________________
અષ્ટક પ્રકરણ -જ થયું નથી એવા પ્રમાણ દ્વારા એટલે કે અનિશ્ચિત પ્રમાણ દ્વારા પિતાના જ લક્ષણને નિશ્ચય (અનવસ્થાદિ દે લાગવાથી) ન્યાયથી યુક્ત નથી. અને (અનિશ્ચિત પ્રમાણથી લક્ષણ) નિશ્ચય સાબીત થયે પ્રમાણ કથનથી શું ? અર્થાત પ્રમાણનું કશું પ્રજન નથી, કારણ કે તેવી રીતે તે (અનિશિત પ્રમાણુથી કે લક્ષણથી) પ્રમેયનો નિશ્ચય પણ થઈ શકે છે. એ જ રીતે બીજો વિકલ્પ–પ્રમાણુ દ્વારા નિશ્ચિત કર્યા વિના લક્ષણનું કથન કરવું એ પણ માત્ર બુદ્ધિની અંધતા જ સૂચવે છે એટલે કે માણસની મૂર્ખતારૂપ જ છે. [૬-૭] तस्माद्यथोदितं वस्तु विचार्य रागवजितैः । धर्मार्थिभिः प्रयत्नेन तत इष्टार्थसिद्धितः ॥ ८ ॥
તેથી રાગરહિત ધાર્મિક પુરુષોએ વસ્તુને યથાસ્વરૂપે પ્રયત્નપૂર્વક વિચારવી, કારણ કે તેથી જ ઇષ્ટ અર્થની સિદ્ધિ થાય છે.
[૮]
एकान्तनित्यपक्षखण्डनाष्टकम्
(૪) तत्रात्मा नित्य एवेति येषामेकान्तदर्शनम् । हिंसादयः कथं तेषां युज्यन्ते मुख्यत्तितः ॥१॥
બધાં દર્શનેમાંથી “આત્મા માત્ર નિત્ય જ છે એવું એકાન્તદર્શન જેમનું છે, તેમાં મુખ્ય–પ્રધાન–વાસ્તવિક રીતે હિંસા આદિ કેમ સંભવી શકે? . [૧]
