Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya haribhadrakRta aSTaka prakaraNa [ bhASAnuvAda sahita ] sagrAhaka zrI mahAvIra jaina vidyAlaya muMbai, Est mahAvIra jaina vidyAlaya muMbaI 5 upAma ||dA. saMpAdaka zrI khuzAladAsa jagajIvanadAsa nyAyatI .
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka - sanada maMtrIo, zrI mahAvIra jene vidhAlaya, [ govAlika roDa, muMbaI prathamavRtti prata 100% vIra saM. 2467 I. sa. 1941 kiMmata cAra AnA. 'rAlAla devacaMda zAha, soradA mudraNAlaya, jumAmasIda sAme pAnakora nAkA-amadAvAda
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ -prakAzakIya-- abhyAsIne upayegI thAya ane khAsa karIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA abhyAsIne abhyAsamAM madada kare te hetuthI zrImAna haribhadrasUrinA aSTakaprakaraNunA mULa ane ane chapAvavA vyavasthA karI. jaina sAhityanA e moTA vibhAga tattvajJAna ane caraNakaraNane aMge zrI tattvArtha sUtranI ceAjanA paDita sukhalAlajIe suMdara rIte karI che, aSTakaprakaraNamAM paNa AcAryazrIe te ja viSayane lagatA keTalAka mahatvanA muddAo upara peAtAnI saraLa ane lAkSaNika zailImAM suMdara prakAza pADela che. A graMthanuM mAtra mULa ane bhASAnuvAda taiyAra karyo hAya tA te hAthamAM rAkhI vidyArthI ne te para bhASaNa ApI zakAya. te prakAranI sagavaDa khAtara A graMthanI caiAjanA karI che. tevI ja rIte zrI uttarAdhyayana sUtra mATe goThavaNa thADA vakhatamAM amalamAM Avaze. jaina dharmanI vizALatA ane mahattAnA vidyAthI vane khyAla khaMdhAya ane tenA paricaya vadhe e A saMsthAnA agatyanA uddeza che; ane te uddeza AvA graMthAnA prakAzana ane abhyAsathI pAra paDe tema heAI vyavasthApaka samiti saMmatithI A kAma hAtha dharyuM che. e prayAganI sapha para mArika dhyAna ApavAnu rahe che. anya pAThazALAmAM paNa A prayAga thAya e vAta ekaja che ke vidyArthI varga jaina rahe, hai
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahasya samaje ane jene vizvabaMdhutva samajI jIvI zake che e vAtane svIkAra kare eTale ApaNe hetu pAra paDe tema che. pravegane saphaLatA IcchatAM ene aMge paMDita khuzAladAse pAThazuddhi ane arthanirNaya karavAne aMge lIdhela prayAsane khAsa noMdha levAmAM Ave che. A prakAranuM prakAzana upayogI thaze te e dizAmAM vadhAre prayAsa karavAnI samitinI IcchA che. khare AdhAra te enA para vivecana kara. nAra adhyApakano che. emane aneka TIkAne prasaMga prAptavya che. zAstrabedha hoya, pRthakakaraNa zakti hoya ane vidyArthInI vaya, rUci ane grahaNazakti para dhyAna hoya te A pustikA parathI bhAre moTI imAratanI racanAnI zakyatA che. AkhA jaina saMyama ane cAritranuM AmAM dehana che ane ene upayoga karavAnI AvaData para enI saphaLatA che. saMsthAne A uddeza pAra paDe evI bhAvanA sAthe paMDita adhyApake ene khUba upayoga kare, ane ene mAtra bhUmikArUpa samajI potAnA jJAnane vadhAravA ane vAparavA mATe A yejanA che e vAta lakSyamAM rAkhI ene lAbha Ape. abhyAsIne to A mAtra bhUmikArUpa che. enA para meTI TIkAo che, enA para zAstravistAra che ane enA para khUba kahevA jevuM che e vAtanuM dhyAna rahe. cAritra | era mukti nathI ane cAritra prAptinI bhUmikAo che, che ane pragati mArga darzana che e vAta lakSyamAM * A nAnI pustikAmAMthI ghaNuM mArgadarzana thaze ane ci pramANe dayAna egamAM pragati thaze e vAta tarapha 'cavAmAM Ave che. jaina dharmanA mULa pAyA nAkha
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAnA A te aMdaranA paththare che, enA para makAna baMdhAze tyAre te anekhI bhAta paDaze. e rAjamArganA praveza dvAre ahIM jarUra sAMpaDaze. rUci pramANe saMgraha karI AgaLa vadhavAnI preraNA karI A graMthane abhyAsa karavA preraNA karI atre viramIe. - mAnada maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ --sa'pAdakIya jaina janatA samakSa zrI haribhadrasUri jevA sama bhAcAryanI kRti--aSTaka prakaraNane anuvAda mUkatAM mane ati AnaMda thAya che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA vidyAthI onA dhArmika abhyAsakramamAM ukata graMtha rAkhavAmAM Avela che tethI vidyAthI Ane upayogI thAya evA anuvAda vidyAlayanA adhikArIoe saMsthA taraphathI ja ahAra pADavAnA nirNaya karyAM ane e kAma mane soMpavAmAM AvyuM. meM yathAzakaya anuvAdo sArA anAvavAnI koziza karI che, tema chatAM mAre A sarva prathama prayatna che tethI temAM skhalanA jarUra rahI haze. zikSake, vidvAne ane vidyAthI A te tarapha mAruM dhyAna kheMcaze te huM temane AbhArIkhanIza, jethI bhaviSyamAM te truTio dUra thaze, ane samAja samakSa sArAmAM sArA anuvAda rajU karI zakAze. mAtra anuvAda taiyAra karavA, TippaNA nahi e amArI dA hatI, tethI mULa zlAka ane tenA anuvAda Apela vidyAthI AnI dRSTie A anuvAda hAine zlokAne akSaraza: anuvAda karavAnI keziza karela che, tathApi tI bhASAnA svAbhAvika pravAha ke tenI vizeSatA na tI paNa yathAzakaya kALajI rAkhela che. vaLI AcA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ je bhAve lekamAM kahevA mAgatA hoya, te kadAca temAM na AvI zakyo hoya ane TIkAmAM tene spaSTa karyo hoya te tene koMsamAM mUkIne anuvAdamAM batAvavAmAM AvyuM che. temaja vizeSa spaSTatA khAtara je kAMI umeravAmAM Avela che tene paNa yathAzakya kauMsamAM mUkela che. uparAMta vidyArthIonI sagavaDatA khAtara graMthakAranuM saMkSipta jIvana carita ane pAchaLa keTalAMka pariziSTa ApavAmAM Avela che. pAchaLanA AcAryoe aSTaka prakaraNane ghaNI chuTathI upayoga karela che tethI saMpAdana kAryamAM upayogI thAya e daSTie pariziSTamAM kene akArAdikama paNa Apela che. mAre je khAsa kahevAnuM che te e che ke huM mArA pUrva anuvAdakene tathA saMpAdanamAM madadarUpa thayela graMtha ke leonA vidvAna saMpAdake temaja lekhakene atyaMta traNa chuM. e badhAnAM nAmenI lAMbI hAramALA ApavAnuM ucita nathI dhArata tathApi A kAmamAM avAranavAra pratyakSa salAha ApIne jemaNe mane ghaNuM madada karI che tevAM nAmane ahIM ullekha karyA vinA huM rahI zakatuM nathI. teo che munizrI. jinavijyajI, zrI. metIcaMda giradhara kApaDiyA ane zrI. mehanalAla dalIcaMda desAI. zrI. metIcaMdabhAIe te temanI anekavidha pravRttiomAM vyasta rahetA hovA chatAMya mAruM badhuM lakhANa atheti tapAsI jaI keTalIya vAra mane yogya salAha sUcanA ApI che, jethI temane vizeSa AbhArI chuM. AmAM temane saMsthA pratye anahada prema paNa karI Ave che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtamAM A pustakane bahAra pADavAmAM ghaNuM rIte madadarUpa thayela utsAhI ane gheryazIla presa menejara zrI. kAMtilAla bhAIne AbhAra mAnyA vinA rahI zakatuM nathI. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya) govAliyADaeNka, muMbaI vijayAdazamI 1997 khuzAladAsa
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- zrIharibhadrasUri ---- potAnA AcAra ane vicAra dvArA jaina dharmonI tathA sAhityanI anupama sevA karanAra A AcAya vikramanI AThamI zatAbdimAM divAkara samA dIpI rahyA hatA. paraMtu khIjA ghaNA AcAryonI mAphaka teozrI paNa peAtAnuM jIvana vRttAMta kyAMya ApI gayA nathI. temanA graMthA uparathI phakata eTaluM ja jANI zakAya che ke teo vidyAdharakuLamAM thayA hatA, temanA dharmagurunuM nAma zrI jinadattasUri hatuM, te zrI jinalaTasUrinI AjJAmAM rahIne vicaratA hatA tathA peAtAne yAkinI' nAmanAM eka viduSI jaina sAdhvInA dharmaputra tarIke oLakhAvatA hatA. temaNe 'bhavavirahaka evuM peAtAnuM 2 1. zrIharibhadranA samaya niNaeNya paratve aneka uttApAta thayela che. paraMtu have teo vi. sa. 700 thI 770 lagabhaga thayelA hAvA joie ema sAbita thaI cUkayuM che. te mATe jUe-- 1) 'haribhadrakA samayaniya' nAmanA lekha jaina sAhitya sazeAdhaka prathama khaMDa pR. 21 thI (2) zrI, mAtI' giradharalAla kADiyAnA zrIsiddhi nAmanA graMtha bhAga 7 * samAptA ceyaM ziSyahitA nAmAvazyakaTIkA / kRtiH sitAmbarAcAryajinabhaTanigadAnusAriNo vidyAdharakulatilakAcArya jinadatta ziSyasya dharmato bAkinImahattarAsUnoH alpamate: AcArya haribhadrasya" 3. praba'dhakAzamAM zrIrAjazekharasUri 'hirabhadrasira' prabaMdhamAM kahe che ke temanA e priya bhANejo ane ziSyAnA bauddhone hAthe vadha thayo hatA tethI tyAra pachIthI temaNe peAtAnA 1440 graMthAne aMte bhaviraha' evA upanAmasUcaka zabda vAparela che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 upanAma rAkhyuM hatuM. [bhavaviraha=bhavanA viraha=saMsAranA cheda: e cheda jemaNe karyA che tevA 'bhavaviraha' sUri zrI haribhadra. ] temanA jIvanasabaMdhI zRMkhalAbaddha mAhitI pUrI pADanArA purAtana prabaMdhakArAnA upalabdha graMthAmAMthI dhyAna kheMce evA nIcenA graMthA che. (1) kathAvalI'-zrI bhadrezvarakRta. lagabhaga vikramanA bArame seko. (2) prabhAvaka caritra-zrI prabhAcadrasUriSkRta.vi. sa. 1334 (3) prabaMdhakAza-zrI rAjazekharasUriSkRta. vi. saM. 1405 temane AdhAre temaja tulanAtmaka dRSTie lakhanAra vartamAna vidvAnonAM lakhANeAne AdhAre prastuta caritra lakhavAmAM AvyuM che. vIrabhUmi mevADamAM Avela citrakUTa (cittoDa) nAmanA nagaramAM ApaNA caritranAyaka zrI haribhadranA janma rAjapurAhitane ghera thayA hatA. mAlyAvasthAthI ja temanI buddhiprabhAnI adbhutatA siddha thaI cUkI hatI. tee vyAkaraNa, 'tatprathamaM yAkinIdharmasUnuriti hAribhadragrantheSvante'bhUt / 1440 punarbhavavirahAntatA / ' siMghI jaina graMthamALA prakAzita prabaMdhakAza pR. 25 1. 'kathAvalI' atyAre sAme nathI. munizrI kalyANuvijayajIe praba`dha paulecana' nAmanI 'prabhAvaka caritra'nA anuvAdanI (prakAzakajaina AtmAnaMda sabhA; bhAvanagara.) prastAvanAmAM haribhadrasUri prabaMdhanI paryAleAcanA karatAM kathAvalImAMthI keTalAya ullekheA karelA che. te paikI keTalAkane ahIM AvazyakatAnusAra lIdhela che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya, sAhitya, nyAya Adi cauda vidyAnA pAragAmI hatA. tethI pitAnI nAnI umarathI ja pureDitatA ane vidvattAne kAraNe teo rAjyamAnya ane lekamAnya banyA hatA. paraMtu pitAne maLatA mAnapAna ane jJAnapAnathI ApaNA yuvAna pureDitajI kulyA mAtA na hatA. temaNe evI daDha pratijJA karI hatI ke "jenuM kathana huM na samajI zakuM tene huM ziSya thAuM." ekadA purohitajI rAjabhavanamAMthI nIkaLIne pitAne ghera cAlyA AvatA hatA. rastAmAM eka jaina upAzraya paDatA hatuM. tyAM eka sAdhvIjI svAdhyAya karatAM beThAM hatAM eTalAmAM purehitajI tyAMthI pasAra thayA. acAnaka keTalAka zabda temane kAne paDayA, paNa temanAthI te zabdo samajAyA nahi tethI vadhAre dhyAna daI sAMbhaLavA UbhA rahyA, paraMtu tuMbaDImAMnA kAMkarAnI peThe zabda saMbhaLAtA rahyA paNa samajAyA nahi.1 pureDitajIne pitAnI pratijJA te pratyeka paLe yAda hatI ja; tethI saheja garva gaLyA hoya ema sAdhvIjI pAse jaIne temaNe pUchyuM "he mAtAjI! Apa bolI rahyA cho tene artha zuM che? te samajAvavA kRpA kare 1. te vakhate sAdhvIjI je gAthA bolI rahyA hatA ane zrI haribhadrajI jene samajI zakyA na hatA te nIce pramANe che. ___ cakkidugaM haripaNagaM paNagaM cakkINa kesavo ckii| savAzI vahuvArI ya vakrI | artha-prathama be cakravartI thayA, pachI pAMca vAsudeva, pachI pAMca cakravatIo, te pachI eka kezava-vAsudeva, pachI eka cakrI, te pachI eka vAsudeva, pachI eka cakravatI, tyArapachI eka vAsudeva ane be cakravatI pachI kezava ane chellA cakravatI.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane Apane ziSya banAva." ema kahI temaNe pitAnI bhISma pratijJAnI hakIkta kahI saMbhaLAvI. paraMtu sAdhvIthI puruSane dIkSA daI zakAya nahi ke potAnA ziSya karI zakAya nahi e jainAcAra havAthI catura sAdhvIjI haribhadrane samajAvI pitAnA dharmaguru zrI jinadattAcArya pAse laI gayAM ane artha samajAvavA vinaMti karI. A rIte purohitajI jaina sAdhuonA paricayamAM AvyA. sAdhvInI vinayazIlatA ane sAdhunI saraLatA tathA sahRdayatAne pratyakSa pATha pahelavahele tyAMja manyA. te ja vakhate zrI jinadattasUri pAse dIkSA lIdhI ane sAdhvIne pitAnAM "dharmajananI" tarIke svIkAryA. A sAdhvI te yAkinI mahattarA" ja, ke je haribhadra jevA dharmaputrane pAmIne amara banI gayA. Ama jJAna ane guNane bheda samajAya ane asAdhAraNa vidvAnane asAdhAraNa ahaMkAra asAdhAraNa rIte ogaLI gayA. pahelAMnA sakaLazAstrajJa purahitapravara havethI alpamati" aNagAra banI gayA. ane saraLatA, sujanatA ane sahRdayatAnA srotane e mahAnubhAva jIvanabhara vahevarAvatA rahyA. te dIkSA lIdhA pachI ahiMsA, anAgraha ane aSAyanA pAyA para racAyelAM jaina Agamane abhyAsa zarU karI dIdho ane potAnuM jIvana tadanusAra banAvatA gayA. kALakame zAstromAM pravINa thatAM ja gurue temane AcAryapade sthApyA.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSya maMDaLa ziSyo saMbaMdhI mAhitI ApavAnI bAbatamAM prabaMdhakAre jUdA paDe che. prabhAvazcaritrakAra ane prabaMdhakoSakAra jaNAve che ke zrI haribhadrasUrine haMsa ane paramahaMsa nAmanA be zikhyA hatA. A ziSya temanA bhANeje thatA hatA. te banne yuddhavidyAnipuNa hatA ane sahasAdhI kahevAtA hatA. paraMtu keI khAsa nimittane kAraNe mAmA pAse jatAM temanA upadezathI prerAIne dIkSA lIdhI. te vakhate bauddha lekenuM jora bahu hatuM. tethI temaNe janAganA pUrNa abhyAsa pachI boddhamaThAmAM jaIne bauddhazAstromAM niSNAta thavA dhAryuM. temaNe gurune pitAnI IcchA jaNAvI, paraMtu te samaye pravartatA bhinna matAvalaMbIo vaccenA paraspara dveSabhAvane vicAra karIne gurue bIje kayAMya na. jatAM pitAnI pAse rahIne ja abhyAsa karavAnI salAha ApI. ziSyone A salAha sucI nahi ane guru pAsethI parANe AjJA laIne eka boddha vidyApIThamAM javA upaDayA ke jyAM 15000 vidyArthIo vidyAbhyAsa karI rahyA hatA. ghaNAM varSo sudhI tyAM abhyAsa karyA bAda temanA jana hovAnI khabara paDI jatAM, te banne bhAIo tyAMthI nAsI chUTayA. paraMtu tyAMnA bauddha rAjAnA lazkare vidyApIThanA kulapatinA kahevAthI temane pIcho pakaDe. temAM meTo bhAI haMsa sarAye ane nAne bhAI paramahaMsa najIkanA sUrapALa nAmanA rAjAnI madadathI thoDe Azraya pAmyA ane chevaTe guru pAse jaI zakaze. gurune pitAnAM vItaka kahI saMbhaLAvI te mara.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNane zaraNa thaze. Ama bane priya ziSyane bauddho dvArA nAza thaye. bhANeja temaja ziSyone nAza ane jaina dharmanI rahIyaNA najara samakSa AvI UbhAM rahyAM. akaSAyI aNagAra kaSAyanI jAjvalyamAna mUrti banI gaI. te ja kSaNe temaNe tyAMnA kulapatine harAvI tene nAza karavAno nirNaya karyo ane tyAMthI bauddha nagara tarapha vihAra karyo. vacce sUrapALa rAjAnI rAjadhAnImAM rokAyA ane tyAMthI zAstrArtha mATe bauddhAcAryane kaheNa mokalAvyuM. bauddhAcA unmattabhAve uttara mokalAvyuM ke amene zAstrArtha karavAnuM ekaja zarate maMjura che ke je hAre tene telanI ukaLatI kaDAImAM tema karavAmAM Ave. zrI haribhadra e zarata maMjura rAkhI. sUrapALa rAjAnA darabAramAM sabhApati ane zrotAgaNanI bharacaka hAjarI vacce pahelethI nakakI karela rIta mujaba zAstrArtha zarU thaye. bauddha kulapatie pUrva pakSa karatAM kSaNikavAdanuM sthApana ane samarthana karyuM. have uttara pakSa karavA haribhadrasUri UThayA ane temaNe saunA Azcarya vacce kSaNikavAdanuM 1. ahIM prabaMdhakozakAra judA paDe che teo kahe che ke gura pAse pahoMcatAM pahelAM ja rAtre daravAjA baMdha thaI javAne kAraNe paramahaMsa bahAra daravAjA pAse sUto hato ane bauddha rAjAnA sipAhIoe AvIne tene ziraccheda karyo. haribhadrane khabara paDatAM ja temaNe telanI kaDAIo ukaLavI ane AkAza bhAge pakSonA rUpamAM bauddha sAdhuone kheMcI lAvIne hemavA lAgyA. gurune A vAtanI khabara paDatAM temaNe cAra gAthAo ApIne be sAdhuone mokalyA. haribhadrane krodha zo ane prAyazcittarUpe 1440 graMtha racyA.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 ' jaDamULathI khaMDana karI anekAMtavAdanI sthApanA karI tathA tenA samarthanamAM aneka akATaya yuktie raju karI pAtAnuM Asana grahaNa karyuM . sUrIzvarane sAMbhaLyA pachI uttara ApavA kAi sugataziSya sAme AvyA nahi. sabhAmAM satra mauna chavAyuM. chevaTe sabhApati ane sabhyAe 'kulapati: parAbhUta: e jAherAta dvArA zAMta vAtAvaraNu kSubdha karI mUkayuM. peAtAnI ja zaratanA bhAga peAtAne ja thavuM paDaze evuM kulapatie svapne paNa mAnyuM nahi hoya. Akhare ukaLatI telanI kaDAImAM temanA hAma thayA. Ama eka pachI eka ema pAMca cha auddhAcAryone harAvI temane paNa yamasadana mAkalyA. kharAkhara teja samaye haribhadranA AjJAguru zrIjinalaTasUri taraphathI Avela e ziSyAe temanA hAthamAM gurue mAkalela traNa gAthAo mUkI. vAMcatAM ja haribhadranA mAhabhAva tUTayeA ane tarata zAstrArtha anya ce. je A gAthAo samayasara na AvI hAta tA hajI paNa na jANe bIjA keTalAyane camarAjanA atithi thavu' paDayuM heAta. paraMtu thAvalImAM A viSayaka hakIkta judI che. tenA sAra A pramANe che. " haribhadrane sarva zAsrakuzaLa jinabhadra ane vIrabhadra nAmanA e ziSyA hatA. te samaye cittoDamAM bauddhamatanuM prAbalya hatuM tethI haribhadranA jJAna ane kaLAnI maddho zreNI irSyA karatA hatA. eja samayathI hirabhadranA te banne ziSyAne Addhoe ekAMtamAM mArI nAkhyA. koipaNa rIte 1 prabaMdhakozamAM cAra gAthAo meAkalAvyAnA ullekha che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ haribhadrane e vAtanI khabara paDatAM ghaNuM dilagIra thaIne temaNe anazana karavAne nirdhAra karyo. paNa pravacananA prabhAvaka jANune badhAe temane tema karatAM rokyA. chevaTe haribhadra graMtharAzine ja potAnI ziSya saMtati mAnI ane tenI racanAmAM teo vizeSa udyamAna thayA. - have A baMne hakIktanI ApaNe samIkSA karIe.. ddhanagara kayAM AvyuM. surapALa yAne rAjA hate kayA vaMzane hato e badhA viSe kAMI jANuM zakAyuM nathI. bIjuM 1400 ke 1440 graMthonI kalpanA avAstavika jevI lAge che. (kadAca haribhadrasUrinA nAme caDela lagabhaga 88 grathanAM te prakaraNe hevAM joIe.) trIjuM haMsa ane paramahaMsa jevAM bIjA koinAM nAme jaina paraMparAmAM haju sudhI saMbhachAyAM nathI. ethuM haribhadranI samabhAvI prakRti, temanI yoganiSThA ane "bhavaviraha jevuM temanuM asAdhAraNa ane lAkSaNika upanAma e badhAno vicAra karatAM uparyukta rItanuM dharmajhanuna temanAmAM haze ke nahi e zaMkAspada che, temanI pAse rahIne abhyAsa karanAra zrI udyotanasUrie ke tarata pachI thayela zrI siddharSie temanA AvA jhanunane ke 1440 graMthanA nirmANano kayAMya ullekha karyo lAgatuM nathI. have kathAvalIkAranI ziSya saMbaMdhI mAhitIne vicAra karIe. joke AvI hakIkata ApanAra teo ekalA ja che chatAM zrI haribhadranI prakRtinI sAthe baMdha bese evI e hakIkata jarUra lAge che. A banne prakAranI hakIkta uparathI eTaluM to jarUra jaNAya che ke haribhadranA ziSyone bauddhane hAthe vadha thaye gaka upanAma maLa ke na
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 hatA. pachI peAtAnA hAthathI dIkSita ziSyA temane rahyA na hatA, chatAM temanI pAse rahIne abhyAsa karanArA ziSyA tA avazya hAvA joIe. tevAmAMnA eka tA 'kuvalayamAlA'nA kartA dAkSiNyacinha zrI udyotanasUri che. temaNe kuvalayamAlAnA aMte haribhadrane nyAya ane............nA abhyAsa karAvanAra guru tarIke svIkAryo che. chellA zrutadhara chelle temanI AdhyAtmika, Agamika ane sAhityika ceAgyatAnA vicAra na karIe teA je kAraNe Aje haribhadrasUri ApaNA manamaMdiramAM birAje che ane ApaNe temanAM guNagAna gAIe chIe, te kAraNu aMdhArAmAM ja rahI jAya ane ApaNuM A caritra paNa adhuru ja kahevAya. kathAvalIkAra temane chellA zrutadhara kahIne sakhAdhe che. prabhAvaka caritrakAra zrI prabhAcaMdra sUri jevA aneka AcA e temane 1400 graMthAnA prakaraNAnA raciyatA kahIne stabyA che. atyAre paNa temanA je graMtharAzi jaina bhaDArAmAM jaLavAI rahyo che te eTalA badhA vizALa che ke temane saMpUrNa paNe avagAhavAnuM kArya paNa sAmAnya mANasane mATe duHzakya che. temanA nAnA meTA aDDAsI graMthAnAM nAmeA Aje ApaNane maLI Ave che temAMnA ghaNA chapAyA che. ane keTalAka chapAyA vinAnA che ane keTalAkanAM mAtra nAmA ja maLyAM che. 1 teo prakAnDa Agamika hatA. jaina AgamA upara 1. vigata mATe jue zrI kalyANuvijayajI dvArA soMpAdita
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRtamAM TIkA lakhanAra sarva prathama A AcArya ja hatA. temanI pahelAM Aga upara niryuktio, cUrNio ane bhAge je kAMI lakhANuM che, te badhuM prAkRtamAM ja che. temanI A pahela khUba ja anukaraNIya thaI paDI. vaLI temaNe TIkAnI mAphaka svataMtra prakaraNa graMtha paNa racyA che, tethI teo prakaraNakAra paNa hatA. jemAM kaI paNa viSaya paddhatisara zAstrIya rUpamAM goThavAyela hoya te prakaraNa upalabdha sAhitya uparathI jaNAya che ke zrI umAsvAtie tatvArthIdi prakaraNa graMtha lakhIne jaina sAhityamAM navI praNalikA zarU karI, zrI siddhasene tene vikasAvI ane zrI haribhadre te te praNAlikAne eTalI hade vikasAvI ke te dvArA temaNe samasta janavADmayane janatA samakSa vyavasthita rUpamAM lAvI mUkayuM. prasiddha jarmana vidvAna zrI haramana jekebInA zabdomAM kahIe te "zrI haribhadra vetAMbaranA sAhityane pUrNatAnI UMcI Tece pahoMcADayuM che." jana kRtasAhitya mukhyapaNe cAra vibhAgamAM vaheMcAyeluM che. te dareka vibhAgane anuga kahevAmAM Ave che. te cAreya anuge upara temaNe svataMtra graMthe rahyA che. dA. ta. (1) dravyAnuyoga-dharmasaMgrahaNi Adi. (2) gaNitAnuyoga-kSetrasamAsaTIkA. (3) caraNakaraNAnuga-paMcavastu, dharmabiMdu Adi. ane zrI. ke. lA. graMthasamiti dvArA prakAzita dharmasaMgrahaNi bhAga. raje temAM zarUAtane "graMthakAra paricaya' nAmane lekha (saMskRtamAM) pU. 13thI 19.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 (4) dharma kathAnuyAga--samarAicchakahA, dhUrtAkhyAna Adi. darzanazAstrone temane abhyAsa paNa teTaleAja talaspazI hatA, eTaluM ja nahi make eka Adarza dArzanikane chAje tevA samanvaya ane madhyasthatAnI viziSTa daSTipUrvakanA hatA. temanA anekAMtajayapatAkA ' * zAstravArtAsamuccaya ' ' ' ane ' SaDadanasamuccaya jevA dArzanika graMthA vAcakane temanI e vizeSatAnA vAravAra paricaya karAve che. ' . madhyasthabhAva e emanA jIvanamaMtra hatA. temaNe kyuM che ke r 8 vakSavAto 7 me vIre, na dveSa: pitjhAritru / yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH // "" " vIra prabhu pratye mAre| pakSapAta nathI, temaja pila ke kaNAda; brahmA ke buddha kAI tarapha mArA dveSabhAva paNu nathI. jenu'vacana yuktiyukta hoya tenA ja svIkAra karavA joie." kharekhara! anekAMtanA rahasyane AcaraNamAM utAranAra sivAya, jainadharmanA sAcA prabhAvaka puruSa vinA, khIjA kAithI uparanA zabdo uccArAya tema nathI. temanI jINugrAhaka buddhino, temanA samabhAvI svabhAvano tathA mAtra tAtvika vastu taraphanA temanA pakSapAtano A bleka suMdara namUnA che. AvA keTalAya bIjA namUnAo ApaNane temanA graMthAmAMthI maLI rahe che. dAzanikAmAM dekhAya che tevI ukhalatA ane anyane mATenA ati halakA abhiprAya temanA graMthAmAM gatyAM paNa maLatAM nathI. bhAratIya dArzanikAnI sAthe tulanA karatAM zrI jinavijayajI jaNAve che ke--
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bhinna bhinna matenA siddhAMtenI vivecanA karatI vakhate pitAthI viredhImatavALA vicArake paNa gauravapUrvaka nAmellekha karavAvALA ane samabhAvapUrvaka mRdu ane madhura zabda dvArA vicAramImAMsA karavAvALA evA keI vidvAna je bhAratIya sAhityanA ItihAsamAM ullekha karAvA yeAgya hoya te temanAmAM zrI haribhadranuM nAma sauthI prathama lakhAvA yogya che"1 dhArmika asahiSNutAnA A yugamAM zrI haribhadranuM caritra ApaNu dIla upara kevI suMdara chApa pADI rahyuM che? viSaya nirUpaNanI temanI zailI paNa anekhiI ja che. sAmAnA dIlamAM potAnI vAta utAravI sahelI nathI. paraMtu zrI haribhadra e kaLAne hastagata karI hatI. samajAvavAnI saTa zilInA aneka namUnAo temanA graMthamAM yatratatra vikharAyelA paDyA che. te saMbaMdhamAM paM. becaradAsajI jaNAve che- daDhatApUrvaka jaNAvI zakuM chuM ke bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM je je graMthakAra AcAryo thaI gayA che, te badhAmAM A eka zrI haribhadrajI ja AvA samartha samajAvanAra mane jaDyA che. bIjI enI joDI kyAMya gatI paNa maLI nathI." 1 jue "mikA samanirbhara jena sAsaM1 lo khaMDa pR. 21 2 juo jaina darzana' prastAvanA pR. 34 prakAzaka--manasukhalAla ravajIbhAI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 temaNe lakhela "samarAditya kathA" kathA sAhityamAM " UMcuM sthAna leMgave che, temanI kavitpanAne te nAdara namUna che. temane AdhyAtmika vikAsa paNa anupama hate. "bhavaviraha" jevuM vilakSaNa upanAma temanI gAnubhUtine ja sUcave che. temaNe yoga daSTisamuccaya "yogabiMdu" "SoDazaka, garvizikA' jevA cogaviSayaka graMtha racIne pitAnA AdhyAtmika gahana ciMtanane paricaya karAvyo che. e graMtha racIne te temaNe jaina yoga sAhityamAM taddana navI bhAta pADI che. paM. sukhalAlajIe. nIcenA zabdamAM zrIharibhadranI cogyatA ane temanI sevAne saMkSipta khyAla ApI dIdhuM che. temanI bahuzrutatA, temanI sarvamukhI pratibhA, madhyasthatA, ane samanvayazaktine paricaya temanA graMthe parathI yathArtha rIte thAya che. temanI zatamukhI pratibhAne strota temanA banAvela cAra anugaviSayaka graMthamAM ja nahi, balka jaina nyAya tathA bhAratavarSIya tatkAlIna samagra dArza nika siddhAMtanI carcAvALA graMthomAM paNa vahe che. ATaluM karIne ja temanI pratibhA mauna thaI nathI, teNe te gamArgamAM eka evI dizA batAvI je kevaLa jana cAga sAhityamAM ja nahi paraMtu AryajAtIya saMpUrNa gaviSayaka sAhityamAM eka navI vastu che." paraMtu Agamika, dArzanika, AdhyAtmika ane sAhityika tarIkeno pitAno paricaya ApIne ja teo aTaktA nathI; sudhAraka tarIke paNa ApaNI samakSa AvIne teo 1 juo gidarzana tathA garvizikAranI prastAvanA pR. 5-6
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 UbhA rahe che. temanA samayamAM ghara karI beThele caityavAsI jaina sAdhuone saDe temane zalyanI mAphaka sAlatA hatA ane tethI te saDA sAme temaNe jabarajasta virodha jAhera karyo hate. "sa bedhaprakaraNa" nAmano temano graMtha temanA uka TanuM pratibiMba che. te sAdhuo devadravyane pitAnA aMgata upayogamAM vAparI nAkhI bhagavAna mahAvIranA uccakeTInA tyAgamArgane vagAvI rahyA hatA tyAM sudhI ke khAnagI mikta rAkhI vyAjavaTuM paNa karatA hatA. ekalI strIo sAme gAtA ke vyAkhyAna vAMcatA; vinA kAraNe kaTivastra vAparatA; rAtre strIone upAzrayamAM AvavA detA, tAMbula vagere mukhavAsano upayoga karatA ucATana, maMtra taMtra, vaiduM vagere dvArA paisA pedA karatA, paraspara veravRtti vadhe evI rIte zrAvakene salAha ApatA ane pitAnA vADAne majabuta karavA lagnavyavahAra joDavAmAM bhAga letA, paranidA ane AmaprazaMsA te temane hamezanI Adata jevAM thaI rahyAM hatAM. Ama bhagavAna mahAvIranA ahiMsA, satya, acaurya, brahma ane apari grahuM jevAM mahAna vratone chaDecoka bhaMga karI rahyA hatA. AgaLa cAlatAM zrIharibhadrasUri jaNAve che "teo sAdhuo nathI paNa peTabharAonuM peDuM che." AvI pravartatI sthitimAM temaNe sAmano karyo hate, tathA pitAnI pratibhA ane AcaraNa dvArA tevA vyavahAravALA sAdhuonA sAmarthyane hacamacAvI mUkyuM hatuM A badhA uparathI ema lAge che ke temanuM jIvana eka Adarza namUno hate. saMsArathI chUTavAnI ane anya prANIone choDavAnI temanI tatparatA yatratatra taravarI Ave che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTakamakaraNa viSayAnukramaNikA 1-3 noTa - dareka aSTakanI nIce tene vigatavAra viSayakrama Apela che. temAM je aMke che te kenA aMka samajavA. aSTaka pRSTha 1, mahAdevASTaka mahAdevanuM svarUpa tenI rAgadveSoharahitatA 1, 2-tenI sarvajJatA, zAzvata sukhezvaratA, kamaMrahitatA, savyavahAronI tathA sacchAstronI sarjakatA ane vizeSatA. 3-7-tevA guNavALe mahAdeva kahevAya 8. 2. snAnASTaka 3-5. - snAnanA prakAraH dravyanAna ane bhAvanAna 1-dravyasnAna eTale zuM? tenuM gRhastha mATenuM vidhAna, bhAva zuddhimAM nimittabhUtatA 3,4-sAdhu mATe dravyasnAna kema nahi?" evI zaMkAnuM samAdhAna pa-bhAvasnAnanuM svarUpa 6. te sAdhu mATe che, tene lAbha. 7,8. 3. pUjASTaka aSTapuSpI pUjA tenA azuddha pUjA ane zuddha pUjA evA be prakAra 1-azuddha pUjAnuM svarUpa 2,3-tenI puNyAnubaMdhamAM nimittatA 4,-bhAva puSpanI gaNatarI, tathA bhAvapUjAnuM svarUpa, tenuM phaLa. 5-8. + agnikArikASTaka 7-9 - sAdhue bhAvAgnikArikA ja karavI joIe, te mekSasAdhaka che 13.-dravyAgnikArikAthI rAjya prApti ane pariNAme pApa tethI tenI sadeSatA 4,6-bhAvAgnikArikAnI vizeSatA 7-8.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka pRSTha pa. bhikSASTaka 10,11 bhikSAnA traNa prakAra 1,-(1) sarvasaMpankarI bhikSAnuM svarUpa 2,3.-(2) pauruSanI bhikSAnuM svarUpa 4,5-() vRttibhikSAnuM svarUpa, bIjA prakAranI karatAM trIjA prakAranI vadhAre sArI 6,7. dAtAone thatA phaLane vicAra. 8. 6. sarvasaMpankarI bhikSASTaka * 12-14. vizuddha piMDanuM svarUpa 1,-tevA piMDanI zakayAzakyatAne vicAra 2-8. 7. pracchannabhejanASTaka - 15, 16. sAdhuo mATe pracchanabhejananuM vidhAna 1,-tenA abhAvamAM puNya, pApane saMbhava tathA zAsanaTheSa, zAstrAjJAbhaMga vagere doSanI saMbhAvanA, te badhAnI heyatA, prakaTa bhajanano tyAga 2-8. 8 pratyAkhyAnASTaka * 17-18 pratyAkhyAnanA be prakAraH dravya ane bhAva pratyAkhyAna 1 - apekSA, avidhi, apariNAma tathA vIryAbhAva e cAra bhAva pratyAkhyAnanAM vine che 2-e cAre viSe pUrvakanuM pratyAkhyAna dravya prayAkhyAna 3-5. te sivAyanuM bhAva pratyAkhyAna, te ja samyaka cAritra 6,7. bhakitapUrvakanuM dravya pratyAkhyAna bhAva pratyAkhyAnanuM kAraNa 8. jJAnASTaka 1-21. jJAnanA traNa prakAraH viSayapratibhAsarUpa, AtmapariNatirUpa ane tattvasaMvedanarUpa 1-e traNeyanuM svarUpa 2-8 10 vairAgyASTaka 22, 3, (1) ArtadhyAnanAmaka vairAgya (2) mehagarbhita vairAgya (2)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka pRSTha sajJAnayukta vairAgya-e traNeya prakAranuM svarUpa 1-8, 11. tapaSTaka ra4-26 "tapa duHkhAtmaka che evI zaMkAnuM sthApana 1-4-tapa e sukhAbhaka che evuM sthApana ane zaMkAnuM nirasana. 5-8 12. vAdASTaka 26-28. traNa prakArano vAda 1. (1) zuSkavAdanuM svarUpa 2.-te bane prasaMge (chatye ke hAye) anarthakArI che 3-(2) vivAdanuM svarUpa, te paNa sadeSI che 4,5-dharmavAdanuM svarUpa, tenI nirdoSatA 6,7. prasaMga Avye vivekapUrvaka koIpaNa vAda kara. 8. 13 dharmavAdASTaka 28-30 dharmavAdano viSaya mokSepayogI ahiMsAdi vagere 1-2. -pAramArthika dRSTie dharmanI vicAraNanI saMgatatA, pramANadinI nahi 3-8, 14, ekAntanityapakSakhaMDanASTaka 30-32 niSkriya, nitya ane sarvavyApaka AtmAmAM vAstavika rIte hiMsA, ahiMsAdike Urdhva adhogati Adi kAMI ghaTI zakatuM nathI tenuM nirUpaNa 1-8. 15. ekAntaanityapakSakhaMDanASTaka 33-35. te svAbhAvika rIte ja pratyeka paLe utpati ane vinAza pAmate AtmA ane hiMsaka ke hiMsya banI zakatA nathI tenI sayukitaka carcA. 1-8. ' 16. nityAnityapakSamaMDanASTaka nityanitya tmaka AtmAmAM ja hiMsyahiMsakatA ane tenA viruddha dharmo ghaTI zake che 1-4. satyAdi cAra vrato ahiMsAnA 35-37.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMrakSaka ane poSaka che pa-AtmAnI nityAnityatAnI sidhdhi 6.dehavyApI AtmA svIkAryo tenI Urdhva adhogati ghaTI zake che 7. ahiMsAdinI vicAraNamAM madhyasthabhAvanI AvazyakatA 8. 17-18 mAMsabhakSaNadUSaNASTaka 37-43 mAMsa prANInuM aMga che mATe te khAvuM e dalIlane uttara 17,1-6. zAstravacana tathA lokavyavahAranA Azrayane nirdeza 17, 7-8. manusmRtimAM Avela mAMsabhakSaNanI AjJA ane niSedhanA paraspara virodhanuM pradarzana 18, 1-3, tenI yutika carcA 18, 4-8. 19, madyapAnadUSaNASTaka 43-45 maghathI zubhacittane nAza vagere denuM kathana 1-2. madhapAnathI RSinA vinAzanI kathA 38. 20. mithunaEvaNASTaka 45-7. maithunamAM deSa nathI" e smRtivAkyanI asaMgatatAnuM sayuktaka pradarzana 1-8. ' 21. sukSmabuddhayAzrayaNASTaka . 48-49, vivekabuddhidvArA ja dharmane samaje, anyathA dharmabuddhidvArA ja dharmane nAza thAya che. 1-te upara bimAranI sevA karavAne abhigraha laI bimAra na maLe duHkhI thanAra sAdhunuM udAharaNa 2-4-vAlInuM laukika daSTAMta pa-6. tevI ja rIte niSiddhadAnAdinA niyama viruddha dIkSAdi devAmAM dharmane nAza ja rahela che. 7-8. 22. bhAvavizuddhivicArASTaka 50-51 bhAvavizuddhinuM phaLa 1.-bhAvamAlinyanA hetubhUta rAga, dveSa ane mehanuM phaLa 2-4-bhAvazuddhi mATe guNIjanAdhInatAnI AvazyaktA 5-6. kenI bhAvavizuddhi AgamAnusAriNI che nuM kathana 7-8.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 ra3, zAsanamalinyaniSedhASTaka para-53, zAsananI avanati, niMdA ke nuksAna karavAthI mithyAtva prApti tathA tenI unnati Adi karavAthI samyaphavaprApti 1-4. bannenA lAbhAlAbhanuM nirUpaNa. 4-8. 24. puNyAnubaMdhipuNyAdivicAraNASTaka 54-56, puNyAnubaMdhi puNyAdi cAra bhAMgAne nirdeza. 1-4-temAMthI puNyAnubaMdhi puNya kartavya che pa-cittazudhdhithI tenI prApti 6.-jJAnavRddhonI AjJAmAM rahe tenI prApti 6-7. puNyAnubaMdha puNya karyuM? tenI gaNatarI 8. 25. puNyAnubaMdhipuNyapradhAnaphalASTaka 56-58. puNyAnubaMdhi puNyanuM pradhAnaphaLa-sadA ucita pravRtti karanAra tIrthakaratvanI prApti. te upara mahAvIra prabhunI pravRttionuM daSTAMta khAsa karIne mAtApitAnAM duHkha. ra6. tIrthakRdAnamahatvasiddhayaSTaka 59-62. tIrthakaranuM dAna saMkhyAvALuM hovAthI mahAdAna na kahevAya, aparimita dAna mahAdAna kahevAya tethI aparimita dAna denAra bedhisatvanAM ja mahAnubhAvatA ane jagadgurutva vyAjabI che, 1-3 uttara. mahAdAna eTale evuM dAna ke jenAthI koI jarUriyAtavALA ja na rahe. tevuM dAna tIrthakaranuM che tethI temanAM mahAnubhAvatA ane jagagurutva paNa siddha che. 4-8 tIrthakRdAnaniSphaLatAparihArASTaka 61-63. - ' atyaMThA tIrthaMkaranA dAnanI niSphaLatAnuM kathana 1. uttara temane tevo kalpa che tathA "dAna dharmanuM aMga che e batAvavuM che. 2-4. apavAdarUpe sAdhudAna paNa kaDhAya che. te upara prabhunuM daSTAMta.5-8.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 28 28. rAjyAdinepita thakRtidevAbhAvapratipAdanASTaka 64-6pa rAjya e pApanuM kAraNa che tethI tenuM dAna dejavALuM che' evI zaMkAne sayuktika uttara 18. ra9. sAmAyika svarUpanirUpaNASTaka 66-67. sAmAyikanuM svarUpa 1-2.-kuzaLacittanuM svarUpa, tenI mohayuktatA, tenuM phaLa 3-cha. kuzaLacitta karatAM sAmAyikanI vizeSatA 8. 30. kevalajJAnATaka 68-70. tenuM svarUpa 1-tenI prAptinA upAya 2.-tenI AtmAmAM ja vidyamAnatA. 3-8. 3. tIrthakRdezanASTaka 7-72. 32. mekSASTaka 72-74. mekSanuM svarUpa tenI bAdhArahitatA, AnaMda ane sukhayuktatA, IcchArahitatA 1-5- tyAM mogAbhAva hovAthI sukha nathI' evA kathanane yuktika uttara 3-9-graMthakAranI bhAvanA. 10.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa ___ [mAyA mita] mahAdevASTakam [1] yasya saMklezajanano rAgo nAstyeva sarvathA / na ca dveSo'pi. satveSu zamendhanadavAnala : // 1 // na ca moho'pi sajjJAnacchAdano'zuddhattakRt / / trilokaravyAtamahimA mahAdevaH sa ucyate // 2 // jene kalezatpAdaka rAga bilakula nathI, jene samatArUpI Izvanane nAza karanAra dAvAnaLasame dveSa paNa nathI ane jene saMjJAnAcchAdaka azuddha-kalaMkti-AcaraNa karanAre eka paNa nathI, te traNa lekamAM prasiddha mahimAvALe mahAdeva upAya che. yo vItarAgaH sarvajJo yaH zAzvatasukhezvara / kliSTakarmakalAtItaH sarvathA niSkalastathA // 3 // . yaH pUjyaH sarvadevAnAM yo dhyeyaH sarvayoginAm / yaH sraSTA sarvanItInAM mahAdevaH sa ucyate // 4 // bha.pra..
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa je vItarAga che, je sarvajJa che, je zAzvata sukhanA svAmI che, je kalezara kalA-ka rajathI rahita che, je sarvathA zarIra rahita che, je badhA devAnA pUjya che, badhA ceAgIonA ArAdhya (deva) che, je adhI nItinaya--nyAyanA utpAdaka che te mahAdeva kahevAya che. [3--8] ra evaM sadvRttayuktena yena zAstramudAhRtam / zivavartyaM paraM jyotistrikoTIdoSavarjitam // 5 // uparyuMkta niSkalaMka AcaraNavALA je deve mAkSamArga samuM parama prakAzarUpa, (Adi, madhya ane aMta e ) traNeya kATI-vibhAgAmAM doSarahita zAstra sarjyuM che, (te mahAdeva kahevAya che. ) [5] yasya cArAdhanopAyaH sadAjJAbhyAsa eva hi / yathAzakti vidhAnena niyamAtsa phalapradaH // maiM // vaLI jenI AjJAnA-AgamAnA abhyAsa ja yathAzakti AcaraNamAM utAravAthI avazya phaLa ApatA heAvAthI-- (tenI) ArAdhanA-prasAda-kRpA prApta karavAnA eka mAtra upAya-heturUpa che, (te mahAdeva che.) [6] suvaidyavacanAdyadvavyAdherbhavati saMkSayaH / tadvadeva hi tadvAkyAd dhruvaH saMsArasaMkSayaH || 7 || jevI rIte uttama vaidyanA vacanathI arthAt tenA vacanAnusArI vartanathI rAganA nAza thAya che, tevI rIte mahAdevanA vacanathI arthAt temanA vacanAnusArI vartanathI saMsArakSaya nizcita che. [9]
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnASTaka evambhUtAya zAntAya kRtakRtyAya dhImate / mahAdevAya satataM samyagbhaktyA namonamaH // 8 // uparyukta guNaviziSTa, zAMta, kRtakRtya, dhImAna mahAdevane samyagrabhaktibhAve satat namaskAra ho. [] snAnASTakam [2] dravyato bhAvatazcaiva dvidhA snAnamudAhRtam / bAhyamAdhyAtmikaM ceti tadanyaiH parikIyate // 1 // - snAna be prakAranuM kahevAmAM AvyuM che, (1) dravya jJAna (2) mA snAna. manyavabhAva bhImA tene manu (1) mA snAna mana (2) AdhyAtminAna tarI 4 cha. [1] malena dehadezasya kSaNaM yacchuddhikAraNam / pAyo'nyAnuparodhena dravyasnAnaM taducyate // 2 // jaLathI (karAeluM) snAna ke je kSaNabhara dehanI zuddhinuM kAraNa bane che, te prAya: bIjA navA melane rokavAmAM asamartha hovAthI dravyasnAna kahevAya che. kRtvedaM yo vidhAnena devatAtithipUjanam / karoti malinArambhI tasyaitadapi zobhanam // 3 // bhAvazuddhinimittatvAttathAnubhavasiddhitaH / kazcidoSabhAve'pi tadanyaguNabhAvataH // 4 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa pApakArI vyApAra karanAra je gRhastha vidhipUrvaka snAna karIne devatA-mahAdeva-tIrthakara ane atithi-sAdhu sAdhvInAM pUjA satkAra kare che, tene dravyasnAna paNa zanilAbhadAyI che; kAraNa ke te bhAvazuddhimAM vicArazuddhimAM nimittarUpa thAya che e ApaNe anubhava che tema ja temAM thoDe doSa hovA chatAM paNa tenAthI (samyakatvazuddhi vagere) bIjA guNone lAbha thAya che. [3 ] zaMkA-dravyasnAna je zobhana che te gRhasthane mATe ja kema kahyuM? sAdhune mATe paNa te zobhana hovuM joIe. samAdhAnaadhikaarivshaacchaastre dharmasAdhanasaMsthitiH / vyAdhimatikriyAtulyA vijJeyA guNadoSayoH // 5 // roganA upAmenI vyavasthAsamI zAstramAM (kahelI) dharma nAM sAdhanenI vyavasthA temanAM) guNadeSanI bAbatamAM adhikArInI apekSAo jANavI. tethI dravyasnAna sadeSI hovAthI sAdhune vihita nathI.) dhyAnAmbhasA tu jIvasya sadA yacchuddhikAraNam / malaM karma samAzritya bhAvasnAnaM taducyate // 6 // je snAna dhyAnarUpI pANI vaDe karmarUpI melanI apekSAe arthAt karmarUpI melane dhoIne AtmAnI zuddhinuM kAraNa bane che, te bhAva snAna kahevAya che. RSINAmuttamaM hyetannirdiSTaM paramarSibhiH / hiMsAdoSanivRttAnAM pratazIlavivardhanam // 7 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y AAAAAANAV hiMsAdeSathI nivRtta thayelA, aSionAM vrataniyama ane zIlasamAdhinI vRddhi karanAra bhAvasnAna ja uttama che, ema munizreSThae kahela che. snAtvA'nena yathAyogaM niHzeSamalavarjitaH / bhUyo na lipyate tena snAtaka: paramArthataH // 8 // uparyukta adhikArAnusAra dravyasnAna ane bhAvajJAna karIne saMpUrNa karmarahita thayela pharIne karmathI baMdhAtuM nathI tethI ja te vAstavika daSTie-sAcAarthamAM-snAtaka (kahevAy) che. [8] pUjASTakam [3] aSTapuSpI samAkhyAtA svargamokSaprasAdhanI / azuddhatarabhedena dvidhA tatvArthadarzibhiH tatvadarzI-jJAnI puruSee aSTapuSpI pUjA be prakAre 4Iche; (1) azuddha mane (2) zuddha. te (anubha) 21f mane mekSanA sAdhanarUpa che. zuddhAgamairyathAlAbhaM pratyauH shucibhaajnaiH|| stokairvA bahubhirvA'pi puSpairjAtyAdisambhavaiH // 2 // aSTApAyavinirmuktatadutthaguNabhUtaye / / dIyate devadevAya yA sA'zuddhatyudAhRtA // 3 // [1]
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa zuddha-prAmANikarIte prApta karelAM, tAjA, zuddhabhAjanamAM rAkhelAM, DAM athavA ghaNAM, jevAM sAMpaDyAM tevAM mAlatI vagerenAM puSpo dvArA ATha apAyanA-karmonA nAzathI utpanna thayela anaMtajJAnAdiguNavALA devAdhidevanI je pUjA thAya che, te azuddha pUjA kahevAI che. [2-3] saGkIrNaSA svarUpeNa dravyAdbhAvaprasaktitaH / puNyabandhanimittatvAd vijJeyA sarvasAdhanI // 4 // svAbhAvika rIte ja pApamizra A azuddha pUjA (puSpAdi) dravya dvArA (bhakti) bhAvane utpanna karanArI hevAthI ane puNyabaMdhanA nimittarUpa hevAthI svarganA sAdhanarUpa samajavI. [4] yA punarbhAvajaiH puSpaiH zAstroktiguNasaGgatai / / paripUrNatvato'mlAnarata eva sugandhibhiH // 5 // vaLI zAstrANArUpI guNa-derIthI guMthAyelAM (ahiMsAdirU5)bhAvapuSpo ke je paripUrNavikasita-doSa ke uNapavinAnA hovAthI tAjAM--aNukaramAelAM ane sugaMdhIvALAM che, temanA dvArA je aSTapuSpI pUjA thAya che, te "zuddha pUjA" kahevAya che. ahiMsAsatyamasteyaM brhmcrymsnggtaa| gurubhaktistapo jJAnaM satpuSpANi pracakSate // 6 // ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigraha, gurubhakti, tapa ane jJAna e ATha bhAvapu kahevAya che. [6]
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ agnikArikAka ebhirdevAdhidevAya bahumAnapurassarA / hIyate pAlanAdyA tu sA vai zuddhetyudAhRtA // 7 // e ATha bhAvapuSpAnA yathArtha pAlana dvArA ja devAdhidevanI ahumAnapUrvaka je pUjA thAya che, te zuddha pUjA kahevAya che. [7] prazasto nayA bhAvastataH karmakSayo dhruvaH / karmakSayAcca nirvANamata eSA satAM matA // 8 // e zuddha pUjAthI bhAva-AtmapariNAma zuddha thAya che, te zuddha bhAvathI karmakSaya avazya bhAvI ane che ane karma kSayathI mokSa maLe che, tethI satpuruSAne lAva pUla-zuddha pUjA mAnya che. [4] agnikArikASTakam [ 4 ] karmendhanaM samAzritya hA sadbhAvanAhuti: / dharmadhyAnAgninA kAryA dIkSitenAgnikArikA // 1 // dIkSita sAdhue karmarUpI baLataNu, sadbhAvanArUpI Ahati ane dharma dhyAnarUpI agni vaDe Dha-prabala-prajvalita agnikArikA karavI joi e. [2] dIkSA mokSArthamAkhyAtA jJAnadhyAnaphalaM ca sa / zAstra ukto yataH sUtraM zivadharmottare hyadaH // 2 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa W ^^^ ", " v/+, vN< < ^ ^ " pUjayA vipulaM rAjyamagnikANa sampadaH / tapa: pApavizuddhaca jJAna dazAnaM ra zurita rU I dIkSA mekSa mATe kahelI che, ane te mekSa zAstramAM jJAnadhyAnanA phaLasvarUpa kahevAela che, kAraNa ke zivadharmottara" nAmanA ziva dharmagraMthamAM evuM sUtra che ke - dravyapUjAthI vizAla sAmrAjya sAMpaDe che. (dravya) agnikAryathI samRddhio sAMpaDe che, tapa pApanI vizuddhi mATe che ane jJAna tathA dhyAna mokSadAyaka che. " ri-3] pApaM ca rAjyasampatsu sambhavatyanaghaM tataH / na taddhatvorupAdAnamiti samyagvicintyatAm // 4 // "sAmrAjya ane samRddhinI haiyAtImAM pApa saMbhave che tethI temanAM hetubhUta pUjA ane agnikArikAnuM sevana AcaraNa nirava nathI " evuM samya rIte vicAravuM ghaTe. [4] zaMkA-jema rAjyAdithI pApa saMbhave che tema dAna vagere guNo paNa saMbhave che ane tethI pApazudhana thAya che mATe dravyapUjA ane dravyaagnikArikA karavI joIe. samAdhAnavishuddhishcaasy tapasA na tu dAnAdinaiva yat / tadiyaM nAnyathA yuktA tathA coktaM mahAtmanA // 5 // " dharmArtha yasya vittehA tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya dUrAdasparzanaM varam // 6 // A agnikArikA anyathA prakAre arthAt bhAvAgnikA1. mahAbhArata vanaparva.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAnikArikAmaka rikAthI anya dravyAgnikArikarUpe yukta nathI kAraNa ke pApanI zuddhi tapathI ja thAya che, dAnAdithI nahi (kAraNake dAnathI bhogonI prApti thAya che evuM zAstravacana che. mahAtmA vyAsaSie paNa e ja kahyuM che "dharmane mATe dhana meLavavAnI jenI IcchA-pravRtti che, tenA karatAM (dharma mATe ) dhana ja nahi meLavavAnI tenI IcchA-pravRtti-vadhAre sArI saMgata che, kAraNa ke ( kAdavamAM paDIne ) tene dhovA karatAM, tenAthI dUra ja rahevuM e vadhAre sAruM che. " [5-6] mokSAdhvasevayA caitAH prAyaH zubhatarA bhuvi / jAyante hyanapAyinya iyaM sacchAstrasaMsthitiH // 7 // vaLI sadAgamAM evI vyavasthA che ke (samya darzana, jJAna, cAritrarUpa) mokSamArganA sevanathI prApta thatI samRddhio vadhAre sArI ane deSarahita che tethI bhAvAgnikArikA ja yukta che. iSTApUrta na mokSA sakAmasyopavarNitam / / akAmasya punaryoktA saiva nyAyyAgnikArikA // 8 // "ISTApUrta (ISTa ane pUrta e be prakAranAM dAna) mokSanA aMgarUpa nathI, kAraNake te sakAmInuM--abhyadayanI IcchAvALAnuM che ema kaheluM che. kAmanA-vAMcchA-IcchA rahita puruSane mATe te bhAvAgnikArikA ke je upara varNavAI-kahevAI che te ja vyAjabI che mekSAMgarUpa che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa bhikSASTakam sarvasampatkarI caikA pauruSaghnI tathA'parA / vRttibhikSA ca tatvajJairiti bhikSA vidhoditA // 1 // tatvajJapuruSoe bhikSA traNa prakAranI kahelI che, (1) sarvara saMpatkarI (2) piruSaSmI tathA (3) vRttibhikSA. [1] yatirdhyAnAdiyukto yo gurvAjJAyAM vyavasthitaH / sadAnArambhiNastasya sarvasampatkarI,matA // 2 // vRddhAdyarthamasaGgasya bhramaropamayATataH / gRhidehopakArAya vihiteti zubhAzayAt // 3 // je yati dhAnAdikAryamAM parovAyela ane guru AjJA (uThAvavA) mAM tatpara hoya, tevA nirdoSapravRttivALA, mamatyavinAnA, vRddha (gurujana, glAna) vagere mATe tathA gRhasthanA ane pitAnA upakAra mATe ema zubhAzayathI bhramaranI mAphaka bhikSATana karanArane mATe kahevAyelI-upadezAolI bhikSA "sarvasaMpankarI" nAmanI bhikSA kahevAya che. [2-3] pravrajyAM pratipanno yastadvirodhena vartate / asadArambhiNastasya pauruSaghnIti kIrtitA // 4 // je prajita bhikSu pravajyA-dIkSA virodhI vartana rAkhe che, tevA pApakArI pravRttivALAnI bhikSA piruSanI bhikSA kahevAI che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhilASTaka dharmalAghavakRnmUDho bhikSayodarapUraNam / karoti dainyAtpInAGgaH pauruSa hanti kevalam // 5 // dharmanI laghutA karanAra, mUDha tathA sthUlakAyI je sAdhu dInatA pUrvaka bhikSAthI pitAnuM udara bhare che (tethI) te mAtra puruSArthane ja nAza kare che. [5] niHsvAndhapaGgavo ye tu na zaktA vai kriyaantre| bhikSAmaTanti vRttyartha vRttibhikSeyamucyate // 6 // bhikSA sivAyanI bIjI kriyA karavAne asamartha, garIba, AMdhaLAM ke pAMgaLAM mANaso udaranirvAha mATe je bhikSA mAge che te "vRttibhikSA' kahevAya che. " nAti duSTA'pi cAmISAmeSA syAnnahyamI tathA / anukampA nimittatvAd dharmalAghavakAriNaH // 7 // uparyukta mANasonI vRttizikSA atiduSTa ke atiprazaMsanIya nathI, kAraNa ke teo (lonI) anakampAnA kAraNabhUta hevAthI "pairuSanI" bhikSA karanAranI mAphaka dharmanI laghutA karanArA nathI. dAtRNAmapi caitAbhyaH phalaM kssetraanusaartH| .. vijJeyamAzayAdvApi sa vizuddhaH phalapradaH // 8 // ukta (traNe) prakAranA bhikSuone bhikSA ApanAra dAtAone paNa kSetrAnusAra-pAtrAnusAra phaLa maLe che ema samajavuM, athavA denAranA Azaya anusAra paNa phaLa maLe che. ane (aneka prakAranA AzayamAMthI) vizuddha Azaya phala - [8] prada che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa sarvasampatkarI bhikSASTakam toDaritAravita jIvana : five: mAthAta trizuddha zuddhir: ? | pita karela ke bIjA pAse karAvela athavA keIne mATe saMkalpa karAelo na hoya evo ja piMDa-khAdya padArtha (zayanAsana vagere paNa) sAdhuone mATe vizuddhaniravadya ane zuddhikAraka kahevAya che. nIcenA cAra lokomAM anyamatAvalaMbI zuddha piMDanI asaMbhavitatA batAve che. yo na saMkalpitaH pUrva heyabuddhayA kathaM nu tam / dadAti kazcidevaM ca sa vizuddho thoditam // 2 // jemAM pahelAM devAnI buddhi nathI kalpAelI evA piMDane kaI paNa mANasa kevI rIte ApI zake ? arthAta nathI ja ApI zako, tethI [ eka paNa piMDa asaMkalpita nahi hevAthI ] te piMDa zuddha che evuM kathana mithyA che. [2] na caivaM sadgRhasthAnAM bhikSA grAhyA gRheSu yat / svaparArtha tu te yatnaM kurvate nAnyathA kvacit / vaLI e rIte te-asaMkalpita piMDa ja levAnI daSTie te-gRhasthanA gharamAM bhikSA ja nahi laI zakAya, kAraNa ke gRhastha te pitAne tathA parana-atithi Adine
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 13 ke * [3]. sarvasampata karI bhikSASTaka ubhayane mATe rasoI vagere kare che, anyathA rIte-mAtra pitAne mATe-kadi nahi. saMkalpanaM vizeSeNa yatrAsau duSTa ityapi / parihAro na samyaksyAdyAvarthikavAdinaH // 4 // vizeSarUpathI eTale ke amuka sAdhu mATe A piMDa che evo je piMDamAM saMlpa karyo hoya te duSTa che. e rItane (tamAro) parihAra-bacAva paNa vyAjabI nathI, kAraNa ke jeTalA bhikSAthIo che te badhA mATe arthAt samasta bhikSukavarga mATe banAvela piMDane (paNa) tame tyAjya kahenAra che arthAt temene tyAjya che viSayo vA'sya vaktavyaH puNyArtha prakRtasya ca / asambhavAbhidhAnAtsyAdAptasyAnAptatA'nyathA // 5 // athavA A yAdaki piMDane viSaya-saMbaMdha-artha batAvavo joIe, eTaluM ja nahi paraMtu) puNya mATe banAvelA prakRta-prastuta-sAme paDelA-piMDane artha paNa batAvavo joIe; nahi te asaMkalpita piMDa sarvathA asaMbhavita hevAthI, tamArA AkhtanI-sarvajJanI asarvajJatA siddha thaze. [5] samAdhAna-nIcenA traNa lekamAM AcArya uttara Ape che. vibhinna deyamAzritya svabhogyAdyatra vastuni / saMkalpanaM kriyAkAle taddaSTaM viSayo'nayoH // 6 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ azvaka prakaraNa pitAne kAmamAM levA yogya vastuthI bIjAne devAcagya vastu judI che" e saMkalpa je vastumAM, tene banAvatI vakhate karavAmAM Ave che, te duSTa che; ane A ja temane cAvadarthika ane prakRta piMDana-viSaya-saMbaMdhaartha che. svocite tu yadArambhe tathA saMkalpanaM kvacit / na duSTaM zubhabhAvatvAt tacchuddhAparayogavat // 7 // pitAne yogya pAkAdi vyApAra-pravRtti karatI vakhate kayAreka tathA prakAraka-sAdhune devArUpa-je saMkalpa levAya che, te bIjA [municaMdanAdi zuddha vyApAranI mAphaka cittanI vizuddhirUpa hovAthI duSTa nathI. dRSTo'saMkalpitasyApi lAbha evamasambhavaH / nokta ityAptatAsiddhiyatidharmo'tiduSkaraH // 8 // (vaLI) asaMkalpita-sAdhu mATe banAvelA nahi evA (rAtrie banAvelA ke sUtaka vagere prasaMge raMdhAtA)-piMDanI paNa prApti dekhAya che, tethI tamArA kathana mujabanA) asaMbhavita piMDane upadeza (Akhtae) Apela nathI, mATe sarvajJanI sarvajJatA siddha thAya che. (alabatta evA asaMkalpita piMDa prAptinA prasaMge virala hoya che tethI ja kahyuM che ke) yati dharma ati duSkara che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracchannabheAjanASTaka - pracchannabhojanASTakam [ 7 ] sarvArambhanivRttasya mumukSorbhAvitAtmanaH / puNyAdiparihArAya mataM pracchannabhojanam 15 || 2 || adhI pApakArI pravRttithI nivRtta thayelA, punita aMta:karaNavALA mumukSune mATe, puNyAdi pravRttinA parihAra karavA sAruM, pracchanna gupta-bhAjana (karavAnuM) manAyuM che. [1] bhuJjAnaM vIkSya dInAdiryAcate kSutprapIDitaH / tasyAnukampayA dAne puNyabandhaH prakIrtitaH // 2 // bhUkhathI bhaDabhaDatA garIba (anAtha ) vagere leka khAnArane joine bhikSA mAge che, tyAre ) tenA upara anukampA AvavAthI khAnAra tene dAna de tA tene puNyakha dha [2] thAya che. bhavahetutvatazcAyaM neSyate muktivAdinAm / puNyApuNyakSayAnmuktiriti zAsravyavasthite: // 2 // ane A puNyama dha bhahetuka hAvAthI mumukSuone iSTa nathI. zAstramAM kahyuM che puNya ane pApanA kSayathI mekSa maLe che.' [3] prAyo nacAnukampAvAMstasyAdatvA kadAcana / tathAvidhasvabhAvattvAcchaknoti sukhamAsitum 11 8 11 ane anukapAvALA bhUkhyAne ApyA vinA prAyaH sukhathI rahI zaktA nathI, kAraNa ke tene svabhAva ja tevA che. [4]
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 adAne'pi ca dInAderamItirjAyate dhruvam / tato'pi zAsanadveSastataH kugatisantatiH aSTaka prakaraNa 114 11 vaLI garIkha vagere mAganArAone na ApyuM te cAsa nArAja thAya ane tema thaye zAsana-dharma pratye dveSa utpanna thAya, pariNAme ( temanI ) kugatiparaMparA cAle. [5] nimitta bhAvatastasya satyupAye pramAdataH / zAstrArthabAdhaneneha pApabandha udAhRtaH // 6 // (uparanA puNyapApa dhathI bacavAnA pracchannabhejananA)upAya heAvA chatAM pramAdavaza (khullAM bhAjana karIne) (aprIti, zAsanadveSa vageremAM ) nimittabhUta banavAne kAraNe zAstrAnA Adha-bhaga-ullaMghana thatA haiAvAthI prakaTabhAjI sAdhune pApamadha thAya che ema kaheluM che. [ 6 ] zAstrArthazca prayatnena yathAzakti mumukSuNA / anyavyApArazUnyena kartavyaH sarvadaiva hi || 7 || (zAstrArtha karavA sivAyanA) khIjA koi paNa vyApAra vinAnA mumukSue yathAzakti Adara pUrvaka haMmezAM zAsrAtha AgamAnA vAcana, manana vagererUpa--karavA joIe. [7] evaM hyubhayathApyetaduSTaM prakaTabhojanam / yasmAnnidarzitaM zAstre tatastyAgo'sya yuktimAn // 8 // uparyukta prakaTabhAjana banne rIte-dIdhe ane na dIdhe-tuSTa che ema zAstramAM batAvela che, tethI tenA tyAga ja vyAjakhI-- iSTa che. []
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyAkhyAnASTaka pratyAkhyAnASTakam [8] dravyato bhAvatazcaiva pratyAkhyAnaM dvidhA matam / apekSAdikRtaM hyAdyamato'nyaccaramaM matam // 1 // pratyAkhyAna-tyAga be prakAranuM manAyuM che, (1) dravya pratyAkhyAna (2)bhAva pratyAkhyAna. paheluM kaI prakAranI) apekSA (avidhi, apariNAma, rAga, dveSa) vagere kAraNee karAeluM hoya che, jyAre bIjuM tethI ulaTuM eTale ke apekSAdi rahita mAtra tyAgabuddhie ja karAeluM hoya che. [1] apekSA cAvidhizcaivApariNAmastathaiva ca / pratyAkhyAnasya vighnAstu vIryAbhAvastathAparaH // 2 // apekSA, avidhi, apariNAma-azraddhA tathA vIryabhAvapariNAma hovA chatAM paNa zakti-ullAsa-pratyanane abhAva e badhAM bhAvapratyAkhyAnanAM vidane che (kAraNa ke apekSAdiyukta badhAM pratyAkhyAna dravyapratyAkhyAnarUpa che.) [2] labdhyAdyapekSayA hyetadabhavyAnAmapi kvacit / zrUyate na tatkiJcidityapekSA'tra ninditA // 3 // labdhi-Arthika lAbha vagerenI apekSApUrvakanuM pratyAkhyAna te abhane paNa kyAreka hoya che evuM Agamavacana che, paNa te tuccha-nakAmuM-akiMcikara che tethI pratyAkhyAna samaye (koI prakAranI apekSA-AkAMkSA nigha che. [3] a. pra. 2
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 yathaivAvidhinA loke na vidyAgrahaNAdi yat / viparyayaphalatvena tathedamapi bhAvyatAm aSTaka prakaraNa 11.8 11 avidhithI grahaNa karAela vidyA (maMtra, taMtra) vagere viparIta phaLa ApatAM hAvAthI lAkAmAM jema temanuM (samyaga ) grahaNa manAtuM nathI arthAt agrahita kahevAya che, tema avidhithI grahaNa karAeluM pratyAkhyAna paNa apratyAkhyAnarUpa ja -dravyapratyAkhyAnarUpa ja samajavuM (kAraNa ke te meAkSarUpI samyaphaLa ApatuM nathI. ) [4] akSayopazamAcyAgapariNAme tathA'sati / jinAjJAbhakti saMvega vaikalyAdetadapyasat // k // (darzana mAhanIya karma nA ) kSayApayamanA abhAvane kAraNe jinAgamA pratye zraddhApUrvaka anumAna ane sa Mvega hAtAM nathI ane tethI tyAga uparanAM samyak pariNAmazraddhAnA abhAvamAM apariNAmajanya (dravya) pratyAkhyAna paNa aki'citkara che. [5] udagravIryavirahAt kliSTakarmodayena yat / bAdhyate tadapi dravyapratyAkhyAnaM prakIrtitam // 6 // kliSTakarmodayane kAraNe utkaTa vIryanA--tIvra zaktinA abhAva rahevAthI je pratyAkhyAna khaMDita thAya che te pratyAkhyAnane paNa pratyAkhyAna kahe che. (EUR) etadviparyayAdbhAvamatyAkhyAnaM jinoditam / samyak cAritrarUpatvAnniyamAnmuktisAdhanam 11. 19.11
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnASTaka 14 (bIjuM) bhAvapratyAkhyAna samya cAritrarUpa hevAthI avazya mANasAdhaka che ema jinezvaree kaheluM che; kAraNe ke te dravyapratyAkhyAnathI viparItarUpa che. jinoMktamiti sadbhaktyA grahaNe dravyato'pyadaH / bAdhyamAnaM bhavedbhAvapratyAkhyAnasya kAraNam // 8 // - "jinadeve kaheluM che" evI bhaktipUrvakanuM khaMDita thatuM pratyAkhyAna dravyarUpe grahaNa karavAmAM Ave to paNa te bhAvapratyAkhyAnanuM kAraNa bane che. [8] jJAnASTakam viSayapatibhAsaM cAtmapariNatimattathA / tattvasaMvedanaM caiva jJAnamAhumaharSayaH maharSioe jJAna traNa prakAranuM kahevuM che, (1) viSayapratibhAsarUpa(2)AtmapariNatima tathA (3)tatvasaMvedanarUpa[1] viSakaNTakaratnAdau bAlAdipatibhAsavat / viSayapratibhAsaM syAt taddheyatvAyavedakam // 2 // jevI rIte bALakane viSa, kaMTaka, ratna vagerenuM tenA guNadoSanA bhAnavinAnuM sthUla-upalaka) jJAna thAya che. tevI rIte (vastumAM rahela) heya (upAdeya) vagere guNonA bhAna-zAna rahita vastunuM (sAmAnya-skUla-upalaka) jJAna te viSaya pratibhAsarUpa zAne. . *
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa nirapekSapravRttyAdiliGgametadudAhRtam / gajJAnAvALApAye mahApAnivacanam + 2 vaLI A viSaya pratibhAsa jJAna nirapekSa-avicArI pravRttirUpa bAhmacihnavALuM, ajJAnAvaraNakarmanA apAyathIkSapazamathI utpanna thanAruM tathA mahA anarthanA kAraNabhUta kaheluM che. pAtAdiparatantrasya tadoSAdAvasaMzayam / anarthAdyAptiyuktaM cAtmapariNatimanmatam // 4 // (sadasakragatimAM thatA) pAta (rAga, dveSa) vagerene vaza thaela mANasanuM, pAta vagerenA guNadoSa jANavAmAM saMzaya, viparyaya vinAnuM arthAt guNadoSane yathArtha rIte jANanAruM tathA lAbha nukazAnanI prApti karAvanAruM jJAna AtmapariNatimat jJAna manAyuM che. tathAvidhapravRttyAdivyaGgyaM sadanuvandhi ca / jJAnAvaraNahAsotthaM pAyo vairAgyakAraNam // 5 // vaLI A jJAna samyapha pravRttinivRttirUpe prakaTa thatuM, zubha anubaMdha-pariNAma paraMparA vALuM, jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI utpanna thatuM tathA prAyaH vairAgyanA kAraNarUpa manAyuM che. svasthavRtteH prazAntasya taddheyatvAdinizcayam / tattvasaMvedanaM samyag yathAzakti phalapadam // 6 // (trIjuM) tatvasaMvedana jJAna haya, upAdeya ane upekSaNaya jJAna
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnASTaka vastune nizcaya karanAruM tathA AtmAnI zakti mujaba (samyaka cAritra ane mokSarUpa) samyapha phaLa ApanAruM che. tathA te jJAna svastha vRtti-vartana-yoga vALA, prazAnta puruSane hoya che. [neTe- A uparathI ema spaSTa jaNAya che ke paheluM jJAna mithyAtvayukta che, bIjuM cAritra na grahaNa karI zakanAra sabhyatva cukta AtmAnuM samyajJAnarUpa che ane trIjuM yathAzakti cAritra aMgIkAra karanAra gRhastha zrAvakathI te mekSa jatA sAdhunuM viziSTa samyajJAnarUpa che.] nyAyyAdau zuddhatyAdigamyametatprakIrtitam / sajjJAnAvaraNApAthaM mahodayanibandhanam // 7 // A jJAna nIti vyavahAra vageremAM zuddha (vicAra) vartana vagere dvArA (prakaTarUpe) jaNAya che, tathA samakSasAdhaka jJAnAvaraNIya karmanA kSapazama janya, mahodaya--mekSanA kAraNarUpa che, ema tattvasaMvedakoe kahyuM che. [7] etasminsatataM yatnaH kugrahattyAgato bhRzam / mArgazraddhAdibhAvena kArya AgamatatparaiH // 8 // " (tethI) zAstrazraddhALuoe kadAgrahano tyAga karIne, mekSamArga viSe zraddhA (bahumAna, jJAna, AcaraNa) vagere bhAvapUrvaka tattvasaMvedanajJAna mATe satata-khUba prayatna kare joIe. - -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 aSTaka prakaraNa vairAgyASTakam (10) ArttadhyAnAkhyamekaM syAnmohagarbha tathA'param / sajjJAnasaGgataM ceti vairAgyaM trividhaM smRtam iSTetaraviyogAdinimittaM mAyazo hi yat / yathAzaktyapi yAdAvapravRttyAdivarjitam // 1 // vairAgya traNa prakAranu che, (1) Artta dhyAnanAmaka vairAgya (2) bhoDagarbhita vairAgya ( 3 ) sajJAnayukta vairAgya. [1] // 2 // udvegakRdviSAdADhyamAtmaghAtAdikAraNam / ArttadhyAnaM hyado mukhyaM vairAgyaM lokato matam // 3 // je prAya: iviyAga ane aniyogarUpa nimittathI utpanna thAya che, je peAtAnA zakatyanusAra paNa haiyeApAdeyanA ( anubhe) tyAga ! svIara - gIara astu nathI, ne udvega utpanna karanAra che, je viSAda-dInatAthI paripUrNa che tathA AtmaghAta vageremAM kAraNabhUta che te vAstavikarIte A dhyAna ja che, chatAM laukika daSTie te vairAgya kahevAyuM che. ( tethI paheluM Ata dhyAnanAmaka vairAgya kahyuM.) [2-3] est nityastathAsbaddha: kSayyasaha sarvathA / Atmeti nizrayAdbhUyo bhavanairguNyadarzanAt tattyAgAyopazAntasya sadvRttasyApi bhAvataH / vairAgyaM tadgataM yattanamoha garbhamudAhRtam / / 5. // 118 11
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ''''- ''. ... vAgyASTaka AtmA- eka ja che athavA nitya ja che athavA abaddha ja che athavA kSaNika ja che, athavA asarUpa ja che, evA nizcayadvArA anekvAra saMsAranI asAratA jevAthI, saMsArano tyAga mATe nigrahita IndravALA sAdhucarita puruSane bhAvathI bhavaviSayaka je vairAgya thAya che te mehagarbhitaajJAnajanya vairAgya kahevAya che. [4-5 bhUyAMso nAmino baddhA bAhyenecchAdinA hymii| AtmAnastadvAzAtkaSTaM bhave tiSThanti dAruNe // 6 // evaM vijJAya tatyAgavidhistyAgazca sarvathA / bairAgyamAhuH sajjJAnasataM tattvadarzinaH // 7 // nAma-paryAya-pariNAma vALA arthAta pitAnA svarUpane choDyA vinA paryAyarUpe utpanna tathA naSTa thavAnA svabhAvavALA, bAhya IcchA AdithI baddha-jakaDAelA ghaNu AtmAo IcchAdhIna-paravaza thaI gayelA hovAne kAraNe dAruNa saMsAramAM dukhapUrvaka rakhaDe che ema jANIne saMsAranA tyAganI kiyAne tathA tenA sarvathA tyAgane tatvajJa puruSe sajJAnayukta vairAgya kahe che. etattattvaparijJAnAnniyamenopajAyate / yato'taH sAdhanaM siddheztadevoditaM jinaiH // 8 // kAraNa ke A trIjA prakArane vairAgya niyamathI-mAtra tattvajJAna dvArA ja thAya che, tethI jinezvaree tene ja mekSanA sAdhanarUpa kahela che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa tapo'STakam (22) zaMkA- duHkhAtmakaM tapaH kecinmanyante tanna yuktimat / / karmodayasvarUpatvAd balIvAdiduHzvavat // 1 // keTalAka loko mAne che ke baLadanA duHkhanI mAphaka tapa paNa karmodaya-karmavipAka-karmaphaLarUpa hevAthI duHkhAtmaka che, tethI te (kSanA sAdhanarUpe) yuktiyukta nathI. [1] sarva eva ca duHkhyevaM tapasvI sampasajyate / viziSTastadvizeSeNa sudhanena dhanI yathA // 2 // vaLI sarve prANa duHkhI che, ane tapa paNa duHkhAtmaka che.) tethI jevI rIte ghaNuM dhanavaDe mANasa dhanavAna kahevAya che tevI rIte duHkha vizeSa-ghaNuM duHkha hevAne kAraNe mANasa viziSTa-meTe tapasvI kahevAze. mahattAvira tratrItyA nAkAdA zamasaukhyapradhAnatvAdyoginastvatapasvinaH // 3 // (tethI) uparyukta nItinyAya-mAnyatA anusAra nAraka vagere mahAtapasvI kahevAze ane gIo atapasvI kahevAze kAraNa ke teo samatArUpa sukhaviziSTa che eTale ke adu:khI che. [3] yuktyAgamabahirbhUtamatastyAjyamidaM budhaiH / azastadhyAnajananAtU prAya AtmApakArakam . // 4 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasTaka ya mATe AtmAnuM ahita karanAruM A tapa, yukti ane Agama kSetranI bahAranuM, temaja durghana pedA karanAruM havAthI, buddhimAna purUSae tajavuM joIe. [4] uttara- man indriyayogAnAmahAni thoditA jinaiH / yato'tra tatkathaM tvasya yuktA syAd duHkharUpatA // 5 // tapadvArA mana, Indriya ane eganI ahAni-rakSA thAya che ema jinezvara devAe kaheluM che, tethI tenI duHkharUpatA kevI rIte ghaTI zake ? yApi cAnazanAdibhyaH kAyapIDA manAk kvacit / vyAdhikriyAsamA sApi neSTasiddhayAtra bAdhanI // 6 // anazana- upavAsa vagerethI kyAreka je DIka kAyapIDA thAya che, te paNa regacikitsAnI mAphaka ISTasAdhaka hovAthI bAdhaka nathI. " dRSTA cedarthasaMsiddhau kAyapIDA hyaduHkhadA / ratnAdivaNigAdInAM tadvadatrApi bhAvyatAm // 7 // vaLI (saMsAramAM) ratna vagerenA vepArIone potAnA) ISTArthanI siddhimAM thatI kAyapIDA duHkhadAyI-duHkharUpa dekhAtI nathI, tema tapanA saMbaMdhamAM paNa samajavuM [7] viziSTajJAnasaMvegazamasAramatastapaH / kSAyopazamikaM jJeyamavyAbAdhamukhAtmakam . // 8 // (vaLI) tapa viziSTajJAna, viziSTasavega tathA viziSTa [6]
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka praNA rAmarUpa sAravALuM che, tethI te cAritramohanIya karmanA) sacothazamathI pedA thanAruM tathA avyAbAdha sukharUpa che ema jANavuM. vAdASTakam (12) zuSkavAdo vivAdazca dhrmvaadstthaa'prH|| rUpa trividha vArika jIrti: parami : I ? It (1) guvAda (2) vivAda ane chelle (3) dharmavAda e rIte parameSioe vAda traNa prakArane kahela che. [1] atyantamAninA sAdha krUracittena ca dRDham / dharmadviSTena mUDhena zuSkavAdastapasvinaH // 2 // atyaMta abhimAnI, atyaMta krUra, dharmaSI ke mUrkha sAthene sAdhupuruSane je vAda te zuSkavAda. vijaye'syAtipAtAdi lAghavaM tatparAjayAt / dharmasyeti dvidhA'pyeSa tattvato'narthavardhanaH // 3 // | (ukta abhimAnI vagere kaI sAthenA vAdamAM) sAdhune vijaya thAya te sAmAne atipAta-maraNa saMbhave, athavA sAdhune parAjaya thAyate dharmanI laghutA thAya e rIte zuSkavAda vastuta: banne prakAre anarthane vadhAranAra che. [3] labdhikhyAtyarthinA tu syaa:sthittenaamhaatmnaa| chalajAtimadhAmo yaH sa vivAda iti smRtaH // 4 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlA [4] vaLI (dhana vagere aihika) lAbha tathA kIrtinI kAmanAvALA duHsthita-asthira ane anudAra-saMkucita-cittavALA sAthe chala, jAtinI pradhAnatAvALo je vAda te vivAda kahevAya che. vijayo hyana sannItyA durlbhstttvvaadinH| tadbhAve'pyantarAyAdidoSo'dRSTavighAtakRt // 5 // A vivAdamAM tattva-satyavAdIne sanyAya dvArA vijaya the muzkela che, ane kadAca vijaya thAya te paNa sAdhune (prativAdInA palakamAM vina nAkhanAra) aMtarAyAdi deSa lAge che arthAt prativAdI hAre te tene je lAbha, kIrti vagere maLavAnAM hoya te na maLatAM temAM aMtarAyarUpa thavAthI prativAdImAM zreSa vagere janme che tethI prativAdIne paraleka bagaDI jAya ane AmAM sAdhu nimitta thavAthI sAdhune aMtarAya vagere de lAge che. paralokapradhAnena madhyasthena tu dhiimtaa| svazAstrajJAtatattvena dharmavAda udAhRtaH paralokanI mukhyatA manamAM rAkhanAra athaoNta paralokane bhaya khAnAra, madhyastha ane pitAnA zAstronA jANakAra buddhimAna sAthe vAda "dharmavAda' kahevAya che. [6]. vijaye'sya phalaM dharmapratipattyAcaninditam / Atmano mohanAzazca niyamAttatparAjayAt // 7 // ukta dharmavAdamAM vAdI sAdhuno vijya thAya te prativAdInA dharmasvIkAra (dharmaprabhAvanA, maitrI) vagere rUpa anindrita phaLa.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. aSTaka prakaraNa vvv www maLe che ane sAdhune parAjaya thAya te (darzana) mehane avazya nAza thAya che. dezAdhapekSayA ceha vijJAya gurulAghavam / tIrthakRjjJAtamAlocya vAdaH kAyA vipazcitA // 8 // vaLI vAda karavA saMbaMdhI to paMDita puruSe zrI vIraprabhunA dRSTAntanI AlecanA-vicAraNA karIne deza (kALa, sabhA, sabhya, prativAdI) vagerenI apekSAe pitAnA gaurava ke lAghavane pukhta vicAra karIne (koI prakArane) vAda kare joIe. dharmavAdASTakam (zarU) viSayo dharmavAdasya tattattantravyapekSayA / / prastutArthopayogyeva dharmasAdhanalakSaNaH | huM che dareka darzananI apekSAe prastutaarthamAM-mekSamAM upacagI hoya ane dharmanA sAdhanasvarUpa hoya te dharmavAdane viSaya che. paJcaitAni pavitrANi sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsAsatyamasteya tyAgo maithunavarjanam // 2 // ahiMsA, satya, asteya, aparigraha ane brahmacarya A pAMceya sarvadharmAvalaMbIone mATe pavitra che. [2] kva khalvetAni yujyante mukhyavRttyA kva vA na hi / tane tAncanIcaiva vivArtha toya. rU .
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~ ~1/ dharmavAdASTaka dharmArthibhiH pramANAdelakSaNaM na tu yuktimat / prayojanAdhabhAvena tathA cAha mahAmatiH "prasiddhAni pramANAni vyavahArazca tatkRtaH / pramANalakSaNasyoktau jJAyate na prayojanam "1 // 5 // A pAMceya vrate (dareka) dharmamAM pitApitAnI daSTie -rItie vAstavikarIte kayAM ghaTI zake che ane kayAM nahi tene ja dhArmika puruSoe tatvathI-paramArthathI vicAra kare, pramANa (prameya) vagerenAM lakSaNone nahi; kAraNa ke tevo vicAra, kazuM prayojana nahi hevAthI, yuktiyukta nathI. mahAmati (siddhasena divAkara) paNa kahe che ke "pramANe ane temanAthI niSpanna thatA vyavahAra e banne prasiddha che dareka prANane svAnubhavasiddha che, te pachI pramANanuM lakSaNa kahevAmAM zuM prajana che te samajAtuM nathI." [3-4-5] pramANa dvArA nizcita ke anizcita evA banne prakAranuM pramANalakSaNa geravyAjabI che ema AcArya nIcenA be kemAM jaNAve che. pramANena vinizcitya taducyate na vA nanu / gaNatartha yuga cAcatoDa vinizciti ne 6 . satyAM cAsyAM taduktayA kiM tdvdvissynishciteH| sata evAvinizcitya tasyoktiyA'nthyameva hi // 7 // (pahelo vikalpa vyAjabI nathI, kAraNa ke jenuM lakSaNa 1. nyAyAvatAra zloka 2 je.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa -ja thayuM nathI evA pramANa dvArA eTale ke anizcita pramANa dvArA pitAnA ja lakSaNane nizcaya (anavasthAdi de lAgavAthI) nyAyathI yukta nathI. ane (anizcita pramANathI lakSaNa) nizcaya sAbIta thaye pramANa kathanathI zuM ? arthAta pramANanuM kazuM prajana nathI, kAraNa ke tevI rIte te (anizita pramANuthI ke lakSaNathI) prameyano nizcaya paNa thaI zake che. e ja rIte bIjo vikalpa-pramANu dvArA nizcita karyA vinA lakSaNanuM kathana karavuM e paNa mAtra buddhinI aMdhatA ja sUcave che eTale ke mANasanI mUrkhatArUpa ja che. [6-7] tasmAdyathoditaM vastu vicArya rAgavajitaiH / dharmArthibhiH prayatnena tata iSTArthasiddhitaH // 8 // tethI rAgarahita dhArmika puruSoe vastune yathAsvarUpe prayatnapUrvaka vicAravI, kAraNa ke tethI ja iSTa arthanI siddhi thAya che. [8] ekAntanityapakSakhaNDanASTakam (4) tatrAtmA nitya eveti yeSAmekAntadarzanam / hiMsAdayaH kathaM teSAM yujyante mukhyattitaH // 1 // badhAM darzanemAMthI "AtmA mAtra nitya ja che evuM ekAntadarzana jemanuM che, temAM mukhya-pradhAna-vAstavika rIte hiMsA Adi kema saMbhavI zake? . [1]
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAnityapakSakhaDanASTaka 31 niSkriyo'sau tato hanti hanyate vA na jAtucit / kazcit kenacidityevaM na hiMsAsyopapadyate // 2 // AtmA niSkriya che, tethI te kAI paNa vakhate koIne haNutA nathI tema ja kAithI haNAtA nathI. e rIte tenAmAM hiMsA ghaTatI nathI. [2] abhAve sarvathaitasyA ahiMsApi na tattvataH / satyAdInyapi sarvANi nAhiMsAsAdhanatvataH // 2 // hiMsAnA sarvathA abhAvane kAraNe vAstavika rIte ahiMsA pazu saMbhavatI nathI, tethI satyAdi badhAM vratA paNu, ahiMsAnA sAdhanarUpa heAvAthI, saMbhavatAM nathI. [3] tataH sannItito'bhAvAdamISAmasadeva hi / sarva yamAdyanuSThAnaM mohasaGgatameva vA 118 11: tethI nyAyaDhaSTie tA ahiMsA AdinA abhAvathI cama, niyamAdika saghaLI kriyA asatya--abhAvarUpa che athavA te adhI kriyAo ajJAnayukta che. [4] zarIreNApi sambandho nAta evAsya saGgataH / tathA sarvagatattvAcca saMsArazcApyakalpitaH // 1 // tethI ja AtmAne mAtra nitya mAnavAthI ja tene zarIra sAthenA saMbaMdha yuktiyukta nathI, tema ja te sarvavyApaka hAvAthI tenuM vAstavika bhavabhramaNa saMbhavI zakatuM nathI. paNa [5]
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 aSTaka prakaraNa tatacordhvagatidharmAdadhogatiradharmataH / jJAnAnmokSazca vacanaM sarvamevaupacArikam .. // 6 // ane tethI ja "dharmathI (AtmAnI) urdhvagati, adharmathI adhogati ane jJAnathI mukti thAya che. evuM zAstravacana aupacArika-kalpita che. ' bhogAdhiSThAnaviSaye'pyasmin doSo'yameva tu / tadbhedAdeva bhogo'pi niSkriyasya kuto bhavet // 7 // | bheganA AdhArabhUta zarIraviSayaka saMsArabhramaNa svIkAryo paNa e ja deSa Ave che, vaLI bhega paNa kiyAne eka bheda hevAthI, kiyArahita AtmAne te kevI rIte saMbhavI zake ? iSyate cet kriyApyasya sarvamevopapadyate mukhyavRttyA'naghaM kintu parasiddhAntasaMzrayaH // 8 // je ekAnta nitya AtmA (kAMIka) kriyA paNa kare che ema svIkAravAmAM Ave, te ahiMsA Adi nirdoSa tatve vAstavikatAtvika-akalpita-daSTie ghaTI zake che paraMtu (tema svIkAryo) bIjAnA-jenenA matane svIkAra karavA paDaze. [8]
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAntAnityapakSakhaMDanASTaka 33 ekAntAnityapakSakhaMDanASTakam [5] kSaNikajJAnasaMtAnarUpe'pyAtmanyasaMzayam / hiMsAdayo na tattvena svasiddhAntavirodhataH // 1 // kSaNikajJAnasaMtAnarUpa AtmAmAM paNa hiMsA Adi vAstavika rIte niHzaMka ghaTI zakatAM nathI, kAraNa ke temAM bauddhonA) potAnA ja siddhAMtadvArA virodha Ave che. (1) nAzahetorayogena kSaNikatvasya saMsthitiH / nAzasya cAnyato'bhAve bhaveddhisApyahetukA // 2 // (teo mAne che). "vinAzaka hetune saMga thayA vinA ja eTale ke svAbhAvika rIte ja vastu kSaNika che ane tethI AcAryanuM kahevuM che ke, bIjA vinAzaka hetu dvArA kenA vinAzane asvIkAra karyo te hiMsA nihetuka sAbita thaze eTale ke koIpaNa prANI hiMsaka nahi kahevAya. (2) tatazcAsyA sadA sattA kadAcinnaiva vA bhavet / kAdAcitkaM hi bhavanaM kAraNopanibandhanam // 3 // ane tethI-nihetuka sAbIta thaye hiMsAno sadaiva sadbhAva athavA tene AtyaMtika abhAva anubhavAze, kAraNa ke kyAreka thatI utpatti te sakAraNa ja hoya che. (3). * zaMkA vastune utpAdaka pite ja tene hiMsaka che? ema kadAca baddha kahe, te prazna e thAya che ke khuda padAne janaka athavA padArthanA saMtAnane janaka e be prakAranA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNe janakamAMthI kayA janaka hiMsaka che? saMtAnanA janaka hiMsaka che ema teo kahetA hAya tA tenA uttara A rahyo. na ca santAnabhedasya janako hiMsako bhavet / sAMvRtatvAnna janyatvaM yasmAdasyopapadyate ||4|| 34 janaka-utpAdaka ( kAi bIje padArtha) te pravAhanA hiMsaka nahi gaNAya, kAraNa ke pravAha-saMtAna sAMvRta-kAlpanika hAvAthI janya nahi khanI zake. (4) have jo teo ema kahetA hAya ke padArthanA janaka hiMsaka che, te tenA uttara paNa AcAya Ape che ken ca kSaNa vizeSasya tenaiva vyabhicArataH / tathA ca so'pyupAdAnabhAvena janako mataH ||5|| amuka-padArthanA utpAdaka tenA hiMsaka che ema paNa nahi kahI zakAya, kAraNa ke nAza pAmatA padArtho pAte upAdAna bhAve (uttaravI) padArthanA janaka che ema tame mAnA che tethI khuda padArtha dvArAja visaMvAda UbhA thaze eTale ke pAte ja potAnA hiMsaka banaze. (5) tasyApi hiMsakatvena na kazcitsyAdahiMsakaH / janakatvAvizeSeNa naivaM tadviratiH kvacit // 6 // dareka vastu janakarUpa hAvAthI te darekanA hiMsaka tarIke svIkAra karIe teA kAipaNu mANasa-khuda buddha paNa--ahiMsaka nahI rahI zake ane e rIte tA hiMsAnA abhAva kyAreya nahi saMbhave arthAt ahiMsA jevA tatvanuM astitvaja nahi rahe. (6)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ nityAnityapakSama DanASTaka 35 upanyAsazva zAstre'syAH kRto yatnena cintyatAm / viSayo'sya yamAsAdya hantai saphalo bhavet // 7 // ane bauddhazAstramAM te ahiMsAnA ullekha kare che ja. tethI A ullekhanA viSaya ahiMsA saMbaMdhI gaMbhIrapaNe vicAra karavA joie, ke je viSayane-ahiMsAne meLavIne ( bicArA ) ullekha saphaLa-sArthaka ane (7) abhAve'syA na yujyante satyAdInyapi tatvataH / asyAH saMrakSaNArthaM tu yadetAni munirjagau ||8|| ahiMsAnA abhAvamAM satyAdi tatva paNa vAstavika rIte niha ghaTe, kAraNa ke e badhAM (bhagavatI) ahiMsAnA saMrakSaNa (ane poSaNa) mATe che ema jinezvaradeve kahela che. (8) nityAnityapakSamaMDanASTakam [?] nityAnitye tathA dehAd bhinnAbhinne ca tattvataH / ghaTanta Atmani nyAyArddhisAdInyavirodhaH // 1 // nityAnitya tathA detuthI bhinnAbhinna AtmAmAM nyAya dRSTie-tenA nityAnitya svarUpanI dRSTie (kAI prakAranA) vidha vinA vAstavika rIte hiMsAdghi ghaTe che. (1) pIDAkartRtvayogena dehavyApatyapekSayA / tathA hanmIti saGklezAdisaiSA sanibandhanA ||2||
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa du:khanA kartApaNAnA saMbaMdhanI tathA dehanA thatA nAzanI apekSAe (mAranAramAM) huM NuM chuM. evuM maneAmAlinya dekhAya che, tethI hiMsA sakAraNa che. (2) 36 hiskarma vipAkespi nimittatva niyogataH / hiMsakasya bhavedeSA duSTA duSTAnubandhataH // 3 // hisya prANInA karmanA udaya (hiMsAmAM pradhAna kAraNa) hAvA chatAM ya hiMsaka temAM nimittarUpa hAvAthI tene hiMsA lAge che, paNa te hiMsA ducittapUrvaka karAya teA ja duSTa sadASI kahevAya che. (3) tataH sadupadezAdeH kliSTakarma viyogataH / zubhabhAvAnubandhena hantA'syA viratirbhavet ||4|| tevI ja rIte sadupadezAdidvArA, kilaSTa karmonA kSayane kAraNe tathA zubha bhAvA--adhyavasAyA dvArA hiMsAnI nivRtti thAya che. (4) ahiMsaiSA matA mukhyA svargamokSaprasAdhanI / etatu saMrakSaNArthaM ca nyAyyaM satyAdipAlanam ||5|| svarga tathA mAkSamAM sAdhanabhUta (hiMsAviratirUpa) A ahiMsA ja mukhya che ane tethI ahiMsA vratanA saMrakSaNa mATe satyAdivratAnuM pAlana paNa yukta che. (5) smaraNapratyabhijJAnadehasaMsparzavedanAt / asya nityAdisiddhizca tathA lokaprasiddhitaH || 6 ||
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsabhakSaNa kRSNASTaka smaraNu-atIta kALamAM anubhavela vastunI mAnamAM yAdi--ciMtana, pratyabhijJAna-bhUtakALamAM anubhavela vastu sAthe vamAnamAM upasthita vastunA saMbaMdhanuM jJAna, ane deha sAthenA sparzathI thatA jJAna dvArA temaja lekAnubhava dvArA AtmA nityAnityarUpe tathA dehathI bhinnAbhinnarUpe siddha thAya che. (6) dehamAtre ca satyasmin syAtsaGkocAdidharmiNi / dharmAderUrdhvagatyAdi yathArtha sarvameva tat // 7 // dharmathI Urdhvagati thAya che, (adharmathI adheti thAya che) vagere" dehaparimANurUpa, sAca vistArAdi dhamevALA AtmAmAM vAstavika rIte ghaTe che. (7) vicAryametat sadabuddhayA madhyasthenAntarAtmanA / pratipattavyameveti na khalvanyaH satAM nayaH // 8 // 37 (tethI) madhyastha aMtarAtmAe-jIve peAtAnI sajbuddhi dvArA ahiMsA vagerenA vicAra karI tene svIkAra karavA joie. satpuruSone mATe kharekhara khIjo ekeya nyAya nIti-rastA nathI. (8) mAMsabhakSaNadUSaNASTakam [ 7] bhakSaNIyaM satA mAMsaM prANyaGgatvena hetunA / odanAdivadityevaM kazcidAhAtitArkikaH // 1 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 aSTaka prakaraNa kaI atitArkika-zuSkabuddhivAdI (bauddha) kahe che ke sapurUSoe bhAta vagerenI mAphaka mAMsa khAvuM joIe kAraNe ke te prANInuM aMga che. (1) bhakSyAbhakSyavyavastheha shaastrloknivndhnaa| .. sarvaiva bhAvato yasmAttasmAdetadasAmmatam // 2 // (paNa) te hetu barAbara nathI kAraNa ke sarva prakAranI bhakSyAbhakSya (payAyi) vagerenI vyavasthAmAM vAstavika rIte zAstra tathA lekavyavahAra kAraNa che. (2) tatra pANyaGgamapyekaM bhakSyamanyattu no tthaa| siddhaM gavAdisatkSIrarudhirAdau tathekSaNAt // 3 // (vaLI) lekavyavahAramAM prANInAM aMge paNa amuka bhakSya ane amuka abhakSyayarUpe prasiddha che. kAraNa ke gAya vagerenAM zuddha dUdha, lohI (asthi) vageremAM bhakSyAbhaThyapaNuM dekhAya che. (3) prANyaGgatvena na ca no'bhakSamoyamidaM matam / kintvanyajIvabhAvena tathA zAstraprasiddhitaH // 4 // vaLI mAMsa prANInA aMgarUpa che tethI te abhakSya che evuM amAruM mAnavuM nathI, paNa te svayaM anyajIvarUpa che mATe abhakSya che, kAraNa ke AgamamAM paNa evuM ja prasiddha che. (4) bhikSumAMsaniSedho'pi na caivaM yujyate kvacit / asthyAdhapi ca bhakSyaM syAtprANyaGgatvAvizeSataH / / 5 / / ane e rIte te (pavitra) bhikSunA mAMsane niSedha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsabhakSaNadUSaNaSTaka paNa kadi vyAjabI TharatuM nathI, temaja (abhakSya) hADakAM vagere paNa bhakSya banaze kAraNa ke prANInAM aMgarUpe badhAM sarakhAM che. (5) etAvanmAtrasAmyena pravRttiryadi ceSyate / jAyAyAM svajananyAM ca strItvAttulyaiva sA'stu te // 6 // je mAtra prANInA aMga tarIkenA sAmyane kAraNe (mAMsa bhakSaNanI pravRtti tamane mAnya che, te strItva (sAmAnya) hovAne kAraNe pitAnI patnI ane mAtA banne sAthe tamAre samAna-patnIrUpa athavA mAtArUpa-vyavahAra tha joIe. (6) tasmAcchAstraM ca lokaM ca samAzritya vaded budhaH / sarvatraivaM budhatvaM syAdanyathonmattatulyatA // 7 // teTalA mATe DAhyA mANase zAstravacana ane lokavyavahAra-mahAjanavyavahArane AdhAra laIne (bhakSyAbhaDhyAdi) badhA vyavahAramAM bolavuM. e rItamAM ja tenuM DahApaNa che nahi te te unmatta tulya che. (7) zAstre cAptena vo'pyetaniSiddhaM yatnato nanu / ... laGkAvatArasUtrAdau tato'nena na kiJcana // 8 // .. laMkAvatArasUtra Adi zAstromAM tamArA Akhta puruSa- buddhadeve paNa AdarapUrvaka mAMsabhakSaNano niSedha karela che, tethI mAMsabhakSaNa mATenA tarkanuM kazuM prajana (ke kiMmatI nathI. (8) - - -
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa mAMsabhakSaNadUSaNASTakam [28] anyo'vimRzya zabdArtha nyAyya svayamudIritam / pUrvAparaviruddhArthamevamAhAtra vastuni // 1 // "na mAMsabhakSaNe doSo na madhe na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM nivRttistu mahAphalo // 2 // "mAM sa bhakSayitA'tra yasya mAMsamihAmyaham / etanmAMsasya mAMsatvaM pravadanti manISiNaH" // 3 // anya-brAhmaNoe svayaM "mAM" zabdano artha nyAyasaMgata kahela che, chatAM pUre vicAra karyA vinA mAMsabhakSaNanI bAbatamAM teo paraspara viruddha artha A rIte kahe che. ' "mAMsabhakSaNamAM doSa nathI, madyapAna ke mithunasevanamAM paNa deSa nathI; (kAraNa ke) prANIonI e pravRtti svabhAvika che. chatAM paNa temane tyAga mahA phaladAyI che". "jenuM mAMsa huM ahIM khAuM chuM, te mane janmAMtaramAM khAze e "mAM" zabdanuM mAMsatva che-vyutpatyarthakabhAva che ema vidvAna mANaso-vyutpattivizArada vade che". (1-2-3) nIcenA be kesamAM parasparanA visaMvAdane dUra karavA brAhmaNovatI AcArya kahe che 1. manusmRti adhyAya 5. zroka 56. 2. manusmRti adhyAya 5. 55.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsabhakSaNadUSaNASTaka itthaM janmaiva doSo'tra na zAstrAdvAhyabhakSaNam / pratItyaiSa niSedhazca nyAyyo vAkyAntarAdgateH // 4 // "pokSitaM bhakSayenmAMsaM brAhmaNAnAM ca kaamyyaa| yathAvidhi niyuktastu prANAnAmeva vA'tyaye" // 5 // | (vyutpattinI apekSAe) bhakSakanA bhakSya tarIke janmavArUpa deSa ahIM-zAstrasammata mAMsabhakSaNamAM vyAjabI nathI (paNa) zAstramAM nahi kahevAelA mAMsabhakSaNanI apekSAe (ukta) deSa tathA mAMsabhakSaNane niSedha vyAjabI che, kAraNa ke zAstranAM bIjAM vAkyothI zAstrasammata mAMsabhakSaNanI siddhi thAya che. (manusmRti ja kahe che ke nIcene cAra prasaMge dareka mANase mAMsa avazya khAvuM.) (dareka mANase) (1) prekSita mAMsa-vaidika maMtro dvArA prikSaNa" nAmaka saMskAra pAmyA pachI yajJamAM haNAyela pazunuM mAMsa khAvuM (2) brAhmaNonI IcchAkhAtara (ekavakhata) mAMsa khAvuM (3) (vyAdhine kAraNe ke bIjA rAkanA abhAvamAM) prANene-dehane nAza thato dekhAya tyAre mAMsa khAvuM tathA (4) (zrAddha vageremAM) zAstravidhi anusAra AmaMtraNa apA cela-joDAyela mANase (temAM vaparAtuM) mAMsa khAvuM." - AcArya uttara Ape che - atraivAsAvadoSazcennittirnAsya sajyate / anyadA'bhakSaNAdatrAbhakSaNe doSakIrtanAt // 6 // 1. manu mR. 80 5. lo 27 ahIM "vADa" ne badale nAcave pATha che tathA sarakhA yAjJavazya smRti adhyAya 1 . 179,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa mm "yathAvidhi niyuktastu yo mAMsaM naattivaidvijH| sa pretya pazutAM yAti sambhavAnekaviMzatim" // 7 // ("na mAM maHLe vo e vacanane je e artha hoya ke) zAstravihita mAMsabhakSaNamAM ja deSa nathI, te mAMsabhakSaNane tyAga kadI nahi thAya; kAraNa ke zAstravihita prasaMge sivAya tenuM (sarvathA) abhakSaNa kahela che ja tathA zAstravihita prasaMge tenA abhakSaNamAM (zAstra) deSa kahela che. (jema ke, "yathAvidhi pravRtta karAvAela je brAhmaNa mAMsa khAte nathI te paralekamAM-janmAktaramAM 21 bhava sudhI pazutA pAme che" (tethI je prakAranA bhakSaNane sarvathA niSedha che, tene mATenuM nivRtti tu nadI' e kathana nirarthaka che ane jene tyAga karavAthI doSa lAge che tene tyAga nirarthaka che, mATe mAMsabhakSaNane tyAga kadi nahi thaI zake.) (6-7) [ "nivRttitu mA ' e smRtivAkya nirarthaka che ema uparanA zlokamAM siddha thavA chatAM ya jo tame ema kahetA ho ke nivRtti ne artha parivrAjaktA-sAdhupaNuM-gRhasthAzramane tyAga eTale ke hiMsAdino tyAga ema samajavAnuM che mATe smRtivAkya sArthaka che, te AcArya tene uttara nIce Ape che ke nivRtti ne sArthaka siddha 1. manusmR. a. 5. zleka. 35; paraMtu zlekane pUrvArdha A pramANe che - niyuktastu yathAnyAyaM yo mAMsaM nAtti mAnavaH / / ukta smRtionA anusaMdhAna uparathI smRtipATha vadhAre ThIka lAge che; paNa A "aSTaka prakaraNa upara vi. saM. 1080mAM vRtti lakhanAra zrI jinezvarasUri e aSTaka prakaraNanA pATha upara ja vRtti lakhela che. tethI pATha bahu jUno heIne jemano tema rAkhela che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ adyapAnadUSaNASTaka ne karavA jatAM mAMsa bhakSaNa sadoSa che ema siddha thai jAya che, tamane iSTa nathI. ] pArivrAjyaM nivRttizveyastadapratipattitaH / phalAbhAva: sa evAsya doSo nirdoSatava na|8|l ( zAstravihita hiMsAnA tyAga pachI ja parivrAjaka thavAtuM hAvAthI) parivrAjakatA pAte ja (mAMsabhakSaNAdinA) tyAgarUpa che evuM (jo tamAruM kathana) hAya tA parivrAjakatAnA anagIkArane kAraNe thatA (tenA) phaLano abhAva ja vihitamAMsabhakSaNanA dASa che, tethI tenI nirdeSatA che ja nahi. (8) 'madyapAnadUSaNASTakam [ ] 19 madyaM punaH pramAdAGga tathA saccittanAzanam / sandhAnadoSavattatra na doSa iti sAhasam // 1 // 43 vaLI madya pramAdanuM kAraNa che, zubhacittanuM vinAzaka che tathA (aneka cIjonA mizraNathI te khanatuM hAvAthI ) saDakanA doSavALu che (tethI) 'temAM doSa nathI' e kahevuM mAtra sAhasa-dhRSTatA ja che. (1) ki vaha bahunoktena pratyakSeNaiva dRzyate / doSo'sya vartamAne'pi tathA bhaNDanalakSaNaH // 2 // athavA ( mayiSe ) ahu belavAnI jarUra nathI, kAraNake vartamAnakALamAM paNa tenA (yAdavAsthaLI jevI) laDAirUpa doSa pratyakSa rIte dekhAya che. (2)
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa zrUyate ca RSirmadyAt praaptjyotimhaatpaaH| svargAGganAbhirAkSipto mUrkhavannidhanaM gataH // 3 // vaLI evuM kahevAya che ke keI eka mahAtapasvI, (jJAnarU5) prakAzane pAmela trASi svargasuMdarIothI mahAIne maLapAna karavAthI mUkhanI mAphaka maraNane zaraNa thaye. (3) kazvidRSistapastepe bhItaH indraH surkhiyH| kSobhAya preSayAmAsa, tasyAgatya ca tAstakam // 4 // vinayena samArAdhya varadAbhimukhaM sthitm| jagamadhaM tathA hiMsAM sevasvAbrahma vecchayA // 5 // sa evaM gaditastAbhiI yonarakahetutAm / Alocya madyarUpaM ca zuddhakAraNapUrvakam // 6 // madhaM prapadya tabhogAnaSTadharmasthitirmadAt / vidaMzArthamajaM hatvA sarvameva cakAra saH // 7 // tatazca bhraSTasAmarthyaH sa mRtvA dugati gtH| itthaM doSApharo madhaM vijJeyaM dharmacAribhiH // 8 // keI eka kavie mahAtapa tapyuM (tethI) bhayabhIta thaela Indra SinA vicalana mATe surasuMdarIone mekalI. tyAM AvIne temaNe rASine vinayathI prasanna karyA pachI Icchita ApavA tatpara thaela tenI pAse vacana mAgyuM "Apa madyanuM, hiMsAnuM athavA maithunanuM sevana kare." A pramANe kahevAela te RSie, hiMsA tathA maithunane narakanA kAraNarUpa tathA madhane (judI judI vastuonA mizraNathI banatuM hovAthI)
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ maithunadUSaNaSTaka zuddha kAraNe vALuM samajIne madyapAna karyuM, pachI tenA upabhegathI (thaela) madathI upazAMta thavA mATe eka bakarAne vadha karIne naSTadhamI te RSie badhuM (anarthakArya) karyuM ane tethI tapazakitathI bhraSTa thaela te marIne durgatimAM gaye. A rIte dharmAcaraNa karanArAoe madhane denI khANasamajavI. (4-8) maithunadUSaNASTakam | [20] rAgAdeva niyogena maithunaM jAyate yataH / tataH kathaM na doSo'tra yena zAstre niSidhyate // 1 // maithuna hamezAM rAganA udayathI ja thAya che, tethI tenA sevanamAM deSa kevI rIte nathI saMbhavate ke jethI zAstramAM tene -deSane niSedha karAye che? arthAta deSa saMbhave ja che mATe zAstrokta deSAbhAva anucita che. (1) zAstrasammata amuka prakAranuM maithuna delavALuM nathI evA kathanane AcArya uttara Ape che. dharmArtha putrakAmasya svadAreSvadhikAriNaH / RtukAle vidhAnena yatsyAdoSo na tatra cet // 2 // nApavAdikakalpatvAnnaikAntenetyasaGgatam / rAdha snAyAthI caiveti jJAti mArA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa - dharma kAje-puNya kAje putranI kAmanAvALA, adhikArI gRhasthanuM pitAnI strI sAthe tukALamAM yathAvidhi je maithuna thAya te maithunamAM doSa nathI ema je kahe che te barAbara nathI, kAraNa ke te mithuna ApavAdika AcArarUpa che, tethI te sarvathA nirdoSa che e saMgata nathI. kahyuM che ke (strIsaMganI IcchAvALAe) vedane bhaNIne snAna karavuM. ('adhItya= "bhaNane' zabda upara vyAkhyA karatAM) vyAkhyAkAra kahe che ke "adhIvaiva-bhaNIne ja bhaNyA vinA nahi; arthAta vedAdhyayana anivArya che, maithuna nahi mATe te ApavAdika che. (2-3) snAyAdeveti na tu yattato hIno gRhAzramaH / tatra caitadato nyAyAtprazaMsA'sya na yujyate // 4 // vaLI snAna karavuM ja joIe evuM (anivArya) nathI, mATe gRhasthAzrama brahmacaryAzrama karatAM Utarate che ane ukta nirdoSa maithuna hAzramamAM ja saMbhave che tethI nyAyadaSTie-pAramArthika dRSTie maithunanI prazaMsA vyAjabI nathI. prazaMsAnuM vyAjabIpaNuM siddha karanArane AcArya uttara Ape che. adoSakIrtanAdeva prazaMsA cet kathaM bhavet / arthApatyA sadoSasya doSAbhAva prakItanAt // 5 // ra ja maine mithuna sevanamAM doSa nathI evA Sanidhaka kathanathI ja tenI prazaMsA (vyAjabI siddha) thAya che emaje tame mAnatA he te arthApatyA-vedArthakathana dvArA sadoSI (siddha thaela) maithunanI nirdoSatAnAM gAna mAtrathI tenI prazaMsA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ maithunaSaNASTaka G kevI rIte saMbhave? arthAta veda pramANa dvArA je sadezI siddha thaela che te anya pramANadvArA nirdoSI banI zake ja nahi, tethI tenI prazaMsA paNa saMbhavI zake nahi. (5) tatra pravRttihetutvAtyAjyabuddharasambhavAt / vidhyukteriSTasaMsiddharuktireSA na bhadrikA / / 6 / / mithunamAM deSa nathI" e kathana hitakara nathI, kAraNa ke tevuM kathana (mathuna) tyAjya che evI budhdhi utpanna thavA detuM nahi hovAthI (mithuna) pravRttimAM hetubhUta bane che, tathA mithuna-sevananI AjJArUpa hevAthI, te vaDe (maithuna sevanarUpa) ISTasiddhi thAya che. (6) - mANinAM bAdhakaM caitacchAstre gItaM maharSibhiH / nalikAtaptakaNakapravezajJAtatastathA // 7 // (mahAvIrAdi, maharSioe zAstramAM kahela che ke jevI rIte vAMsanI athavA barunI naLImAM dhagadhagatA leDhAnA saLiyAne praveza naLImAMnA jIvane vighAtaka thAya che tevI rIte mithuna prANIonuM bAdhaka-vighAtaka bane che. (7) mUlaM caitadadharmasya bhavabhAvapravardhanam / tasmAdviSAnnavattyAjyamidaM mRtyumanicchatA // 8 // mithuna adharmanuM mULa che tathA saMsArabhAva vadhAranAra che tethI mRtyune nahi IcchanAre-mekSAbhilASIe tene viSa mizra annanI mAphaka tajavuM joIe. (8)
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa sUkSmabuddhayAzrayaNASTakam [22] sUkSmabuddhyA sadA jJeyo dharmo dharmAdhibhinaraiH / anyathA dharmabuddhyaiva tadvighAtaH prasajyate // 1 // .. gRhItvA glAnabhaiSajyAdAnAbhigrahaM yathA / tadapAtau tadante'sya zokaM samupagacchataH // 2 // dhArmika puruSae dharmane hamezAM vivekabuddhivaDe vicArA, nahi te bimArane auSadha vagere ApavAno abhigraha grahaNa karIne bimAra na maLe athavA bimAra (davA) ApI lIdhA pachI zeka karanAra abhigrahadhArInI mAphaka dharmabuddhidvArA paNa dharmane vighAta thAya che. (1-2) gRhIto'bhigrahaH zreSTho, glAno jAto na ca kvacit / aho me'dhanyatA kaSTaM, na siddhamabhivAJchitam // 3 // grahaNa karela abhigraha zreSTha che paNa kyAreka kaI paNa bimAra na hoya tyAre te ema vicAre ke) ahI huM adhanya chuM, aphasa che ke ISTasiddhi na thaI (3) __ evaM hyetatsamAdAnaM glAnabhAvAbhisandhimat / sAdhunAM tato e je mAmi: kA : uparyukta rIte glAnabhAvanI abhisaMdhivALuM-IcchAkaratuM sAdhuonuM je abhigrahagrahaNa che, tene mahAtmApuruSoe duSTa samajavuM. (4)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkSmabuddhayAzrayaNASTaka * laukikairapi caiSo'rthoM dRSTaH sUkSmArthadarzibhiH / prakArAntarataH kaizcidata etadudAhRtam // 5 // "aGgeSveva jarAM yAtu yattvayopakRtaM mama / naraH pratyupakArAya vipatsu labhate phalam" // 6 // vaLI (vAlmIki vagere) keTalAka sUphamabuddhivALA (jene-tara) vidvAnoe paNa bIjI rIte e ja artha samaje che tethI temaNe (vAlInA mukhamAM) nIcenuM mUkela che ke- upakRta mANasa pratyupakAranuM phaLa upakArInI muzkelI vakhate meLave che, (ane) te (rAmacaMdra) mArA upara (ati) upakAra karyo che, tethI (badalo vALavA sAru huM tane muzkelImAM dekhavAnI bhAvanA-IcchA sarakhI paNa na karI zakuM te mATe) mArA gAtromAM ghaDapaNa ghara karo." (pa-6) evaM viruddhadAnAdau hInottamagateH sadA / pravrajyAdividhAne ca zAstroktanyAyabAdhite // 7 // dravyAdibhedato jJeyo dharmavyAghAta eva hi / sabhyagmAdhyasthyamAlambpa zrutadharmavyapekSayA // 8 // evI ja rIte niSiddha dAnAdinuM sevana karavAmAM tema zAse kahelA niyama viruddha dIkSAdi devAmAM (hIna vastu athavA pAtrane) hamezAM uttama samajAya che, tethI AgamAnusAra (varNavAela) samyaka samabhAvanI apekSAe dharmane dravya, kSetra, kALa, ane bhAvathI nAza ja thAya che ema samajavuM. (7-8) tema zara hamezAM uttama nI apekSAe saha-8)
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 aSTaka prANa bhAvavizuddhivicArASTakam [22] bhAvazuddhirapi jJeyA yaiSA mArgAnusAriNI / prajJApanAmiyAtyartha na puna: svAgrahAtmikA // 1 // jemAkSamArgane anusaranArI che, jene AgamA padeza atipriya che ane je svamatAgrahI nathI, tevI bhAvavizuddhine paNa jANavI joie. (1) rAgo dveSaca moha bhAvamAlinyahetavaH / etadutkarSato jJeyo hantotkarSo'sya tattvataH ||2|| rAga, dveSa ane mAha AtmabhAvAnI malinatAnA heturUpa che ( tethI ) vAstavika rIte temanA utkarSa thI malinatAnA utkaSarSI samajavA. (2) tathotkRSTe ca satyasmin zuddhirvai zabdamAtrakam / svabuddhikalpanAzilpanirmitaM nArthavadbhavet // 3 // ane tethI jo mADhu tIvratama hAya teA bhAvazuddhi mAtra peAtAnI svataMtra buddhikalpanAnA kauzaladvArA racela, a rahita zabdacitrarUpa (banI jAya) che. 3) na mohodriktatA'bhAve svAgraho jAyate kvacit / guNavatpAratantryaM hi tadanutkarSasAdhanam // 4 // (ane) jo meAhArdinI utkaTatA na hAya tA (bhAvamAlinyarUpa) svamatAgraha kayAreya utpanna thatA nathI, (mATe
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51. bhAvavizuddhivicArASTaka mehane hAMsa kara joIe) ane mehanA hAsanuM kAraNa guNajanene adhIna rahevuM e che. (4) ata evAgamajJo'pi dIkSAdAnAdiSu dhruvam / kSamAzramaNahastene tyAha sarveSu karmasu // 5 // tethI ja AgamajJa sAdhu paNa kahe che dIkSA pradAna vagere adhAM kAme svaguruhaste ja karAvavAM joIe." (5). idaM tu yasya nAstyeva sa nopAye'pi vartate / mAvazuddha pAyo dara sa ta . 6 .. svaparanA guNaguNane nahi jANanAra je mANasamAM guNIjanAdhInatA nathI te mANasa bhAvazuddhinA (guNajanAdhInatArUpa) upAyane paNa haju) pAmyuM nathI te bhAvazuddhi te kyAMthI pAme? arthAt na pAme. (6) tasmAdAsannabhavyasya prakRtyA zuddhacetasaH / sthAnamAnAntarajJasya guNavaddhahumAninaH // 7 // aucityena pravRttasya kugrahatyAgato bhRzam / sarvatrAgamaniSThasya bhAvazuddhiyathoditA // 8 // tethI najIkanA samayamAM-jaladI kSe janAra svabhAvathI ja zuddhicittavALA, (svaparanA) sthAna, mAnanA bhedane jANanAra, guNIjanuM bahumAna karanAra, yocita pravRtti karanAra, ane kadAgrahane bilakula tyAga karela hovAthI badhe prasaMge (atyaMta) AgamaniSTha mANasanI bhAvazuddhi AgamAnuna sAriNuM bane che. (78)
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa mmmmmmm zAsanamAlinyaniSedhASTakam [22] yaH zAsanasya mAlinye'nAbhogenApi vartate / / sa tanmithyAtvahetutvAdanyeSAM prANinAM dhruvam // 1 // badhnAtyapi tadevAlaM paraM saMsArakAraNam / vipApa ghora sanavidhana ne 2 / je mANasa ajANatAM paNa zAsananuM mAlinya-avanati kare che te mAsaNuM, bIjA prANIonA zAsanaviSayaka mithyAtvamAM kAraNabhUta thatuM hovAthI pote paNa badhA anarthone vadhAranAra, duHkhadAyI phaLa ApanAra, saMsAra vRddhimAM kAraNarUpa, tIvra tathA ghara mithyAtva mehanIya karmane khUba bAMdhe che. (12) yastUnnatau yathAzakti so'pi samyaktvahetutAm / anyeSAM pratipadyeha tadevApnotyanuttaram // 3 // prakSINatItrasaMklezaM prazamAdiguNAnvitam / nimittaM sarvasaukhyAnAM tathA siddhisukhAvaham // 4 // paraMtu je mANasa zAsananI unnatimAM yathAzakti joDAya che te paNa bIjAone samyakatva prApta karavAmAM hetubhUta banate hevAthI tIvra saMkalezanA-anaMtAnubaMdhI kaSAyanAakSayavALuM, prazama vagere guNevALuM, badhAM sukhanuM nimittabhUta tathA siddhisukhane prApta karAvanAruM anuttara samyakatva prApta kare che. (3-4)
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanamAlityaniSedhASTaka ataH sarvaprayatnena mAlinyaM zAsanasya tu / prekSAvatA na kartavyaM pradhAnaM pApasAdhanam // 5 // tethI buddhimAna puruSe pApanA utkRSTa sAdhanarUpa zAsanamAlinya koI paNa rIte nahi karavuM. (5) asmAcchAsanamAlinyAjjAtau jAtau vigarhitam / pradhAnabhAvAdAtmAnaM sadA dUrIkarotyalam // 6 // zAsananuM nuksAna karavAne kAraNe mANasa bhave bhave nindAela pitAnA AtmAne unnata bhAvathI hameza khUba dUra rAkhe che (6) kartavyA connatiH satyAM zaktAviha niyogataH / avandhyaM bIjameSA yattattvataH sarvasampadAm // 7 // zakti hoya te zAsanonnati avazya karavI, kAraNa ke vAstavika rIte, zAsanaprabhAvanA badhA prakAranI lakSamInuM avadhya-kulaprada bIja che. (7) ata unnatimApnoti jAtI jAtau hitodayAm / kSayaM nayati mAlinyaM niyamAtsarvavastuSu // 8 // zAsanaprabhAvanA dvArA mANasa pratyeka bhave kalyANadAyinI unnati pAme che (jyAre) mAlinya mANasane) badhI AkhatemAM avazya kSaya tarapha laI jAya che. (8)
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa puNyAnubandhipuNyAdivivaraNASTakam [24] gehAdgehAntaraM kazcicchomanAdadhikaM naraH / jAti dvabhuSA tava mavAmaraNa zA jevI rIte koI eka mANasa ramaNIya gharamAMthI bIjA adhika ramaNIya gharamAM jAya che, tevI ja rIte mAsaNa zubha dharma dvArA (vartamAna) zubha bhavamAMthI bIjA zubhatara bhavamAM jAya che. (1) gehAdgehAntaraM kazciccheAbhanAditarannaraH / yAti yadvadasaddharmAttadvadeva bhavAdbhavam // 2 // jevI rIte keI eka manuSya suzobhita gharamAMthI gaMdA { gharamAM jAya che, tevI ja rIte mANasa azubha dharma dvArA zubha bhavamAMthI azubha bhavamAM jAya che. (2) gehAdgehAntaraM kazcidazubhAdadhikaM nrH| yAti yadvanmahApApAttadvadeva bhavAdbhavam // 3 // jevI rIte ke eka mANasa azubha-gaMdA gharamAMthI vadhAre gaMdA gharamAM jAya che, tevI ja rIte mahApApAcaraNa vaDe mANasa kharAba gatimAMthI vadhAre kharAba gatimAM jAya che. (3) gehAdgehAntaraM kshcidshubhaaditrnnrH| . yAti yadvatsudharmeNa tadvadeva bhavAdbhavam // 4 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa puNyAnubadhipuyAdivivaraNASTaka jevI rIte ke eka mANasa azobhita gharamAMthI suzobhita gharamAM praveza kare che tevI ja rIte saddharma dvArA mANasa azubha gatimAMthI zubha gatimAM jAya che. (). zubhAnubandhyataH puNyaM kartavyaM sarvathA nraiH| yatmabhAvAdapAtinyo jAyante sarvasampadaH // 5 // - tethI sarva prakAranA mANasoe zubha phaladAyI puNyakarma karavuM-bAMdhavuM joIe ke jenA prabhAvathI avinazvara badhI saMpatti pedA thAya. (5) sadAgamavizuddhena kriyate tacca cetasA / etacca jJAnavRddhebhyo jAyate nAnyataH kvacit // 6 // dharmazAstrothI vizuddha thaela citta dvArA puNya baMdhAya che ane te zuddhacitta jJAnavRddha sthavirenI AjJAmAM rahevAthI thAya che, bIje kAraNe kayAreya nahi. (6) zaMkA-svAbhAvika rIte ja Agamata rIte zuddha thayela manavALA mANasenA dAkhalA ApaNane maLe che te pachI tevI zuddhi mATe jJAnI puruSanA prasAdanI anivAryatA zA mATe? samAdhAna- prakRtyA mArgagAmitvaM sadapi vyajyate dhruvam / jJAnavRddhaprasAdena vRddhiM cApnotyanuttarAm // 7 // 1 cittaratnamasaMkliSTamAntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM dIoNstasya ziSTA vipattyaH // 7 // kaSAya vinAnuM cittaratna AdhyAtmika dhana kahevAya che, ane mANasanuM (tevuM zuddha) cittaratna erAI gayuM che tenI pAse duHkha ane muzkelIo bAkI rahe che. (7)
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 aSTaka prakaraNa (kayAreka) svAbhAvika rIte thatu mananuM zAstrAnusArIpazu paNa jJAnI puruSAnI kRpAthI ja spaSTa jaNAya che tema ja anuttama vikAsa pAme che. (7) dayA bhUteSu vairAgyaM vidhivadgurupUjanam / vizuddhA zIlavRttizca puNyaM puNyAnubandhyadaH ||8|| jIvA para dayA, vairAgya, yathAvidhi gurupUjana ane vizuddha zIlavRtti e (ba) puNya puNyAnukhazrI che. (8) puNyAnubandhipuNyapradhAna phalASTakam [ ra1 ] ataH prakarSasamprAptAdvijJeyaM phalamuttamam / tIrthakRtvaM sadaucityapravRttyA mokSasAdhakam // 1 // utkRSTa ( prakAranA ) puNyAnudhI puNyamAMthI, humezAM cathAyAgya pravRtti karAvavAne kAraNe meAkSasAdhaka 'tIrthaMkaratva' nAmanuM uttama phaLa (maLe che ema) samajavuM (1) sadaucityapravRttizca garbhAdArabhya tasya yat / tatrApyabhigraho nyAyyaH zrayate hi jagadguroH // 2 // pizudvega nirAsAya mahatAM sthitisiddhaye / iSTakAryasamRddhyarthamevambhUto jinAgame // 3 // 1 prabhu garbhamAM hatA tyAre mAtAne atya ta prema ane kALajI joi temaNe A pramANe abhigraha karela
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAnubandhipuNyapradhAnaphalASTaka A kAraNake garbhamAM hatA tyArathI ja jagaLuru tIrthakaranI cacita pravRtti dekhAya che, temAM paNa temane abhigraha ghaNe nyAyasaMgata-uttama prakArane che ema kemAM saMbhajAya che. (2) mAtA pitAne udavega dUra karavA mATe, mahAna puruSanI vyavasthA sAbita karavA mATe tathA ISTakArya (dIkSA)ne pUrva taiyArI dvArA samRddha karavA mATe (jagagurune) ninaikta prakArane abhigraha hatuM ema jinAgamemAM kahevAyuM che. (3) | abhigrahakathana jIvato gRhavAse'smin yAvanme pitarAvimau / . tAvadevAdhivatsyAmi gRhAnahamapISTataH // 4 // jyAM sudhI mArA mAtApitA A gharamAM jIve che tyAM sudhI huM paNa svecchApUrvaka gharamAM rahIza. () imau zubhaSamANasya gRhAnAvasato guruu| pravrajyApyAnupUnyeNa nyAyyA'nte me bhaviSyati // 5 // vaLI gharamAM rahIne mAtApitAnI sevA karanAra mArI pravanyA paNuM anukrame temanA avasAna pachI ja vyAjabI banaze. (5) "no khalu me. kappai ammApiUhiM jIvaMtehiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pavvaittae" // kalpasUtra 9s.. "aha sattamammi mAse gambhattho va abhiggahaM giNhe / nAhaM samaNo hohaM ammApiyarammi jIvaMte ti" // AvazyakabhASya gAthA 59
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa sarvapApanivRttiyat sarvathaiSA satAM mtaa| _ gurU dvegakRto'tyantaM neyaM nyAyyopapadyate // 6 // ... kAraNake badhA prakAre badhA pApanI nivRtti ja satparuSane mAnya che, tethI mAtapitAne uga karanArAnI-mArI pravajyA taddana vyAjabI prakAranI nathI ghaTatI. (6) prArambhamaGgalaM hyasyA guruzuzrUSaNaM param / etau dharmapaTattAnAM nRNAM pUjAspadaM mahat // 7 // vaDilanI-mAtapitAnI sevA" pratrajyAnuM prathama uttama maMgaLa che, kAraNake dharmamAM joDAela mANasanuM teo mahata pUjAsthAna che. (7) sa kRtajJaH pumAn loke sa dharmagurupUjakaH / sa zuddhadharmabhAk caiva ya etau pratipadyate // 8 // te ja mANasa A lemAM kRtajJa che, te ja dharmagurune pUjaka che, te ja zuddhadharmanuM bhAjana che, je mAtapitAnI pUjAne svIkAra kare che arthAt mAtapitAnI pUjAmAM mAne che. (8)
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthaM kRddAnamahattvasiddhayaSTaka zakA-- tIrthakuddAna mahattvasiddhayaSTakam [ 26 ] mahAdAnanA a 5. jagadgurormahAdAnaM saGakhyAvaccetyasaGgatam / zatAni trINi koTInAM sUtramityAdi' coditam // 1 // (tamArA ) sUtramAM kahela che "tribhuvanaguru tIthaMkaranu (dAna) 3888000 sAnaiyA che, " tethI te dAna parimita hovA chatAM * mahAdAna ' che e kahevuM asaMgata che. (1) anyaistvasaGkhyamanyeSAM svatantreSUpavarNyate / tattadeveha tadyuktaM mahacchandopapattitaH // 2 // (jyAre) khIjAoe bauddha lAkAe peAtAnA zAstromAM edhisatvAnu dAna aparimita (DhAvAnuM) varNavyuM che, tethI temanA dAnane 'mat ' zabda kharAkhara ghaTatA hAvAthI temanA dAnane ja mahAdAna kahevuM yuktisaMgata che. (2) tato mahAnubhAvatvAtteSAmeveha yuktimat / jagadgurutvamakhilaM sarva hi mahatAM mahat || 3 || uparyukta mahAdAna dvArA mahAnubhAvatA ( siddha thatI hAvAthI edhisatvonuM ja sapUrNa jagadgurupaNuM yuktiyukta che, kAraNake mahAna puruSAnuM badhuM ja mahathAya che. (3) 1. "tinneva ya koDIsayA aTThAsIi ca hoi koDIo / asIi ca saya sahassA eyaM saMvacchare diNaM" // Avasyakaniyukti gAthA 220
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa samAdhAna- evamAheha sUtrArtha nyaayto'nvdhaaryn| kazcinmohAttatastasya nyAyalezo'tra dayate // 4 // mahavazAta jainasUtranA arthane nyAyabuddhithI nahi samajo koI eka mAsa-uparyukta rIte kahe che. tethI te mUDhamatinA (kathanamAM rahele) nyAyane aMza ahIM batAvavAmAM Ave che. (4) mahAdAnaM hi sNkhyaavdrthybhaavaajgdguroH| siddhaM varavarikAtastasyAH sUtre vidhAnataH // 5 // kaI paNa jarUriyAtavALe nahi rahevAne kAraNe parigaNita raheluM jagadguru tIrthakaranuM dAna "varavarikA-mAge, mAgo" evA vacanathI mahAdAnarUpe siddha thAya che (ane) varavarikAne ullekha zAstramAM che ja. (5). tayA saha kathaM saMkhyA yujyate vybhicaartH| tasmAdhayoditArtha tu saMkhyAgrahaNamiSyatAm // 6 // varavArikA sAthe saMkhyAne visaMvAda dekhAte hevAthI, te ghaTatI nathI mATe yathAkathita AzayavALuM-arthInA abhAvavALuM saMkhyAvidhAna svIkAravuM. (6) mahAnubhAvatApyeSA tadbhAve na yadarthinaH / viziSTasukhayuktatvAtsanti prAyeNa dehinaH // 7 // dhodyatAzca tadyogAtte tadA tattvadarzinaH / mahanmahattvamasyaivamayameva jagadguruH // 8 // 1 jue Avazyakanikti gAthA 218, 219
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthadAnaniSphalatAparihArASTaka mahAnubhAvatA paNa e ja che ke tenI hayAtImAM koI jarUriyAtavALA nathI rahetA, kAraNake prAyaH badhA prANIo viziSTa sukha-saMtoSavALAM hoya che, dharmamAM tatpara rahe che, tathA te vakhate teo tenA cegathI-sahagathI tatvadazI-satyadazI bane che. A ja enI meTI mahattA che (tethI) A ja jagaguru che (bIjA nahi) (7-8) tIrthakRddAnaniSphalatAparihArASTakam [ 27 ] kazcidAhAsya dAnena ka ivArthaH prasidhyati / mokSagAmI dhruvaM hyeSa yatastenaiva janmanA // 1 // koI ema kahe che ke jagadgurunA dAnathI (cAra arthamAne bhalA) karyo artha siddha thAya che? arthAta ekeya nahi; kAraNa ke teo teja janmamAM avazya mokSa janAra che. (1) ucyate kalpa evAsya tIrthakannAmakarmaNaH / - rAtsirvasavAnAM hita mArA tene uttara e che ke tIrthakaranAmakarmanA udayathI temane e AcAra hoya che ke te badhA prANuonA. hitamAM ja pravRtti kare che. (2) dharmAGgakhyApanArtha ca dAnasyApi mahAmatiH / avasthaucityayogena sarvasyaivAnukampayA // 3 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa vaLI (lenAra denAra ubhayanI) ucita paristhitine meLa khAvAthI anukaMpAvaza (devAela) (gRhastha temaja - tyAgI) sarvenA dAnane paNa dharmanA aMga tarIke jaNAvavA mATe bhagavAna mahAdAna dIdhuM che. (3) zubhAzayakaraM ghetadAgrahacchedakAri c| sadabhyudayasArAGgamanukampAprasUti ca // 4 // anukampAjanya A dAna prazastacitta pedA karanAruM, Agraha-mamatvane nAza karanAruM tathA puNyadayamAM pradhAna kAraNabhUta che. (4) jaiina sAdhuo kaI gRhasthane dAna ApI zaktA nathI e sAmAnya niyama che tethI uparanA viruddha dekhAtA AcAryanA kathananA samarthanamAM teo vIraprabhunuM daSTAMta Ape che.] jJApakaM cAtra bhagavAn niSkrAnto'pi dvijnmne| devadRSyaM dadaddhImAnanukampAvizeSataH // 5 // atre sAdhunA dAnasaMbaMdhI bhagavAna ja daSTAMtarUpa che ke gRhasthAzrama choDIne nIkaLela buddhimAna bhagavAne paNa anukampAthI brAhmaNane devadUSya ApyuM hatuM. (5) itthamAzayabhedena nAto'dhikaraNaM matam / apitvanyadguNasthAnaM guNAntaranibandhanam // 6 // Ama Azayabheda hovAne kAraNe gRhasthane dAna dIdhAthI paNa adhikaraNa-pApakArI pravRtti thayuM hovAnuM) manAyuM nathI,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjayAdidAnepitI kRtADhASAbhAvapratipAdanASTaka paNa pahelAnuM gRhasthanuM pAMcamuM guNasthAna uttara-sAdhunA chaThThA guNusthAnanuM kAraNarUpa che ema manAyuM che. (6) ye tu dAnaM prazaMsantItyAdisUtraM tu yatsmRtam / avasthAbhedaviSayaM draSTavyaM tanmahAtmabhiH ||7|| 1 vaLI je leAkeA dAnanI prazaMsA kare che te prANIAnA vadha icche che ane je tenI niMdA kare che te vRtinAja nAza kare che' evuM dAnanA niSedha karatuM je sUtrazlAka maLe che tene mahAtmA puruSAe avasthAvizeSaviSayaka samajavuM arthAt amuka khAsa avasthAne anulakSIne kahevAeluM che ema samajavuM. (7) evaM na kazcidasyArthastattvato'smAtprasidhyati / apUrva: kintu tatpUrvamevaM karma prahIyate // 8 // A rIte tIrthaMkaranA dAnathI vAstavikarIte koi apUrva artha siddha nathI thatA, paraMtu e prakAranA mahAdAnathI pUrve aMdhAeluM temanu tIrthaMkaranAmakarma kSINa thAya che. (8) 1 jeu dANaM pasaMsaMti vahamicchati pANiNaM / jeu NaM paDiDa sehati vitticcheyaM karaMti te //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 aSTaka prakaraNa rAjyAdidAne'pi tIrthakRto doSAbhAvapratipAdanASTakam [ 28 ] za-- anyastvAhAsya rAjyAdipradAne doSa eva tu / mahAdhikaraNatvena tattvamArge'vicakSaNaH ||1|| vAstavika mArga samajavAmAM akuzaLa koI mANasa kahe che ke rAjya vagere mahApApanA AdhAra-kAraNarUpa heAvAthI, tenA dAnamAM doSa ja che tenu dAna karavuM e doSa ja che. (1) sabhAdhAna apradAne hi rAjyasya nAyakAbhAvato janAH / mitho vai kAladoSeNa maryAdAbhedakAriNaH || 2 || vinazyantyadhikaM yasmAdiha loke paratra ca / zaktau satyAmupekSA ca yujyate na mahAtmanaH ||3|| tasmAttadupakArAya tatpradAnaM guNAvaham / parArthadIkSitasyAsya vizeSeNa jagadguroH ||4|| rAjyanuM pradAna na kare tA, kALanA dASane kAraNe ( potapotAnI ) bharyAhAno aMga aranAra bhANuso, nAyamno abhAva heAvAne kAraNe, paraspara ( laDIne ) Aleka ane paraleAkamAM vadhAre vinAzane pAme, vaLI vinAza rokavAnI zakti hAvA chatAM mahAtmAonI upekSA vyAjakhI nathI,
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAdidApi tIrthakRta zeSAbhAvapratipAdanASTaka 6pa teTalA mATe upakAra khAtara dIkSita thayela jagadgurutIrthaMkaranuM jagahitArtha devAeluM rAjyadAna vizeSarUpe guNAvaha che. (2-4) evaM vivAhadharmAdau tathA zilpanirUpaNe / na doSo hyuttamaM puNyamitthameva vipacyate // 5 // evI ja rIte vivAha (kula, grAma, rAja) dharmanA aMgIkAramAM tathA zilpanirUpaNamAM doSa nathI kAraNake uttama puNyane-tIrtha karanAmakarmane vipAka A rIte ja thAya che. (5) kizvehAdhikadoSebhyaH sattvAnAM rakSaNaM tu yat / / upakArastadeveSAM pravRttyaGgaM tathAsya ca // 6 // vaLI lekanuM adhika doSamAMthI rakSaNa karavuM e ja. upakAra che tathA tIrthakaranI pravRttinuM aMga paNa te ja che. (6) nAgAde rakSaNaM yadgartAbAkarSaNena tu / kurvanna doSavAMstadvadanyathA'sambhavAdayam // 7 // khADA vageremAM pheMkIne sarpAdithI rakSaNa karanAra mANasa jema daSavAna nathI tema bIje keI upAya-rasta nahi hovAthI (vivAhadharmAdine upadeza ApanAra) tIrthakara deSavAnanathI. (7) itthaM caitadihaiSTavyamanyathA dezanApyalam / kudharmAdinimittatvAdoSAyaiva prasajyate // 8 // A rIte rAjyAdidAnane nirdoSarUpa svIkAravuM joIe, nahi te dharmadezanA paNa, anya dharma (zAstra, cAritra) AdinA nimittarUpa hovAthI sadezI kahevAze.(8) , ;
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka aSTaka prakaraNa sAmAyikasvarUpanirUpaNASTakam / [21] sAmAyikaM ca mokSAnaM paraM sarvajJabhASitam / vAsIcandanakalpAnAmuktametanmahAtmanAm // 1 // sarvAMnadeve kaheluM, vAMsalA pratye paNa (suga Mdha cheDanAra) caMdanavRkSasamAM mahAtmA puruSanuM sAmAyika nAmanuM ciratra ja mAkSanuM parama aMga--kAraNa che. (1) niravadyamidaM jJeyamekAntenaivatattvataH / kuzalAzayarUpatvAtsarvayogavizuddhitaH // 2 // te sAmAyika cAritra jIbha piraNAmarUpa heAvAthI tathA mana, vacana ane kAyArUpa traNeya geAnI zuddhisvarUpa hAvAthI (tene) kharekhara sarvathA pAparahita-paramapavitra jANavuM. (2) yatpuna: kuzalaM cittaM lokadRSTyA vyavasthitam / tattathaudAryayoge'pi cintyamAnaM na tAdRzam || 3 || paraMtu leAkaDhaSTie je kuzaLacittarUpe pratiSThita che, te lAkika udAratAvALuM hAya tA paNa tene sAmAyika jevuM nahi samajavuM. (3) mayyeva nipatatvetajjagaduzcaritaM yathA / matsucaritayogAcca muktiH syAtsarvadehinAm ||4|| jevI rIte budhdhe kahyuM "jagajIvAnu A duScarita mArAmAM AvIne paDA ke (jethI) mArA sucaritanA caiAgathI saghaLAM prANIone mAkSa maLe." (4)
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika svarUpanirUpaNASTaka asambhavIdaM yadvastu buddhAnAM nirvRtizruteH / sambhavitve tviyaM na syAttatraikasyApyani tau // 5 // A vastu asaMbhavita che kAraNa ke "buddho mele gayA. che ema temanAM Agame kahe che, paNa (kadAca) tene saMbhavita mAnIe te ekapaNa mANasane mekSa bAkI rahe tyAM sudhI buddhane mokSa nahi thAya. (Ama paraspara virodha Avaze). (5) tadevaM cintanaM nyAyAttattvato mohasaGgatam / sAdhvavasthAntare jJeyaM bodhyAdeH prArthanAdivat // 6 // tethI uparyuka ciMtana-bhAvanA uparyukata saMbhavita asabhavita daSTie kharekhara mehasaMgata che. (phakta) badhilAbha vagerenI prArthanAnI mAphaka te sarAga avasthAmAM ja saMbhave che. (6) apakAriNi sadbuddhirviziSTArthaprasAdhanAt / - AtmabharitvapizunA tadapAyAnapekSiNI // 7 // apakAra karanAra uparane sadabhAva, viziSTa artha-mekSanI prAptimAM sAdhanabhUta hovAthI, mAtra svonnatisUcaka che kAraNa ke te) apakAra karanAranA durgati vagere duHkha tarapha nirapekSa che arthAt tenuM duHkha ke ahita te IcchatuM nathI. (7) evaM sAmAyikAdanyadavasthAntarabhadrakam / syAccittaM tattu saMzuddhe yamekAntabhadrakam // 8 // evI rIte sAmAyika sivAyanuM bIjuM citta-uparyukta kuzaLa citta mahayukta avasthAmAM bhadra-kalyANakArI thAya che (dareka vakhate nahi, paraMtu sAmAyika te saMpUrNa zuddha hovAthI sarvathA kalyANakara samajavuM. (8)
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa kevalajJAnASTakam . [30] sAmAyikavizuddhAtmA sarvathA ghAtikarmaNaH / kSayAtkevalamApnoti lokAlokaprakAzakam ||1|| sAmAyika vaDe vizuddha thaela AtmA, ghAtikarmAnA sarvathA kSaya karavAthI, ( samasta ) leAkAleAkanA prakAzaka kevaLajJAnane prApta kare che. (1) jJAne tapasi cAritre satyevAsyopajAyate / vizuddhistadatastasya tathA prAptiriSyate || 2 || jJAna, tapa ane cAritra hoya to ja sAmAyikanI vizuddhi thAya che, tethI sAmAyikadvArA ( AtmAne ) uktarIte kevaLajJAnanI prApti thAya che ema manAya che. (2) svarUpamAtmano hyetatkintvanAdimalAnRtam / jAtyaratnAMzuvattasya kSayAtsyAttadupAyataH ||3 // kevaLajJAna AtmAnA svabhAvarUpa che, paraMtu te anAdi kALathI ( jamInamAM ) DhaMkAela kImatI ratnakaraNAnI mAphaka ka malathI DhaMkAeluM che tathApi pAyeAdvArA malanA kSaya karavAthI te prakaTa thAya che. (3) AtmanastatsvabhAvattvAllokAlokaprakAzakam / ata eva tadutpattisamaye'pi yathoditam ||4|| leAkAlekane prakAzita karavAM e AtmAnA svabhAva hovAthI, ( kevaLajJAna paNa ) leAkAleAkaprakAzaka che, tethI ja tenI utpattisamaye paNa te leAkAleAkaprakAzaka che. (4)
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalajJAnASTaka AtmasthamAtmadharmatvAtsaMvicyA caivamiSyate / gamanAderayogena nAnyathA tattvamasya tu // 5 // te kevaLajJAna, AtmAnA dharmasvarUpa hovAthI, temaja zAnathI-svAnubhavathI AtmAmAM ja jaNAtuM hovAthI tathA AtmAnI bahAra reya padArtha pAse te jatuM (AvatuM) nahi hovAthI, AtmAmAM ja rahe che anyathA kevaLajJAnanuM kevaLapaNuM-sakaLapaNuM ja nahi rahe. (5) zaMkA-kaI ema kahe ke AtmA caMdratulya che ane jJAna caMdraprabhAsamuM che, evuM je kathana che, te mujaba jema caMdraprabhA caMdranI bahAra jAya che tema AtmajJAna paNa AtmAnI bahAra jAya emAM kaze deSa nathI. yacca candraprabhAvatra jJAtaM tajjJAtamAtrakam / prabhA pudgalarUpA yattaddharmo nopapadyate // 6 // - caMdraprabhA vagere (prakAzaka vastuo)nuM je daSTAMta ahIM (darzAvyuM che, te daSTAMtamAtra che eTale ke temAM prakAzakatArU5 dharmanA sAdhacce sivAya bIjA dharmonuM sAdhamya nathI, kAraNake pudgaladravyarUpa caMdraprabhA (jJAnanI mAphaka) caMdranA dharmarUpe ghaTatI nathI. (6) ataH sarvagatAbhAsamapyetana yadanyathA / yujyate tena sannyAyAtsaMvittyAdo'pi bhAvyatAm // 7 // (vaLI caMdraprabhAno prakAza sarvatra prasarate nahi hevAthI tame kahe che tevA saMpUrNa sAdhamyavALA) A daSTAMtathI kevaLajJAna sarvatra prasarelaprakAzavALuM che ema paNa nahi ghaTe ke je bIjI rIte eTale ke daSTAMtanI dASTata sAthe
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa AMzika sAmyatA svIkArya ghaTe che, mATe A daSTAMtane paNa sannIti dvArA pitAnI buddhivaDe vicAravuM joIe. (7) nAdravyo'sti guNo'loke na dharmAntau vibhurna ca / AtmA tadmanAyasya nA'stu tasmAdyathoditam // 8 // kaI paNa guNa dravyarahita hote nathI, alakamAM dharmAstikAya ane adharmAstikAya nathI tathA AtmA sarva vyApaka nathI mATe kevaLajJAnanAM (AtmAnI bahAra) gamanAgamana paNa nathI, tethI te yathAta prakAranuM ja che. (8) tIrthakRddezanASTakam [32] vItarAgo'pi sadvedyatIrthakunnAmakarmaNaH / udayena tathA dharmadezanAyAM pravartate // 1 // sAtavedanIya tIrthakaranAmakarmanA udayathI vItarAga paNa pUrvokta prakAre dharmadezanA Ape che. (1) varabodhita Arabhya parArthodyata eva hi / tathAvidhaM samAdatte karma sphItAzayaH pumAn // 2 // uttama samyaga darzananI prApti thaI tyArathI ja papakAramAM tatpara, udAra AzayavALe mahAnubhAva ja tIrtha kara nAmakarma bAMdhe che. (2). yAvatsaMtiSThate tasya tattAvatsaMpravartate / tatsvabhAvatvato dharmadezanAyAM jagadguru: // 3 // jyAM sudhI jagadgurune te karmodaya vidyamAna hoya che tyAM sudhI dharmadezanA karavI e emane svabhAva hoya che,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrtha kRdezanASTaka mATe teo dharmadezanA ApyA kare che. (3) vacanaM caikamapyasya hitAM bhinnaarthgocraaN| bhUyasAmapi sattvAnAM pratipatti karotyalam // 4 // te jagadgurunuM mAtra eka vacana aneka sane vividha vastuviSayaka hitakAraka pratIti khUba sArI rIte) karAve che. (4) acintyapuNyasaMbhArasAmarthyAdetadIdRzam / / tathA cotkRSTapuNyAnAM nAstyasAdhyaM jagattraye // 5 // akathyapuNyasaMcayanA baLe (temanuM) vacana evuM hoya che. kharekhara utkRSTapuNyazALI AtmAone traNa jagatamAM kazuM asAdhya nathI. (5) abhavyeSu ca bhUtArthA yadasau nopapadyate / tatteSAmeva dauguNyaM jJeyaM bhagavato na tu // 6 // vaLI abhavya AtmAomAM (prabhunI) bhUtArthasatya dezanA je nathI ghaTatI temAM abhane ja deza che, bhagavAnane nahi. (6) dAmyu mAno prayA visthA ! aprakAzo jhulUkAnAM tadvadanApi bhAvyatAm // 7 // - sUryodaya thaye paNa kaThera-mAThAM karmavALA ghuvaDane svAbhAvika rIte ja aMdhAruM rahe che, tema ahIM-abhanA saMjJAnA bhAvamAM paNa samajavuM. (7) . . iyaM ca niyamAjjJeyA tathAnandAya dehinAm / tadAtve vartamAne'pi bhavyAnAM zuddhacetasAm // 8 // te kALamAM tIrthakaranA samasamaye tathA vartamAna kALamAM
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa paNuM zuddhacittavALA bhavya ane A dezanA vANiyAnI vRddha dAsInI mAphaka avazya AnaMda mATe thAya che ema samajavuM. (8) mokSASTakam (32) kRtsnakarmakSayAnmokSo janmamRtyavAdivarjitam / sarvabAdhAvinirmukta ekAntasukhasaGgataH // 1 // janma, maraNAdi rahita, keIpaNa prakAranI bAdhA vinAne ekAnta sukha--AnaMda-yukta mekSa sakaLakanA kSayathI thAya che. (1) yanna duHkhena saMminnaM na ca bhraSTamanantaram / - abhilASApanItaM yattajjJeyaM paramaM padam // 2 // 1 kaI gAmamAM eka vaNika raheto hato. tene eka gharaDI dAsI hatI. ekadA te jaMgalamAM lAkaDAM levA gaI. bapora thatAM taDako ane tarasa lAgavAthI te dAsI lAkaDAM thoDAM bhegAM thayAM hatAM te paNa ghera cAlI gaI. thoDAM lAkaDAM dekhIne vANiyAe tene pharI lAkaDAM levA mokalI. bIjI vakhata DozI lAkaDAM laIne pAchI cAlI AvatI hatI tevAmAM teNe rastAmAM zrI viraprabhunI dezanA sAMbhaLI ane upadeza sAro lAgatAM te bhArAsahita tyAM UbhI rahI. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM te AnaMdamAM eTalI badhI otaprota thaI gaI ke te potAnI badhI bhUkha, tarasa ane bhAra bhUlI gaI. kharekhara, priya vastunuM pAna karatAM pratyeka prANI bIjuM badhuM bhUlI jAya che. .
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSASTaka 93 je padasthAna duHkhamizra nathI, je utpanna thayA pachI kadi kSINa-naSTa thavAnuM nathI, je sadaiva IcchArahita che tene parama pada-makSa samajavuM. (2) kazcidAhAnnapAnAdibhogAbhAvAdasaGgatam / mukhaM vai siddhinAthAnAM praSTavyaH sa pumAnidam // 3 // kiMphalo'nnAdisambhogo bubhukSAdinivRttaye / tannivRtteH phalaM kiM syAtsvAsthyaM teSAM tu tatsadA // 4 // kaI mANasa ema kahe ke annapAna vagere bhegene abhAva hovAthI tyAM siddhone sukha maLe che e (kahevuM) asaMgata che, te tene e pUchavuM joIe ke anna vagerene saMga zA mATe che? (je te ema kahe ke, sudhA vagere duHkhane dUra karavA mATe che, te tene pharI pUchavuM joIe) kSudhAnivAraNanuM phaLa-prayeAjana zuM che?" "svAthyaprApti tenuM prajana che (e je te uttara Ape to tene samajAvavuM joIe ke) siddha sadaiva svastha ja hoya che. (3-4) asvasthasyaiva bhaiSajyaM svasthasya tu na dIyate / avAptasvAsthyakoTInAM bhogo'nnAderapArthakaH // 5 // auSadha te asvasthane ja devAya che, svasthane kadI nahi, tethI svAsthanI parAkASTAne pAmelA siddhane-parama svastha siddhone-anAdine bhega-upaga nirarthaka che. (5) akiJcitkarakaM jJeyaM mohAbhAvAdratAdyapi / teSAM kAvAdyabhAvena hanta kaNDUyanAdivat // 6 // jevI rIte khAja vagere na AvatI hoya to khajavALavuM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa vagere karavuM nakAmuM che tevI rIte siddhomAM mAhunA ja abhAva hAvAthI maithuna vagere paNa niSprayAjana che. (6) aparAyattamautsukyarahitaM niSpratikriyam / sukhaM svAbhAvikaM tatra nityaM bhayavivarjitam // 7 // mekSamAM sukha tadna svataMtra, utsukatA--AkAMkSA--adhIrAirahita, kAI prakAranA vighna vinAnuM, svAbhAvika, nityavaikAlika ane bhayamukta che. (7) paramAnandarUpaM tadgIyate'nyairvicakSaNaiH / itthaM sakalakalyANarUpatvAtsAmprataM hRdaH ||8|| anya jainetara vidvAnAe paNa meAkSasukhane paramAna'darUpa kahyuM che. A rIte sakala kalyANurUpa hAvAthI te ja sAMprata-yukta-STi che. (8) saMvedyaM yoginAmetadanyeSAM zrutigocara: / upamAbhAvato vyaktamabhidhAtuM na zakyate // 9 // mAtra kevalIene ja te sukha anubhavagamya che, jyAre khIjAne te zravaNugamya che. vaLI evI ekeya upamA nathI ke jethI tene skeTa kahI zakAya. (9) aSTakAkhyaM prakaraNaM kRtvA yatpuNyamarjitam / 'virahA' tena pApasya bhavantu sukhino janAH // 10 // racIne meM je puNya pApanA 'viraha '- thAo. (10) * aSTaka' nAmanuM A prakaraNa upArjita karyuM che te puNyadvArA thaela viyeAga-vinAzathI saghaLA mANasA sukhI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 aSTaka naM. 14, 15, 16nuM spaSTIkaraNa hindanA Aja sudhInA upalabdha sAhityamAM "veda" prAcInatama graMtho che. temane eka athavA bIjI rIte ochAvattA pramANamAM pramANarUpe mAnanArA aneka tatvaciMtake e A vizvasaMbaMdhI pita pitAnAM maMtavya rajU karelAM mejUda che, e maMtavyoe darzananuM rU5 lIdhela che. evAM darzane mukhyapaNe A pramANe che. (1) vedAMta darzana (2) mImAMsAdarzana (3) sAMkhya ane yogadarzana (4) nyAya vaizeSika darzana. vaLI vedanA prAmANyane sarvathA niSedha karanArA bIjA ciMtake paNa te vakhate mojUda hatA ja. temAMnA mukhya (1). bauddha ane (2) jenA ciMtake che. temaNe paNa vizvasaMbaMdhI pitAnA maMtavyo potapotAnA graMthamAM rajU karela che. atyAre sarva darzananI AbhA saMbaMdhI zI mAnyatA che ane e mAnyatAmAMnI kaI mAnyatAmAM ahiMsAdi dharmonuM AcaraNa vAstavika rIte zakya che e ahIM vicAravAnuM che.. (1) vedAntIone eTale ke upaniSakArone mata che ke AtmA paMcabhUtarUpa jaDa padArthothI taddana svataMtra eka padArtha che. AtmA ane paramAtmA eka ja che. te anAdi anaMta che eTale ke, nitya che sarvavyApaka che, jJAnasvarUpa che. tenuM bIjuM nAma brahma che. A carAcara jagatane je kAMI vistAra dekhAya che te brahmarUpa ja che. chAMdogya upaniSad 3-14 mAM kahyuM che - "sarva vai khalvidaM brahma neha nAnAsti kiJcana / . mArAmaM tarI parata na tatparati vacana " mATe je kAMI dekhAya che te mithyA che. brahma ja parama satya che. (2) mImAMsakonuM mAnavuM che ke AtmA caitanya svarUpa che, sukha
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ GE aSTaka prakaraNa duHkhanA bhAtA che tathA sarvavyApaka che, teo kahe che ke AtmA vyApaka hovA chatAM tenuM jJAna manadvArA thatuM heAvAthI ane mana zarIramAM rahetuM hAvAthI tene sukhaduHkhanA anubhava mAtra zarIramAM thAya che satra nahi. (3) sAMkhya ane yAgana eka vastunI be bAju jevAM che. sAMkhyadarzIna jJAnanI ane yAgadarzana kriyAnI-AcaraNanI vivecanA kare che. saddhAMtika svarUpa ane danAnuM sarakhuM ja che. temaNe AtmA sabaMdhI nIcene zlAka gAyA che. amUrtazcetano bhogI nityaH sarvagato'kriyaH / akartA nirguNaH sUkSma AtmA kApiladarzane || te prakRti ane puruSa e e mULa tatvAne svIkAra kare che. prakRti jaDa che ane AtmA caitanyarUpa che. eka drazya che bIje adrazya che. prakRti eTale satva, rajas, ane tamam e traNa guNAnI sAmyAvasthA. te guNe! jyAre viSama thAya che, tyAre temAMthI buddhi, ahaMkArAdi trevIza bIjA tatvA utpanna thAya che. Ama prakRtinA vistAra vadhe che, A sasAramAM je kAMI sUkSma athavA sthULa pariNAmA dekhAya che, te prakRtinI vikRtirUpa che. AtmA A badhA pariNAmeAne jANe che ane anubhave che, AtmA zuddha sphaTika jevA ni`La che, nirvikArI che arthAt temAM kazA vAstavika pheraphAra thatA nathI. tene piraNAmeAnuM je nAna thAya che te prakRtimAMthI pedA thayela khuddhinI madadathI thAya che. buddhimAM padArthoM pratibicchita thAya che ane temAM padArtho je rUpe sakrAnta thaelA hoya che, te rUpe ja AtmA temane jANe che. ane tethI AtmAne ema lAge che ke huM amuka padAne amuka pariNAmane jANuM chu. A anubhava ja enA bhAga kahevAya che.Asura nAmanA sAMkhyAcAya kahe che ke
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1. 'viviktedRkpariNatau buddhau bhogo'sya kathyate / pratibimbodayaH svacche yathA candramaso'mbhasi // vaLI AtmA amUrta sarvagata ane nitya che. sukha, duHkhAdine anubhava tene buddhinI madadathI thAya che ane buddhi zarIramAM rahe che tethI AtmAne sukhaduHkhano bhoga paNa zarIramAM ja thAya che. (4) naiyAyika vaizeSika leke paNa AtmAne nitya ane sarva vyApaka kahe che. paraMtu teo bIjAonI mAphaka AtmAne caitanyamaya temaja sAMkhyonI jema akartA mAnatA nathI. temane te te buddhijJAna nAmane guNa AtmAnI sAthe joDAya che tyAre te jJAnI bane che. svataH jJAna rUpa nathI. vaLI te sukhaduHkhane bhoktA ane rAgadveSAdine kartA che. buddhi Adi nava AtmaguNane AtyaMtika nAza thaye AtmAnI mukti thAya che. sArAMza e ke uparyukta badhAM vaidika darzane mAne che ke AtmA mAtra phUTastha nitya ane sarvavyApaka che tathA te sukha duHkhAdi ke pUNya pApAdine bhega mana athavA buddhidvArA zarIramAM kare che tethI ja zarIrane bhogAyatana kahevAmAM Ave che. (5) bauddha darzane A ekAnta nityavAda sAme virodha uThAvyo ane kahyuM ke ekAMta nityavAdIonA mate AtmAmAM sukha duHkha ke puNya pApa ghaTI zakatAM ja nathI. je AtmAne pratyeka paLe. parivartana pAmate ekAnta anitya mAnIe te ja tene sukhaduHkha bhogavavuM zakaya che anyathA nahi. temanuM ema kahevAnuM che ke pratyeka padArtha kSaNika che. tethI te utpanna thatAMnI sAthe ja bIjA sajAtIya. padArthane utpanna karI nAza pAme che, bIje trIjA padArthane ema kAryakAraNabhAvarUpathI utpanna ane naSTa thatA padArthone pravAha nadInA pravAhanI mAphaka ke dIpakanI jyoti mAphaka cAlatuM rahe che. teo A pravAhane "saMtAna" ke "saMtati' kahe che. AtmAnI paNa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 aSTaka prakaraNa AvI saMtati cAlyA kare che. paraMtu teo AvI saMtatine mALAnA maNakAmAM parovAyelA derAnI mAphaka joDanArI kSaNika vastuthI judI keI sthAyI vastu tarIke mAnatA nathI. temanA matAnusAra te jema vyavahAranI saraLatA khAtara aneka vRkSone mATe "vana" zabda ke hAtha pagAdi avayavone mATe "zarIra" zabda saMketarUpe vaparAya che tema kSaNika bhAvonI utpatti vinAzanI paraMparAne sUcavavA saraLatA khAtara "saMtAna" ke "saMtati' zabda sAMketika che. eTale emane mATe saMtAna kAlpanika che. (6) have jaina dArzanikeno AtmA saMbaMdhI ze khyAla che te tapAsIe. temaNe vaidika dArzanikanI mAphaka AtmAne ekAMta nitya ke bauddhonI mAphaka ekAnta anitya na mAnatAM banne ekAMtano samanvaya karI nityAnityarUpa AtmAne svIkAra karela che. tethI jainoe akabUtAtpannaratharavA nicaH evI vaidikanI nitya' zabdanI vyAkhyAne asvIkAra karIne tamAkAvya nityam' evI vyavahAru vyAkhyAne sthApI che "nityanI A vyAkhyAmAM vaidikane nityabhAva ane bauddhone anityabhAva banene samAveza thAya che. tethI jaina pitAnA nitya padArthane kUTastha nitya na kahetAM pariNamI nitya kahe che. AbhAmAM utpatti ane vinAza pratyeka kSaNe thayA kare che chatAM temAM pitAnA svarUpanA astitvane bhAva kAyama TakI rahevAthI temAM sthiratAne anubhava paNa sAthesAtha cAlu ja rahe che, tethI ema kahI zakAya ke AtmA utpatti, vinAza ane sthitizIla che. bIjuM AtmAne phUTastha nitya mAnI tenA piSaNa mATe tene sarvagata mAna athavA sarvagata mAnI tenA samarthana mATe tene nitya mAnavo e vyavahArya nathI. dehamAM sukhaduHkha bhogavanAra AtmAne sarvagata mAnavAnuM kahyuM ja prayojana nathI. nahi te AtmAne zarIragata amuka aMza sukhaduHkha bhegavaze ane bIje nahi. mATe AtmA nityAnitya
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 tathA zarIraparimANa che. Avo AtmA ja vAstavika rIte vyavahAryA che, te ja artha kriyAkArI che. bAkI te nityavAdIo anityavAdIone je dezo deza teja anityavAdIo nityavAdIene pAchA daI zakaze, kAraNake banne ekAMtavAdI che. tethI ja AcArya haribhadrasUri caudamA ane paMdaramA aSTakamAM kahe che ke ahisAdi pAMca vratanuM vAstavika AcaraNa kevaLa nitya ke kevaLa anitya AtmA karI zakato nathI, tevA banne prakArane AtmA hiMsaka temaja ahiMsaka banne rUpe banI zakatuM nathI. AcArya hemacaMdra anyagavyavacchedikAmAM kahyuM che- 'ye evadoSA kila nityavAde vinAzavAde'pi samAsta evN'| arthanityavAdamAM je de che, anityavAdamAM paNa te ja samAna de che. , te dene varNavatAM AgaLa kahe che ke naikAntavAde sukhaduHkhabhogau na puNyapApe na ca bndhmokssau| ekAntavAdamAM sukhaduHkhanA bhAgane tathA puSpApane ke baka mekSano saMbhava nathI.'
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha ___73 pariziSTa 2 aSTaprakaraNanA lekene akArAdikama zloka loka akiJcitkarakaM jJeyam aSTakAkhyaM prakaraNam akRto'kAritazcAnyaiH 12 aSTapuSpI samAkhyAtA 5 akSayopazamAtyAga aSTApAyavinirmukta aGgeSveva jarAM yAtu asambhavIdaM yavastu acintyapuNyasaMbhAra asmAcchAsanamAlinyA- 53 ata unnatimApnoti asvasthasyaiva bhaiSajyam 73 ata evAgamazo'pi ahiMsAsatyamasteyam ataH prakarSasamprAptAt AtmanastatsvabhAvatvAd 68 ataH sarvagatAbhAsam 69 AtmasthamAtmadharmatvAt 69 ataH sarvaprayatnena . ArtadhyAnAkhyamekam 22 atyaMtamAninA sArddham 26 itthaM caitadihaiSTavyam atraivAsAvadoSazced itthaM janmaiva doSo'tra adAne'pi ca dInAde 16 itthamAzayabhedena adoSakIrtanAdeva 46 idaM tu yasya nAstyeva adhikArivazAcchAstre 4 imau zuzrUSamANasya anyastvAhAsya rAjyAdi 64 iyaM ca niyamAjyA anyo'vimRzya zabdArtha- 40 iSTApUrta na mokSAGgam anyaistvasaMkhyamanyeSAm 59 iSTetaraviyogAdi apakAriNi sadabuddhi- 67 iSyate cekriyA apekSA cAvidhizcaiva 17 ucyate kalpa evAsya apradAne hi rAjyasya 64 udagravIryavirahAt abhavyeSu ca bhUtArthA 71 udvegakRdviSAdAvyam 22 amAve sarvathaitasyA 31 upanyAsazca zAstresyAH 35 abhAve'syA na yujyante 35 | RSINAmuttamaM hyetat
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 eko nityastathA'baddhaH 22 kva khalvetAni yujyante 28 etadviparyayAdbhAva kSaNikajJAnasaMtAna- 33 etattavaparijJAnAt gRhIto'bhigrahaH zreSTho 48 etasminsatataM yatnaH gRhItvA zAnabhaiSajya etAvanmAtrasAmyena gehAdgehAntaraM kazcit 54 ebhirdevAdhidevAya evannakazcidasyArtha evamAheha sUtrArtham evambhUtAya zAntAya jagadguromahAdAnam evaM vijJAya tattyAga- 23. jalena dehadezasya evaM viruddhadAnAdau 49 jinoktamiti sadbhaktyA 19 evaM vivAhadharmAdau jIvato gRhavAse'smin 57 evaM sadavRttayuktena 2 zAne tapasi cAritre 68 evaM sAmAyikAdanyad zApakaM cAtrabhagavAn evaM hAbhayathApyetad tatazca bhraSTasAmarthya 44 evaM tatsamAdAnam 48 tatazcAsyA sadA sattA aucityena pravRttasya . 51 tatazcordhvagatirdharmAta 32 kartavyA connatiH tataH sadupadezAdeH karmendhanaM samAzritya tataH sannItito'bhAvAd 31 kazcidAhAnnapAnAdi tato mahAnubhAvatvAt kazcidAhAsya dAnena tatyAgAyopazAntasya 22 kazcidRSistapastepe tatrapravRttihetutvAt 47 kiJcehAdhikadoSebhyaH 65 / tatra prANyaGgamapyekam 38 kimphalo'nnAdisaMbhogo 72 tatrAtmA nitya paveti 30 kiM veha bahunoktena 43 tathAvidhapravRtyAdi kRtvedaM yo vidhAnena 3 tathotkRSTe ca satyasmin 50 kRtsnakarmakSAyAnmokSo 72 / tadevaM cintanaM nyAyAt 67 67 20
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa tayA saha kathaM saMkhyA 60 na ca saMtAnamedasya 34 tasmAcchAstraM ca lokaM ca 39 / na caivaM sadgRhasthAnAm 12 tasmAttadupakArAya 64 na mAMsabhakSaNe doSo 40 tasmAdAsannamavyasya na mohodriktatA'bhAve 50 tasmAdyathoditaM vastu nAgAde rakSaNaM yadvat 65 tasyApi hiMsakatvena nAti duSTA'pi cAmISAm 11 dayA bhUteSu vairAgyam 56 nA'dravyo'sti guNo'loke 70 dAtRNAmapi caitAbhyaH 11 nApavAdikakalpatvAt 45 dIkSA mokSArthamAkhyAtA 7 nAzahetorayogena. 33 duHkhAtmakaM tapaH kecin 24 nityAnitye tathA dehAt 35 dRSTazcAbhyudaye bhAnoH 71 nimittabhAvatastasya 16 dRSTA cedarthasaMsiddhau 25 nirapekSapravRttyAdi 20 dRSTo'saMkalpitasyApi 13 niravadyamidaM jJeyam 66 dezAdyapekSayA ceha 28 niSkriyo'sau tato hanti 31 dehamAtre ca satyasmin 37 niHsvAndhapaGgavo 11 dravyato bhAvatazcaiva dvidhA 3 nyAyyAdau zuddhavRttyAdi 21 dravyato bhAvatazcaiva paJcaitAni pavitrANi 28 dravyAdibhedato jJeyo paramAnandarUpaM tada dharmalAghavakRnmUDho paralokapradhAnena dharmAGgakhyApanArtha ca 61 pAtAdiparatantrasya dharmArtha putrakAmasya pApaM ca rAjyasaMpatsu dharmArtha yasya vittahA pArivAjyaM nivRtti dharmAthibhiH pramANAdeH 29 pitrudveganirAsAya dharmodyatAzca tadyogAt 60 pIDAkartRtvayogena dhyAnAmbhasA tu jIvasya 4 pUjayA vipulaM rAjyam 8 na ca kSaNavizeSasya 4 | prakRtyA mArgagAmitvam 55 na ca moho'pi sajjJAna 2 | prakSINatIvasaMphlezam 52
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 88 pramANena vinizcitya 29 / mUlaM caitadadharmasya 47 pravajyA pratipanno yaH mokSAdhvasevayA caitAH prazasto hanayA bhAvaH yacca candraprabhAdyatra 69 prasiddhAni pramANAni yatirdhyAnAdiyukto 10 prANinAM bAdhakaM caita yatpunaH kuzalaM citam prArambhamaGgalaM hasyA 58 yathAvidhiniyuktastu 42 prANyaGgatvena na ca no 38 yathaivAvidhinA loke 18 prAyo na cAnukampAvAn 15 yanna duHkhena sambhinnam 72 prokSitaM bhakSayenmAMsam 41 yastUnnatau yathAzakti 52 badhnAtyapi tadevAlam yasya cArAdhanopAya bhakSaNIyaM satA mAMsam 37 yasya saMklezajanano bhakSyAbhakSyavyavastheha . 38 yaH pUjyaH sarvadevovAm 1 bhavahetuttvatazcAyam yaH zAsanasyamAlinye 52 bhAvavizuddhirapi zeyA 50 yo na saMkalpitaH pUrvam 12 bhAvazuddhinimittatvAt 3 yApi cAzanAdibhyaH bhikSumAMsaniSedho'pi 38 yA punarbhAvajaiH puSpaiH bhulAnaM vIkSya dInAdi 15 yAvatsatiSThate tasya 70 bhUyAMso nAmino baddhAH 23 yuktyAgamayahibhUta 24 bhogAdhiSThAnaviSaye ye tu dAnaM prazaMsanti madyaM punaH pramAdAGgam 43 yo vItarAgaH sarvazo madyaM prapadya tadbhogAt 44 rAgAdeva niyogena manaindriyayogAnAm / 25 rAgo dveSazca mohazca mayyeva nipatatvetad 66 labdhikhyAtyarthinA tu mahAtapasvinazcaivam 24 labdhyAdyapekSayA hotad mahAdAna hi saMkhyAvada 60 / laukikairapi caiSo'rthoM mahAnubhAvatA'pyeSA vacanaM caikamapyasya mAMsa bhakSayitA'mutra 40 / varabodhita Arabhya 32 papaya
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa 25 vicAryametat sabuddhyA 37 sa kRtajJaH pumAn loke 58 vijaye'sya phalaM dharma 27 saMkalpanaM vizeSeNa 13 vijaye'syA'pi pAtAdi 26 snggiinnessaa svarUpeNa 6 vijayoAtra sannItyA 27 satyAM cAsyAM taduktyA vinayena samArAdhya 44 sadAgamavizuddhana vinazyantyadhikaM yasmAt 64 sadaucityapravRttizca. vibhinna deyamAzritya 13 saMvedyaM yoginAmetad viziSTajJAnasaMvega sarva eva ca dukhyevam vizuddhizcAsya tapasA 8 sarvapApanivRttiryat viSakaNTakaratnAdau sarvasaMpatkarI caiSA viSayapratibhAsaM cA 19 sarvArambhanivRttasya viSayo dharmavAdasya 28 sAmAyikavizuddhAtmA 68 viSayo vA'sya vaktavyaH 13 sAmAyikaM ca mokSAGgam 66 vItarAgo'pi sadvedya- 70 suvaidyavacanAdyadvad vRddhAdyarthamasaGgasya sUkSmabuddhayA sadA zeyo 48 zarIreNA'pi sambandho. 31 zAstrArthazca prayatnena 16 snAtvAnena yathAyogam 5 zAstre cAptena vo'pyetan 39 snAyAdeveti na tu zuddhAgamairyathAlAbham smaraNapratyabhijJAnam 36 zubhAnubandhyataH puNyam 54 svarUpamAtmano hetad zubhAzayakaraM hyetad svasthavRtteH prazAntasya 20 zuSkavAdo vivAdazca 26 svocite tu yadAramme 13 zrUyate ca RSirmadyAt 44 hiMsaiSA matA mukhyA sa evaM gaditastAbhiH 44 / hiMsyakarmavipAke'pi 36
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ caitebhyaH 17 -zuddhivRddhipatrakapRSTha pati azuddha zuddha 11 17 caitanya: 12 11 thA na yo na 12 11 heyabuddhayA heyabuddhayA 18 5 agrahita agRhIta 18 11 kSapayama kSApakSama ajJAnAvaraNakarma ajJAnAvaraNIya karma 25 5 mana ci- mnindriy21 - zarUAtamAM umere pramANalakSaNapramANa dvArA nita karIne kahevAya che ke nirjIta karyA vinA ja? 4 : pramANikathanathI zuM? pramANalakSaNanA kaya nathI zuM? pramANunuM pramANalakSaNanuM pramANuthI ke lakSaNathI pramANathI 33 - 17 sAbIta sAbita 42 13 kadi 44 8 samArAdhya samArAdhya para 4 dhravam dhruvam 56 16 dhrayate 58 8 vaDIla - * - da da - 8 zrUyate * vaDila
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
_