________________
અષ્ટક પ્રકરણ
mm
“यथाविधि नियुक्तस्तु यो मांसं नात्तिवैद्विजः। स प्रेत्य पशुतां याति सम्भवानेकविंशतिम्" ॥७॥
(“ન માં મHળે વો એ વચનને જે એ અર્થ હોય કે) શાસ્ત્રવિહિત માંસભક્ષણમાં જ દેષ નથી, તે માંસભક્ષણને ત્યાગ કદી નહિ થાય; કારણ કે શાસ્ત્રવિહિત પ્રસંગે સિવાય તેનું (સર્વથા) અભક્ષણ કહેલ છે જ તથા શાસ્ત્રવિહિત પ્રસંગે તેના અભક્ષણમાં (શાસ્ત્ર) દેષ કહેલ છે. (જેમ કે, “યથાવિધિ પ્રવૃત્ત કરાવાએલ જે બ્રાહ્મણ માંસ ખાતે નથી તે પરલેકમાં-જન્માક્તરમાં ૨૧ ભવ સુધી પશુતા પામે છે” (તેથી જે પ્રકારના ભક્ષણને સર્વથા નિષેધ છે, તેને માટેનું નિવૃત્તિ તુ નદી' એ કથન નિરર્થક છે અને જેને ત્યાગ કરવાથી દોષ લાગે છે તેને ત્યાગ નિરર્થક છે, માટે માંસભક્ષણને ત્યાગ કદિ નહિ થઈ શકે.) (૬-૭)
[ “નિવૃત્તિતુ મા ' એ સ્મૃતિવાક્ય નિરર્થક છે એમ ઉપરના શ્લોકમાં સિદ્ધ થવા છતાં ય જો તમે એમ કહેતા હો કે નિવૃત્તિ ને અર્થ પરિવ્રાજક્તા-સાધુપણું-ગૃહસ્થાશ્રમને ત્યાગ એટલે કે હિંસાદિનો ત્યાગ એમ સમજવાનું છે માટે સ્મૃતિવાક્ય સાર્થક છે, તે આચાર્ય તેને ઉત્તર નીચે આપે છે કે નિવૃત્તિ ને સાર્થક સિદ્ધ
૧. મનુસ્મૃ. અ. ૫. શ્લેક. ૩૫; પરંતુ શ્લેકને પૂર્વાર્ધ આ પ્રમાણે છે –
नियुक्तस्तु यथान्यायं यो मांसं नात्ति मानवः ।। ઉક્ત સ્મૃતિઓના અનુસંધાન ઉપરથી સ્મૃતિપાઠ વધારે ઠીક લાગે છે; પણ આ “અષ્ટક પ્રકરણ ઉપર વિ. સં. ૧૦૮૦માં વૃત્તિ લખનાર શ્રી જિનેશ્વરસૂરિ એ અષ્ટક પ્રકરણના પાઠ ઉપર જ વૃત્તિ લખેલ છે. તેથી પાઠ બહુ જૂનો હેઈને જેમનો તેમ રાખેલ છે.
