Book Title: Pramannay Tattvalolankar
Author(s): Vadidevsuri, 
Publisher: Yashovijay Jain Pathshala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022442/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GOODCOOOOOO zrIjainayazovijayagranthamAlA (1) // zrIH // Oc5dbRARRRRDERGRARISR5RSCRISPRINCR5Rhd zrIvAdidevasUriviracita pramANanayatattvAlo kaalngkaarH| SEROSECORPOOOOOOO DEODODCORROWORDCRORRONDO Registered Under Sections 18 and 19 of Act XXV of 1867. oreion20 zrIkAzIstha nyAyavizArada mahAmahopAdhyAya zrIyazovijaya nAmAGkita zvetAmbara jaina saMskRta pAThazAlAtaH prAdurbhUtaH 13+0 kAzyAM candraprabhAyantrAgAre mudritazca vIra saM0 2430 san 1904 SUBy7 TOCOCOCC yN Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya pAyaM pravacanasudhAM prIyate yA prakAmaM svairaM svairaM carati kRtinAM kIrtivallIvaneSu dogdhrI kAmAnnavanavarasaiH sA bhRzaM prINayantI mAg vatsAn jayati jagati zrIgavIdevasureH "zrIratnaprabhAcAryaH " Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -:0: - - aham prstaavnaa| athAsyAM saMsRtisaraNyAM samAgatya sarve zarIriNaH zAntizakalamapyanAsAdayantaH samayasarIsRpazIrNAH saMsArApArapArAvArapAramupasartumapArayantaH paramapAramArthikapadamapi puNyapadyayA prAptumapAramArthikaM manvAnAHkSodiSThaprajJayA sarvA'vajJayA ca pAzcabhautikapiNDapreSThAH kalikalmaSakAlimakalaGkadrAdhiSThA viSamaviSaviSayAzIviSadaSTavizarNiviSaspheSThAH kiMvA viSakITA iva viSayaviSabhujo 'nAdidurvAsanAvAsitabuddhayazcAhamahami. kAmeva paramapuruSArtha sAdhiSThamAkalayantovalitAzca gariSThAhopuruSikayA pratyahaM pitRvane dIrghanidrAsukhamanubhavantaH kriyAsamAbhihAreNa isipThajananIjaThare vasantaH sAMsArikAnekavaM. hiSThakaTuklezapAzitAH suptaprabuddhA iva prabuddhasuptA iva tiSThanti / tadatra kiM kAraNaM ko hetuH kiM prayojanaM kasmAdityamiti sAneDitapraznAvasare sarvametadavidyAvilAsasAmrAjyeneti vAraM vAraM vymuttryaamH| Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) haMho vilakSaNazemuSIkA vicakSaNAH! zubhavantobhavantaH sahRdayahRdayasantoSapradadantoSitarasajJa rasajJA rasa jJApitaM karNyatAMvahatkimapi zvaHzreyasamidamAkarNya nIrakSIravivecanavilakSaNacetanAcAturIcamatkAracamatkRtAH sakRdapyomiti brUyuH / avidyAnirAsArthameva prayatamAnairasmAbhiH zrIjainayazovinayagranthamAlA 'naya'maNigaNagumphitA hArabhUteva bhavatAM zrImatAmupahArIyate / tasyAmekeyaM maNIrAmAyitA pramANanayatatvAlokAlaGkArarUpA sarvopari sumerubhUteva vilasati / ___ amuM granthaM zrI 108 sugRhItanAmnovAdipravaradevasUrermukhAmbhojanirgalitAmRtadhArA''sAramiva pramANanayatatvAlokAlaGkAramadRSTapUrva jainamatamantavyapramANavicArakaraM durvAdivAdavAsanAniryAtanaparaM vilakSaNabhaGgIkaM saptabhaGgItaraGgariGgitaM nibandhaM nirIkSya kimidaM kathamidaM kasyedaM kIdRkSamidamiti svabhAvenaiva jijJAsavaH saMpatsyante tattvagrahAgrahagrahilAH zAstrapriyAgriyAstadatrAvazyakaM kiJcanopanyastum / / tatra prathamamavadheyaM dhImaddhaureyaistatrabhavadbhiH, yatkasyApi matasya tattvamanAkalayya khaNDanamaNDanabaddhaparikarA ye yathA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) jAtAH salabhA iva paripatanti te labhante na svAtmavinA zAhate kiJcidapi bhAvukam / zrIvAdidevasUribhagavato'ntevAsI zrIratnaprabhasUrirvasulokArka 1238 mite vikramAbde nijanirmitopadezamAlATIkAyAmevaM vyalekhIt / ziSyaH zrImunicandrasUrimunibhirgItArthacUDAmaNiH paTTe sve vinivezitastadanu sa zrIdevasUriprabhuH / asthAne jayasiMhadevanRpateryenAstadigvAsasA strInirvANasamarthanena vijayastambhaH samuttambhitaH // tatpaTTaprabhavobhavannatha guNagrAmAbhirAmodayAH zrIbhadrezvarasUrayaH zucidhiyastanmAnasaprItaye / zrIratnaprabhasUribhiH zubhakRte zrIdevasUriprabhoH ziSyaiH seyamakAri saMmadakRte vRttirvizeSArthinAm // tathA ca / vikramAda valokArka 1238 varSe mAghe samarthitA ekAdaza sahasrANi mAnaM sArdhaM zataM tathA // 11150 asmAd zrIratnaprabhasUreH samayaH sphuTamevAvabhAti - Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) kiJca kiJcinnyUnAdhikaH saeva samayastadIyagurordeva sUrerapi cAsmAdevAnirNetuM zakyastathApi durbaddhaM subaddhamiti nyAyena punaH pramANAntaraM pradazyate / zrImunisundarasUriNA rasartumanumite 1466 'bde gurvAvalyAmevaM vyalekhi | aSTahayezamite'bde ? 178 vikramakAlAddivaM gato bhagavAna / zrImunicandramunIndro dadAtu bhadrANi saMghAya // 71 // tasmAda bhUdajita devagururgarIyAn prAcyastapaH zrutinidhirjaladhirguNAnAm / zrIdevasUriraparazca jagatprasiddho vAdIzvaro'staguNacandramadopi bAlye / / 72 / / yenArditazcaturasItisuvAdilIlAlabdhollasajjayaramAmadakelizAlI / vAdAhave kumudacandradigambarendraH zrI siddhabhUmipatisaMsadi pattane'smin // 73 // vedamunIzamite 1174'bdedevagururjagadanuttarobhyuditaH / zrImunicandraguroriti ziSyA vahavobhavan viditAH 74 // rasarasamanumitavarSe 1466 munisundarasUriNA kRtApUrvam / madhyasthairavadhAryA gurvAvalIthaM jayazrIddhA // 86 // * Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asmAdapi sphuTataraHsamayodI pavaddedIpyate / zrIpUjyapAdadevasUrireva pramANanayatatvAlokAlaGkArasya ratnAkaranAmnI mahAvyAkhyAM racitavAn / tad viSaye'pi gurvAvalyAM likhitamastisyAdvAdaratnAkaratarkavedhA mude sa keSAM nahi devmuuriH| yatazcaturviMzatisUrizAkhaM yasyaiva nAmnA viditaMbabhUva 74 devasUriziSyaiH zrIratnaprabhasUribhina tilaghIyasI ratnAkarAvatArikA nAmnI TIkA vinirmitaasti| yA mUlaTippaNapajikAbhiH sahitA mudraNAlaye mudrayitumArabdhA tasyAmevaM lilekha shriirtnprbhH| yairatra svaprabhayA digambarasyArpitA parA bhuutiH| pratyakSaM vibudhAnAM jayantu te devsuuryaanvyaaH||3|| asmAdapi sphuTatamaHsamayozrIdharmasAgaropAdhyAyaistapagacchapaTTAvalyAM praakaashymaaniitH| tathA shriimunicndrsuurishissyaaH|| shriiajitdevsuurivaadishriidevsuuriprbhRtyH| tatra vAdizrIdevasUribhiHzrImadaNahillapurapattane jayasiMhadevarAjasyA'nekavidvajjanakAlatAyAM sabhAyAM caturazItivAdalabdhajayayazasaM digambaracakravartinaM vAdalipsuM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumudacandrAcArya vAde nirjitya zrIpattane digambarapravezo nivArito'dyApi pratItaH / tathA vi0 caturadhikadvAdazazata 1204 varSe phalavarddhigrAma caityabimbayoHprAtaSThAkRtA tattIrthantu sampratyapi prasiddhaM / tathA ArAsaNe va shriineminaathprtisstthaakRtaa| caturazIti sahasra 84000 pramANaH syAdvAdaratnAkaranAmA pramANagranthaH kRtaH / yebhyazca yannAmnaiva khyAtimat caturvizatisUrizAkhaM babhUva / eSAM ca vi0 cAstrazadadhike ekAdazazata 1134 varSe janma dvipaJcA. zadadhike 1152 dIkSA / catuHsaptatyadhike 1174 sUripadaM / SaDviMzatyAdhikadvAdazazata 1226 varSe zrAvaNavadisaptamyAM 7 gurau svargaH / prabhAvakacAreo'pyevaM zrIpradyumnasUArobhiHsamayanirNaya kRtaH / vedazikhizive janma dIkSA yugmshreshvre| vedAzvazaMkare varSe sUritvamabha. vatprabhoH // rasayugmaravau varSe zrAvaNe mAsi saMgate / kRSNapakSasya sapta. myAmaparANe gurodine / / martyalokasthitaM lokaM pratibodhya purandarabo. dhakA iva te jagmurdivaM zrIdevasUrayaH // ____Similarly, the following passage occurs in "Extracts from the Historical Records of the Jains by Johannes Klatt Ph. D. of Berlin" published in the Indian Antiquary of September 1882: A pupil of Munichandra was Devasuri, who conquered the Digambara Kumudachandracharya in a dispute before Jayasimhadeva, king of Allahillapurapattana, and thereby hindered the entrance Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ of the Digambaras into that town. In Sam. 1204 Devasuri founded a chaitya and raised a bimba at Phalavarddhigrama ( tattIthaM saMpratyapi prasiddhaM ), and made a Neminathapratishiha at Arasana. He composed Syadvadaratna kara, a pramanagrantha, from whence sprang the Chaturimsatisurisu kha. Devasuri was born Sam. 1134; diksha 1152; suripada 1174; svarga 1226 Sravana vadi 7 Gurau. zrImalladhArirAjazekharasUriNA paJjikAkAreNApi likhitamasti / syAdvAdaratnAkara ityasti granthomahattamaH / vaadivRndaarkshriimddevsuurivinirmitH||4|| nyAyazAstrasyAyamadvitIyogranthaH atrASTau paricchedAH santi / tatra prathamapariccheda-pramANasvarUpanirNayaH / dvitIye paricchede-pratyakSasvarUpanirNayaH / tRtIyaparicchede-smaraNapratyabhijJAnatakkAnumAnasvarUpanirNayaH caturthaparicchede-AgamAkhyapramANasvarUpanirNayaH / pnycmpricchede-vissysvruupnirnnyH| SaSThaparicchede-phalapramANasvarUpAdyAbhAsanirNayaH / saptamaparicchede-nayAtmasvarUpanirNayaH / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaparicchede-vAdipravAdinyAyanirNayaH / etadgranthamudraNAvasare paJcaSANi pustakAni prAptAni, teSAMmadhye 1 zrI mahAmAnyadhanyatama dharmavijayamunIndrato labdhamekaM pustakam / 2 zrI munirAja vIravijayena dattamekaM pustakam / 3 zrImuninA amivijayena mhaashyenaapipustkmekNsmrpitm| 4 zrIkezaravinayamunitopi pustakamekaM samAsAditam / 5 bhAvanagarasthazrAddhavarya kuMvarajI AnandajI ityanena zrAvakenAtra mahatI sahAyatA dattA / / 6 zrIpaM. ambAdattazAstriNAM samIpepustamekamAptam / pUrvoktamahAzayAnAM bhUyAMsaM parizramaM copakRtiM ca teSAM saprazrayamaGgIkarotIyaM pAThazAlA / yadyapi pUrvoktAni pustakAni dRSTvA zodhitoyaM granthastathApi manuSyasahabhAntidurvArA tadatra dRSTidoSAt zIzakAkSarayojanadoSAvA yA kAcanA 'zuddhirbhavet tatsvapustake parimRjya kRpayA pAThazAlAmapi sUcayeyuH sajjanAH itiprArthayate kAzIsthajainayazovijayasaMskRtapAThazAlA / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TO CG PU ||shriiH // zrIvAdidevasUriviracita pramANanayatattvAlo kaalngkaarH| prathamaH paricchedaH / rAgadveSavijetAraM jJAtAraM vizvavastunaH / zakrapUjyaM girAmIzaMtIrthezaM smRtimaanye||1|| prmaannnyttvvyvsthaapnaarthmidmupkrmyte1|| svaparavyavasAyijJAnaM pramANam // 2 // abhimatAnabhimatavastusvIkAratiraskArakSamaM hi pramANamatojJAnamevedam // 3 // navaisanikarSAderajJAnasya prAmANyamupapannaMta - Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatatvAlokAlaGkAraH / syArthAntarasyeva svArthavyavasitau sAdhakatama - tvAnupapatteH // 4 // nakhalvasya svanirNItau karaNatvaM staMbhAMderivAcetanatvAt nApyarthanizcitA svanizcitAvakar2aNasya kuNbhaadkhittraapykrnntvaat5|| tadvyavasAyasvabhAvaM samAropaparipanthitvAtpramANatvAdvA || 6 // atasmi~stadadhyavasAyaH samAropaH // 7 // saviparyayasaMzayAnadhyavasAyabhedAtredhA // 8 // viparItaikakoTiniSTaGkanaM viparyayaH // 9 // yathA zuktikAyAmidaM rajatamiti // 10 // sAdhakabAdhakapramANAbhAvAdanavasthitAnekakoTisaMsparzijJAnaM saMzayaH // 11 // yathA'yaM sthANurvA puruSotreti // 12 // kimityAlocanamAtramanadhyavasAyaH // 13 // 2 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalaakaalngkaarH| 3 yathAgacchatastRNasparzajJAnam // 14 // jJAnAdanyo'yaH paraH // 15 // svasya vyavasAyaHsvAbhimukhyana prakAzanaM bAhyasyevatadAbhimukhyana karikalabhakamahamAsmanAjAnAmIti // 16 // kaH khalujJAnasyAlambanaM bAhyaM pratibhAtamabhimanyamAnastadapitatprakAraM nAbhimanyeta mihirAlokavat // 17 // jJAnasya prameyAvyabhicAritvaM prAmANyam 18 // taditarattvaprAmANyam // 19 // tadubhayamutpatto parataeva jJaptau tu svataH paratazceti // 20 // zrIdevAcAryanirmite pramANanayatattvAlokAlaGkAre pramANasvarUpanirNayo nAma prathamaH paricchedaH // 1 // - Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pramANanaya tattvAlokAlaGkAraH / atha dvitIyaH paricchedaH 10: tadvibhedaM pratyakSaM ca parokSaM ca // 1 // spaSTaM pratyakSam // 2 // anumAnAdyAdhikyena vizeSaprakAzanaM spaSTatvam // 3 // tadviprakAraM sAMvyavahArikaM pAramArthikaM ca||4|| tatrAdyaM dvividhamindriyanibandhanamanindriyanibandhanaM ca // 5 // etadvitayamavagrahehAvAyadhAraNAbhedAdekazazcaturvikalpakam // 6 // viSayaviSayisannipAtAnantarasamudbhUtaruttA mAtragocaradarzanAjjAtamAdyamavAntarasAmAnyAkAraviziSTavastugrahaNamavagrahaH // 7 // avagRhItArthavizeSAkAGkSaNamIhA // 8 // 1 ' ekaikaza" ityapipAThAntaram / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r itional LALMMitainedoamant __ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 5 IhitaviroSanirNayo'vAyaH // 9 // saevaDha mAvasthApannodhAraNA // 10 // saMzayapUrvakatvAdIhAyAH saMzayAdbhadaH // 11 // kathaJcidabhedapipariNAmavizeSAdeSAM vyapadezabhedaH // 12 // asAmastyenApyutpadyamAnatvenAsaGkIrNasvabhAvatayA'nubhUyamAnatvAdapUrvApUrvavastuparyAyaprakAzakatvAt kramabhAvitvAcete vyatiricyante // 13 // kramoSyamISAmayameva tathaivasaMvedanAt // 14 // evaMkramAvibhUtanijakamakSayopazamajanyavAcca // 15 // anyathAprameyAnavagatiprasaGgaH // 16 // tathAhi nakhalvadRSTamavagRhyata nacAnavagRhItaM - Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANana yattattvAlokAlaGkAraH / sandihyate nacAsandigdhamIhyate nacAnIhitamaveyate nASyanatretaM dhAryate // 17 // kvacit kramasyAnupalakSaNameSAmAzUtpAdAdutpalapatrazatavyatibhedakramavat // 18 // pAramArthikaM punarutpattAvAtmamAtrApekSam 19 // tadvikalaM sakalaM ca // 20 // tatra vikalamavadhimanaHparyAyajJAna rUpatayA - devA // 21 // avadhijJAnAvaraNavilayavizeSasamudbhavaM bhavaguNapratyayaM rUpidravyagocaramavadhijJAnam ||22|| saMyamavizuddhinibandhanAdviziSTAvaraNAvacchedAjjAtaM manodravyaparyAyAlambanaM manaH paryAyajJAnam || 23 || sakalaMtumAmagrIvizeSataH samudbhUtasamastAva Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatatvAlokAlaGkAraH raNakSayApekSaM nikhiladravyapayIya sAkSAtkAri svarUpa kevalajJAnam // 24 // tadvAnarhannirdoSatvAt // 25 // nirdoSasau prmaannaavirodhivaaktvaat||26|| tadvA tadiSTasyapramANenAbAdhyamAnatvAt castenAvirodhasiddhiH // 27 // naca kavalAhArakhatvena tasyAsarvajJatvaM kavalAhAra sarvajJatvayoravirodhAt // 28 // itipratyakSasvarUpanirNayonAma dvitIyaH paricchedaH // 2 // atha tRtIyaH paricchedaH :0: aspaSTaM parokSaM smaraNapratyabhijJAnatarkAnumAnAgamabhedatastatpaJcaprakAraM tatrasaMskArapra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| bodhasaMbhUtamanubhUtArthaviSayaM tadityAkAra saMvedanaM smaraNam // 1 // tatIrthakarabimbamiti yathA // 2 // anubhavasmRtihetukaM tiryagUrddhatAsAmAnyAdigocaraM saGkalanAtmakaM jJAnaM pratyabhijJAnam3 yathAtajAtIyaevAyaM gopiNDo gosadRzogavayaH sa evAyaM jinadatta ityAdi // 4 // upalammAnupalambhasambhavaM trikAlIkalitasAdhyasAdhanasaMbandhAdyAlambanamidamAsmin satyevabhavatItyAdyAkAraM saMvedanamUhAparanAmA tarkaH // 5 // yathA yAvAn kazcitdhUmaHsa sarvovahnaumatyevabhavatIti tasminnasatyamau nabhavatyaveti // anumAnaM dviprakAra svArtha parArthaM ca // 7 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlAkAlaGkAraH / tatra hetugrahaNasambandhasmaraNakAraNakaM sAdhyavijJAnaM svArtham || 8 // nizcinAnyathAnupapattyekalakSaNo hetuH||9|| natu vilakSaNakAdiH // 10 // tasya hetvAbhAsasyApisambhavAt // 11 // apratItamanirAkRtamabhIpsitaM saadhym||12|| zaGkitaviparItAnadhyAsitavastUnAM sAdhyatApratipattyarthamapratItavacanam // 13 // pratyakSAdiviruddhasya sAdhyatvaM mA prasajyatA mityanirAkRtagrahaNam // 14 // anabhimatasyAsAdhyatvapratipattaye bhIpsitapadopAdAnam // 15 // vyAptigrahaNasamayApekSayA sAdhyaM dharmaevAnyathA tadanupapatteH // 16 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pramAganayatattvAlokAlaGkAraH / nahi yatra yatra dhUmastatra tatra citrabhAnorikha dharitrIdharasyApyanuvRttirasti // 17 // AnumAnikapatipattyAsarApekSayA tu pakSAparaparyAyastadviziSTaH prasiddhodharmI // 18 // dhamiNaH prasiddhiH kvacidrikalpataH kutravitpramANata:kyApi vikalpapramANAbhyAm 19 yathA samastisamastavastuvedI kSitidharakandhareyaMdhUmadhajavatI dhaniH prinntimaaniti20|| pakSahetuvacanAtmakaM parArthamanumAnamupacArAt // 21 // sAdhyasya pratiniyatamisaMbandhitA prasiddhaye hetorupasaMhAravacanavatpakSaprayogopyavazyamAzrayitavyaH // 22 // trividhaM sAdhanamabhidhAyaiva tatsamarthanaM vida Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 11 dhAnaHkaH khalu na pksspryogmnggiikurute||23|| pratyakSaparicchinnArthAbhidhAyivacanaM parArtha pratyakSaM parapratyakSahetutAt // 24 // yathA pazya puraH sphuratkiraNamaNikhaNDamaNDi. tAbharaNabhAriNIM jinptiprtimaamiti25|| pakSahetuvacanalakSagamavayavadvayameva parapratipatteraGgaM na dRSTAntAdivacanam // 26 // hetuprayogastathApapattyanyathAnupapattibhyAM dviprakAraH // 27 // satyeva sAdhye hetoruppttistthoppttiH| asati sAdhya hetoranupapattivAnyathAnupapattiH28 yathA kRzAnumAnayaMpAkapradezaH satyeva kRzAnumattve dhUmavatvasyApapatterasatyanupapatteti29 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pramANanayatatvAlokAlaGkAraH / anayoranyataraprayogeNaiva sAdhyapratipattau di tIyaprayogasya katrAnupayogaH // 30 // nadRSTAntavacanaM parapratipattaye prabhavati tasyAM pakSahetuvacanayoreva vyApAropalabdheH 31 natra hetoranyathAnupapattinirNItaye yathoktatapramANAdeva tadupapatteH // 32 // niyataikavizeSasvabhAve ca dRSTAntaM sAkalyena vyApterayogato vipratipattau tadantarApekSAyAmanavasthiterdurnivAraH samavatAraH // 33 // nApyavinAbhAvasmRtaye pratipannapratibandhasya vyutpannamateH pakSahetupradarzanenaiva tatprasiddheH antarvyAptyA hetoH sAdhyapratyAyane zaktAvaza ktau ca bahirvyApterudbhAvanaM vyartham // 35 // pakSIkRta evaviSaye sAdhanasya sAdhyena vyApti Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 13 | rantarvyAptiranyatratubahirvyAptiH yathA'nakA ntAtmakaM vastu sattvasya tathaivopapatteH / amimAnayaM dezo dhUmavattvAt ya evaM sa evaM yathA pAkasthAnam // 36 // nopanayanigamanayogapi parapratipattausAmarthyapakSahetuprayogAdeva tasyAH sadbhAvAt / 37 // samarthanamevaparaMparapratipattyaGgamAstAM tadantareNa dRSTAntAdiprayoge'pi tadasaMbhavAt // 38 // mandamatIMstuvyutpAdayituM dRSTAntopanayanigamanAnyapi prayojyAni // 39 // pratibandhapratipattarAsadaM dRSTAntaH // 40 // sa dvedhA sAdharmyato vaidharmyatazca // 41 // yatra sAdhanadharmasattAyAmavazyaM sAdhyadharmasattA prakAzyate sa saadhrmydRssttaantH||42|| Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pramANatrayatattvAlokAlaGkAraH / yathA yatra dhUmastatra vahniryathA mahAna saH // 43 // yatra tu sAdhyAbhAve sAvanasyAvazyamabhAvaH pradarzyata savaidharmyadRSTAntaH // 44 // yathAgnyabhAve nabhavatyevadhUmo yathA jalAzaye 45 hetoHsAdhyadharmiNyupasaMharaNamupanayaH // 46 // yathA dhUmazcAtra pradeze // 47 // sAdhyadharmasya punarnigamanam // 48 // yathA tasmAdagniratra // 49 // ete pakSaprayogAdayaH paJcApyavayavasaMjJayA kIyante // 50 // uktalakSaNo heturdviprakAraH upalabdhyanupaladhiyAM bhidyamAnatvAt // 51 // upalabdhirvidhiniSedhayoH siddhinibandhanamanupalabdhizca // 52 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 15 viviH sadaMzaH prtissedho'sdNshH||53|| sacaturdA prAgabhAvaH pradhvaMsAbhAva itaretarAbhAvAtyantAbhAvazca // 54 // yannivRttAveva kAryasyasamutpattiH sosyaprA. gabhAvaH / / 55 // yathA mRtpiNDanivRttAveva samutpadyamAnasya ghaTasya mRtpiNDaH // 56 // yatpatto kAryasyAvazyaM vipattiH sosya pradhaMsAbhAvaH // 57 // yathA kapAlakadambakotpattau niyamatovipadyamAnasya kalazasya kapAlakadambakam // 50 // svarUpAntarAta svarUpavyAvRttiritaratarAbhAvaH yathA staMbhasvabhAvAt kuMbhasvabhAvavyAvRttiH60 kAlatrayApekSiNI tAdAtmyapariNAmanivRttiratyantAbhAvaH // 61 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pramANanayatattvAlokAlaGkAraH / yathA cetanA'cetanayoH // 62 // upalabdherapi daividhyamAviruddhopalabdhirvirudopalabdhizca // 63 // tatrA'virudropalabdhirvidhisiddhau SoDhA 64 // sAdhyenAviruddhAnAM vyaapykaarykaarnnpuurvcrottrcrshcraannaamuplbdhiriti||65|| tamakhinyAmAsvAdyamAnAdAmrAdiphalarasAdekasAmagyanumityA rUpAdyanumitimabhimanyamAnairabhimatameva kimapi kAraNaM hetutayA yatrazaktarapratiskhalanamaparakAraNasAkalyaJca66 pUrvacarottaracarayornasvabhAvakAryakAraNabhAvautayoH kaalvyvhitaavnuplmbhaat||67|| nacAtikAntAnAgatayorjAgrahazAsaMvedanamaraNayA prabodhotpAtau prati kAraNatvaM vyavahi Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 17 tattvena nirvyApAratvAt // 8 // svavyApArApekSigI hi kArya prati padArthasya kAraNatvavyavasthA kulAlasyeva kalazaM prati // 69 // nava vyavahitayostayorvyApAraparikalpanaMnyA yamatiprasaktaH // 7 // paraMparAvyavahitAnAM pareSAmapi tatkalanasya nivArayitumazakyatvAt // 71 // sahacAriNoH parasparasvarUpaparityAgena tAdAtmyAnupapatteH sahotpAdenatadutpattivipatezca sahacarahetorapi prokteSu nAnupravezaH72 ghaniHpariNatimAna prayatnAnantarIyakatvAt yaHprayatnAnantarIyakaHsa pariNatimAna yathAsammo yo vA na pariNatimAna sana prayatnAna Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| ntarIyako yathA vAndhyeyaHprayatnAnantarIyakazca dhvanistasmAtpariNatimAniti vyApyastha sAdhyenAviruddhasyopalabdhiH sAdharmyaga vai. dharmeNaca // 73 // astyatra girinikuJja dhanaJjayo dhUmasamupalambhAditi kAryasya // 74 // bhaviSyati varSa tathAvidhavArivAhavilokanAditi kAraNasya // 75 // udeSyati muhUrtAnte tiSyatArakA punarvasUdayadarzanAditi pUrvacarasya // 76 // udagurmuhUrttAtpUrvapUrvaphalgunyauttaraphalgunInAmudgamopalabdherityuttaracarasya // 77 // astIha sahakAraphale rUpavizeSaH samAsAdya. mAnarasavizeSAditi sahacarasya // 78 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANatrayatattva lokAlaGkAraH / viruddhopalabdhistu pratiSedhapratipatcau sapta prakArA / / 79 // tatrAdyA svabhAvaviruddhopalabdhiryathA // 80 // nAstyeva sarvathaikAntonekAntasyopalambhAta 81 pratiSedhyaviruddhavyAptAdInAmupalabdhayaH SaTTa2 viruddhavyAptopalabdhiryathA nAstyasya puMsasta treSu nizcayastatra sandehAt // 83 // viruddhakAryopalabdhiryathA na vidyate 'sya kodhAdyupazAntirvadanavikArAdaH // 84 // virudakAraNApalabdhiryathA nAsya maharSerasatyaM vacaH samastirAgadveSakAluSyAkalaGkitajJAnasaMpannatvAt // 85 / / viruddhapUrva caropalabdhiryathA nodugamiSyati muhUrttAnte puSyatArA rohiNyudgAt // 86 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prmaannnytttvaalaakaalngkaarH| viruddhottaracaropalabdhiyathA nodagAn muhU. tatpUrva mRgaziraH pUrvaphalgunyudayAt // 87 // virudvasahacaropalabdhiyathA nAstyasya mithyA jJAnaM samyagdarzanAt // 8 // anupalabdherapidvairUpyamaviruddhAnupalabdhirviruddhAnupalabdhizca // 89 // tatrAviruddhAnupalabdhiHpratiSedhAvabodhe saptaprakArA // 9 // pratiSedhyenAviruddhAnAM sabhA vyApakakAryakAraNapUrvacarottaracarasahacagaNAmanupalabdhi riti // 91 // svabhAvAnupalabdhiryathA nAstyatra bhUtale kumbha upalabdhilakSaNaprAptasya tatsamAvasyAnupalambhAt // 92 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokAlaGkAraH / vyApakA tupalabdhiryathA nAstyatrapradeze pa namaH pAdapAnupalabdheH // 93 // kAryAnupalabdhiryathA nAstyatrApratihatazakti ke bIja maGkurAnavalokanAt // 94 // kAraNAnupalabdhiryathA na santyasya prazamaprabhRtayobhAvAstattvArthazradvAnAbhAvAt // 95 // pUrvaca rAnupalabdhiryathA nogamiSyati muhUrttAnte svAtinakSatraM citrodayAdarzanAt // 96 // uttaracarAnupalabdhiryathA nodagamat pUrvabhadrapadA muhUrtAt pUrvamuttarabhadrapadodamAnava - mAn // 97 // sahacarAnupalabdhiryathA nAstyasya samyagjJAnaM samyagdarzanAnupalabdheH // 98 // viruddhAnupalabdhistu vidhipratItau paJcadhA99 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pramANanyatattvAlAMkAlaGkAraH / viruddha kAryakAraNasvabhAvavyApakasahacarA nupalambhabhedAt // 100 // viruddha kAryAnupalabdhiryathA'trazarIriNi rogAtizayaH samasti nirogvyaapaaraanuplbdheH||101|| viruddhakAraNAnupalabdhiryathA vidyate 'tra prAgini kaSTamiSTasaMyogAbhAvAt // 102 // viruddhasvabhAvAnupalabdhiryathA vastujAtamanekAntAtmakamekAntasvabhAvAnupalambhAta 103 viruddhavyApakAnupalabdhiryathA 'styatra cchAyA auSNyAnupalabdheH // 104 // viruddhasahacarAnupalabdhiryathA 'styasya midhyAjJAnaM samyagdarzanAnupalabdheH // 105 // itismaraNapratyabhijJAna tarkAnumAnasvarUpanirNayAnAmatRtIyaH paricchedaH // 3 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatatvAlokAlaGkAraH 1 23 AptavacanAdAvirbhUtamartha sNvednmaagmH||1|| upacArAdAptavacanaJca // 2 // yathA samastyatra pradeze ratnanidhAnaM santi ratna sAnuprabhRtayaH // 3 // abhighayaM vastu yathAvasthitaM yojAnIte yathA jJAtaJcAbhidhatte sa AptaH // 4 // tasya hi vacanamavisaMvAdi bhavati // 5 // saca devA laukikolokottarazca // 6 // laukiko janakAdirlokottarastu tIrthakarAdiH // 7 // varNapadavAkyAtmakaM vacanam // 8 // akArAdiH pauDaliko varNaH // 2 // varNAnAmanyonyApekSANAM nirapekSA saMhatiH padaM padAnAntu vAkyam // 10 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| svabhAvikasAmarthyasamayAbhyAmarthabAMdhanibandhanaM zabdaH // 11 // arthaprakAzakatvamasya svAbhAvikaM pradIpavat yathArthatvAyathArthatve punaH puruSaguNadoSAvanusarataH // 12 // sarvatrAyaM dhanirvidhipratiSedhAbhyAM svArthamabhidadhAnaH saptabhaGgImanugacchati // 13 // ekatra vastunyakaikadharmaparyanuyogavazAdavirodhena vyastayoHsamastayAzca vidhiniSedhayAH kalpanayA syAtkArAGkita sptdhaavaapryo| gaH saptamaGgI // 14 // tadyathA syAdastyeva sarvamiti vidhikalpanayA prathamobhaGgaH // 15 // syAnAstyeva sarvamitiniSedhakalpanayA dvitIyaH // 16 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 25 syAdastyeva syAnnAstyevota kramatovidhini paMdhakalpanayA tRtIyaH // 17 // syAdavaktavyamavati yUgapadviviniSadhakalpanayA caturthaH // 18 // syAdastyeva syAdavaktavyameveti vidhikalpana yA yugapadvidhiniSedhakalpanayA ca paJcamaH19 syAnnAstyeva syAdavaktavyameveti niSedhakalpanayA yUgapadvidhiniSedhakalpanayA ca SaSThaH20 syAdastyeva syAnnAstyeva syAdavaktavyameveti kramatovidhiniSedhakalpanayA yugapadridhiniSedhakalpanayA ca saptamaiti // 21 // vidhipradhAnaeva dhvaniriti na saadhu||22|| niSedhasya tasmAdapratipattiprasaktaH // 23 // aprAdhAnyanaiva dhvanistamabhidhattaityapyamArama24 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pramAgAyatatvAlokAlaGkAraH / citkadAvitkathaJcitpAdhAnyenApratipanasya tasyAprAdhAnyA'nupapattaH // 25 // niSedhapradhAnaevazabda ityapiprAguktanyAyAdapAtam // 26 // kramAdubhayapradhAnaevAyamityapi nasAdhIyaH27 asya vidhiniSedhA'nyatarapradhAnatvAnubhavasyApyabAdhyamAnatvAt // 28 // yugapadvidhinaSedhAtmano 'rthasyAvAcaka evAso itivaco na caturasram // 29 // tasyAvaktavyazabdenApyavAcyatvaprasaGgAt 30 vidhyAtmano'rthasya vAcakAsannubhayAtmanoyu gapadavAcakaeva sa ityekAntApinakAntaH31 niSedhAtmanaH sahRdayAtmanazcArthasya vAcakavAvAcakatvAbhyAmapizabdasya pratIyamAnatvAt // 32 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttyaalNkaalngkaarH| 27 niSadhAtmano'rthasya vAcakaHsannubhayAtmanoyugapadavAcakaevAyamityapyavadhAraNaM na ramaNIyam // 33 // itarathApi saMvedanAt // 34 // kramAkramAbhyAmubhayasvabhAvasya bhAvasya vAcakazcAvAcakazca dhvani nyathA ityapi mithyA // 35 // vidhimAtrAdipradhAnatayA'pi tasya prasiddha:36 ekatra vastuni vidhIyamAnaniSidhyamAnAnantadharmAbhyupagamenAnantabhaGgIprasaGgAdasaGgataiva saptabhaGgIti na catasi nidheym||37|| vidhiniSedhaprakArApekSayA pratiparyAyaM vastUnyanantAnAmapi saptamaGgInAmeva saMbhavAt 38 pratiparyAyaM pratipAdyaparyanuyogAnAM saptA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prmaannnytttvaalaakaalngkaarH| nAmeva saMbhavAt / / 39 // teSAmapi saptatvaM saptavidhatajjijJAsAniya mAt // 40 // tasyA 'pi saptavidhavaMsaptadhaiva tatsandehamamutpAdAt // 41 // tasyA'pisaptaprakAratvaniyamaH svagocaravastudharmANAM saptavidhatvasyaivopapatteH // 42 // iyaMsaptabhaGgI pratibhaGgaM sakalAdezasvabhAvAvikalAdazastrabhAvA ca // 43 // pramANapratipannAnantadharmAtmakavastunaHkAlAdibhirabhedavRttiprAdhAnyAdabhedopacArAbAyogapadyena pratipAdakaM vacaHsakalAdezaH44 taddhiparItastu viklaadeshH||45|| tavibhedamapipramANamAtmAyapratibandhakApa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalaakaalngkaarH| 29 gamavizeSasvarUpasAmarthyataH pratiniyatamarthamavadyAlayati // 46 // matadutpattitadAkAratAbhyAM tayoHpArsekye na sAmastyena ca vybhicaaroylmbhaat||47|| iti AgamAkhyapramANasvarUpanirNa yonAmacaturthaH paricchedaH 4 ------ --- tasya vizyaH sAmAnyavizeSAdyanekAntAtmakaM vastu // 1 // anugataviziSTAkArapratItiviSayatvAt prAcInottarAkAraparityAgopAdAnAvasthAnakharUpapariNatyArthakiyAsAmarthyaghaTanAca 2 sAmAnyaM dviprakAraM tiryaksAmAnyamUrddhatA: sAmAnyaJca // 3 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pramANana ytttvaalokaalngkaarH|| prativyaktitulyApariNatistiryamAmAnya zabalazAbaleyAdipiNDeSu gotvaM ythaa||4|| pUrvAparapariNAmasAdhAraNadravyamUrdratAsAmAnyaM kaTakakaGkaNAdyanugAmikAJcanavat // 5 // vizeSopi dvirUpo guNaH paryAyazca / / 6 / / guNaH sahabhAvIdharmo yathAtmani vijJAnavyaktizaktagAdiH // 7 // paryAyastUkramabhAvI yathAtatraivasukhaduHkhAdiH8 itiviSayasvarUpanirNayonAmapaJcamaH - paricchedaH / yatpramANena prasAdhyate tadasya phalam // 1 // tadvividhamAnantaryeNa pAramaryeNa ca // 2 // tatrA''nantaryega sarvapramANAnAmajJAnanivRttiH phalam // 3 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 3. pAramparyeNa kevalajJAnasya tAvatphalamaudAsInyam // 4 // zeSapramANAnAM punarupAdAnahAnopakSAbuchayaH // 5 // tatpramANataH syAdbhinnamabhinnaM capramANaphalavAnyathAnupapattaH // 6 // upAdAnabudhyAdinA pramANAdbhinnena vyavahitaphalana hetoyabhicAraiti na vibhAvanIyam // 7 // tasyaikapramAtRtAdAtmyena prmaannaadbhedvyvsthiteH||8|| pramANatayA pariNatasyaivAtmanaH phalatayA pariNatipratIteH // 9 // yaHpramimIte saegopAdatte parityajatyupekSa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prmaannsytttvaalokaalngkaarH| te cI sarvasaMvyavahAribhiraskhalitamama vAt // 10 // rathA vaparayAHpramANaphalavyavasthAviplaH prasajyeta // 11 // ajJAnanivRttisvarUpeNa pramANAdabhinnena sAkSAtphalena sAdhanasyAnekAntaiti nArAkanIyam // 12 // kathaJcittasyApi pramANAdbhedena vyavasthAnAt13 sAdhyasAdhanabhAvana pramANaphalayoHpratIyamAnatvAt // 14 // pramANaMhi karaNAkhyaM sAyanaM svaparavyavasitau sAdhakatamatvAt // 15 // khAravyavasitikriyArUpA'jJAnanivRtvAkhyaM phalaMtu sAdhyaM pramANaniSpAdyatvAt // 16 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 33 pramAturapi svaparavyavasitikriyAyAH kathaJcidbhedaH // 17 // krtRkriyyoHsaadhysaadhkbhaavnoplmbhaat|| kartA hi sAdhakaH svatantratvAt kriyAtu sAdhyA kartRnirvartyatvAt // 19 // na ca kriyAkriyAvataH sakAzAdabhinnaiva minnaiva vA pratiniyatakriyAkriyAvadbhAvabhaGgaprasaGgAt // 20 // saMvRtyA pramANaphalavyavahAra ityaprAmANikapralApaH paramArthataH svAbhimatasiddhivirodhAt // 21 // tataH pAramArthika eva pramANaphalavyavahAraH sakalapuruSArthasiddhihetuH sviikrtvyH||22|| pramANasya svarUpAdicatuSTayAdviparItaM tadA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| bhAsam // 23 // ajJAnAtmakAnAtmaprakAzakasvamAtrAvabhAsakanirvikalpakasamAropAH pramANasya svruupaabhaasaaH||24|| ythaasnnikrssaadysvsNviditpraanvmaaskjnyaandrshnvipryysNshyaandhyvsaayaaH| tebhyaH svaparavyavasAyasyAnupapatteH // 26 // sAMvyavahArikapatyakSamiva yadAbhAsate tattadAbhAsam // 27 // yathA'mbudhareSu gandharvanagarajJAnaM duHkhe sukhajJAnaJca // 28 // pAramArthikapratyakSamiva yadAbhAsate tattadAbhAsam // 21 // yathAzivAkhyasya rAjarSarasaMkhyAtadvIpasamu. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 35 deSu saptadvIpamamudrajJAnam // 30 // ananubhUte vastuni taditi jJAnaM smaraNAbhAsam // 31 // ananubhUte munimaNDaletanmunimaNDalamitiyathA tulye padArtha sa evAyamityekasizca tena tulya ityAdijJAnaM prtybhijnyaabhaasm||33|| yamalakajAtavat // 34 // asatyAmapivyAptautadavabhAstAbhAsaH35 sazyAmomaitratanayatvAt ityatra yAvAna maitratanayaH sazyAmaH iti yathA // 36 // pakSAbhAsAdisamutthaM jJAnamanumAnAbhAsamavaseyam // 37 // tatra pratItAnirAkRtAnabhIpsitasAdhyavarmavizeSaNAstrayaH pakSAmAsAH // 38 // .. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pramANanayatatvAlokAlaGkAraH / pratItasAdhyadharmavizeSaNAM yathAhatAn pratyavadhAraNavarja pareNa prayujyamAnaH samastijIva ityAdi // 39 // nirAkRtasAdhyadharmavizeSaNaH pratyAkSAnumA nAgamalokasvavacanAdibhiH sAdhyadharmasya nirAkaraNAdanekaprakAraH // 40 // pratyakSanirAkRtasAdhyadharmmavizeSaNo yathA nAstibhUtavilakSaNa AtmA // 41 // anumAnanirAkRtsAdhyadharmavizeSaNo nAsti sarvajJo vItarago vA // 42 // AgamanirAkRta sAdhyadharma vizeSaNo yathA jainai rajanibhojanaM bhajanIyam // 43 // lokanirAkRtasAdhyadharmmavizeSaNoM yathA nApAramArthikaH pramANaprameyavyavahAraH // 44 // yathA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 37 svavacananirAkRtasAdhyadharmAvizeSaNo yathA nAsti prameyaparicchedakaM prmaannm||45|| anabhIpsitasAdhyadharmavizeSaNo yathA syAdvAdinaH zAzvatikaeva kalazAdirazAsatika ekveti vadataH ||46||asiddhviruddhaankaantikaastryohetvaabhaasaaH||47|| yasyAnyathAnupapattiH pramANena na prtiiyteso'siddhH||48|| sadvividha ubhayAsiddho'nyatarAsiddhazca 49 ubhayAsiddho yathA pariNAmIzAbdazcAkSu. SatvAt // 50 // anyatarAsiddho yathA acetanAstaravo vijJA. | nendriyaayurnirodhlkssnnmrnnrhittvaat| 51 / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| sAdhyaviparyayegaiva yasyAnyathAnupapattiradhyAsIyate sa virudvaH // 52 // yathA nityaeva puruSo'nityaeva vA pratyabhi jJAnAdimatvAt // 53 // yasyAnyathAnupapattiH sandihyate so'naikA. ntikaH // 54 // saddevA nirNItavipakSavRttikaH sandigdhavipakSattikazca // 55 // nirNItavipakSavRttiko yathA nityaH zabdaH prameyatvAt / / 56 // sandigyavipakSavRttiko yathA vivAdApannaH puruSaH sarvajJo na bhavati vaktRtvAt // 57 // sAdharyeNa dRSTAntAbhAsonavaprakAraH // 58 // sAdhyadharmavikalaH sAdhanadharmavikalaH ubha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatatvAlokAlaGkAraH yavamavikalaH sandigdhasAdhyadharmmA sandidhasAdhanammI sandigdhobhayadhamananvayo'pradarzitAnvayAM viparItAnvayazceti59 / tatrApauruSeyaH zabdo'mUrttatvAduHkhavaditi sAdhyadharmmavikalaH // 1 // 60 // tasyAmeva pratijJAyAM tasminneva hetau paramANuvaditi sAdhanadharmmavikalaH // 1 // 61 // kalazavadityubhayadharmmavikalaH // 1 // 62 // rAgAdimAnayaM vaktRtvAddevadattavaditi sandigdhasAdhyadharmA || 3 // 63 // maraNadharmAyaM rAgAdimatvAn maitravaditi saMdigdhasAdhanadharmA || 5 ||64 // nAyaM sarvadarzI rAgAdimattvAnmunivizeSavaditi sandigdhamayadharmA / 6 / 65 / / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokAlaGkAraH / rAgAdimAn vivakSitaH puruSovaktRtvAdiSTapuruSavAdityanantrayaH / 7 / 66 // anityaH zabdaH kRtakatvAt ghaTavaditya pradarzitAnvayaH / 8 / 67 // anityaH zabdaH kRtakatvAt yadanityaM tat kRtakaM ghaTavaditi vipriitaanvyH||9||68|| vaidharmyeNApi dRSTAntAbhAso navadhA ||69 || asiddhasAdhyavyatireko'siddhasAdhanavyatireko'siddhobhayavyatirekaH sandigdhasAdhyavyatirekaH sandigdhasAdhanavyatirekaH sandigvobhayavyatireko'vyatirekA'pradarzitavyatirako viparItavyatirekazca // 70 // teSu bhrAntamanumAnaM pramANatvAtyatpunabhrantaM na bhavati na tat pramANaM yathA svapnajJAnamiti 40 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatatvAlokAlaGkAraH / 41 svapna jJAnAt bhrAnta asiddhasAdhyavyatirekaH tvasyAnivRtteH / 1 / 71 // nirvikalpakaM pratyakSaM pramANatvAdyattu savikalpakaM na tatpramANaM yathA laiGgikamitya siddhasAdhanavyatireko laiGgikAtpramANatvasyAnivRtteH / 2 / 72 // nityAnityaH zabdaH satvAt yastu na nityAnityaH sanasaMstadyathA stambha ityasiddho. bhayavyatirekaH stambhAnnityAnnityatvasya sattvasya cAvyAvRtteH / 3 / 73 // asarvajJAMnApto vA kapilo'kSINakaikAntavAditvAdyaH sarvajJa Apto vA sakSaNikakAntavAdI yathAsugata iti sandigdhasAdhyavyatirekaH sugate'sarvajJatAnAptatvayoH sAdhya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pramANanayatattvAlokAlaGkAraH / dharmayAyAvRtteH sandahAt / 4 / 74 // anAdeyavacanaH kazcidvivakSitaH puruSorAgAdimatvAdyaH punarAdeyavacanaH sa vItarAgastadyathA zoddhodaniriti sandigdhasAdhanavyatirekaH zauddhodanI rAgAdimatvasya nivRtteH saMzayAt / 75 // 5 // navItarAgaH kapilaH karuNAspadeSvapi paramakRpayA'pitanipizitazakalavAt yastuvItarAgaH sakaruNAspadeSuparamakRpayA samarpitanijapizitazakalastadyathAtapanabandhu ritisandigdhobhayavyatirekaHtapanabandhauvItarAgatvAbhAvasya karuNAspadeSvapi paramakRpayA. napitanijapizitazakalatvasya ca vyAvRtteH sandehAt / 6 // 76 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANatrayatattva lokAlaGkAraH 1 43 na vItarAgaH kazcidvivakSitaH puruSovaktRvAtyaH punarvItarAgo na sa vaktA yathopalakhaNDaityavyatirekaH / 77 // 7 // anityaH zabdaH kRtakatvAdAkAzavadityapradarzitavyatirekaH / 78 // 7 // anityaH zabdaH kRtakatvAdyadakRtakaM tannityaM yathAkAzamiti viparItavyatirekaH // 79 // 2 // uktalakSa gollaGghanaM nopanayanigamanayorvacane tadAbhAsau // 80 // yathApariNAmIzabdaH kRtakatvAdyaH kRtakaH sa pariNAmI yathA kumbha ityatra pariNAmI ca zabda iti kRtakazca kumbha iti ca 81 / tasminneva prayoge tasmAt kRtakaH zabdaiti tasmAtpariNAmI kumbha iti vA // 82 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prmaannnyttvaalokaalngkaarH| anAptavacanaprabhavaMjJAnamAgamAbhAsam / 83 / yathA mekalakanyakAyAH kUle tAlahitAla. yormUlesulabhAH piNDakhajUrAH santitvaritaM gacchata 2 zAvakAH // 84 // pratyakSamabaikaM pramANamityAdi saMkhyAnaM tasya saMkhyAbhAsam // 85 // sAmAnyameva vizeSaeva tadvayaM vA svatantramityAdistasya viSayAmAsaH // 86 // abhinnameva bhinnameva vA pramANAtphalaM tasya tadAbhAsam // 87 // iti phalapramANasvarUpAdyAbhAsanirNayonAma - SaSThaH paricchaMdaH // 6 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 45 nIyate yena zrutAkhyapramANaviSayIkRtasyArthasyAMzastaditarAMzaudAsInyataH sapratipatturabhiprAyavizeSonayaH // 1 // svAbhipretAdazAditarAMzApalApI punarnayA. bhAsaH // 2 // savyAsasamAsAbhyAndiprakAraH // 3 // vyAsato'nekavikalpaH // 4 // samAsatastuddhibhedo dravyArthikaH paryAyArthi. kazca // 5 // . .... Adyo naigamasaMgrahavyavahArabhedAttredhA // 6 // dharmayodharmiNodharmamiNozcapradhAnopasarjanabhAvena yadvivakSaNaM sanaikagamonaigamaH // 7 // saJcaitanyamAtmanItidharmayoH // 8 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| vastuparyAyavadravyaM iti dhamiNoH // 9 // kSaNamekaM sukhIviSayAsaktajIvaiti dharmadharmiNoH // 10 // dharmadrayAdInAmaikAntikapArthakyAbhisandhi na~gamAbhAsaH // 11 // yathAtmani sattvacaitanye parasparamatyantaM pRthag bhUte ityAdi // 12 // sAmAnyamAtragrAhI parAmarzaH saMgrahaH // 13 // ayamubhayavikalpaH paro'parazca // 14 // azeSavizeSeSvaudAsInyambhajamAnaH zuddhadravyaM sanmAtramabhimanyamAnaH paraH saMgrahaH15 vizvamekaM sadavizeSAditi yathA // 16 // sattAdvaitaM svIkurvANaH sakalavizeSAnirA. cakSa gastadAbhAsaH // 17 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 47 yathAsattaiva tattvantataH pRthagbhUtAnAM vizeSa. NAmadarzanAt // 18 // dravyatvAdInyavAntarasAmAnyAni manvA. nastaddedeSu gajanimIlikAmavalambamAnaH punaraparasaMgrahaH // 19 // dharmAdharmAkAzakAlapudgalajIvadravyANA. maikyaM dravyatvAbhedAdityAdiryathA // 20 // dravyatvAdikaM pratijAnAnastadvizeSAnihnavAnastadAbhAsaH // 21 // yathA dravyatvameva tattvaM tatorthAntarabhUtAnAM drvyaannaamnuplbdheH|| 22 // saMgraheNa gocarIkRtAnAmarthAnAM vidhipUrvakamavaharaNaM yenAbhisandhinA kriyate sa vya. vahAraH // 23 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| yathA yatsattadravyaM paryAyAvetyAdi // 24 // yaH punarapAramArthikadravyaparyAyavibhAgamabhipreti sa vyavahArAbhAsaH // 25 // yathA cArvAkadarzanam // 26 // paryAyArthikazcaturdA RjusUtraH zabdaH samabhirUDha evaMbhUtazca // 27 // RjuvartamAnakSaNasthAyiparyAyamAprAdhAnyataH sUtrayannabhiprAya vizeSa RjusUtraH // 28 // yathAsukhavivarttaH smprtystiityaadi||29|| sarvathAdravyApalApItadAbhAsaH // 30 // yathA tathAgatamatam // 31 // kAlAdibhedena bhanerarthabhedaM pratipadyamAnaH zabdaH // 32 // yathA babhUva bhavati bhaviSyati sumerurityaadi| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayattattvAlokAlaGkAraH / 49 tadbhedena tasya tameva samarthayamAnastadAbhAsaH 34 yathA babhUva bhavati bhaviSyati sumerurityAdayobhinnakAlaH zabdAbhinnamevArthamabhidadhati bhinnakAlazabdatvAttAdRksiddhAnyazavdavadityAdiH // 35 // paryAyazabdeSu niruktibhedena bhinnamartha samabhirohanasamabhirUDhaH // 36 // indanAdindraH zakanAcchakaH pUrdAraNAt purandara ityAdiSu yathA // 36 // paryAyadhvanInAmabhidheyanAnAtvameva kakSIkurvANastadAbhAsaH // 37 // yathendraH zakraH purandara ityAdayaH zabdAbhinAbhidheyAeva bhinnazabdatvAt karikuraGgaturaGgazabdavadityAdiH // 38 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 prmaannnyttvaalokaalngkaarH| zabdAnAM svapravRtinimittabhUtakriyAviSTamarthaM vaacytvenaabhyupgcchnnevNbhuutH|39| yathendanamanubhavanindraH zakanakriyApariNataH zakraH pUrdAraNapravRttaH purandara ityucyte|4|| kriyAnAviSTaM vastuzabdavAcyatayA pratikSipaMstutadAbhAsaH // 42 // yathAviziSTacaSTAzUnyaM ghaTAkhyaM vastu na ghaTa. zabdavAcyaM ghaTazabdapravRttinimittabhUtakriyAzUnyatvAt paTavadityAdiH // 43 // eteSu catvAraH prathame'rthanirUpaNapravaNatvAdartha. nayAHzeSAstutrayaH zabdavAcyArthagocaratayA zabdanayAH // 44 // pUrvaH pUrvonayaH pracuragocaraH paraH parastu pari. mitvissyH||45|| Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnyttvaalokaalngkaarH| 51 sanmAtragocarAtsaMgahAnnaigamobhAvAbhAvabhUmikatvAt bhUmaviSayaH // 46 // saddhizeSaprakAzakAiyavahArataH saMgraha samasta. satsamUhopadarzakatvAtbahuviSayaH // 47 // vartamAnaviSayAdRjusUtrAdayavahArastrikAlaviSayAvalambitvAdanalpArthaH // 48 // kAlAdibhedena bhinnArthopadarzinaHzabdAha. jusuutrstvipriitvedktvaanmhaarthH||49|| pratiparyAyazabdamarthabhedamabhIpsataH samabhirUDhAcchabdastAdaparyayAnuyAyitvAt prabhUtaviSayaH // 50 // pratikriyaM vibhinnamartha pratijAnAnAdevaMbhUtAtsamabhirUDhastadanyathArthasthApakatvAnmahAgocaraH // 51 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 prmaannnytttvaalokaalngkaarH| nayavAkyamapisvaviSaye pravarttamAnaM vidhi: pratiSedhAbhyAM sptbhnggiimnuvrjti|| 52 // pramANavadasya phalaM vyavasthApanIyam // 53 // pramAtApratyakSAdiprasiddhaAtmA // 54 // caitanyasvarUpaH pariNAmIkartA sAkSAbhoktAsvadehaparimANaH pratikSetraM bhinnaH paudgali. kAdRSTavAMzvAyam // 55 // tasyopAttapuMstrIzarIrasya samyagjJAnakriyAbhyAM kRtsnakarmakSayasvarUpAsiddhiH // 56 // iti zrIdevAcAryanirmite pramANanayatatvAlokAlaGkArenayAtmasvarUpanirNayo nAma saptamaH paricchedaH // 7 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 53 aSTamaH paricchedaH / viruddhayodharmayorekadharmavyavacchedenasvIkRtatadanyadharmavyavasthApanArtha sAdhanadUSaNavacanaM vaadH||1|| prArambhakazcAtra vijigISustattvanirNinISuzca svIkRtadharmavyavasthApanArtha sAdhanadUSaNAbhyAM paraM praajetumicchrjigiissuH|| 3 // tathaiva tattvaMpratitiSThApayiSustatvanirNinISuH4 ayaM ca vedhA svAtmani paratra ca // 5 // AdyaH ziSyAdiH // 6 // dvitIyogurvAdiH // 7 // ayaM dvividhaH kSAyopazamikajJAnazAlI kevalI ca // 8 // etena pratyArambhakopi vyAkhyAtaH // 9 // tatra prathame prathamatRtIyaturIyANAM caturaGgae Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokAlaGkAraH / vAnyatamasyApyaGgasyAgAye jayaparAjayavyavasthAdidau syApatteH // 10 // dvitIye tRtIsya kadAcidvayaGgaH kadAcitryaGgaH tatraiva dasturIyasya // 12 // tRtIyaprathamAdInAM yathAyogaM pUrvavat // 13 // turIyeprathamAdInAmevam // 14 // vAdiprativAdisabhya sabhApatayazvatvAryyaGgAni prArambhakapratyArambhakAveva mallapratimallanyAyena vAdiprativAdinau // 16 // pramANataH svapakSasthApanapratipakSapratikSepAvanayoH karma // 17 // vAdiprativAdisiddhAntatattvanadISNatvadhAraNAbAhuzrutyapratibhAkSAntimAdhyasthairubhayAbhi matAH sabhyAH // 18 // 54 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prmaannnytttvaalokaalngkaarH| 55 vAdiprativAdinoryathAyogaM vAdasthAnakakathAvizeSAGgIkAreNApravAdottaravAdanirdezaH sAdhakabAdhakoktiguNadoSAvadhAraNaM yathAvasarantattvaprakAzanena kathAviramaNaM yathAsaMbhaH vaM sabhAyAMkathAphalakathanaM caiSAMkarmANi // 19 // prjnyaajnyaishcrykssmaamaadhysthysNpnnHsbhaaptiH| vAdisabhyAbhihitAvadhAraNakalahavyapohAdikaM cAsya karma // 21 // sajigISuke'sminyAvatsamyApekSaM sphUrtIvaktavyam / / 22 // ubhayostattvanirNinISutveyAvattattvanirNaya yAvatsphUrti ca vAcyam // 23 // itizrIdevAcAryanirmitepramANana yatatvAlokAlaGkArevAdiprativAdinyAyanirNayonAmASTamaH pAracchedaH // 8 // - . Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SRN mkA idaM pustakaM kAzyAM candraprabhAmudraNAlaye mudritam / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatram / pRSThaH paMktiH azuddham zuham 28 5 tasyA'pi tsyaaapi| 30 9 paryAyastU paryAyastu / budhyAdinA buddhyaadinaa| 35 9 avamA avbhaas| ra 11 sa zyAmaH iti sa zyAma iti 15 sandigdho maya sandigdhobhaya / 10 nityAnitya nityAnitya / _____12 kSINaka kssnnik| 47 2 vizeSaNAm / vizeSANAm / 54 4 tRtIsya tRtIyasya