe ApaNe TeTAmAM ne TeTAmAM-taMgImAM marIe chIe. vinimayanA niyamane, lIdhA pramANe dIdhAmAM pratyuta vizeSa dIdhAmAM phalita rAkhatA haIe to, ApaNane taMgI naja rahe, ulaTI adhika upalabdhi thAya. te sAthe ApaNuM pravRttimAM paNa teTalA pramANamAM virAma prApta thAya; nivRttinI kuMcI paNa uttarottara hastagata, thatI jAya. A eka abAdhita siddhAMta che ke, jeTalI pravRttinA phaLane ApaNe utkRSTatA arpIe teTalI, Apa ne te nivRtti arpe. jevuM daIe tevuM laIe, e vyavahArIka kathana paNa nivRttinI paraMparA sudhI sArtha che sva95 ApIne svalpa laIe. vizeSa ApIne vizeSa laIe. kAMIja nahi ApIne kAMIja na meLavIe. nivRttine paNa pravRtti ApavI joIe ja, ane te ApaNane nivRtti ape. je ApIe nahi te samuLagIja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. kyAMthI meLavIe? ApaNuM zAstrakAroe nivRttinA AdhArabhUta svIkArelI nivRtti te A ja pravRtti che, eTale ke ApaNI satya nivRttine bAdhaka nahi evI ucita-yathArtha pravRttine teoe nivRtti svIkArI che. bIjA zabdomAM belIe te e nivRttine bAdhaka-ayogya-ayathArtha--a zuddha pravRttimAMthI nivRtti, ene nivRtti mAnI che. tyAre zudhdha pravRtti eja nivRtti ema phalita thayuM ane tenA yathArtha lAbha mATe ayathArtha pravRttimAMthI chuTavA tevI zuddha pravRtti ApaNe svIkAravI joIe. te na svIkArIe te, nivRttinI ApaNe je ucita vyAkhyA karI, tenI ApaNA upara kRpA-prasAdI-tuSTi kevI ? arthane ISTane lAbha eja nivRtti, alAbha ane tenI agatya tyAM ja pravRtti, eTaluM huM to samajuM. jeTalI dhAnyanI jarUra, teTalI te mATe kRSinI jarUra. jeTalI prANa tattvane piSavAnI jarUra teTalI ja prANavAyunI paNa jarUra. jeTalI UMgha teTalI nidrAnI jarUra. jeTalI bhUkha teTalA bhejananI jarUra. jeTalI pyAsa teTalA pANInI jarUra. pratyekanA yatheccha lAbha paryata pravRtti ane teno lAbha eja tethI nivRtti. jevI ane jeTalI nivRttinI AvazyakatA, tevI ane teTalI te mATe pravRttinI paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. AvazyakatA. ane tenI prApti teTalI nivRtti. apekSAjanya ubhaye pravRtti ja che. aMtima nivRttinuM paNa AmAMthIja phalita che, paNa adhunA tenAM ajJAne ApaNAmAM ulaTI apravRtti ghara karI beThI che. aparigraha eTale jarUrIyAta niyamavI e paNa nivRttine prApta karavAnI kaLA che, paNa te sarvathA pravRttimAMthI nivRtti-apravRtti nahi samajavI. jarUrIyAtane niyamavI ema samajavuM eja gaurava che. ApaNe jarUrIyAtane te niyamatA nathI, tene te vadhAratA jaIe chIe; pravRtti tenA pramANamAM sva5, pratyuta nahivat karIe chIe. hAMsala te paDayuM rahyuM paNa mULamAja khoTa Ave che. mUDI khAIne vepAra karavA jevI nivRttinA grahaNamAM ApaNI mUrkhatA pratIta thAya che. pAzcAtya prajA zuM kare che? jarUrIyAtane vadhAratI jAya che-pravRtti paNa vadhAratI jAya che. eka apravRttithI nivRttinA lAbhamAM yathAvat vijayI nathI. anya kAmanAone vadhAratI pravRttinA daDhatama baMdhanamAM adhikatara baMdhAtI jAya che. A baMne ayathArtha che. bannemAM nivRttinA aMtima biMdu mATe sudhAraNuM Avazyaka che, tathApi apravRtti karatAM atyaMta pravatti tarapha Adara buddhi ghaTe che. kemake kAmanAnA AShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. dhikayanA saravALeja temane beTa che, je nahivata che. paNa jyAM avyavasAye-kiyAnA anAraMbhe mAtra nivRttinA pukAraja uThe che, te deza kyAreya paNa nivRtti sAdhI zakavAne nathI. AraMbhya pUrNa thaze, ane grahyuM mUkAze. anAraMbhane mATe, tyAga svIkArane mATe A sUtro samajavA jevAM che. bhagavad gItAmAM Aja viveka ajUnane karAvatAM zrI kRSNa samajAve che ke - "na karmaNAmanAraMbhA naSkamyaM puruSoznute na ca saMnyasanA deva samAdhi madhigacchati" bhAvArtha-ajUna? kama na AraMbhavAthI, purUSa naikampanuM sukha bhogavI zakatA nathI. temaja saMnyAsa mAtrathIja siddhi pAmI jatuM nathI. have upara kahelAM sUtrone zrI kRSNa vAkaya sAthe samanvaya karI juo. AraMbhavinA-pravRttimAM joDAyA vinA, ajUna ? koI purUSa niSkamya--pravRttithI apratibaddha-svataMtra banI zakato nathI, niSkarma thaI zakatuM nathI. niSkamatA kartavya pravRttinI pUrNa sArthatAmAM che. je te AraMbhAze, temAM pravRtta thavAze, te koIne koI kALe tethI chuTakAro paNa thaze. bAkI amAraMbhe tyAgI besatAM to te kRtyakRtya nahi banI zake. tyAgaze to paNa tene AraMbhamAM joDAvuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. paDaze. tene tyAga paNa grahaNamAM pariNamaze. AthI ja vyaMjanAthI kRSNa samajAve che ke ajUna? tuM paNa akamathI niSkarma thaI zakIza nahi; ane je prAptane nahi nirvAhamAM pravRtti tyAgI besIza to tAre e anAraMbhe tyAga-AraMbha vinAno tyAga, tane balAtkAre cogamAM pravRttimAM joDAze. AnAja samarthanamAM vaLI kRSNa kahe che ke - " nahi kazcit kSaNamapi jAtu tiSThatya karmakRt kAryate hyavazaH karma sarva prakRtijairguNaiH // karmendriyANi saMyamya ya Aste manasA smaran / indriyArthAn vimUDhAtmA mithyAcAraH sa ucyate // yastindriyANi manasA niyamyA rabhate'rjunaH karmendriyaiH karmayoga masaktaH saviziSyate niyatakuru karmatvaM karmajyAyo hyakarmaNaH zarIra yAtrApi ca tena prasidhyeda karmaNaH / bhAvArtha -koI eka kSaNa paNa karma karyA vinA rahI zakatuM nathI. kemake sarvene bAMdhIrUMdhIne, prakRtinA guNe, karmamAM prereja che. je mahAmUDha, karmendrione vaza karI, manathI to IndrionA viSayanuM smaraNa karato rahe che, te mithyAcArI DhoMgI kahevAya che. je Indrione Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. manavaDe vaza rAkhI kamAga kare che, te asakata hovAthI zreSTha che. niraMtara tuM karma kara. karma, akarma karatAM vadhAre ThIka che. tArI zarIra yAtrA paNa akarmathI siddha thaze nahi. ukata, kRSNa arjuna pratye uccArelA subhASitenuM manuSya buddhipUrvaka manana kare te, pravRtti-nivRttinuM svarUpa, tene hastAmalakavat spaSTaja che. ApaNe e manananA AyAsamAMthI, vAcakane parizrama sva95 karavA, ahIMyAja tenuM yathAzakya spaSTIkaraNa karIe. jJAnamAtrane avalaMbI, karma (kiyA) nI paMcAta- mAthAkuTamAM na paDavAthI, za doSa che? evI arjunanI zaMkAne AgaLathI ja jANI laI, kRSNa tene kahe che ke, karma nahi karavAthI eTale ke tenA anAraMbhathI naiSNamya rUpa mokSadazA prApta thatI nathI. tema sarva karmatyAga rUpa saMnyAsamAMja, jJAnanI parisamApti nathI. sudhAturanI anna jamyA vinA bhUkha jatI nathI. tRSitanI jaLa pIdhA vinA tRSA maTatI nathI. te teo jamavuM ane pIvuM, eja ne tethI nivRtti sAdhavAne mArga che. AvA vanyAzaye te samajAve che ke, te paNa sAMprata kALe, je pravRtti tane prApta thaI che tene nahi Adare che, tethI nivRtta thaIzakavAno nathI. e nivRtti pravRttinI echuka che. Ama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 1 chatAM, jo tu teneA nirvAha nahi kare ane tyAga karIza tA e nivRttinA prazna sadA tArA mATe ubheAja raheze. nivRtti tuM meLavI zakIza nahi. te maneAtha tArA hRdayane mathyAja karaze. ataH ke ataHpara tuM tene mATe pravRttiyukta thaiza, tyAreja tArA te manAtha saraze. kAI jJAna, je vidyamAna che; tenA astitvakALe anya jJAnAbhAva rahe che. eTale ke pahelAMnI sattAmAM, bIjI AcchAdita thaI jAya che. zaityanI sattAmAM, uSmAnu jJAna AcchAdita ane che, bhUkhanA prabaLa bhAnanI sattAmAM, tRptinuM jJAna Avarita bane che. bhUkhyA anna jamyA vinA tRpti nahi anubhavI zake. jyAre te jamaze tyAreja tevA anubhava thaze. ane tethIja kriyArUci chatAM; katyAgarUpa sanyAsamAM jJAnanI parisamApti nathI. vaLI kama keAIthI tyAvuja muzkela che; kemake te svabhAvasiddha che. jJAtiene paNa kakSaya thatA paryaMta, kAIne kAI kamamAM (kriyAmAM) pravRtta thavAnI jarUra paDe che. kharA tyAga mAnasika tyAga che, ane te thatA paryaMta, laukika kiMvA leAkeAttara, kriyAmAM pravRttinI jarUra che pachI kAI vAka, pANI, pAda, vAyu, upastha ItyAdine kabaje rAkhI, mauna dhAraNa karI, pravRttizUnya banI besI rahe, ane manamAM . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat : www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. to te te: IdrinA viSayane Icchate rahe, to te anyane chetaravArUpa pApa vahoranAra DhagI che. te karatAM te, iMdriene mana sahita vaza karI, kriyA karavAthI ja, eTale ke nirAsakata-phalAsakti rahita kiyA karavAthIja siddhi che. akarma karatAM karmazreyaskara che. karma sAdhanathI ja, mokSa sAdhana rU5 zarIrane paNa nirvAha che. tethI karma tyAga, bAhya tyAga, mananI savikalpa sthiti chatAM apra- * vRtti, e mithyA takarAra che. AthI, nivRttinuM svarUpa, ane tenI prApti payata, pravRtti Avazyaka che ema samajAyuM haze. mAtra phalAsakti rahita kriyA karavI-kamaLamAM pravRtta rahevuM, e daSTibiMdune che, temAMthI paNa ApaNe nivRtti svIkArI beThA chIe. karma baMdhananA bhaye temAM phalAbhimukha-buddhipUrvaka pravRtti karavI nahi te vAstavika che. paNa tenuM phaLa zuM maLyuM te te tapAsavuM ucita che. "kheladira na papu vAtAva" e kathana paheluM phaLa meLavI kriyAmAM pravRtti karavAnA matinA pralebhana sAme uccAravAmAM AvyuM che. kriyAnI prathamaja, phaLane vicAra karavAmAM Ave te; vikalpa, phaLanI bAbatamAM zaMkAmAM nAMkhI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. kiyAthI aTakAvI de che. nokare, zeTha mArA kAmanI kadara bujhe toja, huM sAro ane pramANika vAM, nahi te mArUM pramANika vartana paNa zA upayoganuM ! AvA vikalpone chaDI, sevakocita pravRtti karavI; ane zuddha kartavya parAyaNatA, phaLane enI meLe tANI lAvaze, kartavyane khAtara ja kartavya (Duty for duty's sake) e budhdhi rahe, phaLanI lAlacamAM budhi lapaTAI zubhAzubha rIte pachI phaLa uparaja dRSTi karatI rahe, kartavya vismarAya, te nahi thavA devA, e hita subhASita zikSaNa rUpe che. sarvathA niSphaLa kiyA te keIja karatuM nathI. AvI rIte phalAsakita rahita, karmayogamAM pravRtta thavAya, te tenA pariNAmane paNa oLakhAya. paNa te rItinA anAdara pUrvaka pravRtti ja chaDIdevA Iche, e to anucita che. duguNamAM durgaNa vadhe, e mujaba e apravRttimAM kathaMcit prakAranI pravRtti paNa bheLavAI gaI che. Ate azubha-ayathArtha pravRtti che. A pravRtti apravRtti sadazaja pariNAmI che. temAM vizeSamAM mAtra mananI sAthe vANI ane zarIranuM vRthA damana thAya che, eTaluM che. eTale te vRthA vAkkAya kalezanIja phaLa pradAtrI che. zudhdha pravRttimAM, niSidhane sarvathA pratibaMdhaka samajavo. joIe, A doSa apravRttijanya che. vagara samaje apravR Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravRtti ane nivRtti, ttine nivRtti mAnI besavAmAMthIja, AvA doSe uddabhave che. vibhAvane svabhAvaja vikalAtmaka che. te vikalpa chUTayA vinA pravRttinA nirodhathI virodhI-baLa prakaTI unmArga tarapha gati karAve che. jyAM adhikAranA pramANamAM zudhdha pravRtti svIkArI pravRtta thavAya che tyAM kadI Ama banatuM nathI. dezamAM kusaMpa, vigraha, mAraphADa, dharmAdhapaNuM, dharmakalaha, pratAraNuM ityAdi A vagara samajI nivRtti mAnAja pariName che. zuLanI zULathI nivRtti e artha saMdarbhane lakSa karavAmAM bhUla thAya che. zuLarUpe saMkalpa vikalpAtmaka mananI pravRttine zubha pravRttithI parihAra karavAne badale, eTale ke vAgelI phAMsakADhavAne badale bIjI phAMsa je tene kADhavAne grahavAmAM AvelI che, te paNa temAM bezI devAmAM Ave che. eka zuLanI te vedanA hatI, sAthe bIjInI paNa varI levAmAM Ave che. parvAtya ane pAzcAtya ubhayamAM A saMbaMdhamAM khAmI che. eka vibhAva chatAM anAraMbha kiMvA mithyAraMbhathI nivRttithI dura che. anya prajA je zastra, vibhAvane tenA kAraNamAM laya karavAnA upagamAM vAparavAnuM che, te zasa ulaTuM vibhAvanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 15 hAthamAM sUprata karavAmAM Ave che, ane tethI tenA laya thavAne badale ulaTA e vibhAva, AtmAne pravRttibadhdha ja rAkhavAmAM vijathI nivaDe che, nivRtti-Atmika pravRttine ALe paNa AtmAne ubhA rahevA detA nathI. nAnA prakAranI kalAo, camatkRtie, zeAdheA, kheALA, evA vibhAvanA vilAsamAMja AtmAne ghasaDI jAya che. samatva thAya te samatva eja ceAganuM-pravRttinuM rahasya che, e ubhayane samajavuM Avazyaka che. ayathArtha ane atyaMta pariNAmI pravRtti te ceAganuM-pravRttinuM samatva nathI. jue udAharaNaH-mArgIAe nivRttinA mArganI kheALamAM ahaMtAne bhulI javuM, e lakSane cheADI dai, ulaTA vyabhicAra rUpa jIgupsAne janma ApyA-ahutAne vRgita karI. puSTi mArgIoe bhakitarUpa pravRttithI nivRttimAM puSTa thavAne sthAne, aparimita zrRMgArane pAdhyeA ane eka zubhanI sAthe anya azubha pravRttine joDI. zaivAe, ziva eTale parama kalyANa je nivRtti, tenI khALamAM azaveAthI akhaDA akhaDI karavA rUpa apravRtti aziva-akalyANane vAyu. jainoe peAtAmAM yathArtha dRSTinA svIkAra uparAMta mithyA dRSTinA anyAmAM AkSeparUpa, apravRttine bhArI. teja mujakha tad abhinna jainomAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pravRtti ane nivRtti. zvetAMbara, digaMbara, sthAnakavAsIomAM paNa paraspara keTalAka prakAranI apravRtti pravRtI. AvA prakAranI sthiti AryAvatanI che. have pAzcAtyAnI sthitinuM nirIkSaNa karIe. vijJAnavAdIoe, nisarga mAMthI kheALa karatAM tattva nizcaya upara AvavuM paDayu mukI jaDavAdane jagADayA, ane adhyAtma vidyAnI sAme laDAI ubhI karI. A vidhi prAptanA nirvAha karI, temAMthI parama rahasya rUpe rahelA parama tattvane kheALavAnI yathAtha pravRttine lakSamAMthI cukI anyamAM upekSA-tiraskAra athavA tuccha dRSTirUpa apravRtti-ayathAtha pravRttine, eke anya sAthe ceAjI. eka navAja vyApAra ubhA karyAM. nivRtti nivRtti evA zabda te mAtra vANInA pralApa rUpeja rahyo. saritAe mAtra vahetI vahetI jema mahA samUdramAM maLe che, tema pravRtti mAtranu' tAratamya-cheDA nivRttimAMja che, pravRtti mAtra nivRttimAMja jaI maLe che. ki`caH paLeA patha peAtAnA sahukA enA cheDe nivRtti, nava cuke| nija paranI upekSA madhya kharekharI pravRtti. 1 bhukhyA tame anna AreAgIprathama udara peAtAnu bharA, haze peTanI paravA jamaze paranI nahi pa'cAta karo. ra prathamagrahe nija pragaTI dIpaka timira tame nijanu TALA, www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. karI anyanI pIDA priyatama aMdhAre nava bhava bALe 3 bharyuM sarovara jaLanuM suMdara mare na tarasyA paramI, nathI AMdhaLA anya haze pyAsA to nija meLe paze. 4 paDI sudhAnI pyAlI nikaTe pIne ajara amara thAo, rahe na lAye retA para hAtha tame nathI aTakAvyA. 5 matinuM zastra maLyuM saravene, zI ciMtA pachI zuM karaze, tame vavaro haze zaurya te bIjAo paNa vAparaze. 6 cAritra vijaya mane samajAve nivRttinI kharI yukti, prApta taNAnirvAha vinA nahi keI kALa sAcI mukti. 7 prAptanA nirvAhamAMthI paNa javuM, eja je nivRttine Azaya hoya te, bahu vAMdhA AvI paDaze. prajA rAjA pratyenI rAjA prajA pratyenI, svAmI strI pratyenI, strI svAmI pratyenI, bhUtya zeTha pratyenI zeTha bhUtya pratyenI, prAsa pharaja dharmonA anirvAhathI te, ulaTI avyavasthA banI raheze; ane vaLI sahuthI moTI vAta to e che ke, A zarIranA anivahathI te jIvanaja aTakI paDaze. evI nivRtti hoya nahi. jo tema hoya te, regA thatAM turata auSadhapacAra karavA kema utAvaLA thaI jaIe chIe? bhUkhyApyAsA haIe te, khAnapAnathI bhUkhayAsane nivRtta karavA, A kuLa vyAkULa kema thaI jaIe chIe ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. . Arogya prAptine mATe jema auSadhopacAra che; bhUkha zamAvavA, jema anna e pratikAra che; tema nivRtti meLavavA paNa pravRttinI jarUra che. tene tenA ucita raste vahavA devAmAM ja nivRtti che. | nivRtti eTale prApta kartavyamAMthI nivRtti, e siddhAMta vaLI kayA zAstra varNave che? mAthA upara bojo che, te je vizrAMti levA kSaNeka nIce utArI mUkI zakAze. vizrAMti laI punaH tene ghare pahoMcatAM karavAthI ja nivRtti maLaze. tene rastAmAM paDatuM mUkI cAlatuM nahi thavAya. mAtra bahu te eTaluM banI zakaze ke, te je ucakanAra madadagAra ubhA karI zakaze. ane ahIM Aja nivRttinuM rahasya che. eneja zAstra temaja vyavahAra pratipAdana karatAM AvyAM che. pravRttinA bhAga karanAra taiyAra karo. sahu sahunA mAthe sahu sahune gya pravRtti nAMkhI dyo ane e pramANe pravRttimAM nivRtti zodhe. rAga sahinI. pravRttine pravRttimAM mAnave nivRtti , pravRtti che saravathA nA tame nivRtti zodhe. dhruvapada.1 evI nivRtti badhe nipAta ceo varNavI che; . daMbha ALasa duguNenI sagI nivRtti zodho. 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti, nivRtti eTale na samaje apravRtti sarvathA, azubha pravRtti taNuM nivRtti e nivRtti zodho. 3 pugala sthiti prANathI tyama pravRttio nivRtti che; ekeka anyonya rahyAM beya jAya je nivRtti zodhe. 4 sva svarUpe pravRtti je zAstra e nivRtti vaNe; zaidhavA che saMmati tathA kahI nivRtti zodho. 5 samaje e paNa sarvathA prakArotara che pravRtti mAnatA nA leza ene sarvathA nivRtti dho. 6 meLavo vaLI e nivRtti mArgamAM sAcA madadagAra; pravRtti vizeSatAnI e vidhi nivRtti zodho. 7 Azrama cAre kahyAM che e nivRtti sAdhavAne; ekathI nivRtti thaIne anyathI nivRtti zedhA. 8 dAra paraNIne gRha saMsAramAM sahakAra rAkhI; adhikAra nirmI ApamAM vyavahAramAM nivRtti zodha. 9 dAra paraNAvI vaLI sutane rUDe gehI banAvI te pachI saMsArathI bane jaNe nivRtti che. 10 e vidhi paNa prApta kartavya badhAM nirvAhatAM pUrNatAe kame keme jaIe thakI nivRtti zodho. 11 rAjA to yojI kArabhArI ne adhikArI rUDA; pahelI pravRtti bhArathI eTalI nivRtti zodhe. 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. taiyAra rUDe rAjakartA te pachI sutane banAvI; rAjanA paNa bhArathI pachI sarvathA nivRtti zodho. 13 bAhya pravRtti zamAvI cha AtmAbhimUkha ene, kahe pachI ene svayaM pravRtti ke nivRtti zodhe. 14 A vidhi kamathI ja sAcI nivRttine sadhAye; cAritra vijaya beya cuke sAmaTI nivRtti che. 15 bhAvArtha-manuSyo? pravRttimAMja nivRtti zodhoH sarvathA pravRtti cheDI nivRtti zodho nahi. evI nivRttine te saghaLe cekhA nipAta rUpe ja varNavI che. daMbha ALasa ItyAdi duguNenI sagI evI nivRttine ze nahi. nivRtti eTale sarvathA apravRtti ema na samaje, paNa azubha pravRttinI nivRtti, e nivRtti zodhe. pudgalanI sthiti jema prANa thI che, tema pravRttithIja nivRtti che. pudgala ane prANonI jema e banne anyAzraya karI rahyAM che. ane eka bIjAnA sahagAmI che. ekanI nivRtti zedhatAM ubhaye javAnAM. sva svarUpe pravRtti eneja zAstro nivRtti kahe che tevA prakAranI nivRtti tame zodho. A vidhi prApta kartavyane nirvAhatAM tenI pUrNa tAe keme kame pahoMcI, te thakI nivRtti che. rAjA ho te kArabhArI temaja rUDA adhikArIo che, pahelI te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 1 pravRttinA bhArathI ekalI ja nivRtti zeAdheA, tadana tara putrane paNa anupama rAjakartA banAvI, rAjanA bhArathI pachI savathA nivRtti zeAdheA. A pramANe bAhya pravRtti zamAvI, tene AtmAbhimukha ceAjI, pachI svayaM pravRtti ke nivRtti zeAdheA che ema kaheA. A pramANe krame thakI manuSyeAthI sAcI nivRttine sAdhI zakAya che, paNa sAmaTI nivRttija jo zeAdhavA jAo teA cAritravijaya-lekhaka kahe che ke ubhaye cUkavAnA. AvI yuktieja, nivRttine zAstra temaja vyavahAra ubhaya, pratipAdana karatAM AvyAM che. nisaga paNa eja kauzalyane dAkhavI rahI che. be cakSu, e kara, e paga zA mATe ? eka khIjAnI sahAyane mATe. dvandvanu maLI kA ekaja thaze. niranirALu paNa ekaja thaze. cakSue khanne pravRtta che, teA paNa dekhaze. nivRtta che teApaNu dekhaze. paga cAlatA che teApaNa pravRtta che, ubhA che tApaNa pravRta che. hAtha kAya tatpara che teA pravRtta che, nizceSTa te paNa peAtAnu sthAna jALavI rahevAnI pravRtti karI rahyA che. pravRtti bAhya nivRttija nathI. banne eka bIjAmAM etapreAta che, agnitIyaja che. pravRtti ke nivRtti mArge samasta pravRttija karI rahyuM che. apravRtta-pravRtti zUnya kANu che ? je che te mAtra nivRttie-Atmika pravRtti-svasvarUpe rahevA, pravRtti-mAhya pravRtti saMkucita-svalpa karatA javAnu che. mAthe lIdhuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pravRtti ane nivRtti. vadhuM ane ceAgyanA zire nAkhI dIdhuM, tethI nivRtti meLavI cAra AzrameA, cAra purUSA e zuM che ! ekane ceA, vaheA. bIjAne ceAgya thAo, vahA; ane e vidhi. mAthe lIdhu' eTaleja patyu', kivA te tene mAthe ja rAkhIne pharavuM eja kRtakRtyatA che; ema samajavAnu nathI. tathApi temaja prAyaH manatuM jovAya che. gRhasthAzrama svIkAryo ke eTalethI ja tenA artha sarI cUkayeA. vAnaprasthAzrama kivA tyAga svIkAryAM eTale kRtakRtyatA thaI cUkI. te tenA kabyamAM niyukta thavAya vA nahi, athavA te temAM ja pravRttine Adya ta nirvAhavAthI ja siddhi che. ekathI anyamAM na ja pravezAya evA durAgrahamAM ja jagat ma che. durAgraha rahita anyamAM ceAgyatA chatAM ekanA pAla nathI niSedha nathI. atre paNa pravRtti nivRttinA durAgrahamAM ja Agraha che. pravRtti mAnA anuyAyIe pravRtti mAge vaheA, nivRtti mAnA anuyAyio nivRtti mAge vaheA. jene je adhikAra te svIkArA, paNa pravRtti svIkAranArAthI nivRttinA sparza paNa na thAya, kiDavA nivRttivALAthI pravRtti ja na thAya, A kheATu' che. ubhayamAMthI eke nivRta te nathI ja-pravRtta ja che, tyAre pravRtti zA mATe na karavI? zAmATe hAtha paga joDI besI rahevu ? ApaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. dezamAM ema ja thatuM jovAmAM Ave che. lIdhuM ke chUTayA eTalI ja prAyaH samajaNa jovAmAM Ave che. rAjA rAjasiMhAsane beThe ke rAja prAptinA kartavyathI mukata thaI ga, prajA pratyenI potAnI rAjakartAnI rIti adA karaze nahi. prajAmAM kahevAyA eTale prajA tarIkenA kartavyathI chUTayAM. A vidhi zeTha, nokara-svAmI-dArA, prazu, saMtati ItyAdi sarvemAM keTaleka aMze jovAmAM Ave che eTale ke nivRtti je pravRtti anaMtaranuM parama lakSabiMdu che, tene badale satya kartavyamAM paNa nivRtti, evo durUdyoga vadhI paDe che. ane te nivRtti nathI, paNa mAtra pravRttivipaWyaja che. AthI te ulaTA vyavahAra ane paramArtha ubhaya kaDhaMgA rUpamAM mUkI devAyAM che. pravRttine saMkucita karavI ane kamAdhika nivRtti letA javI. rAjAe prajArAdhanavratamAM pravRtta rahetAM tethI nivRtti sAdhavI. eTale ke nivRttimAM pravRttinA adhikArI thavuM. ane e vidhi sarvee je tema na hoya to eke anyathI joDAvuM zuM karavA? eka bIjAne jevA revA? mAthuM phoDavA tema karavAmAM Ave te paNa pravRtti ja che. nivRtti tema paNa - kayAM che? mAtra evA akarmamAM-apravRttimAM pravRtti thAya che ane moDhethI vyartha belAya che ke ame nivRtta mArganA anuyAyie chIe. nivRtti eTale AtmAbhimukha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pravRtti ane nivRtti. pravRtti, te kayAM che ? nivRttinA nAme chala, pratAraNA, mArAmArImAM dehe dehAnI mithyA athaDAmaNI thAya che. suannanI jagyAe kadanna bharAya che. supAnanI jagyAe tarasyA marAya che. nivRttine nAme sava zreSTha--utkRSTane nikRSTatAnA dAva upara mUkAya che. AvI anatha mUlaka nivRttine nivRtti mAnavAmAM rUci thai che teA janmavuM zuM karavA joie ? e paNa kaja che. paNa te te hAthamAM kayAM che ? e tA prakRtti siddha che, te thayAja karavAnuM; tyAre prakRti asiddha zu che ? pravRtti, kemake te karAtI nathI. ahai| pAMDitya ! AvI samajaNathI ApaNe jIvana mRta, nahi teA pravRttanahi tA nivRtta, evA eke hAlanA nathI. bhukhyA chatAM tarasyA chatAM khAna pAna kema tyajatA nathI ! Ata...rAgAta thatAM oSadheApacAramAM kema pramAda karatA nathI ! vAyunI jIvanamAM agatya chatAM daze dvAra rUdhI besavuM e te maravAnAja udyoga. AvuM te ApaNe elIe chIe. bhukhyA thatAM jamIe chIe. taraza lAgatAM jaLa pIe chIe. rAganI cikitsA karIe chIe. vAyune paNu jIvana mATe laIe chIe. AmAnuM kayuM ApaNe nathI pharatA ? tyAM nivRtti mArganA khAda kema AvatA nathI ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRti ane nivRtti. ane nivRtti eTale kartavyane cheDe kRta kRtyatA samajI kartavyane tilAMjalI apa besIe chIe. janmathIja kavyathI vimukha banI besI rahevAthIja je nivRtti hoya to janmavuM, jananI udaramAM garbhastha ja zA mATe thavuM ? ane nahi thavAya ke enI meLeja nivRtti che mekSa che janmavuM TaLI jAya te mokSa ja che, paNa te AvI rIte TaLavuM asaMbhavita che. jyAM payata ane jeTalI bhUmikA A saMsAranI javanikAmAM ApaNe bhajavavAnI che, tyAM paryata enA aMga tima kinArA vinA ene nirodha thaI zakavAne nathI. janmavuM ane maravuM nirmAyaluM ja che. ane jyAM paryata te che tyAM payata pravRtti kartavya paNa nirmAyaluM ja che. te je nahi AcarIe te pravRtti aTakavAne badale bevaDAvAnI. ApazuthI zuM tajAze ! khAvuM tajAze ? pIvuM tajAze? uMghavuM tajAze ? zuM tajAze ? kAMI ja nahi tyajI zakAya, sarve karavuM ja paDaze ane karIe paNa chIe, paNa te lajajIta karIe chIe-eTale lajajA bhareluM khAIe chIe. jAta mahenatathI nahi kamAI bIjAnA upara bhArabhUta banI meDhAmAM keLIo ane mAthAmAM dube evo roTalo khAIe chIe. pIe chIe, paNa te pArakAnA bharose rahI, taraphaDI mArI, gaLe ane tALave kAMTA paDaye pIe chIe. uMghIe chIe paNa anughamInI peThe, jAgavA nahi. jAgIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. chIe te sarvasva gumAvyA pachI ja. janmIne A sahu pIDA varI kharI! janmaja na lIdhe hota to badhI pIDA TaLI jAta. paNa te to zakyatA bahAranI vAta che. janma te leja paDe che, e janma dharavAnI parama sAphalyatA meLavavI eja nivRtti che. tene cheDI kartavyane bajAvI tethI mukta thavAne badale kartavyamAMthI ja kAM mUkta banIe ! e te bamaNuM pravRttimAM joDAze. pravRttine ratha tene niyata sthAne laI gayA vinA chUTake ja nathI. Aja nahi te kAla, kAla nahi te parama dahADe, A janma ke janmAMtare paNa jyAMthI aTakyA tyAMthI AgaLa vahavuM paDaze ane niyatasthAne-tenI parAkASTAe pahoMcAze tyAreja nivRtti mukti bheTaze. je niyata che tene to anusaryA vinA chuTake ja nathI, tyAre nivRtti rahI kyAM ? mAtra phalamAM, phalAbhisaMdhi, phalAsakita ja baMdhana karAve che. prApta kartavyamAM phalAsakti rahita banI pravRtta thavuM eja pravRttinuM su rahasya che. nivRttine sthAna ja kayAMI nathI. bhramathI ApaNe akarma thavA jaIzuM, karmathI nivRtta thavA jaIzuM to prathama zarIra yAtrAja karma che, pravRtti che. besaNuM te paNa pravRtti che, ubhA rahezuM te paNa pravRtti ja che. zvAsozvAsa lezuM te paNa pravRtija che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 27 apravRtti-susthatAmAM paNa pravRtti che. vyavahAramAM vyavahArane lagato vyavahAra pravRtti che. tyAgamAM tyAgane lagate vyavahAra pravRtti che. darekanI pravRtti che. mUkAyuM tenI nivRtti kahe te bhale kahe. sarvathA mUke tevuM te kAMIja nathI. koIne koI svarUpe pravRttija che. brAhmaNe brAhmaNe cita pravRtti nirvAhavAnI che. zaka zadrocita pravRtti nirvAhavAnI che. e prakAranI grahIe jhahInI, vAnaprastha vAnaprasthanI, yatie yatinI, bhakate bhaktanI, jJAnie jJAninI pravRtti nirvAhavAnI che, je je adhikAra tevI tevI pravRtti ja laI besavAnI che ane eTaleja pravRttine hArda samajavAnuM che. pravRtti rahita banI besavAnuM nathI ane tema besAtuM paNa nathI. adhikAranI vRddhimAM pravRtti karavAnI chuTa che. tyAM paryata to jeTalo adhikAra, te pramANe pravRtti jALavI rAkhavAnI che. adhikAra AgaLa vacce AgaLa vadhavAne aprativAya che. rogIe te pathya sevanamAM pravRtta rahevuM joIe, ane je te pathya nahi sevaze to maravAneja. e pravRtti tenA adhikAra bAAnI che. ArogyanI saMpUrNa prApti thayeja tevI chuTane te adhikArI che. lobhIe, re, dhananA rAzIthI te levA thatI anivArya lAlasA pragaTatI rahe tyAM sudhI duraja rahevuM joIe. strIe potAnA zIla ItyAdinA svataH saMrakSaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pravRtti ane nivRtti. nA sAmarthya rU5 adhikArane prApta thatAM paryata vaDilAdinI parataMtratAmAM rahevuM joIe. bALaka pitAnI vayamAM AvyA pahelAM pitA thaI zakatuM nathI. chokarI mAtAnI vayamAM strI dharmamAM AvyA pahelAM, mAtA thaI zakatI nathI. yuvAna, TharelapaNuM ityAdi vRddhocita guNe AvyA vinA vRddhasadaza anubhavI ane vizvasanIya thaI zakta nathI. te sthiti prApta thatAM enI meLe tevI pravRttimAM Adara thaze. ane anya paNa tevI sthitie Adara karaze. adhikAra bAhya pravRttine Adara karatAM, bALaka bALakIo jema vara vahunI ramata rame che, pitA-mAtA banI DhIgalA DhIMgalI rUpe chokarAM chekarI paraNAve che, evI tamArI pravRtti paNa upahAsAspada TharavA jaze. lobhI haIe ane bIjAne nirlobha rahevAnI, dayA ANu dInone dAna ApavAnI, pravRtti karavI anucita che. cAra haIe, anyane cara nahi banavAnI ane te asteyane upadeza Apa vAnI pravRtti karavI anucita che. vyabhicAranirata haIe ane zIla pAlananA dharUpa pravRttine Adara Apa anucita che. asatya-jUThA haIe ane bIjAne satyanI himAyata karavA pravRta thavuM te anucita che. AvA prakAranI badhI pravRtti viphaLa-niSphaLa che. jyAM paryata ApaNe je kahIe chIe tevA nathI, tyAMsudhI A paNa e pravRtti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 29 kSAra bhUmimAM khIja nikSepa jevI niSphaLa che. ApaNA kathanane sAMbhaLanAranA hRdaya, AcAramAM utAravA niLa kSArabhUmi jevAMja raheze. ApaNA te daMbhAcAra-da'bhapravRttija siddha TharavA jaze. ApaNe dubhI chatAM, satyAkAMkSIne daMbhI manAvavAnI, cAra chatAM sAhukArane cAra banAvavAnI, vyabhicArI chatAM, zilavAnane vyabhicArI TharAvavAnI, ane tenA jevIja phremanI pravRtti na Acaro, yatha tha pravRtti ane yathA adhikAra eneja siddha karA. jaina hA te ahiMsA-jIva dayA jenA hRdayamAM ucita na utaratI hAya, temane jainAbhAsa kahevA, temane te yathA hRdayamAM utAravA, ubhA na thAe. ApaNeja te yathArtha siddha karA; zaivahA te yathArtha zaiva aneA, azaivAne zaiva karavA durAgrahamAM paDI peAtAnuM ziva-kalyANu na bagADo. A vidhi vaiSNave rAmAnujo ItyAdi sarvee samajavAnu che. ATale sudhI kharI nivRtti kevI hAvI joie, ane tene sthAne kevI nivRttine AryAvatamAM bahu aMge sthAna maLyuM che te samajAvyu. have pravRtti zu' e viSaya upara 1 * thI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pravRtti ane nivRtti. AvIe, ane te pachI pravRtti ane nivRtti baMnenuM aMtima biMdu ekaja che, teno avireja che, te samajAvIzuM. | pravRtti eTale jemAM pravRtta thayA vinA, ApaNAthI chuTI na ja zakAya-nivRtta na thavAya, teTale artha samajavAne che. ane eja je yathAvat samajAya te pachI pravRttimAM joDAvA mAtrathIja, nivRttine bhaMga thAya che, evuM je bhUta bharAI beThuM che, te ApoApa enI meLe nIkaLI cAlatuM thAya ane nivRttinI prAptine mATeja pravRttimAM Adara-rUci uddabhave. haze zemAM pravRtta thayA vinA ApaNAthI chuTI na ja zakAya, nivRtta na ja banI zakAya, e prazna sahaja udbhave che. tyAM uttara eja ke jemAMthI nivRtti ApaNe mAgIe chIe, temAM pravRtta thayA vinA yathArtha joDAyA vinA. vaLI nivRtti ApaNe zAmAMthI mAgIe chIe e prazna udabhave che. AnAja uttaramAM zaMkAnuM badhuM guMcavAI gayeluM kokaDuM ukhaLI jAya che. ApaNe vastusthitie te saMskRtinuM bhAna bhulAvuM, janma maraNanI yAtanA TaLavI, ane kaMTha maNi nyAye nijAnaMdamAM upasthita thavuM, evA prakAranI nivRtti ApaNane abhilaSita che. punaH yAda ApuM chuM ke e paNa pravRtti ja che. nivRtti te je TaLyuM tenI samajavI, astu. tyAre jyAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. sudhI ApaNe janmIe chIe arIe chIe, nijAnaMda ApaNane upasthita nathI, jyAM sUdhI harSa-glAnI, sukhadu:kha ityAdi dro ApaNuM vRttimAM vikase che, saMsAra ApaNuM daSTimAM bhAna dharAve che, bhUlAye nathI tyAM sudhI te nivRttine gaMdha paNa ApaNe laI zakavA samartha nathI. te vinAnI nivRtti, nivRtti nathI. hetu rahita pravRtti A pravRtti ja che. mAtra hAtha paga nahi calAvavAnI, cakSu kAna baMdha karI besavAnI, annapAna nahi laI upavAse karI, vRthA dehane damavAnI, vyavahArane che tyAgane grahavAnI, apravRtti-mithyA pravRttija karIe chIe. ekanI pUrNatA vinA tene che anyane Adara ApI ubhaya bhraSTa thaIe chIe. pravRttinA vistRta pradezane eTale ke machanA mahedayane, eka kendramAM sthApI adhikAronusAra, kartavyane eka pradeza mukarara-sthAyi karo, ane temAM pravRtta thatAM thatAM viramavuM eTale ke tene evA pariNAme laI ja ke ApaNane te temAMthI nivRttie sthApe. eja nivRttine ucita mArga che. gRhi ho, grahasthAzramane yathAvat pALe. gRhi chatAM gRhasthAzramamAM mucha chatAM, tyAgamAM rUcI na ghAle; temAM adhikAra nathI. chatAM svIkAryo te gRhasthAzramamAM, tyAgaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra pravRtti ane nivRtti. dazAmAM paNa vRtti kheMcI jaze ane vyavahAra ane tyAga ubhayabhraSTa banaze. aparipakava vRttie-machanA abhAve ekane che anya nahi grahe. je karo te tenAupara vRttine pUre paripAka sthaya thayeja karo--ane ene paripAka e nivRtti che. evA prakAre kartavyanA-AganA pariNAmane keLavavAnI yukti vinA ja pravRtti aTakI che. apravRttimAM nivRttinuM bhUta bharAI beThuM che. nivRtta thatAM AvaDatuM ja nathI. je karAya che te upalakIyuM ja karAya che, pUrNatAo-parAkASTAe pahoMcI zakAtuM nathI. cha devAya che, anya grahAya che, te paNa choDI devAya che, vaLI anya tRtIya grahAya che, ane e vidhi, grahaNa-tyAga-tyAga-grahaNa nA, reMTa upara caDayAM utaryA karAya che. samajIne grahAtuM nathI. samajIne tyajAtuM nathI. ame ema nathI kahetA ke vyavahAramAMja jakaDAyelA rahevuM, TheTha sUdhI belanI peThe dhUsarUM vahyAMja karavuM. paNa sthaLa rIte pegone baLathI adhika pramANamAM vahavAmAM Ave che, te tene niyata sthAne laI jatA pahelAM thAkI javAya che tene tyAM laI javA te joIe ema manamAM rahe che. ane thAkI jaI pravRtti choDI devAmAM Ave che, ane ATalethIja pravRttine cheDo mAnI levAmAM Ave che. tyAga svIkArAya che. paNa te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti, 33 mUchane tyAga thaI aMtaraMga jAmele nahi hetAM, virAgamAM ArUDha rahevA deto nathI. kSaNe kSaNe vyavahAra tarapha vRttine dorI jAya che. ekane tyAga, ne anyane svIkAra e pravRtti ja che. jyAM tyAga karavApaNuM rahyuM tyAM tyAgaja ke? jyAre koI eka paNa pravRtti thatAM thatAM svataHja tyajAya teja khare tyAga samaja. teja teTale aMze nivRtti paNa kharI, paNa Ama te yogatA sUkSma rIte keLavyA vinA thavAnuM nahi, bamaNuM vaitaruM ja vadhavAnuM. AgaLa vadhatAM vadhatAM parAkASTAe AvI virAma prApta thavAne nahi, paNa adhavaca aTakI 5 punaH AgaLa vadhavAnuM. ane jeTalo samaya vRthA che tene saravALo sarakho ja ANavAne bamaNuM majurI-bamaNuM baLa javuM paDavAnuM, je hevAnI azakayatA che. pachI thAkayAnA gAu gaNavA paDavAnA-thAkavAnA ane thAkayA eTale nivRtti-eja nivRtti ema mAnI lIdhuM. raLatAM-kamAtA vigere pravRtti karatAM thAkyA eTale nivRtti, gRhasthAzrama calAvatAM kaMTALyA-thAkayA eTale tyAga, evI sthiti jovAmAM Ave che, paNa te tenA aMtima udezane pAra pADavA rUpa nivRtti eja nivRtti samajavAnI, e lakSamAM rahetuM nathI. yogonI sUkSama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pravRtti ane nivRtti, , kalAne siddha karavI. hajAra gajanuM kapaDu hAya tene ra4 tasunAM gajathI bharavA besatAM hajAra gaja lAMbu lAgavAnu'; paNa 96 tasunA gajathI te zrama pAMcase gaja bharavAmAMja paDavAnA. A vidhi uttarAttara jema bane tema upAdhIne kata byane sUkSmarIte nahi paheoMcI vaLatAM, sthuLa upalakIyA rIte vaLagI rahevAya che; jethI parizramanI parAkASTAe paNa lAbhamAM te saravALe parizramaja rahe che. sthULa, sthaLa, upara uparanI, ApaNI jarUrIAtathI ApaNane mukta kare che paNa TheTha sudhI ApaNane sUkSma; sUkSmatara, sUkSmatama mAkhatamAM, eka pachI eka janma janmAMtara payaMta pratiaddha rAkhe che. ApaNe te tethI mukta thaI zakatA nathI. jo temAM rahetA nathI, tyajI daie chIe teA, apUrNa vAsanAe te te tyAga malAtkAre kAine koi pravRttimAM joDe che. ahIM ke tahIM ApaNe pravRttija svIkArIe chIe, je nivRtti svasvarUpe pravRttinIja upalakSaka che temAM paNa dhRtastataH anya pravRtti lai besIe chIe. rAjAe prajArAdhana vratamAM ananya anavu. ethI prajA AkhAda ane sukhI banaze, ane jema jema te AbAda sukhI ane nizcita banatI jaze tema tema teTalA te ci'tAthI-te kavya-te pravRttinA dabANathI mukta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRti ane nivRtti. thavAze. jeTalI pravRtti mUkAtI jaze teTale aMze nivRtti sidhdha thatI jaze. gRhIe yathArtha gRhI banavuM pitAnI strI pratyenI, saMtAno, sapheda, kuTuMbIo pratyenI, pravRtti-kartavyamAM ananya niSThAvALA banavuM. gharamAM dAridraya hoya to vyApAra, kRSI ke anya udyama kheDI, dravya saMcaya kara, gharamAM kusaMpa hoya to susaMpa sthApa. sahu sahune sahu sahunI pravRttimAM kartavyamAM niyojavAM. eTale ke yathArtha gRhI banatAM zIkhavavuM, ane enI meLe sahu sahu potapotAnA kartavyamAM, niyukta thaye, ene meLe te pravRtti te kartavyanI javAbadArIthI mukta thavAze. ArogathI pIDite cikitsA karavI. auSadha levuM, ekathI ArAma na maLe te anya badalavuM. ane e vidhi rogathI mukta banavuM. bhukhyAne anna jamavuM, na hoya te udyama karI meLavavuM. pitAnuM kArya karavAne samaya hoya te cheDI navarA besI be cAra mitronI joDe vAtenA gapATA hAMkavA na besavuM. je karavuM te, tene ucitakALe karavuM, ane tene samaya thaI rahe ke turata te cheDI devuM. pharavA javAnI vakhate pharavA javuM. sUvAne vakhate vizrAMta sUI javuM. A vidhi niyaMtRNu pUrvaka niyamita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pravRtti ane nivRtti. pravRtti karavAthIja pravRttine uddeza pAra paDaze. eka divasa ALasamAM kAca cheADI dai besI rahevuM, khIje dahADe bamaNuM karavuM, e pravRttinuM aucitya nathI. tethI AreAgya bagaDaze, pravRtti samULagI aTakaze. samayanI kIMmata samajavI. samayane apravRttimAM gALavAthI te Apane hase che; ane evA ALasunA vicAramAM ne vicAramAM dahADA gaNatAM, divaseA bharAi pUrA thai rahe che. apU kanye tene cheADI cAlI nakaLavuM paDe che. yUropIya, amerIkana temaja jApAnanI prajA udyogathI ja-samayanA sadupayogathI ja-samayane nakAmeA nahi javA devAthI ja, utkRSTamAM utkRSTa unnati upara virAje che. jyAre ApaNe samayanAmUlyanI samajaNu rahita, bhAratavAsIe avanatinA uMDA pradezamAM dina para na utaratA jaie chIe. samayanA sadupayeAga karI te sAthe pravRttimAM joDAI, yUropIya amerikana prajAe yaMtro, agnithA, tAra, TelIphAna vigere zeAdhakhALe karI bahune uDAvI, leskApa-durbIna vaDe AkAza madhyenA grahA, tenI gatie vigere zeAdhI, ApaNane AzcayamAM nimagna karyAM. naukA sainya mATe dariyAmAM chUpAI rahe tevI manavArA bAMdhI. A deza huM anya deza sAthe jaLameATAthI utarI vyApAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 37 sabaMdha joDI, puSkaLa dravya saMcaya karyAM, ane kare che. mudraNakaLA-chApakhAnAe zeAdhI je graMthA sA-rUpIe ke tethI adhika mUlya kharacatAM paNa ApaNane prApta na heAtA, te Aja khae traNa traNa rUpIe ApaNane prApta che. pedala cAlI je sthAne, ApaNe 5dara dahADe paNa paheAMcI zakavA sama nahi hatA, te ApaNe agnirathAdi dvArA eka dahADAmAM pahoMcI zakIe chIe. dUra dezAvara patra paheAMcADavA kAsadAne, mAM mAgyA dAma ApI doDAvavA paDatA hatA. te Aje eka paisA ke e paisAnA patrathI tarataja theADA samayamAM TapAla dvArA thAya che. tArathI ahIMthI hajArA gAu dUranI sAthe, ApaNe ghera beThAM vAta karI zakIe chIe. eka bIjAnA kuzaLa samAcAra jANI nizcita . banIe chIe. A sahu zu' sUcave che ? pravRttinA ceAgAnI sUkSma kaLAnuMja e pariNAma che. je pravRtti karatAM paMdara dahADA ke tethI adhika samaya lAgatA, tene eka, tethI adhika dahADAmAM ATApI, nivRtta thai zakIe chIe. ane bAkInA dahADA ApaNane mace che, A vidhi pravRttine kALa, dravya-parizramane ApaNane keTaleA bacAva jaDe che ? e kA sthApI je nANAone ghara AgaLa jALavavA ApaNe puSkaLa paheregIrA rAkhavA paDatA, tenI pAchaLa pagAra ityAdimAM paisAnA vyaya karavA paDatA, te ulaTAM vyAja ApI ApaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pravRtti ane nivRtti. nANAnu' rakSaNa kare che; A badhI nivRttija che. pravRttine jema ane tema jaladIthI pahoMcI vaLavAnA sAdhane-yuktie-e te nivRttinA sahAyaka-sAdhanA che. hajIpaNa te prajA, zeAdheA AgaLa zeAdhA, hajI AgaLa vadhA, hajI kAMIka UMNu' che, eja udyogamAM che, ane je ImAratA AMdhatAM varSo prati lAge te eka dahADAmAM ubhI karavAnI, tAra-doraDA vinA saMdezA pahoMcADavAnI, ane e vigere aneka bhavitavyatAnI AgAhie ApaNane ApI rahI che. A badhI nivRttija che. pravRttinA acAva mATe udyama e nivRttineAja phaLadAtA che. ane tethIja te deza A badhI haLa phaLa, A badhI pravRttinA cheDe, nivRttinA zikhara upara virAjavAnA che. jyAre ApaNe pravRttine hAthamAM dharyA vinA nivRtti nivRttinA pukAra karatAja rahevAnA, ane je ghaDIe te nivRtti sAdhaze te ghaDIe ApaNe pravRtti sAdhavA AMkheA ceALatA ubhA thavAnA. ApaNane jaNAvavAnuM ke nivRtti, pravRttinA Ara'bha ane kheMcAva karavAnI kaLAmAMja rahelI che. ApaNane je nivRtti ApaNA pUrvajoe anumAdI che, te pravRttinA prakArAMtaraja che. ceAgamAM ArUDha thavuM te pravRttija che. prANAne maLa arpI je zarIra yAtrA meAkSa mATe che, parama nivRtti meLavavAne mATe che, tene ApaNe meLavavAnA kramane jema ane tema svalpa karI zakIe eja yAga che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. bhakti, adhyAtma ciMtana, e samasta pravRtti ja che. ane temAMthIja svasvarUpe pravRttirUpa nivRtti ja phaLe che. pAzcAtyAe adhyAtma vicArane gauNutA arpa, kiyArUcine Adara Ape che, pUrvavAsIoe kiyArUci vyavahArane gauNutA arpI paramArtha-nivRtti mArga-adhyAtma vicArane pramukha rAkhe che. ubhayamAM taphAvata ATale che. paNa pAzcAtyAe, gauNane gauNa rahevA daI pramukhane saMpUrNa pravRttimAM mUkela che. ApaNe gauNane atigauNa karI daI, pramukhane gauNa karI mUkela che. eTale ke ubhayane avanatimAM mUkela che. AthI vyavahAra temaja paramArtha ubhaye ApaNA upahAsAspada TharavA jAya che. vyavahAra paNa astavyasta; paramArtha, te paNa astavyasta. eTale vyavahAra avyavahAra rUpe, dhama-dharmAbhimAna, dharma kalahAdie adhama rUpe daSTigocara thAya che. ahIMja ApaNI niSphaLatA che. adhikAronusAra, rUci anusAra pramukha gauNa ubhaya pakSamAMthI eTale pravRtti nivRttimAMthI game te hoya, paNa temAM abhiniveza to tevA tevA prakAre thavo ja joIe. eTale ke vAtanuM DahApaNa na joIe. ubhayamAMthI game temAM rUci anusAra kiyA-gati joIe, teja siddhi maLe. paNa nivRtti mArgamAM to mAtra vAtanuM ApaNuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. DahApaNa hAvAthI, ane pravRtti tarapha gauNa rUpe paNa lakSa nahi karavAthIja, vyavahAramAM ApaNe apramANIka anyA chIe. vyavahAramAM rUcinI gauNatA pramANe paNa ApaNI temAM kriyA-gati nahi hAvAthI, saMteASa pUrvaka nivRtti mAgamAM rahI zakAya teTalA sAdhananI paNa vyavahAramAM ApaNane apekSA rahetAM, tenI prApti ApaNe apramANika rIte karavA ughukata thaie chIe. apekSA janya pravRtti sAthe paNa ApaNe apramANika banIe chIe. eTale ke khIlakula harAma hADakAnA banI jaie chIe. pachI harAma dAnata, harAma buddhi vadhe e svAvika che. cArI karatAM zIkhIe chIe, vyAjo grahIe chIe, khamaNAnA tramaNAM karI garIenAM gaLAM resIe chIe. A vidhi aneka avihita sAdhanAthI kanya mukita ApaNe meLavIe chIe. zarIramAM skRti-baLa--utsAha chatAM mahenata karI, udyama karI, peAtAnI jarUrIyAta pramANe kamAvAmAM te baLa paDe, bhIkha mAMgatA pharIe chIe, na sAMbhaLavAnA zabdo mAtra khairAtanA TUkaDA mATe, denAranA dvAre ubhA rahI, teonA mukhathI sAMbhaLIe chIe, rAma paNa tethI kuMThita thatuM nathI. keTalAka bhIkhArIonA jhUlame hiMdustAna herAna-parezAna thaI rahyuM che. vyApArInI dukAne, paraNe, maraNe jyAM joie tyAM bhIkhArIonA lAgA--aDaMgA. aksAsa, nivRtti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 41 mAnA nAme te ulaTA naphaTAI ane nila jatA vadhyAM che. zuM nivRtti mAga Ave! hAya che ? nivRttinI bAjumAM ApaNA daMbhaja siddha TharavA jAya che. paramA--tyAga ke rUci mAtra nAmanIja Thare che, paramA-tyAga dizAmAM paNa vyavahAra gaLe vaLage che. A mArA bhakatA, A mArA sevA, teonI pAsethI mArAM khairI cheAkarAM bhUkhe mare che, daridratAe pIDAya che, temane dravyanI madada karAvavI joie. A vidhi tyAgamAM paNa spRhA cukata vyavahAra--jIvana, tyAgamAM paNa saMsArIe nI yAda--ciMtA. AvA tyAga levAthI paNa zuM phaLa ? mUrchA mUkAIne na avAyuM te vyavahAra zu` mAThA hatA ? A nivRtti ! A nimamatva ! vyavahAramAM te saMkucita vyavahAra hatA. ulaTA tyAga dizAmAM vistRta vyavahAra laI besAyeA. prAye dareka saMpradAya, dareka darzananA nivRtti mArgolakhIe, virakatA, yatie--sanyAsIomAM Avuja jovAmAM Ave che. amuka mArA rAgIe, amuka mIjAnA, amuka mArI AsnAya, amuka bIjAnI, amArAmAM bIjAthI pAdaspa paNa na thAya. khIjAmAM amArAthI jaIja na zakAya. A vidhi nivRtti mA mAM--parama paramA mArgImAM, ulaTA abhedyAnubhavane badale bheda-gacchA-taDAMe-bhinna matA-bhinna bhinna rUcio, kalahA ityAdi pratrattine janma maLe cheH - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. kavitA. eka majabanA tyAgIne paNa, eka majabanA nava mAne; tyAM paNa mAruM tArUM evA murakho mamatone tANe. 1 tyAgI paNa saghaLA nija, mata Azritane sarakhA nava jANe; A ziSya A sevaka mAra, ema ahaMvRtti ANe. 2 Apasa Apasa maLe e vidhi, jAlama thaI jhagaDA rUpe parama satya mAraga potAne, tenA mahatvane lepe. 3 sAdhunuM kartavya sahu para, samadaSTinI najara rAkhe; sAdhu e zAne je manamAM, rAgadveSa para rUci rAkhe. 4 anuyAyI e sahu pUjyamAM, Adara buddhi vaDe jeve; sevI taphAvata nahi svaramAM, nija anuyAyI paNuM ve. 5 abheda je nija para madhye, cAritravijaya e nivRtti, dizA na A prakaTI te, nahi e nivRtti paNa pravRtti. 6 AvA prakAranI nivRtti, e nivRtti nahi paNa pravRttija che. aMtara eTale ke ekane mukI anyane grahAya che. bhale ApaNe adhyAtma ciMtana nivRtti mAga pramukha ane vyavahAranI dizA gauNa rahI, paNa tethI gaNane gauNa rAkhavA, game te dizA grahaNa karI pravRttine uchinna karavI joIe nahi, ema te zAstro paNa kiMDima ghe karIne kahe che, tathApi tema karavA jazuM te te paNa vyavahArika pravRttija TharavA jaze. nivRttine grahaNa karavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 43 eTale pravRtti karavI ja nahi, paraNavuM ja nahi, gRhasthAzrama mAMDavoja nahi, sarva keIe laMgoTI vALI tyAga - gikAra karI nIkaLI javuM, ema nathI. vyavahAramAM sate-pravRtti karate sate nivRttinA taTastha daSTA rahevuM. pravRtti te nirvAhavI ane te paNa ucita mAge. ucita mAge te nirvAhAya teja taTastha-daSTA rahI nivRttine jotA rahevAya. nahi te nivRtti-paramArtha pravRtti paDI rahe, ane baMdhanamAM uttarottara sudaDha baMdhAtA javAya. je pravRtti karatAM paNa nivRttinA dRSTA rahI zakAya te meva vana vanameva + arthAt ghara teja vana ane vananA jevuM ja gRha che. eTale ke tyAM ja pravRtti ane nivRtti che. ekane ekathI ne DuM pADatAM, eke vyavahAra siddha thaze nahi. jyAMsudhI gRha ane vana jUdAM pratita thAya che, tyAMsudhI vanamAM paNa siddhi nathI, gRhane ja avalaMbavAmAM phaLa che, jyAre te banne ekaja jevAya, tyAre bemAMnuM kAMIja nathI ane che te te paNa A che, ane A paNa teja che. AvI dizA pragaTI pachI grahaNa-tyAga arthAta pravRtti nivRtti zemAM rahI? kazAmAM ApaNe pravRtta nathI, kazAmAMthI nivRtta nathI. chIe te pravRttimAM paNa nivRtta chIe, ane nivRttimAM paNa pravRtta chIe. pAghaDImAM mAthuM ane mAthAmAM pAgha, e vALa pravRtti nivRttino Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. khela che. Ama kahe te paNa teja che. tema kaho topaNa teja che. jyAre pravRtti nathI tema nivRtti nathI tyAre ja kevalya che, tRpita temaja atRSita, bhUpe temaja jamele, ubhayane mATe jaLa ane anna Avazyaka che. tRSita-sudhAnI temAM pravRtti che, te kALe atRSita ane jamelo tethI nivRtta che. upayoganI dizA te ubhayanI sarakhIja che. je kALe eka pravRtta tyAre anya nivRtta che. je kALe eka nivRtta che, tyAre anya pravRtta che. te te vya vahAra nivRtti ane vyavahArAtIta pravRtti ema kahI zakAya. jyAre sarvathA kSudhA nathI, tRSA nathI tyAre anna paNa nathI pAna paNa nathI. jyAre pravRtti nathI, nivRtti paNa nathI, tyAre ja nivRtti che. jyAM che evo bhAva che, tyAM nathI kevIrIte saMbhave che. arthAta che te ubhaye che. A che, te teja che, te che teja A che; nathI te eke nathI. eTale ke pravRtti che te nivRtti paNa che. pravRtti teja nivRtti che, nivRtti teja pravRtti che. nathI te pravRtti nathI, nivRtti nathI-eke nathI, bApa che to te koIne dIkaro paNa che, dIkare che te koIne bApa paNa che. je che te bane ekaja svarUpe che. nathI te bApa paNa nathI, dIkare paNa nathI. tAtparya ekanA adhikArI che, te anyanA paNa che. kumAra che rAjA paNa che. zizu che to pitA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 * SCII. pravRtti ane nivRtti. paNa che, rAjA paNa kumAra hatA,pitA paNa zizu-bALaka hato. jema kumAra ane rAjA zizu ane pitAvasthA ekanI che, ekaja te bannenA che, temaja pravRtti ane nivRtti tamane che, tame te bannenA cho. avAMtara eTale ja ke je kALe jenA hatA te kALe anyanA na hatA. na hatA nahi, thavAnA nirmita thaI cukayA hatA. rAjA pitAnI kaumArAvasthAne, pitA zizu avasthAne nathI jotA ! ane kumAra temaja zizu pate rAjA temaja pitA thayA chIe ema nathI jANatA ! temaja nivRttimAM pravRtti juo, pravRttimAM nivRtti juo. kAmAra ane rAjapaNuM, zizu ane pitApaNuM ekamAM ja che. kALabhede te bane jUdAM che, tema pravRtti ane nivRtti tamArAmAM ja che-tame ekaja te bannenA che, A svarUpe ke te svarUpe bane eka juo. zazvAvasthAna-kamArAvasthAnI ceSTA, pitA ane rAjA banI, zizu temaja kumAre choDI dIdhAM che. tema eka ekanI apekSAe te vyavahAra nivRtti ane vyavahAratIta pravRtti te kahI zakAya. A vidhi, pravRttinA saMbaMdhamAM mAtra viveka samajavAnI AvazyaktA che. vivekathI prApta pravRttine nirvAhavI, ahIM ja saghalo pravRttine tAratamya rahyo che. vyasana, Alasya, corI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. vyabhicAra, pratAraNA, tAchilya ItyAdi pravRttio che paNa te azubha pravRttio che. temAMthI nivRtti, ziSTa kahI gayA che. e punaH punaH prakAratare kahevAyuM che. temAM jatAM vibhAvane tethI ulaTI zubha pravRttimAM vALavA pravRtti sevavI eja tene hetu che. yathArtha viveka jyAM sUdhi thatuM nathI. tyAM sUdhI ayathArtha--azubha pravRtti chUTatI nathI, yathArthamAM pravRtti thatI nathI. jagatamAM je koI AzcaryamAM cakita karI nAkhe evI kazI vAta hoya te, eja hoya ema jaNAya che ke, prAye A pA5 che, ema manuSya samaje che; chatAM te makI zakato nathI, ane amuka uttama-zubha che, ema samaje che, te chatAM temAM joDAtuM nathI. ahIM vibhAvanI sAthe anAdi baMdhAtA saMskAroja kAraNa rUpa thAya che. vyavahAra-pravRtti nizcaya thavA detA nathI. ane tethI kSaNe kSaNe manuSya zubhAzubhamAM Dolate pravRtta rahe che. ahiM saMskArano pratikAra nUtana saMskAra hovAthI, zubhane Adara ane azubhanA nirAdara mATe nirodhanA baLane keLavavuM e hAthamAM che. anigrahita manAvidadhatparAM; na vapuSA vacasA cazubhakriyAM, guNamupaitI virAdhanayA nayA, bata duraMta bhavabhrama maMcati. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. - bhAvArtha -keI nirodhazIla mana vinA, vANIthI ane kriyAthI ati utkRSTa kiyA karato hoya, tathApi guNane prApta karI zakato nathI, paNa ulaTI AvA prakAranI tenI virAdhanA karavAthI, khedanI vAta che, ke te duraMta evA bhavabhramaNamAM paDe che. pravRttimAM-zuddha vyavahAramAM, jene nirodha Avazyaka che, temAM tene avakAza Apavo e, ulaTAja phaLano dAtR che. azubha vicAravAnI ghaTanAmAM manane zubha kiyAmAM joDavAthI yathAvat artha sarato nathI. asteyamAM pravRtti ane cerImAM mana, satyatAmAM pravRtti ane chala-asatyamAM mana, virAgInI sthiti ane rAgamAM AkarSaNa e hasavA lAyaka udyama e samajAya che. ethI artha sare ja zI rIte ? te manuSya yathArtha asteya, zIla, satya, virAga ityAdine kemaja siddha karI zake ? ahiyAM te te karanAranI je ukta zubha kiyA pratye, mananI rUci na hoya to pravRtti saMbhavatIja nathI. paNa azubha vicAro sAthe punaH manane joDAtAM aTakAvI zakavAnA nirodha rUpa sAmarthyano abhAva hovAthI, punaH punaH te temAM AvI bharAya che, ane te te guNene yathArtha siddha thavA detA nathI. ane te sAthe tAdAmya 2hita mAtra kiyAthI zubha kiyA paNa bhavabhramaNathI mukata karavAnA phaLane ApanArI thatI nathI. e Azaya sama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. javAnuM che. nagrahanuM-nirodhanuM baLa vadhAratAM te zubha kiyAo sAthe tAdAmya pAmavuM, azubhane kiyAmAMthI bhUlyA, manamAMthI bhUlI javuM e hetu che. anigRhita manA kuvikalpato, narakamRcchati taMDulamatsyavat ; iyamabhakSaNajA tadajIrNatA, nupanatArtha vikalpa kadarthanA. anigrahita manAnA vikalpa mAtrathI ja, teo taMdula malyanI peThe karakamAM jAya che. ane te padArthanI aprApti chatAM evA vikalpanI kadarthanA che. A subhASita pravRttinA mAnasika sauSThavane pratipAde che. ane te e ke jemAM arthAvAmi nathI evA azubha vikalpane udAra cittathI cheDa, saMkucita cittathI dabAIne cheDo nahi. dabAIne cheDo enuM nAma cheDavuM kahevAtuM nathI. dabAIne choDavuM eTale zakayatA hoya che, te cheDavuM nahi ema thayuM. ane tema hotAM te cheDayuM kahevAya nahi, e te sAvittamAna matsApura e mujaba mAtra pravRtti chUTI. rUcI chUTI nahi, te te rahI gaI. mAtra saMgenI pratikuLatA upara vRtti laTakI rahI. eTale ke saMge AvI maLyA te, te cahyuM, cothuM, cATayuM sarva karyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. mana jAya teA jAna ke tuM mata jAya zarIra, binA caDAI kAmaThI kayu lagegA tIra. 49 Ama paNa keTalAka vade che, paNa amane te ema lAge che ke, jyAM mana gayuM tyAM zarIra paNa gayUja che. sudara parastrI nihALI tene upabhAgavAnA kusaMpa thaye; zarIra pravRtti bhale na thai, paNa te thayA kharAkharaja che. balke na thaI te karatAM thAya te zreSTha che. kemake saMjogeAnA abhAve, te thavuM aTakayuM che. zakayatAe te jyAM saMkalpane avakAza che, tyAM tenA bhAgamAM seAe navANu TakA joDAvAnA sa`bhava che. jayAM mananI rUcI ane tadanukuLa padmAnI prApti thaI, pachI "mana jAyatA jAna de tuM mata jAya zarIra;'' e belavuM amane te lAghavavALuM lAge che. dhananA rAzI joI mana caLI jAya che, ghaDI ghaDI ema thAya che ke jANe emAMthI lai jaI zakAya, teTaluM laI jaI peTI paTArAmAM bharI daie, paNa levAnI anukuLatA nathI-lAga nathI, teA enI meLejana levAyu. temAM nahi lenAre bahAdurI zI karI? lAga hAya-anukuLatA hAya ane " mana jAya teA jAna de tuM mata jAya zarIra" e siddhAMta kathana kayA nyAyapuraHsara che? zuM kadI evA dravya leAbhI teve TANe tene lIdhA vinA rahI 4 . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pravRtti ane nivRtti, zake kharo? A vidhi lisA mAtranI sAme samajavAnuM che. jenI lisA tenI sulabhatAe zarIra pravRtti, e te niHsaMzaya che. saMzaya che to zakayatA nahi hovAne che. zakyatA hoya ane tema rahe te saMbhavatuM nathI. vaLI "mana jAya te jAna de tuM mata jAya zarIra,' e balAtkAra nirodha che. temAMthI te pachI daMbha uddabhave che- manasi lolatare viparItatA, vacananetrakareMgita gopanA vrajati dhUrtatayA hyanayAkhilaM, nibiDa daMbha parai muSitaM jagat. tAtparya ke caMcala mana chatAM, vacana, netra, kara IMgita-ceSTA vaDe gopanAthI teo viparItatAne prApta thAya che. ane AvA prakAranI dhUrtatAthI ghATA daMbhe, jagatane ThavyuM che. sAnukuLatAe, e nirodha prAyaH TakatuM nathI. nirodhanA rUpamAM ApaNane te samajAya che, temAM bAhya dabANe kAraNabhUta che. tema na hoya te IcachA zaktinA vazavartIoe jagane anarthanuM Aspada banAvI mUkayuM hata. ThAmuka, kulavadhunA zIla upara tarApa mArata, cere svaccha de khAtara pAData. baLavAnanuM ja sAmrAjya sthapAta. A nirodha yadyapi IcchA zaktine nathI. ahIM A vya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti, 51 vahAra maryAdA, mananA dakhANane rAkI yatheccha pravRttithI nirAye che. eTale AvA nirAdhamAM vyavahAranI sattA-maryAdA hetu che. paNa tethI pratAraNAne-TTha'bhane janma maLe che. DhAMga zikhAya che. mana chatAM-suyeAga chatAM apravRttie Azcaya'mAM cakita karanArI vAta samajAya che. ane tevAM saMjogamAM mananeAja temAM apraveza--nirAdha mAnavA samajaNa bhareleA che. nahIM ke mana jAya te! jAna de tuM mata jAya zarIra." keTalAka zaMkA karaze ke, zuM A vidhi lipsA sAme suyeAga chatAM, TakI rahevAnA prasaMgeA ApaNAmAM nathI banatA? mane paNa che. paNa temAM e jeTalA aMzamAM mananA nirodha teTalAja pramANamAM ApaNAthI te sAthe pravRttimAM joDAtAM aTakI zakAya che. afINunA badhANI tene cheADI devu', ane na khAvuM ene jeTalA darajje nirAdha sAdhI zakayA hAya che, teTale darajje te aINane DAkhalImAMthI kADhI meAMmAM mUkavAnI lAlacamAMthI manane khALI zake che. nirodha ane lAlacanA yuddhamAM jenu adhika baLa, tenAja jaya thAya che, e vAta khullIja che, eTale 'mana jAya te jAna de tuM mata jAya zarIra' e nirodha ane lAlacane yuddhamAM ceAjavAM ane nirodhane keLavavA mATe kahevAmAM Avyu` hoya te bhale, paNa tyAM paNa vizeSa jaya amane teA lAlacaneAja dekhavAmAM Ave Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com "" Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pravRtti ane nivRtti. che. keTalAka saMjogAmAM zarIranAM abhyAsathI--TevathI manane je Teva paDI jAya che, te Teva cheADAvavAmAM " mana jAya te jAna de tuM mata jAya zarIra " e keTaleka darajje sAcuM che. cAha, kAphI, madya ityAdi keTalAka vyasaneAmAM zarIranI TevathI manane Teva paDI javAthI punaH punaH mana temAM jAya che, tyAM zarIra teneA upayeAga nahi karavAthI, kiMcit kALe te mUkAI jAya che. ane tevA sajogeAmAM mana chatAM zarIrane rAkavAthI keTaleka dara lAbha che. zarIra dvArA je manane Adata paDelI te chUTI zake che. AvA saMjogeAmAM paNa keTalIka vakhata zarIranI paDelI TevanI asara mana upara sajjaDa cAMTI jAya che. ane zarIrane rAkavAthI ulaTA vyAAdha ane evAja upadraveA AvI paDe che. punaH punaH tene te karavuMja paDe che. tAtpaya ke zarIrane nirUddha rAkhI nirAdha siddha karavAmAM te thAya che paNa kharA, ane nathI paNa thatA. jyAre manane nirodha thaye svataH ja vikalpa aTakatAM, zarIranI pravRtti upara nirAdha AvI taya che. cezrivruttinirodhaH cittavRttine nirAya eja ceAga, e kathana prasiddha che. mana jAya teA jAna de tuM mata jAya zarIra, e pakSa gauNa che, uttama nathI. upabhAganuM sAdhana manane tenAmAM khe'cI jAya che, tethI jema ane tema dura rAkhavuM e kramazaH tene mUkavAnA rasto kahI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. zakAya. paNa sarvathA tevI pravRtti rokavAne, te pratikAra kahI zakAya nahi. vyasana, saka, caMdana, viSayAdimAM mananA dabANane lIdhe jeDAtuM zarIra tethI ati dUra rAkhavuM, e mAtra atyaMta pravRttinI AvRtti aTakAvavAne mATe hoI zake, paNa sarvathA te mukavAmAM pratikAra rUpa hAI na zake. te te mananA te tethI atyaMta nirodha rUpa sAmaaithI ja siddha thaI zake. bahu vAra te ema paNuM bane che ke jeTale AsaktinA viSayathI viga, teTalI ja balake tethI dviguNa temAM pravRtti saMga kALe thAya che. jyAre Ama bane che tyAre e nirbaLatAne DhAMkavAne daMbhano upayoga thAya che. nirodha siddhine baLajerI e ucita rasto nathI. mananI nirbaLatA payata nirodha prApti yatharacha thatI ja nathI. atyaMta dhanAkAMkSA, tivratara rAjya vistAra lobha, adhikAra vibhAvAdinI vRddhinI eSa, vanitAdi upabheganI lAlasA, lekeSaNA, sarvathA sarva sAnukULatA-priyatA, pratikULatApara dveSa ItyAdi sarve nirbaLa mananI saMtatIo che. saMtoSa, nispRhatA ityAdi sudaDha mananI saMtatIo che. mATeja balazIla mana vinA nirodha siddhi kamazaH karavI Avazyaka che. sAmarthyathI anadhika tat tad vastuonA lAbhAlAbhathI, jeTalA daraje mana saralatA pUrvaka rahI zake, tyAM paryata samatolapaNuM vAne damane siddhine nathI. mananI adaTha bratimAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 nathI ke te samajAya che pravRtti ane nivRtti. jALavI zake, utpAtamAM na mUke; tyAM paryaMta, nirodha seva, ane "mana jAya te jAna de tuM mata jAya zarIra" ene hetu kAMIka e samajAya che ke, jyAM parvata mana jAya che paNa te zarIramAM asvasthatA-utpAta-becenI nathI prakaTAvatuM, tyAM paryata tuM zarIrathI na ja, ane tema thatAM kAmaThArUpI padArtha upara rUci mAtre ja avalaMbatAM zarIra nirALuM raheze, paNa sarvathA te tene rUci chatAM nirAdara karatAM, kAmaThArUpI padArtha maLe ke rUcI rUpI tIra cUMTa, ane tIra ane kAmaThuM bane tUTI avasanna thaI paDavAnA. AthI ja kahevAmAM AvyuM che ke - prathamato vyavahAranayasthitA, zubhavikalpa nivRttiparo bhvet| zubhavikalpa mathA vratta sevayA, harati kaMTaka evahi kaMTakam, prathama te vyavahArarUpI nayamAM sthita rahI, azubha vikalapothI nivRtti parAyaNa thavuM, ane e prakAre zubha vika5maya vratanA sevanathI kaMTaka jema kaMTakane uddhAra kare che, tema tethI paNa uddhAra meLave che. atyaMta ayathArtha rUpe Avata thatA azubha vika aAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 55 95thI, zubha vyavahAramAM joDAI, dUra rahevuM, ethI adhika zubhane avalaMbavuM, ane e pramANe azubhathI prathama te kramazaH nivRtti sAdhavI. zubhane mana, karma, vANImAM daDhAva ane saMpUrNa daDha ke, tene nihatAM pagamAM jema kAMTe vAgyuM hoya che tene, bIjA kAMTAthI dUra karI bane phekI daIe chIe, tema zubhane zubha, zubhatara, zubhatama e vidhi uttarottara dUra karatAM-grahatAM Ape Apa mUkAI jaze. paNa te pravRtti yathAvat joIe, jema kAMTo jyAM vAgyo hoya tyAM ja kAMTe bhoMkI tene khAtarI aLage karavAmAM Ave che paNa tethI bIje page kiMvA jyAM vAgyo hoya tyAMthI bIje khetaravAmAM AvatuM nathI, kiMvA tethI bIje page khetaravAmAM AvatuM nathI, paNa jyAM vAgyuM hoya tyAM ja khetaravAmAM AvatAM, kAMTe nIkaLe che. vaLI eka vAgele kAMTe yathAvat prayatna karatAM paNa jyAM paryata nIkaLatA nathI, tyAM paryata bIjA kAMTAno svIkAra rahe ja che. jyAre te nIkaLe che, tyAreja bane nakAmAM thaI rahe che, ane te cheDI devAmAM Ave che. kAMTe adyApi azubha che paNa eka vAge che tene, kADhavAne mATe to te zubha che. ane tene laIe tyAreja vAgelAnI pIDAthI, nivRtta thavAya che. tema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 pravRtti ane nivRtti. zubha pravRttine paNa azubhanA parihAthe laIe, te zubhane te mATe yathAvat jIe, azubhanA parihAra parvata nirvAhIe, toja zubha pravRtti nirvAhAya, azubhane kADhI dUra mUkAya, ane pazcAt zubhathI paNa svataMtra thaI zakAya ema samajavAnuM che. jema vAgelo kaMTaka kADhI kaMTakane nAMkhI devAmAM Ave che, tema azubha pravRttine, zubhanA grahaNathI dUra karI ane zubhane mUkI devI e te nivRtti kharIne? ema koI kaheze, te tyAM tAratamya e che ke, te tenAthI svataMtra che, zubha tene bAdhaka nathI rahetI. kAMTo kADhI nAkhyA pachI tene kADhavAne grahele kAMTe, te kADhanAra hAthamAM rAkhe to paNa svataMtra che; nIce mUke, nAkhI de, to paNa svataMtra che. tema zubhathI azubhanI nivRtti karyA pachI zubha tene kaIrIte bAdhaka nathI. zubhathI paNa te pratibaddha rahetuM nathI. ema samajavAnuM che, pratibaddha rahetuM nathI, ema belI nivRtti nathI, e siddha karavAne tathA prakAre yuktivAda kare che. . have te nivRtti ja che, ema zaMkA jene thAya teNe tenuM samAdhAna ataHpara karavAmAM AvyathI jevuM. atyAre te zubhathI paNa te svataMtra-apratibaddha che, eTaluM ja samajaNamAM nirvAhavAnuM che, ane ema kahevAmAM hajI kAMIka surahasya che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. 57 ane te loka saMgrahanA hetuthI che. temaja daMbhe karI mithyA AcArane DhoMga karanArane, jagata tenAthI oLakhI zake che. tyAMthI ja jagatuM, daMbhe ApaNane ThagyuM che, vastusthiti kAMI chatAM, kAMI banI besavAno A mAtra daMbha che, ema suzikSIta thAya che. te apratibaddhadabhane oLakhAvato nathI. mAtra AdarzarUpe khaDe rahe che. ethI ja te batAvI Ape che ke A daMbha A te Adarza. Adarza eTale arIse, jemAMthI svasvarUpa jANI zakAya te te-- dekhe e darpaNamAM nijanuM kharUM rUpa nirakhAze. daMbha satyanI kharI parIkSA enI meLe thAze. sauSThava suMdaratA suvyavasthA sadya najara samajAze, dAga vakatA karkazatA vyavahAra taNuM dekhAze. 2 dhyAna lagAvI bese AMkha mIMcI pAMpaNa DhALI juo phare che rahe na DhALI rUpavatIne bhALI. 3 mALA karamAM phare mUkhathI maMtra ISTane jApa; aMtaramAM che jApa kavaNane te emAM joI mo. 4 vRddha vAma Ave dazana to kaheze mAI bAI suMdara yuvati nirakhI jAze siddhAI saMtAI. Ave vaMdavA vitta pAtra te AvakAranI vRSTi, dInataNA sAmuM nahi dekhe kyahAM gaI samadaSTi. 6 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. svAda rUci nahi ame sadA mananA saMtoSI sAdhu, rasIlIe rasavaMtI varAvI khAMta dharIne khAdhuM. 7 nazvara deha zI jatanA enI jyAre tyAre bele, sugaMdha dravya to pachI uttama zuM karavAne cALe. 8 Thaga ghaTe daMbhane ulaTA ThagyA tamane eNe, satyAdarza vinA sanmitro tame jANaze zeze. 9 dekhIne darpaNamAM dUSaNa dUSaNa rUpe taLe, cAritravijaya daMbhane cheDI kharA bhUSaNane khole. 10 daMbhIo. jagatane Thage che, e kahevuM lAghavavALuM che. dabheja jagane ThagyuM che, ema belavuMja ucita che. A daMbha prathama to kriyArUcImAMthI udbhave che. paNa tevA nirodhanA darbaye satyAcArane dezavaTe maLe che. daMbhanA paDadAmAM mananA tAchiyenIja pravRtti rahe che. tevAone e be vacana ke -bhrAtRo ! evA AdarzarUpa darpaNamAM nihALI pitAnuM svarUpa avaleke ! evA Adarzone kayAM khoLIe? e prazna asthAne che. tIrthaMkara mahArAje, gaNadhare, pUrvAcAryonA caritro e sahu Adarze ja che. temAM pitAnI sthitine sarakhA. sauSThava jaNAya te sAcave, daMbharUpe bhaLI gayela hoya tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 pravRtti ane nivRtti. viSama dhItya padAni zanai zanaiH harati maMtra padAvadhi mAMtrika: bhavati deza nivRtti rapisphuTA guNakarI prathamaM manasastathA. jema mAMtrika (sa5 viMchu AdinA) viSane maMtranA padethI zanaiH zanaiH maMtranA padAvadhi payatamAM utAre che, tema prathama guNa karanArI evI pravRttithI mananI zanai zanaiH deza thakI nivRtti thAya che. zanaiH zane eTale sAmaTI nahi. padAvadhi thaI rahetAM payata pade pade kamazaH viSa utaratuM jAya che tema dezanI nivRttithI paNa pade sarva nivRtti phaLe che. ahIMA uttama rahasya khaDuM thAya che. janamanamAM rahelI rasavRttija pravRttimAM joDAI pravRtti karAve che. e rasavRtti ekanI eka hotAM nirasatA lAge che. e nirasatAne jUdA jUdA pravRttinA puTa ApI rasaniSpanna karavAmAMja pravRttie asaMkhya pravRttinA rUpa dharelAM che. ekanA eka paricita apriya thaI paDatA rasane, rasatkarSa-raseskRSTatAe sthApavAmAMja nirasatAnI rasamayatA manAI che. paNa te rasamayatA kyAM lagI eka pUrNa thaI ke nirveda ubheja che, anya pUrNa thaI ke temAM nirveda tRtIyamAM rUcI ubhAMja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. che. tyAre jemAM pravRttithI nirasatA na lAge evuM pravRtti sAdhya sukha kayuM che? hamezAM eka rUpe chatAM pratikSaNa ramaNIya-surasa pratIta thAya ! to te Atmasukha-Amika pravRtti, jJAtA pote ja potAne avaloke. have nirasatA nahi Ave. te ramaNIya ja pratIta thavAnI. jene Atmadazana thayuM che, tene pravRttinuM nAnA ane tajajanya paricayAdina niveda-nirasatA kevI! ane kayAMthI ! te pachI pravRtti mAtrane taTastha daSTA thaI rahyo. AthI pravRtti tene mATe nimUla nathI thatI. te jaDavat banI jato nathI. te sarvanA dRSTArUpe te tene anubhavato, sarva rUpe sAkSIvat , AnaMdamagna, prazAMta, jJAnamaya banI rahe che, anaMta pravRttine dRSTA eka rUpe rahevAthI nirasatAne punarUdabhavaja kayAM rahyA? sarvathA pravRttine aMta AvavAne ja nahi. AtmAnI pravRtti to aTakavAnIja nahi. tyAre pravRtti cAra jAtanI hoI zake. kAyika, vAcika, mAnasika, ane Atmika. A cArenA ApaNe zubha ane azubha be vibhAga karIe. sthaLa buddhinA manuSyone ucca zikhare ArohaNa karAvavAnA hetuthI, mahaSie azubha pravRttinA tyAgane bhale nivRtti kahI gayA hoya, paNa tethI ucca vicAra zreNIe, ArUDha thayelAo, zubha pravRtti ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane nivRtti. jene sAmAnya nivRttinA nAmathI oLakhe che, te paNa pravRtti ja che. game teTalI zudhdhatara, zuddhatama kAyika, vAcika, ane mAnasika, pravRtti hoya te yadyapi saMkucita-sUkSmatara-saMyamita, saMge pya hoya, paNa te pravRtti ja che. mAtra eTale jeTale aMze azubhane virAma thayela hoya, teTale aMze tene nivRtti kahevI joIe, ane te paNa evI zarate ke, kadApi paNa virAmanuM utthAna thavuM na joIe. tyAga bhAgane punaH prahAya te virAmanuM utthAna samajavuM. arthAt avaziSTa e pravRtti traya svataH viramI-tyajAI Atmika pravRtti rUpe banI rahe eja te nivRttinI aMtima sthiti ane AtmasvarUpamAM je ramaNatA je anavachinna, akSaya, avinAzI pravRtti. AtmasvarUpamAM ramaNatAne pravRtti na kahIe to AtmAmAM zanyatA AvI jAya che ane te zubha Atmika pravRtti che te ame pahelAM lakhI gayA chIe. eTale jaDAtmaka-jaDajanya-jaDavikArI je pravRtti che te azubha che. azubha chevaTa heya che, ane zudhdha Atma pravRtti upAdeya che. heya zabda ahiM aMtima nivRtti vAMcI samaja. PosIIS samApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cazohi. alcohilo jUhura khabara Raha che? prasiddha vakatA munI mahArAja . mahArAjazrInI kalamathI lakhAyalAM tathA judA judA sthaLoe judI judI vakhate ApelAM bhASaNanA saMgraharUpe nIcenA pustake amAre tyAMthI maLe che. 1 vyAkhyAnasaMgraha. sA. 1-0-0. 2 SaTa purUza caritra bhASAMtara. rUA. 7-8-0. 3 prema, pravRtti. rUA. 0-10-0. 4 lekhasaMgraha prathama bhAga. rUA. 0-12-0, 5 lekhasaMgraha dvItiyabhAga. chapAya che. maLavAnuM hai0 samayadharma ophIsa. &0 zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama, sonagaDha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com