Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // arham // zrImadAnandavimalAcAryAntipacchrImadvAnararSivihitavRttiyutaM zrImad gacchAcAraprakIrNakam / ANNEL as-5-AR-20-25RPS prakAzayitrI prAgmudritAgamavikrayAgatadravyasAhAyyena AgamodayasamitiH zAha, veNIcandra suracandradvArA-zrIAgamodayasamitiH SHRE-H mohamayyA nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame nilaye rAmacaMdra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam. pratayaH 1250 ],vIrasaMvat 2450. vikrama saMvat 1980. krAiSTa san 1923. [paNyam ..
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by Ramchandra Yesu Shadge at the Nirtaya Sagar Press, 23, Kolbhat Lane Bombay. Published by Shah Venichand Surchand for Agamodaya Samiti, Mehesana.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchA. 1 // ahaM // gacchAyArapaiNNayaM / zrI pArzvajina mAnamya, tIrthAdhIzaM varapradam / gacchAcAre gurorjJAtAM, vakSye vyAkhyAM yathA''gamam // 1 // zAyada prayojanAbhidheyasambandhamaGgalAnyabhidhAtavyAni, tatra prayojanamanantaraparamparabhedAd dvidhA, punarekaikaM kartRzrotRbhedAd dvidhA, tatra gacchAcAra prakIrNakakartturanantaraprayojanaM ziSyAvabodhaH, paramparaM svapavargaprAptiH, zroturapyanantaraM tadarthAvagamaH, paramparaM tu muktipadaprAptiH 1 abhidheyaM tu gacchAcAraH, tasyaiva bhaNiSyamANatvAt 2, sambandhazcopAyopeyabhAvalakSaNaH, tatra vacanarUpApannamidameva gacchAcAraprakIrNakamupAyaH, upeyaM tu tadarthaparijJAnam 3, maGgalaM dvidhA dravyabhAvabhedAt, tatra dravyamaGgalaM pUrNakalazAdi, tad anaikAntikatvAt muktvA bhAvamaGgalaM tu zAstrakarturanantaropakAritvAdabhISTadaivatasya varddhamAnasvAmino namaskAradvAreNAha namiUNa mahAvIraM tiyasiMdanamaMsiyaM mahAbhAgaM / gacchAyAraM kiMcI uddharimo suyasamuddAoM // 1 // 'natvA' praNamya, kaM ? - mahAMzcAsau vIrazca mahAvIrastaM mahAvIraM, kiMviziSTam ? - tridazAH - sumanasasteSAmindraiH maGgalAbhidheyAdi gA. 1 10
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ unmArgasanmArgagacchavAsaphalaMgA .2-7 vRttI zrIgacchA- IzairnamasthitaM-namaskRtaM 'mahAbhAga' vizvavikhyAtacatustriMzanmahA'tizayavirAjamAnaM acintyazatyanvitaM vA, gacchasyacAralaMghu- hai bhAvamunivRndasyAcAro-jJAnAcArAdiH gaNamaryAdArUpo vA taM gacchAcAraM 'kizcit svalpamuddharAmo vayaM, zrutameva dvAdazAGgIlakSaNameva samudraH-sAgaraH zrutasAgarastasmAt-zrutasamudrAt // 1 // atha prathamaM tAvadunmArgasthite gacche vasatAM phalaM darzayati- . | atthege goyamA ! pANI, je ummaggapaiTTie / gacchaMmi saMvasittANaM, bhamaI bhavaparaMparaM // 2 // oil atthe0 // astItyavyayaM bahuvacanArthe 'asti' santi vidyanta ityarthaH 'eke' kecit-vairAgyavantaH 'prANino' jIvAH he gautama ! 'ye' jIvAH ajJAnatvena paNDitamanyatvena ca mArgadUSaNapUrvakamutsUtraprarUpaNA yatra sa unmArgaH athavA yatra hai paJcAzravapravRttiH sa unmArgastasmin pratiSThite-prakarSeNa sthite evaMvidhe 'gacche' sAdhvAbhAsagaNe 'saMvasittANaM' ti uSitvA 'bhramanti' paribhramaNaM kurvantItyarthaH, kAM ?-bhavasya-caturgatilakSaNasya paramparA-paripATI tAM bhavaparamparAm // 2 // atha | kizcitpramAdavatAmapi sanmArgasthite gacche vasatAM gAthApaJcakena phalaM darzayati jAmaddha-jAma-diNa pakkhaM, mAsaM saMvaccharaMpi vA / sammaggapaTTie gacche, saMvasamANassa goyamA ! // 3 // lIlA alasamANassa, nirucchAhassa vImaNaM / pikkhavikkhAi aNNesiM, mahANubhAgANa sAhUNaM // 4 // ujjama sabathAmesu, ghoravIratavAiyaM / lajjaM saMkaM aikkamma, tassa viriyaM samucchale // 5 // vIrieNaM tu jIvassa, samucchalieNa goymaa!| jammaMtarakae pAve, pANI muhutteNa niddahe // 6 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ iyataH sAdhanAta cAra-dAruNAdivayAvRtya vIrya tamhA niuNaM nihAleu, gacchaM sammaggapaTTiyaM / vasija tattha Ajamma, goyamA ! saMjae munnii||7|| sadgacchaphala 'jAma'tyAdigAthApaJcakam // 'yAmAI' praharArddha 'yAma' praharaM 'dina' ahorAtraM 'pakSamAsArddha 'mAsa' pakSadvayaM 'saMvatsaraM / da pratItaM, apizabdAdU varSadvayAdikaM yAvat ,vAzabdo vikalpArthaH, 'sanmArgapratiSThite' jinoktavacane yathAzakti sthite 'gacche / satsAdhugaNe 'saMvasamAnasya' nivAsaM kurvANasya sAdhorvakSyamANalakSaNasyetizeSaH he gautm!||3||kiNbhuutsy ?-lIlayA-sukhatvena 'alasamANassa'tti AlasyaM kurvANasya 'nirutsAhasya' nirudyamasya 'vImaNaM'ti SaSThyarthe dvitIyA 'vimanaskasya' zUnyacittasya 'pikkhavikkhAItti pazyataH sAdhUnAM 'mahAnubhAgAnAM' prauDhaprabhAvANAm // 4 // 'udyama' anAlasyaM 'sarvasthAmasu' sarvakriyAsu, kiMbhUtamudyamaM?-'ghoravIratavAiti ghoraM-dAruNamalpasattvairduranucaratvAt 'vIra'nti vIre-karmaripuvidAraNasamarthe bhavaM vairaM, evaMvidhaM tapa Adiryatra tam , AdizabdAhuSkaragu,divaiyAvRttyaM, 'lajjA' brIDAM 'zaGkAM' jinokte guruvacane ca saMzayarUpAM 'atikramya' sarvathA parityajya 'tasya' sukhazIlAdidoSayuktasyApi sAdhoH 'vIrya' jIvotsAharUpaM samucchalet , ahamapi jinokta| kriyAM karomi yena duSTaduHkhasAgarAnmuJcAmItyarthaH, SaSThADoktazelakAcAryavat // 5 // vIryocchalane phalamAha-vIryeNa tu jIvasya samucchalitena he gautama! 'janmAntarakRtAni' bahubhavopArjitAni 'pApAni' jJAnAvaraNAdiduSkarmANi 'prANI' Asannamo. |kSakaH 'muhUrtena' antarmuhUrtamAtreNa 'nirdahet' bhasmasAtkuryAdityarthaH, skandhakAcAryaziSyadRDhaprahArimarudevyAdivaditi // 6 // yasmAdAlasyavatAmapi sadgaNe ete guNAstasmAt 'nipuNaM' AtmamokSakara, yathA syAttathA 'nibhAlya' jJAnacakSuSATUvalokya 'gacchaM' gaNaM 'sanmArgaprasthitaM' jinoktamArgavyavasthitaM 'vaset' gurvAjJApUrvaka nivAsaM kuryAdityarthaH, 'tatra' sadgaNe KAR khvAjJApUrva syAttathA mahArimarudevazAsana
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 2 // janma maryAdI kRtya 'Ajanma' yAvajjIvamityarthaH 'he gautama !' 'saMyataH' SaDjIva pAlanatatparaH 'muniH' gurvabhiprAyAgamavettA // 7 // atha sadguNaH sadAcAryeNaiva bhavatyataH sadAcArya lakSaNamAha meDhI AlaMbaNaM khaMbhaM, diTThI jANaM suuttimaM / sUrI jaM hoi gacchassa, tamhA taM tu parikkhae // 8 // meDhI0 // 'meDhI'tti meDhiH- pazubandhArthaM khalamadhye sthUNA, yathA tayA baddhAni balIvardAdivRndAni maryAdayA pravarttante, 'AlambanaM' yathA garttAdau patajjantorhastAdyAdhAra AlambanaM tathA bhavagarttAyAM patatAM bhavyAnAmAcArya AlambanaM, kAmAturasvaziSyaM prati nandiSeNavat, 'khaMbha' yathA stambho gRhAdhAro bhavati tathA''cAryaH sAdhusaMyama gRhAdhAraH meghasaMyamagRhaM prati zrIvIravat, 'diThThI' ti netraM yathA netreNa heyopAdeyaM vilokyate tathA''cAryarUpanetreNa heyopAdeyaM jJAyate pradezivat, 'yAnaM' yAnapAtraM yathA acchidraM yAnapAtraM satsaMyoge tIraM prApayati tathA''cAryo'pi bhavatIraM prApayati, jambUsvAminaM prati zrIsudharmasvAmivat, 'suuttima' miti suSThu - atyartha dRDhA guptiH - navabrahmacaryarUpA asyAstIti suguptimAn, yadvA suSThu - atizAyinI kumatakarkazaprastaraTaGkaNAyamAnA saGghapadmacandrAyamAnA yuktirasyAstIti suyuktimAn, athavA 'suuttama' miti pAThe tu suThu| atizayenAcAryaguNairuttamaH 'yat' yasmAt evaMvidhaH 'sUriH' AcAryo bhavati 'gacchasya' gaNasya yogyastasmAt 'taM' AcArya 'parikkhae 'ti tasya parIkSAM kuryAdityarthaH // 8 // sanmArgasthitAcAryasvarUpaM kiJciddarzitaM, athaitadviparItasvarUpaM praznayannAha - bhavaM ! kehiM liMgehiM, sUriM ummaggapaTThiyaM / vidyANijA chaumatthe, muNI ! taM me nisAmaya // 9 // bhaya0 // 'he bhagavan !' he pUjya ! kaiH 'liGgaiH' lakSaNaiH sUriM 'unmArgaprasthitaM' viruddhamArgavyavasthitaM vijAnIyAt AcArya lakSaNam gA. 8-9 20 25 // 2 // 28
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'chadmasthaH' kevalajJAnakevaladarzanazUnyaH ?, iti paraprazne sati gururAha-'he mune' he bhikSo ! 'tat' unmArgaprasthitAcAryacihaM unmArgagAdame mama kathayatastvaM 'nisAmaya'tti zRNu-AkarNaya // 9 // misUricisacchaMdayAriM dussIlaM, AraMbhesu pavattayaM / pIDhayAipaDibaddhaM, AukkAyavihiMsagaM // 10 // haM gA. mUluttaraguNabhaTTa, sAmAyArIvirAhayaM / adiNNAloyaNaM nicaM, nicaM vigahaparAyaNaM // 11 // C10-11 sacchanda0 mUlu0 // svacchandena-svAbhiprAyeNa na tu jinavacanena carati svapUjArtha mugdhakumatipAtanArtha ca yaH sa hai svacchandacArI taM svacchandacAriNaM duSTaM-jinagurvAjJAbhaJjakatvena zIlam-AcAraH pazcAcAralakSaNo yasya sa duHzIlastaM duHzIlaM, athavA duriti kutsitaH-paravaJcanA'nAcArasevanAdilakSaNaH zIlaM-svabhAvo yasya sa duHzIlastaM duHzIla, 'AraMbhesu'tti bahuvacanAtsaMrambhasamArambhayorgrahaNaM, tatrArambhaH-pRthivyAdijIvopaghAtaH1 saMrambho-vadhasaGkalpaH2 samArambhaHparitApaH 3 teSu pravartakaM, varSAkAlaM vineti zeSaH, pITham-AsanamupavezanArtha, AdizabdAtpaTTikAdayasteSu pratibaddhaM kAraNaM vinA sevanatatparamityarthaH, Apo-jalameva kAyaH-zarIraM yasya so'pkAyaH-aprAsukajale tasya vividhaM-anekadhA padakSAlanapAtrakSAlanAdiprakAreNa hiMsakaM-ghAtakaM apkAyavihiMsakam // 10 // muulu0|| cAritrakalpavRkSasya mUlakalpA guNAH-prANAtipAtaviramaNAdayo mUlaguNAH, mUlaguNApekSayA uttarabhUtA guNAH-piNDavizuddhyAdayo vRkSasya zAkhA ivottaraguNAstebhyo bhraSTaM-sarvathA tatrApravartakaM, 'sAmAyArIvirAhayaM ti tridhA sAmAcArI-oghaniyuktijalpitaM sarvamoghasAmAcArI, sA ca navamapUrvAttRtIyAdvastuna AcArAbhidhAnAt tatrApi viMzatitamAt prAbhRtAt tatrApyoghaprAbhRtAnni!-17 HOSALAMMARC56454545 FACARRARSAACANCE
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttA // 3 // RECENSESSISTAR Dheti 1, padavibhAgasAmAcArI jItakalpakanizIthAdicchedagranthoktA, sA'pi navamapUrvAdeva 2, cakravAlasAmAcArI tu abhyartha- unmArgagA6 naiva tAvatsAdhUnAM na kalpate, kAraNe tu yadyabhyarthayet paraM tatrecchAkAraH kAryaH, yadvA tasya kurvataH kizcit kazcinnirjarAthIM hai| misUricibrUte, yathA-tava kAryamahaM vidhAsye, tatrApIcchAkAro na balAtkAraH, duvinIte balAtkAro'pi 1, kalpAkalpe jJAnaniSThAM | hUM gA. 10-11. prAptasya saMyamatapobhyAmAnyasya guronirvikalpaM vAcanAdau yadyyaM vadata tattatheti vAcyaM 2, saMyamayoge'nyathA''carite sati mithyAkAraH 3, jJAnAdyarthamavazyaM gamane AvazyikI kAryA 4, vasaticaityAdau pravizannaiSedhikI kuryAt 5, kAryotpattI gurorApRcchanaM 6, guruNA pUrvaniSiddhenAvazyakAryatvAtpratipRcchA, pUrvanirUpitena vA karaNakAle punaH pratipRcchA 7, pUrvagRhI. tenAzanAdinA chandanam-AhvAnaM sAdhUnAM kAryam 8, aTanArtha gacchatA nimantraNaM 9, jJAnAdyarthamanyagurorAzrayaNamupasaMpat |10-3 / anyA vA nizIthoktA dazadhA sAmAcArI, yathA prAtaHprabhRti kramazaH pratilekhanA upadheH 1, tataH pramArjanA vasateH 2, bhikSA kAryA 3, AgatairIryA pratikramyA 4, AlocanaM kArya gRhAnItAnAM 5, asurasuraMtibhoktavyaM 6, kalpatrayeNa pAtrakANAM dhAvanaM kArya 7, vicAraH saJotsargArtha bahiryAnaM 8, sthaNDilAni 'bArasa 2 tini yatti 27 kAryANi 9/5 pratikramaNaM kArya 10 ityAdi, vizeSatastu pazcavastukadvitIyadvAre jJeyA, tasyA virAdhako-bhaJjakastaM sAmAcArIvirAdhakaM, nityaM yAvajjIvamityarthaH, dattA-arpitA AlocanA-svapApaprakAzanarUpA yena sa dattAlocano na dattAlocanaH adattAlocanastamadattAlocanaM svapApAprakAzakamityarthaH, mahAnizIthoktarUpIsAdhvIvat , AlocanAgrahaNaM kiJcid yathA-prathama svakIyAcAryapAdhai AlocayitavyaM 1 tadabhAve svopAdhyAye 2 tadabhAve svapravartake 3 tadabhAve svasthavire 4 tadabhAve gaNAva
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAcchedini 5, atha svagacche pazcAnAmapyabhAve paragacche sAMbhogike AcAryAdikrameNAlocayitavyaM, sAMbhogike gacche| unmArgagA pazcAnAmapyabhAve saMvigne'sAMbhogike pazcAcAryAdikrameNAlocayitavyaM, saMvignAsAmbhogikAnAmapyabhAva gItArthapArzvastha- tamisUricisamIpe tadabhAve sArUpike saMyataveSagRhasthe tadabhAve gItArthapazcAtkRte tyaktacAritraveSagRhasthe tadabhAve samyaktvabhA haMgA. |10-11 vitadevatAyAM, yato devatA mahAvidehAdau jinAnApRcchaya kathayatyataH, tadabhAve jinapratimApurataH, tadabhAve pUrvAdyabhimukho'haMtaH siddhAnabhi samIkSya jAnan prAyazcittavidhi svayameva prAyazcittaM pratipadyate, evaM pratipadyamAnaH zuddha eveti, tathA nityaM-sadA sarvatra viruddhA kathA vikathA, tatra strIkathA 1 bhaktakathA 2 dezakathA 3 rAjakathA 4 mRdukAru|NikAkathA 5 darzanabhedinIkathA 6 cAritrabhedinIkathA 7 rUpA saptadhA, AdyAzcatasraH kaNThyAH , zrotRhRdayamArdavajananAnmRdvI sA cAsau putrAdipralApapradhAnatvAtkAruNyavatI mRdukAruNikA, yathA-"hA putta ! 2 hA vaccha ! 2 mukkAsi kahamaNAhA'haM / evaM kaluNapalAvA jalaMtajalaNe'ja sA paDiyA // 1 // " darzanabhedinI jJAnAdyatizayataH kutIrthikanihnavaprazaMsArUpA 6 yasyAM kathAyAM kathyamAnAyAM kRtavAritramanasaH pratipannavratasya vA cAritraM prati bhedo bhavati 7 athavA vividharUpA paraparivAdAdilakSaNA kathA vikathA tasyAM 'parAyaNaM'ti bhRzaM tatparamityarthaH, bhuvanabhAnukevalipUrvabhavarohiNIzrAvikAvat / yadvA kathA caturdhA yathA-AkSipyate-mohAttattvaM pratyAkRSyate zrotA yayA sA''zepaNI 1, vikSipyatekumArgavimukho vidhIyate zrotA yayA sA vikSepaNI 2 saMvedyate-mokSasukhAbhilASI vidhIyate yayA sA saMvedanI 3, nirvedyatesaMsAranirviNNo vidhIyate yayA sA nirvedinI 4, tadviparItA vikathA tasyAM tatparastaM, he saumya ! evaMvidhaM sUrimunmArgagA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttI // 4 // minaM jAnIhIti // 11 // pUrva doSavatAmadattAlocanAnAM doSavattvamuktam , atha kiM guNavatAmAlovana sA| parasAkSigRhItA vilokyate na vA? ityAha kyAloca| chattIsaguNasamaNNAgaeNa teNavi avassa kAyakSa / parasakkhiyA visohI suvi vavahArakusaleNa // 12 // nA gA.12 - chattI0 // dezakulAdayaH SaTtriMzadguNA yathA-AryadezotpannaH sukhAvabodhavAkyaH syAt 1, paitRkaM kulaM, sukulodbhavo yathokSiptabhArodvahane na zrAmyati 2, mAtRkI jAtistatsaMpanno vinayAnvitaHsyAt 3, rUpavAn AdeyavAkyaH syAd AkRtau guNA vasantIti 4, saMhananayuto vyAkhyAnAdiSu na zrAmyati 5, dhRtiH-cittAvaSTambhastadyuto gahaneSvapyartheSu na bhramaM yAti 6, anAzaMsI na zrotRbhyo vastrAdyAkAsate 7, avikatthano na bahubhASI syAt 8, amAyI-zAThyatyaktaH 9, sthiraparipATiH, |tasya hi sUtramarthazca na galati 10, gRhItavAkyo'pratighAtavacanaH syAt 11, jitaparSat parapravAdikSobhyo na syAt 12, 30 |jitanidro'lpanidraH 13, madhyasthaH sarvaziSyeSu samacittaH 14, deza 15 kAla 16 bhAva 17 jJaH sukhena viharati 178 AsannalabdhapratibhaH paratIrthikAdInAmuttaradAne samarthaH 18, nAnAvidhadezabhASAjJo nAnAdezajavineyAn sukhena zAstrANi . grAhayati 19, paJcavidhAcArayutaH zraddheyavacanaH syAt 24, sUtrArthobhayajJaHsamyagutsargApavAdaprarUpakaH syAt 25, AharaNa-31 dRSTAntaH 26, heturdvidhA-kArako jJApakazca, tatra kArako yathA ghaTasya kartA kumbhakAraH, jJApako yathA tamasi ghaTAdInAmabhivyaJjakaH pradIpaH 27, upanayaH-upasaMhAro dRSTAntadRSTasyArthasya prakRte yojanamiti bhAvaH, kvacit kAraNaM-nimittaM 28, nayA-naigamAdayasteSu nipuNaH 29, sa hi zrotAramapekSya tatpratipattyanurodhataH kacid dRSTAntopanyAsaM 26 kaciddhetUpanyAsaM pArayutaH attaradAne samarthAtaH 14, deza // 4 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ KALACHCH 27 kvacidadhikRtamarthamupasaMharati 28, nayaprastAve nayAnavatArayati 29, grAhaNAkuzalaH pratipAdanazaktiyuktaH 30, lAparasAkSisvasamayaM parasamayaM vetti, pareNAkSipta ubhayaM nirvAhayati 31 / 32 / gambhIraH-atucchasvabhAvaH 33, dIptimAn paravAdinA- |kyAlocamakSobhyaH 34, zivo-mArirogAdyupadravavighAtakRt 35, saumyaH zAntadRSTitayA prItyutpAdakaH 36, taiH samanvAgatena-saMyu-18/nA |ktena tenApi, anya AstAm , avazyaM-nizcayena karttavyA, kA?-pareSAmAcAryANAM sAkSikI parasAkSikI vizeSeNa-nirmAyatvena zuddhiH-doSamalakarSaNaM vizuddhirAlocanetyarthaH, punaH kiMviziSTena tena ?-suSThapi jJAnakriyAvyavahArakuzalena-suvihiteneti, yadvA suSvapi vyavahAreSu paJcaprakAreSu Agama 1 zrutA 2 jJA 3 dhAraNA 4 jItalakSaNeSu 5 kuzalo-nipuNastena, tatrA''gamyante-paricchidyante padArthA anenetyAgamaH sa ca kevalimanaHparyAyajJAnyavadhijJAnicaturdazapUrvidazapUrvinavapUrviNAM bhavati, tatra yadi kevalI prApyate tadA tasyaivAlocanA dIyate tadabhAve pareSAM 1, nizIthakalpavyavahAradazAzrutaskandhapramukhaM sarvamapi zrutavyavahAraH2, dezAntarasthite gurau ziSyo gUDhapadAni likhitvA preSayati tadA'sau AjJArUpavyavahAraH, yadvA dezAntarasthitayoIyogItArthayogeMDhapadairAlocanA-jAtAtIcAranivedanamAjJAvyavahAraH, ko'rthaH? yadA dvAvapyAcAryAvAsevitasUtrArthatayA'tigItArthoM kSINajaDAvalau vihArakramAnurodhato dUradezAntaravyavasthitAvata eva parasparasya samIpe gantumasamarthAvabhUtAM tadA'nyataraH prAyazcitte samApatite sati tathAvidhayogyagItArthaziSyAbhAve sati dhAraNAkuzalamagItArthamapi ziSyaM 8 samayabhASayA gUDhArthAnyatIcArAsevanapadAni kathayitvA preSayati, tena ca gatvA gUDhapadeSu kathiteSu sa AcAryoM dravyakSetrakAlabhAvasaMhananadhRtibalAdikaM paribhAvya svayaM tatrAgamanaM karoti, ziSyaM vA tathAvidhaM yogyaM gItArtha prajJApya preSayati, A E
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghu- vRttI SARGICARRACHAR tadabhAve tasyaiva preSitasya gUDhArthAmaticArazuddhiM kathayatIti 3, iha kenacidgItArthasaMvignena guruNA kasyApi ziSyasya AlocakvacidaparAdhe yA zuddhiH pradattA tAM tathaivAvadhArya so'pi ziSyastathaivAparAdhe prayuGkte tadA'sau dhAraNAvyavahAraH, uddhRtapada-nAdRSTAntaH dharaNarUpA vA, kazcitsAdhurgacchopakArI apyazeSacchedagranthayogyo na bhavati gurustasyoddhRtapadAni dadAti, teSAM padAnAM AcAryakadharaNaM dhAraNAvyavahAraH 4, dravyAdi vicintya saMhananAdInAM hAniM jJAtvA cocitena kenacittapaHprakAreNa yAM gItArthAH tyaM gA. zuddhiM dizanti tatsamayabhASayA jItamucyate, yadvA yatprAyazcittaM yasyAcAryasya gacche sUtrAtiriktaM kAraNataH pravartitaM / 13-14 anyaizca bahubhiranuvartitaM tattatra rUDhaM jItamucyate, tadevameteSAM paJcAnAM vyavahArANAmanyatareNApi vyavahAreNa yukta eva / prAyazcittapradAne gItArtho gururadhikriyate na cAgItArtho'nekadoSasambhavAditi, apizabdAdanekamavyAnAM vidhinA dattAlo-8 canastenApIti // 12 // athAlocanAyAM dRSTAntamAhajaha sukusalo'vi vijo aNNassa kahei attaNo vAhiM / vijuvaesaM succA pacchA so kammamAyarai // 13 // jhsu0|| yathA suSTu kuzalo'pi-bhiSakzAstre nipuNo'pi, apizabdAdvayaHprApto'pi, 'vaidyaH' cikitsAkartA 'AtmanaH || svasya 'vyAdhiM rogotpattiM 'anyasya paravaidyasya 'kathayati' yathAsthitaM nirUpayati, 'vaidyopadezaM vaidyanirUpitaM 'shrutvaa'| AkarNya 'pazcAt' paravaidyakathanAnantataraM saH-vaidyastadvaidyoktaM 'karma' pratIkArarUpaM 'Acarati' karotItyarthaH, evamAlocanAsvarUpajJAtA Alocako'pi sadgurUktaM tapo yathA'rpitaM karotIti // 13 // athAcAryakRtyaM kiJcidAha desaM khittaM tu jANittA, vatthaM pattaM uvassayaM / saMgahe sAhuvaggaM ca, suttatthaM ca nihAlaI 14 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa kA gA. 15-16 - desN0||'deshN mAlavakAdikaM 'kSetraM' rUkSArUkSabhAvitAbhAvitAdirUpaM tuzabdAd guruglAnabAlavRddhaprAghUrNAdiyogyaM dravyaM durbhikSAdikAlaM ca jJAtvA 'vastraM' AcArAGgAyuktavidhinA cIvaraM 'pAtraM' patagRhAdikaM 'upAzrayaM' strIpazupaNDakavarjitamuniyogyAlayaM saMgRhIta, tathA coktaM sthAnAGgasaptamasthAnake-AcAryo'nutpannAnyupakaraNAni samyagutpAdayitA bhavati, pUrvotpannAnyupakaraNAni samyak saMrakSayitA upAyena caurAdibhyaH saMgopayitA alpasAgarikakaraNena malinatArakSaNena ceti, tathA sAdhUnAM vargo-vRndaM sAdhuvargastaM, cazabdAtsAdhvIvarga ca natu hInAcAravarga, tathA sUtra-gaNadharAdibaddhaM tasyArthI-niyuktibhASyacUrNisaGgrahaNivRttiTippanAdirUpaH sUtraM cArthazca sUtrArtha 'nibhAlayati' jinopadezena cintayatItyarthaH, cazabdAtsuvinItavineyavarga jinagaNadharAjJayA pAThayati, avinItavineyaM prati nArpayati prAyazcittApatteH, evaMvidha AcAryoM mokSamArgavAhakaH kathitaH // 14 // atha mokSamArgabhaJjakaH kathyate saMgahovaggahaM vihiNA, na karei a jo gaNI / samaNaM samaNiM tu dikkhittA, sAmAyAriM na gAhae // 15 // - bAlANaM jo u sIsANaM, jIhAe uvaliMpae / na sammamaggaM gAhei, sosUrI jANa verio // 16 // saMga0 // saGgraha-jJAnAdInAM sacchiSyANAM vA saMgrahaNaM, upagrahaM ca-teSAmeva bhaktazrutAdidAnenopaSTambhanaM 'vidhinA' utsagopavAdaprakAreNa na karoti svayaM pramAdamadirAgrastatvena cazabdAnna kArayati kurvantamanyaM dveSayati yaH kazcit 'gaNI' AcAryAbhAsaH, tathA zramaNaM ca zramaNI 'dIkSitvA' vratAropaM vidhAya 'sAmAcArI' 'jayaM care jayaM ciDhe' ityAdirUpAM ASASAMHARIRASLOCAUSASHISH
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttI 15 satsvagacchoktAM vA 'na grAhayet' nirjarApekSI sanna zikSayatItyarthaH, tuzabdAtsuvinItapratIcchakagaNamapi na sUtrArtha dadAti sadasadgurucAralaghu- 18 so'yogya iti // 15 // ziSyasva. | baalaa||'baalaanaaN' praznavyAkaraNoktAnAM yo-gaNI 'ziSyANAM' antevAsinA, tuzabdAnmahattarA svaziSyaNInAM, 'jihvayA' rUpam gA. rasanayA upalimpet gauriva vatsaM, bhAvArtho'yam-atyantabAhyahitakomalAmantraNacumbanAdiprakArAn karotItyarthaH, 'samya 17-18 6 mArga' mokSapathaM 'na grAhayati' na darzayati na zikSayatItyarthaH, upalakSaNAcchikSayantamanyaM nivArayati sa AcAryo-gaNA-8 dhIzo 'vairI' ripuriti tvaM jAnIhi, athavA''rSatvAdvibhaktipariNAmaH, tamAcArya vairiNaM jAnIhi tvamiti // 16 // athAsadgurusadgurvoH kiJcitsvarUpaM darzayati- .. jIhAe vilihaMto na bhaddao sAraNA jahiM NatthiM / daMDeNavi tADato sa bhaddao sAraNA jattha // 17 // | jIhAe // 'jihvayA vilihan' bAhyahitaM kurvannAcAryoM 'na bhadro' na kalyANakRt yatra gaNini- gurau 'sAraNA' hite| pravarttanalakSaNA kRtyasmAraNalakSaNA vA, upalakSaNatvAdvAraNA-ahitAnnivAraNalakSaNA coyaNA-saMyamayogeSu skhalitaH sannayuktametadbhavAdRzAM vidhAtumityAdivacanena preraNA, praticodanA-tathaiva punaH punaH preraNA 'nAsti' na vidyate, tathA daNDenApi yaSTyApi, apizabdAddavarakAdinA 'tADayan' zarIre pIDAM kurvan sa AcAryo 'bhadraH' kalyANakRt yato yatra sAraNAdi vidyata iti // 17 // atha vineyanirguNatvamAha sIsovi verio so u, jo guruM navi bohae / pamAyamairAghatthaM, sAmAyArIvirAhayaM // 18 // ALA-HOMSAKAM R | daNDAtamatamavAvasmAraNalakSaNa bAhyahitaM =
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEL sIso0 // dattvA sanmAnavajJAnamityarthaH / ityAhano ko amhaM yadi' cet Aravindacaya 4-R gurubodhanaM gaNisvarUH pam gA. 19-20 S 'siiso0||'shissyo'pi' svahastadIkSito'pi 'vairI' zatruH sa yo 'guru' dharmopadezaka 'na bodhayati' hitopadezaM na dadAti, tuzabdAddhitopadezaM dattvA sanmArge na sthApayati, kiMbhUtaM ?-pramAdo-nidrAvikathAdirUpaH sa eva madirA-vAruNI pramAdamadirA tayA prastam-AcchAditaM tattvajJAnamityarthaH sAmAcArIvirAdhakaM, SaSThAGgoktazelakAcAryavat yena cAturmAsikamapi na jJAtamiti // 18 // atha kathaM pramAdinaM guruM bodhayati ? ityAha| tumhArisAvi muNivara! pamAyavasagA havaMti jai purisA / teNa'nno ko amhaM AlaMbaNa huja saMsAre? // 19 // sa tumhaa0|| yuSmAdRzA api he 'munivara !' zramaNazreSTha 'pramAdavazagAH' pramAdaparavazA bhavanti 'yadi' cet 'puruSAH' pumAMsaH tena kAraNena 'anya' pUjyavyatiriktaH kaH 'asmAkaM' mandabhAgyAnAmakRtapuNyAnAM pramAdaparavazAnAM bhavaccaraNAravindacacarIkANAM tyaktaputragRhagRhiNInAM AlambanaM sAgare nauriva bhaviSyati bhayaGkare pIDAkare zokabhare duHkhAkare apArasaMsAre catu rgatyAtmake patatAmiti // 19 // lanANaMmi dasaNaMmi ya caraNami yatisuvi smysaaresu|coei jo ThaveDaM gaNamappANaM ca so agaNI // 20 // AI nANaM // 'jJAne' aSTavidhajJAnAcAre 'darzane' aSTavidhadarzanAcAre ca 'caraNe' aSTavidhacAritrAcAre ca triSvapi samaya sAreSu, cazabdAttapaAcAre vIryAcAre ca, 'coei'si prerayati yo 'gaNI' sUriH, kiM kartuM ?-sthApayituM, kaM-'gaNaM' kulasamuMdAyarUpaM 'AtmAnaM ca svayaM ca, cazabdAt zrotRvarga ca, sa ca 'gaNI' AcAryaH kathito gnndhraadibhiH||20|| piMDaM ubahiM sijaM uggamauppAyaNesaNAsuddhaM cArittarakkhaNaTThA sohiMto hoi sa carittI // 21 // -NRNA-kasaka gacchA .2
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritrilakSaNam gA. zrIgacchA piMDaM // 'piNDa' caturvidhAhAralakSaNaM 'upadhi' audhikaupagrahikalakSaNaM, tatraudhikastridhA-mukhavastrikA 1pAtrakezarikA 2 gucchakaH 3 pAtraprasthApanaM 4 ceti caturvidho jaghanyaH, paTalAni 1 rajastrANaM 2 pAtrabandhaH3 colapaTTaH 4 mAtrakaM 5 rajo- haraNaM 6 ceti SaDvidho madhyamaH, patagrahaH 1 kalpatrayaM 4 ceti caturvidha utkRSTaH, aupagrahikopadhirapi daNDAsanaka 1 // 7 daNDaka 2 pustakA 3 dibhedena tridhA syAt , vizeSato jItakalpaTIkAdibhyo jJeyamupadhisvarUpamiti, 'zayyAM' AcArAGgoktavadasatilakSaNAM, etatrayamudgamotpAdaneSaNAdoSazuddhaM, tatrodgamaH-piNDasyotpattiH tadviSayA AdhAkarmikAdayaH SoDaza doSA udgama doSAH, ete ca prAyeNa gRhibhyaH samutpadyante, prAyeNetyukte svadravyakrItasvabhAvakrItalokottaraprAmityalokottaraparivartitarUpadoSAH sAdhunA'pi kriyamANA avaseyA iti 16, utpAdanA-mUlataH zuddhasyApi piNDasya dhAtrItvAdibhirupArjanaM tadviSayAH SoDaza doSAH, sAdhusamutthAH te utpAdanAdoSAH, sAdhunaiva teSAM vidhIyamAnatvAt 16, eSaNA-zaGkitAdibhiranveSaNaM tadviSayA gRhisAdhujanyA daza doSAH eSaNAdoSAH, zaGkitadoSasya sAdhubhAvApariNatadoSasya ca sAdhujanyatvAt zeSANAM ca gRhiprabhavatvAditi, 'cAritrarakSArtha' saMyamaparipAlanArthaM 'zodhayan' vizuddhapiNDagrahaNArthamavalokayan tadaprAptI gurulaghudoSAnanveSayaMzca bhavati sa 'cAritrI' cAritravAnityarthaH, gurulaghudoSasvarUpaM yathA tatra sarvaguru mUlakarma, tatra mUlaM 180, etasmAccAdhAkarmakaM karmoddezikacaramatrikaM mizrAntyadvikaM bAdaraprAbhRtikA sapratyapAyAbhyAhRtaM lobhapiNDaH anantakAyAvyavahitanikSiptapihitasaMhRtamizrApariNataccharditAni saMyojanA sAGgAraM vartamAnabhaviSyannimittaM ceti laghavo doSAH, mUlaprAyazcittAcaturthatapovat 1 tebhyaH kamauddezikAdyabhedaH mizraprathamabhedaH dhAtrItvaM dUtItvaM atItanimittaM AjIvanApiNDaH vanIpakatvaM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa bAdaracikitsAkaraNaM krodhamAnapiNDau saMbandhisaMstavakaraNaM vidyAyogacUrNapiNDAH prakAzakaraNaM dvividhaM dravyakrItaM AtmabhA- gaccharakSavakrItaM laukikaprAmityaparAvartite niSpratyapAyaparagrAmAbhyAhRtaM pihitodbhinaM kapATodbhinnaM utkRSTamAlApahRtaM sarvamAcchedyaM sarvamanisRSTaM puraHkarma pazcAtkarmagarhitamrakSitaM saMsaktamakSitaM pratyekAvyavahitanikSiptapihitasaMhRtamizrApariNataccharditAni pramA gA. 22 NolanaM sadhUmaM akAraNabhojanaM ceti laghavo doSAH, caturthAdAcAmlamiva 2 etebhyo'pyadhyavapUrakAntyabhedadvayaM kRtaM bhedacatuSTayaM bhaktapAnapUtikaM mAyApiNDaH anantakAyavyavahitanikSiptapihitAdIni mizrAnantAvyavahitanikSiptAni ceti / laghavaH, AcAmlAdekabhaktamiva 3 etebhyo'pyoghauddezikamuddiSTabhedacatuSTayamupakaraNapUtikaM cirasthApitaM prakaTakaraNaM lokottaraM / parAvartitaM prAmityaM ca parabhAvakrItaM svagrAmAbhyAhRtaM dardarobhinnaM jaghanyamAlApahRtaM prathamAdhyavapUrakaH sUkSmacikitsA guNasaM|stavakaraNaM mizrakardamena lavaNaseTikAdinA ca makSitaM piSTAdimrakSitaM kizciddAyakaduSTaM pratyekaparamparasthApitAdIni mizrAnantarasthApitAdIni ceti laghavaH, ekabhaktAtpurimArddhamiva 4 etebhyo'pi tvitvarasthApitaM sUkSmaprAbhRtikA sasnigdhasarajaskarakSitaM pratyekamizraM paramparasthApitAdIni ceti laghavaH, purimA nirvikRtikamiveti 5 / vizeSastu chedagranthAdavaseya iti // 21 // ___ aparissAvI samma samapAsI ceva hoi kjjesuN| so rakkhai cakluM piva sabAlavuDDAulaM gacchaM // 22 // __ apa0 // na parizravati-na parigalatIti aparizrAvI, AcArAGgoktatRtIyabhaGga(hRda)tulya ityarthaH, tadyathA-eko hRdaH parigalacchrotAH paryAgalacchrotAca, zItAzItodApravAhahRdavat , yatastatra jalaM nirgacchatyAgacchati ca 1 aparastu parigalacchrotAH 14 SAX+ABARSAAR 0
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau adhamAcAyesvarUpaM 'gA.23-4 RECORREARS // 8 // no paryAgalacchrotAH padmadavat , padmahade tu jalaM nirgacchati na tvAgacchati 2 tathA paro no parigalatzrotAH paryAgalatzrotAca, lavaNodadhivat , lavaNe Agacchati jalaM na tu nirgacchati 3 aparastu no parigalatzrotA no paryAgalazrotAca, manuSyalokAdahiH samudravat, tatra nAgacchati na ca nigacchati 4 / tatrAcAryaH zrutamaGgIkRtya prathamabhaGgapatitaH, zrutasya dAnagrahaNasadbhAvAt 1 sAmparAyikakamopekSayA tu dvitIyabhaGgapatitaH, kaSAyodayAbhAvena grahaNAbhAvaH kAyotsargAdinA kSapaNApattezca, sAmparAyikakarma tu kaSAyakarma 2 AlocanAmaGgIkRtya tRtIyabhaGgapatitaH, AlocanAyAH apratizrAvitvAt 3 kumArga prati caturthabhaGgapatitaH, kumArgasya hi pravezanirgamAbhAvAt 4 / yadvA kevalaM zrutamAzritya dharmabhedena bhaGgA yojyante, tatra sthavirakalpikAcAryAH prathamabhaGgapatitAH 1 dvitIyabhaGgapatitAstu tIrthakRt 2 tRtIyabhaGgakAstvAhAlandikAH, teSAM ca kacidarthAparisamAptAvAcAryAdenirNayasadbhAvAt 3 pratyekabuddhAstUbhayAbhAvAccaturthabhaGgasthAH 4, kathaM ?, samyak-sarvaprakAreNa, tathA samA-aviparItA pAsIti-dRSTidarzanamavalokanaM yasyAsau samadRSTirbhavati, va?-'sarvakAryeSu' AgamavyAkhyAnAdisakalavyApAreSvityarthaH 'sa' pUrvokta AcAryaH 'rakSati' dhatte kumArge patitamiti zeSaH, kaM?| 'gacchaM' gaNaM, kiMbhUtaM ?-sabAlAzca te vRddhAzca savAlavRddhAstairAkulaH-saGkIrNastaM sabAlavRddhAkulaM, kimiva !, cakSuriva, yathA cakSurgAdau patantaM jantugaNaM dhatte tathA'yamiti // 22 // athAdhamAcAryasvarUpaM gAthAdvayenAha sIyAvei vihAraM suhasIlaguNehiM jo abuddhiio| so navari liMgadhArI saMjamajoeNa nnissaaro||23|| kulagAmanagararajaM payahiya jo tesu kuNai hu mamattaM / so navari liMgadhArI saMjamajoeNa nissaaro||24|| 25
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99% sA0 // 'sIyAve' tti zithilatvaM prApayati munInAmiti zeSaH, kaM prati ? - vihAraM prati, athavA 'sIyAvei'tti svaya | malaso bhavati, kva ? - vihAre, atra "saptamyA dvitIye"ti prAkRtasUtreNa saptamyarthe dvitIyeti, atra vihArasvarUpaM bRharakalpAdibhyo yathA-sAdhUnAM grAmanagararAjadhAnyAdiSu vRttiprAkAra parikSepayukteSu bahirgRhapaddhatirahiteSu ekaM mAsaM yAvadvastuM kalpate kAraNaM vinA hemantagrISmayoH, kAraNe tu pATakaparAvarttanaM kriyate, tadabhAve gRhaparAvarttanaM, tadabhAve vasatAveva sthAnaparAvarttanaM, na tvekasthAnavasanamiti, grAmAdiSu vRttiprAkAraparikSepayukteSu bahirgRhapaddhatiyukteSu mAsadvayaM yAvadvastuM kalpate hemantagrISmayoH, mAsamekamantaH bahirekaM ca, yatraiva vasati tatraiva bhikSAcaryA bhavati, evaM sAdhvInAmapi, navaraM yatra sAdhUnAM mAsakalpastatra sAdhvInAM mAsadvayaM yAvadvastuM kalpate / tathA sukhazIlasya - sAtAbhilASiNo guNAH - pArzvasthAdisthAnAni sukhazIlaguNAstairyaH 'abuddhIo'tti tattvajJAnarahitaH, yadvA 'suhasIlaguNehiM'ti, ityatra saptamyarthe tRtIyA, | sukhaM ca - upazamasantoSalakSaNaM zIlaM ca-mUlaguNalakSaNaM guNAzca- uttaraguNarUpAsteSu yaH, na vidyate buddhiH - antaHkaraNabhAvarUpA yasyAsau abuddhiH abuddhirevAbuddhikaH bhAvazUnya ityarthaH, yadvA sukhe - mokSalakSaNe zIlaM svabhAvo yeSAM te sukhazIlAH| jinAsteSAM guNAH - kevalajJAna kevaladarzanAdirUpAsteSu yaH 'abuddhIo'tti atra naJ kutsArthe kutsitA - viruddha prarUpaNarUpA buddhi: - matiryasyAsau abuddhikaH, 'sa' pUrvoktaH 'navaraM' kevalaM liGgaM sAdhunepathyarUpaM dharatItyevaMzIlo liGgadhArI, dravyaliGgadhArItyarthaH, tathA saMyamaH - pRthivyAdiH saptadazalakSaNaH, yathA pRthivI 1 bhU 2 vahni 3 vAyu 4 taru 5 dvi 6 tri 7catuH 8 paJcendriyANAM 9 manovAkkAyaiH karaNakAraNAnumatibhiH saMrambhasamArambhArambhavarjanamiti jIvasaMyamaH, pustakAdIn adhamAcA ryasvarUpaM gA. 23-4 5 10 14
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghu vRttau // 9 // | pratilekhanApUrvakaM dhArayato'jIvasaMyamaH 10, prekSya cakSuSA zayanAsanAdIni kurvIteti prekSAsaMyamaH 11, pArzvasthAdInAmupekSaNamupekSAsaMyamaH 12, sacittAcittamizrarajo'vaguNDitapAdAdInAM pramArjanaM pramArjanAsaMyamaH 13, anupakArakaM vastu vidhinA pariSThApayataH pariSThApanA saMyamaH 14, drohervyAdibhyo nivRttirdharmadhyAnAdiSu pravRttirmanaH saMyamaH 15, evaM vAkkAyayorapi 16 / 17, tasya yogaH - pratilekhanAdivyApArastena nissArazcarvitatAmbUlavaditi yadvA 'saMjama0 ' nirgataM sAraM - svargapavargaphalaM yasya sa nissAraH, kena ? - saMyamazca yogazca yogodvahanaM saMyamayogaM tena, vAdhyasaMyamayogodvahana hetutvAditi // 23 // | ku0 // kulaM - gRhaM grAmaM sakaraM nakaraM go 1 mahiSI 2 uSTra 3 cchAga 4 cchagalI 5 tRNa 6 palAla 7 bUraka 8 kASThA 9GgAra 10 kSetra 11 gRha 12 dUradezavyavasAyi 13 balIvarda 14 ghRta 15 carma 16 bhojana 17 seimANAka 18 rUpASTAdazakararahitaM rAjyaM - saptAGgamayaM, athavA rAjyamiti sarvatra yojyaM, yathA kularAjyaM grAmarAjyaM nagararAjyaM, yadvA kulagrAmanagarANi yatraivaMvidhaM rAjyaM 'payahiya'tti tyaktvA punariti zeSaH 'yaH' sAdhvAbhAsaH 'teSu' kulAdiSu 'karoti' vidhatte 'hu: ' | nizcitaM 'mamatvaM' mamaitaditi manyate 'saH' pUrvoktaH kevalaM 'liGgadhArI' veSamAtradhArI saMyamaH paJcAzravaviramaNa 5 paJcendriyanigraha 10 kaSAyacatuSTayajaya 14 daNDatrayavirati 17 lakSaNastasya yogo-vyApArastena nissAro - gatasAra iti // 24 // punargAthAtrayeNottamAcAryasvarUpamAha vihiNA jo u coei, suttaM atthaM ca gAhaI / so ghaNNo so a puNNo ya, sa baMdhU mukkhadAyago // 25 // sa eva bhavvasattANaM, cakkhubhUe viyAhie / daMsei jo jiNuddihaM, aNuTThANaM jahaTThiyaM // 26 // uttamAcArya svarUpaM gA. 25-7 20 25 // 9 // 28
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ titthayarasamo sUrI samma jo jiNamayaM payAsei / ANaM aikkamaMto so kAuriso na sppuriso||2|| uttamAcAvihi // vidhinA' AgamoktanyAyena yaH AcAryaH tuzabdAdupAdhyAyAdikaH 'coei'tti nodayati-prerayati dina-181 yesvarUpaM smAraNavAraNapratinodanAdibhiH ziSyANAmiti, 'sUtraM AcArAGgAdikaM utsA 1 pavAdo 2 tsargApavAdikA 3 / dau gA.25-7 tsargiko 4 tsargotsargikA 5 pavAdApavAdikAtmakaM 6, tathA sUtrapAThanAnantaraM tasyaiva niyuktibhASyacUrNisaMgrahaNI tyAdirUpaM paramparAtmakamartha 'grAhayati' zikSayati cakArAt naigamasaGgrahavyavahAraRjusUtrazabdasamabhirUdvaivaMbhUtAn sapta yAn jJApayati sa AcAryaH 'dhanyaH' sUtradhanadAyakatvAt sa ca 'puNyaH' arthadAnapuNyakRttvAt ckaaraajinaajnyaaprtipaal| sa bandhuriva bandhuH kumatyAdinivAraNena sanmArge sthApakatvAt mukkha. jJAnena jIvAdipadArthaparijJAnaM tena saMyame (DhatvaM dRDhatvena karmAbhAvastato mokSadAyaka iti // 25 // sa e.|| sa eva' anantarokta eva bhavyasattvAnAM' mokSagamana gyajantUnAM 'cakSurbhUtaH' netratulyaH 'vyAhRtaH' kathitaH jinAdibhiH 'darzayati' kumatipaTalanirAkaraNena prakaTayati 'yaH' AcAryaziromaNiH 'jinoddiSTaM' jinotaM 'anuSThAna' mokSapathaprAparka ratnatrayaM 'yathAsthitaM' yAdRzaM syAttAdRzam // 16 // |titth0|| tIrtha-caturvidhaH saGkaH prathamagaNadharo vA tatkurvantIti tIrthakarAstebhyaH samaH-tulyaH, dezasamatvamidaM / jJeyaM, anyathA va tIrthakaratvaM vAcAryatvamiti, kaH?-sUriH-anekAtizayasaMyukto gautamAdisadRza AcAryaH 'samyam' iti sarve kyA yo 'jinamataM' jagatprabhudarzanaM nityAnityAdisvarUpavAcakaM saptanayAtmakaM kumatatarugajAyamAnaM 'prakAzayati' : vyAn ACCASSASCASSACARSACASS
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttI zrIgacchA darzayatItyarthaH, 'AjJA' pAragatoktamaryAdAM 'atikraman' ullayan punaH saH 'kApuruSaH' puruSAdhamaH, 'na satpuruSaH' na pradhAna- AjJAticAralaghu PApuruSo, jamAlivaditi // 27 // atha kIdRzA AcAryA AjJAtikAmakA bhavanti ?, Aha krAmakasya bhadAyArI sUrI 1 bhaTThAyArANuvikkhao sUrI 2 / ummaggaThio sUrI 3 tinnivi maggaM paNAsaMti // 28 // svarUpaM ta bhadA0 // bhraSTaH-sarvathA zithilIbhUtaH AcAro-jJAnAcArAdiryasya sa bhraSTAcAraH 'sUriH' adharmAcAryaH 1 bhraSTA-13 tsevAphalaM // 10 // cArANAM-muktasaMyamavyApArANAM munInAmupekSakaH, pramAdapravRttasAdhusAdhvIvRndAn na nivArayatItyarthaH, 'sUriH' manda-18|gA:29. dharmAcAryaH 2 'unmArgasthitaH' utsUtrAdiprarUpaNe pravRttaH 'sUriH' adhamAdhamo nAmAcAryaH 3 ete trayo'pi 'mArga' jJAnAdirUpaM panthAnaM 'praNAzayanti' bhRzaM vinaashyntiityrthH|| 28 // etAn yaH sevate tasya phalaM darzayannAha ummaggaThie sammagganAsae jo u sevae suuriN| niameNaM so goyama! appaM pADei saMsAre // 29 // umma0 // 'unmArgasthitAn' AgamaviruddhaprarUpakAn 'sanmArganAzakAn' jinoktamArgadUSakAn 'yA' bhavyasattvaH sevate, taduktamanuSThAnaM kuruta ityarthaH, tuzabdAttaduktamanuSThAnaM kArayati anumodayati ca, 'sUri miti 'sUrIn AcAryAn prAkRtatvAdekavacanaM, 'niyamena' nizcayena sa he gautama! AtmAnaM svayaM pAtayati 'saMsAre' bhavAndhakUpe kSipatItyarthaH // 29 // kiJca ummaggaThio eko'vi nAsae bhavasattasaMghAe / taM maggamaNusaraMtaM jaha kuttAro naro hoi // 30 // smm0|| eko'pi' - advitIyo'pi sUriH sAdhurvA "unmArgasthitaH' kumatikadAgrahagrasto nAzayati, saMsArasAgare / pAtayatItyarthaH 'bhavyasattvasaGghAtaM' bhavasiddhikajantusamUhaM tanmArga 'anusarantaM' AzrayantaM, yatheti dRSTAntopadarzane 'kutAraH' ***USANKOSKA 27
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ + | kutsitatArako naro bhavati sa bahUn pRSThalagnAn jantusamUhAn nadyAdau bolayati AtmAnamapi ca bolayatIti // 30 // atho|nmArgaparamparAlagnAnAmAcAryANAM munInAM ca kiM phalaM bhavati ? ityAha ummaggamaggasaMpaAiNa sAhUNa goamA ! nUnaM / saMsAro a aNaMto hoi ya sammagganAsINaM // 31 // umma0 // unmArgA - gozAlakabo TikanihnavAdayaste teSAM mArga:- paramparA tasmin yadvA unmArgarUpo yo mArgastasmin sthitAnAM 'sAdhUnAM' suniveSAbhAsakAnAM upalakSaNatvAttadAcAryANAmapi he 'gautama !' he indrabhUte ! 'nUnaM' nizcitaM 'saMsAraH' caturgatyAtmakaH na vidyate'ntaH - paryanto yasyAsAvananto bhavati, cakArastadgatAnekaduHkha sUcakaH, kiMbhUtAnAM - 'sanmArganAzinAM' jinoktapathAcchAdakAnAM mahAnizIthoktamunicandrasAdhuvat // 31 // atha ko'pi kadAcitpramAdaparatvena na jinoktakriyAM karoti parantu bhavyAnAM yathoktaM jinamArga darzayati sa kasmin mArge AtmAnaM sthApayati, tadUviparItazca kIdRzo bhavati ?, ityAha suddhaM susAhumaggaM kahamANo Thavaha tahaapakkhaMbhi / appANaM iyaro puNa gihatthadhammAo cukkanti // 32 // suddhaM0 // 'zuddhaM' AjJAzuddhisaMyuktaM 'susAdhumArga' suvihitapathaM 'kathayan' AkAGkSA'bhAvena prarUpayan 'sthApayati' rakSayati 'AtmAnaM ' svayaM, kva ? - sAdhu zrAvakapakSadvayApekSayA 'tRtIyapakSe' saMvignapAkSike, saMvignAnAM - mokSAbhilASisusAdhUnAM pAkSikaH| sAhAyyakarttA saMvignapAkSikastasmin, tasyedaM lakSaNaM- "suddhaM susAhudhammaM kahei niMdai ya niyayamAyAraM / sutavassiyANa purao | hoi gra sadhomarAiNio // 1 // vaMdai na ya vaMdAvai kiikammaM kuNai kArave neva / attaTThA navi dikkhai dei susAhUNa unmArgagaphalaM saMvinapAkSika sva. gA. 31-2 5 10 14
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA // 11 // boheuM // 2 // " ityAdi / tathA 'itaraH punaH' utsUtrabhASakaH sAdhudveSI ca gRhasthadharmAt 'cukka'tti bhraSTo yaH sa sAdhuna zuddhaprarUpa bhavati utsUtraprarUpakatvAt sAdhuparidveSapariNAmatvAcca gRhastho'pi na bhavati gRhAzramadharmAbhAvAt gRhasthaveSAbhAvAcceti NA tatphalaM duu||| 32 // yadyevaM tataH kiM karttavyam ? ityAha ca gA 33| jaivi na sakaM kAuM sammaM jiNabhAsiaM aNuTThANaM / to samma bhAsijjA jaha bhaNiyaM khINarAgehiM // 33 // | ji0|| yadyapi zakyaM na bhavati tena 'sakkaitti pAThe tu na zakyate 'kartuM' vidhAtuM, kathaM ?- samyak' trikaraNazuddhyA 'jinabhASitaM' kevalyuktaM 'anuSThAnaM' Ajanma kriyAkalAparUpaM, tataH 'samyak AtmasAmarthyeNa bhASeta yAdRzaM syAttAdRzaM yathA TU kSINarAgaiH' jinaiH 'bhaNitaM' kathitaM tathA nirUpayediti // 33 // atha pramAdinAmapi zuddhaprarUpaNayA ko guNa ? ityAha ussanno'vi vihAre kammaM sohei sulabhavohI ya / caraNakaraNaM visuddhaM ubavUhito parUvito // 34 // uss0||'aksnno'pi' zithilo'pi, ka?- vihAre' municaryAyAM 'karma' duSTajJAnAvaraNAdikaM zodhayati, karmaNAM zithilatvaM prApayatItyarthaH, sulabhA-sukhena labhyetyarthaH bodhiH-janmAntare jinadharmaprAptirUpA yasyAsau sulabhabodhiH, cakArAtsudevatvaprAptistadanantaraM ca sukulotpattirbhavati, kiM kurvan ?-caraNakaraNaM 'vizuddhaM nirdoSa 'upadvhayan' nirmAyabhAvena 5 prazaMsAM kurvan 'prarUpayan' ca vAJchAvirahito yathAsthitaM bhavyAnAM kathayanniti / tatra "vaya 5 samaNadhamma 10 saMjama 17 // 11 // |veyAvaccaM ca 10 baMbhaguttIo 9 / NANAitiyaM 3 tava 12 kohaniggahAi 4 ya caraNamayaM // 1 // " tathA-"piMDavisohI 4||| 27
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAUSAASAASAASAASAASA samiI 5 bhAvaNa 12 paDimA ya 12 iMdiyaniroho 5 / paDilehaNa 25 guttIo abhiggahA 4 ceva karaNaM tu // 2 // " saMvignapAda iti // 34 // atha saMvijJapAkSikasya sAdhuviSaye kiJcitkRtyaM darzayan ityAha zikakRtya saMmaggamaggasaMpaDiANa sAhUNa kuNai vacchallaM / osahabhesajehi ya sayamanneNaM tu kArei // 35 // tatpUjyatA gA. 35-6 __saMmaggaH ||'snmaargmaargsNprsthitaanaaN' pradhAnamArgaparamparApravRttAnAM 'sAdhUnAM' jagaduttamamunInAM 'karoti' nirjraath| vidhatte 'vAtsalyaM' antaraGgabhAvenopakArakaraNaM, kaiH ?-'auSadhabheSajaiH' tatrauSadham-anekadravyasaMyojitaM tadvyatiriktaM bheSajaM, da yadvA auSadhaM-harItakyAdi bheSaja-peyAdi, cazabdo'nekaprakArabhAvasUcakaH, 'svayaM' AtmanA 'anyena' Atmavyatiriktena kArayati tuzabdAtkurvantamanyamanujAnAti yaH sa saMvignapAkSika ArAdhako jJeya ityaashyH|| 35 // kizca-.... bhUyA atthi bhavissaMti kei telukknmiakmjualaa|jesiNprhiakrnnikkbddhlkkhaann volihI kAlo // 36 // bhuuyaa0||'bhuutaaH' atItakAle 'atthi'tti 'santi' vidyante vartamAnakAle 'bhaviSyanti' bhaviSyatkAle 'kecit alpAH hai saMvignapAkSikAH, kiMbhUtAH?-trailokyena-svargamartyapAtAlalakSaNena tannivAsiprANigaNenetyarthaH nataM kramayugalaM-caraNayugmaM yeSAM te trailokyanatakramayugalAH, 'yeSAM' satpuruSANAM saMvignapAkSikANAM, punaH kiMbhUtAnAM ?-'parahitakaraNaikabaddhalakSANAM' parasmai6 anyasmai hitaM parahitaM parahitasya karaNaM parahitakaraNaM tasmin ekam-advitIyaM baddhaM lakSa-AlocanalakSaNaM yaiste para0, lakSaNaM AlocanaM iti, yadvA parahitakaraNe eka baddhaM lakSaM-darzanaM lakSaNaM vA yaiste parahi0 'lakSINa darzanAMkanayo riti teSAM pa0
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghu // 12 // 'volihI 'ti gamiSyati 'kAla:' samayAdilakSaNaH, te saMvignapAkSikAH pUjyA vijJeyA iti // 36 // ye evaMvidhA na | syusteSAM svarUpamAha - ANAyakale ke hohiMti goyamA ! sUrI / jesiM nAmaggahaNe'vi hoi niyameNa pacchitaM // 37 // tI0 // atI 'kAle'nAgatakAle ca 'kecit' anirdiSTanAmAno'bhUvanniti zeSaH 'hohiMti' bhaviSyanti varttamAne'pi kAle santi he gautama ! 'sUrayaH' AcAryapadanAmadhArakAH yeSAM paricayakaraNAdikaM dUre AstAM 'nAmagrahaNe'pi' amukadevadattAkhyasUrirityapi kathyamAne bhavati nizcayena prAyazcittamiti, tathA coktaM zrImahAnizIthapaJcamAdhyayane- "itthaM | cAyariyANaM paNapaNNaM hoMti koDilakkhAo / koDisahasse koDIsae ya taha ettie ceva 55555500000000 // 1 // etasiM majjhAo ege na buDDei guNagaNAINa // " iti // 37 // jao-sairIbhavaMti aNavikkhayAr3a jaha bhicavAhaNA loe / paDipucchAhiM coyaNa tamhA u gurU sayA bhayai // 38 // jao - sa0 // jaotti bhinnapadaM yato bhaNitaM- 'sarI' tti svecchAcAriNo bhavanti 'aNavikkhayAi'tti zikSArahitatvena yathA mRtyavAhanAdayaH, tatra bhRtyAH - sevakAH vAhanAni - hastyazvavRSabhamahiSAdIni loke, tathA vineyAH gurUNAM kArya 2 prati pRcchAH pratipRcchAstAbhiH pratipRcchAbhiH 'coyaNeti prAkRtatvAdvibhaktipariNAmaH codanAdibhizca vineti gamyaM svecchAcAriNo bhavantItyarthaH, yasmAtsvecchAcAriNo bhavanti tasmAtpratipRcchAdibhirAcAryo vineyAnAM tuzabdAnmahattarA svaziSyaNInAM 'sadA' sarvakAlaM 'bhaya'tti dhAtUnAmanekArthatvAt 'satyApayati' zikSAM dadAtItyarthaH // 38 // kiJca - nAmAcAryAH zikSAvazyakatA gA. 37-8 15 20 25 // 12 // 20
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494%95 | jo U pamAyadoseNaM, AlasseNaM taheva ya / sIsavaggaM na coei, teNa ANA virAhiyA // 39 // AjJAvi. hai jo u0||'yo' gaNI tuzabdAdupAdhyAyagaNAvacchedAdiH pramAdazca-nidrAdiH dveSazca-matsaraH doSazca vA-svaziSye rAgAdikaH rAdhanA mu pramAdadveSaM pramAdadoSaM vA tena, yadvA pramAdarUpa eva yo doSaH-kulakSaNatvaM tena pramAdadoSeNa, Alasyena tathaivaM ca, cakArAnmohA-nivRndalalavajJAdiprakAreNa, 'ziSyavarga' antevAsivRndaM na prerayati saMyamAnuSThAna iti zeSaH 'tena' AcAryeNa 'AjJA' jinamaryAdA kSaNam gA. virAdhitA' khaNDitetyarthaH // 39 // lA39-42 saMkheveNaM mae soma!, vanniyaM gurulakkhaNaM / gacchassa lakkhaNaM dhIra!, saMkheveNaM nisAmaya // 40 // sNkhe0|| 'saGkepeNa' vistarAbhAvena mayA 'he saumya! he vineya ! 'varNitaM' prarUpitamityarthaH gRNAti-vadati tattvamiti gurustasya lakSaNaM-cihnam / atheti zeSaH 'gacchasya munivRndasya lakSaNaM dhiyA rAjata iti dhIrastasya sambodhanaM kriyate he dhIra ! saGkepeNa 'nizAmaya' AkarNayeti // 4 // gIatthe je susaMvigge, aNAlassI daDhavvae / akkhaliyacarite sayayaM, raagdosvivjie.||41|| kA niTThaviyaaTThamayaTThANe, sosiakasAe jiiMdie / viharijjA teNa saddhiM tu, chaumattheNavi kevalI // 42 // giia0|| nidv0|| gIta-sUtramarthastasya vyAkhyAnaM tadvayena yukto gItArthaH yaH 'susaMvigge'tti atyartha saMvegavAn na| vidyate AlasyaM vaiyAvRttyAdau yasyAsI 'anAlasyaH' Alasyarahita ityarthaH dRDhAni-sunizcalAni vratAni-mahAvratalakSaNAni | |yasyAsau dRDhavrataH, askhalitam-atIcArarahitaM cAritraM saptadazabhedaM yasyAsau askhalitacAritraH 'satataM' anavarataM rAgadveSa-4|| macchA .3
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAyAH sabhedAH kroni pamano 6 lakSaNAnaH sA vihAro na para // 13 // zrIgacchA-vivarjitaH' tatra mAyAlobhAtmako rAgaH krodhamAnAtmako dveSa iti // 41 // niSThApitAni-kSayaM nItAni aSTauvAH sAcAralaghu- madasthAnAni-jAti 1kula 2 rUpa 3 bala 4 lAbha 5zruta 6 tapo7vibhava 8 lakSaNAni yenAsau niSThApitASTamadasthAnaH, tAdhavaH gIvRttI zoSitA:-durbalIkRtAH kaSAyAH-sabhedAH krodhamAnamAyAlobhA yenAsau zoSitakaSAyaH, jitAmi-AtmavazIkRtAni || tArtha mahiindriyANi-zrotra 142 nAsA 3 jihvA 4 sparzana 5mano 6 lakSaNAni yenAsau jitendriyaH 'viharet' vihAraM kuryAdityarthaH mA gA.. 43-5 tena chadmasthenApi sArddha 'kevalI' kevalajJAnI // 42 // athoktaviparItaiH sArddha vihAro na vidheya ityAhaje aNahIyaparamatthA, goamA! saMjayA bhave / tamhA te vivajijA, duggaIpaMthadAyage // 43 // . 20 PI je a0|| 'ye' munayaH anadhItA-anabhyastAH paramArthAH ye AzravAH-karmabandhasthAnAni te parizravAH-karmanirjarAsthA-15 nAni 1, ye eva parizravA-nirjarAsthAnAni tAnyevAzravAH-karmabandhasthAnAni 2, ye'nAzravAste'pyaparizravAH-karmabandhasthAnAni kauGkaNasAdhvAdivat 3, aparizravAH-karmabandhasthAnAni te'nAzravA-na karmabandhasthAnAni kaNavIralatAdhAmakakSullakasyeva 4, ityAdyAgamaparijJAnarUpA yaiste'nadhItaparamArthAH he gautama ! saMyatA bhavanti tasmAttAnapi 'vivrjyet|| dUratastyajet , kiMbhUtAn ?-'durgatipathadAyakAn' tiryagnarakakumAnuSakudevamArgaprApakAnityarthaH // 43 // atha gItArtho 15 // 13 // padezaH sarvo'pi sukhAvaho bhavatItyAha gIatthassa vayaNeNaM, visaM hAlAhalaM pive| nivikappo ya bhakkhijjA, takkhaNe jaM samudave // 44 // paramatthao visaM no taM, amayarasAyaNaM khutaM / nivigdhaM jaM na taM mAre, mao'vi amayassamo // 45 // BHARACTESTRICROSSES
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ gIa0 parama0 gAthAdvayam // 'gItArthasya' adhItagurupArzvasUtrArthasya 'vacanena' upadezena 'viSaM' garalaM, kiMbhUtaM ?'hAlAhalaM' utkaTaM 'pivet' galarandhre pAtayet, vineya iti zeSaH, kiMbhUtaH 1 - 'nirvikalpaH ' sarvathA gatazaGkaH, bhUkSayecca viSa| guTikAdikaM yadviSaguTikAdikaM 'tatkSaNe' bhakSaNaprastAve samupadravet, paJcatvaM prApayedityarthaH // 44 // 'paramArthataH ' tatvataH tadviSaM na bhavati, 'amRtarasAyanaM' amRtarasatulyaM 'khu' nizcitaM tadviSaM 'nirvighnaM' vighnavivarjitaM 'yad' yasmAt kAraNAt na tadviSaM mArayati - na prANatyAgaM karoti, ataH kathamapi 'mRto'pi' maraNaM prApto'pi 'amRtasama eva' jIvanniva bhavatItyarthaH, zAzvatasukhahetutvAditi, gItArthasyetyatra caturbhaGgI yathA-saMvignA nAma eke no gItArthAH 1 na saMvignA nAma eke gItArthAH 2 saMvinA nAma eke gItArthA api 3 na saMvignA nAma eke no gItArthAH 4, tatra na prathamabhaGgasthA dharmAcAryAH AgamaparijJAnAbhAvAt 1 dvitIyabhaGgasthA api na dharmAcAryAzcAritrarahitatvAt, yadi zuddhaprarUpakA bhavanti sAdhUn vandante sAdhUMzca na vandApayanti tadA saMvignapAkSikA jAyanta iti 2 tRtIyabhaGgasthA dharmAcAryA eva, samagracAritrajJAnayuktatvAt nanvevaM| vidhAstu gaNadharAdaya eva bhavanti na saMpratikAle tathAvidhA apramAdinaH, kathaM dharmAcAryatvaM teSAM 1, ucyate - vartamAnakAle yatsUtraM varttate tasya guruparamparayA gRhItArthAH vinizcitArthAH gItArthA bhavanti, duHSamAsevArttasaMhananAdyanubhAvato vIryamagopayantaH saMvignA eva ato na teSAM dharmAcAryatvaM vyabhicaratIti 3, caturthabhaGgasthA api na dharmAcAryAH, jJAnakriyAzUnyatvAt kevala liGgamAtropajIvitvAcceti 4 // 45 // athoktaviparItamAha- agIatthassa vayaNeNaM, abhiyaMpi na ghuMTae / jeNa no taM bhave amayaM, jaM agI atthadesiyaM // 46 // gItArthamahimA a gItArthama himA gA. 46-7 5 10 14
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISALAS kusaGgavarja nam gA. vRttI zrIgacchA paramatthao na taM amayaM, visaM hAlAhalaM khutaM / na teNa ajarAmaro hunjA, takkhaNA nihaNaM vae // 47 // pAla-ISI 'agI0 // para0 // agItArthasya' pUrvoktacaturthabhaGgasthasya vacanena amRtamapi 'na ghuNTet' na pibet , yena kAraNena na tadbhavet amRtaM, yadagItArthadezitaM paramArthato na tadamRtaM, viSaM hAlAhalaM 'khu' nizcitaM, na tenAjarAmaro bhavet , tatkSaNAdeva 'nidhanaM vrajet' maraNaM prApnuyAdityarthaH // 46 // 47 // kinyc||14|| kA agIatthakusIlehiM, saMgaM tiviheNa vosire / mukkhamaggassime vigghe, pahaMmI teNage jahA // 48 // | agii0|| agItArthAzca kuzIlAzca tairagItArthakuzIlaiH, upalakSaNatvAtsabhedapArzvasthAvasanasaMsaktayathAcchandaiH saha, 'saGgAra saMsarga 'trividhena' manovAkAyena, tatra manasA cintanam-ahaM milanaM karomIti, vAcA AlApasaMlApAdikaraNamiti, kAyena sammukhagamanapraNAmAdikaraNamiti, 'vyutsRjet' vividhaM vizeSeNa vA u iti-bhRzaM sRjet-tyajedityarthaH, tathA coktaM zrImahAnizIthaSaSThAdhyayane-"vAsalakkhaMpi sUlIe, saMbhinno acchiyaamuho| agIyattheNa samaM ekaM, khaNaddhapi na saMvase Hu1 // " tathA 'mokSamArgasya' nirvANapatha 'ime' pUrvoktAH 'vigghetti vighnakarA ityarthaH, 'pathi' lokamArge 'stenakA'' cauraaH| yathetyudAharaNopadarzana iti // 48 // kiJca__pajaliyaM huyavahaM duTuM, nissaMko tattha pavisiuM / attANaM niddahijAhi, no kusIlassa adinnae // 49 // pj0|| prajvalitaM 'hutavahaM' vaizvAnaraM 'duTTha'miti 'duSTaM' nirdayaM yadvA 'daTu'miti 'dRSTvA' vilokya 'niHzaGkaH' tyktshngkH| 'tatra' hutavahe 'pravizya' pravezaM vidhAya 'AtmAnaM svayaM 'nirdahet' bhasmasAtkuryAdityarthaH, paraM 'no' naiva kuzIlasya 'adi KORIROX4301834327364264364 A 28
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ima paMca, kujA sarca nir|| 9 // atha pUrvoktA aNusaeNa taM goyamatipariNAmaH 'guruNA cAna nirikkhae // 2 // " sumAva coie sIsA / rAgAyathA syAttathA prAkRtatvAhiritAH, ke ?-'ziSyA nae'tti kuzIlo dUre tiSThatu, tadAzritasyApi saGgaM na kuryAt , yadvA kuzIlasya upalakSaNatvAdagItArthasya 'adinnae'tti ta agacchasvasaGgaM na kuryAt , anantasaMsArahetukatvAt , uktazca zrImahAnizIthadvitIyAdhyayanaprAnte-"jIva saMmaggamAiNNo, ghoravIratavaM rUpaM gcchcro| acayaMto ime paMca, kujjA satvaM niratthayaM // 1 // pAsatthosannahAchaMde, kusIle sabale tahA / diTThIevi ime paMca, ma pacAvAsaphaDham goyamA! na nirikkhae // 2 // " sumativaditi // 49 // atha pUrvoktagacchasvarUpamAha gA. 50pajalaMti jattha dhagadhagassa guruNAvi coie sIsA / rAgaddoseNavi aNusaeNa taM goyama! na gacchaM // 50 // / 51 | pj0|| prajvalanti agnivat yatra gaNe kathaM ?-dhagadhagAyamAnaM yathA syAttathA prAkRtatvAdvibhaktipariNAmaH 'guruNA hai svAcAryeNApi apizabdAdgaNAvacchedasthavirAdinA'pi 'coie'tti bhavAdRzAmayuktametadityAdinA preritAH, ke ?-'ziSyA'| svAntevAsinaH, kAbhyAM prajvalanti ?-rAgadveSAbhyAM, prAkRtatvAtsUtra ekavacanaM, apizabdazcazabdArthe, 'anuzayena' cakrodhAnubandhena, nirantarakodhakaraNenetyarthaH, yadvA prajvalanti, kena ?-rAgadveSeNa, kiMbhUtena?-'viaNusaeNa'tti vigato-gato'nuzayaHpazcAttApaH pazcAdapi yatra sa vyanuzayastena 'vyanuzayena' sadA gatapazcAttApenetyarthaH he gautama ! sa gaccho na bhavatIti // 50 // gaccho mahANubhAvo tattha vasaMtANa nijarA viulA / sAraNavAraNacoaNamAIhiM na dosapaDivattI // 51 // | __gaccho0 // 'gaccho' munivRndarUpaH, kiMbhUtaH?-mahAn anubhAvaH-prabhAvo yasyAsau mahAnubhAvaH, 'tatra' gacche 'vasatAM' vAsa hai kurvatAM 'nirjarA' dezakarmakSayarUpA, upalakSaNatvAtsarvakarmakSayarUpo mokSo'pi bhavatIti zeSaH, kiMbhUtA?-'vipulA' vistIrNA || tathA yatra ca vasatAM sAraNavAraNanodanAdibhiH pUrvoktazabdArthaiH, mo'lAkSaNikaH, 'doSapratipattiH' doSAgamo na bhavati // 51 // fNApi apizabdAgaNAlAnta ?-rAgadveSAbhyAM prAgadveSeNa, kiMbhUtena bAtama sa gaccho na
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttI sadgacchalakSaNam gA. 52 // 15 // guruNo chaMdaNuvattI suviNIe jiyaparIsahe dhIre / navi dhar3e navi luddhe navi gAravie na vigahasIle // 52 // ___ 'guroH' svAcAryasya 'chando'nuvRttayaH' abhiprAyAnucAriNo, na svAbhiprAyacAriNaH, 'suvinItA' zobhanavinayayuktAH jitAH-parAjitAH parISahAH-zItoSNA yaiste jitaparISahAH, uktaM cAcArAGganiyuktau-"itthIsakkAre parIsahA ya do hai bhAvasIyalA ee / sesA vIsaI uNhA parIsahA hoti NAyacA ||1||je tibaparINAmA parIsahA e bhavaMti uNhA u / je maMdaparINAmA parIsahA te bhave sIyA // 2 // " tathA ca jJAnAvaraNa 1 vedanIya 2 mohanIyA 3ntarAyeSu 4 kSutpipAsA 2 zItoSNa 4 daMzA 5 celA 6 rati 7 strI 8 caryA 9 naiSedhikI 10 zayyA 11 ''kroza 12 vadha 13 yAJcA|14 'lAbha 15 roga 16 tRNasparza 17 mala 18 satkAra 19 prajJA 20 'jJAna 21 samyaktva 22 lakSaNA dvAviMzatirapyavataranti, yathA darzanamohe samyaktvaparIpahaH, tadudaye tasya bhAvAt 1, prajJA'jJAne dve jJAnAvaraNe 3, alAbho'ntarAye 4, AkrozAratistrInaiSedhikyaH acelayAJcAsatkArapuraskArAH sapta cAritramohe'vataranti 11, kSutpipAsA 2 zItoSNa4 daMza 5 caryA 6 zayyA 7 mala 8 vadha 9 roga 10 tRNasparza 11 ete ekAdaza vedanIyodaye bhavanti, zeSeSu darzanAvaraNanAmAyurgotreSu nAstyavatAraH parIpahANAmiti / tathA navamaguNasthAnaka yAvatsarve'pi parISahAH saMbhavanti, punarvedayati viMzatimeva, yato yasmin samaye zItaM vedayati na tasmin samaye uSNatvaM vedayati, yasminuSNaM tasmin zItaM na, tathA yasmin caryA vedayati tasmin naiSadhikIM na, yasmin naiSedhikI tasmin caryA na vedayatIti / sUkSmasaMparAye-dazamaguNasthAne kSutpipAsAzItoSNadaMzacaryAzayyAvadhAlAbharogatRNasparzamalaprajJA'jJAnarUpAzcaturdaza bhavanti, dvAdaza punarvedayati, 25 // 15 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadgacchala. kSaNam gA. 53 CALCUSSESASARAM zItoSNayorekadaikatvAt caryAzayyayorekadaikatvAcceti / tathA upazAntamohe-ekAdazaguNasthAne kSINamohe-dvAdazaguNasthAne chadmasthavItarAge ta eva caturdaza, yataH saptAnAM cAritramohanIyapratibaddhAnAM mohanIyastha kSapitatvenopazamitattvena vA darzanamohanIyapratibaddhasya ekasya ca tatrAsambhavAditi pUrvavat, dvAdaza punarvedayati te, sayogyayogirUpe ekAdaza parISahAH |saMbhavanti, yathA kSut 1 pipAsA 2 zIto 3 SNa 4 daMza 5 caryA 6vadha 7 mala8 zayyA 9 roga 10 tRNasparza 11 rUpAH, jine vedyasya saMbhavAt na yAMti, zItoSNayorekadaikatvAt caryAzayyayorekadaikatvAcca na ca punarvedayati, dhiyA rAjanta iti dhIrAH vajrasvAmivat , nApi stabdhA-nAhaGkAraparAH skandhakavat , nApi lubdhA-nAhAropadhipAtrAdigRddhA dhanyamunivat , na| gauravitA-na gauravatrikAsaktA mathurAmaGgaziSyavat, na vikathAzIlA-na viruddhakathAkathanasvabhAvA harikezamunivat // 52 // khaMte daMte gutte mutte beraggamaggamallINe / dasavihasAmAyArIAvassagasaMjamujjutte // 53 // khate // 'kSAntAH' kSamAyuktA gajasukumAlavat , 'dAntAH' damitendriyAH zAlibhadrAdivat , 'guptAH' navabrahmacarya6 guptimantaH zrIsthUlabhadravat , 'muktAH' na lobhayuktA jambUsvAmyAdivat, "vairAgyamArgamAlInAH' saMvegapathamAzritAH atimuktakakumArakAlodAyyAdivat , dazavidhasAmAcAryAm-uktalakSaNAyAmudyuktAH, avazyaM karttavyamAvazyakaM yadvA guNAnAM A-samantAdvazyaM karotItyAvazyaka, guNazUnyamAtmAnaM A-samantAd vAsayati guNairityAvAsakamanuyogadvAroktalakSaNaM tatraudyuktAH-tatparAH // 53 // kharapharusakakasAe aNihRduhAi niharagirAe / ninbhacchaNaniddhADaNamAIhiM na je paussaMti // 54 // ACCARROROSCALORE
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54-5 zrIgacchA- khara0 // kharaparuSakarkazayA girA aniSTaduSTayA girA niSThuragirA nirbhartsananirdhATanAdibhizca, mo'lAkSaNikaH, 'ye' sadgacchalabAralaghu- munayo 'na pradviSyanti' na pradveSaM yAnti te susAdhavo gaNayogyA iti, tatra kharA re mUDha ! re apaNDita ! ityAdikA, kSaNama gA. lAparuSA re pramAdin ! re kuzIla ! re sAmAcArIbhaJjaka! ityAdikA, karkazA re jinAjJAbhaJjaka! re utsUtrabhASaka! re vratabhaJjaka! ityAdikA, aniSTA re pApiSTha ! mukhaM mA darzaya, re nirdaya ! ito braja, re vIravacanollaGghaka ! svasthAnaM kuru ityAdikA, duSTA re AcArataskara ! re jinapravacananagaraprAkAracchidrakartaH! re jinAgamakozArtharatnacaura ! ityAdikA, |niSThurA re sUtrArthobhayapratyanIka! re nivakuzIlasaGgakartaH! rejinAjJArAmacchedaka! ityAdikA, nirbhartsanam-aGgulyAdinA tarjanaM, nirdhATanaM-vasatigaNAdibhyo niSkAzanaM, AdizabdAttaccintAkaraNAdikaM, yadvA pravAheNaikArthikA ete zabdAH, yadvA'nyo'pi yaH satparamparAgato'rthaH sa saGgrAhya eveti // 54 // je a na akittijaNae nAjasajaNae nAkajjakArI ya / na pavayaNuDDAhakare kaMThaggayapANasese'vi // 55 // je a0|| 'ye' gaNamunayaH nAkIrtijanakAH nAyazojanakAH, cakArAnnAvarNajanakAH, nAzabdajanakAH no'zlAghAjanakAra, tatra sarvadigvyApyasAdhuvAdo'kIrtiH, ayazo-nindanIyatAdi, ekadigvyApyasAdhuvAdo'varNaH, arddhadigvyApyasAdhuvAdo'zabdaH, tatsthAna evAsAdhuvAdo'zlAgheti, 'nAkAryakAriNaH' nAsadanuSThAnakartAraH 'na pravacanoDDAhakarAH' na prv-8||16|| canamAlinyakartAraH, kaNThe gataH-prApta Agata ityarthaH kaNThagataH prANAnAM-jIvasya zeSo yatra, adhastanapradezAkarSaNena hai| 27 niSkAzAlasaGgakartaH! jAracchidrakartaH / maja re vIravacanoDa
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ praNena, evaMvidha'vyAvasare se iMDagvidhAti sandayAvAnA yahAkA kSaNam gA. SANSAR bahupradezabahiHkarSaNena, evaMvidhe'pyavasare ye IdRgvidhAste sundarAntevAsinaH, yadvA kaNThagataH-kaNThAgataH prANasya-balasya | sadgacchala|zeSo yatra, evaMvidhe'pyavasare ye IdRvidhAste dhanyA iti // 55 // kSaNam gA. guruNA kajamakajje kharakakasaduddaniharagirAe / bhaNie tahatti sIsA bhaNaMti taM goamA! gacchaM // 56 // 56-7 guru0|| 'guruNA' svAcAryeNa kArya cAkArya ca kAryAkArya tasmin , makAro'lAkSaNikaH, yatkRtyaM guravo jAnanti ziSyo'pi jAnAti tatkAryamucyate yatkRtyaM guravo jAnanti na tu ziSyaH tadakArya, anyathottamAnAM kimapi bAhyAntarakArya vinA jalpanaM na saMbhavatIti, yadvA kArya-sanimittaM akArya-pradhAnanimittarahitamiti / 'kharakarkazaduSTaniSThuragirA' pUrvoktazabdArthayA 'bhaNite' kathite sati 'tahatti'tti tatheti yathA yena prakAreNa yUyaM vadatha tathA tena prakAreNeti 'ziSyAH' suvineyAH bhaNanti' kathayanti yatra taM gacchaM he gautama ! tvaM jAnIhIti, siMhagiriguruziSyavaditi // 56 // 8 dUrujjhiya pattAisumamattae nippihe sarIre'vi |jaaymjaayaahaare(jttymttaahaare) bAyAlIsesaNAkusale // 57 // duuru0||'duurujjhiy'tti prAkRtvAdvibhaktilopaH dUratastyaktaM mamatvaM, ka?-pAtrAdiSu, AdizabdAdvastuvasatizrAddhanagara-| | grAmadezAdiSu yairiti zeSaH, tathA 'niHspRhAH' IhArahitA meghakumArAdivat 'zarIre'pi svavapuSyapi, 'yAtrAmAtrAhArakAH || tatra yAtrA-saMyamaguruvaiyAvRttyasvAdhyAyAdirUpA mAtrA tu-tadarthameva puruSastrISaNDhAnAM dvAtriMzadaSTAviMzaticaturviMzatikrameNa kavalapramANamadhyAtparimitAhAragrahaNamiti, kavalapramANaM ca kukkuTyaNDaM, kukkuTyA aNDaM kukuTTayaNDa, kukuTI dvidhA-dravya-12 bhAvabhedataH, dravyakukuTI dvidhA-udarakukuTI 1 galakukuTI ca 2, tatra sAdhorudaraM yAvanmAtreNAhAreNa na nyUna nApyAnAtaM SSCRECRUNCESSAUGAMANACAOG
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaNam gA. zrIgacchA- cAralaghu- vRttI // 17 // sa AhAra eva udarakukuTI, udarapUrakAhAra ityarthaH, tasya dvAtriMzattamo bhAgo'NDaka, tatpramANaM kavalasya 1, gala eva kukuTI tasyA antarAlamaNDakaM, ayaM bhAvaH-avikRtAsyasya puMso galAntarAle yaH kavalo'vilannaH pravizati tatpramANaM kavalasya, bhAvakukuTI tu yenAhAreNa bhuktena na nyUna nApyatyAdhrAtaM syAdudaraM dhRtiM ca samudahati tAvatpramANa AhAro bhAvakukuTIti 2 / yadvA 'jAyamajAyAhAre'tti jAtAjAtAhArapAriSThApanikAyAM kuzalAH-nipuNA ityarthaH, tatrAdhAkarmaNA lobhAdgRhItena viSamizreNa mantrAdisaMskRtena doSeNa ca jAtocyate, AcAryaglAnaprAghUrNakArthe durlabhadravye sahasAlAbhe satyadhikagrahaNe'jAtocyata iti / athavA jAto-guruglAnAdiyogya AhAra utpannastadrakSaNe nipuNAH, tatra vA niHspRhAH, 6 ajAto-guruglAnAdiyogya AhAraH anutpannastadutpAdane kuzalA iti / tathA 'dvicatvAriMzadeSaNAkuzalAH' tatraiSaNA caturdhA, kasyApyeSaNeti nAmeti nAmaiSaNA 1, eSaNAvataH sAdhvAderiyameSaNeti sthApaneti sthApanaiSaNA 2, dravyaiSaNA-sacittAcittamizradravyabhedAtridhA 3, bhAvaiSaNA'pi gaveSaNA 1 grahaNaiSaNA 2 grAsaiSaNA 3 bhedAtridhA, tatra gaveSaNAyAmAdhAkarmAdidhAcyAdidvAtriMzaddoSAH, grahaNaiSaNAyAM zaGkitAdidazadoSAH, grAsaiSaNAyAM saMyojanAdipaJcadoSA vijJeyA iti // 57 // taMpi na rUvarasatthaM na ya vaNNatthaM na ceva dappatthaM / saMjamabharavahaNatthaM akkhovaMgaM va vahaNatthaM // 58 // taMpi n0|| 'tamapi' AhAraM na 'rUparasAthai' tatra rUpa-zarIralAvaNyaM rasazca-bhojanAsvAdastadarthaM na 'na ca varNArthaM na ca 6 zarIrakAntyarthamityarthaH, 'na caiva dArtha' na cAnaGgavRddhyarthe bhuJjIteti zeSaH, kintu 'saMyamabharavahanArtha' cAritrabhAravahanArtha 25 27
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuJjIta, kimiva ?-akSopAGgamiva vahanArtham , etaduktaM bhavati-yathA'bhyaGgaM zakaTAkSe yuktyA dIyate na cAtibahu na cAti- bhojanakAdUstokaM bharavahanArtha sAdhUnAmAhAraH // 58 // tamapi kAraNe bhule'taH kAraNamAha raNAni gA. WIveaNa 1 veyAvacce 2iriaTThAe a3 saMjamahAe 4 taha pANavasiAe 5 cha8 puNa dhammaciMtAe 6059 // |59-60 __ veaNa // kSudvedanopazamanAya bhuGkte, yato nAsti kSutsadRzI vedanA, uktazca-"paMthasamA natthi jarA, dAriddasamo Traparibhavo natthi / maraNasama natthi bhayaM, chuhAsamA veyaNA natthi // 1 // " atastatpazamanArtha bhuJjIta 1, bubhukSitaH san vaiyAvRttyaM kartuM na zaknoti, ato guruglAnazaikSAdivaiyAvRttyakaraNAya bhuJjIta 2, 'ryArtha IryAsamityarthaM 3, saMyamaH-pratyu pekSaNApramArjanAdilakSaNaH sAdhuvyApArastapAlanArtha, bubhukSita enaM kartuM na zaknotItikRtvA 4, tathA prANA-jIvitaM hateSAM vRttyartha-rakSArtha paripAlananimittamityarthaH5, SaSThaM punardharmacintArtham , sUtrArthAnucintanAdilakSaNaM zubhacittapraNidhAnaM, etadapi bubhukSitaH kartuM na zaknotItikRtvA bhuJjIteti zeSaH 6 // 59 // jattha ya jiTTakaNiTThojANijai jittttvynnbhumaanno| divaseNavi jo jihona ya hIlijaisa goamA! gccho||60|| M jattha y0|| yatra gaNe 'jyeSThaH' vrataparyAyeNa vRddhaH 'kaniSThaH' dIkSAparyAyeNa laghuH, cazabdAnmadhyamaparyAyo'pi, jJAyate ayaM jyeSThaH ayaM laghuH ayaM madhyamaH ityevaM prakaTatvena vijJAyate, kasmAt jJAyate ?-jyeSThavacanabahumAnAt-he Arya ! he pUjya ! he bhadanta! he pasAukarI! ityAdijalpanAt, yadvA jyeSThasya-paryAyaguNairvRddhasya vacanam-Adezo jyeSThavacanaM tasya tasmin vA bahumAna-sanmAnaM yat pUjyaiH pratipAditaM tattathetyevaM jJAyata iti, tathA yatra divasenApi yo jyeSThaH sa na TU ***************
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 18 // hIlyate vacanolaGghanasammukha jalpanamarmodghATanAdiprakAreNa cakArAd yatra paryAyeNa laghutaro'pi guNavRddho na hIlyate vajraM prati | siMhagiriziSyaratnavRndavat he gautama! sa gaccha iti // 60 // athA''ryAdhikAramAha | jattha ya ajjAkappo pANaJcAevi roradubhikkhe / na ya paribhuMjai sahasA goyama ! gacchaM tayaM bhaNiyaM // 61 // * jattha ya0 // yatra ca gaNe AryAkalpaH - sAdhvyAnItaM roradurbhikSe prANatyAge'pi 'sahasa' tti siddhAntoktavidhimakRtvA na paribhujyate, yadvA yatra ca gaNe AryAkalpaH - sAdhvyAnItamazanAdikamityarthaH sahasetyutsargamArgeNa na paribhujyate, apavAde tu paribhujyate, jaGghAbalakSINazrI anya kAputrAcAryAdivat, he gautama! 'gacchaH' gaNaH 'tayaM' ti saH mayA bhaNitaH, ArSatvAdatra | vibhaktipariNAmaH / asyA gAthAyA vyAkhyAnamanyadapi jinAjJApUrvakaM karttavyamiti // 61 // athotsargeNa jalpanapari - cayAdikaM nivArayannAha-- jattha ya ajjAhiM samaM therAvi na ullavaMti gayadasaNA / na ya jhAyaMti thINaM aMgovaMgAI taM gacchaM // 62 // ja0 // yatra gaNe 'AryAbhiH sAdhvIbhiH 'samaM' sArddhaM cakArAdraNDAgata kAntAdibhiH strIbhiH sArddhaM ca taruNAH sAdhava AstAM sthavirA api 'nolapanti' na niSkAraNamAlApasaMlApAdikaM kurvantItyarthaH, sthavirAstridhA, tatra SaSTivarSajAtA jAtisthavirA: 1 samavAyadharAH zrutasthavirAH 2 viMzativarSaparyAyAH paryAyasthavirAH, 3 kiMbhUtAH 1 - gatAH - pranaSTA dazanA-dantA yeSAM te gatadazanAH, 'na dhyAyanti' na sarAgadRSTyA cintayantItyarthaH 'strINAM' nArINAM kAni? -'aGgopAGgAni' tatra aGgAnyaSTau bhojanakAraNAni gA. 61-2 20 25 // 18 // 27
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhudvaya 2 Urudvaya 4 pRSThi 5 ziro 6 hRdayo 7 dara 8 lakSaNAni, upAGgAni-karNanAsikAdIni, cakArAnna vilokayanti AryAnuca. kadAcid dRSTvA'pi nAnyasmin varNayanti sa gaccha iti // 62 // kiJca paradoSAHgAbajeha appamattA ajjAsaMsaggi aggivisasarisaM / ajANucaro sAha lahai akiti khu acireNa // 6 // 62-70 __ vje||'vrjyt' muJcata 'apramattAH' pramAdavarjitAH santo yUyaM, kaM ?-'AryAsaMsarga' ekAntasAdhvIparicayAdikamityarthaH, kiMbhUtaM ?-'agniviSasadRzaM yathA'gninA sarva bhasmasAtsyAttathA''sAM saMyoge cAritraM bhasmasAdbhavati, yathA ca tAlapuTaviSaM jIvAnAM prANanAzakaraM bhavati tathA''sAM paricayazcAritraprANanAzakaraH, kUlavAlukavat / tathA 'AryAnucara' AryA-sAdhvI tasyA anucaraH-kiGkaraH, kaH ?-'sAdhuH' muniH 'labhate' prApnoti 'akIti' asAdhuvAdaM yathA aho sAdhutvaM aho tapodhanatvaM aho tyaktagRhagRhiNIsaGgatvaM aho zivamArgasAdhakatvaM aho indriyabAdhakatvamityAdyavarNavAdarUpaM khulA yasmAdarthe 'acireNa' iti stokakAlena, ato he munayaH! AryAsaMsarga varjayateti // 63 // therassa tavassissa va bahussuassa va pamANabhUyassa / ajjAsaMsaggIe jaNajaMpaNayaM havijAhi // 64 // / thera0 // 'sthavirasya' vRddhasya 'tapasvino vA' aSTamAditapoyuktasya vA 'bahuzrutasya' adhItabahvAgamasya vA 'pramANabhUtasya' sarvajanamAnyasya evaMvidhasya sAdhorapi 'AryAsaMsargeNa' bahutamasAdhvIparicayena 'jaNajapaNaya'ti lokamadhye'pakIrtilakSaNaM bhavet yathA eSa sulakSaNo neti // 64 // kiM puNa taruNo abahussuo a nayavi hu vigitttttvcrnno| ajjAsaMsagIe jaNajapaNayaM na pAvijA? // 65 // gacchA .4
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 19 // kiM puNa0 // kiM punaH 'taruNaH' yuvA, kiMbhUtaH ? - ' abahuzrutaH' AgamaparijJAnarahitaH cakArAnna dezAdau mukhyatvena pravRttaH, na cApi hu vikRSTatapazcaraNo-na dazamAditapaH karttA, evaMvidho muniH 'AryA saMsargyA' niSkAraNaM muNDyA saha vikathA|paricayAdikaraNena 'janavacanIyatAM' lokApavAdalakSaNAM kiM na prApnuyAt ?, api tu prApnuyAdityarthaH // 65 // jaivi sayaM thiracitto tahAvi saMsaggiladdhapasarAe / aggisamIve va ghayaM vilijja cittaM khu ajjAe // 66 // ja0 // yadyapi 'svayaM' AtmanA 'sthiracittaH' dRDhAdhyavasAyaH sAdhustathA'pi tasya muneH saMsargyA - gamanAgamanAdi - rUpayA labdhaH - prAptaH prasaraH- avasaro ghaTIdvighavyAdivArttAlApAdirUpo yayA sA tathA tathA AryayA agnisamIpe ghRtavat vilIyate rAgavadbhavatItyarthaH 'cittaM' sAdhoH sAdhvyadhyavasAnarUpaM 'khu' nizcayeneti // 66 // sarvattha itthavaggaMmi appamatto sayA avIsattho / nittharai baMbhaceraM tadvivarIo na nittharai // 67 // 0 // 'sarvatra' divAnizAgRhAGgaNamArgAdiSu 'strIvarge' anAtharaNDAmuNNyAdirAmAvRnde 'apramattaH' rAmAbhiH saha nidrAvikathAdipramAdarahitaH san 'sadA' sarvakAlaM 'avizvasthaH (staH) ' vizvAsarahito rAmAsu evaMvidho 'nistarati' niratIcAraM pAlayatItyarthaH, kiM ? - 'brahmacarya' maithunatyAgarUpaM, 'tadviparItaH' uktaviparyasto 'na nistarati ' na brahmacarya pAlayatItyarthaH // 67 // satsu vimutto sAhU savattha hoi appavaso / so hoi aNappavaso ajANaM aNucaraMto u // 68 // sabatthe0 // 'sarvArtheSu' sarvaheyapadArtheSu 'vimuktaH' mamatAdirahitaH 'sAdhuH' mokSasAdhakaH 'sarvatra' kSetrakAladravyabhAvAdiSu AryAnucaradoSAH gA. 62-70. 20 25 // 19 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavati 'AtmavazaH' na kutrApi paravazI bhavatItyarthaH, 'saH' munirbhavati 'anAtmavazaH' paravazaH ya AryANAM 'anucaratvaM | kuryam' sevakatvaM niSpAdayan tiSThatIti // 68 // aMtra dRSTAntamAha khelapaDiama pANaM ma taraha jeha macchima vimoeDaM / ajjANucaro sAhU na taraha appaM vimoeDaM // 69 // khela || zleSmapatitamAtmAnaM 'na tarati' na zaknoti yathA makSikA 'mocayituM' pRthak karttuM sthAnAntare gantumityarthaH evaM 'AryAnucaraH' sAdhvIpAzabaddhapAdaH sAdhuH 'na tarati' na zaknoti 'AtmAnaM vimocayituM' svecchayAM grAmAdiSu vihate[mityarthaH // 69 // | sAhussa natthi lIe ajjAsarisA hu baMdhaNe uvamA / ghammeNa saha Thavato nayasarisI jANa asilesoM // 70 // sAhu0 // 'sAdhoH' muneH 'nAsti' na vidyate, va 1-'loke' prAkRtajane 'AryAsadRzI' sAdhvItulyA 'hu:' nizcitaM 'bamdhane' pAzalakSaNe 'upamA' tatsadRzaM vastvityarthaH, apavAdApavAdamAha - ' jANa'tti yAH sAdhvIH saMyamabhraSTA dharmeNa saha sthApayan sAdhuH 'nayasadRzaH' AgamavedItyarthaH 'azleSaH' abandhako jJAtavya iti / "kvacidvitIyAdeH" iti prAkRtasUtreNa | jANetyatra dvitIyArthe SaSThI / athavA 'dharmAt' zrutacAritrAt kAcidraSTAM 'jJAtvA' dRSTvA tatpArzve gacchopadezaparicayAdikaM kRtvA 'dharmeNa saha' zrutacAritralakSaNena saha sthApayan upalakSaNatvAt atIvagahama vRkSadurge vyAghrasiMhAdizvApada durge mlecchAdibhayamanuSyadurge garttApASANAdiviSamasthAne viSamaparvate vA praskhalamAnAM sarvagAtraiH patantI vA bAhrAdAvaGge gRham sarvAGgINaM vA dhArayan evamudakapaGkAdI apakasantIM apohyamAnAM vA maSTacittAM dIptacittAM lAbhAdimadena paravazI AryAnucaradoSAH gA. 62-70 5 10 14
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRtta // 20 // bhUtahRdayAM yakSAviSTAM unmAdaprAptAM upasargaprAptAM saMyatyA gRhasthena vA samaM sAdhikaraNAM saprAyazcittaprAyazcittabhayena viSaNNAM prAyazcittaM vahantIM tapasA klAntAM vA sarvAGgINaM dhArayan dezataH sAhayan vA sthAnAGgapaJcamasthAnakoktasabhayAdikAraNairekatra tiSThannapi 'nayasariso'tti nayasadRzo bhavati sAdhuH ko'rthaH ? - yathA naigamAdibhiH saptabhirnayaiH sUtraM vyAkhyAyamAnaM AjJAM nAtikrAmati, evamatrApi jinAjJAM nAtikrAmati sAdhuH / tathA 'jANa asileso'tti 'azleSaH' abandhakaH 'jANa'tti jJAtavyaH, ArSatvAttavyapratyayalopo'tra, azubhakarmabandhakArako na bhavatItyarthaH / asyA gAthAyA anyA'pi yathAgamaM vyAkhyA kAryeti // 70 // punaH sAdhuzikSApradAnena guNavarNanena ca guNasvarUpamAha - vAyAmiteNavi jattha bhaTTacarittassa niggahaM vihiNA / bahuladvijuassAvI kIraha guruNA tayaM gacchaM // 71 // vAyA0 // vAcmAtreNApi, AstAM kriyayA, bhraSTacAritrasya vidhinA nigrahaM yatra kriyate yadvA bahulabdhiyuktasyApi sa gacchaH, 'vAGmAtreNa' vacanavyApAreNa re kuzIla ! re apaNDita ! re jinAjJAbhaJjaka ! re sadgacchamaryAdAvallIkandakuddAla ! ityAdinA, apizabdAnmanasA yathA'yaM na saMyamaguNakArI ataH zikSA deyetyAdicintanena kAyena - karacAlanaziraH kampanAdinA yatra gaNe, kasya ? - 'bhraSTacArisya' zithilasaMyamasya 'nigrahaH' daNDaH 'vidhinA' sUtroktaprakAreNa kathaMbhUtasya ? - ' bahulabdhiyukta - syApi ' AmazaSadhiviNmUtrauSadhizleSmauSadhyAdisahitasyApi 'kriyate' vidhIyate 'guruNA' svadharmAcAryeNa ' tayaM'ti sa gacchaH / kiJcillabdhisvarUpaM yathA - " Amosahi 1 vipposahi 2 khelosahi 3 jallaosahI 4 ceva / saGghosahi 5 saMbhinnasoya 6 ohI 7 riu 8 viulamailaddhI 9 // 1 // cAraNa 10 AsIvisa 11 kevalI ya 12 gaNadhAriNo 13 ya pubadharA 14 / bhraSTanigrA hako gacchaH gA. 71 20 25 // 20 // 28
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ arahaMta 15 cakkavaTTI 16 baladevA 17 vAsudevA ya 18 // 2 // khIramahusappiAsava 19 kuTThayabuddhI 20 payANusArI dasannidhyAya 21 / taha bIyabuddhi 22 teaga 23 AhAraga 24 sIyalesA ya 25 // 3 // veuvidehaladdhI 26 akkhINamahANasI | divarjako 27 pulAyA ya 28 / pariNAmatavaviseseNa emAI hu~ti laddhIo // 4 // bhavasiddhiyapurisANaM eyAo 28 hu~ti bhaNi- 4. gacchaH |ya lddhiio| bhavasiddhiyamahilANavi jattiya jAyati taM vucchaM // 5 // arihaMta 1 cakki 2 kesava 3 bala 4 saMbhinne ya 5 gA. 72 cAraNe 6 pubA 7 / gaNahara 8 pulAya 9 AhAragaM ca 10 nahu bhaviyamahilANaM // 6 // aMbhaviyapurisANaM puNa dasa pucillA | u kevalitaM ca 11 / ujjumaI 12 vipulamaI 13 terasa eyAu na hu huMti // 7 // abhaviyamahilANaM puNa eyAo na huti bhaNiyaladdhIo 13 / mahukhIrAsavaladdhIvi neva sesA u aviruddhaa||8||" iti // 71 // / jattha ya sannihiukkhaDaAhaDamAINa nAmagahaNe'vi / pUIkammA bhIA AuttA kappatippesu // 72 // ___ jattha y0|| yatra ca gaNe 'sannihitti AhAramanAhAraM ca tilatuSamAtramapi pAnakaM vA bindumAtramapi teSAM nizAsthApanaM saMnidhirucyate, saMnidhiparibhoge rakSaNe ca caturguruH prAyazcittaM AtmasaMyamavirAdhanA anavasthA''jJAbhaGgAdidoSA:* | gRhasthatulyazceti, uktaM ca dazavakAlike-"lobhassesamaNupphAso, manne annayarAmavi / je siyA sannihIkAme, gihI pavaie na se // 1 // " iti / atra dvitIyapadaM nizIthacUrNito jJeyamiti / 'ukkhaDa'tti auddezikaM, taccaughavibhAgabhedAvidhA, tatra svArthAgnijvAlanasthAlyAropaNAdike vyApAre yaH kazcidAgamiSyati tasya dAnArtha yatkriyate tadoSaudezikaM, vibhAgIdezika tu-uddiSTakRtakarmeti mUlabhedatrayarUpaM uddezasamuddezAdezasamAdezottarabhedena dvAdazavidhaM, tatra svArthameva niSpannaM bhikSAdA CAKACACAKAASARABICC
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 21 // nAya yatprakalpitaM taduddiSTaM 1, yatkRtodvRttaM zAlyodanAdi dAnAya karambhaH kriyate tatkRtaM 2, yatkRtodvRttaM modakacUrNAdi bhUyaH pAkaguDakSepeNa dAnAya modakAH kriyante tatkarmma 3, taMtra ca ye kecana avapatanti tebhyo dAtavyamityuddezaH 1, pApaNDinAM dAtavyamiti samuddezaH 2, zramaNAnAM - zAkyAdInAmAdezaH 3, nirgranthAnAm - ArhatAnAM samAdeza 4 iti / 'AhaDa| mAINatti svaparagrAmAderjalasthalapathena pAdAbhyAM nAvAdinA ganyAdivAhanena vA sAdhvarthe bhaktapAnavastrapAtrAdyAnayanamabhyAhRtamucyate, teSAM, AdizabdAtpUtivyatiriktAnAmanyeSAM doSANAM ca pUtidoSastvagre vakSyamANatvAt, nAmagrahaNe'pi munayo bhItA bhavanti / 'pUIkamma'ti AdhAkarmAdi SoDazavidha udgamaH, sa ca sAmAnyato dvidhA - vizodhikoTi 1 ravizodhiko Tizca 2, tatrAdhAkarma sabhedaM 1 vibhAgaudezikasya dvAdazavidhasyAntyaM bhedatrayaM karmasamudeza 1 karmAdeza 2 karmasamAdeza 3lakSaNaM 2 pUtirAdhAkarmalezazleSaH 3 mizrajAtaM pASaNDigRhimizraM sAdhugRhimizra 4, bAdaraprAbhRtikA gurvAgamanaM jJAtvA | vivAhAdilagnasyAgrataH pazcAtkaraNalakSaNA 5 adhyavapUraH svagRhapASaNDimizraH svagRhasAdhumizraH 6, iyamavizodhikoTiH, asyAH zuSka sitthunA'pi pUtikarma bhavet, kalpatraye tu datte zuddhyati, udgamasya zeSaM doSajAlaM vizodhikoTiH, asyAM | militAyAM yadi vivekaH karttuM zakyate tadA zuddhiH, no cet kalpatrayeNeti / tathA 'Auttara kappatippesu'tti kalpanepau-asaMsRSTanIrAdinA svasvagacchoktasamAcArIvizeSau tayorAyuktAH, yadvA AyuktA - udyamaparAH, kayoH ? - kalpazca - pAtravastra| kSAlanalakSaNaH trepazca-apAnAdikSAlanalakSaNaH kalpatrepau tayoH kalpatrepayoH, tatra kalpo jaghanyamadhyamotkRSTabhedena tridhA, kathaM ?| odanamaNDakayavakSoda kulmASarAjamASacapalacapalikAvRtta canakasAmAnyacanakaniSpAva tuvarImasUramudgAdyale pakuMdAhAre gRhIte sannidhyAdivarjako gacchaH gA. 72 20 25 // 21 // 28
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tortortortrtrtrtrtrtran pAtre eko madhye kalpaH 1 dvitIyo bahiH 2 tRtIyastu sarvatreti kalpavayaM 3 jaghanyataH 1 zAkapeyAyavAgUkodravaudanarAddhamu- sannidhyA. ddAlyAdyalpalepakRdAhAre gRhIte pAtre kalpatrayaM madhye tata eka bahirmadhye ca tata ekaH sarvatreti kalpapaJcaka madhyamataH 2 divarjako kSIradadhikSIrapeyAtalaghRtamudgapAnakAtIvarasAdhike bahulepakRdAhAre gRhIte kalpavayaM madhye tato dvau bahirmadhye tato dvau gacchaH TU hastamukhapAtrabahirmadhye sarvatreti kalpasaptakamutkRSTataH 3, sAmAnyena ca sarvatrApi kalpasaptaka deyamiti vRddhavAdaH, haste tu 18gA. 72 * maNibandhaM yAvatkalpA deyA iti / trepaH-apAnAdikSAlanavidhiH, tathA coktaM zrInizIthasUtratRtIyacaturthoddezake-"je bhikkhU 5 vA bhikkhuNI vA uccArapAsavaNaM pariThAvettA paraM tiNhaM NAvApUrANaM Ayamai AyamaMtaM vA sAijaI" sUtram / asya cUrNiH"NAvatti pasaI tAhiM tihiM AyamiyavaM, aNNe bhaNaMti-aMjali paDhamaNAvApUraM tihA kareti, avayaMve vigiMcai, bitiye | NAvApUra tihA karettA sarvAvayavAn visohei, tatiyaM NAvApUraM tihA karettA tiNNi kappe karei, suddhaM ato paraMjai to 'mA-14 salahu~"ti SadAyavadhadoSoM bakuzatvaM ca, kAraNe tu"atiritteNa Ayamai jeNa vA nillevaM NiggaMdhaM bhavatI"tyarthaH, tathA kAraNe| tu mUtreNApi kalpate, uktazca bRhatkalpe-"No kappai niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA aNNamaNNassa moyaM Aiyattae vA Aya-3 mittae vA NaNNattha gADhesu vA rogAyaMkesu" no kalpate nirgranthAnAM nirgranthInAM vA anyo'nyasya-parasparasya moka-mUtramApAtuM vA AcamituM vA, kiM sarvathaiva ?, netyAha-gADhA-ahiviSavizUcikAdayaH agADhAzca-jvarAdayo rogAtaGkAstebhyonyatra na kalpate, teSu kalpate ityarthaH iti, evaMvidhAH sAdhavo yatra bhavanti sa gcchH|| 72 // maue nihuasahAve hAsaddavavivajie vigahamukke / asamaMjasamakarate goyarabhUma viharati // 73 // 14 SARKARI-CA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ %E0 zrIgacchAcAralaghuvRttI // 22 // %A4%AE%AC maue. // dravyabhAvabhedAnmRdukA dvidhA, tatra dravyamRdukA arkatUlAdikAH bhAvamRdukAH siddhAntayathoktakathakAH gocarabhU| jino niHzaGkAdisvabhAvA vA 'nibhRtasvabhAvAH' apavAdApavAdAgamazravaNe guruNA vidyAmantrAdirahasye kathite'pi gambhI- | myAdiyuto rasvabhAvAH gurvAdinA tADitA api gurukulAvAse nizcalacittA vA 'hAsyadravavivarjitAH' tatra hAsya-sAmAnyena hasanaM gacchaH dravaH-paropahAsaH, yadvA hAsya-dantodghATanAdinA hasanaM dravaH-karkarAdinA krIDAdikaraNaM 'vigahamuke' vikathAvimuktAH gA. 73 'asamaJjasaM' gurvAjJAbhaGgAdyanyAyamakurvantaH goriva caraNaM gocarastasya bhUmirgocarabhUmistadartha viharanti, ayaM bhAvaH-jJAnAdiprayojane bhramanti na niSprayojanamiti / yadvA gocarabhUmiH-abhigrahasya dvitIyo bhedastasyASTau bhedAstadartha vicaranti, upalakSaNAdanye'pi grAhyAH / sa cAbhigraho dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturddhA, tatra lepakRtaM jagAripramukhamalepakRtaM vA vallAdikaM dravyamahaM grahIpyAmi, amukena vA dIkuntAdinA dIyamAnamahaM grahISye'yaM dravyAbhigrahaH 1 kSetrAbhigrahe'STau gocarabhUmayo, yathA yasyAmekAM dizamabhigRhyopAzrayAnnirgataH prAJjalenaiva pathA samazreNivyavasthitagRhapaGkau bhikSArtha paribhraman tAvad yAti yAvatpatau caramagRhaM, tato bhikSAmagRhNannevAparyApte'pi prAJjalayaiva gatyA pratinivarttate sARjvI 1, yatra punarekasyAM gRhapaGkI / 6 paripATyA bhikSamANaH kSetraparyantaM gatvA pratyAgacchan punardvitIyasyAM gRhapaGktau bhikSAmaTati sA gatvApratyAgatikA 2,625 yasyAM tu vAmagRhAikSiNagRhe dakSiNagRhAcca vAmagRhe bhikSAM paryaTati sA gomUtrikA 3, yasyAM tu tricaturAdIni gRhANi hai vimucyAprataH paryaTati sA pataGgavIthikA 4, yasyAM tu sAdhuH kSetraM peTAvaccaturanaM vibhajya madhyavartIni ca gRhANi muktvA catasRSvapi dikSu samazreNyA bhikSAmaTati sA peTA 5, arddhapeTA'pyevameva navaramarddhapeTAsadRzasaMsthAnayordigadvayasaM ANRAKAR // 22 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ baddhayohazreNyoratra paryaTati, 6 tathA zambUkaH-zaGkhastadvat yA vIthiH sA zambUkA, sA dvedhA-yasyAM kSetramadhyabhAgAta AlocazaGkhAvarttayA paribhramaNabhaGgayA bhikSAM gRhNan kSetrabahirbhAgamAgacchati sA'bhyantarazambUkA 7, yasyAM tu kSetrabahirbhAgAttathaiva nAdikArI bhikSAmaTan madhyabhAgamAyAti sA bahiHzambUkA 8, tathA zrIvIrasyodumbaraviSayo'nyo'pi svaparagrAme gRhasaGkhyAviSayaH gaccha: jAgA. 74 kSetrAbhigrahaH 2, amukavelAyAM mayA bhikSArtha gantavyamiti kAlAbhigrahaH 3, tathA gAyana rudana apasaraNaM kurvan saMmukhamAgacchan parAGmukhaH alaGkato'nalaGkRtaH puruSo yadi dAsyati tadA mayA grAhyamityayaM bhAvAbhigrahaH 4 iti // 73 // muNiNaM nANAbhiggaha dukkarapacchittamaNucaraMtANaM / jAyai cittacamakaM deviMdANaMpi taM gacchaM // 74 // munninnN0|| 'munIn' sAdhUna 'nAnA'bhigraha' pUrvoktalakSaNaM duSkaraprAyazcittaM cAnucarato dRSTveti gamyate 'jAyate' utpadyate citte-manasi camatkAraH-Azcarya cittacamatkAraH, keSAM ?-devendrANAmapi yatraivaMvidhA munayo bhavanti sa gacchaH / tatra prAyazcittaM dazadhA-AhArAdigrahaNoccArasvAdhyAyabhUmicaityayativandanArtha pIThaphalakapratyarpaNArtha kulagaNasavAdikAryArtha ca hastazatAbahinirgame AlocanA prAyazcittaM bhavati, AlocanA ca guroH purataH prakaTIkaraNaM tenaiva zuddhiH 1, samitiguptipramAde gurvAzAtanAyAM vinayabhaGge icchAkArAdisAmAcAryakaraNe laghumRSAvAdAdattAdAnamUrchAsu avidhinA''vAsAdikaraNe kandarpahAsyavikathAkaSAyaviSayAnuSaGgAdiSu pratikramaNaM prAyazcittaM mithyAduSkRtaM, tenaiva zudhyati na gurusamakSamAlocyate iti bhAvaH 2, sahasA'nAbhogena vA saMbhramabhayAdervA sarvavratAticAreSu uttaraguNAtIcAreSu vA duzcintitAdiSu kRteSu vA mizra prAyazcittaM, yad guroH pura Alocya tadAdiSTaM mithyAduSkRtaM datta iti bhAvaH 3, piNDopadhizayyAdike'zuddhe jJAte yadvA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA- kAlAtikrAnte kSetrAtikrAnte anudgate'stamite vA gRhIte kAraNagRhIte uddharite vA bhaktAdike vivekaH prAyazcittaM, tyajanAloca. cAralaghu zuddha ityarthaH 5, naunadIsantArasAvadyasvapnAdiSu kAyotsargaH prAyazcittaM 4, pRthvyAdInAM saMghaTTAdau tapaH prAyazcittaM 6, yH| vRtto | SaNmAsakSamako'nyo vA vikRSTatapaHkaraNasamarthastapasA garvito bhavati yathA kiM mamAnena prabhUtenApi tapasA kriyata iti gaccha: // 23 // tapaHkaraNAsamartho vA glAnA'sahabAlavRddhAdiH tathAvidhatapaHzraddhAnarahito vA niSkAraNato'pavAdarucirvA bhavati tasya chedaH prAyazcittaM, ahorAtrapaJcakadazakAdikrameNa paryAyacchedaH kriyata iti bhAvaH 7, AkuTTayA paJcendriyavadhe darpaNa maithune utsannavihAre ityAdI mUlaM prAyazcittaM, punarvatAropaNamiti bhAvaH, bhikSornavamadazamaprAyazcittApattAvapi mUlameva dIyate 8. svapakSe parapakSe vA nirapekSaprahAriNi karAdighAtake vA arthAdAne ityAdI anavasthApyAI prAyazcittaM, yAvadutkRSTaM tapoM nAcINe tAvad vrateSu na sthApyate pazcAttu sthApyata iti bhAvaH, etatprAyazcittamupAdhyAyasyaiva dIyate 9, tIrthakarAdInAM bahuza AzAtanAkAriNi nRpaghAtake nRpAnamahiSIpratisevake svaparapakSakaSAyaviSayapraduSTe styAnarddhinidrAvati pArAzcika-5 prAyazcittaM, sa tvavyaktaliGgadhArI jinakalpivat kSetrAdvahiH sthApyate dvAdaza voNi, yadi prabhAvanAM karoti tadA zIghrameva pravezyate gacche zuddhatvAt , idaM ca prAyazcittamAcAryasyaiva dIyate 10, tatrAnavasthApyastapaHpArAzcitakazca prathamasaMhanana- 25 3/caturdazapUrvadhare gatI, zeSAH punarliGgakSetrakAlAnavasthApyapArAJcitA yAvattIrtha tAvadbhaviSyantIti // 74 // atha jiivrkssaa-151||23|| |didvAreNa gacchasvarUpamAha puDhavidagaagaNimArua vAuvaNassaitasANa vivihANaM / maraNaMte'vina pIDA kIraha maNasA tayaM gacchaM // 7 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ puDha0 // pRthvIdakAgnimArutAnAM vAzabda eSAM bhedasUcakaH tuzabdastu yatanAsUcakaH, vanaspatitrasANAM vividhAnI manasA'pi | maraNAnte'pi yatrAbAdhA na kriyate sa gacchaH / tatra pRthvIkAyastridhA - sacittAcittamizrabhedAt, sacitto dvidhA - nizcayavyavahArAbhyAM ratnazarkarAprabhRtInAM mahAparvatAnAM himavadAdInAM ca bahumadhye yaH sa nizcayataH sacittaH 1, zeSo'raNyAdau pRthvI| kAyaH sa vyavahArasacittaH, udumbarAdikSIradrumANAmadhaH pathi ca mizraH, halakRSTo yaH sa tatkSaNAdevArtho'zuSkaH kvaci nmizraH 2, zItoSNakSArakSatrAgnilavaNauSadhakAJjika snehazastrairabhihato'cittaH 3 / tathA'pkAyo'pi tridhA, ghanodadhighanavala| yakarakAH samudramadhye drahamadhye ca yaH sa nizcayataH sacittaH, zeSo'gaDAdInAM vyavahArataH sacittaH 1, anudvRtte tridaNDe | mizraM varSe patitamAtraM ca mizraM cAulodakaM yAvadvahu prasannaM nirmalaM na syAttAvanmizraM 2, bahuprasanne tvacittameveti 3 / tatheSTa kApAkAdimadhyago vidyudAdikazca naizcayikaH aGgArAdiko vyAvahArikaH sacittaH 1, murmurAdiko mizraH 2, odanavyaJjanA| cAmlAvazravaNAdiko'cittAgnikAyaH 3 / tathA ghanatanuvAtA nizcayataH sacittAH, atihimapAte yo vAyuH atidurdine ca sa naizvayikaH sacittaH, prAcyAdivAyurvyavahArataH sacittaH, kSetrato vAyubhRto dRtirjale ekahastazatagatazcedacittaH, dvitIya| hastazataprArambhe mizraH, tRtIyahasta zataprArambhe sacittaH, kAlataH vAyupUrito vastiH snigdhe utkRSTamadhyamajaghanye trividhe'pi | kAle ekadvitripauruSIbhirdvitricatuHpauruSIbhistricatuH paJcapauruSIbhizca yathAkramamacittaH mizraH sacittaH syAt, rUkSe trividhe'pi | kAle ekadvitribhirdvitricaturbhistricatuHpaJcabhirdinairyathAkramamacittaH mizraH sacittaH syAt / tathA sarva evAnantavanaspati| kAyo nizcayataH sacittaH zeSaH pratyekavanaspatirvyavahArataH sacicaH 1, pramlAnaphalakusumaparNAni mizrANi, lohasya mizra - sacittAdi pRthvyAdiyatanAkArI gacchaH gA. 75 5 10 14
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA cAralaghuH // 24 // 20 kAlo yathA-"paNadiNa mIso loTTo acAlio sAvaNe ya bhaddavae 11cau Asoe kattiya 2 magasiraposesu tinni diNA 3|| dayAvAn ||1||pnn pahara mAhaphagguNi 4 paharA cattAri cittavesAhA 5 / jiTThAsADhe tipahara 6 aMtamuhutaM ca caaliyo||2||" bAhyajala dvIndriyAH sakalajIvapradezavantaH sacittAH, viparyayAdacittAH, jIvanmRtA ekatra saMmilitA mizrAH, evaM trIndriyAdayaH / tyAgIca yatanA yathA pRthivyudakayorgamane prApte pRthivyAM gamyaM udake pRthvItrasAdisadbhAvAt 1, pRthivIvanaspatyoH pRthivyAM gamyaM na gacchaH gA. vanaspatau tadoSasyApi saMbhavAt 2, pRthivItrasayostrasarahite viralatrase vA gamyaM nirantare tu pRthivyAmeva 3, jalavanaspati 76-78 kAyayorvanaspatinA gamyaM udake niyamAvanaspatisadbhAvAt 4, ityAdi // 75 // / khajUripattamuMjeNa, jo pamajje uvassayaM / no dayA tassa jIvesu, sammaM jANAhi goymaa!||76 // | khjuuri0|| khajUrapatramayapramArjanyA muJjamayabahukaryA vA 'ya' sAdhuH upAzrIyate-bhajyate zItAditrANArtha yaHsa upAzrayastamupAzrayaM pramArjayati tasya munejIveSu 'dayA' ghRNA nAsti he gautama! tvaM samyag jAnIhIti // 76 // jattha ya bAhirapANi biMdUmittaMpi gimhamAIsu / taNhAsosiapANA maraNe'vi muNI na giNhaMti // 7 // / jattha y0||he gautama! yatra ca gacche 'bAhyapAnIyaM' taTAkakRpavApInadyAdisacittajalaM 'bindumAtramapi' jalakaNamAtrakamapi, ka?-grISmAdiSu kAleSu, AdizabdAcchItavarSAkAlayoH, tRSNayA-dvitIyaparISaheNa zoSitA-lAniM prApitAH prANAHucchrAsAdayo yeSAM te tRSNAzoSitaprANAH prANAnte'pi 'munayaH' sAdhavo na gRhNanti sa gaccha iti khuDDukavat // 77 // 8 icchijjai jattha sayA bIyapaeNAvi phAsuaMudayaM / AgamavihiNA niuNaM goama! gacchaM tayaM bhaNiyaM // 78 // -
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA icchi0 // he indrabhUte ! 'iSyate' vAnchA kriyate 'yatra' gaNe 'sadA' sarvakAlaM ugrapadApekSayA dvitIyamapavAdapadaM tenApi agniyatanA pragatA asavaH-prANA jIvA yasmAttatprAsukaM, kiM?'-udakaM jalaM 'AgamavidhinA' AcArAGganizIthAdisiddhAntoktaprakAreNagA . 79nipuNaM yathA syAttathA gaccho bhnnitH|| 78 // X 80 jattha ya sUlavisUhaya annayare vA vicittmaayNke| uppaNNe jalagujAlaNAi na karai tayaM gcchN||79|| jtth0|| yatra ca gaNezUle vizUcikAyAM ca, ASatvAdvibhaktilopaH, anyatarasmin vA 'vicitre anekavidhe 'AtaDe sadyoghAtiroge 'utpanne prAdurbhUte sati jvalanasya-agnerujvAlanaM-prajvalanaM jvalanojvAlanaM agyArambhamityarthaH munayo na kurvanti, AdizabdAdanyadapi sadoSa, sa gaccha:, AvazyakokASADhAcAryavaditi // 79 // | bIyapaeNaM sArUvigAi sahAimAiehiM ca / kAriMtI jayaNAe goyama! gacchaM tayaM bhaNiyaM // 8 // biiy0|| 'dvitIyapadena' apavAdapadena sArUpikAdibhiH zrAddhAdibhizca kArayanti 'yatanayA' nizIthAdigranthoktayatanAkaraNena, yathA-"sAhuNo sUlaM visUiyA vA hojA, to tAvaNe imA jayaNA-mahApIDAe jattha agaNI ahAkajo jhiyAi tattha gaMtuM sUlAdi tAveyacaM jai gihavaiNo aciyattaM na bhavai, aba gujjhagANi tAveyavANi tANi ya gihatyapurao na sakati tAveuM to Na gammai" ityAdiyatanAvizeSo vizeSajJairvizeSasUtrAdvijJeyaH, tatra prathama muNDitazirAH zuklavAsaHparidhAyI kacchAM na badhIta abhAryAko bhikSAM hiNDamAnaH sArUpikastasya samIpe, tasyAbhAve sabhAryAko vA zuklAmbaradharo muNDitazirAH sazikhAko'daNDako'pAtrakaH siddhaputrakaH, tasyAbhAve tyatacAritraH pazcAtkRtaH, tasyAbhAve gRhItANuvrataH zrAddhaH, tasyAbhAve gacchA .5
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA- +054 cAralaghu vRttI EKASSES // 25 // bhadrakAnyatIrthakastasya samIpe kArayantyagniyatanAM yatra he indrabhUte! 'tayaMti sa gaccho bhaNito mayeti // 8 // saMghaTTahA pupphANaM bIANaM tayamAINaM ca vivihadavANaM / saMghadRNapariAvaNa jattha na kujjA tayaM gacchaM // 81 // | syAdivarja. pupphaannN0|| puSpANi caturvidhAni, jalajAni 1 sthalajAni 2, tatra jalajAni sahasrapatrAdIni 1 sthalajAni-koraNTakA- naM ca gA. dIni 2, tAnyapi pratyekaM dvividhAni-vRntavaddhAni-atimuktakAdIni 3 nAlabaddhAni ca-jAtipuSpaprabhRtIni 4, tatra yAni | 81-82 nAlabaddhAni tAni sarvANi saGkhyeyajIvAni, yAni tu vRntabaddhAni tAnyasaGkhyeyajIvAni, snuhyAdInAM puSpANi anantajIvAtmakAni, teSAM puSpANAM, tathA bIjAni-zAlIgodhUmayavabaraTTAdIni teSAM vIjAnAM tvagAdInAM ca, AdizabdAttRNamUlapatrAraphalAdInAM, vividhasajIvadravyANAM saMghaTTanaM-sparzanaM paritApanaM-sarvataH pIDanaM yatra na kriyate sa gcchH||81|| hAsaM kheDDA kaMdappa nAhiyavAyaM na kIrae jattha / dhAvaNa DevaNa laMghaNa mamakArA'vaNNa uccaraNaM // 82 // haasN0|| hAsyaM sAmAnyena hasanaM vakroktyA hasanaM vAkheDDA' iti krIDAbAlakavadgolakAdinA ramaNamityarthaH,krIDA vA'ntAkSa|rikA prahelikAdAnAdirUpA, 'kaMdappatti kandarpabhAvanA, upalakSaNatvAt kilbiSikArabhiyogikA 3''surika4mohabhAvanAH 5, | tatra mAyayA paravipratAraNavacanaM vA'dRTTahAsahasanaM abhRtAlApAzca gudinA'pi saha niSTharavakronyAdirUpAH kAmakathA | 25 kAmopadezaprazaMsA kAyaceSTA vAkceSTA paravismApakavividhollApAH tatkandarpabhAvanA 1, sAtarasarddhihetave yanmazrayogabhUti-| // 25 // | karmAdikaraNaM tadAbhiyogikabhAvanA 2, yat zrutajJAnAdeH kevalinAM dharmAcAryasya saGghasya sAdhUnAM ca nindAkaraNaM tatkilbi|pikabhAvanA 3, yannirantarakrodhaprasaraH, yacca puSTAlambanaM vinA'tItAdinimittakathanaM tadAsurIbhAvanA 4, yadAtmavadhArtha 28
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zastragrahaNaM viSabhakSaNaM bhasmIkaraNaM jalapravezanaM bhRgupAtAdikaraNaM kAraNaM vinA tanmohabhAvanA 5 / 'nAhiyavAyaM'ti nAstika - | vAdaH, yathA nAsti jIvaH nAsti paralokaH nAsti puNyaM nAsti pApaM ityAdikaM 'nAhiyavAyaM' ti mAyayA paravipratAraNavacanaM vA 'na kriyate' na vidhIyate sAdhubhiryatra gaNe, tathA 'dhAvanaM' sAmAnyena vakragatyA gamanaM, yadvA 'dhAvanaM' akAle kAraNaM vinA varSA kalpAdikSAlanaM 'DevanaM' vegenAzvavadgamanaM kozikatApasavat, 'laGghanaM' vAhAdikollaGghanaM arhanmitrasAdhuvat, yadvA 'laGghanaM' | paraspara kalahena krodhAdinA zrAddhopari vA'nnapAnAdimocanaM, 'mamakAraH' mamatAkaraNaM vastrapAtropAzrayazrAddhAdiSu 'avarNoccAraNaM' | avarNavAdakathanamarhadAdInAmiti // 82 // jatthitthIkarakarisaM aMtariaM kAraNe'vi upapanne / diTThIvisadittaggIvisaM va vajjijjae gacche // 83 // jatthitthI 0 // yatra gaNe 'strIkarasparza' sAdhvIhastasaGghaTTanaM, upalakSaNatvAtpAdAdisaMhanaM 'aMtaria'miti vinA 'kAraNe'tti kAraNaM, atra dvitIyArthe saptamI, kaNTakarogonmattAdilakSaNaM, 'api' samuccaye, kiMbhUtaM kAraNaM 1-' utpannaM' saMjAtaM, dRSTiviSasarpa| dIptAgniviSamiva varjayet sa gacchaH, yadvA yatra strIkarasparza - gRhastharAmAkarapAdAdisaGghaTTanaM 'antare' vastrAdivyavadhAne, atra | prAkRtatvAdvibhaktipariNAmaH, kAraNe utpanne'pi dRSTiviSasarpadIptAgniviSamiva varjayet sa gaccha iti // 83 // | bAlAe buDDhAe nattuaduhiAi ahava bhaiNIe / na ya kIrai taNupharisaM goyama ! gacchaM tayaM bhaNiyaM // 84 // bAlAe0||'bAlAyAH' aprAptayauvanAyAH 'vRddhAyAH' sthavirAyAH upalakSaNatvAnmadhyamAyAH evaMvidhAyAH 'naghRkAyAH sutasutAyAH 'duhitRkAyAH' sutAsutAyAH athavA 'bhaginyAH' yAmyAH upalakSaNatvAnmAtuH putryAH kalatrasyetyAdigrahaNaM strIsparzava janam gA. | 83-84 5 10 14
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA 'tanusparzaH' aGgasparzo na ca kriyate he indrabhUte! sa gacchaH / atra sUtre sparzaniSedha uktaH, evamanye zabdAdayo'pi tyAjyA: gacche strIcAralaghu yataH paruSasparzena puruSasya mohodayo bhavati na vA, yadi bhavettadA mando na strIsparzavadutkaTaH, strIsparzena punaH puruSa sya sparzavajenaM vRttI di niyamAdbhavati mohodaya utkaTaH 1 / evaM striyAH strIsparza sati bhajanA, striyAH puruSasparzena niyamAnmohodayaH 2 / tathA puruSasya puruSazabdaM zrutvA bhajanA, puruSasyeSTe strIzabde zrute'vazyaM mohodayaH 3 / evaM striyA api bhAvanIyam 4 / tathaiva-12 // 26 // miSTe rUpe'pi jIvasahagate citrakarmAdipratimAyAM vA bhAvyam / sparza udAharaNAni yathA-"ANaMdapuraM nagaraM jitArI rAyA, vIsatthA bhAriyA, tassa putto aNaMgo nAma, bAlatte acchirogeNa gahio niccaM ruyaMto acchai, annayA jaNaNIe niginnaThiyAe ahAbhAveNa jANUruaMtare choDhuM uvagUDhio, do'vi tesiM gujjhA paropparaM samaphiDiyA, taheva tuhiko Thio, laddhovAo, rUyaMtaM puNo puNo taheva karei ThAyai ruyaMto, pavaDDamANo tattheva giddho mottuM piyaM vilapaMtI, pitA se mao, so raje Thio, tahAvi taM mAyaraM paribhujai, sacivAIhiM bujnamANovi No Thiotti 1 // tathA-"ego vaNio, tassa mahilA atIva iTThA,so vANijeNa gaMtukAmo taM Apucchai,tIe bhaNiyaM-ahaMpi gacchAmi, teNa sA nIyA, sA guviNI, samuhamajjhe viNa8 pavahaNaM, sA phalagaM vilaggA aMtaradIve laggA, tattheva pasUyA dAragaM, sa dArago saMvuDo, sA tattheva saMpalaggA, bahuNA 25 kAleNa annapavahaNe duruhitA saNagaramAgayA, tIe vuggAhio so-mA logavutteNa ahaM jaNaNittikAMu pariccaiyavA, sa // 26 // logeNa bhaNNai-agammagamaNaM mA karehi, pariccayAhi, tahAvi No paricayatitti 2 // tathA-"vAsudevajyeSThabhrAtRjarAkumAra-2 putrajitazatrurAjJaH zazakabhazakaputrau, tayorbhaginI devAGganAtulyA yauvanaM prAptA sukumAlikA, aziMvena sarvakulavaMze prakSIge
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AKASGANGA date trayo'pi kumAratve pravrajitAH, sukumAlikA'tirUpatayA na bhikSAdyartha gantuM zaknoti,taruNAH pRSThata Agacchanti,tannimitta- khIsparzamupAzraye'pyAgacchanti,gaNinyA guroH kathita,tadA guruNA svabhrAtarau rakSArtha bhinnopAzraye tatpArthe muktau, tau sahasrayodhinI,18 | varjanam |tayoreko bhikSAM hiNDati anyastAM rakSati, evaM bahukAle gate sati sAdhupIDAM dRSTvA tayA'nazanaM kRtaM, bahubhirdinaiH kSINAta gA. 85 hai mUchoM gatA, mRtetikRtvA ekena sA gRhItA, dvitIyena tasyA upakaraNaM gRhItaM, sA mAgeM zItalavAtena gatamUrchA bhrAtRsparzana savedA jAtA, tathA'pi maunena sthitA, tAbhyAM pariSThApitA, tayorgatayoH sA. utthitA, AsannaM vrajatA sArthavAhena gRhItA, svamahilA kRtA, kAlena bhikSArthamAgatAbhyAM bhrAtRbhyAM dRSTA, sasaMbhramamutthitA dattA bhikSA, tathA'pi munI tAM nirIkSamANau tiSThataH, tayoH-kiM nirIkSethaH ?, tau bhaNataH-asmadbhaginI tava sarakSA'bhUt , kintu sA mRtA, anyathA na pratyaya utpadyate AvayoH, tayoktaM-satyaM jAnIthaH, ahameva sA, tayA sarva pUrvasvarUpaM kathitaM, tAbhyAM sA vayaHpariNatA sArthavAhAnmocitA dIkSitA Alocya svargateti // 84 // kizcahai jatthitthIkarapharisaMliMgI arihAvi sayamavi karijAtaM nicchayao goyama! jANijjA muulgunnbhtttth||85|| ma jtthitthii0|| yatra gaNe strIkarasparza 'liGgI' muniH, kiMbhUtaH?-'arhannapi' pUjAdiyogyo'pi svayamapi kuryAt taM gacchaM nizcayato he gautama! jAnIyAt 'mUlaguNabhraSTaM' paJcamahAvratarahitamiti // pAThAntare tu-"jatthitthIkarapharisaM, aMtariyA kAraNevi uppanne / arihAvi karija sayaM, taM gacchaM mUlaguNamukkaM // " sugamA // atra zrImahAnizIthapaJcamAdhyayanoktasAvadyAcAryasya dRSTAnto jJeya iti // 85 // athApavAdamAha UUSAASASHISH SASSASSASSAX
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttI zrIgacchA kIrai bIyapaeNaM suttamabhaNiyaM na jattha vihiNA u / uppaNNe puNa kaje dikkhAAyaMkamAIe // 86 // 16 AryAvartacAralaghu- kiiri0|| 'kriyate' vidhIyate 'dvitIyapadena'utsargapadApekSayA'pavAdapadena 'suttamabhaNiya'mityatra makAro'lAkSaNikaHnam gA.86 tAsUtre-vRhatkalpAdau abhaNitaM-bhagavatA akathitaM sUtrabhaNitaM sAdhvIpade na 'yatra' gaNe 'vidhivat' zAstroktaprakAreNa, tuzabdo-19 anekadravyakSetrakAlabhAvaprakArasUcakaH, 'utpanne prakaTIbhUte punaH kArye mahAlAbhakAraNe, kiMbhUte kArye ?-dIkSAyAM gRhItAyAMda // 27 // dIkSA''taGkAdikaM tasmin , AdizabdAdviSamavihArAdAviti, AtaGka Adiryatra tat, sa na gaccha iti // atra kiJcinnizIthacUrNipaJcadazoddezakagataM yathA-"ettha sIso pucchai-Agame ya pavAvaNijjA ajjA ato saMsao kiM pariyaTTiyaSAo na | pariyaTTiyabAo?, Ayario bhaNai-Natthi koi Niyamo, jahA avassaM pariyaTTiyavAo Natthi vatti, jai puNa padhAvettA dra ANAe parivaTTati to mahAnijarAe vai, aha aNANAe u pAlei to atimahAmohaM pakubai, dIhaM saMsAraM Nivattei, to keriseNa pariyaTTiyavAo? ko vA pariyaTTaNe vihI ?,ato bhaNNai-sahU ? bhIyaparisitti 2,etehiM dohiM padehiM caubhaMgo kAyaSo, sahU bhIyaparise 1 asahU bhIyapariso 2 saha abhIyapariso 3 asahU abhIyapariso 4, tattha dhitibalasaMpuNNo iMdiyaNiggahasamattho thiracitto ya AhAruvahikhettANi ya tappAuggANi uppAeuM samattho eriso saha 1,jassa bhayA sabo sAhusAhuNi-18 vaggo Na kiMci akiriyaM karei bhayA kaMpai eriso bhIyapariso 2, ettha paDhamabhaMgillassa parivaTTaNaM aNuNNAyaM, sesesu tisupara // 27 // | bhaMgasu NANuNNAyaM, aha pariya1ti to caugurUM, so paDhamabhaMgillo jaha jiNakappaM paDivajao aNuvaTTAvagassAsati ji| |jiNakappaM paDivajjai to caugurugA, aNNaM ca jiNakappaThiyassa jA NijjarA sA u vihIe saMjatIo aNupAleyaMtassa viulatarA NijjarA bhavati"tti // 86 // kiJca ENABLESSOCIAS
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlaguNehiM vimukaM bahuguNakaliyaMpilakhisaMpalaM / uttamakule'vi jAyaM niddhADijada tayaM gacchaM // 87 // mUlaguNahI. |muulgu0|| bahuguNakalitaM' vijJAnAdiguNavRndasahitamapi 'bahulabdhisaMpannaM' anekAhAravastrAdyutpAdanalabdhikalitaM madhukSIrAzra nanirghATanaM vAdilabdhiyuktaM vA uttamakule'pi jAtaM' upabhogAdika cAndrAdike vA kule jAtam-utpannaM,evaMvidhaguNayuktamapi sAdhusAdhvI hiraNyAdidravarga 'mUlaguNaiH' prANAtipAtaviramaNAdibhiH vizeSeNa makta-bhraSTaM vimuktaM yatrAcAryAH 'nirdhATayanti' tiraskAraM kRtvA svagaNA dAvarjanaM ca |niSkAzayantItyarthaH 'tayaMti sa gacchaH, upalakSaNAta styAnaddhinidrA'tiduSTasvabhAvalakSaNamapi niSkAzayaMtIti // 87 // gA.87-89 jattha hiraNNa suvaNNe dhaNadhaNNe kaMsataMyaphalihANaM / sayaNANa AsaNANa ya jhusirANaM ceva paribhogo // 88 // jattha ya vAraDiANaM tekUDiANaM ca tahaya paribhogo / muttuM mukkilavatthaM kA merA tattha gacchami ? // 89 // | jattha ya hi0|| jattha ya vaa0|| yatra gaNe 'hiraNyasvarNayoH' tatra hiraNya-rUpyaM aghaTitasvarNa vA svarNa ca ghaTitasvarNa, tathA "dhanadhAnyayoH' tatra dhanaM caturdhA-gaNimaM-pUgaphalanAlikerAdikaM 1 dharima-guDAdi 2 meyaM-ghRtAdi 3 pAricchedya-mANidakyAdi 4, atrAdyantabhedenAdhikAraH, dhAnyaM-apakkayavagodhUmazAlimadgAdi caturviMzatividhaM, 'kaMsa'tti kAMsyAni-sthAlaka colakAdIni pAtrANi 'taMba'tti tAmrANi-tAmrasambandhiloTTikAdIni sphaTikaratnamayAni bhAjanAdIni, upalakSaNatvAt | kAcakapadikAdantAdibahamUlyAni pAtrANi, pAtrAdiSu ca pittalakAdivAlikAnAM bandhanAni teSAM, tathA cokta nizIthasUtra da AcArAGga ca-"je bhikkhU vA bhikkhuNI vA ayapAyANi vA 1 kasapA02 taMbapA03 ta uyapA04 suvaNNapA05rUppapA0 6 sIsagapA0 7rIriyapA08 hArapuTapattilohapA09maNikAyapA. 10 saMkhapA0 11 siMgapA0 12 daMtapA0 13 cela ASSASARAMSADHAN
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAralaghu vRttI zrIgacchA. pA0 14 selapA0 15 cammapA0 16 vairapA017 karei kareMtaM vA sAijai dharei dhareMtaM vA sAijai paribhuMjai paribhuMjataM hiraNyAdi vA sAijai tassa cAummAsiyaM parihAraThANaM aNugghAtiyaM ||je bhikkhU vA bhikkhuNI vA ayabaMdhaNANi vA 1 kaMsabaMdhaNANi 4vA 2 jAva 16 vairabaMdhaNANi vA 17 karei karataM vA sAijjai jAva paribhujaMtaM vA sAijai tassavi puvapacchittaM / " gA. 90 'sayaNAsaNa'tti zayanAnAM-khaTvApalyaGkAdInAM AsanAnAM-mazcikAcAkalakAdInAM cazabdAdguptadavarakajINakajalecaka zetri-10 // 28 // jikAdInAM, tathA 'jhusirANaM ti sacchidrANAM pIDhaphalakAdInAM paribhogo-nirantaravyApAraNam / tathA yatra ca 'vAraDiA-| Nati AdyantajinatIrthApekSayA raktavastrANAM 'tekUDiyANaM'ti nIlapItavicitrabhAtibharatAdiyuktavastrANAM ca 'paribhoga' hai sadA niSkAraNaM vyApAraH 'muktvA' parityajya 'zuklavastraM' yatiyogyAmbaramityarthaH, kriyata iti zeSaH, kA maryAdA?, na kAcidapi tatra gaNe iti // 88 // 89 // kAMsyatAmrAdibhyaH svarNarUpyaM bahanarthakArItyatastaniSedhaM dRDhayannAha||jattha hiraNNa suvaNaM hattheNa parANagaMpi no chipe / kAraNasamappiyaMpi hu nimisakhaNaddhapi taM gacchaM // 9 // ___ jattha hi0|| yatra gaNe 'hiraNyavarNa' pUrvoktazabdArtha sAdhuH 'hastena' svakareNa 'parANagaMpi'tti parakIyamapi-parasamba dhyapi 'na spRzet' na saMghaTTayet 'kAraNasamarpitamapi' kenApyagAriNA kenApi bhayasnehAdihetunA'rpitamapi 'nimeSakSaNArddha- 25 mapi' tatra nimeSo-netrasaJcAlanarUpaH aSTAdazanimeSaiH kASThA kASThAdvayena lavaH lavapaJcadazabhiH kalA kalAdvayena lezaH lezaiH 8| // 28 // paJcadazabhiH kSaNaH tayorarddhamapi sa gacchaH / yadvA yatra parakIyamapi hiraNyasvarNa hastena sAdhuna spRzet kAraNasamarpitamapi, SASAKALISASIRIUS 27
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAR bhAvArthastvayaM-kArye saMpUrNe kRte satItyarthaH, uktazca nizIthapIThikAyAm-"visi kaNaga'tti visaghatthassa kaNagaM-suvaNNaM ghernu AryAlAghasiUNa visaNigghAyaNaTThA tassa pANaM dijaI"tti // 90 // athA''ryakAdvAreNa gaNasvarUpamAha bhavarjanam jattha ya ajjAladdhaM paDigahamAIvi vivihamuvagaraNaM / paribhujai sAhahiM taM goyama! kerisaM gacchaM // 91 // gA.91 __ jattha y0|| yatra ca gaNe 'AryAlabdhaM' sAdhvIprAptaM patandrapramukha vividha' nAnAbhedamupakaraNaM paribhujyate sAdhubhiH kAraNaM vinA 'he gautama!' he indrabhUte !, sa kIDazo gaccho !, na kIdRzo'pIti / atra kiJcidupakaraNasvarUpaM nizIthato yathAF"je bhikkhU vA 2 gaNaNAtirittaM vA pamANAtirittaM vA uvahiM dharei,uvahiM dharetaM vA sAijai tassa caulahuyaM" tathA "jo jiNakappio egeNaM kappeNaM saMtharai so egaM geNhai paribhuMjai vA,jo dohiM saM0 so geNhai pari0, evaM tatiovi, jiNaka-| |ppio vA jo acelo saMtharai so acelo ceva acchai, esa abhiggahaviseso bhaNio, eteNa adhikataravatthe Na hIliyako |jamhA jiNANaM esA ANA-saveNavi tiNNi kappA ghettabA therakappiyANaM, jaivi apAueNa saMtharai tahAvi tiNi kappA Ni-16 yamA ghettavA iti, jo sAmaNNabhikkhU tasseyaM vatthappamANaM bhaNiyaM, jo puNa gaNaciMtagogaNAvacche yago so dullahavatthAdidese | duguNapaDoyAraM tiguNaM vA, ahavA jo atiritto uvaggahio vA so sabo gaNaciMtagassa pariggaho bhavai, mahAjaNNo tti gaccho, tassa AvattikAle uvaggahakaro bhavissati"ti / tathA-"jesu khittesu cAummAsaM kayaM, tattha do mAsA vatthaM na geNhaMti, kiM kAraNaM?, jeNa pAsatthAi vAsAmuvi uvagaraNaM gehaMti.Na ya caupADivae puNo NiyamA viharaMti, teNa kAraNena 2 tehiM suddhe asuddhe vA uvagaraNe gahie jaM sesagaM sar3agA payacchati taM sesagaM saMviggANaM Na kappai ghettaM saparakhettesu, tati RIERGACACANCIA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAralaghu zrIgacchA-15 yamAse gehaMti, cikkhallapaMthA vAsaM vA Novaramae bAhiM vA asivaM dubbhikkhaM evamAiehiM kAraNehiM caupADivae Na NiggayA 6 AryApari tattha do mAsamajhe koi vatthANi dejAte paDisehaMti,dosu mAsesu puNNesu geNhaMti,jamhAje iha khitte vAsAvAsamavaTThiyA tesiM vRttI vatthe dAhAmotti saDDhayANa jo bhAvo so niggaesu vocchijjai, sAhUNaM vA je vatthA saMkappiyA te aNNasAdhUNaM aNNapAsaMDa 4 gA.92-93 // 29 // sthANaM vA deMti, appaNA vA pari jaMti vA, bAlaasahugilANA sIyaM paDataM Na sahai, evamAiehiM kAraNehiM dohiM mAsehi apuNNehiMvi omatthagapaNagaparihANIe gahaNaM kAyacaMti, uDubaddhe yamAsakappaM jattha ThiyA tatthavi ukkosaNaM do mAsA pari II 20 haraMti, kAraNe omatthagapaNagaparihANIe geNhaMti, iccAi uvahivittharo nisIhadasamoddesao nneo"tti||91|| kizca aidullaha bhesajja bala buddhivivaDaNaMpi puTTikaraM / ajjAlaI bhuMjaha kA merA tattha gacchaMmi // 92 // * aidu0 // 'atidurlabhaM' duSprApaM 'bheSaja' tathAvidhacUrNAdikaM upalakSaNatvAdauSadhamapi balaM ca-zarIrasAmarthya buddhizca medhA tayorvivarddhanamapi 'puSTikara' zarIraguNakaraM 'AryAlabdha sAdhvyAnItaM yatra gaNe sAdhubhirbhujyate tatra 'kA merA' kA maryAdA ?, na kAcidityarthaH / .92 // ego egithie saddhiM, jattha ciTThija goymaa!| saMjaIe viseseNa, nimmeraM taM tu bhAsimo // 93 // ego|| ekaH'advitIyaH sAdhuH ekAkinyA-raNDAkuraNDAdistriyA sArddha'yatra'gaNe rAjamArgAdau vA tiSThet he gautama, x // 29 // tathA ekAkinyA saMyatyA sArddha 'vizeSeNa' hAsyavikathAdibahuprakAreNa yatra gaNe sAdhubhiH paricayaH kriyate 'tu'punaH ta| 151 28 gacchaM nirmayoMda' jinAjJAvikalaM 'bhASAmahe' kathayAmaH, evaM taM gaccha nirmaryAdaM sadgaNavyavasthA vikalaM bhASayAma iti // 93 // SSSSSSSSSY
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ S | AryApATha navarjanam gA.94-96 DhacArittaM muttaM AijaM maiharaM ca guNarAsiM / iko ajjhAveI tamaNAyAraM na taM gcchN||94|| dddhcaa0|| dRDhaM cAritraM-paJcamahAvratAdilakSaNaM yasyAH sA tathA tAM 'muktAM' niHspRhAM 'AdeyAM' loke AdeyavacanA 'maiharaM' ti matigRha-guNarAziM sAdhvIM ghazabdAt mahattarAM yadvA mahattarapadasthitAM sarvasAdhvInAM svAminImityarthaH, maha- ttarAsvarUpaM yathA-"sIlasthA kayakaraNA kulajA pariNAmiyA ya gaMbhIrA / gacchANumayA vuDDA mahattarattaM lahai ajjA // 1 // " evaMvidhAmapyekAkinImAyA~ 'eka' advitIyo muniH 'adhyApayati' sUtrato'rthato vA tantraM pAThayatItyarthaH he ziSya ! tamanAcAraM jAnIhi, na taM gacchaM, 'muttuM'ti pAThAntare yatra gaNe dRDhacAritraM madaharaM guNarAziM evaMvidhamAcArya muktvA-parityajya, |etaduktaM bhavati-evaMvidhaH kadAcidadhyayanoddezakAdikaM pAThayediti // 14 // ghaNagajiya hayakuhae vijuuduggijjhguuddhhiyyaao| ajA avAriAo itthIraja na taM gcchN||9|| | jattha samuddesakAle sAhaNaM maMDalIi ajaao| goama! ThavaMti pAe itthIrajaM na taM gacchaM // 16 // ghanasya garjitaM bhAvini dujJeyaM hayasya kuhaka-udarastho vAyuvizeSaH vidyut-pratItaiva tA iva durgAcaM hRdayaM yAsAM tA AryA avAritA:-svecchAcAriNyo yatra gaNe tat strIrAjyaM na tu sa gacchaH // 95 // | jtth0|| yatra gaNe 'samudezakAle' bhojanakAle sAdhUnAM maNDalyAM 'AryAH' saMyatyaH he gautama! 'pAdau sthApayanti' maNDalImadhye AgacchantItyarthaH, tat strIrAjyaM jAnIhi tvaM, na taM gaccham / jao-"akAle paidiNaM AgacchamANIe loyANaM saMkA bhavai, bhoyaNavelAe sAgAriyA'bhAveNa mokalamaNeNa AlAve saMlAve bhavai, sAhUrNa cautthe saMkA bhavai, USRAHASISMISSASSUM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ |97-99 CACA%AA zrIgacchA- parupparaM pII bhavai, tao sabe'vi sAhavo ajAe aNuvaTuMti, ajANurAgarattA na muNaMti appaNo sajjhAyapaDilehaNAi-3 kaSAyavarjacAralaghu- asaMjamahANI, tao saMghADae saMjamahANikAraNIe rajaM bhavati, saMjaIe saMghADae raja kuNamANIe payaThANIyAvi nam mA. vRttI |pahANapurisA rajubaMdhaNabaddhabailatullA bhavaMti, sAhUNaM ca duggaI phalaM bhavai, ao ussaggamaggeNa sAhahiM samaM bhoyaNavelAe aNNatthavi bahusaMsaggo saMjaIe na kAyabo'tti, sAhuNA'vipaDhamapaeNa saMjaINa maMDalIe egAgiNAna gaMtavaM"ti // 16 // // 30 // atha sanmunisadgaNaprarUpaNena sadgaNasvarUpamAhajattha muNINa kasAyA, jagaDijaMtAvi parakasAehiM / nicchiti samuDhe suniviTTho paMgulo ceva // 97 // 20 dhammaMtarAyabhIe bhIe saMsAraganbhavasahINaM / na uIraMti kasAe muNI muNINaM tayaM gacchaM // 98 // kAraNamakAraNeNaM aha kahavi muNINa udyahi kasAe / udaevi jattha ruMbhahi khAmijaha jattha taM gacchaM // 19 // ___ jattha0 // dhamma0 // kAraNa // AsAM vyAkhyA yathA-yatra gaNe manvante-jAnanti tattvasvarUpamiti munayasteSAM na munInAM paramarSINAM 'kaSAyAH' krodhamAnamAyAlobharUpAH 'jagaDi jaMtAvitti dIpyamAnA api-dhagadhagAyamAnaM kriyamANA api, kaiH?-pareSAM-dAsadAsImAtaGgadvijAmAtyabhUpAlAdInAM kaSAyA utkaTakrodhAdayastaiH parakaSAyaiH necchati samutthAtuM metAryagajasukumAlaskandhakAcAryaziSyAdInAM kaSAyavat , 'ceva'tti yathArthe yathA 'su' iti atizayena niviSTaH-sthita suniviSTaH'||Ins 8| padamapi gantumasamartha ityarthaH 'paGgulaH' pala: utthAtuM na zaknotIti // 97 // agAdhasaMsArasAgare patatAM jIvAnAM patte da iti dharma:-sarvajJoktajJAnadarzanacaraNarUpastasyAntarAyo-nidrAvikayAkumatyAdivighnastasmAdrItAH-trastAH, tathA 'bhItAH' 54-54-%95% C // 30 // 3
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kampamAnAH saMsaraNaM saMsAro-bhavabhramaNaM garbhe vasanaM vasatiH garbhavasatiH saMsArazca garbhavasatizca saMsAragarbhavasatI tAbhyAM. 4 kaSAyAbhAkAyadvA saMsAre-caturgatyAtmake garbhavasatayastAbhyaH 'nodIrayanti' prazAntAH santaH kuvAkyAdinA notthApayantItyarthaH, kAna TAL vaH zItatakaSAyAn' kodhAdIn munayo munInAM sa gacchaH / atra kaSAyodaye udAharaNAni vAcyAni, yathA-krodhe goghAtakamaruko paAdi dAharaNaM 1, mAne'caMkAribhaTThodAharaNaM 2, mAyAyAM paNDAryodAharaNaM 3, lobhe AryamanavAcAryodAharaNa 4 miti // 9 // gA.100 tathA 'kAraNe' guruglAnazaikSAdivaiyAvRttyAdiprayojane sAraNavAraNanodanAdikAraNe vA 'akAraNe' bahiHprayojanAbhAve vA 'NaM' vAkyAlaGkAre, yadvA makAro'lAkSaNikaH kAraNAkAraNena, atha kathamapi 'munInAM' jJAtAgamatattvAnAM kaSAyavi. pAkavettRNAM 'uhihiti' utpadyante-prakaTIbhavanti 'kaSAyAH' krodhAdayaH 'udaevitti utpadyamAnA api yatra 'ruMbhehiMti' rudhyante kSAmyante ca yatra sa gacchaH // 99 // sIlatavadANabhAvaNa cauvihadhammatarAyabhayabhIe / jattha bahU gIyatthe goyama! gacchaM tayaM bhaNiyaM // 10 // __ siilt0|| dIyata iti dAna-supAtrAnukampAdikaM 1 zIlamaSTAdazadhA'brahmavarjanaM 2 tapyate'STaprakAraM karmAneneti tapaH rakSAvalIkanakAvalyekAvalImuktAvalIzreNivargadhanapramukhaSaSTyadhikazatatraya360bhedabhinnaM, uktaJca zrIgaNividyAprakIrNakeIS"mahA 1 bharaNi 2 puvANi, tiNNi uggA viyaahiyaa| eesu tavaM kujA,sabhitarabAhiraM // 1 // tiNi sayANi sahANi, tavokammANi AhiyA / ugganakkhattajoesu, tesumanataraM kare // 2 // " iti, bhAvyate-saMsArasvarUpamanityatvena cintyate'nayeti bhAvanA, ityevaMrUpasya caturvidhadharmasyAntarAyabhayabhItAH, sUtre tu bandhAnulomyAt 'sIlatavadANabhAvaNa'tti, 2 puvANi, kAvalIzreNivapAdika gacchA.6
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna subAhukumArodAharaNa, zIlavarUpamathAdhamAdhamagaNakharUpamAhAsiriSa vaijja annastha // 10 // sUnAvarjanaM gA.1.1 zrIgacchA- yatroktalakSaNA bahavo gItArthAH-sUtrArthajJAtAro bhavanti he gautama ! sa gaccho bhaNitaH / atrAnukampAdAne jayarAjocAralaghudAharaNaM, supAtradAne subAhukumArodAharaNaM, zIle'naGgalekhodAharaNaM, tapasi skandhakakAlIdevyAyudAharaNaM, bhAvanAyAM * vRttI bharatodAharaNaM vAcyamiti // 10 // uktamuttamagaNasvarUpamathAdhamAdhamagaNasvarUpamAhajastha ya goyama! paMcaNha kahavi sUNANa ikkamavi hujjA / taM gacchaM tiviheNaM vosiria vaijja annastha // 101 // 8 // jtth0|| yatra gaNe ca he gautama ! 'paJcAnAM' gharaTTikA 1 uhaSala (dUkhala)2 cullaka 3 pAnIyagRha 4 sAravaNa 5lakSaNAnAM kathamapi 'sUnAnAM' anAthAzaraNajIvavRndavadhasthAnAnAM khaTTikagRhasadRzAnAM madhye ekamapi bhavet taM 'gacchaM' adhamamunisamUha 'trividhena' manovAkAyena kRtakAritAnumatyAtmakena 'vyutsRjya' pari tyaktvA 'vrajet' gacchet 'anyatra satparamparAgatagaNa iti // 101 // sUNAraMbhapavattaM gacchaM vesujjalaM na sevijA / jaM cArittaguNehiM tu ujjalaM taM tu sevijA // 102 // / sUNA // 'sUnArambhapravRttaM' SaDjIvamardanaparaM khaNDanyAdyadhikaraNakartAraM vA 'gacchaM' sAdhvAbhAsagaNaM veSeNa-kalpakambalIcolapaTTarajoharaNamukhapotikAdilakSaNanepathyena sAdhudravyaliGgenetyarthaH ujjvalaM-sAgaraDaNDIravat paramazvetaM veSojjvalaM na seveta, duHkhalakSasaMsAravarddhakatvAt , kIdRzaM seveta ? ityAha-'yaM' gaNaM 'cAritraguNaiH' samitigupyAdiguNaiH 'sajjvalaM' | niratIcAramAlocitAtIcAraM vA tuzabdAd dravyaliGgena malinamapi taM gaNaM seveta, tuzabdAttadgatamunInAM vaiyAvRttyAdidi kamapi kurvIta, saMsArakSayahetukatvAditi // 102 // // 31 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ RKARISASARA jattha ya muNiNo kayavikkayAI kurvati saMjamanbhaTThA / taM gacchaM guNasAyara ! visaM va dUraM pariharijA // 103 // yUvikraya jattha y0|| yatra gaNe 'munayaH' sAdhuveSaviDambakAH pravacanopaghAtakArakAH AtmaklezakArakAH 'kaya'tti mUlyena vastra- vajena A. pAtrauSadhaziSyAdikaM svIkurvanti 'vikayAIti mUlyenAnyeSAM vastrapAtrajapamAlAdikamarpayanti, 'jattha ye' tyatra cakArAdamyaiH / raMbhatyAgAkrayavikrayAdika kArApayanti kurvantamanyamanumodayanti ca, kiMbhUtAH?-saMyamAt-pRthivyAdisaptadazavidhAt bhraSTA:-sarvathA di gA. 103-4 yatanAtatparatArahitAH dUrIkRtacAritraguNA ityarthaH 'taM' pUrvoktasvarUpaM 'gacchaM' gaNaM guNAnAM-jJAnAdiguNAnAM sAgarAsamudro guNasAgarastasthAmantraNaM 'he guNasAgara!' he ziSya ! 'viSamiva' halAhalaviSamiva 'dUra' adarzanaM yathA syAttathA pari haret / atra viSaM tUpamAmAtraM yena viSAdika(nA)maraNaM bhavati na vA, paraM guNabhraSTagacchasaGgAt kumatigrastagaNasanAccAna-| BAntAni janmamaraNAni anante saMsAre bhavantIti // 103 // TU AraMbhesu pasattA siddhataparaMmuhA visayagiddhA / muttuM muNiNo goyama ! vasija majjhe suvihiyANaM // 104 // __ aarNbhe0|| bahuvacanAt saMrambhasamArambhayorapi grahaH teSu prakarSaNa-manovAkAyavyApAreNa saktAH-tatparAH prasaktAH, yadvA ArambheSu-jIvopamardakAriSu parigrahAdiSu sakkA-melanapAlanAditatpasastAn siddhAnteSu-AcArAGgAdizrutaraleSu parAidomukhAH-viparItavAstaduktAnuSThAnalezazUnyatvAt tatparijJAnazUnyatvAcca, viSayo dvidhA kAmarUpo bhogarUpazca, tatra kAmaH| zabdarUpalakSaNaH bhogo-gandharasasparzarUpastasmin gRddhAn muktvA munIna he gautama ! 'vaset' nivAsaM kuyoditi, madhye, keSAM - | suSTu-manovAkAyena zobhanamanuSThAnaM vihitaM-niSpAditaM yaiste suvihitAsteSAM suvihitAnAmiti // 104 // 14
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mara IRI 20 zrIgacchA- tamhA sammaM nihAleu, gacchaM saMmaggapaTTiyaM / vasijA pakkha mAsaM vA, jAvajIvaM tu goyamA ! // 105 // . sanmAgogacAralaghutamhA s0|| yasmAtpUrvoktagaNanivasanamanantasaMsArabhramaNakAraNaM muktvA tasmAt 'samyaka' sarvaprakAreNa 'nibhAlya'||| cchevAsaH vRttI kuzAgrIyabuddhyA paryAlocya 'gacchaM' munigaNaM sanmArgaprasthitaM-mokSapathaM prati calitamityarthaH 'vaset' gurvAjJayA tiSThet pkssN| yAvat mAsaM yAvat vAzabdAnmAsadvayAdikaM yAvat yAvajIvaM vA he gautama ! // 105 // devasirakSA // 32 // khuDDo vA ahavA seho, jattha rakkhe uvassayaM / taruNo vAjattha egAgI, kA merA tattha bhAsimo? // 106 // gA. 105 khuDDo vaa0|| yatra gaNe 'kSullaH' bAlarUpaH vAzabdaH pUraNe athavA 'zaikSaH' navadIkSitaH 'rakSet' sadA pratipAlayet upAzrayaM-sAdhuvasanasthAnaM vA-athavA 'taruNo' yuvA sAdhuryatraikAkI upAzrayaM rakSet , tatra gaNe kA maryAdA-kAM jinagaNadharAjJA bhASAmahe vayaM?, bahudoSakAraNatvAt , tathAhi-ego khuDDo ramai ramamANassa aNNe dhuttAiyA uvahiM haraMti, bAlassa vA bholaviUNa aNNattha gacchaMti, vasahIe vA kayAvi DajjhamANAe khuDDo vatthAIgahaNatthaM pavisati tattha balaitti sappo vADasai, naDAiyapecchaNatthaM ca gacchijjA evamAI vAle dosA 1 / sehe tu kayAI sagharaM gacchejA annattha vA gacchejjA, ammApiyaro aNNo vA sayaNo kayAi milijA sa heNa roijA, bhAsAsamiI vA bhaMjijjA uDDAhaM vA karijA eva 25 mAi sehe dosA 2 / taruNe puNa kayAI mohodaeNaM hatyakamma karijA aMgAdANaM vA kiDDAe cAlijjA kayAI egaM taruNaM bahuio raMDAkuraMDAo AgacchaMti cautthaM bhaMjijjA uDDAhaM vA karijjA, mohodaeNa gacchaM muttUNa gacchija vA, evamAI HegAgissa khuDDAiyasta dosA 'nisIhacuNNIo'tti // 106 // ka
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * jattha ya egA khuDDI egA taruNI u rakkhae vasahiM / goyama! tattha vihAre kA suddhI bNbhcerss?||107|| __ jattha y0|| yatra ca sAdhvIgaNe ekA kSullikA ekA taruNI ca, tuzabdAnnavadIkSitA ca, rakSati vasatiM he gautama! hirgamananitatra 'vihAre' sAdhvIcaryAyAM kA zuddhiH' kA nirmalatA 'brahmacaryasya' turyavratasya ?, api tu na kApItyarthaH / itthavi 4 SedhaH gA. hai dosA-kayAi vasahIe egA khuDDI kiDDijjA koi avaharija vA balAu vA koi sevijA iccAi bahudosA 1 / taru- 108 prANIe dosA mohodaeNa phalAdiNA cautthaM sevijA, egAgirNi daLUNa taruNA samAgacchaMti, hAsAiyaM kucaMti, aMge vA laggati tao uDDAho bhavati, tapphAsAo vA mohodao bhavati, sIlaM bhaMjija vA, gabbho vA bhavati, jai gAlai to mahA-18 hai doso bhavai, aha vaDDai to pavayaNe mahAuDDAho bhavati, ahavA puvakIliyaM samaramANI vessAiyaM vA daTTaNa gaccha mucUNa egAgI taruNI sAhuNI gacchijjA, evamAI dosA bhavaMti to uvassae egA taruNI Na mutta"ti // 107 // . jattha ya uvassayAo bAhiM gacche duhatthamittaMpi / egArattiM samaNI kA merA tattha gcchss||108|| jsth0|| yatra ca gaNe upAzrayAdvahirekAkinI rAtrau 'zramaNI' sAdhvI dvihastamAtrAmapi bhUmi gacchet tatra gacchasya kA mryaadaa| "itthavi dosA-kayAI paradArasevakA rayaNIe egAgiNi daTTaNa harijjA uDDAhaM vA karaMti, pacchannaM vA rAyAI bhamamANo saMkijjA-kA esA, corAvi avaharaMti, vatthAIyaM vA giNhati, ahavA kayAI guruNIe pharusaM coyaNaM saMbharamANI pubakIliyaM vA rayaNIe visesao saMbharai to egAgiNI kathavi gacchijjA, iccAi dosamUlaM NAUNa rayaNIe / egAgiNIe samaNIe uvassayAo bAhiM sayA na gaMtavaM"ti // 108 // * * * * * *
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ SIC zrIgacchAcAralaghu vRttI jattha ya egA samaNI ego samaNo ya jaMpae som!| niyabaMdhuNAvi saddhiM taM gacchaM gacchaguNahINaM // 109 // zramaNyA jattha y0|| yatra cotsargeNaikAkinI zramaNI-muNDI ekAkinA nijabandhunA'pi sArddha jalpati, yadvA ekAkI sAdhu-da AlApavanijabhaginyA'pi sArddha jalpati he saumya !-he gautama! taM gacchaM gacchaguNahInaM jAnIhi / yata ekAkinyA sAI jalpa-1 mArjanaM jakA ramakArava|nena bahudoSotpattirbhavati, kAmavRttimalinatvAditi / tathA ca sAdhvInAM jalpanena prItyAdayo bhavanti, uktakha-"saMda-18 jenaM gA.' saNeNa pII 1 pIIja raI 2 raIja vIsaMbho 3 / vIsaMbhAo paNao 4 paNayAvi a bhavai paDibaMdho 5 // 1 // " sAdhvInAra 109-10 saMdarzanena sAdhUnAM prItirutpadyate 1, prItyA cittasamAdhAnaM 2, tato vizrambho-vizvAsaH 3, vizvAsAtpraNayaH-snehA 4, 20 tasmAtpratibandhaH 5||1||"jh jaha karesi nehaM taha taha neho a vahui tumaMsi / teNa naDiomi baliyaM jaM pucchasi dubbalatarosi // 1 // " he sAdhvi ! yathA yathA tvaM mama sneha saMpAdayasi tathA 2 mama tvayi sneho varddhate, tena snehena naTito'smi yattvaM pRcchasi durbalataro'si // 2 // "iya saMdasaNasaMbhAsaNeNa saMdIvio mayaNavaNhI / baMbhAI guNarayaNe Dahai aNicchevi pamayAo // 1 // " iti, strINAM raNDAkuraNDAdInAM sAdhvInAM muNDIveSadhAraNInAM sAdhusaMyamanRpa-18 viSakanyakAnAM ca saMdarzanasaMbhASaNena saMdIpito madanavahibrahmacaryAdIn guNaratnAn pramAdAt anicchato'pi sAmodehatIti // 109 // 18| // 33 // jastha jayAramayAraM samaNI japai gihatthapaJcakkhaM / paccakkhaM saMsAre ajA pakkhivaha appANaM // 11 // jth0|| yatra yakAraM jakAraM vA makAraM ca, tatra yakArajakAre yathA-duSTastavayoniryena tvamutpannA, yAhi zaThana sArddha- 28
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ GRAHASRANAS dAyoginI bhava, kiM tava lagno yakSaH?, tvAM yAkinI bhakSayati ?, tava jananI mRtA tava janako mRtaH re? joSaM kuru kiMgRhasthabhA janmAntare yakSaNI bhaviSyasi ?, makAraM yathA mriyatAM mariSyati tava guruNI mRtastava guru: mukhaM mA darzaya duSTaM mukhaM | pAvarjanaM kRSNaM kuru tava mukhe viSThA patiSyati cintAM mA kuru mukhaM lAtvA gaccha itaH, ityAdivacanapUrvakaM 'zramaNI' zrIjinapra gA. 111 vacanadamanI 'jalpati' bADhasvareNa kutsitaM vaktItyarthaH 'gRhasthapratyakSaM gRhasthAnAM zravaNaM yathA syAttathA pratyakSa sAkSAt bhavaparamparAkoTisaGkale 'saMsAre' caturgatyAtmake 'AryA' sAdhvyAbhAsaveSA veSaviDambikA 'prakSipati' pAtayatItyarthaH |'AtmAna' svayamiti // 11 // jastha ya gihatthabhAsAhiM bhAsae ajiA suruhAvi / taM gacchaM guNasAyara ! samaNaguNavivajiyaM jANa // 11 // | jtth0|| yatra gaNe ca 'gRhasthabhASAbhiH' sAvadyarUpAbhirbhASate, gRhasthAnAM yathA-tava gRhaM jvalatu tava putro yamagRhe gacchatu tvaM tavAmbA'pi zAkinyau staH, sAdhvInAM yathA-tava zavaM karSayAmi tava dantapahiM pAtayAmi tava caraNau kataiyAmi tava jaThare'gnikSepaM kuru re zAkini ! re raNDe ! ityAdi bhASate, AryikA-adhamA muNDI suruSTA-atizayena krodhAgninA jvalitA, apizabdAt svabhAvasthA'pi gRhasthabhASAbhirbhASate-tava gRhaM patitaM dRzyate kathaM tatrodyamaM na kuruSe - tava putrI vRddhA'sti varagaveSaNaM kuru tvaM, tvayA suSTu kRto vivAhaH tava putravadhUTI bhavyA'sti tava gRhe mahiSI durbalA'sti, yautakaM kathaM na dadAsi ? vadhvA ANaka kathaM na kriyatAm ? ityAdirUpAmiti, taM gacchaM he guNasAgara ! zramaNagu-15 NavivarjitaM 'jAnIhi' avagaccha, anyat kiM kathyata iti // 111 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA gaNigoama! jA uciyaM, seyaM vatthaM vivajiuM / sevae cittarUvANi, na sA ajA viyAhiyA // 112 // citrarUpadhAralaghu- gnnigo0|| he gaNigautama ! 'yA' AryA ucitaM zvetaM sAdhvIyogyaM 'vastraM' vasanaM 'vivarya' parityajya sevate 'citrarU-18|sya sIvanAvRttau | pANi' vividhabharatAdiyuktAni vastrANi, yadvA citrANi-AzcaryakarANi rUpANi-gullakUddadvikAkamalAdIni yeSAM tAnidaHsavilA citrarUpANi bahumUlyavastrANi sAdhvyayogyAni na sA 'AryA' sAdhvI 'vyAhRtA' mayA, na kathitetyarthaH, kintu sA jina-sagatyAdeca // 34 // pravacanoDAhakAriNIti // 112 // vijenaM gA. | sIyaNaM tuNNaNaM bharaNaM, nihatthANaM tu jA kre| tillauccaTTaNaM vAvi, appaNo ya parassa ya // 113 // 112-4 20 RI sIva0 // yA''ryA sIvanaM khaNDitavastrAdeH tunnanaM jIrNavastrAdeH bharaNaM kaJcakaTopikAkuJcikAdInAM bharatabharaNaM / gRhasthAnAM tuzabdAgRhasthagRhadvArAdirakSaNAni karoti, tathA ca yA tailena upalakSaNatvAt ghRtadugdhatarikAdinA 'udvarttanaM' 8 aGgopAGgAnAM mardanaM tailodvartanaM apizabdAdaGgakSAlanavividhamaNDanAdikaM karoti subhadrAAdivat 'Atmanazca' svasya / 'parasya ca' gRhasthabAlakAdeH sA "pAsatthA pAsasthavihAraNI usannA usannavihAraNI kusIlA kusIlavihAraNI"tyAdi-12 doSAnvitA'vagantavyeti // 113 // gacchai savilAsagaI sayaNIaM tUlI sbibboaN| ubaTTei sarIraM siNANamAINi jA kuNai // 114 // gacchai0 // 'gacchai savilAsagaI'tti atrApi bibbokazabdasya parAmarzaH, yA AryA bibbokapUrvakaM yathA syAttathA| 'savilAsagatirgacchati' vilAsasamanvitayA gatyA rAjamArgAdau paNyAGganAvat paribhramatItyarthaH, bibbokavilAsayorlakSaNaM |
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA-"iSTAnAmarthAnAM prAptAvabhimAnagarvasambhUtaH / strINAmanAdarakRto bibboko nAma vijnyeyH||1|| sthAnAsanagamanAnAMta gRhakathAvahastadhUnetrakarmaNAM caiva / utpadyate vizeSo yaH zliSTaH sa tu vilAsaH syAt // 2 // " anye tyAhu:-"vilAso netrajorjanaM gA. jJeyaH" tathA zayanIyaM-maJcakAdirUpaM karoti, kiMbhUtaM ?-DamarukamaNinyAyena sakAro'trApi yojyaH 'satUlIya'ti guptadavarakasahitaM, punaH kiMbhUtaM ?-'sabibboka' gallopadhAnasahitaM, uktaJca kalpe-"ubhao vibboyaNe ubhayataH-ziro'ntapAdAntAvAzritya 'vinboyaNe'tti upadhAne gUNDake yatreti, tathA 'udvarttayati' piSTikAdinA mardayatItyarthaH 'zarIraM' svavapuH, svAnAdIni AdizabdAdvilepanamaGge kaNThe puSpamAlAdi haste tAlavRntAdikaM dhUpanaM vastrAdeH dRzoraJjanaM dantakASThamityAdikaM yAhU karoti sA AryA noktA zrIvarddhamAnasvAminA, kintu veSaviDambanI jinAjJAkandalIkuThArikA pravacanamAlinyakAriNI anAcAriNI samyaktvataskariNI pramAdasaraNiH munimanobhaGgakAriNI satsAdhuyodhavAruNIti // 114 // gehesu gihatthANaM gaMtUNa kahA kahei kAhIyA / taruNA ahivaDate aNujANe sAi paDiNIyA // 115 // | gehe0|| gRheSu gRhasthAnAM gatvA 'kathA' dharmAbhAsakathAM saMsAravyApAraviSayAM vA 'kathayati' vacanavilAsena vistArayatI|tyarthaH, 'kAhIyA'tti 'kathikA' kathAkathikA''ryA / tathA yA ca taruNAdIn puruSAn 'ahivaDate'tti 'abhimukhamAgacchataH' sanmukhamAgacchamAnAn 'anujAnAti' AgamyatAM bhavatAmAgamanaM bhavyaM bhavyamasmadIyasthAnajAtaM sthIyatA, gamanaprastAve punarAgamanaM vidheyaM, paratvaM na cintanIyaM, asmadyogya kArya jJApyamityAdikaM vacanADambaraM karotItyarthaH sA muNDI, ikAraH pAdapUraNe, pratyanIkamiva-pratisainyamiva yA sA pratyanIkA gurugacchasapravacanasya pratikUla vidhAnAditi // 115 // kizca *OSAURUSISALUSAASAASAS
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrIgacchA-16 buDDANaM taruNANaM rattiM ajA kahei jA dhammaM / sA gaNiNI guNasAyara! paDiNIyA hoi gacchassa // 116 // rAtrikathAcAralaghu- | buhaa0|| 'vRddhAnAM' jarAjIrNAnAM puruSANAM 'taruNAnAM' manmathavaya prAptAnAM upalakSaNatvAnmadhyamavayamprAptAnAM 'ratiti yAvarjanaM. vRttau / rAtrau nizAyAM yA''yo kathayati dharma sA 'gaNinI' mukhyasAdhvI he guNasAgara ! pratyanIkA bhavati gacchasya / yadi ca kalahasya ca gaNinyAH puMsAM rAtrI dharmakathane gaNasya pratyanIkatvaM jAyate tadA'nyasAdhvInAM kA kathA ?, nanu vizeSataraM bhavati pratya- AlocanaM nIkatvamiti // 116 // ca gA. jastha ya samaNINamasaMkhaDAI gacchaMmi neva jAyaMti / taM gacchaM gacchavaraM gihatthabhAsAu no jattha // 17 // 116-8 | jattha y0|| yatra gaNe cAt saGghATake'pi 'zramaNInAM' mokSamArgapravRttasAdhvInAM 'asaMskRtAni' parasparaM gRhasthasArddha vA svagaNamunisArddha svasaGghATakamunivargasArddha vA kalahagAlipradAnAvarNavAdAdIni 'naiva jAyante' kadApi naivotpadyante taM / 'gacchaM' gaNaM 'gacchavara' gaNapradhAnaM, tathA ca yatra gaNe 'gRhasthabhASAH' pUrvoktasAvadyarUpAH, yadvA mAmA AI bApa bhAI bAI beTI" ityAdikA nocyate sa gaccho gacchavara iti // 117 // jo jatto vA jAo nAloyai divasapakkhiyaM vAvI / sacchaMdA samaNIo mayahariyAe na ThAyaMti // 118 // | 25 | jo jtto0|| yo yAvAniti 'jAta' utpannastaM tathA 'nAlocayati' na guroH kathayati, tathA daivasikaM pAkSikaM // 35 // davA, apizabdAccAturmAsikaM sAMvatsarikaM cAtIcAraM nAlocayati, tathA 'svacchandAH' svecchAcAriNyaH zramaNyo 'mahattari-14 | kAyAH' mukhyasAdhvyAH AjJAyAM na tiSThanti sa gaccho mokSapadasAdhako na, kintUdarapUraka eveti // 118 // * 28
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAUSAASAASAASAASAASAASAASASEX viMTAliyANi pauMjaMti gilANa sehINa Neya teppaMti / aNagADhe AgADhaM karaMti AgADhi aNagADhaM // 11 // veNTalakA| 'viNTAlikAni' nimittAdIni, yadvA 'veNTalikAni' yantramantrAdIni 'prayuJjanti prarUpayantItyarthaH 'glAnikAnAM divarjanaM rogiNInAM 'sehINa'tti navadIkSitasAdhvInAM 'neya tappaMti'tti auSadhabheSajavastrapAtrajJAnAbhyAsAdinA cintAM na kurvantI- aytnaatyrthH| tathA AgADham-avazyakattavyaM sabhakSitaviSamUrchitamaraNAntazUlAdipIDitapratijAgaraNAdikaM na AgADhamanAgADhAvAtsalyA. tasmin anAgADhe kArye 'AgADhaM' avazyakarttavyamitikRtvA kurvantItyarthaH, tathA 'AgADhe' pUrvavarNitasvarUpe kAyeM anA di gA. 18|119-20 gADhaM kArya kurvanti, go0, yadvA 'aNagADhetti AcArAGgAdianAgADhayogAnuSThAne 'AgAdati bhagavatIpramukhamAgADhayogAnuSThAnaM kurvanti, tathA AgADhayogAnuSThAne'nAgADhayogAnuSThAnaM kurvanti ca // 119 // tathA ajayaNAe pakacaMti, pAhaNagANa avacchalA / cittaliANi a sevaMti, cittA rayaharaNe tahA // 120 // ajy0|| 'ayatanayA' jIvayatanAM vinetyarthaH 'pakuvaMti'tti prakarSeNa-manovAkkAyena bhikSATanabhojanamaNDalyuddharaNasthaNDilagamanagrAmAnugrAmaparibhramaNavasatipramArjanapratilekhanA''vazyakAdikaM kurvanti, yadvA na vidyate yatanA-AcaraNenAtha SaTkAyaparipAlanA yatra sA ayatanA-kevaladravyaliGgadhAraNA tayA prakurvanti jaTharapUraNArtha rAmAdyAvarjanAdikamiti, tathA 'prAghUrNakAnAM' grAmAntarAgatAnAM mArgazramasaMyuktAnAM kSutpipAsApIDitAnAM sAdhvInAM 'avacchala'tti nirdopabhavyAnapAnAdinA bahumAnapUrvakaM bhaktiM na kurvantItyarthaH, tathA 'cittaliANi'tti citritAni-nAnAcitrasaMyuktAni vastrakambalIpAtradaNDAdIni, yadvA 'cItalikAni' caukacItalikApAcIkAsArapAsakAdIni 'sevante' svayaM pravartayantI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAralaghu zrIgacchA-tyarthaH, cazabdAddhaste midhyikA caraNe'laktakuDamAdi kaNThe hArakAdi ityAdi kAmAGgAni sevanti, tathA rajoharaNe gativibhra 'cittA'iti citrANi bAhyAbhyantarapaJcavarNagullAdikarSaNAni kurvantIti he gautama ! tA anAryA ucyanta iti // 120 // mAdeva chovRttau gaivinbhamAiehiM AgAravigAra taha pagAsaMti / jaha vuDDANavi moho samuIraha kiM tu taruNANaM? // 121 // lanAdezcava___gai0 // yA''ryA 'gativibhramAdikaiH' gamanavilAsAdikaiH AkArazca-sthUladhIgamyadigavalokanamukhanayanAdiceSTA | janaM gA. vikArazca-stanakakSAdipradeze hastAGgalyAdikSepaNaM AkAravikAraM taM 'tathA prakAzayanti' tathA prakaTIkurvanti yathA 'vRddhA 121-2 nAmapi' sthavirANAmapi 'mohaH' vedodayaH kAmAnurAga ityarthaH 'samudIrai'tti tatkSaNa evotpadyate, 'tuH punararthe, kiM punasta ruNAnAM sAdhUnAmiti, he saumya ! tAH sAdhvyo na, kintu navya iti // 121 // dAbahuso uccholiMtI muhanayaNe htthpaaykkkhaao| giNhei rAgamaMDala soiMdiya taha ya kabbaDe // 122 // * bahu0 // 'bahuzaH' kAraNaM vinA vAraMvAra 'uccholiMtI'ti kSAlayantItyarthaH 'mukhanayane' vakrAkSiNI hastapAdakakSAzca / tathA ca yA'A 'giNheitti parebhyo rAgajJebhyo 'gRhNanti' zikSante 'rAgamaNDalaM' zrIrAga 1 gaUDI 2 malhAra 3 kedArau 4-5 mAlavIguDhau 5 sindhuu 6 dezAkha 7 AsAurI 8 (adharasa 7 kAlherau 8) bhUpAla 9 sAmerI 10 mAraUNI 11 mevADau 12 rAmagirI 13 kedAragauDI 14 madhurAga 15 prabhAtI 16 sabAba 17 velAulI 18 vasaMta 19 nATa 20 dhanyAsI 21' ityAdikaM rAgasamUha 'tahaya'tti ca punasta drAgamaNDalaM gRhItvA 'tathA' tena prakAreNa karoti yathA 'kabbaDe'tti | prAkRtatvAdvibhaktipariNAmaH, taruNapuruSANAM, yadvA 'kabaDe'tti samayabhASayA bAlakAsteSAmapi 'soiMdiya'tti zrotrendriya
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryAdita kAraH agA. 123 . 24 5453 zravaNendriyaM paramasantoSaM prApnoti / yadvA 'giNhai'tti gRhNanti karacAlanena tathA vAdayanti rAgamaNDalaM cAGgapramukha yathA bAlataruNAdInAM zravaNendriyaM toSaM yAtIti, yadvA rAgamaNDalaM zrotrendriyeNa gRhNanti, tathA ca gRhasthabAlakAn krIDAthai gRhNantIti / yatrottarArdhe pAThAntaraM yathA-"giNhai rAmaNamaMDaNaM bhoyaMti ya taha ya kabbaDe"tti, asyArthaH-'kabbaDe'tti gRhasthabAlakAn snehAd gRhNanti teSAM 'rAmaNeti krIDAM kArayanti 'maNDanaM' zarIrabhUSaNAM kurvanti, tathA tAn bhojayantIti tA AryAH kena kathyante ?, na kenApIti // 122 // jattha ya therI taruNI therI taruNI a aMtare suyai / goama! taM gacchavaraM varanANacarittaAhAraM // 123 // jattha ya0 // yatra ca gaNe 'sthavirA' vRddhA taruNI ca-yuvatI sAdhvI sthavirA ca taruNI cakArAnmadhyamA taruNI taruNImadhyamA ca 'antare' antarAle svapiti, anyathA taruNInAM nirantarazayane parasparaM jAkarastanapAdAdisparzane sati manmathacintA pUrvasmaraNAdikaM bhavati ataH sthavirAntaritAH svapanti he gautama! taM gacchavaraM jAnIhi, kiMbhUtaM ?-varajJAnaMcAritrAdhAramiti // 123 // | dhoiMti kaMThiAu poyaMtI tahaya diti pottANi / gihakajaciMtagIo naha ajA goamA ! tAo // 124 // dhaai0||"dhaavti' kAraNaM vinA nIreNa kSAlayatItyarthaH 'kaNThikAH' galapradezAn tathA 'poyaMtIti AbharaNamuktAphalacIDakAdIni 'protayanti' randhra sUtrAdika. saJcArayantItyarthaH gRhasthAnAmiti gamyate, tathA 'dadati' arpayanti. 'pottANi' bAbAlakAthai vastrakhaNDAni, cakArAd dugdhauSadhajaTikAdikamapi dadati, yadvA zarIre 'potAni' malasvedAdisphoTanAya kAra gacchA .7
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 37 // jalArdrIkRtavastrANi 'dadati' gharSayantItyarthaH, 'gRhakAryacintikAH' agArigRhavyApArakaraNatatparAH, naiva tA AryAH he gautama !, kintu karmmakarya ityarthaH // 124 // varaghoDAiTThANe vayaMti te vAvi tattha vacca'ti / vesatthI saMsaggI uvassayAo samIvaMmi // 125 // kharagho. // kharaghoTakAdisthAne vrajanti sAdhavyaH, tatra kharazabdena dAsaprAyaH, yaduktamoghaniryuktau - "kharau yakSaro dAsaprAyaH dvyakSarikA dAsI"ti, ghoTakazabdena dyUtakArAdidhUrttAH, yaduktaM nizIthacUrNI - "ghoDehiM gAhA-ghoDA vaTThA jUyakarAdidhuttA" iti, AdizabdAdanye'pi tAdRzA grAhyAH, tathA 'te'pi' kharaghoTakAdayaH 'tatra' AryAsthAne vrajanti, akAlasakAle AgacchantItyarthaH, vAzabdAt parokSe te tAbhiH saha tA vA taiH saha dohakagAthAdimutkalanena paricayaM kurvantIti, tathA 'upAzrayasamIpe' sAdhvIvasatipArzve vezyA strI tasyAH yadvA vezyo nA tatsadRzA yAH striyastAsAM yadvA vezyAyAH strI dAsIlakSaNA tasyAH, yadvA vezyA yA strI naTapuruSamelApakalakSaNA tasyAH, vezyA strI tatputrIlakSaNA tasyA vA, athavA veSastrI - yoginyAdiveSadhArikA tasyAH, yadivA veSasya - rajoharaNAdidravyaliGgasya arthaH- udarapUraNamugdhavaJcanAdiprayojanaM veSArthaH sa ca vidyate yasyAsau veSArthI, sarvabhraSTAcArI sAdhurityarthaH, ArSatvAddIrghaH, tasya saMsargo bhavati he gautama! sA''ryA vyakSarikocyate natvAryeti // 125 // chakkA mukkajogA dhammakA vigaha pesaNa gihINaM / gihinissijjaM vAhiti saMthavaM taha karatIo // 126 // chakkA0 // 'SaTkAyamuktayogAH' ko bhAvaH ? - paTukAyeSu - pRthivyAdiSu mukto - dUrIkRto yogo - yatnAlakSaNo vyApAro AryAdhikAraH gA. 125 26 20 25 // 37 // 28
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryAdhi kAraH gA.127 28 *yAbhistAH SaTkAyamuktayogAH saMyatyo dharmakathAmadharmakathAM vA tathA vikathAM parasparaM vidhavAdisArddha vA khyAdikathAM kurvanti, tathA gRhasthAnAM kAryAdau preSaNaM kurvanti 'gRhaniSadyAM vAhayanti' gRhasthAnAmAsanAdikamupavezanArtha, muJcantItyarthaH, yadivA gRhiNAM niSadyA-cakkalakagaddikAdirUpA tAM 'vAhitIti vyApArayantItyarthaH, saMstavo dvidhA guNasambandhisaMstavabhedAt , |ekaiko dvidhA pUrvapazcAdbhAvitvAt , tatra dAnAtpUrva pazcAdvA guNAn yatra stauti sa guNasaMstavaH, sambandhisaMstavastu jananIjanakabhrAtRbhaginyAdipUrvakAlabhAvitvAt pUrvaH, zvazrUzvazurakalatraputrAdipazcAtkAlabhAvitvAtpazcAtsaMstavaH, AtmaparatAruNyAdilakSaNaM vayo jJAtvA tadanurUpaM yat zvetapaTyaH sambandhaM kurvanti sa sambandhisaMstavastaM sastavaM 'karatIutti kurvantyastAH sAdhvyo na bhavantIti // 126 // samA sIsapaDicchINaM, coaNAsu aNAlasA / gaNiNI guNasaMpannA, pasatthaparisANugA // 127 // samA sI0 // 'samAH' tulyA bhavanti rAgadveSapariNAmAbhAvAt 'sIsa'tti svaziSyAH-svasaGghATikA ityarthaH pratIcchikAzca svaparagacchAt jJAnavaiyAvRttyAdyarthamAgatAstAsAM tAsu veti, 'coyaNAsu'tti nodanAdiSu pUrvoktazabdArtheSu 'anAlasyAH' |savethA''lasyarahitAH, guNA:-jJAnadarzanacAritrarUpAstaiH saMpannAH-samanvitAH, prazastA-kSamAvinayavaiyAvRttyAdiguNayuktatvAt pariSat- parivArarUpA tayA'nugatAH-sadAsaMyuktAH, evaMvidho gaNaH-sAdhvIparivArarUpo vidyate yAsAM tA gaNinyomukhyasAdhvyo bhavantIti // 127 // saMviggA bhIyaparisA ya, uggadaMDA ya kAraNe / sajjhAyajhANajuttoM ya, saMgahe avisArayA // 128 // 545455515OMOM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryAdhikAraH zrIgacchA sNvi0|| 'saMvignA' paramasaMvegarasalInA bhItA-bhayaM prAptA paripat-parivAro yAsAM tAH bhItapariSadaH, yadvA bhItAcAralaghu- svarasaGghATikayA saha kalahAdikaraNena bhayaM gatA pariSad yAsAM tAstathA, yadvA bhayamihalokabhayaM-svagurugurugurUNAM gaNavRttI kulajAtyAdInAmapakIrtilakSaNaM paralokabhayaM-mahAvratadUSaNalakSaNaM pariSadi-parivAre yAsAM tAstathA, ugraH tIvro daNDaH prAyazcittAdirUpo yAsAM tA upadaNDAzca 'kAraNe' akartavye kRta iti, 'svAdhyAyadhyAnasaMyuktAH' tatra svaadhyaayH||38|| paJcadhA-vAcanA 1 pracchanA 2 parAvarttanA 3 'nuprekSA 4 dharmakathA 5 rUpaH, dhyAnaM ca dharmazuklalakSaNaM, yadvA dhyAnaM caturdhA piNDasthAdi, yaduktam-"jhANaM caubihaM hoi tattha piMDatthayaM 1 payatthaM ca 2 / rUvatthaM 3 rUvAiya 4 meesimimaM tu vakkhANaM // 1 // dehatthaM gayakammaM cedAttaM (jaM daMta) nANiNaM viU jattha / parammissariyaM appaM picchai taM hoi piMDatthaM 1 // 2 // |maMtakkharANi sArIrapaumapattesu ciMtae jattha / jogI gurUvaesA payatthamiha vuccae taM tu / 2 // 3 // jaM puNa sapADiheraM| osaraNatthaM jiNaM paramanANiM / paDimAi samAroviya, jhAyai ta hoi rUvatthaM 3 // 4 // paramANaMdamayaM paramappANaM niraMjaNaM siddhaM / jhAei paramaguruM rUvAIyaM tamiha jhANaM 4 // 5 // " iti / tathA 'saGgrahe' ziSyAdisaGgrahaNe cakArAdupagrahe 4ca-nirdoSavastrapAtrAdisaGgrahaNe 'vizAradAH' kuzalAstA gaNinya iti // 128 // jatthuttarapaDiuttaravaDiA ajA u sAhuNA saddhiM / palavaMti suruhAvI goyama! kiM teNa gaccheNa? // 129 // ___ jtthu0|| 'yatra' gaNe uttaraM pratyuttaraM vA dadAti, tatrottaraM-ekavAraM pratyuttaraM-punaH punariti, kalahenAzubharAgeNa veti | 5 zeSaH 'vaDiA'ti mukhyabhikSuNI vRddhA vA-jarAgrastA vA 'AyoM' anAryArUpA, tathA ca yatra mukhyA anyA vA muNDyaH GARLSCRECACANCRECRAC- 25
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ .32 tortortas 'sAdhunA' mukhyaguruNA anyena muninA vA 'sAI' sAkaM prakarSeNa lokasamakSamasamakSaM vA yathA vAkyaM lapanti vadanti, | AryAdhikiMbhUtAH?-su-atizayena ruSTAH-kopacANDAlatvaM prAptAH 'suruSTAH' atyantakopagatA ityarthaH apizabdAdalparuSTA api kAra: he gautama ! kiM tena' adhamarUpeNa 'gacchena' muNDIvRndeneti // 129 // lagA.130hai jattha ya gacche goyama ! uppaNNe kAraNami ajaao| gaNiNIpiDiThiyAo bhAsaMtI mauasaddeNa // 130 // | jattha y0|| yatra ca 'gacche' gaNe he gautama ! 'utpanne prAdurbhUte 'kAraNe jJAnadarzanacaraNAnAmanyatarasmin kArye 'AryA' laghusAdhvyaH gaNinI-mukhyasAdhvI tasyAH pRSThisthitAH-pazcAdbhAge vyavasthitAH 'bhASante' jalpanti, kena ?-'mRdukazabdena' alparjunirvikAravAkyena sthaviragItArthAdisArddhamiti / 'paDiviyAu'tti pAThe tu gaNinyA prasthApitAH-preSitAH satyo 'mRdukazabdena' vinayapUrvakavacanakathanena bhASante sa gaccha iti // 130 // mAUe duhiyAe suhAe ahava bhaiNimAINaM / jattha na ajA akkhai guttivibheyaM tayaM gacchaM // 11 // __ maauue0||'maatuH' jananyAH 'duhituH sutAyAH putrasya vA'patyaM, 'snuSAyAH' vadhUvyAH, athavA bhaginyAdInAM 'yatra' gaNe na 'AryA' bhikSuNI 'AkhyAti' kathayati 'guptivibhedaM' nAma(marma)prakAra, ko'rthaH ?-kAraNaM vinA svaparavarge vadati mameyaM mAtA mameyaM duhitetyAdi, yadivA ahamasyAsyA vA mAtA ahamasyAsyA vA duhitA ahamasya vadhUTItyAdi na jalpati sa gaccha iti, yadvA mAtrAdInAM gupteH-kimapi gopyasya lokAvAcyarUpasya nAkhyAti sAdhvI sa gaccha iti // 131 // dasaNaiyAra kuNaI carittanAsaM jaNeha micchattaM / duNhavi vaggANajjA vihArabheyaM karemANI // 132 // 13 // 14 tu gaNinyA, nyAH 'duhituH samAINaM / jatthana iti // 130 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchA cAralaghuvRttI // 39 // daMsaNa0 || 'darzanAticAraM' samyaktvAticAraM karoti 'cAritranAzaM' caraNavinAzaM mithyAtvaM ca 'janayati' niSpAdayati dvayorapi 'vargayoH' sAdhusAdhvIlakSaNayoH svapare AryA 'vihArabhedaM' jinoktamArgavinAzaM 'karemANI'ti kurvANA, yadvA | vihAro - mAsakalpAdinA vicaraNaM tasya bhedo-maryAdollaGghanaM taM kurvANA, ekatra vasane sAdhvInAM kAraNaM vinA darzanacaraNA| dibahuvinAzahetutvAditi / tathA ca vihAraM kurvatAM yatInAM kadAcinnAvA 1 saMghaTTa 2 lepa 3 lepoparikaM 4 jalaM bhaveta tatreyaM yatanA, yathA- " do joyaNa vaMkeNaM thaleNa pariharai beDiyAmaggaM / saDhajoyaNa ghaTTeNaM 1, joyaNa leveNa 2 uvari do gAU 3 // 1 // saDhajoyaNa vaMkeNaM thaleNa levovariM ca vajjei / adhajoyaNa leveNaM 1 saMghaTTeNegajoyaNeNaM ca 2 // 2 // egajoyaNa thaleNaM, saMghaTTeNaddhajoyaNeNa muNI / levaM vajjai ya tahA ghaTTa adhajoyaNa thaleNa // 3 // evaM maggAbhAve nAvAIhiMpi kAraNe muNiNo / gacchaMtassavi doso na kovi bhaNio jiNiMdehiM // 4 // eesi gAhANaM bhAvattho jahA- dohiM joyaNehiM gae thalapaheNa gammai mA ya NAvAe, jai thalapahe. sarIrovaghAI teNA sIhA vA vAlA vA bhavaMti thalapahe bhikkhaM vA Na labbhai, vasahI vA, to divaDajoyaNeNaM saMghaTTeNa gammai mA ya NAvAe, aha Natthi saMghaTTo sati vA paraM dosajutto to joyaNeNa leveNa gacchau mA ya NAvAe, aha Natthi levovi sati vA puvvuttadosajutto to addhajoyaNeNa levovariNA gacchau mA ya NAvAe, aha taMpi Natthi sati vA dosajuyaM tadA NAvAe gacchau, evaM dujoyaNahANIe NAvAe patto 1 divaDujoyaNeNa thalapaheNa gacchau mA ya levovariNA, thalapahe asati dosajutte vA to egajoyaNeNa saMghaTTeNa gacchau mA ya levovariNA, AryAdhi kAraH gA. 130 32 20 25 // 39 // 28
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1944 RRRRRENA TU aha taMpi natthi dosajutto vA to addhajoyaNeNa leveNaM gacchau mA ya levovariNA 2, egajoyaNeNa thalapaheNa gacchau AryAdhi#mA ya leveNaM, aha natthi dosajutto vA to addhajoyaNeNa saMghaTTeNa gacchau mA ya leveNaM 3, addhajoyaNeNa thalapaheNaM gacchau mA ya saMghaTTeNaM 4, etesiM parihAseNaM asatIe NAvA 1 levovari 2 leva 3 saMghaddehivi 4 gaMtavaM jayaNAeM" iti // 132 // gA. 122 134 taMmUlaM saMsAraM jaNeha ajAvi goyamA! nUNaM / tamhA dhammuvaesa muttuM annaM na bhAsijjA // 133 // __taMmUlaM. // tat-pUrvoktajinAjJAkhaNDanamUlaM saMsAraM 'janayati' arjayatItyarthaH 'AryA' sAdhvI apizabdAnmunirapi he || *gautama ! 'nUna' nizcitaM 'tamhA' iti yasmAjinAjJAkhaNDane viruddhaprarUpaNe'nantabhavabhramaNaM jAyate tasmAddharmopadezaM svargApavargasaukhyapradaM muktvA 'anyat' AptavAkyavisaMvAdi 'na bhASeta' na svaparasabhAyAM prarUpayediti // 133 // mAse mAse u jA ajjA, egasittheNa paare| kalahe gihatthabhAsAhiM, sarva tIha niratthayaM // 134 // maase0||'maase mAse utti mAsakSapaNaM 2 kRtvetyarthaH, tuzabdAnmAsakSapaNadvicyAdikaM kRtvA'''pi yA''ryA 'ekasitthunA' |advitIyena kUrAdirUkSarUpeNa na tu sitthudvayAdinetyarthaH 'pArayet' pAraNakaM karotItyarthaH, evaMvidhA'pi sAdhvI yadi 8'kalahetti "dvitIyAtRtIyayoH saptamI"ti dvitIyArthe saptamI 'kalaha' rATiM svaparavargasamakSaM karoti, kAbhiH ?-gRhasthAnAMdAanAryarUpANAM bhASA-marmoddhATanAlapradAnazApapradAnamakAracakArAdigAlipradAnalakSaNAstAbhihasthabhASAbhiH 'sarva' tapaH kaSTAdikaM 'tIi'tti 'tasyAH' nAmasAdhvyAH kuraNDatulyAyAH 'nirarthaka' sarvathA niSphalamityarthaH, nanu sAdhvI kalahaM karoti
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAsAdhuH kiM na karoti ?, ucyate-pravAheNa stokakArye'pi rAmAH zunIvatkalahaM niSpAdayanti na tathA sAdhavo'ta AryAH prakIrNakakacAralaghuproktA iti // 134 // atha kasmAdidamuddharitamiti darzayati nirNayaH pattA lA mahAnisIhakappAo, vavahArAo taheva ya / sAhusAhuNiaTThAe, gacchAyAraM samuddhiyaM // 135 // gA.135 mahA0 // zrImahAnizIthAt-pravacanaparamatattvakalpAt kalpAt-vRhatkalpalakSaNAt 'vyavahArAt' paramanipuNAt tathaiva ca // 40 // nizIthAdibhyaH 'sAdhusAdhvyarthAya' sAdhusAdhvInAM hitArthAyetyarthaH 'gacchAcAraM' gaNAcArapratipAdakaprakIrNaka siddhAntarUpaM 'samuddhRtaM' utsargApavAdanirUpaNena baddhamiti // atra ziSyaH praznayati-prakIrNakAnAmutpattiH kiM gaNadharAt gaNadharaziSyAt / |pratyekabuddhAt tIrthakaramunervA ?, ucyate-pratyekabuddhAtIrthakaraviziSThamunervA, yaduktaM nandisUtre-"se kiM taM aMgabAhiraM?, 2 duvihaM paNNattaM, taM0-AvassayaM ca 1 AvassayavairittaM ca 2, se kiM taM AvassayaM 1, 2 chavihaM pannattaM, taMjahA-sAmAiaM 1 caubIsatthao 2 vaMdaNayaM 3 paDikamaNaM 4 kAussaggo 5 paJcakkhANaM 6, se taM AvassayaM / se kiM taM AvassayavairittaM?, Ava0 duvihaM pa0, taM0-kAliyaM ukkAliyaM ca, se kiM taM ukkAliyaM ?, u0 aNegavihaM paM0, taM0-dasaveyAliyaM 14 kappiAkappiyaM 2 cullakappasuyaM 3 mahAkappasuyaM 4 uvavAiyaM 5 rAyapaseNiyaM 6 jIvAbhigamo 7 pannavaNA 8 mahApaNNavaNA 9 pamAyappamAyaM 10 naMdI 11 aNuogadArAI 12 deviMdatthao 13 taMdulaveyAliyaM 14 caMdAvijjhayaM 15 sUra- 25 paNNattI 16 porisimaMDalaM 17 maMDalapaveso 18 vijAcaraNaviNicchao 19 gaNivijA 20 jhANavibhattI 21 maraNa- // 40 // / vibhattI 22 AyavisohI 23 vIyarAgasuyaM 24 saMlehaNAsuyaM 25 vihArakappo 26 caraNavihI 27 AurapaJcakkhANaM 28 | 27 SACRACK
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahApaJcakkhANaM 29 evamAi, se taM ukkAliyaM 1 / se kiM taM kAliyaM ?, 2 aNegavihaM pannattaM taM0- uttarajjhayaNAI 1 dasAu 2 | kappo 3 vavahAro 4 nisIhaM 5 mahAnisIhaM 6 isibhAsiyAI 7 jaMbuddIvapaNNattI 8 dIvasAgarapaNNattI 9 caMdapaNNattI 10 khuDDiA vimANapavibhattI 11 mahalliyA vimANapavibhattI 12 aMgacUliA 13 vaMgacUliA 14 vivAhacUliA 15 | aruNovavAe 16 varuNovavAe 17 garulovabAe 18 dharaNovavAe 19 vesamaNovavAe 20 velaMdharovavAe 21 deviM | dovavAe 22 uTThANasue 23 samuTThANasue 24 nAgapariAvaliA 25 nirathAvaliyADa 26 kappiAo 27 kappavarDisiyAo 28 puSphiAo 29 pupphayUliAo 30 vaNhIdasAo 31, evamAiAI caurAsIiM painnagasahassAiM bhagavao | arahao usahasAmissa Aititthayarassa 1 tahA saMkhijjAI painnagasahassAI majjhimagANaM jiNavarANaM 2 cauddasapaiNNa| gasahassANi bhagavao vaddhamANasAmissa 3, ahavA jassa jattiA sIsA uppattiAe 1 veNaiAe 2 kammiAe 3 | pAriNAmiAe 4 caubihAe buddhIe uvaveA tassa tattiAI paiNNagasahassAI 1 patte abuddhAvi tattiA ceva se taM kAliaM, se taM AvassayavairittaM, se taM aNaMgapaviTThe" atra 'evamAiyAI' ityAdyaMzasya vRttiH 'evamAiyAi' ityAdi kiyanti nAma nAmagrAhamAkhyAtuM zakyante prakIrNakAni? tata evamAdIni caturazItiprakIrNakasahasrANi bhagavato'rhataH zrIRSabhasvAminastIrthakRtaH 1 tathA satyeyAni prakIrNakasahasrANi madhyamAnAmajitAdInAM jinavarendrANAM etAni ca yasya yAvanti tasya tAvanti prathamAnuyogato veditavyAni 2, tathA caturdaza prakIrNakasahasrANi bhagavato'rhato varddhamAnasvAminaH 3, iyamatra bhAvanA - iha bhagavata RSabhasvAminazcaturazItisahasra saGkhyAH zramaNA AsIran, tataH prakIrNakarUpANi cAdhyayanAni prakIrNakakanirNayaH gA. 135 5 10 14
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttau // 41 // kAlikotkAlikabhedabhinnAni sarvasaGkhyayA caturazItisahasrasaGkhyAnyabhavan katham ? iti ceducyate, iha yad bhagavadarhadupadiSTazrutamanusRtya bhagavantaH zramaNA viracayanti tatsarvaM prakIrNakamucyate, athavA zrutamanusaranto yadAtmano vacanakauzalena dharmadezanAdiSu granthapaddhatirUpatayA bhASante tadapi sarva prakIrNakaM, bhagavatazca RSabhasvAmina utkRSTA zramaNasampadAsIt caturazItisahasrapramANA tato ghaTante prakIrNakAnyapi bhagavatazcaturazItisahasrasaGkhyAni 1 / evaM madhyamatIrthakRtAmapi saGkhyAni prakIrNakasahasrANi bhAvanIyAni 2 / bhagavatastu varddhamAnasvAminazcaturdaza zramaNasahasrANi tena prakIrNakAnyapi | bhagavatazcaturdaza sahasrANi 3 / atra dve mate- eke sUrayaH prajJApayanti - idaM kila caturazItisahasrAdikamRSabhAdInAM tIrthakRtAM zramaNaparimANaM pradhAnasUtraviracanasamarthAn zramaNAnadhikRtya veditavyaM itarathA punaH sAmAnyazramaNAH prabhUtatarA api tasmin 2 RSabhAdikAle AsIran 1 / apare punarevaM prajJApayanti-RSabhAditIrthakRtAM jIvatAmidaM caturazItisahasrAdikaM zramaNaparimANaM, pravAhataH punarekaikasmin tIrthe bhUyAMsaH zramaNA veditavyAH, tatra ye pradhAnasUtraviracanazakti| samanvitAH suprasiddhAstadgatA atatkAlikA api tIrthe varttamAnAste'trAdhikRtA draSTavyAH 2 / etadeva matAntaramupadarza| yannAha - ' ahave' tyAdi, athaveti prakArAntaropadarzane yasya RSabhAdestIrthakRto yAvantaH ziSyAstIrthe autpattikyA 1 vaina| yikyA 2 karmajayA 3 pariNAmikyA 4 caturvidhayA buddhyA upetAH - samanvitA AsIran tasya RSabhAdestAvanti prakIrNakasahasrANi abhavan, pratyekabuddhA api tAvanta eva 2 / atraike vyAcakSate -iha ekaikasya tIrthakRtastIrthe'parimANAni prakIrNakAni bhavanti, prakIrNakakAriNAmaparimANatvAt, kevalamiha pratyekabuddharacitAnyeva prakIrNakAni draSTavyAni, prakIrNa prakIrNakakatRnirNayaH gA. 135 20 25 // 41 // 28
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUUSAASAASAASASSASARASEROS kaMparimANena pratyekabuddhaparimANapratipAdanAt , syAdetat pratyekabuddhAnAM ziSyabhAvo virudhyate, tadetadasamIcInaM, yataH prakIrNakakapravrAjakAcAryamevAdhikRtya ziSyabhAvo niSidhyate na tu tIrthakaropadiSTazAsanapratipannatvenApi tato na kazciddoSaH, tathA nirNayaH ca teSAM grantha:-"iha titthe aparimANA painnagA paiNNagasAmiaparimANattaNao, kiMtu iha sutte patteyabuddhapaNIyaM gA.136paiNNagaM bhANiyavaM, kamhA ?, jamhA paiNNagaparimANeNa ceva patteyabuddhaparimANaM kIrai, bhaNiyaM-patteyabuddhAvi tattiyA ceva"tti, coyaga Aha-naNu patteyabuddhA sissabhAvo ya virujjhae ?, Ayario Aha-titthagarapaNIyasAsaNapaDivannattaNao tassa sIsA havaMtI"ti / anye punarevamAhuH-sAmAnyena prakIrNakaistulyatvAt pratyekabuddhAnAmatrAbhidhAnaM natu niyogataH pratyekabuddharacitAnyeva prakIrNakAnIti, 'seta'mityAdi, tadetatkAlika, tadetadAvazyakavyatiriktaM, tadetadanaGgapraviSTamiti 135 // ___ paDhaMtu sAhuNo eyaM, asajjhAyaM vivajiuM / uttamaM suyanissaMdaM, gacchAyAraM suuttamaM // 136 // paDhaMtu0 // 'paThantu' vyaktavAcA sUtrato'rthatazca kaNThagataM kurvantu 'sAdhavaH' mokSasAdhanatatparamunayaH, upalakSaNatvAt sAdhvyo'pi, nanu yaduktaM sAdhusAdhvya eva paThanti kiM zrAddhAdayo na siddhAntaM paThanti ?, ucyate, na paThantyeva, yaduktaM |zrInizIthasUtrasyaikonaviMzatikoddezakaprAnte "je bhikkhU vA bhikkhuNI vA aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA vAei vAeMtaM vA sAijai" asya cUrNiH-gihI aNNatitthiyA vA Na vAeyavA, ittha dasamauddesAo bhattho jahA-aNNautthiyaM vA || gArasthiyaM vA vAyati aNNatithigA aNNatithiNIo ahavA gihatthA gihatthIotti, bhave kAraNaM vAejAvi, 'pavajAe' RSSSSSS
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgacchAcAralaghuvRttI // 42 // OCRACROSSESASAR gAhA, gihi aNNapAsaMDiyA pabajAbhimuhaM sAvarga vA chajjIvaNiyaMti jAva suttattho atthao jAva piMDesaNA, esa gihatthA-prakIrNakakaisu avavAo"tti / tathA 'eya'ti enaM gacchAcAraM pUrvoktazabdArtha, kiM vidhAya?-'asvAdhyAyaM' apaThanaprastAvaM sthAnAGgotaM tRRnirNayaH 'varjayitvA' parityajya, sthAnAGgoktA asvAdhyAyA yathA-"dasavihe aMtalikkhie asajjhAie paNNatte, taMjahA-ukkAvAe 1 gA.137disidAhe 2 gajie 3 vijjue 4 nigyAe 5 jUvae 6 jakkhAlittae 7 dhUmiya 8 mahiyA 9 rayaugghAe 10" idaM sUtram , asya vRttiH-'aMta' AkAzabhavaM 'asa' avAcanAdi digvibhAge mahAnagarapradIpanakamiva ya uddyoto bhUmAvapratiSThito gaganatalavI sa digdAhaH 2, 'nirghAtaH' sAdhe nirabhre vA gagane vyantarakRto mahAgarjitadhvaniH 5, sandhyAprabhA candraprabhA ca yatra yugapad bhavatastat jUyagotti bhaNitaM, sandhyAprabhAcandraprabhayomizratvamiti bhAvaH, tatra candraprabhAvRtA sandhyA'paga-18 cchatIti / zrutasya-mahAnizIthakalpAdeH siddhAntasya niHsyanda-sArabhUtaM bindubhUtaM vA suSTu-atizayena uttamaM 'sUsama' pradhAnatamaM taduktakriyAkaraNena mokSagamanahetutvAditi // 136 // kiJca| gacchAyAraM suNittANaM, paDhittA bhikkhu bhikkhuNI / kuNaMtu jaM jahAbhaNiyaM icchaMtA hiyamappaNo // 137 // | gcchaa0|| enaM 'gacchAcAraM' satsAdhugaNamaryAdArUpaM 'zrutvA' sadgurubhyo'rthamAkarNya 'paThitvA' mokSamArgasAdhakasAdhupAce yogodvahanavidhinA sUtraM gRhItvA 'sAdhavaH' mumukSavaH 'bhikSuNyaH' tinyazca 'kurvantu' niSpAdayantu yad yathA'tra bhaNitaM // 42 // tattatheti 'icchantaH' vAJchAM kurvantaH 'hita' pathyaM, kasya ?, aatmnH|| 137 // iti gacchAcAraprakIrNakasUtram // 27 bhavatastat jUgovataH sAdhe nirIda digvibhAge mahAnagaramA gaNaM, paDhitAnahetutvAditi nisyanda sAratvamiti bhAvaHvaniH 5, san 25 A SONG N
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchA. 8 bh itizrIvijayadAnasUrivijayamAnarAjye bhavyasumanaH sumanassupatInAM duSTaduHkhAkuladurjaTa sthirajihvavyApta nirdaya durbodhajJA| nAndhakuguruvacanopadezAgnidhUmrazyAmamukhotsUtra vAruNyapavitrAsyakumatikuvAsanAvelA bhayaGkara kalahapaGkabahula kurAjagarttAduzcA| rakusAdhumahADambhAgAdhamadamahattuGgaparvatasaGkIrNazArIramAnasaduHkhamayaduSpamAkAla kalilasAgaranimajjajjantupotAyamAnAnAM | zrItapagaNamuninakSatragaNitAnantAnantakumatikumatikuvRSTyAdrIkRtamugdhadhyanantAzoSayattapastejojagadudddyotayatsuguNasaGghakama| lojjRmbhayadajJAnatamaH karSayatpratyUSANDAnAM pAvanIkRtAtmanAM zrIAnandavimalasUrIzvarANAM ziSyANuziSyeNa vAnarAkhyena | paNDitazrIharSakulA vAptagacchAcArarahasyena gacchAcAraprakIrNakaTIkeyaM samarthitA, AgamajJaiH saMzodhyeti, mama mUrkha ziromaNeH | ko'pi doSo na karSaNIyaH, atra mayA yajjinAjJAviruddhaM likhitaM vyAkhyAtaM ca tanmama trividhaMtrividhena mithyAduSkRtaM bhavatu // // iti zrImacchAcAraprakIrNakaTIkA samAptA // zrImadAnandavimalAcAryAntiSatzrImadvAnararSigaNivihitavRttiyutaM gacchAcAraprakIrNakaM samAptam /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AHAAR SONFIRMEMADEANINATANE POOG STS SIXKXKXXXXXXXXXXXXXXXXXXX iti zrImad gacchAcAraprakIrNakaM samAptam /